– Wnętne do pásieki rozmáyte pásiecznicy miewáią, á te wnętne są y állektoria, to iest, co pczoły przywabiáią, że ie pczoły rády widzą [...] iáko są ziołá niektore, borsukowe mięsá y insze. OstrorNauka B4.

– Gonty brać arszynowe: a iesli ich nie masz, musisz trzy laty dać, a dwa rzędy krotkich gontow. OstrorNauka B iijv.

– To iednák mieć ná baczeniu, że ich nie zaráz z wiosny ruszáć trzebá tym przesadzániem, álę áż odużeie w onym máłym vliku, co w nim przeżimowałá [pszczoła]. OstrorNauka A4v.

– Żeby kto nie bał się w takie zimno do pczoł otwierać, niech to wie każdy, że [...] w kupie roy ściśniony, żadney zimy [...] nic się nie boi. OstrorNauka Dv.

– Bárć długą do dwu zatworow vczyniwszy […] obwinąć go [ul] plecionem powrosłem słomiánem w koło zrzadká. OstrorNauka Aiiv.

– A iżby do głowy, ile kroć trzebá, náyźrzeć się mogło; tákie vle máią mieć w sobie bárć długą ábo dzienią, od wierzchu áż do spodku. OstrorNauka Aiij.

– Ták tesz y v bednárskich vlow, nálepić gliny ná spodku rowno ze spodkiem bárciey. OstrorNauka Aiij.

– [...] iáko te pczoły [!], ktore się wspomniáły, co vstáwicznie leżą, á cudzą robotą się żywią, ále áż názbyt choć y dármo látáią, bęczą, biegáią, y są in perpetuo motu, ále dosyć o tych pczelnych wyrodkách. OstrorNauka Ciij-Ciijv.

– Ták tesz y v bednárskich vlow, nálepić gliny ná spodku rowno ze spodkiem bárciey álbo dzieniey. OstrorNauka Aiij.

– Komuby też o pnie ná vle trudno, może dáć bednárską robotą vle robić. OstrorNauka A4v.

– Bednarzowi kázáć żeby nic ná śrzodku nie był [ul] wypukły, iáko insze beczki bywáią. OstrorNauka A4v.

– Na żaden ul pczoły obce nie biią, iedno na ten, w ktorym pczoły słabe. OstrorNauka B4v.

– Tám [w ulu] o miod byłáby między niemi [pszczołami] á stáremi, pewná bitwá. OstrorNauka Cijv.

– W tákiey bitwie, y ten co wygrá nie spełná zostáie [walczące roje]. OstrorNauka Cijv.

– Ma mieć [pasiecznik] sitko ná twarz; á iam dał bláchowe porobić, bo to rzecz wieczna. OstrorNauka Bv.

– Láterniczká też, álbo ráczey kádzilniczká bláchowa, w káżdey pásiece ma bydź, dla wykurzánia pczół z ulów, y dla okurzánia sámego siebie. OstrorNauka B.

– Żeby [...] roie [...] nie myliły się ná poznániu vlow swoich, y nie błądziły do cudzych, kiedyby w iednákie vle, y obok z sobą stoiące powsádzáne były. OstrorNauka Cij.

– Wpráwiwszy iednę z onych glyniánych miseczek, w on vl, (ktorą bokiem będziesz kłádł) [...] wpráwisz zátwory. OstrorNauka Ciijv.

– Medicinalia [...] do zdrowia pczelnego należą; iáko są ziołá niektore, borsukowe mięsá y insze. OstrorNauka B4v.

– Táki vl [bednarski] ná láto chłodnieyszy, á ná zimę ciepleyszy, niż prosty pniakowy. OstrorNauka A4v.

– A dla wyrąbánia vlów, y nápráw, y dobrego koło pczoł rządu w káżdey pásiece, ma mieć pasiecznik świderek máły na táką dziurkę, A. drugi łátny, B. ma mieć dłotko máłe, C. dlotho wielkie, D. OstrorNauka B.

– A dla wyrąbánia vlów, y nápráw, y dobrego koło pczoł rządu w káżdey pásiece, ma mieć pasiecznik świderek máły na táką dziurkę, A. drugi łátny, B. ma mieć dłotko máłe, C. dlotho wielkie, D. OstrorNauka B.

– [...] mniemáią żeby szkodowáli, kiedy by Lipcá w Lipcu nie wybieráli, álbo nie vięli do dná dociągnioney roboty [w ulu] [...]. OstrorNauka C4v.

– Trzebá tedy, żeby káżdy Pásiecznik miał przy pásiece domek y ogrodek ná kilkánaście zagonow. OstrorNauka Aijv.

– [...] wykurzywszy pczoły, pomáluśku vl położysz iákoby ná wznák, to iest, zatworem ku gorze, y nápiądź dobrą od wierzchu piłą nárznąć, pomáłu, ták żebyś miodu nie dosiągł; tedy łácniuchno dzienią więtszą wyrzniesz rzezakiem, pociągnąwszy oney krotkey dzianki, co ná ieden zatworek byłá vrobiona, áż do onego nárźnionego kárbu; y ták drugi zatwer[!] wpráwisz, y dopiero go postáwiwszy poderzniesz. OstrorNauka Biiij-Biiijv.

– Ma do tego káżdy mieć żelázną łyszkę iákoby kuchárską nie wielką, y nie głęboką, y nie bárzo szeroką, ták żeby z náláną sytą mogłá do vla, kiedy nią w miseczkę syty nálać potrzebá, wleść, przez dzięnią álbo barć, A tá łyżeczká ma służyć do zbieránia roiow, o czym niżey [...]. OstrorNauka Bv.

– Wielki niewczás gárnczyskiem kurząc, poddymáiąc, vstáwiczne niebespieczeństwo, żeby się pásieká nie zápaliłá [...]. OstrorNauka B.

– Nie podobna rzecz, żeby on pczół nie gmátwał, kiedy mu doiadáią, bo się kwápić, y ládá iáko robić musi [pasiecznik bez sitka]. OstrorNauka C.

– [...] láterniczká też, álbo ráczey kádźilniczká bláchowa, w káżdey páśiece ma bydź, dla wykurzánia pczół z vlów, y dla okurzánia sámego śiebie [...]. OstrorNauka B.

– Piłkę máłą, siekierę, toporek, motykę, piesznią, noż vlowy dobry, láterniczká też, álbo ráczey kádzilniczká bláchowa, w káædey pásiece ma bydź, dla wykurzánia pczół z ulów, y dla okurzánia sámego siebie: á kiedy siłá ulow, że kilká pásiecznikow ná roienie bydz musi, tedy y láterniczek kilká do iedney pásieki się zeydzie; ktore iednak z pásieki nigdziey wynoszone bydź nie máią: y ten pásiecznik, ktory insze rzeczy ma w poruczeniu; ma mieć y te láterniczki, álbo kádzilniczki. OstrorNauka B.

– [...] przeto czwártego dniá, kiedy stáre pczoły ná robotę wylecą, pomáluczku opátrzysz zátwory, żeby námnieyszey dziureczki y skádlubinki nie ostáwáło, ktorędyby pczołá w vl wleść mogłá, y poczekász áż do záchodu slońcá; w ktory czás stárá wszystká pczołá iuż w vl z robotą wleźie; á one z młodego roiá zlodzieyki y leniwice, ktore przez dźień, miásto tego coby miáły robić, w vl się wmykáły, miod iedząc, iusz też vlá znowu ná wierzch wylázły, y ták w ten czás, stáre dobre pczoły, wszystkie są w vlu, á te młode złe wszystkie ná wierzchu [...]. OstrorNauka Ciiv.

– Doczeká tedy Lipiec w vlu do podbierániá bez wszelákiey szkody, á iáko między pieniędzmi poznać czerwony złoty, między inszą monetą, ták y Lipcowy miod między plástrámi, kiedy będziesz podbieráł: bo Lipcowy miod znáczny iest, biáłłośćią y zápáchem; odkłádáyże bráćie sobie plástry osobno [...]. OstrorNauka Ciiijv.

– A to podrzynánie nie pierwey ma bydź, áż łotacz, ktorą też drudzy y káczyńcem zowią, dobrze y wierzbá w póły zákwitnie; y iesliby álbo wierzbá, pierwey niż łotacz zákwitnęłá, álbo łotacz pierwey niż wierzbá; tedy poczekáć áże y drugie nádśćignie, bo przed tem czásem y w pole pczoł puszczáć nie bespieczno [...]. OstrorNauka Biiv.

– Wnętne do páśieki rozmáyte páśiecznicy miewáią, á te wnętne są y állektoria, to iest, co pczoły przywabiáią, że ie pczoły rády widzą: y medicinália, że do zdrowia pczelnego należą; iáko są źiołá niektore, borsukowe mięsá, y insze: ktore iż są rzeczy pospolite, szkodá się nád tym pisániem báwić. OstrorNauka Biiijv.

– To iednák mieć ná baczeniu, że ich nie zaráz z wiosny ruszáć trzebá tym przesadzániem, álę áż odużeie w onym máłym vliku, co w nim przeżimowałá [pszczoła]. OstrorNauka A4v.

– MIEDZY wielką obfitośćią Zięmie Ruskiey, y drugich bliskich, dał Pan Bog y to kráiowi temu, że w pczoły bárzo mnożny, w miody iest bárzo obfity. OstrorNauka Av.

– Ták zásię smrod; stęchliná, y zátym choroby nárychley przypádáią, kiedy miodu y roboty ktory nád swą potrzebę náprzątnęłá, z vlá nie wyiąwszy, pczoły ná zimę záwrzesz. OstrorNauka Dv.

– Datum w Komárnie dwánastego dniá Nouembrá. Roku 1613. OstrorNauka Av.

– Ták [...] mnożyć pásieki będziesz, tą zwierzynieckiey pásieki płodnością. OstrorNauka Ciij.

– Láterniczká też, álbo ráczey kádzilniczká bláchowa, w káżdey pásiece ma bydź, dla wykurzánia pczół z vlów, y dla okurzánia sámego siebie. OstrorNauka B.

– Między memi pásiekámi, przy zwierzyńcu. táká iest pásieká, ktorá się bárzo ráno y mocno roi. OstrorNauka Ciij.

– Wnętne do pásieki rozmáyte pásiecznicy miewáią, á te wnętne są y állektoria, to iest, co pczoły przywabiáią, że ie pczoły rády widzą [...] iáko są ziołá niektore, borsukowe mięsá y insze. OstrorNauka B4.

– To do tych ksiąg nie należy. iáko y postánowienie, iáko się ci poddáni, ktorzy pásieki chowáią, obchodzić ż swoiemi pásiekámi máią. OstrorNauka Aij.

– Trzebá tedy, żeby káżdy Pásiecznik miał przy pásiece domek y ogrodek ná kilkánaście zagonow. OstrorNauka Aijv.

– Obá te błędy [zły czas podbierania miodu] wzięły, pochop z łákomstwá, albo potrzeby; á potym wciągnęły się w zły zwyczáy. OstrorNauka C4.

– Pczoły od onego smrodu [zepsutego miodu] álbo pozdycháią, álbo pochorzeią, álbo pewnie bez szwánku nie będą. OstrorNauka B4.

– Głod pczole przynosi, álbo zbytnie podebránie, álbo niedodánie rátunku, ktorá sámá dostáteczney żywności sobie dorobić nie mogłá. OstrorNauka Dv.

– A kiedy się od kąsánia ich dobrze obwáruie, będźie sobie chędogo y powoley chodził, koło swey roboty, ochrąniáiąc pczół. Ktemu, iáko się y wyższey wspomniáło, po roie ma po drábinie z wiekiem łáźić, nie strząsáiąc ich kluczkámi: bo ie ták rostrzęśie, rospłoszy, pomiesza, podrażni, y nigdy spełná ná wieko nie strząśnie. OstrorNauka C.

– y lubo się to tráfiá, że czásem w iednym plástrze będą pczoły miod robieły, po obu stron, w drugim czerẃ po obu stron: (ále to bárzo rzádko,) iednák náczęśćiey, z iednę stronę plástru miod robią, á z drugą stronę tegosz plástru czerẃią: otosz ktokolwiek podrzyná, bądź Lipiec, bądźi inszy miod, poki roie iść mogą, nie pochybnie okrutną szkodę, nie tylko w miedźie, dlá perturbáciey y zámięszániá pczoł, ktore wielkiego pokoiu y wczásu potrzebuią, vczyni: ále y w roiách y w rozmnożeniu ich, czerẃ w plástrách wyrzynáiąc. OstrorNauka Ciiijv .

– A poderznąwszy one woszczyny, ktore po tym podrzynániu z vlów powyimuiesz, támże w pásiece poroskładasz. OstrorNauka Bij v.

– Ktore wszystkie [ule] [...] przed tym niż się pczoły roić poczną, máią bydź pogotowáne. OstrorNauka ark. C.

– ... tedy ony pomordowawszy sie, á nie mogąc się indźiey ná odpoczywánie záwieśić, názad się wrácáć muszą, y káżda z swym roiem, tráfi do swego vlá, z ktorego byłá wyszłá... OstrorNauka Cv.

– Otoż odpráwiwszy potrzebę w iedney pásiece [...] dáć tego świdrá y piłey do drugiey: á kiedy się wszędy poodpráwuią: ma to bydz zchowano v Stárszego pásiecznika. OstrorNauka ark. Bij.

– ...ile kroć iey poploszy, záráz do stárego ulá vciecze [królowa matka], y on roy zá nią wszystek... OstrorNauka ark. Cij.

– A to lekárstwo ma bydź sytá trochę bogátszą niźli oná byłá ná popłokánie [ula] robiona, to iest, ma bydź ze czterech części wody, á piątey miodu vczyniona. OstrorNauka ark. Bij.

– A poderznąwszy one woszczyny, ktore po tym podrzynániu z vlów powyimuiesz, támże w pásiece po roskładasz, ná iákich dylach, álbo deszkach. OstrorNauka ark. Bijv.

– A miseczki [do karmienia pszczół] denkiem wzgorę położyć, káżdą przy swoim vlu, dla drugiego rázu; y tám máią leżeć záwżdy, wszák tám pokoy; á nosząc się z niemi rychley by się y potłukły y pozáraniáły; á denkiem wzgorę dla tego máią bydź położone, że y wárowniey ták dla stłuczenia leży, y pczołá nie będzie się ná niey báwiłá, czuiąc on zapach, ktorym wewnątrz miseczká po sycie pachnie. OstrorNauka Bij-Bij v.

– ...nosząc się z niemi [miseczkami do karmienia pszczół] rychley by się y potłukły y pozáraniáły. OstrorNauka ark. Bij-v.

– ...roie w tákie vle iáko trzebá powsadzáne są, kiedy iusz pczoły słábo się roią... OstrorNauka Ciijv.

– ...nosząc się z niemi [miseczkami do karmienia pszczół}rychley by się y potłukły y pozáraniáły... OstrorNauka ark. Bij-v.

– A iesli się zá niedbálstwem páśiecznikowym, álbo tez zá wyszćiem o raz siłu roiów tráfi, że się pierwey w kupę zbiią roie, niż ich on ták mokrą chustą wárowáć będźie mogł: tedy wskok v onych vlów, z ktorych roie wyszły, ma oczká śitkámi (ktore ma mieć ná to záwżdy gotowe) pozasłaniáć, zatworow nie ruszáiąc w dxieni, y owszem iesliby się gdźie iáka dźiureczká ználázłá, znowu zámuskawszy: że ták wszystek vl dobrze záwárty zostánie... OstrorNauka Cv.

– ...[pasiecznikom] cięszko, álbo ták pilnowáć. y wczásu pczelnego, y ochędostwá, y rządu w pásiece, álbo nie przykrádáć czemu pono nie przywykli. OstrorNauka ark. Dv.

– A iż między memi páśiekámi, przy zwierzyńcu, táká iest páśieká, ktorá się bárzo ráno y mocno roi, á ná miod bárzo iest nie dobrá, y záwżdy tám roiow náwięcey się przymnoży, y náráńszych; á miodu drugie y tyle nie vrobią, coby się do źimy dochowáły... OstrorNauka Ciij.

– Pczołá, nie tylko miodu nie iye, poki w pole idźie, ále go vstáwicznie przyrábiá, á w polu się náiádá: á iesli się tráfi, że niepogody muśi w vlu śiedźieć, nie wiele roboty wytráwi przez ten czás, bo oná bárzo máło iye, á że ták śiełá robi, nie dlá stráwy to swoiey czyni... OstrorNauka Ciiijv .

– ...y kto źimie między roy, ktory w głowie leży włoży rękę, ciepley tám náydźie, niźli bywá w nározegrzáńszey puchowey pośćieli. OstrorNauka Dv.

– A miseczki denkiem wzgorę położyć, káżdą przy swym vlu, dla drugiego rázu; y tám máią leżeć záwżdy, wszák tám pokoy: á nosząc się z niewi [!], rychley by się y potłukły y pozáraniáły: á denkiem wzgorę dla tego máią bydź położone, że y wárowniey ták dla stłuczenia leży, y pczołá nie będzie się ná niey báwiłá, czuiąc on zapách, ktorym wewnątrz miseczká po sycie pachnie. OstrorNauka Bij-Bijv.

– A tá sytá do tákiego zákrapiánia ma bydz vboga, żeby pięć części było wody, á tylko szosta miodu. OstrorNauka A4.

– [...] tedy pczoły ná onę sytę padszy, wychędożą wszytko plugástwo, sytę, y iésli tám sobie co pożytecznego znaydą, po swych vlách rozniosą [...]. OstrorNauka A4.

– Bo iż śiłá się máłych roiów tráfia, co by wielkiemu vlowi rády ni dáły, y głowy by w nim prze máłość swoię okryć nie mogły, á roiow skłádáć nie iest rzecz dobra, trzebá że by y vlikow máłych było záwżdy w páśiece dostátek; y lubo tu o sadzániu roiów nie iest mieysce pisáć, bo o tym niżey w trzećiey częśći rzecz będźie; iednák z tey okázyey gotowánia málych vlow muśi się ná tym mieyscu wszystko koło máłych vlikow nápisáć. OstrorNauka Aiiij.

– A máłość vliká nie miárkuie się wysokośćią, bo ná tym nic á nic nie należy, iedno szerokośćią wnętrzną, żeby nie był szeroki y przestrony, ále żeby go on máły roik w głowie dobrze okryć mogł, to iest, iákoby strop vlowy záśieść. OstrorNauka Aiiijv .

– ...bo co do tego czásu pczoły więc zbieráli wárząchwią grubą drewniáną, to nie bárzo sporo było, y z wielką szkodą: bo wárząchew nie może bydź iedno miązsza; krańcá nie może miet ieno tępy, á zátym ná nię nie może nábráć pczół, ieno máło; y nie może ich dobrze podeymowáć, gdyż one ták subtelne są,... OstrorNauka Bv.

– ...bo wárząchew nie może bydź iedno miązsza; krańcá nie może mieć ieno tępy, á zátym ná nię nie może nábráć pczół, ieno máło; y nie może ich dobrze podeymowáć, gdyż one ták subtelne są, á kraniec v wárzęchy ták miązszy, y muśi ich nádławić siłá, á kiedy ie żelázną łyszką będźie brał, tedy y podiąć mu ich iáko subtylną rzeczą łácno, y nábierze ich záraz śiłá, y ták prętko ie pozbiera, y nic ich nie podławi. OstrorNauka 136a.

– [...] zatwor wpraw y zálep, oczko wolne zostáwiwszy [w ulu]. OstrorNauka Biij.

– Te vle obręczámi dobrze opátrzywszy, bárć dlugą [!] do dwu zatworow vczyniwszy, wymywszy, woszczyny na wosk w głowie nálepiwszy, postáwiwszy go ná kłádzi ná długie nieruszánie, obwinąć go plecionem powrosłem słomiánem w koło zrzadká, y ná owo obwinienie dopiero gliną oblepić wszytek; á kiedy oschnie, oko wywiercisz przez glinę, á ná bárci glinę wyrźniesz [!]. OstrorNauka A4v.

– A kiedy sie tráfi pczoły w iesieni z robotą w vlu tákowym, o iednym ná dole zatworze krotkim,z kądkolwiek mieć, tedy może przed podbierániem, wykurzywszy pczoły, pomáluśku vl położysz iákoby ná wznák, to iest, zatworem ku gorze, y nápiądź dobrą od wierzchu piłą nárznąć, pomáłu, ták żebyś miodu nie dosiągł; tedy łácniuchno dzienią więtszą wyrznieszrzezakiem, pociągnąwszy oney krotkiey dzianki, co ná ieden zatworek byłá vrobiona, áż do onego nárźnionego kárbu; y ták drugi zatwer wpráwisz, y dopiero go postáwiwszy poderzniesz. OstrorNauka B4-B4v.

– Żeby kto nie bał się w takie zimno do pczoł otwierać, niech to wie każdy, że [...] w kupie roy ściśniony, żadney zimy [...] nic się nie boi. OstrorNauka Dv.

– Bo to są stopnie tákiego pczół pielgrzymowánia, że naprzod przez posty szpieguią sobie, gdzieby wyszedszy od máciorek, z stárego vlá, osieść miáły; dopiero máiąc iusz obmyślone mieysce, wylazszy z vlá stárego, suszą się ná słoncu, y ná wietrze, iedne krot[c]ey, drugie dłużey: wysuszywszy się, vczą się látáć; bo tego dotąd nie vmiáły; y w tym latániu igráią, mieszáiąc się, áż się zmorduią, (iáko to ná pierwszey żá [!] zywotá swego przeiazdce, álbo przechadzce, że ią tak názowiemy) á zmordowáwszy się, os[ię]dą gdzie, żeby sobie wytchnąć, á to ná czás bárzo krotki y kiedyby ich wskok nie zábrano, wziąwszy się poydą precz, tám gdzie sobie máią mieysce náznáczone. OstrorNauka C-Cv.

– [...] tedy ony [roje pszczół] pomordowawszy się, á nie mogąc się indziey ná odpoczywánie záwiesić, názád się wrácáć muszą, y káżda z swym roiem, tráfi do swego vlá, z ktorego byłá wyszłá; á zástawszy v niego zatwor dobrze záwárty, y oczko dobrze sitkiem zásłonione, á nie mogąc áni w vl wleść, áni zá zmordowániem dáley lecieć, záwiesza się támże, álbo ná vlu, álbo podle vlá, y w kupę się ścisnie káżdy róy, przy tym vlu, z ktorego był wyszedł: á pásiecznik wsiąwszy [!] go bez kłopotu, káżdy osádzi gdzie będzie chcioał. OstrorNauka Cv.

– To ták omylne rozumięnie ludzkie, stánęło nie bez wielkiey szkody: á początek wźięło z łákomstwá álbo potrzeby, tym sposobem: Gorące roboty koło koszeniá łąk, y koło żniwá w lipcu, y w śierpniu nástępuią: vbodzy chłopkowie, ktorzy pczoły máią, ná chleb, ná żywnostkę, ná ktory grosz kosárzom y żeńcom, podrzynáią pczoły, y łápáią zá to groszá: iż to często bárzo prze vbostwo y potrzebę się dźieie, porwáli to w zwyczáy wszyscy: y náyduią wywody dlá czego ták dobrze podbieráć, ktore się wyższey wspomniáły: ále my powiádámy, że to źle. OstrorNauka Ciiij .