Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Piotr Czyżewski
CzyżAlf 1617 oryginał
ALFVRKAN Tátárski prawdziwy ná cżterdzieśći częśći rozdzielony. Ktory Zámyka w sobie pocżątki Tátárskie/ y przygnánie ich do Wielkiego Xięstwá Lithewsk. Przytym iż w Wielkim Xięstwie Lit Tátárowie nie są Szláchtą/ áni Ziemiáninámi/ áni Kniáźiámi/ tylko koźińcámi á skurodubámi. Do tego/ sposob żyćiá/ obycżáiow/ spraw/ wypráwy ná Zołnierską/ postępkow y zbrodni Tátárſkich. Nád to/ pokázuie się drogá do pohámowánia y vskromienia ich od ták znácżnych excessow. Aby narod nász Chrześćiáński od tych bezbożnikow/ iáko nieprzyiaćioł Krzyża świętego/ dalszych krzywd y obelżenia/ rozboiow/ náiázdow/ y stácyi wyćiągánia nie ponośił. Alfurkan ten Tátárom zgodny nie tylko do cżytánia/ ale też y do vpámietánia/ y popráwienia. Teraz nowo przez Piotrá Cżyżewskiego (ktoremu Assan Aleiewicż Tátárzyn z Wáki/ Oycá zábil) zebrány/ y do Druku Tátárom wszytkim gwoli/ podány w roku 1616. Abyś łácniey zrozumial co w tey kśiąźce ieſt/ odwroć kártę tę/ obacżysz. [...] w Wilnie v Iozefa Karcana Roku 1617

http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=266140&from=FBC
Odnotowano 52 cytatów z tego źródła
– Dał Bóg Alkoran i Alfurkan rozkazując [Mahometowi] aby go ludu nauczał. CzyżAlf 74.
patrz: ALFURKAN
– Alfurkan tatarski prawdziwy. CzyżAlf 1.
patrz: ALFURKAN
– Ktorym [winem] gdy sobie PP. Aniołowie Alkoraniccy dobrze podpili [...] będąc zajęci urodą onej białej głowy poczęli zaloty stroić do niej. CzyżAlf 82.
patrz: ALKORANICKI
– Ktorym [winem] gdy sobie PP. Aniołowie Alkoraniccy dobrze podpili [...] będąc zajęci urodą onej białej głowy poczęli zaloty stroić do niej. CzyżAlf 82.
patrz: AMNIOŁ, ANGIOŁ, ANIOŁ, ANIOŁ, ANJOŁ, ANNIOŁ, JAMIOŁ, JANIOŁ, JENIOŁ
– Ale iż niektore kośćioły pogáńskie/ wspániáłośćią budowánia swego/ ozdobę wielką mástom dáwáły/ zákázáli ich Cesárze obáláć/ ále ocżyśćiwszy wewnątrz sprosność znákow báłwochwalskich/ obrácáć ie ná kościoły Christusowe pocżęto. CzyżAlf 25.
patrz: BAŁWOCHWALSKI
– Tátárowie w łápćiách y wszywych kożuchách do Litwy/ przygnáni/ á teraz błáwátno sią [!] noszą. CzyżAlf Av marg.
patrz: BŁAWATNO
– Przypátrz sie napierwey condiciey sámych Cárow Tátárskich/ ieśli nie chłopska ich condicia/ wspomina Ioach. Bielski/ iż będąc posłány od Krolá Augustá Andrzey Táránowski c do Turek/ iáchał przez hordę Prekopską/ y wstępował do Carewicżá Aldigiereiá/ ktorego zástał w mili od Prekopu/ á on wielbłądy y insze stádá páśie/ etc. A Carskaż to condicya ábo Szláchecka? CzyżAlf 9.
patrz: CAREWICZ
– Dobrze ieden o nich napisał/ iż Zydowskie cnoty/ płonká/ á Tátárskie y Cygáńskie przyśięgi/ są iednákiego effektu/ iedneyże potęgi. CzyżAlf 70.
patrz: CYGAŃSKI
– A Murzá ták wiele waży iáko miedzy piechotą dziesiątnik/ y tákiey godności iest. CzyżAlf 10.
patrz: DZIESIĄTNIK
– Tákże y Porphirius Biskup Gázy w źiemi ś. starał się Honoriuszá Cesárzá/ áby w Gáźie pogáńskie kościoły rozwálone były. CzyżAlf 25.
patrz: GAZA
– Tátárowie od koni grábieżnych od uzdnego po złotemu biorą. CzyżAlf 67.
patrz: GRABIEŻNY
– Do tego Niedźiele y świętá zacne/ orániem/ bronowániem/ y inszymi robotámi/ cżegosmy się nie po ieden kroć z żalem nászym nápátrzyli/ obchodzą. CzyżAlf 46.
patrz: JEDENKROĆ
– Tu ich też żaden Pan/ ani Szlachcic nie przypuścił do herbu swego/ gdyż się żaden Tatarzyn herbem szlacheckim nie pieczętuje/ tylko piątna swoje wymyślne i przyrodzone mają/ jako kobyle ogony/ kozie rogi/ szkapie kopyta/ szczeciny świnie/ wielbłądowe garby/ etc. to herby Tatarskie wyśmienite i przynależyte. CzyżAlf 10.
patrz: KOZI
– [...] Ministrowie Tátárscy/ kiedy Alkoranu swoich sektarzow náucżáią/ tedy miecż goły záwieszáią/ ábo ná stole kłádą/ vkázuiąc/ iż o wierze Machometowey nie słowem ále miecżem disputowáć trzebá. CzyżAlf 74.
patrz: MACHOMETOWY, MACHOMETÓW, MAHOMETOWY, MAHOMETOWY, MAHOMETÓW, MAHOMETÓW, MAHUMETOWY, MAHUMETÓW
– Phinees syn Eleázárow, widząc iż nád zákaz ieden z synow Izráelskich/ wszedł w dom nierządny biáłeygłowy Mádyańskiey: nie brawszy pozwolenia vrzędowego/ wźiąwszy miecż/ wszedł do onego domu nierządnego: y zástáwszy ich ná złym vcżynku/ oboie rázem miecżem przebił áż do śmierći/ á nikt go o to nie kárał/ y owszem pismo mowi/ iż zá onym iego vcżynkiem: Cessauit plaga á filiis Israel. CzyżAlf 31.
patrz: MADIAŃSKI
– Zydowie w Niedźiele y w świętá robią/ dla cżego też w myńcy robiąc w Niedźielę tego przeszłego roku/ ledwo co miástá Wileńskiego nie spalili/ zgorzáło iednák kilkánaśćie domow. CzyżAlf 72.
patrz: MENICA, MENICZA, MĘNICA, MINCA, MINCZA, MINICA, MIŃCA, MIŃCA, MYNCA, MYNICA, MYŃCA
– Vsłyszał raz wilká wyiącego miąższym głosem/ rzekł Máchomet iáko Prorok do swoich/ átom ia z tego głosu poznał/ iż ten wilk stárszy iest/ y przednieyszy nád wszytkimi wilkámi. CzyżAlf 77.
patrz: MIĄSZSZY, MIĄSZY, MIĄŻSZY, MIĄŻSZY, MIĘŻSZY
– Z strony záś pácholikow y inszey cżeládźi/ vstáwić winę ná Tátáry ktorzy prziymuią/ y ná tych co do nich przystáią: á do tego Moskiewki y Moskale odbieráć od nich/ á nápotym práwem wárowáć y winą. CzyżAlf 47.
patrz: MOSKIEWKA
– Nád krwią Chrześciáńską cżęste mordy potáiemnie cżynią. Aley Misturkowicż z śiołá Máłáchowicż/ wespoł z żoną swoią l. zábili Moskiewek trzy/ y w gnoiu zágrzebli: á dwu Moskalow máłych vtopili/ iż ich wydáwáli drugim Tátárom/ o ono okrutne záboystwo. CzyżAlf 40.
patrz: MOSKIEWKA
– Tatarowie y ich podwody/ mostowe od przeieżdżaniá mostu/ powinni płáćić/ cżego Sżlachtá nie zwykłá. Bo y Krol Iego Mość kiedy Przywiley ná most dáwa/ tedy podwody Szlacheckie excipuie/ á Tátarskich tam nie wspomina. Tátárzy y podwody ich myto mostowe płácą. CzyżAlf 8.
patrz: MOSTOWE
– Tátárowie mostownicy Tátarowie nie są szláchtą ani Ziemiá CzyżAlf 7.
patrz: MOSTOWNIK
– Páná swego Komesá de Helfenstein/ z trzynastą Szláchćicow/ okrutnie w Winszperku zámordowáli/ á iáko Alberus wspomina/ że go ná włocżnie wzięli/ y śiłá szłáchty wygubili/ y by byli prędko Xiążętá z woyski swymi przećiwko im się nie ruszyli/ więceyby złego byli nábroili Wszákże tak ich też potym nádbili/ iż sto y pięćdźieśiąt tyśięcy ich ná plácu poległo/ á ostátek rozbiegł się. CzyżAlf 50-51.
patrz: NADBIĆ
– Tátárzyn też by nawiętszą niecnotę zrobił/ gdy się wszytkiego omyie/ wolen. CzyżAlf 72.
patrz: OMYĆ SIĘ
– Assan Aleiewicz ma do dziesiątká osiádłości w piąci powieciech/ á tylko trzy/ á drudzy powiádáią iż dwá konie wypráwuie. CzyżAlf 62.
patrz: PIĘĆ
– ... te słowá nápisawszy ná kártce/ kázał się nimi zápaliwszy przez trzy dni podkurzáć: cżegom ia iednák nie cżynił/ widząc iego báłámutnią stárą. CzyżAlf 58.
patrz: PODKURZAĆ SIĘ
– Nie zgadzáią się ieszcże y w tym/ iż żydowie pieniądze złe kuią/ á dobre wszytkie precż z páństwá wygubili: potroynych/ groszy y pułgorszkow Lit. groszkow Pruskich y Polskich/ iuż więcey nie obaczysz/ wszytkie Zydowie wygubili (bogdáy y sámi przepádli) á Tátárowie záś wolą gotowe odbieráć po drogách. CzyżAlf 72.
patrz: POTRÓJNY
– Ale y w tym punkćie wielkiego obacżeniá Páństwu wszytkiemu potrzebá/ ledá bowiem Tatarzyn/ ledá kozoied/ ledá skurodub/ byle miał sukmánę błekitną ábo cżerwoną/ á botow starych safianowych v drugiego pozycżył/ dostawszy kwitku v Chorążego swego za dwá potroyne/ to przed PP. Poborcámi vkazuie/ iż woynę służy/ á on iáko żyw ná woynie nie postał/ y tak skarb oszukiwaią. y nászych zá takim kwitkiem zá dwá potroyne kupionym/ nawiązek się domágaiąc/ gubią y niszcżą/ Sżláchtą się miánuiąc/ zá dwá potroyne Sżláchectwo kupiwszy. CzyżAlf 7.
patrz: POTRÓJNY
– Przypomnię iednak z Chronik/ ná pierwszym w stępie dwie znácżne Przygnánie Tátar do W. X. Li c li. 4. ca. 4. dw roku 1397. e ktorą Tátárowie Don zowią. e Tátárowie dla triumfu do Litwy przypędzeni. Tátárowie bredzą. CzyżAlf 3.
patrz: PRZYGNANIE
– [Ustawa króla] zákázuie/ áby Tátárowie áni sámi w dni Niedźielne nie robili: ále áby áni cżeládźi/ poddánych swoich Chrześćian do tego nie przyniewaláli. CzyżAlf 30.
patrz: PRZYNIEWALAĆ
– Dla tegoż Tátárowie W. X. Lith. ták wielki iáko y máły/ iáko glebae ascripticii, máią być przymuszáni y przyniewaláni do robot y posług roznych/ to iest do robienia y popráwowánia Zamkow y Dworow... CzyżAlf 56.
patrz: PRZYNIEWALANY
– BO kiedy się przypátrzym/ práwu/ porządku y postánowieniu cudzych naciy/ y kráiow: tedy z nich zrozumiawszy/ przyznamy/ iż Tátárzynowi szábel/ pułhakow y łukow/ nośić się w Páństwienie godźi. CzyżAlf 41.
patrz: PRZYPATRZEĆ SIĘ, PRZYPATRZYĆ SIĘ
– ... Tatar Nahayskich/ vderzył ná nich/ ktorych poraźiwszy/ wiele ich tyśięcy poymał. Z ktorych iednę cżeść z żonami y z dźiećmi przypędźił dla triumphu do Litwy... CzyżAlf 2.
patrz: PRZYPĘDZIĆ
– Iest w Rzymie/ á bezmáłá y po wszytkiey Włoskiey Ziemi tá vstáwá/ iż Zydowie powinni pod winą ná káżdy Sábbát w káżdym mieście/ do náznáczonego kościołá Kátolickiego schodzić się/ y tám kázánia słucháć/ z ktorego słuchánia wielki pożytek duszny odnoszą/ dla tego/ iż ich do wiáry świętey wiele przystawa. CzyżAlf 33.
patrz: PRZYSTAWAĆ
– Brednie Assánowe. przystoyniey by mu kobyły leczyć. CzyżAlf 58.
patrz: PRZYSTOJNIE, PRZYSTOJNO
– [Massageci] rodzice swe y insze powinne gdy się postárzeli/ zárzezywáli y ziádáli/ rozumieiąc zá lepszą rzecz y przystoynieyszą/ áby ich sámi ziedli/ niżliby ich mieli robacy rostoczywszy zieść. CzyżAlf 10.
patrz: PRZYSTOJNY
– Tátárzyn bándyt świátá/ ná káżde skinienie targowe porywcży. ieśli tu nas sámych/ gdy mu kopę kto rzući/ náieżdżáią/ morduią/ despektuią/ á coż kiedyby mu nieprzyiaćiel co znácżnego podał/ d. iákoby ći zdraycy rąk swoich ná nas nie podnieśli/ á dźiwna/ iż my ich ieszcże do woyny przyucżamy. CzyżAlf 51.
patrz: PRZYUCZAĆ
– Acz Tátárowie z przyrodzenia swego máią własny przymiot w hordách swych rozboystwem się báwić/ táż náturá y tu w tych nászych/ iednák im do tego siłá pomaga prożnowánie/ z ktorego rozbiiáć muszą. CzyżAlf 55.
patrz: ROZBÓJSTWO
– Więc się wymáwiáią iż ná woynę nie máią o cżym/ to śrebro/ ktorego z poddánych I K. M. y Duchownych náłupili/ y suknie sobie nim obili/ y máiętnośći náskupowáli/ niechby ná koniá y inszy rysztunek obroćili. CzyżAlf 44.
patrz: RYNSZTUNEK, RYSZTUNEK
– [Massageci] rodzice swe y insze powinne gdy się postárzeli/ zárzezywáli y ziádáli/ rozumieiąc zá lepszą rzecz y przystoynieyszą/ áby ich sámi ziedli/ niżliby ich mieli robacy rostoczywszy zieść. CzyżAlf 10.
patrz: RZECZ
– [...] dla przyśięgi vcżynioney zániechał ich [Tatarów]/ wszákże vstáwił ná nie/ áby nietylko wszytkiemu ludowi Izráelskiemu: ále też y Kościołowi y Oltarzowi Páńskiemu służyli/ rabiąć drwá/ wodę nosząc/ etc. ná tożby y ten rodzay pogáński Tátárski obroćić: porozdźielác ich do kośćiolow/ áby świątnikámi y zwonnikámi byli/ á miásto száble/ niechby powrozy w ręce wźięli/ y miotły/ ábo taki/ prędzeyby się do wiáry świętey náwrácáli/ przypátruiąc nabożeństwu kośćielnemu. CzyżAlf 34.
patrz: ŚWIĄTNIK
– Nie do woyny tedy ći Tátárcżukowie/ ále do posług woiennych słusznie maią być obracáni/ niech żywność zá woyskiem wożą/ gdyż máią konie do furmánstwá sposobne: do tego dźiáłá/ kule/ prochy y inszą ármátę/ łopáty/ rydle/ kosy/ śiekiery/ etc. CzyżAlf 19.
patrz: TATARCZUK
– Acżći y Tátárstwo máią swoię przyśięgę osobną/ ktorą miedzy sobą cżynią/ ále tá tylko samym służy/ o ktorey my niewiemy/ áżby ktorego Mohłe ich/ po goleniách kiiem zmácawszy/ prośić. CzyżAlf 60.
patrz: TATARSTWO
– Cżytamy też y o prostych chłopách/ ktorzy nie náucżyli się tylko z pługiem/ á z motyką robić/ do żadnych woien ćwicżeni nie byli/ kiedy się w roku 1525. przećiwko pánom swoim zbuntowáli/ chcąc się wyłámáć z mocy ich/ y pány swoie chćieli wygubić/ ktorych się zebráło więcey niż potrzykroć stotyśięcy/ Zamki/ Klasztory/ Miástá palili y plundrowáli/ Pány swe mordowáli. CzyżAlf 50.
patrz: TRZYKROĆ
– Iákoż gdy niektorego czásu/ zástáli człowieká iednego drwá zbieráiącego dniá siodmego/ ábo w Sábbát: rádził się Moyżesz y Aaron Páná coby z nim miał czynic. Roskazał Pan Bog wywieść go zá oboz/ y tám vkámionowáć. To práwo Boże o święceniu Sábbátu. Exod. 20. Num. 35. CzyżAlf 29.
patrz: UKAMIENOWAĆ, UKAMIENOWAĆ, UKAMIONOWAĆ
– Naprzod tedy gdy iuż Vniwersał I. Krol. M. ábo I. M. Páná Hetmáná do wiádomośći ich prziydźie/ áby gotowáli się ná woynę/ nie lękliwie go prziymuią/ y owszem rádźi temu iż się im drogá otwiera do zápomágánia száłásow swych. CzyżAlf 61.
patrz: UNIWERSAŁ
– Iużechmy tu rzecży poważne/ cżytánia y vwáżánia godne wnośili/ ku przestrodze páństwu temu/ á ku vskromieniu Tátárow. CzyżAlf 61.
patrz: UWAŻANIE
– Chłopi dobrzy/ inszego zákonu biáłychgłow zá żony nie poymuyćie/ áni corek wászych zá męże inszego zakonu nie wydáwayćie/ áżebyśćie ich pierwey do swego zakonu náwroćili. Iednák Tatárowie/ iż w swąwolą dobrze wkorzenieni/ ważą się y práwá Boże/ y I/ Krolewsk. CzyżAlf 53.
patrz: WKORZENIONY
– Rozumiem iż niektorym ráczey śmieszne niż przystoyne to wnoszenie y vkázanie zabaw Tátárskich będźie. CzyżAlf 56.
patrz: WNOSZENIE
– o był Pan pobożny/ y ná Cesárstwo práwie od Bogá dány/ iáko y to imię iego mowi. dány był od Bogá/ gdy się sam o Cesárstwo nie stárał. Ieden táki ktory pánowániá nie szukał/ sámo się pánowánie do niego wprośiło/ iáko Claudianus pisze. CzyżAlf 27.
patrz: WPROSIĆ SIĘ
– WRożkámi/ cżárámi/ trzewámi y burtámi/ nietylko Assyriycżykowie/ Cháldei y Egiptcyanie báwili się/ ále też y Tátárzy. CzyżAlf 57.
patrz: WRÓŻKA
– DWie przycżynie pewne tego kłádę. Iedná/ iż z przodku zá przygnaniem tey cháłástry Tatárskiey do W. X. L. tedy ledá żáczek/ rzemieśniczek/ ledá czura y mużyk Tatarzynowi był przykry: gdzie go kędy podkáł/ bądź w mieście/ bądź w drodze/ musiáł Tatarzyn kozubáles dawáć/ iáko y Zyd. CzyżAlf 4.
patrz: ŻACZEK
– Tátárzy tákże gdy Niedźielá/ ábo iákie insze zacne święto/ do oránia/ żęćia/ y do koszenia śiáná tłoki zbieráią/ y nawięcey w te dni robią. CzyżAlf 72.
patrz: ŻĘCIE