Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Bieniasz Budny
BudnyBPow oryginał
Krotkich a wezłowatych powieści, ktore po gr[a]ecku zową Apophtegmata księgi IIII przez Bieniasza Budnego [...] z rozmaitych [...] authorow zebrane, a teraz z nowu z przyczynieniem inszych powieści [...] czwarty raz wydane

https://polona.pl/item-view/01cddf37-b57b-4abf-8ecd-bfcdf1cfa1c2?page=3
Odnotowano 212 cytatów z tego źródła
– Táki obraz był y Achillesow: do ktorego iechawszy Alexánder/ przyozdobił go wieńcámi/ mowiąc: Tożeś ty szcżęśliwy Achilleśie/ ktoryś zá żywotá miał ták osobliwego Przyiaćielá Pátroklá/ á po ześćiu ták známienitego Poetę Homerá/ ktory opisuie dźielność twoię. BudnyBPow 101.
patrz: ACHILESOWY, ACHILLESOWY, ACHILLESOWY, ACHILLESÓW, ACHILLESÓW
– Káżdemu czyniącemu rzecz/ trzebá się accomodowáć słuchaczom/ kto nie chce ná wiátr mowić. BudnyBPow 13.
patrz: AKOMODOWAĆ SIĘ
– Náuki Pytágoresowe. Te rzeczy nabárźiey máią być oddálone od człowieká/ niemoc od ciáłá/ nieumieiętność od dusze: Zła żądza cielesna od ciáłá: od miástá niezgodá/ od domu swar/ pospolstwo záś ode wszystkich nieskromnośći ma być hámowano. BudnyBPow 65.
patrz: CIELESNY
– Gdy ieden mowił/ iż to nalepsza rzecż iest/ dostąpić tego wszytkiego/ cżego cżłowiek prágnie: Menedemus rzekł: Y owszem to dáleko lepsza/ nic nie prágnąć/ iedno rzecży przystoyney. BudnyBPow 61.
patrz: DOBRA
– Bo ci tylko do vtrat/ y ná nieszczęśliwy hak przywieść gotowi: Lecz z nieszczęścia wydźwignąć nie vmieią. Dla tego też poki się dobrze dzieie/ zábiegáią/ dudkuią/ vwiiáią się przed Pány/ iák złodzieie w iármárk: Skoroż burzá szczęścia przeciwnego przypádnie/ wnet ich we złym rázie odbiegáią: á Pánowie ná koszu zostawáią. BudnyBPow 127.
patrz: DUDKOWAĆ
– Zdáło mu się nie grzeczy disserowáć temu o męstwie: ktory w potrzebách nie bywał. BudnyBPow 138.
patrz: DYSSEROWAĆ
– Gdy się przy stole wszczęłá gadká: iákaby śmierć byłá naylekczeysza? BudnyBPow 88.
patrz: GADKA
– IADWIGA Corká Ludwiká Krolá Polskiego/ gdy ią poiąwszy Iágieło Kśiążę Litewskie/ został Krolem Polskim/ y według zwycżáiu Litewskiego/ podwody v Polakow bráć roskazał/ á nieposłusznych grábić: á oni Krolowey z płácżem prośili o przycżynę/ żeby ná nie ten ćiężar przedtym w ich kráiu niesłychány/ nie był wkłádány: rozważyłá to Krolowi/ pokazawszy mu że się to w Polszcże nie záchowuie/ zácżym Krol on grábieże wroćić roskazał. BudnyBPow 145.
patrz: GRABIĆ
– Bo insza iest co przyrodzenie dáło/ á insza co szcżęśćie przyniosło. BudnyBPow 78.
patrz: INSZA
– Wźiąłem to przed śię/ będąc nie po ieden kroć żądány od niektorych ludźi/ ábym te kśiążecżki/ APOPHTEGMATA názwáne/ przedtym wydáne od zacnego y vcżonego cżłowieka Páná Bieniaszá Budnego/ znowu z Drukárnie swoiey/ na świát wydał. BudnyBPow 4 nlb.
patrz: JEDENKROĆ
– Alexánder wielki chcąc go [Diogenesa] widzieć iáchał do niego/ ktorego zástał siedzącego w kádzi. BudnyBPow 28.
patrz: KADŹ
– On cżłowiek podźiękowawszy zá to/ rzekł do innych/ ktorzy się byli ná to vsádźili: Niewiedźiałem/ pry/ że ták szcżodrobliwym Pánem iest Károl: iuz wam żadną miárą tey spráwy nie dopomogę. BudnyBPow 126.
patrz: KAROL
– ANNIBAL Kśiążę Kárthágińskie/ gdy był v Krolá Antyochá/ vkazał mu Krol swe woysko bárzo stroyne. BudnyBPow 116.
patrz: KARTAGEŃSKI, KARTAGIŃSKI, KARTAGIŃSKI
– Dla Synow z tąd nieszcżęśliwą názwána/ iż Turbatorámi w R. P. byli/ iáko to wysokie ánimusze cżynić zwykli/ kásząc się ná wysokie rzecży/ márnie poginęli. BudnyBPow 150.
patrz: KASAĆ SIĘ
– CHILO Mędrzec Lácedemoński/ spytány cżymby ludźie vcżeni przechodźili nieucżonych? odpowiedźiał: Przechodzą ich dobrą nádźieią. BudnyBPow 69.
patrz: LACEDEMOŃSKI
– Náuká lekárska lecży niedostátki w ćiele: á Filozofia lecży wády vmysłu. BudnyBPow 41.
patrz: LECZYĆ
– W złotym płaszcżu źimie źimno/ lećie záś ćięszko: w sukiennym naylepiey/ bo y źimnemu y letniemu cżásowi służy. BudnyBPow 109.
patrz: LETNI, LETNY
– Ná woynie Leuktrickiey/ gdy śiłá Lácedemońcżykow poućiekáło z bitwy: á tákowi według prawá mieli być ná gárdle karáni: Senat Lácedemoński/ vpátruiąc iż lud żołnierski był im po oney wielkiey porażce/ bárzo potrzebny/ chćiał to onym podárowáć: iedno ták/ żeby práwá nie náruszyć. BudnyBPow 132.
patrz: LEUKTRYCKI
– KLEANTHES/ gdy mu ieden zádawał to/ iákoby miał być lękliwy/ ták ná to rzekł: ták iest żem lękliwy/ y dla tego też bárzo máło grzeszę. BudnyBPow 67.
patrz: LĘKLIWY
– Nie dali Oćiec syná z młodośći vcżyć dobrych obycżáiow/ tákowy nie ma vżywáć dźiedźictwá oycá swego. BudnyBPow 14.
patrz: -LI
– KRESVS Krol Lydski/ gdy go zwalcżył Cyrus Krol Perski/ miásto iego wźiął/ obacżywszy żołnierze vwijáiące się po mieśćie/ pytał Cyrusá/ coby to było? Cyrus powiedźiał: Twoie miásto plondruią: Więc Kresus: Nie moie. Iuż tu niemász nic moiego/ Co oni biorą/ wszytko to twoie. BudnyBPow 107.
patrz: LIDSKI
– TEKTAMENES gdy go Efori naywyższy Sędźiowie Lácedemońscy swym dekretem skazáli ná gárdło/ szedł od sądu vśmiecháiąc się. A gdy mu ieden nieprzyiaćiel iego/ zá krzywdę to sobie biorąć/ rzekł: A ieszcżesz się náśmiewasz z praw Likurgowych? Ták ná to odpowiedźiał: Nic/ ále radem temu: iż táką winę ná mnie skazáli/ ktorą zápłáćić mogę niukogo nie pożycżáiąc. BudnyBPow 137.
patrz: LIKURGOWY
– Ambroży powiedźiał: Kiedyż máło maćie ná tym/ otożći wam powiem/ kiedy ieszcże chcećie więcey: wiedźieć: Wászá Páni pod lewą pierśią ma cżerwoną brodawkę z piąćią ábo sześćią włosow lisowátych. BudnyBPow 159.
patrz: LISOWATY
– Kto ma dość pieniędzy: temu (zwłaszcżá tego wieku) do káżdey rzecży łatwy przystęp. BudnyBPow 52.
patrz: ŁATWI, ŁATWY
– Gdy go pytano/ cżegoby się káżdy miał ostrzegáć? odpowiedźiał: Nienawiśći przyiacielskiey/ á łży nieprzyiaćielskiey. BudnyBPow 43.
patrz: ŁEŻ
– Gdy ieden łotrzyk Pytágoresá słuchał: rzekł iemu: Wolałbym z niewiástámi niżli z Mędrcámi obcowáć. Odpowiedźiał mu ná to: Wszák też widamy że się świnie wolą w błoćie mázáć/ niżli w cżystey wodźie. BudnyBPow 66.
patrz: ŁOTRZYK
– ARTOXERXES Krol/ gdy go iego Lożnicży o iednę rzecż niesłuszną prośił/ wyrozumiawszy iż go do tego przywiodło 30000. Dárikow/ roskazał Podskárbiemu przynieść ták wiele/ y oddał Lożnicżemu mowiąc: Weź sobie te pieniądze. Bo to oddawszy tobie/ nie będę vboższym: ále gdźiebym támtę rzecż vcżynił/ o ktorąś prośił: koniecżnie byłbym niespráwiedliwszy. BudnyBPow 106.
patrz: ŁOŻNICZY
– Gdyby się wszyscy bráli zá krzywdę innych: koniecżnie nie sporoby tym było/ co to rádźi krzywdzą. Ale dźiś opák cżynią: gdy kogo zmyią bez ługu: to się z niego drudzy śmieią. BudnyBPow 47.
patrz: ŁUG
– Nieiáki Kráteus Stárostá Krolá Alexándrá/ cżłowiek bárzo máiętny/ mowił mu/ żeby się przy nim báwił: obiecuiąc mu/ że się v nieo miał mieć ná wszytkim dobrze. BudnyBPow 36.
patrz: MAJĘTNY
– Kśięgi są iáko zwierćiádło: choć nic nie mowią/ iednákże bespiecznie káżdemu cżłowiekowi wádę y mákułę iego pokázuią. BudnyBPow 78.
patrz: MAKUŁA
– Przyiechawszy do Mindu/ gdy obacżył brany bárzo ogromne y kosztownie pobudowáne/ á sáme miástecżko málucżkie/ rzekł do mieszcżan: Pánowie Mindiánie/ zámknićie te brany/ áby wásze miásto przez nie nie vćiekło. BudnyBPow 33.
patrz: MALUCZKI, MALUCZKI, MALUĆKI
– Przeto ieśli mię Pan do rzecży przystoyney vżywa/ niech otym pierwey powie małżonkowi memu. BudnyBPow 151.
patrz: MAŁŻONEK
– A tego zápomnieli/ że szátá by nákosztownieysza/ tedy ábo z wełny vrobioná ábo z iedwabiu/ ktory od robacżkow mamy/ ábo z iákiey iney máteriey. BudnyBPow 64.
patrz: MATERIA
– Messeńcżycy iż Lácedemońcżykom wiáry nie dotrzymáli/ y cżęsto się od nich odrywáli: Lácedemońcżycy bárzo ich skukłáli/ á práwie niewolnicże iárzmo ná nie włożyli/ áby się potym z posłuszeństwá nie wyłámowáli. BudnyBPow 134.
patrz: MESAŃCZYK, MESAŃCZYK, MESSEŃCZYK
– O tych ktorzy z pochlebcámi nákładáią/ mawiał/ że ták są opuszcżeni y ná mięśne iátki wydáni/ nie inácżey iáko gdy się owce dostáną miedzy wilki. BudnyBPow 57.
patrz: MIEŚNY, MIĘSNY, MIĘSNY, MIĘŚNY
– Potym száty nowe im spráwiwszy y dárowawszy/ ku rodźicom odesłał/ áby stąd miłośierność nieprzyiaćielom okazał/ że mogąc im źle vcżynić/ á nie vcżynił. BudnyBPow 49.
patrz: MIŁOSIERNOŚĆ
– Cżłowiek powyższony/ tedy rozumem się spráwuie/ gdy sam śiebie pozna/ bo to iest naywiętsza mądrość sámego śiebie poznáć/ żeby miłowániem sámego śiebie cżłowiek nie był okłáman/ też áby nie mniemał się być dobrym/ nie będąc nim. BudnyBPow 81.
patrz: MIŁOWANIE
– Nie iest godźien náuki ten ktory karánia á náucżánia mistrzowego nie przyimuie ćierpliwie. BudnyBPow 82.
patrz: MISTRZOWY
– Kto dla drogośći nie kupuie coby rad miał: ten nie dla tego to cżyni/ żeby miał być moderatem: ále dla tego/ że mu żal pieniędzy. BudnyBPow 17.
patrz: MODERAT
– Spytány będąc od iednego młodźieńcá/ coby lepszego być rozumiał/ ożenić się/ cżyli nie? ták mu odpowiedźiał: Iákożkolwiek vćzynisz/ bądź to/ bądź owo/ tedyć będźie żal. Dáiąc znáć/ że y z żoną śiłá molestiy: y bez żony wiele trudnośći. BudnyBPow 5.
patrz: MOLESTIA
– Trafiło się tedy/ że był ná vcżćie v Pollioná Rzymiániná: tám z trefunku cżeládnik niewolny gospodárski stłukł sklenicę kryształową: ktorego gospodarz porwáć kazał y wrzućić do sadzawki miedzy okrutne ryby Mureny: Obacżywszy chłopiec iż nie żárt/ przypadł do nog Cesárzowi/ prosząc áby inákszą śmierćią był karány. BudnyBPow 91.
patrz: MURENA
– Vyźrzawszy iednego młodźieńcá stroiącego się ták mu rzekł: Ieśli się muszcżesz idąc do mężcżyzn/ tedy niepotrzebnie: ieśli do białychgłow: tedy wielka w tym niespráwiedliwość. BudnyBPow 32.
patrz: MUSKAĆ SIĘ, MUSZCZEĆ SIĘ
– Tráfiło się że raz wszedł [Diogenes] do okopćiáłey y plugáwey łáźnie/ tám ták rzekł: Ktorzy się tu myiáią/ gdźie się záś znowu myć chodzą? BudnyBPow 32.
patrz: MYJAĆ SIĘ
– DEMETRIVS PHALERAEVS Ptolemeowi Krolowi Egiptskiemu rádźił/ áby się kochał w cżytániu kśiąg potrzebnych: ten pożytek z tego po kązuiąc: Iż cżego nie śmieią Krolom y Kśiążętom przyiaćiele mowić/ ná to sámi cżęstokroć nábrną cżęsto kśięgi cżytáiąc. BudnyBPow 78.
patrz: NABRNĄĆ
– Tenże/ gdy Oćiec iego Filip będąc rániony ná woynie/ náchrámował/ y dla tego się do ludźi wyniść wstydźił/ ták rzekł Oycowi: Nic to Oycże/ przedśię ty vkaż się ludźiom/ bo ták chodząc/ tym lepiey będźiesz pomniał ná swe męstwo. BudnyBPow 99.
patrz: NACHRAMOWAĆ, NACHRAMOWAĆ, NACHRAMYWAĆ, NACHREMOWAĆ
– Gdy mu niemáło nádawano pieniędzy/ puśćił się w drogę: á gdy sługá y dla ćiężaru y dla gorącośći/ nie mogł ich zánieść/ rzekł Aristippus: Co możesz to nieś/ á ostátek porzuć ná drodze. BudnyBPow 19.
patrz: NADAWAĆ
– PYTAGORAS powiádał/ iż do Rzeczyposp. napierwey się prowádzą roskoszy/ zátym násycenie/ potym gwałty/ á náostátek zginienie. BudnyBPow 65.
patrz: NASYCENIE
– ANAXAGORAS Klázomeński Filozof sławny był Praeceptorem Periklá Kśiążęćiá Greckiego. A gdy przyszedł práwie do zgrzybiáłego wieku/ zániedbał go Perikles/ iáko to pospolićie bywa v máłobácżnych Pánow (stárych sługá/ iáko stáry pies) Filozof tedy/ gdy mu się dostáło z tymto Kśiążęćiem widźieć/ ták go z wielkiego niebacżenia strofował: O Periklu/ y ći ktorzy potrzebuią lámpy/ wżdy do niey przylewáią oliwy. BudnyBPow 54.
patrz: NIEBACZENIE
– Proszę naiáśnieyszy Krolu/ gdy wyznał ten zdrádliwy cżłowiek/ ktoregom ia nigdy iáko żywa przedtym niewidźiáłá/ że zdrádliwie mego miłego mężá o wielką á nieznośną szkodę przypráwił/ y hániebną sromotę/ y o niebespiecżność sumnienia iego/ y mnie (by nie dźiwna opátrzność Boska) o gárdło/ też y o wiecżną háńbę á złą sławę przypráwił. BudnyBPow 164.
patrz: NIEBEŚPIECZNOŚĆ, NIEBEZPIECZNOŚĆ, NIEBEZPIECZNOŚĆ
– Raz gdy wszytek lud ná igrzyskách z wielkim krzykiem tego się domagał/ áby iednego Woźnicę wolnośćią dárował: táki im dał respons przez Cedułę: Iż to nie słuszna o co proszą. BudnyBPow 95.
patrz: NIESŁUSZNA
– Rozumiał śláchetny Pan/ iż to bárzo niespráwiedliwa: ták nápełniáć skarb/ żeby v poddánych vczynić pustki. BudnyBPow 94.
patrz: NIESPRAWIEDLIWA
– Y piękna to/ gdy sam Pan Hetmáni. BudnyBPow 128.
patrz: PIĘKNA
– Piękna to mieć myśl wolną. BudnyBPow 85.
patrz: PIĘKNA
– PAEDARETVS gdy się stárał/ áby był w pocżćie trzech set Przełożonych: ktore dignitárstwo naywyższe było v Lácedemońcżykow: á niechćiano go tym pocżćić: namniey się o to nie frásował: owszem z wesołą twarzą szedł od Pánow Deputatow. BudnyBPow 141.
patrz: POCZCIĆ, POĆCIĆ
– Tym którzy się miłości odjąć nie mogą/ te lekarstwa ukazował: Miłość bywa uleczona głodem: a jeśli to nie pomoże/ tedy ją sam czas oddali: jeśliż i tak poprawy nie poczujesz/ tedy koniecznie uleczy sidło. BudnyBPow 57.
patrz: POCZUĆ
– Archelaus Krol Perski żądał Sokrátesá żeby k niemu przyszedł/ á podárek iáki od niego otrzymał/ odpowiedźiał/ Sokrátes. BudnyBPow 10.
patrz: PODAREK
– Ná woynie Leuktrickiey/ gdy śiłá Lácedemońcżykow poućiekáło z bitwy: á tákowi według prawá mieli być ná gárdle karáni: Senat Lácedemoński/ vpátruiąc iż lud żołnierski był im po oney wielkiey porażce/ bárzo potrzebny/ chćiał to onym podárowáć: iedno ták/ żeby práwá nie náruszyć. BudnyBPow 132.
patrz: PODAROWAĆ
– Rzekł Diogenes: ták iśćie iest/ bo ia swą wolą przemagam/ y one pod swą moc podbijam/ áby mi służyłá/ á nie ia oney: ále ty swey woley poddan iesteś/ bo oná ćiebie przemaga/ á przetoż iey służebnikiem będąc oney przyzwalasz/ á tákeś mych służebnikow służebnik. BudnyBPow 42.
patrz: PODBIJAĆ
– Gdy go strofowano że podcżás bywał ná mieyscách plugáwych y máło vcżćiwych. Ná to rzekł: Y słońceć podchodźi pod potrzebne komorki/ á wżdy się nie zmáże. BudnyBPow 37.
patrz: PODCZAS
– My lepak miásto tych rzecży mamy cudzołostwá/ łákomstwá/ iáwnie potrzebę á nędzę/ skryćie lepak hoyność/ chwalimy bogáctwá/ nieumieiętnośći náśláduiemy/ miedzy dobrymi á złymi żadnego rozeznánia niemász/ á wszytkie pożytki Cnoty záwiść podeszłá. BudnyBPow 123.
patrz: PODEJŚĆ, PODYŚĆ
– Iż tak się człowiek mądry ma umiarkować: aby się go podlejszy nie lękali; a zacniejszy aby nie wzgardzali. Co jeden Poeta tym wierszem wyraził. Ausonius. Nolo minor me timeat, despiciatq major. BudnyBPow 70.
patrz: PODŁY
– Krótkich Powieści KLEOMENES, gdy do niego przyjechali Posłowie Samiów/ i długą rzecz uczynili/ perswadując mu/ aby wojnę podniósł przeciw Polikratowi: taki im dał respons: Coście na początku Oracij swej mówili/ tego nie pamiętam: a co w pośrzodku rzeczy swojej przełożyliście/ tego nie rozumiem: a coście powiedzieli na końcu/ to mi się nie zda. BudnyBPow 138.
patrz: PODNIEŚĆ
– Wielka podpora starości/ kto ma dostateczek jaki taki: Lecz gdy do starości przystąpi niedostatek/ nie może być gorsza nędza. BudnyBPow 40.
patrz: PODPORA
– Morze záś iest oblanie świátá/ związek wszego przyrodzenia/ śmiáłość żywotá/ prog źiemie/ rozdźielenie krolestw/ gospodá wod/ studnicá chmur. Bog záś iest myśl nieśmiertelna/ niewymyślona wysokość/ podstátá wszytkich rzecży/ oko niezmrużone/ wszytko zdźierżáiąc/ świátło ludzkie. BudnyBPow 81.
patrz: PODSTATA
– PYTHIAS corká Aristotelesá Filozofá/ gdy pytano/ ktoraby fárbá byłá naypięknieysza? powiedźiáłá: Tá/ ktorą vcżćiwych Białychgłow twarzy wstyd máluie. Dawne one Białegłowy/ náwet y Pogánki/ nie znáły innych farb/ iedno gdy się prze wstydliwość swą ktora zárumieniłá: co iest znákiem wielkiey Cnoty. BudnyBPow 148.
patrz: POGANKA
– Drugi raz gdy mu przewinił cżeládnik/ pogroźił nań mowiąc: Bym się był nie rozgniewał/ biłbym ćię. BudnyBPow 12.
patrz: POGROZIĆ
– TRAIANVS Cesarz miał z rázu Stárosty y Poborce wielkie łupieżce: ták iż gdźie cżuli o ludźiách máiętnych/ potwarzy przystáwiwszy/ z máiętnośći ich łupili: To gdy się doniosło Cesarzá/ záraz pohámował tákie łupiestwo/ mowiąc: Skarb iest iáko śledźioná: bo gdy oná rośćie/ schną inne cżłonki: gdy też skarb Páński bogáćieie/ niszcżeią poddáni. BudnyBPow 94.
patrz: POHAMOWAĆ
– Tám on vżywáiąc dowćipu swego/ áby te ktorzy się z niego náśmiewáli/ mogł poháńbić. BudnyBPow 45.
patrz: POHAŃBIĆ
– Iż im więcey vważam v śiebie coby był Bog: tym mniey rozumem poymuię: á im dłużey o tym myślę: tym mi się zda być rzecz trudnieysza. BudnyBPow 74.
patrz: POJMOWAĆ
– Powiádał/ iż nalepszymi przysmaki iest przemorzenie. Bo y nic nie kosztuie: y káżdy pokarm cżyni bárzo smácżnym. BudnyBPow 3.
patrz: POKARM
– Ludźie pospolićie swe występki/ ábo przeyźrzeniu przypisuią: ábo ná pokusę skłádáią. BudnyBPow 60.
patrz: POKUSA
– EPIMENIDES Mędrzec Kreteński/ gdy cżásu iednego Krol Perski chcąc iego pokuśić/ żeby vmyśl swoy odmienił á ku niemu przystał/ posłał mu wielką summę pieniędzy... BudnyBPow 78.
patrz: POKUSIĆ
– Z przeszłymi występkámi/ tych ktorzy żywotá swego polepszyli/ nie godźi się wyieżdżáć: żeby komu oko záproszyć. Ani ná to pátrzáć/ iákim kto był: ále iákim teraz iest. BudnyBPow 36.
patrz: POLEPSZYĆ
– Aristodemowi/ ktory był synem iednego kuchárzá/ á potym zá szcżęśćiem przyszedł do tákiey godnośći/ że też w pocżet przyiaćioł Krolewskich był policżony: gdy go wiodł do tego/ áby viął obroku/ á ściśley żył/ ták powiedźiał: Słowá twoie/ Aristodemie/ polewką pachną. BudnyBPow 103.
patrz: POLEWKA, POLIWKA
– A to w tym, ze albo szeroko nazbyt, albo pomieszanie, albo o mało potrzebnych rzeczach: o swarach, o dysceptaciach swych, o genealogiach pisali. BudnyBPow 8 nlb.
patrz: POMIESZANIE, POMIĘSZANIE
– Pani list przeczytawszy/ dziwowała się barzo coby to nowego było/ że jej mąż do siebie przyjachać kazał/ gdyż tego nigdy nie czynił/ pytała się przyczyny u sługi: sługa powiedział że niewie/ mówiąc/ snać dla tego/ że tam jeszcze pomieszka. BudnyBPow 160.
patrz: POMIESZKAĆ, POMIĘSZKAĆ
– Z kąd to urosło/ że więc mawiali: Iż najlepsze jest pomieszkanie starości w Lacedemonie. BudnyBPow 142.
patrz: POMIESZKANIE, POMIĘSZKANIE
– AVGVSTVS Cesarz/ gdy mu przynieśiono tę nowinę/ że Herod Krol Zydowski wszytkie dźiatki máłe w Syriey/ szukáiąc IEZUSA Páná nowonárodzonego/ pomordował: miedzy ktorymi y swemu własnemu synowi nie zfolgował. BudnyBPow 89.
patrz: POMORDOWAĆ
– Naylepiey się pomśćisz/ gdy będźiesz bárzo dobrym y cnotliwym cżłowiekiem. BudnyBPow 39.
patrz: POMŚCIĆ SIĘ
– Krol Alexánder był Pan hoyny/ y bárzo się kochał w ludźiach vcżonych/ ták iż k woli Aristotelesowi Filozofowi miásto Strágiry skąd był rodem/ kosztownie pomurował y przyozdobił. BudnyBPow 58.
patrz: POMUROWAĆ
– M. LIVIVS gdy poráźił Azdrubálá Kśiążę Kárthágińskie/ rádźili mu niektorzy/ áby do szcżętu wszytkie one Kárthágińskie żołnierze pobił/ żeby ich y nogá nie vszłá: ále on nie przestał ná tey rádźie... BudnyBPow 124.
patrz: PORAZIĆ, PORAŻYĆ
– Tenże gdy iuż był bliski śmierći y vćiszył się nieco/ á przyiaćiele pytáli go/ coby cżynił: ták im powiedźiał: Iuż mię sen śiestrze swey porucżáć pocżyna. BudnyBPow 75.
patrz: PORUCZAĆ
– Porucżnik ieden/ ktory miał w porucżeniu swym od Hetmáná/ niemáłe woysko/ rádźił się go/ iákoby mogł ten vrząd sobie zlecony naylepiey odpráwowáć. BudnyBPow 64.
patrz: PORUCZENIE
– Chceszli dobrym być/ odeym to od śiebie/ cżego w innym nienawidźisz. Porádźilić kto co z práwey miłośći/ záchoway się w tym/ á rády posłuchay. BudnyBPow 43.
patrz: POSŁUCHAĆ
– AGATHOKLES był synem iednego zduná vbogiego: Potym gdy mu szcżęśćie posłużyło że został Krolem Syciliyskim/ záwsze do stołu kazał ták gotowáć/ żeby przy złotych kubkách/ tuż stały y gliniáne dzbánuszki: ná ktore poglądáiąc mawiał: Pierwey rabiałem nácżynie gliniáne/ á teraz zá szcżęśćiem y moią cżuynośćią iuż y złotych kubkow dosyć mam. BudnyBPow 110.
patrz: POSŁUŻYĆ
– Pospolita to v ludźi/ że káżdy niemal vtyskuie ná swą nedzę y doległość: ále gdyby przyszło ná frymárk/ álbo do rownego dźiału: śiłáby ich cofnęło ná zad. BudnyBPow 8.
patrz: POSPOLITA
– Wiele ich ktorzy są żywotá rozdzielnego/ śmierć nie pewna zrowna/ przetoż káżdy dzień iákoby poślednie zrządzenie być ma. BudnyBPow 81.
patrz: POŚLEDNI
– LEONTYCHIDAS będąc spytány/ iákoby cżłowiek swą máiętność mogł w cále záchowáć? odpowiedźiał: Ták záchowa/ ieśli się nie wszytkiego będźie powierzał fortunie. BudnyBPow 139.
patrz: POWIERZAĆ SIĘ
– Azażeś záwsze ze mnie nie miał powolney żony? BudnyBPow 160.
patrz: POWOLNY
– Zá cżym insze Nátie/ męstwem/ dźielnośćią/ miernośćią/ powśćiągliwośćią/ y innemi pięknymi przymioty przechodźili. BudnyBPow 130.
patrz: POWŚCIĄGLIWOŚĆ
– Iákoż śiłá tákich było/ y dźiś się ieszcże nayduią/ ktorzy prze zbytnią miłość/ sámi śiebie żywotá pozbawiáią pozbawiają. BudnyBPow 57.
patrz: POZBAWIAĆ
– Przyiaćielá trudno ználeść/ á prętko go stráćić może. Z przyiacielem nie długie rozmowy mieway/ ále długo przyiaćielstwo záchoway. BudnyBPow 10.
patrz: PRZYJACIELSTWO
– Mawiał cżęsto/ iż nierowno lepiey byc vbogim niż nieumieiętnym. Bo onemu tylko niedostáie pieniędzy: á temu ná tym schodźi/ że ná śię nie przyoblekł obrázu cżłowiecżego: Właśnie cżłowiekowi náleży rozum/ náuká/ bacżenie/ etc. kto to ma: by dobrze był vbogim/ przedśię iest cżłowiekiem: kto záś tego nie ma/ tákiego ledwie może cżłowiekiem názwáć. BudnyBPow 154.
patrz: PRZYOBLEC
– Gdy tedy dzień przyszedł áby Sokrátes pił truciznę/ y ták gárdło dał/ przyniosł mu apollodorus kosztowny płaszcz/ áby go włożył ná się idac ná śmierć: lecz on niechciałgo od niego przyiąć/ mowiąc: Coż? ábo mi w tym moim płaszczu teraz nie przystoi? w ktorym mi przedtym záwżdy przystało/ pokim mieszkał z wámi. BudnyBPow 9.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ
– EPIMENIDES Mędrzec Kreteński/ gdy czásu iednego Krol Perski chcąc iego pokusić/ żeby vmyśl swoy odmienił á ku niemu przystał/ posłał mu wielką summę pieniędzy [...]. BudnyBPow 78.
patrz: PRZYSTAĆ
– TEHANO żoná Pythágoresá Filozofá/ będąc spytána/ coby naywięcey Białeygłowie przystało? odpowiedziáłá: To nayprzystoynieysza podobáć się swemu własnemu mężowi. BudnyBPow 148.
patrz: PRZYSTOJNA
– Przeto iáko Medyká dla zdrowia ciáłá: ták Filozofá dla zdrowia dusze przystoyna rzecz słucháć: być dobrze był Pánem iego. BudnyBPow 41.
patrz: PRZYSTOJNY
– Nád swobodę á wielkie myślenie nic nie mász przyrodzeniu ludzkiemu przystoynieyszego/ my tey swobody vżywáć mamy/ ktoraby przyiacielom wdźięczna byłá/ á żadnemu nie szkodziłá. BudnyBPow 121.
patrz: PRZYSTOJNY
– ACz to przyzwoita teráźnieyszego wieku ludziom/ M. P. Chreptowiczu: Iż się pospolicie naywięcey zwykli o Nowinách pytać: Nie wszyscy tego vważáiąc/ iż wiele rzeczy od mnogich ludzi vczonych y mądrych/ nam ku náuce y przestrodze iest zdawná zostáwiono; ktorychby się záwsze vczyć/ y one záchowywáć/ káżdemu bacznemu przystáło. BudnyBPow 3 nlb.
patrz: PRZYZWOITA
– Prokuratory/ ktorych w wielkiey wadze miano w Athenách/ názywał sługámi gminu: dla tego/ że muszą mowić k woli y pochlebowáć/ co tylko niewolnikom przyzwoitá. BudnyBPow 28.
patrz: PRZYZWOITA
– Iákoż y ten Krezus nie zádługo doznał odmiennego szczęścia. Bo poráżony potym od Krolá Cyrusá y poimány. A co gorszego/ ná stos drew był włożony ku spaleniu. Tám wspomniawszy ná mowę Solonowę: Krzyknął głosem wielkim: O Solonie/ Solonie. Co vsłyszawszy Cyrus/ pytał kogoby to wspominał: A wziąwszy wiádomość dostáteczną od niego o Solonie/ y rozpráwowániu iego z nim: nie kazał go palić. Przeto żaden nie ma názbyt dufáć szczęściu swemu: Bo wiele z tąd y z owąd ná człowieká przypáść może: y wnet z bogátego vczynić gołotę. BudnyBPow 46.
patrz: ROZPRAWOWANIE
– Przeto iáko Medyká dla zdrowia ciáłá: ták Filozofá dla zdrowia dusze przystoyna rzecz słucháć: być dobrze był Pánem iego. BudnyBPow 41.
patrz: RZECZ
– XERXES Krol Perski/ chcąc woynę podnieść przećiw Greciey/ roskazawszy śćiągnąć się woyskom swym y wodą y lądem/ y obacżywszy iż práwie polá okrył lud żołnierski/ y po brzegách y po morzu ná gálerách/ pełno było ludu iego do boiu/ ktorego ná on cżás miał 1700000. to iest/ po śiedmnaśćie kroć sto tyśięcy: vćieszył się pogladáiąc ná one woyská: y przypisawszy to sobie/ że był szcżęśliwym cżłowiekiem/ máiąc ták śiłá ludu pod sobą/ wnet pocżął płákáć. BudnyBPow 106.
patrz: SIEDMNAŚCIEKROĆ
– Ták wielką moc miáły Krolowey słowá/ iż oná śierdźitość w ludźiach zápalonych wszytká vgásłá: ták/ iż nietylko one dźieći zgodnie obráli sobie zá Pány/ ále y ciáłu Alexándrowemu vcżynili zacny pogrzeb [...]. BudnyBPow 154.
patrz: SIERDZITOŚĆ
– Kśiążętom á Pánom słuszna iest żeby obmowcom y pochlebcom v śiebie mieyscá nie dawáli. BudnyBPow 79.
patrz: SŁUSZNA
– Wiedźiał snadź Cesarz/ że śiłá tákich w woysku/ o tákich nápisał Poetá [...]. BudnyBPow 97.
patrz: SNADŹ, SNADŹ, ŚNADŹ
– Prokurator nie może tego spráwić/ áby kto miáł spráwiedliwą: tylko może vdać/ áby się ták ludziom zdáło. BudnyBPow 16.
patrz: SPRAWIEDLIWA
– Vbostwo vcżćiwe/ nalepiey miástá rządźi y spráwuie/ gdyż ono iest mistrzem wszytkich rzemiosł/ przetoż z wszelkiey sławy godno/ y od wszytkich rodzáiow cżcżone ma być. BudnyBPow 78.
patrz: SPRAWOWAĆ
– Ludźie nieumieiętni/ gdy ná się szmát śrebrá ábo złotá włożą/ to się więc nádymáią: nie vpátruiąc tego/ że złoto głupiemu mądrośći nie przydáie. Nie inácżey iáko y Koniowi rysztunk śrebrny/ áni obrotu/ áni biegu/ przydáć nie może. BudnyBPow 6.
patrz: SREBNY, SREBRNY, SREBRNY, ŚREBRNY, ŚRZEBNY
– Nieszczęsny ten iest ná tym y ná onym świećie/ ktory náukę y mądrość opuszcza. Lepszy iest swobodny w náuczániu niżli w bogáctwie. BudnyBPow 79.
patrz: SWOBODNY, SWOBODNY, ŚWIEBODNY
– Vyźrzawszy iednego że się nádymał/ włożywszy ná śię szátę szárłatną/ poszeptał mu w vcho mowiąc: A wszak to pierwey nośiłá owcá/ á przedśię nic więcey nie byłá iedno owcą. BudnyBPow 64.
patrz: SZARŁATNY
– ANTISTHENES Filozof vcżeń Sokrátow/ iednę drogę do nieśmiertelney sławy vkázował: To iest/ żywot pobożny á spráwiedliwy. Spytány będąc/ coby ludźiom mogło się przydáć nayszcżęśliwszego?powiedźiał: To nayszcżęśliwsza w szcżęśćiu vmrzeć. BudnyBPow 21.
patrz: SZCZĘŚLIWA
– Rozumiał śláchetny Pan/ iż to bárzo niespráwiedliwa: ták nápełniáć skarb/ żeby v poddánych vcżynić pustki. BudnyBPow 94.
patrz: SZLACHETNY, SZLACHETNY, ŚLACHETNY
– Z strony ożenienia ták rádźił: Żonę poymuy z śrzednią máiętnośćią: ábyś miásto żony nie wprowádźił w dom tákowey/ ktoraby nád tobą chciáłá być pánią. BudnyBPow 70.
patrz: SZREDNI, ŚREDNI, ŚREDNI, ŚREDNY, ŚREDNY, ŚRZEDNI
– XERXES Krol Perski/ chcąc woynę podnieść przećiw Greciey/ roskazawszy śćiągnąć się woyskom swym y wodą y lądem [...]. BudnyBPow 105.
patrz: ŚCIĄGNĄĆ SIĘ
– Tenże mawiał: Iż to wielka náuká/ przez ktorą może śćierpieć y pokryć głupstwo cżłowieká nieumieiętnego. BudnyBPow 65.
patrz: ŚCIERPIEĆ
– To gdy się doniosło Cesarzá/ záraz pohámował tákie łupiestwo/ mowiąc: Skarb iest iáko śledźioná: bo gdy oná rośćie/ schną inne cżłonki: gdy też skarb Páński bogáćieie/ niszcżeią poddáni. BudnyBPow 94.
patrz: ŚLEDZIONA, ŚLEDZIONA, ŚLEZIONA
– Tegoż gdy pytano/ coby dobry Hetman powinien mieć? ták powiedźiał: Ma mieć śmiáłość przećiwko nieprzyiaćiołom: miłość ku Zołnierzom: y bacżenie w tym/ kiedy ma pogodę vderzyć ná nieprzyiaćielá/ á kiedy nie. BudnyBPow 131.
patrz: ŚMIAŁOŚĆ
– Tá się/ pry/ R. P. do vpadku śpieszy/ gdźie młodźi w lenistwo się wdáli/ á stárzy w rozmáite występki. BudnyBPow 87.
patrz: ŚPIESZYĆ
– Pátrząc ná gwiazdy/ ktorych dobrze świádom był. BudnyBPow 45.
patrz: ŚWIADOM, ŚWIADOMY
– Swiádomośći swoiey nie zemdlay. BudnyBPow 75.
patrz: ŚWIADOMOŚĆ
– Synu/ ábo tego niewiesz/ że násze pánowánie iest świetna niewola. BudnyBPow 104.
patrz: ŚWIETNY
– AVGVSTVS Cesarz/ gdy mu przyniesiono tę nowinę/ że Herod Krol Zydowski wszytkie dziatki máłe w Syriey/ szukáiąc IEZUSA Páná nowonárodzonego/ pomordował: miedzy ktorymi y swemu własnemu synowi nie zfolgował. Ták ná to rzekł: Lepiey táką rzeczą być wieprzem Herodowym niżli synem. Bo Herod był Zydem/ á Zydowie świniny nie iadáią. BudnyBPow 89.
patrz: ŚWININA
– Záchowáć w rádźie táiemność/ iest wielka dobroć. BudnyBPow 79.
patrz: TAJEMNOŚĆ
– O cię grá idzie: iuż y tobie biádá: Kiedy tuż podłe gore v sąsiádá. BudnyBPow 67.
patrz: TUŻ
– Potym gdy mu szcżęście posłużyło że został Krolem Syciliyskim/ záwsze do stołu kazał ták gotowáć/ żeby przy złotych kubkách/ tuż stały y gliniáne dzbánuszki BudnyBPow 110.
patrz: TUŻ
– Kto w sobie ma náukę/ gdy nieszczęście przypádnie/ ma się do czego vciec. Iáko Dionizyus Krol Syrákuski/ gdy go dla tyráństwá z stolice zrzucono y precz wygnano/ iż był nie głupi w náukách/ dzieci vczył w Koryńcie/ y tym się żywił. BudnyBPow 24.
patrz: TYRAŃSTWO
– Máło rozsądni vbiegáią się do mieyscá: ále mądry máło o to dba. BudnyBPow 18.
patrz: UBIEGAĆ SIĘ
– A gdy go żadnym obycżáiem y prośbámi nie mogli vbłagáć: Náostátek Mátká iego/ żoná y z dźiećmi/ (ktore były w Rzymie) z wielkośćią Pań Rzymskich/ wyszły do niego/ prosząc go áby się nád Oycżyzną zmiłował. BudnyBPow 155.
patrz: UBŁAGAĆ
– Wiele iest sposobow v mądrego do vchylenia się przed złym. BudnyBPow 126.
patrz: UCHYLENIE SIĘ
– Przeklęty/ ktory robotnikowi broni zapłáty/ ábo vćiąża nędzniká. BudnyBPow 27.
patrz: UCIĄŻAĆ
– Mierźiono iest dufáć w dawánie/ ále vćieszna zá dobre odpłacáć. BudnyBPow 80.
patrz: UCIESZNA
– GDy Korionálus od Rzymian/ dla nieiákiego występku/ był wywołány: vćiekł się do Wolskich nieprzyiaćioł Rzymskich: Z ktorymi przyćiągnąwszy Rzym obległ/ y ták bárzo vćisnął/ iż blisko vpadku Rzymiánom było. BudnyBPow 155.
patrz: UCISNĄĆ
– Vsłyszawszy iednego/ że w tym przygánę dawał Filozofom/ iż do ludźi máiętnych vcżęszcżáią/ ták mu ná to powiedźiał: Y lekárze do chorych cżęsto chodzą: á przedśię żaden nie iest táki/ ktoryby wolał być chorym niżli lekárzem. BudnyBPow 16.
patrz: UCZĄSZCZAĆ, UCZĘSZCZAĆ, UCZĘSZCZAĆ, UCZĘŚCIAĆ
– Teraześ Krolu vcżćił to mieysce/ y zacnymeś ie vcżynił. BudnyBPow 18.
patrz: UCZCIĆ, UCZCIĆ, UĆCIĆ
– [...] ći ludźie nie będąc ieszcże oświeceni świátłośćią náuki Ewángeliey Páná Christusowey/ sámi vcżćiwie żyiąc/ inszych ludźi do wszelákich cnot y przystoynośći prowádźili: máiąc tylko świátło rozumu przyrodzonego. BudnyBPow 4nlb.
patrz: UCZCIWIE, UCZCIWIE, UTCIWIE
– Nie może być tám szcżęśliwa Rzecżposp. gdźie áni cnotliwych w vcżćiwośći máią/ áni złych karzą. BudnyBPow 21.
patrz: UCZCIWOŚĆ, UCZCIWOŚĆ, UTCIWOŚĆ
– SOCRATES vcżeń Archeláusow/ á Plátonow Mistrz/ rodem z sławnego miástá Athen (ktore práwie gniazdem Filozofiey/ y wszytkich náuk wyzwolonych w Greciey było) przed 2000. lat/ y dla bystrego rozumu/ y vmieiętnośći/ tákże obycżáiow osobliwych/ y vcżćiwego żywotá/ był zacnym Filozofem/ nie tytułem/ ále sámą rzecżą. BudnyBPow 1.
patrz: UCZCIWY, UCZCIWY, UĆCIWY, UTCIWY
– Bo zá tym to pochodźi/ że y ći ktorzy są vcżcżeni zá swe dobre spráwy/ tym ochotnieyszy bywáią do posług Rzecżypospolitey: y inni pátrząc ná to/ iáko płácą dobrym/ tymże torem zá nimi/ w nádźieię tákiey nagrody/ idą: á leniwi y źli vchodząc wstydu y wiecżney zelżywośći/ od złego się hámuią. BudnyBPow 140.
patrz: UCZCZONY
– Dokąd poki mi nie będźie żal być lepszym y vcżeńszym Gmin pospolity/ zá wstyd to sobie ma/ vcżyć się w dorosłym wieku. BudnyBPow 13.
patrz: UCZONY
– KOTYS Krol Thrácki był bárzo zápálcżywy. Przeto/ gdy mu raz ieden przyniosł w podárku bárzo cudnego nacżynia niemáło/ wdźięcżnie ie przyiął/ y vdárował zá nie. Wszákże iż widźiał być wątłe rzecży potłukł ie sam áż do iednego. BudnyBPow 107.
patrz: UDAROWAĆ
– Vbostwo vcżćiwe/ nalepiey miástá rządźi y spráwuie/ gdyż ono iest mistrzem wszytkich rzemiosł/ przetoż z wszelkiey sławy godno/ y od wszytkich rodzáiow cżcżone ma być. To wszytko w Aristoteleśie było spráwiedliwe/ w Plátonie dobrotliwe/ w Epimenidźie vdátne/ w Sokráteśie mądre. BudnyBPow 78.
patrz: UDATNY
– Prośił go o iednę rzecż nieiaki cżłowiek iuż śiwy: á nie otrzymawszy/ dał sobie cżarno włosy vfárbowáć: y znowu prośił o tęż rzecż. BudnyBPow 95.
patrz: UFARBOWAĆ
– Tak wielką moc miały Królowej słowa/ iż ona sierdzitość w ludziach zapalonych wszytka ugasła: tak/ iż nietylko one dzieci zgodnie obrali sobie za Pany/ ale i ciału Aleksandrowemu uczynili zacny pogrzeb: owa/ ile Aleksander przez długi czas przeciwko sobie i potomkom swym/ rozlicznemi krzywdawi ludzi pojątrzył/ tyle ona za jednę godzinę synom swym przejednała. BudnyBPow 154.
patrz: UGASNĄĆ
– [Diogenes] Raz vyźrzawszy/ że iednego ktory był báńkę vkradł z skárbu/ vrzędnicy ná śmierć prowádzą/ rzekł: Ono wielcy złodźieie máłego złodźieiá wiodą. BudnyBPow 30.
patrz: UJRZEĆ, UJRZEĆ, UJZDRZEĆ, UJZRZEĆ, UJŹREĆ, UJŹRZEĆ, UŹRZEĆ
– On zá ich wielką prośbą dał się vbłagáć/ odstąpił od oblężenia: ále był potym dla tego od Wolskich vkámionowan. BudnyBPow 155.
patrz: UKAMIENOWANY, UKAMIENOWANY, UKAMIONOWAN, UKAMIONOWANY
– Gdy Antisthenes Cynicus máiąc płaszcż dźiuráwy y wytárty/ ono rozdárćie wszytkim vkázował: Sokrátes też tám poyźrzawszy rzekł: Widzę Antisthenie/ przez tę dźiurę tweo płaszcżá twoię prożność. BudnyBPow 6.
patrz: UKAZOWAĆ, UKAZYWAĆ
– Záchował się Istwan ná tym vrzędźie bárzo dobrze/ przećiwko káżdemu vkłádnie się stáwiąc/ á zwłaszcżá przećiw Włochom swym źiemkom/ ktorych on mowę bárzo dobrze vmiał. BudnyBPow 162.
patrz: UKŁADNIE, UKŁADNO
– Krol Mácedoński/ gdy się temu dźiwowáli wszyscy: że zostawszy Krolem był przysroższym: á zstárzawszy się/ był wielkiey vkłádnośći. Ták ná to powiedźiał: W on cżás mi było trzebá Krolestwá/ á teraz sławy y życżliwośći. BudnyBPow 102.
patrz: UKŁADNOŚĆ
– Podcżás y naywiętszego nieprzyiaćielá/ może vkołysáć dobroćią. BudnyBPow 126.
patrz: UKOŁYSAĆ
– Gdy mu stroż ćiemnicżny dał kubek z trućizną/ áby wypiwszy z świátem się pożegnał: pytał Sokrátes/ ieśliby mogł nieco vlawszy ofiárowáć Bogom (iáko więc zwykli cżynić ná vcżtách ći/ co máią pić/ trochę z pełney ná źiemię vlewáiąc/ ku cżći ktoremu Bogu) BudnyBPow 9.
patrz: ULAĆ
– Tym ktorzy się miłośći odiąć nie mogą/ te lekárstwá vkázował: Miłość bywa vlecżona głodem: á ieśli to nie pomoże/ tedy ią sam cżás oddali: ieśliż y ták popráwy nie pocżuieśz/ tedy koniecżnie vlecży śidło. BudnyBPow 57.
patrz: ULECZONY
– Tym ktorzy się miłośći odiąć nie mogą/ te lekárstwá vkázował: Miłość bywa vlecżona głodem: á ieśli to nie pomoże/ tedy ią sam cżás oddali: ieśliż y ták popráwy nie pocżuieśz/ tedy koniecżnie vlecży śidło. BudnyBPow 57.
patrz: ULECZYĆ
– Gdy mu stroż ćiemnicżny dał kubek z trućizną/ áby wypiwszy z świátem się pożegnał: pytał Sokrátes/ ieśliby mogł nieco vlawszy ofiárowáć Bogom (iáko więc zwykli cżynić ná vcżtách ći/ co máią pić/ trochę z pełney ná źiemię vlewáiąc/ ku cżći ktoremu Bogu) BudnyBPow 9.
patrz: ULEWAĆ
– Záś ná tę Quaestiá: Cżemu y mądrego cżásem oszukáią? Ták powiedźiał: Mądry/ pry/ nie da się oszukáć: ieno cżásem go ten vłágodźi y podeydźie: ktory mowi chędogo y dobrze: ále źle myśli. BudnyBPow 86.
patrz: UŁAGODZIĆ
– Był ten Pláto cnotliwy bárzo/ á vmartwione w sobie miał żądze ćielesne. BudnyBPow 13.
patrz: UMARTWIONY
– Ale cżłowiek bácżny/ ábo milcży/ ábo ták się vmoderuie: żeby się też y drugim mowić dostáło. BudnyBPow 60.
patrz: UMODEROWAĆ
– Aby też dobrze tákowy się w cżym iáko cżłowiek vniosł: nie iuż z tym po kolędźie biegáć/ y onego ná sztych podawáć: ále rácżey to vmorzyć przystoi. Ponieważ występek cżłowieká v ludźi wźiętego/ wielką gromádą Cnot y zasług iego/ snádnie może być zárázem zátárty y vmorzony. BudnyBPow 118.
patrz: UMORZONY
– Pospolita to v ludźi/ że w cżym się cżłowiek vnieśie/ ábo mowiąc ábo pisząc: wnet się zá to vchywcą: á co się mądrze powie ábo się ná piśmie poda/ to odłogiem zostáwuią. BudnyBPow 59.
patrz: UNIEŚĆ
– Nie tylko Krolow/ ále niemal káżdego tá się wádá trzymá: że gdy mu szcżęśćie służy/ wnet się wysoką myślą vnośi/ innemi pogardza. BudnyBPow 127.
patrz: UNOSIĆ
– Gdy go pytano/ ktoraby rzecż znácżyłá vpad ktoremu Páństwu: rzekł: Tá/ gdy w nim niemász roznośći miedzy złym á dobrym. BudnyBPow 21.
patrz: UPAD
– Gdy ná vcżćie będąc [Diogenes] iadł plácek/ á pytano go coby iadł? on odpowiedźiał: Iem chleb dobrze vpiecżony. BudnyBPow 33.
patrz: UPIECZONY
– Wieniec Mieyski v Rzymian był w wielkiey vcżćiwośći: choć z dębowego á wierzbowego gáłęźia bywał vplećiony. BudnyBPow 91.
patrz: UPLECIONY
– Y wnet miásto srogośći sądu to otrzymał/ że go wszyscy z wesołym krzykiem prowádźili ná Zamek: á miásto tego/ co się miał vpokorzyć/ iáko ten/ ná ktorego wiele skarg kłádźiono: on (zá frászki to máiąc) pierwsze zacne posługi swe ná plác przytocżywszy/ triumfował. BudnyBPow 118.
patrz: UPOKORZYĆ
– A iż pospolićie dwoiácy Cżytelnicy bywáią: przeto też y vpominki dwoiákie niech tu máią. BudnyBPow 8nlb.
patrz: UPOMINEK
– Wiele należy ná mądrym Krolu: ále też nie mniey ná powolnych poddánych: bo vpornym ludem nic nie spráwi. BudnyBPow 137.
patrz: UPORNY
– Iáć to o sobie powiedźieć śmiele mogę/ ieślibym o swey miłey żenie (ktorą nie tylko osobliwą ćiáłá iey vrodą y pieknośćią/ ále y osobnośćią obycżáiow y cnoty/ Pan Bog nie vpośledźił/ á mnie ią dáć racżył/ z ktorą mi też y miłe dźiatki/ á ludźiom przyiemne dał) ták rozumieć miał: á mego dobrá/ tákże iey przećiwko mnie wiernośći/ iey nie wierzył/ choćbym też y naydłużey domá nie był/ záprawdębym ia był nędzny á mizerny cżłowiek/ á snadź y szćięśćiabym w swoich spráwách mieć nie mogł. BudnyBPow 157.
patrz: UPOŚLEDZIĆ
– Ná mądrego należy znáć wádę do śiebie/ y zá cżásu to vprzątnąć coby do cżego nietrefnego przywieść mogło. BudnyBPow 107.
patrz: UPRZĄTNĄĆ
– Gdy się dwáy Pánowie nań sprzyśięgli zábić go/ á dowodnie się to ná nie pokazáło/ Cesarz Wespázian/ dawszy im po miecżu/ sam vsiadł miedzy niemi/ mowiąc do nich/ áby to wykonáli/ co byli w głowie swey vrádźili. BudnyBPow 93.
patrz: URADZIĆ
– Zácżym vrastáią wielkie molestie y fátygi. BudnyBPow 85.
patrz: URASTAĆ
– Wáruy się towárzystwá złego/ zazdrośćiwego/ rospustnego/ igracżow/ vrągácżow/ gniewliwych y nieumieiętnych. BudnyBPow 79.
patrz: URĄGACZ
– Co obacżywszy ieden szwiec vbogi/ vsádźił się też ná to/ áby kruká takiegoż pozdrawiania náucżył. BudnyBPow 90.
patrz: USADZIĆ SIĘ
– Spytány będąc/ cżemuby to vstáwił/ áby pánienki bez poságu zá mąż wydawano? te dał przycżynę . Dla tego/ żeby áni dla vbostwá iemi pogárdzano: áni dla máiętnośći názbyt się do nich vbiegano: ále żeby się tylko ná cnotę y vcżćiwe ich obycżáie oglądano. BudnyBPow 130.
patrz: USTAWIĆ
– Przeto zacny on Filozof Pláto záraz z młodu áby ludźie do zacnych spraw vszánowániem y nagrodą byli zápráwowáni/ náucża: Ták pisząc miedzy inszymi rzecżámi/ de Repub. Dial. 5. Ktorzy są miedzy młodźią celnieyszy/ bądź w rzecżách woiennych/ bądź też w ktorych inszych/ tákowi podárkámi vcżcżeni być máią/ y wielą innych tákowych rzecży/ etc. BudnyBPow 140.
patrz: USZANOWANIE
– FRIDRICH trzeći/ gdy mu się tym chcąc przysłużyć Dworzánie/ powiádáli/ że ci á ći źle o nim á vszcżypliwie mowią: ná to im ták rzekł: Aza niewiećie że Potentaći iáko cel wystáwieni ludźiom/ do ktoreo więc strzeláią. BudnyBPow 128.
patrz: USZCZYPLIWIE
– Przyiaćielowi ták dobrze cżyń/ ábyś sam śiebie nie vszkodźił. BudnyBPow 11.
patrz: USZKODZIĆ
– Ták zdraycy słuszną zapłátę odmierzył: Y zbytnią chciwość żołnierzow vśmierzył. BudnyBPow 97.
patrz: UŚMIERZYĆ
– Iednego cżłowieká vtrátnego prośił o grzywnę. BudnyBPow 35.
patrz: UTRATNY
– A dobrzy ácż tu cżásem vtroskánie máią/ Ná ostátku poćiechy wdźięcżney doznawáią. BudnyBPow 165.
patrz: UTROSKANIE
– Pospolita to v ludźi/ że káżdy niemal vtyskuie ná swą nedzę y doległość: ále gdyby przyszło ná frymárk/ álbo do rownego dźiału: śiłáby ich cofnęło ná zad. BudnyBPow 8.
patrz: UTYSKIWAĆ, UTYSKOWAĆ
– Gdy go pytano/ cżemuby się mu ieszcże chćiáło żyć ná tym świećie/ ponieważ się iuż był dosyć náżył? ták ná to rzekł: Dla tego/ iż nie mam o co vtyskowáć ná swą stárość. BudnyBPow 75.
patrz: UTYSKIWAĆ, UTYSKOWAĆ
– Snádniey się mężowi vbogiemu potępienia vwiárowáć/ niż bogátemu záwiśći. BudnyBPow 81.
patrz: UWIAROWAĆ SIĘ
– Tenże mawiał: Iż Práwá páięcżym śiatkom są podobne. Bo możny iáko szerszeń przebiie się: á vbogi/ iáko muchá vwiąźnie y przypłáći. BudnyBPow 47.
patrz: UWIĄZNĄĆ, UWIĄŹĆ, UWIĘZNĄĆ, UWIĘZNĄĆ
– Tenże Cesarz záwżdy tego postrzegał/ áby Zołnierzom pieniędzy nie zatrzymawano/ y mawiał więc: Zołnierz niedba niocż/ gdy dobrze odźiany/ vzbroiony/ chleb ma/ á do tego kopę w mieszku. BudnyBPow 96.
patrz: UZBROJONY
– Ludźi mamy ták rozeznawáć/ iáko konie gdy kupuiemy/ bo nie ná śiodłá/ áni ná vzdy poglądámy/ ále ná nogi pilnie się przypátruiąc/ áby był sposobu pięknego/ biegu prędkiego/ á do ćiągnienia mocny. BudnyBPow 78.
patrz: UZDA
– Niektorego cżásu ieden Poetá wielce wychwalał Alexándrá przed Diogenesem Diogenes wźiąwszy chleb/ iadł: on mu rzekł: coż dźiáłasz/ cżemu nie słuchasz. Odpowiedźiał: Vżytecżniey ieść chleb ácż się go niechce/ niżli kłámstwá słucháć. BudnyBPow 42.
patrz: UŻYTECZNIE, UŻYTECZNO
– Miástu radź to co iest vżytecżnego. BudnyBPow 72.
patrz: UŻYTECZNY
– Bo wtrącáiąc się importunè w cudze spráwy/ swoich zániedbáwa: á cudzego prágnąc/ do warchołow przychodźi przychodzi. BudnyBPow 87.
patrz: WARCHOŁ
– Podáięć tu Kśiąszki takie, ktore máłemi będąc, śiłá w sobie zámykáią: Bo tu krotko wszytko, ále węzłowáto. BudnyBPow nlb 8.
patrz: WĘZŁOWATO
– Temu záś co prace literatow z chęćią przyimuie, y one w przystoynym vszánowániu ma, iáko mędrszemu. mądrego Sálomoná ten vpominek: Słucháiąc mądry mądrszym będzie. Krotkich á węzłowátych Powieśći. KSIĘGI PIERWSZE. W nich opisáne są Powieśći Filozofow. BudnyBPow 1.
patrz: WĘZŁOWATY
– ...Iż W. M. nie tylko Pan Bog obdárzył zacnośćią Dom y Fámiliey/ ále też mądrośćią y dostałym rozumem/ ozdobną wymową/ wglądániem w rzecży/ życżliwośćią y gorącą miłośćią ku Oycżyznie miłey y wszytkiey Rzecżypospolitey/ gotowośćią ku bronieniu oney/ y mądrą rádą... BudnyBPow 6 nlb.
patrz: WGLĄDANIE
– Hoynośćią kto przechodźił? kto proszę ludzkośćią Przeszedł? álbo y w rzecży wglądánie bystrośćią. BudnyBPow 2 nlb.
patrz: WGLĄDANIE
– Złych się przeto wiáruię/ dla ich złych vcżynkow/ á dobrych/ iż ze złemi obcuią. BudnyBPow 43.
patrz: WIAROWAĆ SIĘ
– Lácedemońcżyk ieden zeszły w lećiech/ będąc spytány/ ná coby wielką nośił brodę by wiechę? powiedźiał:... BudnyBPow 142.
patrz: WIECHA
– Gniew ma być mierny/ bo gniew nagły iest wilcżego obycżáiu/ miękki záś dźiećińskiego. BudnyBPow 25.
patrz: WILCZY
– IADWIGA Corká Ludwiká Krolá Polskiego/ gdy ią poiąwszy Iágieło Kśiążę Litewskie/ został Krolem Polskim/ y według zwycżáiu Litewskiego/ podwody v Polakow bráć roskazał/ á nieposłusznych grábić: á oni Krolowey z płácżem prośili o przycżynę/ żeby ná nie ten ćiężar przedtym w ich kráiu niesłychány/ nie był wkłádány: BudnyBPow 146.
patrz: WKŁADANY
– Co obacżywszy ieden szwiec vbogi/ vsádźił się też ná to/ áby kruká takiegoż pozdrawiania náucżył. A iż nie rychło się w to ptak włamáć mogł/ cżęsto przy onych słowiech on to szwiec y te mawiał: Oho/ y pracá y nakład wniwecż. BudnyBPow 90.
patrz: WŁAMAĆ SIĘ, WŁOMAĆ SIĘ
– ...gdy W. M. ná ich vcżćiwe spráwy/ y przystoyne postępki pátrząc/ nie tylko z nich/ ále też z Wnukow y Wnucżek wielką poćiechę y ochłodę mieć raćżysz. BudnyBPow 6 nlb.
patrz: WNUCZEK
– Fizyk ieden/ ktory się zá tákiego vdawał/ iákoby miał vmieć cżłowieká z komplexiey poznáć/ iákim kto iest/ obacżywszy Sokrátá/ powiedźiał o nim/ że iest cżłowiek wołowáty/ niewieśćiuch/ opiły y nie powśćiągliwy. BudnyBPow 6.
patrz: WOŁOWATY
– Nálazszy oleiek pięknie woniáiący/ nátárł im sobie nogi. BudnyBPow 39.
patrz: WONIAJĄCY, WONIEJĄCY
– Przetoż teraz ludźie vcżćiwi wszędźie plugáwe słowá y pieśni/ hultáiom/ kosterom/ flisom á woźnicom etc. zostáwili. BudnyBPow 38.
patrz: WOŹNICA
– PISISTRATVS gdy iego żoná/ źle vdawáłá Trázybulá/ y wsadzáłá go nań/ zá to/ że rozmiłowawszy się corki ich/ gdźie ią kolwiek potráfił/ tám ią cáłował przed wszytkiemi: nie brał się zá to: ále iey ták powiedźiał: Ieśli tych ktorzy nas miłuią/ bedźiemy mieć w nienawiśći: á z temi co pocżniemy/ ktorzy nas nienayźrzą? BudnyBPow 115.
patrz: WSADZAĆ
– A przyiaćioł dostánę y tám ták dobrych iáko wy/ álbo ieszcże lepszych. BudnyBPow 8.
patrz: WY
– Ták ten Dom dźiwnie bywał/ y iest obdárzony Wszelákich Cnot przymioty: ná wzor wystáwiony Wszystkim práwie/ ktorzy chcą chodźić dobrey sławy Drogą: Bądź im o Boże do końcá łáskáwy. BudnyBPow 2 nlb..
patrz: WZÓR
– Ludzki żywot iest iáko żelázo/ ieśli się nim co robi/ ogłodze się: ieśli prożno leży/ rdzá ie káźi: Ták też ludźie prácowite oszemłáne widamy: á záleżáłe záś y prożnuiące/ więcey ku ich szkodźie niżli pożytkowi żyiące widamy. BudnyBPow 123.
patrz: ZALEŻAŁY
– SOLON Mędrzec rodem z Athen/ gdy go pytał Kraesus on Krol dźiwnie bogáty/ iesliby widźiał cżłowieká szcżęśliwszego nád śię? powiedźiał: Widźiałem Tellá Atheńcżyka źiemká swego: ktory żywot swoy prowádźił bez nágány/ á zostawiwszy vcżćiwe wychowánie synom swym/ potężnie walcżąc zá Oycżyznę/ dostawszy sławy w bitwie poległ. BudnyBPow 46.
patrz: ZIEMEK
– Gdyby się wszyscy bráli zá krzywdę innych: koniecżnie nie sporoby tym było/ co to rádźi krzywdzą. Ale dźiś opák cżynią: gdy kogo zmyią bez ługu: to się z niego drudzy śmieią. BudnyBPow 47.
patrz: ZMYĆ
– A nam wżdy znośnieysza/ że się tylko słowy ná nas rzucáią. BudnyBPow 129.
patrz: ZNOŚNA
– Wźiąłem to przed śię/ będąc nie po ieden kroć żądány od niektorych ludźi/ ábym te kśiążecżki/ APOPHTEGMATA názwáne/ przedtym wydáne od zacnego y vcżonego cżłowieka Páná Bieniaszá Budnego/ znowu z Drukárnie swoiey/ na świát wydał. BudnyBPow 4 nlb.
patrz: ŻĄDANY
– Náuki Pytágoresowe. Te rzeczy nabárźiey máią być oddálone od człowieká/ niemoc od ciáłá/ nieumieiętność od dusze: Zła żądza cielesna od ciáłá: od miástá niezgodá/ od domu swar/ pospolstwo záś ode wszystkich nieskromnośći ma być hámowano. BudnyBPow 65.
patrz: ŻĄDZA
– Mędrzec/ gdy mu się tráfiło żeglowáć ze złymi ludźmi/ á zá powstániem wielkiey nawáłności/ ci to żeglarze ięli wzywáć ná rátunek Bogow: ták rzekł do nich: Ia rádzę milczcie: by záś Bogowie nie vsłyszeli że tędy żegluiecie. BudnyBPow 49.
patrz: ŻEGLOWAĆ
– IPHIKRATES był vbogiego domu/ lecż zá godnośćią przyszedł do tego/ że go Atheńcżycy obráli zá Páná: Ten gdy mu ieden żwácż/ nieiáki Hármodius vrągał/ ták mu odpowiedźiał: Moiá fámilia odemnie się pocżęłá/ á twoiá ná tobie vstáłá. BudnyBPow 114.
patrz: ŻWACZ