Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Anonim
OrdPoznKutrz 1733 wydanie wtórne
Ordynacja we wsiach miasta Poznania Zegrzu i Ratajach z r. 1733
link do źródła

http://dir.icm.edu.pl/pl/Archiwum_Komisji_Prawniczej/Tom_11/257
Odnotowano 61 cytatów z tego źródła
– Parobek jeżeliby takową akcją zrobił [spowodował ciążę], połowiczną sztrafę dać powinien, co gburczyk. OrdPoznKutrz 269.
patrz: AKCJA
– Bojaźń Bożą w nich [dzieciach] wszczepiać [...] do wszego dobrego akkomodować. OrdPoznKutrz 259.
patrz: AKOMODOWAĆ
– Każdego roku szołtysi [...] powinni w szpitalu porządek uczynić i jednego z dziadow lub bab starszemi poczynić. OrdPoznKutrz 276.
patrz: BABA
– A gdzieby się trafiła biesiada, wesele, krzciny, na takowej fecie naprzod duchowna osoba siedzieć, potym obcy goście, po nich szałtys, przy niem bejzecerowie, potym też starsi siedzieć powinni, toż się i miedzy gospodyniami ma obserwować. OrdPoznKutrz 270.
patrz: BEJZECER
– [...] szołtys i z bejzecerami powinni być sztrafowani podwojnie, co jeden gospodarz dać powinien, a rola i budynki wszytkie na miasto spada. OrdPoznKutrz 264.
patrz: BEJZECER
– A gdyby się szałtys sam miał rezolwować bez dokładu bejzecerow i gospodarzy, żeby miał przyjąć rogate bydło na paszą swoję runtową z cudzy jurysdykcji, podpada strafy szałtys 4 funty wosku białego bractwu literackiemu, miastu zł. 30, do szpitala gruntowego zł. 10 i do gminny skrzynki zł. 3. OrdPoznKutrz 265.
patrz: BEJZECER
– [...] co najpotrzebniejszego w szpitalu, szołtys z bejzecerami mają sporządzić albo na starych ubogich po troszę elemozynę rozdawać mają. OrdPoznKutrz 262.
patrz: BEJZECER
– Gospodarzewi każdemu, ktory w dobrach zegierskich i ratajskich osadzony jest na okupny roli, zakazujemy, aby się nie ważył piniędzy zaciągać z cudzej jurysdykcji od wszelakich osob i ten miałby się zapisem jakim obowiązać, a jeżeliby o tym miał potajemnie szołtys i bejzecerowie wiedzieć albo ktory z gospodarzow a nie wyjawiliby tego przed pp. ekonomami, takowego prawołomcę i zdrajce ze wsi wypędzić [...]. OrdPoznKutrz 263.
patrz: BEJZECER
– Każdego roku szołtysi i z bejzecerami powinni w szpitalu porządek uczynić [...]. OrdPoznKutrz 276.
patrz: BEJZECER
– [...] jeżeliby szołtys w tym porządku był gnuśny i leniwy a żeby się podrożnemu miała stać jaka szkoda w bydlęciu, żeby nogę na moście wywinęło albo kark złamało, powinni to bydlę procz otaksowawszy szołtys z bejzecerami zapłacić. OrdPoznKutrz 267.
patrz: BEJZECER
– A jeżeli szałtys i bejzecerowie objekcje w artykule 59 zatłumić i pp. ekonomom nie donieśli, takowych magistrat ma karać według ś. sprawiedliwości. OrdPoznKutrz 270.
patrz: BEJZECER
– Jurament bejzecerow. Ja N. N. N. N. dziś na się przyjmuję urząd przed Bogiem w Trojcy świętej jedynym, przed figurą Chrystusa Ukrzyżowanego, iż wszelkie poddaństwo, wierność i posłuszeństwo slachetnemu magistratowi i panom ekonomom wykonać chcę [...]. OrdPoznKutrz 260.
patrz: BEJZECER
– A jeżeliby szołtys sprawiedliwość zwłaczał a doszłaby skarga ubogich do pp. ekonomow, powinni natychmiast sprawę przedsięwziąć i sprawiedliwie strony rozsądzić a szałtysa skarać mają, aby każdemu ubogiemu dał po złotych trzy a bejzecerowie po czterdzieści i pięć groszy, pp. ekonomom po złotych cztery a bejzecerowie po złotych dwa. OrdPoznKutrz 277.
patrz: BEJZECER
– A ktoryby gospodarz był szołtysowi się sprzeciwiający, takowe ma nazajutrz z bejzecerami osądzić, żeby dał winy na szpital zł. 2, pp. ekonomom f. 4, urzędowi zł. 2, w gąsiorze siedzieć 3 godziny. OrdPoznKutrz 270.
patrz: BEJZECER
– Z innemi ranami, jeżeliby się znaczne miały pokazać, powinien się szołtys z bejzecerami według artykułu dziewiątego sprawić. OrdPoznKutrz 273.
patrz: BEJZECER
– [...] stroż najczęściej powinien się przed szałtysem znajdować, jeżeliby jaka nagła potrzeba w nocy przypadła, mogł stroża do bejzecerow posyłać i samsiadow. OrdPoznKutrz 276.
patrz: BEJZECER
– Każdy gospodarz powinien do szołtysa czynsz odnieść przed świętym Marcinem a szałtys powinien oddać w samo święto świętego Marcina. A jeżeliby tego szołtys nie wykonał, nazajutrz zaraz szołtysowi i bejzecerom egzekucją dać i dotąd być powinna, dokąd wszystek gmin piniędzy nie odda. OrdPoznKutrz 278.
patrz: BEJZECER
– Nazajutrz po obraniu nowego szołtysa i bejzecerow lub też tego dnia, ktorego się urząd nowy postanowi, obligujęmy panow ekonomow, teraz i na potym będącym, aby ex vigintiviratu jeden objechał granice starszym gospodarzem wsi tej, jeżeli w całości są zachowane. OrdPoznKutrz 260.
patrz: BEJZECER
– W tym najbardziej szołtys z bejzecerami powinni przestrzegać i zakazywać gospodarzom swoim, aby nie dopuszczali z cudzy jurysdykcji samsiadom w trzeciznę rolą ukupną puszczać ani jej zasiewać [...]. OrdPoznKutrz 264.
patrz: BEJZECER
– A jeżeliby gospodarz i gospodyni zmarli, a żadnego sukcesora po sobie ani też krewnego nie zostawili, powinien szołtys z bejzecerami wszytkie sprzęty wiernie spisać i wszelkie bydlę konnotować i przy prezencji pp. ekonomow potaksować, za ktorych duszę katolicką miłość wyświadczyć i ciała do kościoła parochjalnego wywieść w asystencji całego gminu. OrdPoznKutrz 263.
patrz: BEJZECER
– Jeżeliby postrzegł jaki uszczerbek od cudzych samsiadow w granicach, powinien rewidujący granice panom kolegom donieść, aby jako najprędzy interes granic uspokoić, żeby w proces się nie wdawać a za niedozor szołtysa starego i bejzecerow w granicach sztrafować, aby rewidującemu ekonomowi po złotych trzy winy dali. OrdPoznKutrz 260.
patrz: BEJZECER
– Szołtys z bejzecerami powinien mieć wzgląd i pilność, aby miara w kaczmie [!] była takowa, jaką panowie ekonomowie postanowią: garniec, połgarcowka i kwarta. OrdPoznKutrz 273.
patrz: BEJZECER
– A ponieważ więcej jest gospodarzow w Zegrzu, naprzod takowym sposobem elekcja szołtysa zachować się powinna, jako w pierwszym artykule opisano, do ktorego szołtysa czterech bejzecerow do obrad i na pomoc obrać przy prezencji wprzod obranego szałtysa wiecznemi czasy postanawiamy. OrdPoznKutrz 260.
patrz: BEJZECER
– Ordynacja w dobrach Zegrzu i Ratajach, którą gospodarze wiecznemi czasy trzymać powinni i według niżej wyrażonych artykułow szołtys z bejzecerami i z całym gminem sprawować i rządzić się mają. OrdPoznKutrz 258-259.
patrz: BEJZECER
– A jeżeliby szołtys i bejzecerowie zwyż wyrażone objekcje zataili, tak szołtys jako i bejzecerowie miastu sztrafy po złotych 30 dać powinni i każdy z nich po 3 funty wosku białego do kościoła farnego ś. Marji Magdaleny bractwu literackiemu, do parochjalnego kościoła po parze świec. OrdPoznKutrz 261.
patrz: BEJZECER
– Szołtys z bejzecerami najpierwej świętą sprawiedliwość, ile możności wyciąga po każdym wiernym katoliku, tę mnożyć a niesprawiedliwość tempić i kazić, i każdemu samsiadowi, tak bogatemu jako i ubogiemu, przychodniowi i podrożnemu, a zwłaszcza krzywdę ponoszącemu, ktorą słusznie i sumiennie uznawszy, przez wselkich odwłok powinien szołtys z bejzecerami jak najprędszą sprawiedliwość uczynić. OrdPoznKutrz 261.
patrz: BEJZECER
– A ktoryby się gospodarz szołtysa rozkazowi temu miał sprzeciwić i na dzień naznaczony nie przyść, podpada sztrafy szpitalowi swemu złotych dwa, szołtysowi 15 groszy. A jeżeliby szołtys z bejzecerami tego zaniedbali, powinni dać podwojną strafę [...]. OrdPoznKutrz 267-268.
patrz: BEJZECER
– Szołtys i z bejzecerami kiedy swoj urząd albo sądy mieć będzie, od wszystkich gospodarzow powinien mieć ućciwość i poszanowanie, każdy zaś gospodarz ma na przeciwnego samsiada w trzyźwości i przystojnie opowiedzieć dolegliwość swoję. OrdPoznKutrz 270.
patrz: BEJZECER
– To też wiecznemi czasy postanawiamy, aby w dobrach Zegrzu i Ratajach gospodarze, ktorzy corki swoje za mąż wydawać będą, posag na nie spadający z roli ukupny przy obecności szołtysa i bejzecerow był liczony małżonkowi, ktory żeby w księgi wpisali [...]. OrdPoznKutrz 262.
patrz: BEJZECER
– A jeżeliby szołtys i bejzecerowie na swoich gospodarzow nie dali baczności, ktorzyby z trzecizny grunt ukupny dawali siać z cudzej jurysdykcji gospodarzom, takowy szałtys i z bejzecerami powinni dać strafy pp. ekonomom od każdego zagona [...]. OrdPoznKutrz 264.
patrz: BEJZECER
– A jeżeliby się ktory z gospodarzow ważył cudze bydło przyjąć a inni gospodarze mieli szołtysowi o tym powiedzieć, takowego gospodarza powinien szołtys z bejzecerami strafować, aby cztery świece funtowe białe do fary ś. Marji Magdaleny bractwu literackiemu dał, pp. ekonomom zł. 10, szpitalowi gruntowemu zł. 5, do urzędu szołtyskiego zł. 3. OrdPoznKutrz 264-265.
patrz: BEJZECER
– Wdowa (gdyby) pozostała po zmarłym mężu a ta poszła za innego, dzieci zaś z pierwszego męża byłyby jeszcze niesposobne do objęcia gospodarstwa, powinien szołtys i z bejzecerami do pozostały wdowy wniść i wszytkie sprzęty, inwentarz bydła rogatego i nierogate wiernie spisać [...]. OrdPoznKutrz 262.
patrz: BEJZECER
– Jeżeliby się ktoremu gospodarzewi [!] szkoda stała od samsiada, żeby w zbożu lub też zatkniętych łąkach bydło, konie, świnie, drobiazgi etc. miało szkodę poczynić, takowy gospodarz powinien bydło zająć i szołtysowi opowiedzieć, ktory natychmiast powinien bejzecerow obesłać, aby szkodę otaksowali [...]. OrdPoznKutrz 268.
patrz: BEJZECER
– Po obranym szałtysie pozwalamy w Ratajach do szołtysa dla szczupłości gospodarzow dwoch bejzecerow vel przystolnych co rok dobierać [...]. OrdPoznKutrz 260.
patrz: BEJZECER
– Gdyby grunt bez gospodarza miał zostawać kontraktem ukupiony, powinien się szołtys z bejzecerami starać, aby go gospodarzem osadzili [...]. OrdPoznKutrz 265.
patrz: BEJZECER
– Żaden gospodarz nie powinien legacji czynić w dobrach Zegrzu i Ratajach ani żadnego zapisu czynić na gruntową rolą kościołowi parochjalnemu ani klasztorowi ani też szpitalom. Takowy zapis i legacja nie jest ważna, ponieważ jest grunt do miasta należący. A gdyby o tem szałtys miał wiedzieć albo bejzecerowie, powinni za to dać winy do kościoła parochjalnego po 10 zł., pp. ekonomom po zł. 15, do szpitala swego po 2 zł., do gminny skrzynki zł. 2. 25. OrdPoznKutrz 263.
patrz: BEJZECER
– Zakazujemy gospodarzom w Zegrzu i Ratajach mieszkającym, aby się żaden nie ważył z cudzej jurysdykcji pieniędzy zaciągać lub szlachty, duchownych etc. bez wiedzy szałtysa i bejzecerow [...]. OrdPoznKutrz 263.
patrz: BEJZECER
– Gospodarze mieć mają ten porządek, żeby kolejną straż w nocy odprawowali żeby gospodarzom było wszelkie bezpieczeństwo od ognia, złodzieja, najazdu. OrdPoznKutrz 276.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– A ktoby zadał bękarstwo albo ktora czarostwo, kurestwo etc., a nie dowiodłaby tego [...] takowa podpada winy szpitalowi zł. 2. OrdPoznKutrz 271.
patrz: BĘKARCTWO, BĘKARSTWO, BĘKARSTWO
– A gdzieby się trafiła biesiada, wesele, krzciny, na takowej fecie naprzod duchowna osoba, potym obcy goście [...] siedzieć powinni. OrdPoznKutrz 270.
patrz: BIESIADA, BIESIADA, BIESIEDA
– 9. A jeżeliby zachodziły skargi,z ktorychby się pokazało bluźnierstwo przeciwko Bogu i obrządkom Kościoła ś. katolickiego, przeciw miastu i panom ekonomom, bunty, zdrady, kryminał, cudzołostwo, kradzież znaczna, ranienie, postrzelenie człowieka, sukcesje wszelkie, z takowemi sprawami jako najprędzej panom ekonomom teraźniejszym i na potym będącym szołtys lub bejzecerowie o tym dawali znać. OrdPoznKutrz 261.
patrz: BLUŹNIERSTWO, BLUŹNIERSTWO, BLUŹNIERZTWO
– A jeżeli samsiad samsiadowi w nocy lub kto inny drzewa z podworza miał nabrać czy do opału czy też budynkowego, takowego szołtys osądzić ma na winę. OrdPoznKutrz 277.
patrz: BUDYNKOWY
– Naznaczamy ostatniego bejzecera, aby [...] obchodził chałupy, kuminy, ile się ich w ktorym domostwie znajduje. OrdPoznKutrz 266.
patrz: CHAŁAPA, CHAŁUBA, CHAŁUPA, CHAŁUPA, HAŁUPA
– A ktoby zadał bękarstwo albo ktora czarostwo, kurestwo etc., a nie dowiodłaby tego, ani przez świadki, takowa podpada winy szpitalowi zł. 2, pp. ekonomom zł. 4, urzędowi zł. 2, i wzajem się przy urzędzie przeprosić, szałtys przy urzędzie napomnieć, aby takowych napotym gospodynie i samsiadki nieućciwych słow jedna drugiej nie zadawała pod podwojną karą, jako wyżej jest napisana. OrdPoznKutrz 271.
patrz: CZAROSTWO
– A jeżeliby się od rzeźnikow poznańskich trafiło, w czym się gmin urzędu swego powinien doradzić, a urząd powinien się wiernie wypytać, jeżeli bydło jest zdrowe. OrdPoznKutrz 264.
patrz: DORADZIĆ SIĘ
– A gdzieby się trafiła biesiada, wesele, krzciny, na takowej fecie naprzod duchowna osoba, potym obcy goście [...] siedzieć powinni. OrdPoznKutrz 270.
patrz: FETA
– Parobek jeżeliby takową akcją zrobił [spowodował ciążę], połowiczną sztrafę dać powinien, co gburczyk. OrdPoznKutrz 269.
patrz: GBURCZYK
– [...] takowego zuchwałego samsiada ma urząd karać, że sobie gwałtowną sprawiedliwość czynił z bliźniego. OrdPoznKutrz 273.
patrz: GWAŁTOWNY
– A jeżeliby tylko zelżył gospodarz zuchwały szołtysa słowami: zmurwysynu, hutsfotem [sic] nazwał i innemi nieućciwemi słowy, takowy zuchwały gospodarz kary podpada do skrzynki gminny zł. 3, pp. ekonomom zł. 15, urzędowi swemu zł. 3, szpitalowi poł talera i przez gospodarzow godnych przeprosić, w gąsiorze jeden dzień siedzieć. OrdPoznKutrz 270.
patrz: HUNDSFOT, HUNDSFOT, HUNSWOT, HUTSFOT
– A ktoby zadał bękarstwo albo ktora czarostwo, kurestwo etc., a nie dowiodłaby tego, ani przez świadki, takowa podpada winy szpitalowi zł. 2, pp. ekonomom zł. 4, urzędowi zł. 2, i wzajem się przy urzędzie przeprosić, szałtys przy urzędzie napomnieć, aby takowych napotym gospodynie i samsiadki nieućciwych słow jedna drugiej nie zadawała pod podwojną karą, jako wyżej jest napisana. OrdPoznKutrz 271.
patrz: KURESTWO, KUREWSTWO, KUREWSTWO
– Żaden gospodarz nie powinien legacji czynić [...] na gruntową rolą kościołowi parochjalnemu. OrdPoznKutrz 263.
patrz: PAROCHIALNY
– Każdy z nich [dać powinien] po 3 funty wosku białego do kościoła farnego ś. Marji Magdaleny bractwu literackiemu, do parochjalnego kościoła po parze świec. OrdPoznKutrz 261.
patrz: PAROCHIALNY
– ...ktoregoby mieli ukrwawić albo posienić, ciało i znaki przed urzędem pokazał... OrdPoznKutrz 273.
patrz: POSIENIĆ, POSINIĆ
– A jeżeliby się pokazało na kaczmarkę, żeby miary pofałszowała, podpada winy kaczmarka na panow ekonomow złotych dziesięć, szpitalowi dwa złote, urzędowi złoty jeden, a statki przy urzędzie potłuc. OrdPoznKutrz 273.
patrz: POTŁUC
– [...] pod ten czas o gospodarza jest przytrudni na okupienie zwyż wyrażonego gruntu [...]. OrdPoznKutrz 262.
patrz: PRZYTRUDNO
– ...nie zgadłby [szukający], jakie ma narowy i przywady, a nie wiedziałby, jaki ma znak [...] takowego bydlęcia nie trzeba wydawać. OrdPoznKutrz 272.
patrz: PRZYWADA
– A ktobykolwiek miał gospodarzewi albo samsiadowi ukraść żelazo płuzne, radlicę, siekierę, kołka płużne, pług, radło, brony, cokolwiek tylko do gospodarstwa należy, takowy człowiek już w złodziejskie ślady wchodzi... OrdPoznKutrz 271.
patrz: RADLICA, RADLICA, REDLICA
– Ten porządek gospodarze [...] zachowywać mają, aby dwie niedzieli przed gody o wszelką czeladź się starali i urządzali. OrdPoznKutrz 275.
patrz: URZĄDZAĆ
– Ktorego [uwięzionego chłopa] gmin wiktować powinien, dokąd z niego sprawiedliwość nie otrzymają. OrdPoznKutrz 271.
patrz: WIKTOWAĆ
– A ktoby zadał bękarstwo albo ktora czarostwo, kurestwo etc., a nie dowiodłaby tego [...] takowa podpada winy szpitalowi zł. 2. OrdPoznKutrz 271.
patrz: ZADAĆ
– 59. Jeżeliby się miało pokazać, żeby ktora niewiasta dziecię miała zatracić albo otruć, tę odsyłam do artykułu dziewiątego. Także i śluby w takowych okolicznościach, aby poćciwość dziatek w takowych okolicznościach mieć mogli. Także podejźrzany białejgłowej żeby ktory gospodarz miał takową przechowywać. Zgwałcenie białejgłowej do artykułu dziewiątego odsyłam. 60. A jeżeli szałtys i bejzecerowie objekcje w artykule 59 zatłumić (chcieli) i pp. ekonomom nie donieśli, takowych magistrat ma karać według ś. sprawiedliwości. OrdPoznKutrz 269-270.
patrz: ZATŁOMIĆ, ZATŁUMIĆ, ZATŁUMIĆ