Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Samuel Bielski
BielDiar 1610 oryginał
DIARIVSZ Wiadomosci od wyiazdu K. I. M. z Wilna do Smolenska.

http://cbdu.ijp.pan.pl/3040/
Odnotowano 306 cytatów z tego źródła
– Tego dniá p Márszałek v szancow swoich poimał pácholiká iednego kto ry z pułku páná Woiewody Brácłáwskiego/ ktoremuś żołnierzowi cos skorzyściwszy vciekł/ y do Woiewody Smolenskiego przedał sie: Ten go wysyłał w oboz nasz ná szpiegi raz ábo kilká/ áż go poimano. BielDiar Biijj.
patrz: ABO
– P. Nowodworski Káwáler z pánem Szembekiem z drugimi petárdámi do dźiewiątey bászty/ od tego mieyscá nád Dnieprem/ do Abrámowskiey brony szedł. BielDiar B.
patrz: ABRAMOWSKI
– [...] A o to też Szuyskiemu ktory iest mille artifex/ ktory áby był mogł iákimkolwiek sposobem Moskiewskiego narodu Boiáry od C. I. M oderwawszy/ sam sie znimi ziednoczyć czego ináczey trudnoby by[ł] kiedy miał dokazáć pokiby był W. K. M z woyski swemi w panstwá Moskiewskie nienástapił. Y to są iego napotężnieysze miedzy inszemi ktorych dosyć mácał fortele gdy iuż y piekielnego Acherontá ná pomoc sobie záciągał/ á przecię mu y te obrony nie szły. BielDiar Cv [Dv].
patrz: ACHERANT, ACHERON, ACHERONT, ACHERONT, ACHERUNT
– Teyże nocy rzucił szance p. Marszałek Lit: bliżey nád sámym mostem/ dla moźdżerzow/ z ktorych ogniste kule pusczáć miano w zamek. támże hayduk most zápalił/ y siłá go zgorzáło. BielDiar Bij.
patrz: AJDUK, HAJDUK, HEJDUK, HEJDUK
– Te tedy wszystkie okoliczności y intentyą naszę opowiedziawszy Rycerstwu woyská támtego/ á wiernym poddánym nászym/ porozumiewáć się Posłowie z nimi będą/ áby do woley y zdánia nászego/ á náde wszystko do vspokoienia oyczyzny ktorey y zdrowie powinni/ ánimusze swe schylili [...]. BielDiar Ciijj.
patrz: ANIMUS, ANIMUSZ, ANIMUSZ
– Krol Iego M. ruszył sie z Wilná ku Orszy/ tego dniá ármatę wielką y polną przed sobą wysławszy/ do Łáwáryszek ná noc przybył. BielDiar A.
patrz: ARMATA, ARMATA, HARMATA
– A tym ktorzy sie poddáli K. I. M tákże ássekurował w niebespieczenstwie ich zdrowia/ relligią máiętność y dostátki. BielDiar Cijv.
patrz: ASEKUROWAĆ
– To sie tylko gwoli temu wspomniáło/ áby z cnych serc ludzi niewiádomych zetrzeć to o sczerym progresie I. k. m mniemanie: Bo áza komu do tego czásu w zasługách krzywda vczyniłá sie iáka? áza w nich z kim ex denario diurno I. K. m. niepostępował? áza mandata proportione et wieritorum et beneficiorum w sczupłości oyczystych włości wznieceniu zásłużonych ludzi do tego czásu sie nie iedna? BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: AZA
– [...] Z nászey strony iednemu rękę Bardyszem przebito/ pod drugim konia zabito. BielDiar Aiijv.
patrz: BARDYSZ, BERDYSZ, BERDYSZ
– Respons przyniesiono od Woiewody Smolenskiego ná pisánie P. Stárosty Orszánskiego: w ktorym to tylko pisze/ áby Krol I. M. krew chrześciánską viął, z wyprowádzeniem swego/ z ktorym idą/ woyská/ y tego co sie koło Dimitrá báwi [...] BielDiar Aijv.
patrz: BAWIĆ SIĘ
– Chorągiew P. Stárosty Sądec: piechotna/ ktora broniłá wody v mostu zamkowego/ ztey strony gdzie szance p. Marszałkowe przez złe położenie szancow/ niepilność Rotmistrzá y poruczniká/ y bespieczenstwo piechoty/ Moskwa skradszy sie mimo most/ máiąc ante signanem Węgrzyná/ ktory dawno w Moskwi osiadł/ vkrádli/ postrzeliwszy chorążego ktory ná padł ná nie odbiiáiąc ią/ y háyduká zábili ktory był chorągiew porwał [.] BielDiar Bijv.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– Ale gdy sie w dálszey deliberáciey rzecz z słowy stosowáłá/ dziwowáć się I. k. m. przyszło/ y ich M. Pánom Senatorom/ y wszystkim co lubo czytáli/ lubo słucháli poselstwá tego, czemu ták zuchwáła y ostra rzecz z łágodnemi słowy pomieszána. Czemu poddánstwo y tá ofiárowána wiárá ważyły sie ná páná swego ták bespiecznie rzucić. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Bębęnistę iednego/ Cár Kásimowski/ Woiewodowie/ Boiárowie/ y insza Moskr[...] przy Krolu I. M. będąca/ do zamku z listámi posłáłá nápominaiąc żeby iuż krwie roźlanie vięli: żeby tych ktorzy tám głodem vmieráią/ ná swe dusze nie bráli/ zamek áby Krolowi I. M. podáli [...]. BielDiar Cijv.
patrz: BĘBENISTA
– P. Nowodworski Káwáler z pánem Szembekiem z drugimi petárdámi do dziewiątey bászty/ od tego mieyscá nád Dnieprem/ do Abrámowskiey brony szedł. BielDiar B.
patrz: BRAMA, BRAMA, BRANA, BROMA, BRONA
– Iescze sie nieprzyiaciel nie modli iescze w całey potędze stoi/ co w swoim poselstwie wyznawáią: á iákoż wygráną sobie obiecować mogą? po coż tak bramować? po co iednego w skutku nieosiadszy/ drugie myslą przywłasczáć sobie? BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: BRAMOWAĆ
– Wprawdzieć rzadko ten co z niepewności opiniey sądzi/ nie błądzi w rozsądku/ zkąd podobno y ták bystrey legátiey przyczyná poszłá. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: BYSTRY
– W Dáiách/ tam presentowano piąci Moskwicinow/ ktorzy od miru przyszli/ prosząc o miłosierdzie/ y obiecuiąc chrest cáłowáć/ y żywnosci dodawáć by iedno ich niemordowano y niepalono. BielDiar Aijv-Aiij.
patrz: CAŁOWAĆ
– Do Krasnego przez niewymownie złe drogi przebył/ gdzie Moskiewskiey Czerni do stá zástał żebrzących miłosierdzia v Kro: I M. gotowi chrest cáłowáć y żywności dodáwáć/ by iedno ich swey woley żołnierskiey niepodawano. BielDiar Aiijv. W Dáiách/ tam presentowano piąci Moskwicinow/ ktorzy od miru przyszli/ prosząc o miłosierdzie/ y obiecuiąc chrest cáłowáć/ y żywnosci dodawáć by iedno ich niemordowano y niepalono. BielDiar Aijv-Aiij. A Pan Referendarz tego chciał po Zarzuckiem źeby przywiodł Moskwę w obozie/ áby chrest cáłowáli. PasŻoł C. ◆ chrest pocałować »o buntownikach: pocałować krzyż na znak ekspiacji i poddania się władzy«: Ná to mu ták odpowiedzieli: Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrzescianskim dziełem známi obchodżić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: CAŁOWAĆ
– Ku wieczorowi páná Gáiewskiego Stárostę Vstskiego/ w szancách nie opátrznie stoiącego z hakownice w gárdło postrzelono do śmierći. BielDiar Bijv.
patrz: CHAKOWNICA, HAKOWNICA
– Strzelili z zamku kilká rázow z hakownic/ dla nászych że sie pod murámi gesto przechodzili. BielDiar Bij.
patrz: CHAKOWNICA, HAKOWNICA
– [...] rothá Kniaźiá Poryckiego przyszłá 150 koni chłopno y konno. BielDiar Aiij.
patrz: CHŁOPNO
– 21 Ruszył sie K. I. M. w takim porządku ku gránicom Moskiewskim/ w przod szło piechoty Węgierskiey 800 páná Stárosty Sądeckiego 200 bárzo porządnych. Xiążęciá paná Krákowskiego 100. zá nimi Kozácka choragiew A przed sámym Krolem I. M. chorągiew X páná Krákowskiego tákże 100 koni vsárow/ chłopno/ konno: za nimi osob około Kro I. M. 70. Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Potey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádźi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. BielDiar Aiij.
patrz: CHŁOPNO
– Tegoż dniá przyiecháło 60. koni Moskwy od inszych w poselstwie do K. I. m. chcąc go mieć zá páná/ tylko żeby im religią chował/ áby kupcom wolno było z Moskwy do Polski/ y z Polski do moskwy bez przystáwow ieździć. BielDiar Cij.
patrz: CHOWAĆ
– Ná to mu ták odpowiedzieli: Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrzescianskim dziełem známi obchodżić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą [...]. BielDiar .
patrz: CHREST, CHREST, CHRZESZT
– W Dáiách/ tam presentowano piąci Moskwicinow/ ktorzy od miru przyszli/ prosząc o miłosierdzie/ y obiecuiąc chrest cáłowáć/ y żywnosci dodawáć by iedno ich niemordowano y niepalono. BielDiar Aijv-Aiij.
patrz: CHREST, CHREST, CHRZESZT
– Do Krasnego przez niewymownie złe drogi przebył/ gdzie Moskiewskiey Czerni do stá zástał żebrzących miłosierdzia v Kro: I M. gotowi chrest cáłowáć y żywności dodáwáć/ by iedno ich swey woley żołnierskiey niepodawano. BielDiar Aiijv.
patrz: CHREST, CHREST, CHRZESZT
– [...] legło Moskwy kilká/ oprocz rannych kilkánascie/ Czerncá y kilká strzelcow poimawszy/ do K I M podali [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: CZERNIEC, CZERNIECZ
– Do Krasnego przez niewymownie złe drogi przebył/ gdzie Moskiewskiey Czerni do stá zástał żebrzących miłosierdzia v Kro: I M. gotowi chrest cáłowáć y żywności dodáwáć/ by iedno ich swey woley żołnierskiey niepodawano. BielDiar Aiijv.
patrz: CZERŃ
– Ale gdy sie w dálszey deliberáciey rzecz z słowy stosowáłá/ dziwowáć się I. k. m. przyszło/ y ich M. Pánom Senatorom/ y wszystkim co lubo czytáli/ lubo słucháli poselstwá tego, czemu ták zuchwáła y ostra rzecz z łágodnemi słowy pomieszána. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: DELIBERACJA
– A oni ná to wszystko odważywszy sie sacrarium práwie wraz odwálili/ y iuż nie według wolności/ bo tá ná práwo patrzać każe/ ále pro libitu takiego nieprzyiacielá rozdrażnili/ bez wszelakiego dołożenia się zwierzchności [...]. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: DOŁOŻENIE SIĘ
– [...] z kilkąset kozakow Dunskich pod Toropiec ciągnął/ y vderzył nan: Toropczánie go pobili y ná pal sámego wrzucili. BielDiar Biijj.
patrz: DOŃSKI, DUŃSKI
– [...] za nimi p. Zachorskiego 100 petyhorcow z rohátynámi: potym p. Koszowskiego petyhorcow połowicá z dzréwki [!] połowicá z rohatynami [...]. BielDiar Aiijj.
patrz: DRZEWKO
– [...] tenże powiada/ że y dziś wycieczkę vczynią dla wysłánia cze[g]o dowiedziawszysie żołnierstwo hetmánskie iáko p. Moráwiec/ p. Borkowski pp. Srzedźinscy dwá p. Dawidowski y inszy ku wieczorowi a drudzy sie zá nimi gotowáli/ ale niż pozni zá nimi nádciągnęli ci sie iuż z Moskwą stárli y drzewká onię skruszyli sczęsliwie. BielDiar Biijv.
patrz: DRZEWKO
– Tenże páchołek obiecuie y podeymuie sie prochy w zamku zapałić/ ále mu iuż nászy niedufáią. BielDiar Biijj.
patrz: DUFAĆ
– Prosił áby inszymczásem mogł znami howorzyć: powiedzieli mu/ iesli o poddániu nie każemy: iesli o inszym dziele/ wolnoć záwsze známi będzie rozmawiáć/ y ták sie onego dniá rozeszli. BielDiar Biij.
patrz: DZIEŁO
– Moskwá była wypádłá dla drew/ z ktoremi się piechotá páná Stárosty Sądeckiego strzeláłá poruczniká z dziáłá záb[i]to tego/ ktorego było ná gárdło osądzono/ y chłopcá páná Márszałkowego/ y dziesiątnika páná Miecznikowego táż kulá pochop wziąwszy z ziemie w rękę vderzyłá/ lecz nieszkodliwie. BielDiar C.
patrz: DZIESIĄTNIK
– Wiádomość przyszła/ iż Niemcy odstąpili Skophiná/ áż z Moskwy dzięgi przysłano záczy[m] powrocił ich znowu do siebie Skophin. BielDiar Aiijjv.
patrz: DZIĘGA
– A iesli przydzie do wiádomości Szuyskiego to posłanie násze/ po wiedzą Posłowie naszy wskazánia nászego tę essentią áby zániechał krwie chrześciánskiey rozlewác/ áby sie ludziom panstw naszych vspráwiedliwił/ aby sie z temi vspokoił co pod moskwą są Záczym nie traktaty z nim/ ále expostulátia y vpominanie sie czyni. BielDiar Ciijjv.
patrz: EKSPOSTULACJA
– A iesli przydzie do wiádomości Szuyskiego to posłanie násze/ po wiedzą Posłowie naszy a skazánia nászego tę essentią áby zániechał krwie chrześciánskiey rozlewác/ áby sie ludziom panstw naszych vspráwiedliwił/ aby sie z temi vspokoił co pod moskwą są Záczym nie traktaty z nim/ ále expostulátia y vpominanie sie czyni. BielDiar Ciijjv.
patrz: ESENCJA
– [...] A by sie penitius pátrzyc miało nie nalázłaby sie ani tá gorąca do oyczyzny miłość: áni to przyłęczne zdobywanie sławy: áni to fárbowáne dostoienstwa pánskiego szánowanie: ani ten mászkárą iákąś nákryty ku dobru pospolitemu affekt. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: FARBOWANY, FARBOWANY, FORBOWANY
– Wolność tedy tylko ten ma/ kto práwa słucha: kto zwierzchności szanuie: kto oyczyzny nie słowy farbownemi/ ále rzeczą ochrania. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: FARBOWNY
– Tegoż wieczorá przedmieście Smolenskie sámisz poczęli palić/ y cerkwiom nie folguiąc widáć było ognie w Lubnie. BielDiar Aiijj.
patrz: FOLGOWAĆ
– Tegoż dniá z Orszy przynieśiono od Horodnickiego Orszánskiego dwu Boiárow/ ktorych beł do Smolenska z listem swoim posłał oznáymuiąc o przyiezdźie K. I. M á nápomináiąc áby mosty gotowáli. BielDiar Av.
patrz: GOTOWAĆ
– Począwszy zráná pan Waier przećię do bászty konczył strzelbą swą/ práwie o godźinie zpołudniá gdy K. I. M. gotował sie zá Dniepr/ áby sie lepiey zamkowi przypatrzył: dano znać że sie dwie dźiele burzące nárysowáły/ záczym z nich więcey strzeláć niemożono. BielDiar Bv.
patrz: GOTOWAĆ SIĘ
– [...] kiedy sie lud Boiarski po tych niewczásiech przespi/ iutro wyślemy do was ná gowor y tak sie rozeszli. BielDiar Bij.
patrz: GOWOR
– Tegoż dnia przyiechał p. Knut z támtego woyská/ ktory powiáda że z rádosćią czekáia naymnieyszego roskazánia K. I. M. Ku wieczorowi Boiárzyná więzniá do szancow blisszych ná gowor z woyská posłano perswaduiąc im áby K. I. M. czołem vderzyli. BielDiar Biij.
patrz: GOWOR
– Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Po tey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádzi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. Zátymi szło kozakow krolewskich 100. koni potym piechoty krolewskłey [!] Niemieckiey 1400. Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdzie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszcia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chciał y śmiał przez lat 96. [...] BielDiar Aiij.
patrz: GRUBY
– [.] Pod zamkiem Czerni z dobytkámi nád Dnieprem wielki gwałt [.] BielDiar Aiijjv.
patrz: GWAŁT
– Po obiedzie przyszło 400 kopiynikow p Wáierá Ludowiká/ z ktorych gdy szli do stánowiská pácholiká zábito z dziáła y koniá zá nim/ bo sie byli bárzo ná gorę wydáli/ y pierwszy to co od dziáłá zginął koni wozowych z rothy p. Tęczynskiego towárzyszowi iednemu dwu zábito hayduckich też parę/ gęsto iednak strzeláią y z nośnych dział. BielDiar Aiijjv.
patrz: HAJDUCKI
– Moskwá z murow odpowiádáłá: że gdybyś też ty był w Horodźie/ tożbyś rozumiał co y my/ ále to mowisz iak więźień. BielDiar Biij.
patrz: HOROD
– Tegoż dniá z Orszy przyniesiono od Horodnickiego Orszánskiego dwu Boiárow/ ktorych beł do Smolenska z listem swoim posłał oznáymuiąc o przyiezdzie K. I. M á nápomináiąc áby mosty gotowali. BielDiar Av.
patrz: HORODNICKI
– [...] Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrzesciánskim dziełem z námi obchodzić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą/ ktorzy choć nászych bronią/ przecię násze żonki y dziatki biorą y włości psuią [...]. BielDiar Bij.
patrz: HOSPODAR
– Prosił áby inszymczásem mogł znami howorzyć: powiedzieli mu/ iesli o poddániu nie każemy: iesli o inszym dziele/ wolnoć záwsze známi będzie rozmawiáć/ y ták sie onego dniá rozeszli. BielDiar Biij.
patrz: HOWORZYĆ
– Responsu listownego nie przyniosł to tylko powiedźiał/ iż Uniwersał wźięli/ á przeczytawszy go to mu Woiewoda támeczny rzekł: Więcey tu niebyway znami howorzyć [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: HOWORZYĆ
– Tegoż dniá p Kánclerz Lit. pułk swoy K. I. M pokázował kozakow 200 petyorcow 100. woluntáryuszow 100 vsárow 150 piechoty 200. 24. Támże posłanik wrocił sie ze Smolenská ktory z Vniwersałem K. I M tám ieździł. BielDiar Aiijv.
patrz: HUSARZ, HUSARZ, USAR, USARZ, UZAR
– Pan Stárosta Biáłokámienski [pokazywał] piechoty 100. kozakow 100. vsarzow 200. BielDiar Bv.
patrz: HUSARZ, HUSARZ, USAR, USARZ, UZAR
– Kniáś Korecki poczet swoy K I M. pokázował/ 40 vsarzow/ 40 kozakow koni w nocy z petardámi sczęscia probowáć p. Hetman kazał [...]. BielDiar B.
patrz: HUSARZ, HUSARZ, USAR, USARZ, UZAR
– Xiążęćiá paná Krákowskiego 100. zá nimi Kozácka choragiew Aprzed sámym Krolem I. M. chorągiew X páná Krákowskiego tákże 100 koni vsárow/ chłopno/ konno: za nimi osob około Kro I. M. 70. BielDiar Aiij.
patrz: HUSARZ, HUSARZ, USAR, USARZ, UZAR
– [...] lud cudzoziemski ná nich pieniądzmi swemi/ przez tegoż nieprzyiacielá oyczystego krolestwá nászego zwiodł co sámo niemnieyszą przyczyną impressiey nászey było/ ábychmy pomknieniem nászym z Iflant impet zniesli: ten y z ich tyłu o ieden taz ludzie Károlusowe zráził. BielDiar Ciijj.
patrz: IMPET
– W Niedzielę po mszy Moskwá poselstwo odpráwowáłá winszuiąc K. I. M. tákże Krolewicowi fortunnego powodzenia. dziękuiąc mu zá to że przyszedł hámowáć krwie chrzescianskiey ták częste przelewánie/ w pánstwie moskiewskim/ ktore sie działo począwszy od zmyslonego Dimitrá Iwánowiczá/ ktorego Wasil Szuyski Iwánowicz zábił áż do dzisieyszego impostorá. BielDiar Cv.
patrz: IMPOSTOR, IMPOSTOR, IMPOSTUR
– Tegoż dniá posłowie od woyská impostorowego przyiecháli/ ktorzy názaiutrz poselstwo do I. K. M odpráwowáli/ prosząc áby ná nich nie nástępował y do dalszego sczęścia drogi niezágradzał/ gdyżby sie temu musieli sprzeciwić. BielDiar C.
patrz: IMPOSTOROWY
– [...] nie iedno pámięć fortunnego pánowánią swego v potomnosći narodow tych zostáwić chcemy i ofiaruiąc przytym każdemu z nich wszytki nasze łáski/ nietylko ochotę ale y skotek gdzie zá błogosławienstwem pánskim pożądány koniec tey impressie sie sstánie. BielDiar C4v.
patrz: IMPRESA, IMPRESSA, IMPREZA
– Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdzie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszcia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chciał y śmiał przez lat 96. życząc áby tę im pressyą P. Bog iáko sczęśliwie począł prowádzić/ ták fortunnie postáwił ku czci y chwale swey [...]. BielDiar Aiij.
patrz: IMPRESJA, IMPRESJA, IMPRESSJA
– [...] lud cudzoziemski ná nich pieniądzmi swemi/ przez tegoż nieprzyiacielá oyczystego krolestwá nászego zwiodł co sámo niemnieyszą przyczyną impressiey nászey było/ ábychmy pomknieniem nászym z Iflant impet zniesli: ten y z ich tyłu o ieden taz ludzie Károlusowe zráził. BielDiar Ciijj.
patrz: IMPRESJA, IMPRESJA, IMPRESSJA
– Respons od I K. M. w Wárszáwie posłom ich dany ktorzy wierność poddánstwá od nich oświadczyli/ skromney mowie ich niemogł sie dáć inákszy/ ále niepotrzebney surowosci takiey/ y pełnym zuchwalstwá słowom/ prożno wytrzymáć. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: INAKSZY
– [...] więc y ták długie samych niewczásy/ ktore vstáwnie pote látá w tym zawodzie mogły nieprzy iacielá siedzacego w mieście zmocnić/ á ich nádwątlić (gdyż rzadka naydłuzsza trwáłość bez potęgi wygrawa) a zátym gościniec vsłáć narodowi te[m]v do incursiy/ ábo do odnowienia dawnych z pánstwem Litewskim woien y záćiągow [...]. BielDiar Ciijv.
patrz: INKURSJA
– Do Orszy K. I M. przybył tám nie zástał przepráwionych roth tylko I. M. páná Krákow ludzi 300. páná Woiewody Kiiowskiego rothy vsárskie/ páná Przemyskiego ludzi 900. páná Podskárbiego Nadwor Litew. insze rothy kwarciáne pozad ná nieprzepráwnych lásách w ktorych vrzędnik X. Biskupa Wilen. dowiedziawszy sie/ że zá pánem Hetmánem tymże gościncem ná Ihumeną nástępuie woysko/ mosty pozmiátał y drogi zárąbał. BielDiar Aij.
patrz: INSZY
– [...] kiedy czás przydzie naprzod do szturmu isdź máią: á iesliby tym czásem chorągiew odiskáli/ ábo co znácznego vczynili/ wolni zostáną. BielDiar Biij.
patrz: IŚĆ
– 21 Ruszył sie K. I. M. w takim porządku ku gránicom Moskiewskim/ w przod szło piechoty Węgierskiey 800 páná Stárosty Sądeckiego 200 bárzo porządnych. Xiążęciá paná Krákowskiego 100. zá nimi Kozácka choragiew A przed sámym Krolem I. M. chorągiew X páná Krákowskiego tákże 100 koni vsárow/ chłopno/ konno: za nimi osob około Kro I. M. 70. Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Potey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádźi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. BielDiar Aiij.
patrz: JAZD, JAZDA, JAZDA, JEZDA, JEŻDA
– [...] ná Smolensku niemász do boiu ludzi iedno 200. Boiárow/ á 300 Strzelcow. BielDiar Aijv.
patrz: JEDNO
– W Iwánowicách tamen deliberatum est, iesli bez wszystkiego woyská postępowáć zá gránice/ czyli go czekáć áż sie ziedzie [...]. BielDiar Aijv.
patrz: JEŚLI
– Wyszło Moskwy do 20 z zamku dla ięzyká/ ále ikch postrzegli ci co ná podsłuchách byli/ záczym sie do zamku powrocili. BielDiar Bijv.
patrz: JĘZYK
– P. Nowodworski Káwáler z pánem Szembekiem z drugimi petárdámi do dziewiątey bászty/ od tego mieyscá nád Dnieprem/ do Abrámowskiey brony szedł. BielDiar B.
patrz: KAWALER
– A iesli przydzie do wiádomości Szuyskiego to posłanie násze/ po wiedzą Posłowie naszy a skazánia nászego tę essentią áby zániechał krwie chrześciánskiey rozlewác/ áby sie ludziom panstw naszych vspráwiedliwił/ aby sie z temi vspokoił co pod moskwą są Záczym nie traktaty z nim/ ále expostulátia y vpominanie sie czyni. BielDiar Ciijjv.
patrz: KAZANIE
– [...] inszy wszyscy cáło vszli z krwáwemi pałászmi y koncerzmi ztąd znáć że Moskwę dobrze siekli. BielDiar Biijv.
patrz: KĄCERZ, KONCERZ, KONCERZ, KONCYRZ
– Z ktorey z wrodzoney clemenciiey swoiey oycowskie sie przez posły znosić poczynał w potrzebách K p. ktoreieście wszyscy wszyscy y zdrowia powinni. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: KLEMENCJA
– Tegoż dniá piechotá páná Wáierá Starosty Puckiego po obiedzie vszykowána ná oboz K. I M nádeszlá Niemiecka/ ná monstre chorągwi siedm/ pod káżdą po 200. knechtow/ niebogáto odzianych/ ále w osoby y w muszkiety porządnych. BielDiar Aiij.
patrz: KNECHT
– Przyszłá wiadomość z podmoskwia od pp Posłow nászych de datae 24. y vltima Decemb. Ze bárzo wielkie y nieznośne conditie támto woysko im podáie/ ná wyciągnienie służb swoich K. I. M. BielDiar C-Cv.
patrz: KONDYCJA
– Kozacy Zaporowscy z Biáłey do K. I. M. posły przysłáli/ proszą o chorągiew bo niezezwaláli Wielogłowskiemu ná conf[e]ederátią Dimitrowę [...]. BielDiar Biijj.
patrz: KONFEDERACJA
– Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Potey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádźi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. BielDiar Aiij.
patrz: KOPIJNIK
– 20 Támże ludźie P. Przemyskiego nástąpili/ y monstrowáli sie/ Kro I. M. piechoty 500 dobrey/ kozakow 100. kopiynikow Polakow 200 porządnych/ Sabatow 100 po Węgiersku w konie y rynsztunek/ wespoł Páná Chwalibogowá rotá kozácka z rohátynámi 100. koni monstrowáła sie. BielDiar Aiij.
patrz: KOPIJNIK
– [...] to weszcie w. k. m. w ziemię Cárá I. M. nie corresponduie támtemu responsowi Rycerstwu od W. k. M. przyniesionemu [...]. BielDiar C [D].
patrz: KORESPONDOWAĆ
– Tegoż dniá most postáwiono ná Dnieprze z Orszey: piechocie kazano kosze gotowáć. BielDiar B.
patrz: KOSZ
– CREDENS. VRodzeni szláchetni/ á Nam wiernie mili w pewnych spráwách dostoienstwo násze/ y pokoy panstw tych/ ktory[m] z przeźrzenia bożego sczęsliwie pánuiemy záchodzących: Posyłamy [...]. BielDiar Ciijj.
patrz: KREDENS
– 25 Do Minská gdzie I. M pan Hetman polny Krolá I. M. witał/ y rádził áby Krol I. M. bez odwłoki ku Orszy sie miał/ żeby tym spieszniey kwarciáne y ine roty (ktorym prędko tuszył bydź w Orszy) wiadomosć wźiąwszy o drodze K. I. M. postępowáły ná mieysce popisowi náznáczone. BielDiar A.
patrz: KWARCIANY
– Wprawdzieć rzadko ten co z niepewności opiniey sądzi/ nie błądzi w rozsądku/ zkąd podobno y ták bystrey legátiey przyczyná poszłá. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: LEGACJA
– Tegoż dniá ku wieczorowi p. Stárostá Krzemieniecki lud swoy monstrował/ piechoty 200 bárzo dobrey/ vsárow 150 dostatnich/ konnych y świetnych/ wespołek y pan [...] 40 koni vsárow porządnych K. I. M. pokázował. BielDiar Aiijv.
patrz: LUD
– Obawiać się iednák trzebá/ áby wielkość pogánstwá tey tám straży nie zniosłá/ záczym iáka by szkodá ná Rzeczpospolitą/ iálo żal ná domy szláchetckie iaki kłopot ná mátki po synách iáki frásunek po rodzicách ná dzieci nástąpiłby/ łácniey się vważyć niż mowić może. BielDiar Ciijj.
patrz: ŁACNIE, ŁACNIE, ŁACNO, ŁACNO, ŁACZNO
– Wnocy kápitan ieden Niemiec przewagą swą zmierzył pilnie mur zamkowy/ powiáda że ná trzy łokcie miąsszy. BielDiar Aiijjv.
patrz: ŁOKIEĆ
– Szance poczęłi kopáć nowe ná gorze zá szancámi páná Márszołkowemi przeciwko Monásterowi zamkowemu. BielDiar Biijjv.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– W Zolewczynie przyszły skárgi ná páná Dębienskiego od rożnych osob z ktorych iedne pomęczył drugie połupił. Szláchćicá iednego konmi rostárgał: Máximoczowi máiętność odiął/ y sobie przywłasczył gwałtem wziąwszy zniego gotowemi pieniądzmi y zbożem wszelákim do 40000. consultowano co z tym czynić bo mandatá K I. M. znieważył obádwá: odłożono tę rzecz do porozumienia sie z pánem Hetmánem. BielDiar Aij.
patrz: MANDAT
– Szkárámucá y okrzyk páná Marszałkow dobry był: páná Woiewody petárdy máły effekt vczyniły: á tám gdźie p. Káwáler z Szembekiem był obiedwie bronie wysadżily petárdy/ ále Węgierska piechotá ktora nástępowáć miáłá z wodzámi swemi niechćiáłá do zamku. BielDiar B.
patrz: MARSZAŁKOWY, MARSZAŁKÓW
– Przedał sie Moskwićin z zamku ktory powiáda/ że z dźiał páná Márszałkowych wielką szkodę w zamku czynią ludźiom/ áż sie w źiemię kopáią. BielDiar C.
patrz: MARSZAŁKOWY, MARSZAŁKÓW
– [...] A by sie penitius pátrzyc miało nie nalázłaby sie ani tá gorąca do oyczyzny miłość: áni to przyłęczne zdobywanie sławy: áni to fárbowáne dostoienstwa pánskiego szánowanie: ani ten mászkárą iákąś nákryty ku dobru pospolitemu affekt. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: MASKARA, MASZKARA, MASZKARA
– [...] pewni są tego iż o nich W. k. m. y Rzeczp do tego czásu nic hostile (gdyż przyczyny nie dáli) nie suspikuiąc W. K. M. iáko pan poddánym swą miłosć przeciwko im pokázowáć będziesz raczył Rzeczpospolita iáko mátká miásto chlebá ktorego sie krwáwie dobiiáią, kámieniem ich karmić nie będzie chciáła [...]. BielDiar Cv [Dv].
patrz: MIASTO
– Wnocy kápitan ieden Niemiec przewagą swą zmierzył pilnie mur zamkowy/ powiáda że ná trzy łokcie miąsszy. BielDiar Aiijjv.
patrz: MIĄSZSZY, MIĄSZY, MIĄŻSZY, MIĄŻSZY, MIĘŻSZY
– 25 Do Minská gdzie I. M pan Hetman polny Krolá I. M. witał/ y rádził áby Krol I. M. bez odwłoki ku Orszy sie miał/ żeby tym spieszniey kwarciáne y ine roty (ktorym prędko tuszył bydź w Orszy) wiadomosć wźiąwszy o drodze K. I. M. postępowáły ná mieysce popisowi náznáczone. BielDiar A.
patrz: MIEĆ SIĘ
– Posłano páná Pomáekiego Podstolego Lwowskiego do Bialey z instructyą od K. I M do kozakow Zaporowskich/ ktorzy tám/ gdy sie tuż Biała poddałá/ tyránstwá y mordy chćieli czynić/ szácowác sie miesczánom ná 15. milianow rubli kazali/ y ná páná Stárostę Bielskiego y ná lud K. I M. następowáć mislili/ żeby primasatow tych buntow skarał/ y tę ich swowolą pohamował [...] BielDiar C2v.
patrz: MILIAN, MILION, MILION, MILON
– Chorągiew P. Stárosty Sądec: piechotna/ ktora broniłá wody v mostu zamkowego/ ztey strony gdzie szance p. Marszałkowe przez złe położenie szancow/ niepilność Rotmistrzá y poruczniká/ y bespieczenstwo piechoty/ Moskwa skradszy sie mimo most/ máiąc ante signanem Węgrzyná/ ktory dawno w Moskwi osiadł/ vkrádli/ postrzeliwszy chorążego ktory ná padł ná nie odbiiáiąc ią/ y háyduká zábili ktory był chorągiew porwał [.] BielDiar Bijv-Biij.
patrz: MIMO
– W Dáiách/ tam presentowano piąci Moskwicinow/ ktorzy od miru przyszli/ prosząc o miłosierdzie/ y obiecuiąc chrest cáłowáć/ y żywnosci dodawáć by iedno ich niemordowano y niepalono. BielDiar Aijv-Aiij.
patrz: MIR
– Tegoż dniá piechotá páná Wáierá Starosty Puckiego po obiedzie vszykowána ná oboz K. I M nádeszlá Niemiecka/ ná monstre chorągwi siedm/ pod káżdą po 200. knechtow/ niebogáto odzianych/ ále w osoby y w muszkiety porządnych. BielDiar Aiij.
patrz: MONSTRA, MONSTRA, MUNSTR, MUNSTRA, MUNSZTR, MUNSZTR, MUNSZTRA, MUSTRA, MUSZTR
– Támże ludzie P. Przemyskiego nástąpili/ y monstrowáli sie/ Kro I. M. piechoty 500 dobrey/ kozakow 100. kopiynikow Polakow 200 porządnych/ Sabatow 100 po Węgiersku w konie y rynsztunek/ wespoł Páná Chwalibogowá rotá kozácka z rohátynámi 100. koni monstrowáła sie. BielDiar Aiij.
patrz: MONSTROWAĆ, MONSTROWAĆ, MUNSTROWAĆ, MUNSZTROWAĆ, MUSTROWAĆ, MUSZTROWAĆ
– Tegoż dniá ku wieczorowi p. Stárostá Krzemieniecki lud swoy monstrował/ piechoty 200 bárzo dobrey/ vsárow 150 dostatnich/ konnych y świetnych/ wespołek y pan [...] 40 koni vsárow porządnych K. I. M. pokázował. BielDiar Aiijv.
patrz: MONSTROWAĆ, MONSTROWAĆ, MUNSTROWAĆ, MUNSZTROWAĆ, MUSTROWAĆ, MUSZTROWAĆ
– Iáko násze pułkorcá zá rubel: wyśliczki ktore czynią tylko ná to aby mogli kogo wysłać do Szuyskiego tnże powida/ że y dźiś wycieczkę vczynią dla wysłánia czeo dowiedziawszy sie żołnierstwo hetmánskie iáko p. Moráwiec/ p. Borkowski pp. Srzedźinscy dwá p. Dawidowski y inszy ku wieczorowi a drudzy ie zá nimi gotowá[...] ale niż pozni zá nimi nádćiągnęli ći sie iuż z Moskwą stárli y drzewká onie skruszyli sczęśliwie. BielDiar B3v.
patrz: MORAWIEC
– Znowu p. Hetman z pewnemi kápitanámi ták Szockiemi/ iáko y Inderlánczykámi obieżdżał zamek vpátruiąc szancom mieysce/ położenie zamku/ y munitią ktora 38 baszt ma w sobie [...]. BielDiar Aiijjv.
patrz: MUNICJA
– A oni ná to wszystko odważywszy sie sacrarium práwie wraz odwálili/ y iuż nie według wolności/ bo tá ná práwo patrzać każe/ ále pro libitu takiego nieprzyiacielá rozdrażnili/ bez wszelakiego dołożenia się zwierzchności/ ktory wielkie y bli skie gránice z pánstwy koronnemi/ y W. X. L wiedzie: záczym zá ládá náchyleniem ich potęgi (bo tych rzeczy wątpliwy bywa skutek) vbespieczone przymierzem/ á wewnątrz iescze pod on czás zámieszáną oyczyznę swą ná wielkiby vpad podáli. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: NACHYLENIE
– Od Páná Woiewody Brácłáwskiego wiádomość przyszłá/ że iuż pobok Mohiłowá o wtorku bydź miał: rothy iednák te ktore przy nim idą/ pozad były dla złych drog/ przeprawowáli sie iednák spieszno. á w Piotrowicách máło co tám nápsowánych wozow połatawszy ruszyć sie gdzie K. I M naznáczy. BielDiar Aij.
patrz: NAPSOWANY
– Począwszy zráná pan Waier przecię do bászty konczył strzelbą swą/ práwie o godzinie zpołudniá gdy K. I. M. gotował sie zá Dniepr/ áby sie lepiey zamkowi przypatrzył: dano znáć że sie dwie dziele burzące nárysowáły/ záczym z nich więcedy strzeláć niemożono. BielDiar Bv.
patrz: NARYSOWAĆ SIĘ
– Tegoż dniá piechotá páná Wáierá Starosty Puckiego po obiedźie vszykowána ná oboz K. I M nádeszlá Niemiecka/ ná monstre chorągwi śiedm/ pod káżdą po 200. knechtow/ niebogáto odźianych/ ále w osoby y w muszkiety porządnych. BielDiar A3.
patrz: NIEBOGATO
– [...] baczeniu posłow naszych poruczamy: áby nam niemieszkále znáć o wszystkim dawáli. BielDiar Ciijjv.
patrz: NIEMIESZKALE
– Zákázuią prawa oboygá panstw y sámym náwet krolom woyny podnosić/ áby sie niebespieczenstwo nieopowiednie ná pánstwá nie podniosło. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: NIEOPOWIEDNI
– Ná to mu ták odpowiedzieli: Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrześciánskim dziełem známi obchodzić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą [...]. BielDiar Bij.
patrz: NIEWAROWNY
– [...] kiedy sie lud Boiarski po tych niewczásiech przespi/ iutro wyślemy do was ná gowor y tak sie rozeszli. BielDiar Bij.
patrz: NIEWCZAS
– Bogdan Wieliżánin zszedszy sie z nimi/ powiedział im/ że sie K. I M chce z wámi chrześciansko obyśdź vżalił sie krwie wászey ták często przelaney [...]. BielDiar Bij.
patrz: OBEJŚĆ SIĘ, OBEJŚĆ SIĘ, OBEŚĆ SIĘ, OBYŚĆ SIĘ
– Támże dano znáć/ że Micháłá Borysowicá/ ktory porozumienie miał z P. Kán: Lit. y dawał znáć co sie ná Smolensku dzieie/ przy drodze obiesili kártę mu w rękę włożywszy Tu wor Michał Borysowic wisi dla worowaneg[o] swego ktore miał z swym Sápiehą [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: OBIESIĆ, OBIESIĆ, OBIESSIĆ
– Ku wieczorowi Moskwá z możdżerzow ogromną strzelbę ká mienna ná nászych puściłá pieszych dwu obráżono. BielDiar Biijv.
patrz: OBRAZIĆ
– [...] to weszćie w.k.m. w ziemię Cárá I. M. nie corresponduie támtemu responsowi Rycerstwu od W. k. M. przyniesionemu: á zwłasczá gdy W. k. m. w te kráie obrocić sie raczył/ ná ktorych mamy obwarowáne dochodzenia zasług swych in defectu skárbow C. I. M. BielDiar C [D].
patrz: OBWAROWANY
– [...] kiedy czás przydzie naprzod do szturmu isdź máią: á iesliby tym czásem chorągiew odiskáli/ ábo co znácznego vczynili/ wolni zostáną. BielDiar Biij.
patrz: ODISKAĆ
– Pytáli tedy/ iesliże sam K. I. M. iedzie z woyskiem: gdy im powiedzieli że pewnie iedzie/ nie chcieli wierzyć/ áż Moskwicin ieden/ ktorego p. Przemyski był poimał pod przeklinániem y przysięgą ich ostáteczną/ powiedział/ że K. I. m. iest. záczym rzekli poydziem do stárszych damy o tym znáć/ A wam też odkaż przyniesiem. BielDiar Aiijj.
patrz: ODKAZ, ODKAŻ
– Wrociwszy sie/ powiedzieli że odpisu nieodnieśli słownie ich Woiewodá Smolenski odpráwił: Iedźcie do stárosty swoiego/ odpisu wam nie daiemy/ á przez swego pisáć będziemy: godziło sie było Hospodárowi wászemu pámiętác na látá przymierne/ więcey nic niemowili. BielDiar Av.
patrz: ODPIS
– Wiádomość przyszłá/ że rothy Kwárciáne Mohiłow osiádły: do ktorych posłano było páná Báránowskiego dworzániná/ áby sie tám nie stánowiły/ y tego mieyscá dla dosięgnienia żywności K I M nieogładzáły. BielDiar Aijv.
patrz: OGŁADZAĆ
– [...] Tak tedy I. K M oycowskie nápomniawszy/ odkrywszy szerszy áfekt swoy Rycerstwu támtemu żądáć raczy áby ad seniora consilia sie obrocili [...]. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: OJCOWSKIE
– Z ktorey z wrodzoney clemenciiey swoiey oycowskie sie przez posły znosić poczynał w potrzebách K p. ktoreieście wszyscy wszyscy y zdrowia powinni. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: OJCOWSKIE
– 12 Pan Márszałek Lit: w posádę zamkową gęsto strzeláć kazał z poránku O południu Woiewody Brácłáw: okázowáło sie kopiyniká 150 [...]. BielDiar Bv.
patrz: OKAZOWAĆ SIĘ
– Iest to ták że w szerokich wolnościách páństw á te osiádły/ á od przodkow I k. m. nawiętszemi ozdobio0ne swobodámi. Iednák przecię ták są práwem okreszone áby nie swawola ich ktora pánstwá znosi/ ále zwierzchność: nie rospustá ktora porządek miesza/ ále zwyczáie y wyroki sądziły. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: OKRESZONY
– A gdzieby sie kto z nich iákim záwiedzieniem lubo krewności/ powinności zlitowánia sczycić chciał/ pokażą posłowie nászy że snadniey iednostáyną ręką dźwignąć vpádłych potężnieysze[m]v y szkodę ich w okwitości panstw nágradzáć [...]. BielDiar Ciijjv.
patrz: OKWITOŚĆ
– [...] pretext był na tego nieprzyiacielá narodu násze[g]o/ ktory wywabiwszy lud ná wesele páná swego/ okwitą krwią spłáwił: ostátek więzieniem długim ścisnął/ wszytkie odebrawszy[...] dostátki więc y nád práwo wszech narodow/ posły násze zwięził/ że przez pozwolenia zwierzchności te rzeczy szły. BielDiar Ciijv.
patrz: OKWITY
– Wdzięcznie sie onegda to powierzchnie oświadczenie wiáry y pod dánstwá támtego Rycerstwá przez W M. przyniesione od I. K. M. przyięło. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: ONEGDA
– Zwieczora pusczono dwie kuli ogniste z możdżerzow w zamek biorąc miárę iako dono[.]ić będą iedná przed murem pádlá druga przeniosłá dobrze y trwogę w ludziach vczyniłá. Wnocy zás pusczono gęściey/ zaioł się był ogień [...] ále vgásili wpadłá też byłá iedna w wierzch [...] gdzie długo operátią swoię czyniąc/ szkodziła niemało. BielDiar Bij.
patrz: OPERACJA
– Kozacy Zaporowscy z Biáłey do K. I. M. posły przysłáli/ proszą o chorągiew bo niezezwaláli Wielogłowskiemu ná confederátią Dimitrowę/ ktorey te punktá są: Zásłużonego vnicis viribus dochodzić. Ktoby ná nie nástępowáć śmiał/ opponowáć sie/ y przy pánu swym stać. zátym pácholcy ich wszyscy opowiedzieli sie/ że przeciw Krolowi pánu swemu służeć niebędą [...]. BielDiar Biijj.
patrz: OPONOWAĆ SIĘ
– Zá krolem I M. chorągiew dworska/ pod ktorą 600 kopiynika Po tey chorągwi szłá iezdá Prusakow/ Iflantczykow y Pomorczykow/ ktorą prowádzi pan Káwáler Nowodworski 150. koni/ każdy ma parę rusznic. Zátymi szło kozakow krolewskich 100. koni potym piechoty krolewskłey [!] Niemieckiey 1400. Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdzie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszcia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chciał y śmiał przez lat 96. [...] BielDiar Aiij.
patrz: ORDYNEK
– Skorosmy przyiecháli nád oboz/ obaczywszy Moskwá lud Krole. potrwożoná/ w miásto ogien záłożyłá/ ktore tylko do dniá zgorzáło/ osady snać miáło 6000 strzelbę iuż gęsciey pusczano z zamku. BielDiar Aiijjv.
patrz: OSADA
– Iescze sie nieprzyiaciel nie modli iescze w całey potędze stoi/ co w swoim poselstwie wyznawáią: á iákoż wygráną sobie obiecować mogą? po coż tak bramować? po co iednego w skutku nieosiadszy/ drugie myslą przywłasczáć sobie? BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: OSIĄŚĆ
– Wiádomość przyszłá/ że rothy Kwárciáne Nohilow osiádły: do ktorych posłano było páná Báránowskiego dworzániná/ áby sie tám nie stánowiły/ y tego mieyscá dla dosięgnienia żywności K I M nieogładzáły. BielDiar Aijv.
patrz: OSIĄŚĆ
– Tegoż dniá wiadomosć przyszłá że Skophin Szuyski posłał Boiárow z ostrożka/ aby tych co sie rozbiegli po lesiech do kupy zebráli/ naszych picownikow aby łapali y bieli. BielDiar Biijv.
patrz: OSTROŻEK
– ZAcney Korony Polskiey Rycerstwo támto/ Naiásniey: M. K. poczuwáiąc sie w powinney miłości/ ktorą powinni oyczyznie swoiey/ y W. K. M. Pánu swe[m]u M. obawiáiąc sie áby zá tym wyszciem ich z korony w obce kraie ná służbę Cárá Dimitrá wászá K. M. y Rzeczp. zá rebelles y swowolnych rozumieć nie raczyli/ posły swoie z oświadczeniem sie wiernego y życzliwego poddánstwá swego/ do W. M. posłáli: tey otuchy będąc/ iż W. M. zrozumiawszy intentie ich/ nietylko ábyś W. K. M. miał o nich opácznie iáko rádźić/ á zátym w tym przedśięwzięćiu ich do słáwy/ ná ktorą dosyć krwáwie zárobili/ wieśdź/ y do za sług ich przeszkodą bydź/ ále owszem pátrząc ná ták życzliwe chęci ich przeciwko W. k. m. y oyczyznie/ im tym więcey do tego miłościwą radą swą/ co oni zá osobliwą pobudkę do sławy y cnot rozumieli/ miałes być pomocny. BielDiar C [D].
patrz: OTUCHA
– Ku wieczorowi Boiárzyná więzniá do szancow blisszych ná gowor z woyská posłano perswaduiąc im áby K. I. M. czołem vderzyli. BielDiar Biij.
patrz: PERSWADOWAĆ
– [...] Trębácze ktorzy mieli dawáć znáć otwárcia brony od páná Nowodworskiego pierzchnęli/ y ták tá przewagá wniwecz poszłá/ petárdnicy podwárázy bywszy w zamku odstąpili/ woysko w sprawie stało/ wszystko zyśdź musiáło. BielDiar B.
patrz: PETARDNIK
– Tegoż dniá p Kánclerz Lit. pułk swoy K. I. M. pokázował kozakow 200 petyorcow 100. woluntáryuszow 100 vsárow 150 piechoty 200. BielDiar Aiijv.
patrz: PETYHORZEC, PETYORZEC
– [...] za nimi p. Zachorskiego 100 petyhorcow z rohátynámi: potym p. Koszowskiego petyhorcow połowicá z dzréwki połowicá z rohatynami [...]. BielDiar Aiijj.
patrz: PETYHORZEC, PETYORZEC
– Tegoż dniá wiadomosć przyszłá że Skophin Szuyski posłał Boiárow z ostrożka/ aby tych co sie rozbiegli po lesiech do kupy zebráli/ naszych picownikow aby łapali y bieli. BielDiar Biijv.
patrz: PICOWNIK
– [...] przepráwiwszy sie pisarzá prowentowego księstwa Siewierskiego sámoczwártego przepátruiącego położenie obozu y woyská poimáli. BielDiar Aiijj.
patrz: PISARZ
– [...] Tegoż dniá dali znáć/ że ludzie z vkráiny nászey zebrawszy sie/ y przyłączywszy sobie cos ludzi służebnych/ wpadszy plonu niemáło zabrali [...]. BielDiar Av.
patrz: PLON, PŁON
– [...] porobiwszy płty przepráwili kozakow kilkádziesiąt y piechoty/ ktorzy przepráwiwszy sie pisarzá prowentowego księstwa Siewierskiego sámoczwártego przepátruiącego położenie obozu y woyská poimáli. BielDiar Aiijj.
patrz: PŁET
– Od Páná Woiewody Brácłáwskiego wiádomość przyszłá/ że iuż pobok Mohiłowá o wtorku bydź miał: rothy iednák te ktore przy nim idą/ pozad były dla złych drog/ przeprawowáli sie iednák spieszno. á w Piotrowicách máło co tám nápsowánych wozow połatawszy ruszyć sie gdżie K. I M naznáczy. BielDiar Aij.
patrz: POBOK
– Ná to mu ták odpowiedzieli: Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrzescianskim dziełem známi obchodzić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą [...]. BielDiar Bij.
patrz: POCAŁOWAĆ
– Moskwá była wypádłá dla drew/ z ktoremi się piechotá páná Stárosty Sądeckiego strzeláłá poruczniká z dziáłá záb[i]to tego/ ktorego było ná gárdło osądzono/ y chłopcá páná Márszałkowego/ y dziesiątnika páná Miecznikowego táż kulá pochop wziąwszy z ziemie w rękę vderzyłá/ lecz nieszkodliwie. BielDiar C.
patrz: POCHOP
– Moskwá była wypádłá dla drew/ z ktoremi się piechotá páná Stárosty Sądeckiego strzeláłá poruczniká z dziáłá záb[i]to tego/ ktorego było ná gárdło osądzono/ y chłopcá páná Márszałkowego/ y dziesiątnika páná Miecznikowego táż kulá pochop wziąwszy z ziemie w rękę vderzyłá/ lecz nieszkodliwie. BielDiar C.
patrz: POCHOP
– Ruszył sie K I M. z Orszy do Dąbrowney ná noc szłá wespoł y piechotá K I. M. szły roty niektore y poczty vsarskie y kozáckie: chorągwie iednák krolewskiey nie rostoczono. BielDiar Aijv.
patrz: POCZET
– Bębęnistę iednego/ Cár Kásimowski/ Woiewodowie/ Boiárowie/ y insza Moskr[...] przy Krolu I. M. będąca/ do zamku z listámi posłáłá nápominaiąc żeby iuż krwie roźlanie vięli: żeby tych ktorzy tám głodem vmieráią/ ná swe dusze nie bráli/ zamek áby Krolowi I. M. podáli [...]. BielDiar Cijv.
patrz: PODAĆ
– Teyże nocy pan Stárostá Pucki ná posłuchách pod murámi będąc/ mowę począł z Moskwą o podániu zamku [...]. BielDiar Ciij.
patrz: PODANIE
– Do Krasnego przez niewymownie złe drogi przebył/ gdzie Moskiewskiey Czerni do stá zástał żebrzących miłosierdzia v Kro: I M. gotowi chrest cáłowáć y żywności dodáwáć/ by iedno ich swey woley żołnierskiey niepodawano. BielDiar Aiijv.
patrz: PODAWAĆ
– Tegoż dniá Pan Stárostá Sánocki wźiął pewną wiadomość/ iż Dimitrz ten nowy życzy sobie łáski y baczenia K. I. M. áby go pod opiekę wą wźiął iednák z głupstwáli z pychyli/ chce Krolá I. M. poselstwem anticipare, bárzo we złych terminách rzeczy iego: bo catá áż pod sáme Káługę podbiega z Moskwy/ ludźi przy nim máło nie vfa Moskwie. A iáko ieden nápisał/ ná sámey tylko łásce Bożey sczęscie y zdrowie iego záwisło. BielDiar C2v.
patrz: PODBIEGAĆ
– Tego dniá Szembeká moskwá w podkopie sámo śiodmego záwáliłá ledwie sámoczwárt wyszedł. BielDiar Cv.
patrz: PODKOP
– Przyszłá wiadomość z podmoskwia od pp Posłow nászych de datae 24. y vltima Decemb. BielDiar C-Cv.
patrz: PODMOSKWIE
– Wyszło Moskwy do 20 z zamku dla ięzyká/ ále ikch postrzegli ci co ná podsłuchách byli/ záczym sie do zamku powrocili. BielDiar Bijv.
patrz: PODSŁUCH
– Był wszystek poránek chmurny/ y descz sie pokuszał/ ále skoro K. I. przeszedł ten most práwie o godźinie 10. ná pułzegárzu: teyże práwie minuty ták sie wypogdźiło niebo/ że żadney chmury widáć nie było... BielDiar A3.
patrz: POKUSZAĆ
– Był wszystek poránek chmurny/ y descz się pokuszał/ ále skoro K. I. przeszedł ten most práwie o godzinie 10. ná pułzegárzu: teyże práwie minuty ták się wypogodziło niebo/ że żadney chmury widáć nie było [...]. BielDiar Aiij.
patrz: POKUSZAĆ SIĘ
– Skophinowi ludu pospolitego posłálik byli na pomoc 6000. przeciw ktorym poszedł p. Ian Sapiehá z połkiem swym. BielDiar Av.
patrz: POŁEK, POŁK, PÓŁEK, PUŁK
– [...] poszedł p. Ian Sapieha z połkiem swym P. Alexánder Zborowski z obozu znowu ná odsiecz tym ktorzy z pogromu Skophinowego vchodząc/ záwárli sie ná zameczku [...]. BielDiar Av.
patrz: POŁEK, POŁK, PÓŁEK, PUŁK
– [...] za nimi p. Zachorskiego 100 petyhorcow z rohátynámi: potym p. Koszowskiego petyhorcow połowicá z dzréwki połowicá z rohatynami [...]. BielDiar Aiijj.
patrz: POŁOWICA
– W Zolewczynie przyszły skárgi ná páná Dębienskiego od rożnych osob z ktorych iedne pomeczył drugie połupił. BielDiar A2.
patrz: POŁUPIĆ
– Hetman polny Króla I. M. witał/ i radził aby Król I. M. bez odwłoki ku Orszy się miał/ żeby tym spieszniej kwarciane i inne roty (którym prędko tuszył być w Orszy) wiadomość wziąwszy o drodze K. I. M. postępowały na miejsce popisowi naznaczone. BielDiar A.
patrz: POPIS
– Wálonowie p. Rożnowi popisowáli sie przed K. I. M. BielDiar Bijv.
patrz: POPISOWAĆ SIĘ
– [...] Bo iesli kogo ábo affekt przyiáźni/ álbo związek krewności/ álbo żądza sławy/ álbo ápetyt dostátkow ná co prowádzić może/ niemoże iednák to wszystko ták wiele w porádnym sercu szlácheckim/ iákoby więc miłość oyczyzny/ szánowánie Rzeczypospolitey/ bespieczenstwo domowe/ swobodá bráciey/ dziatek/ y miłych małżonek/ nád káżdym nie przemogłá/ dla czego cnotá y baczenie samo słusznemi śrzodkámi bez szkody y zguby oyczyzny/ ná to nástepowáć radzi: bo często rozum wárowniey rzeczy niż nawiętsze woyská do skutku ná świecie przywodzi. BielDiar Ciijj.
patrz: PORADNY
– [...] Trwogá przyszłego ktorego sie spodziewáć przychodziło niebespie czenstwá to wyszcie z gránic przedsięwziąć I. K. M. kazáłá: bo gdyby był ten nieprzyiaciel y Pogánstwem/ y Niemieckimi ludźmi posilony/ iáko wiádomosci biegáły/ potegę rycerstwá támtego/ tak długiemi pracámi y niedostátkámi wisilonemi zniosł ná grzbietách ich/ w gránice wpadszy nic tákiego niespodziewáiąc sie/ włości posiadł poddáne panstw I. K. M. ná wieczną y ciężką niewola brał: A pewnmie że by sie iednym poráżeniem y rosproszeniem woyská támtego nie kontentowáło [...]. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: PORAŻENIE
– 12 Pan Márszałek Lit: w posádę zamkową gęsto strzeláć kazał z poránku O południu Woiewody Brácłáw: okázowáło sie kopiyniká 150 [...]. BielDiar Bv.
patrz: POSADA
– Moskwicin ieden przywiedziony powiádał że Smolenczánie w trwodze: czekáią iednák ná posiłek od Skopina [...]. BielDiar Aijv.
patrz: POSIEŁEK, POSIŁEK
– [...] Trwogá przyszłego ktorego sie spodziewáć przychodziło niebespie czenstwá to wyszcie z gránic przedsięwziąć I. K. M. kazáłá: bo gdyby był ten nieprzyiaciel y Pogánstwem/ y Niemieckimi ludźmi posilony/ iáko wiádomosci biegáły/ potegę rycerstwá támtego/ tak długiemi pracámi y niedostátkámi wisilonemi zniosł ná grzbietách ich/ w gránice wpadszy nic tákiego niespodziewáiąc sie/ włości posiadł poddáne panstw I. K. M. ná wieczną y ciężką niewola brał [...]. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: POSILONY
– Támże posłanik wrocił sie ze Smolenská ktory z Vniwersałem K. I M tám ieź[d]ził. BielDiar Aiijv.
patrz: POSŁANIK, POSŁANNIK
– Teyże nocy pan Stárostá Pucki ná posłuchách pod murámi będąc/ mowę począł z Moskwą o podániu zamku [...]. BielDiar Ciij.
patrz: POSŁUCH
– Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdzie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszcia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chciał y śmiał przez lat 96. życząc áby tę im pressyą P. Bog iáko sczęśliwie począł prowádzić/ ták fortunnie postáwił ku czci y chwale swey [...]. BielDiar Aiij.
patrz: POSTAWIĆ
– Tych zásię ktorzy nam przez listy ná Seym Wárszáw: y przez przyiaciele swé w tey impressiey naszey przychylność obiecowáli/ vpewnić mogą: że niepowszedne baczenie ná zawody ich mieć będziemy: á iáko pierwszemi byli w okkázey verbene gerende, ták też in distributiua iustitia pewnie posledniemi nie będą. BielDiar Ciijjv.
patrz: POŚLEDNI
– Aug. opuściwszy Diáment dobrze nádwątlony/ ku Párnáwie ná odsiecz oblężonym ruszyć się ma/ nieczekawszy tych ktorzy pieniądze ná służbę repetyciiey wzięli. á 26. tuszył sobie znimi potrzebę mieć. BielDiar Av.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Wdzięcznie sie onegda to powierzchne oświadczenie wiáry y pod dánstwá támtego Rycerstwá przez W M. przyniesione od I. K. M. przyięło. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: POWIERZCHNI, POWIERZCHNY
– Moskwicin ieden przywiedziony powiádał że Smolenczánie w trwodze: czekáią iednák ná posiłek od Skopina Powiedział w pierwszey powieści/ że ná Smolensku niemász do boiu ludzi/ iedno 200. Boiárow/ á 300 Strzelcow. BielDiar Aijv.
patrz: POWIEŚĆ
– Ofiárowáć przy tym bedą/ że zá tę/ ktorą po wiernych poddánych nászych/ á cnym narodzie oboygá państw poznamy powolność/ łáskę Nászę Krolewską: czego nie słowy/ ále skutkiem/ z dobrego koncá tey spráwy po nas spodziewáć sie máią. BielDiar Ciijj.
patrz: POWOLNOŚĆ
– Do Orszy K. I M. przybył tám nie zástał przepráwionych roth tylko I. M. páná Krákow ludzi 300. páná Woiewody Kiiowskiego rothy vsárskie/ páná Przemyskiego ludzi 900. páná Podskárbiego Nadwor Litew. insze rothy kwarciáne pozad ná nieprzepráwnych lásách w ktorych vrzędnik X. Biskupa Wilen. dowiedziawszy sie/ że zá pánem Hetmánem tymże gościncem ná Ihumeną nástępuie woysko/ mosty pozmiátał y drogi zárąbał. BielDiar Aij.
patrz: POZAD, POZADŹ
– Przedał sie ieden z strzelcow moskiewskich [...] powiáda o vcisku/ o drogości w zamku put ied. iáko násze pułkorcá za rubel [...]. BielDiar Biijv.
patrz: PÓŁKORZEC
– Był wszystek poránek chmurny/ y descz się pokuszał/ ále skoro K. I. przeszedł ten most práwie o godzinie 10. ná pułzegárzu: teyże práwie minuty ták się wypogodziło niebo/ że żadney chmury widáć nie było [...]. BielDiar Aiij.
patrz: PÓŁZEGARZE
– P. Komorowski z p. Obalkowskim ktorzy z listámi od K. I. m. pod stolicę do Rycerstwá posłáni byli dáli znáć że sie iákimiś práktikámi y listy z Polski od kogoś pomieszáli y rozerwáli. iedni ku Káłudze drudzy do Polski/ trzeci zá Woltę iádą. znácznieyszy przy K. I. BielDiar Cij.
patrz: PRAKTYKA
– To sie tylko gwoli temu wspomniáło/ áby z cnych serc ludzi niewiádomych zetrzeć to o sczerym progresie I. k. m mniemanie: Bo áza komu do tego czásu w zasługách krzywda vczyniłá sie iáka? áza w nich z kim ex denario diurno I. K. m. niepostępował? áza mandata proportione et wieritorum et beneficiorum w sczupłości oyczystych włości wznieceniu zásłużonych ludzi do tego czásu sie nie iedna? BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: PROGRES
– [...] przepráwiwszy sie pisarzá prowentowego księstwa Siewierskiego sámoczwártego przepátruiącego położenie obozu y woyská poimáli. BielDiar Aiijj.
patrz: PROWENTOWY
– Przodkuie narod ten przed inszemi ná świecie w swobodách/ ále naywolnieyszy człowiek skromnością też przechodzic ma/ á sczęścia tego swego w ktorym go Bog mieć chciał/ ná sromotę y zgubę narodu swego nie obrácáć. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: PRZECHODZIĆ
– Wnocy p. Stárosta Pucki przeciwko bászcie narożniey/ z ktorey nabárziey ná oboz bito kosze postáwił/ y dział 4. burzących zásiádził. BielDiar Bv.
patrz: PRZECIWKO
– Tego dniá p Márszałek v szancow swoich poimał pácholiká iednego kto ry z pułku páná Woiewody Brácłáwskiego/ ktoremuś żołnierzowi cos skorzyściwszy vciekł/ y do Woiewody Smolenskiego przedał sie: Ten go wysyłał w oboz nasz ná szpiegi raz ábo kilká/ áż go poimano. BielDiar Biijj.
patrz: PRZEDAĆ SIĘ
– [...] mieli byli tegoż dniá wycieczkę znáczną vczynić/ probuiąc ostatniego sczęścia/ ále záprzedániem tego moskwiciná tedy zániecháli. BielDiar C.
patrz: PRZEDANIE
– VRodzeni szláchetni/ á Nam wiernie mili w pewnych spráwách dostoienstwo násze/ y pokoy panstw tych/ ktory[m] z przeźrzenia bożego sczęsliwie pánuiemy záchodzących: Posyłamy [...]. BielDiar Ciijj.
patrz: PRZEJRZENIE, PRZEŹRZENIE
– Pytáli tedy/ iesliże sam K. I. M. iedzie z woyskiem: gdy im powiedzieli że pewnie iedzie/ nie chcieli wierzyć/ áż Moskwicin ieden/ ktorego p. Przemyski był poimał pod przeklinániem y przysięgą ich ostáteczną/ powiedział/ że K. I. m. iest. záczym rzekli poydziem do stárszych damy o tym znáć/ A wam też odkaż przyniesiem. BielDiar Aiijj.
patrz: PRZEKLINANIE
– POsłowie nászy z ludźmi wprzod narodow panstw tych/ ktorym Nasp Bog przełożył/ mowić będą/ áby sie obeyźrzawszy ná po winność swą sláchecką ná miłość własney oyczyzny ktorey y żywot powinni/ ná rozrodzenie bráciey swey/ ná sczupłość gránic koronnych ták ánimusze w tym przedsięwzięte y sercá swe disponowáli/ iakoby nie obcemu komu zá nastąpieniem nászym ále koronie y W. X Lit. wszelki/ ták sławy iáko y rozszerzenia włości pożytek szedł pokazan [...]. BielDiar Ciijjv.
patrz: PRZEŁOŻYĆ
– Naprzod opowiedzą/ lubo przez listy/ lubo przez kogo z swych/ że do sámego Rycerstwá narodow tych/ ktorym Nas p. Bog przełożył/ ták ludzi koronnych/ iáko y w. X. L. posłáni są: bo według zwyczáiow/ praw/ Rzeczyp. nászey/ ktorzy cisz z posádzonym ná stolicy Hospodárem porozumiewáć sie nam każą/ ná gránicách zátrzymánym/ pokoiu spolnego wsczynać niemożem/ áni sie nam godzi. BielDiar Ciijv.
patrz: PRZEŁOŻYĆ
– [...] pretext był na tego nieprzyiacielá narodu násze[g]o/ ktory wywabiwszy lud ná wesele páná swego/ okwitą krwią spłáwił: ostátek więzieniem długim ścisnął/ wszytkie odebrawszy[...] dostátki więc y nád práwo wszech narodow/ posły násze zwięził/ że przez pozwolenia zwierzchności te rzeczy szły. BielDiar Ciijv.
patrz: PRZEZ
– Przodkuie narod ten przed inszemi ná świecie w swobodách/ ále naywolnieyszy człowiek skromnością też przechodzic ma/ á sczęścia tego swego w ktorym go Bog mieć chciał/ ná sromotę y zgubę narodu swego nie obrácáć. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: PRZODKOWAĆ
– [...] A by sie penitius pátrzyc miało nie nalázłaby sie ani tá gorąca do oyczyzny miłość: áni to przyłęczne zdobywanie sławy: áni to fárbowáne dostoienstwa pánskiego szánowanie: ani ten mászkárą iákąś nákryty ku dobru pospolitemu affekt. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: PRZYŁĘCZNY
– Poseł wielki Tátárski sposobem zwyczáynym poselstwo od práwował/ list przymirny Ikley nieboscyk Kázygierey Car dał/ koniá przysłał Krolowi I. M. przyiaźń státeczną ofiárował/ o vpominki zwykłe prośił: dziękował że przez pierwszego posłá Krol I. M obiecáć raczył pohámowáć kozackie swawolenstwo/ y pánstwo Tátárskie od naiazdow wyzwolić. BielDiar Ciij.
patrz: PRZYMIERNY, PRZYMIRNY
– Wrociwszy sie/ powiedzieli że odpisu nieodnieśli słownie ich Woiewodá Smolenski odpráwił: Iedźcie do stárosty swoiego/ odpisu wam nie daiemy/ á przez swego pisáć będziemy: godźiło sie było Hospodárowi wászemu pámiętác na látá przymierne/ więcey nic niemowili. żywności iednák obficie im nád zwyczay dawáli/ y szánowáli: powiedzieli że ludzi niemász ná Smolensku. BielDiar Av.
patrz: PRZYMIERNY, PRZYMIRNY
– Pan Mársza: Lit: rothę przypowiedną K I m. pokázował. BielDiar Cij.
patrz: PRZYPOWIEDNI, PRZYPOWIEDNY
– Tegoż dniá przyiecháło 60. koni Moskwy od inszych w poselstwie do K. I. m. chcąc go mieć zá páná/ tylko żeby im religią chował/ áby kupcom wolno było z Moskwy do Polski/ y z Polski do moskwy bez przystáwow ieździć. BielDiar Cij.
patrz: PRZYSTAW
– Powiáda żesmy niechcieli palić miástá ále Woiewodá widząc krolewskie woysko/ powiedział/ że niemożem y miástá y zamku bronić/ krzyknęli wszyscy żegi/ y spalili. puszkarzow iest 100. dział 100. ná káżdey bászcie 4 dziáłá. BielDiar B.
patrz: PUSKARZ, PUSZKARZ
– Zás w nocy strzeláli nászy/ tám działo rękę vrwáło puszkarzowi. BielDiar B.
patrz: PUSKARZ, PUSZKARZ
– Po obiedźie p. Meden Iflanczyk 60. koni Ráytárow vkázował. BielDiar Bijv.
patrz: RAJTAR
– Bo wiárę y poddánstwo panu oświadczáć w rebelliey/ á w tey woli sie nieczuć: oyczyznie milość ofiárowáć/ nihil hostile Rzeczyp. niemyslic/ á ná złe sie wydźierać: odpowiádáć/ siły y dusze záwodzić/ słowy tylko páná nie sercem wy znawáć/ tá dopiero rzecz nie coresponduie słowom łacno w niebespieczenstwo bieżeć/ ále odwrot niepewny: nie záwsze sczęsliwym początkiem koniec sie rowna/ czásem nádzieiá ktora ledwe [!] nie w oczách tkwi omyla. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: REBELIA
– Aug. opuściwszy Diáment dobrze nádwątlony/ ku Párnáwie ná odsiecz oblężonym ruszyć się ma/ nieczekawszy tych ktorzy pieniądze ná służbę repetyciiey wzięli. á 26. tuszył sobie znimi potrzebę mieć. BielDiar Av.
patrz: REPETYCJA
– Respons przyniesiono od Woiewody Smolenskiego ná pisánie P. Stárosty Orszánskiego: w ktorym to tylko pisze/ áby Krol I. M. krew chrześciánską viął, z wyprowádzeniem swego/ z ktorym idą/ woyská/ y tego co sie koło Dimitrá báwi [...] BielDiar Aijv.
patrz: RESPONS
– W nocy Niemiecka piechotá podszedszy pod zamek/ áby tym sposobniey mogli zamek y mieysce iego rewidowáć/ skárámucę tám czyniłá z temi/ ktorzy przy narożney bászcie ná wypusczonym ku Dniepru wzrębie ognie palili: zaczym w zamku potrwożeni/ y gęściey strzeláć y we dzwony bić ięli. przyszło im iednák do tego/ że ognie zálać y odstąpić od nich musieli. BielDiar Aiijjv.
patrz: REWIDOWAĆ
– Tegoż dniá vniwersały do kozakow Zaporowskich ták tych co Stárodub/ iáko y Poczepow wzięli K. I. M. posłał żeby Stárodub Záleskiemu/ á Poczepow pánu Podkomorzemu do dálszey resolutiey I. K M. oddáli. BielDiar Cijv.
patrz: REZOLUCJA
– [...] za nimi p. Zachorskiego 100 petyhorcow z rohátynámi: potym p. Koszowskiego petyhorcow połowicá z dzréwki połowicá z rohatynami [...]. BielDiar Aiijj.
patrz: ROATYNA, ROCHATYNA, ROHATYNA, ROHATYNA, RUHATYNA
– Pan Mársza: Lit: rothę przypowiedną K I m. pokázował. BielDiar Cij.
patrz: ROTA, RÓTA
– 25 Do Minská gdzie I. M pan Hetman polny Krolá I. M. witał/ y rádził áby Krol I. M. bez odwłoki ku Orszy sie miał/ żeby tym spieszniey kwarciáne y ine roty (ktorym prędko tuszył bydź w Orszy) wiadomosć wźiąwszy o drodze K. I. M. postępowáły ná mieysce popisowi náznáczone. BielDiar A.
patrz: ROTA, RÓTA
– Do Orszy K. I M. przybył tám nie zástał przepráwionych roth tylko I. M. páná Krákow ludzi 300. páná Woiewody Kiiowskiego rothy vsárskie/ páná Przemyskiego ludźi 900. páná Podskárbiego Na dwor Litew. insze rothy kwarćiáne pozad ná nieprzepráwnych lásách w ktorych vrzędnik X. Biskupa Wilen. dowiedziawszy sie/ że zá pánem Hetmánem tymże gościncem ná Ihumeną nástępuie woysko/ mosty pozmiátał y drogi zárąbał. BielDiar Aij.
patrz: ROTA, RÓTA
– Zamki co sie Krolow I. M. poddały. Biała y z powiátem. Rzowa Włodzimierzowa z wyiázdem rzeskim. BielDiar Ciij.
patrz: RZEŚKI
– Tego dniá Szembeká moskwá w podkopie sámo siodmego záwáliłá ledwie sámoczwárt wyszedł. BielDiar Cv.
patrz: SAMOCZWART
– Nád rzeką Iaśionka I M. p. Kán: Lit. z pánem Przemyskim obawiáiąc sie áby z drugą stronę Dniepru nie záwodźili w gory dźiał z zamku ktoremiby obozem nászym szkodźić mogli/ porobiwszy płty/ przepráwili kozakow kilkádźieśiąt y piechoty/ ktorzy przepráwiwszy sie pisarzá prowentowego kśięstwa Siewierskiego sámoczwártego przepátruiacego położenie obozu y woyská poimáli. BielDiar A4.
patrz: SAMOCZWARTY
– Tego dniá Szembeká moskwá w podkopie sámo siodmego záwáliłá ledwie sámoczwárt wyszedł. BielDiar Cv.
patrz: SAMOSIÓDMY
– Boiárzyn ieden ktory setnikiem był w zamku te słowá wyrzekł: przecię kiedy nam siły nie sstánie/ poddác sie musimy/ á lepieyby wczás. BielDiar Biijv.
patrz: SETNIK
– W Orszy dano znáć/ że nászy wtárgnęli w gránice Smolenskie/ z ludzi páná Podskárbiego Litew. Nadwor. y siłá plonu wyprowádzili: o to sie K. I. M. frásował/ bo iuż byli ludzie Moskiewscy/ ázwłasczá więcey chłopstwo skłonili się ku poddánstwu. BielDiar Aijv.
patrz: SIEŁA, SIŁA, SIŁA
– Tego dniá p Márszałek v szancow swoich poimał pácholiká iednego kto ry z pułku páná Woiewody Brácłáwskiego/ ktoremuś żołnierzowi cos skorzyściwszy vciekł/ y do Woiewody Smolenskiego przedał sie: Ten go wysyłał w oboz nasz ná szpiegi raz ábo kilká/ áż go poimano. BielDiar Biijj.
patrz: SKORZYŚCIĆ
– Iescze sie nieprzyiaciel nie modli iescze w całey potędze stoi/ co w swoim poselstwie wyznawáią: á iákoż wygráną sobie obiecować mogą? po coż tak bramować? po co iednego w skutku nieosiadszy/ drugie myslą przywłasczáć sobie? BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: SKUTEK
– Przystęp nie ták snádny iáko sie zdáć może zrázu. BielDiar Aiijjv.
patrz: SNADNY
– Przedał sie Moskwicin/ ktory powiáda iż sie ich było spisáło pułtorástá [...]. BielDiar C.
patrz: SPISAĆ SIĘ
– Wiádomość przyszłá/ że rothy Kwárćiáne Mohiłow ośiádły: do ktorych posłano było páná Báránowskiego dworzániná/ áby sie tám nie stánowiły/ y tego mieyscá dla dośięgnienia żywnośći K I M nieogładzáły. BielDiar Aijv.
patrz: STANOWIĆ SIĘ
– [...] wybiwszy Moskwę z szancow/ záłożyli ogien siłá ludzi posiekli y z domámi spalili á miánowicie Niemcow służebnych ktorzy byli z zamku wyszli/ do 40. z domem iednym spalili: á goniąc drugie vciekáiące w zamek wpadáli/ ále záś názad musieli/ dla gęstey strzelby popá poimáli: poima no też drugiego moskwiciná/ ktory powiáda że sie sześć moskwicinow zmowiło prochy w zamku zápalić/ z ktorych iednego poimano y zmęczono/ ále drugich niewydał. BielDiar B-Bv.
patrz: STRZELBA
– [...] Po obiedzie znowu strzelano z szancow páná Márszałkowych/ ále sie moskwá nieodzywáłá: gdy pytano więźniow czemu to? powiedzieli że od wielkiego strzelania wodá z studnic zamkowych vstępowáłá á do Dniepru po wodą trudno. y ták ćicho stali w zamku. BielDiar Bv.
patrz: STUDNICA, STUDNICA, STUDNICZA
– Do Horodiszczá/ tám sie wieść o porażce páná Zborowskiego stwierdziłá. BielDiar A.
patrz: STWIERDZIĆ SIĘ
– Pan Hetman roskazał szance suć w nocy ná 30. łokći od muru/ był tám sam gdźie dwu nászych postrzelono. BielDiar Bijv.
patrz: SUĆ
– Listu do pana Woihowiczá summá/ iż Dimitr przez Cárową Marynę miłosierdzia y łáski v Krolá I. M. prosi [...]. BielDiar Ciij.
patrz: SUMA
– [...] bo nie przyiacielá spolnego iáko sie grożą/ krzyczą bić/ dusze swoie iáko obiecuią ze wszystkim na szánc stawić/ nie bárzo bespieczna: y chrześciánska rádá ráczey niecháć (Iesli iescze w kim przeciwny áfekt ku pánu trwa/ iesli iescze one niepewne suspicye w tym zimnym kraiu niewygásły: iesli ie kto subtelnemi wiátry ex visceribus regni) roznieca niechay/ mowię/ poyźrzy y pyta sie o nie winnosći Pánskiey o dobrotliwosci iego/ niechay sie zádziwuie/ ktorą wszytkim iest y był gotow pokazáć/ y iásnie pokazowáć raczył łáskę. BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: SUSPICJA
– [...] pewni są tego iż o nich W. k. m. y Rzeczp do tego czásu nic hostile (gdyż przyczyny nie dáli) nie suspikuiąc W. K. M. iáko pan poddánym swą miłosć przeciwko im pokázowáć będziesz raczył Rzeczpospolita iáko mátká miásto chlebá ktorego sie krwáwie dobiiáią, kámieniem ich karmić nie będzie chciáła [...]. BielDiar Cv [Dv].
patrz: SUSPIKOWAĆ
– Miesczánie sie skárżyli ná páná Dębienskiego że sie im szácowáć kazal/ y wźiął z nich 6000 złotych polskich/ y insze niezmierne poczynił szkody y łupiestwá. BielDiar A.
patrz: SZACOWAĆ SIĘ
– Posłano páná Pomáckiego Podstolego Lwowskiego do Białey z instructyą od K. I M do kozakow Zaporowskich/ ktorzy tám/ gdy sie iuż Biała poddałá/ tyránstwá y mordy chcieli czynić/ szácowác sie miesczánom ná 15. milianow [!] rubli kazali/ y ná páná Stárostę Bielskiego y ná lud K. I M. następowáć mislili [...]. BielDiar Cijv.
patrz: SZACOWAĆ SIĘ
– Część piechoty Niemieckiey y krolewskiey/ pod sáme mury sie száncowáło: z zamku kámienmi z hakownic/ z muszkiekow strzelá li/ 12 postrzelono: á z bászty zbitey dwu Moskwicinow ztrącono. BielDiar Bijv.
patrz: SZAŃCOWAĆ SIĘ
– To sie tylko gwoli temu wspomniáło/ áby z cnych serc ludzi niewiádomych zetrzeć to o sczerym progresie I. k. m mniemanie: Bo áza komu do tego czásu w zasługách krzywda vczyniłá sie iáka? áza w nich z kim ex denario diurno I. K. m. niepostępował? áza mandata proportione et wieritorum et beneficiorum w sczupłości oyczystych włości wznieceniu zásłużonych ludzi do tego czásu sie nie iedna? BielDiar Ciijj [Diijj].
patrz: SZCZERY
– 22. [August.] Do Mołodeczna/ gdźie Kozak páná Stárosty Orszánskiego przybiegł/ dawáiąc znáć / że Skopin przybywszy Szwedom pogromionym przez pána Alexándrá Zborowskiego ná pomoc/ odwrot vczynił z temisz ludźmi/ y bez wieści zszedszy páná Zborowskiego z wygráney triumphuiący/ názbyt vbespieczone ták rozgromił/ że do obozu Dimitrowego (sam iednák zdrowo) vstapiċ musiał/ stráciwszy nieco ludźi swoich/ á ostatek vszli do zámeczku blizszego y tám iáko mogli bronili sie Szwedom szturmuiącym. BielDiar A.
patrz: SZWED, SZWED, SZWIED
– Tegoż dniá Pan Stárostá Sánocki wziął pewną wiadomość/ iż Dimitrz ten nowy życzy sobie łáski y baczenia K. I. M. áby go pod opiekę swą wziął iednák z głupstwáli z pychyli/ chce Krolá I. M. poselstwem anticipare, barzo we złych terminách rzeczy iego: bo cará áż po samę Káługę podbiega z Moskwy/ ludzi przy nim máło nie vfa Moskwie. BielDiar Cijv.
patrz: TERMIN
– [...] ná ich przychylność wszelákie baczenie mieć będziemy/ wiarę obrzędy práwá sądy ich wszelákie trzymáć chcemy [...]. BielDiar Ciijjv.
patrz: TRZYMAĆ
– 25 Do Minská gdzie I. M pan Hetman polny Krolá I. M. witał/ y rádził áby Krol I. M. bez odwłoki ku Orszy sie miał/ żeby tym spieszniey kwarciáne y ine roty (ktorym prędko tuszył bydź w Orszy) wiadomosć wźiąwszy o drodze K. I. M. postępowáły ná mieysce popisowi náznáczone. BielDiar A.
patrz: TUSZYĆ
– Posłano páná Pomáekiego Podstolego Lwowskiego do Bialey z instructyą od K. I M do kozakow Zaporowskich/ ktorzy tám/ gdy sie tuż Biała poddałá/ tyránstwá y mordy chćieli czynić BielDiar C2v.
patrz: TUŻ
– Posłano páná Pomáckiego Podstolego Lwowskiego do Białey z instructyą od K. I M do kozakow Zaporowskich/ ktorzy tám/ gdy sie iuż Biała poddałá/ tyránstwá y mordy chcieli czynić/ szácowác sie miesczánom ná 15. milianow rubli kazali/ y ná páná Stárostę Bielskiego y ná lud K. I M. następowáć mislili [...]. BielDiar Cijv.
patrz: TYRAŃSTWO
– 22. Do Mołodeczna/ gdzie Kozak páná Stárosty Orszánskiego przybiegł/ dawáiąc znáć/ że Skopin przybywszy Szwedom pogromionym przez pána Alexándrá Zborowskiego ná pomoc/ odwrot vczynił z temisz ludźmi/ y bez wieści zszedszy páná Zborowskiego z wygráney triumphuiący/ názbyt vbespieczone ták rozgromił/ że do obozu Dimitrowego (sam iednák zdrowo) vstąpić musiał/ stráciwszy nieco ludzi swoich/ á ostatek vszli do zámeczku blizszego/ y tám iáko mogli bronili sie Szwedom szturmuiącym. BielDiar A.
patrz: UBEŚPIECZONY, UBEZPIECZONY
– Tegoż dniá kozacy Zaporowscy/ ktorzy przy Cáru byli/ z roskazánia Kniáziá Rożánskiego Hetmáná/ pod Białą przyszli/ Moskwy 300. vbiwszy/ przed zamkiem miásto vbiegli/ ále z zámku dobrze sie bronią/ czás vpátrzywszy chcą do sztur[m]u: bo ogniem dla zdobyczy niechcą zamku dobywáć. BielDiar Bijv.
patrz: UBIĆ
– Tegoż dniá kozacy Zaporowscy/ ktorzy przy Cáru byli/ z roskazánia Kniáziá Rożánskiego Hetmáná/ pod Białą przyszli/ Moskwy 300. vbiwszy/ przed zamkiem miásto vbiegli/ ále z zámku dobrze sie bronią/ czás vpátrzywszy chcą do sztur[m]u: bo ogniem dla zdobyczy niechcą zamku dobywáć. BielDiar Bijv.
patrz: UBIEC
– Tegoż dniá pan Andrzey Młocki pułkownik ztámtego woyská/ do K. I. m przyiechał/ muśiał vstapić z Borowská/ bo go 200. moskwy Szuyskiego podkopámi máło nie doszło/ dał im bitwę/ lecz dla śniegow muśiał vstąpić ku Możáysku pułk z ostáwiwszy/ od Krolá I. M. wdźięcznie przyięty y vdárowány koniem y 1000 złotych. BielDiar Cv.
patrz: UDAROWANY
– Obawiáć sie było potrzeba aby y od P. Bogá nie były zniżone/ y same przez się niewspárte żadną podporą społeczności nieupádły: á zátym moles niepokoiu y woyny w pánstwá násze nie weszłá/ iako iuż byłá poczęłá wstępowáć/ gdy nas tenże nieprzyiaciel posiłkiem złotá przez Károlusá Sudermánskie[g]o w Iflanciech sie stał by byłá nád námi zwykła opátrzność boska/ y świeża przewagá Hetmána w. X. L. á cnego Rycerstwá dzielność/ woyská nieprzyiaciełá nászeg[o] skarbem Szuyskieg[o] vhártowánego niestárłá. BielDiar Ciijv.
patrz: UHARTOWANY
– Bębęnistę iednego/ Cár Kásimowski/ Woiewodowie/ Boiárowie/ y insza Moskr[...] przy Krolu I. M. będąca/ do zamku z listámi posłáłá nápominaiąc żeby iuż krwie roźlanie vięli: żeby tych ktorzy tám głodem vmieráią/ ná swe dusze nie bráli/ zamek áby Krolowi I. M. podáli [...]. BielDiar Cijv.
patrz: UJĄĆ
– [...] zá namową páná Srzedzinskiego chciał był Woiewodá zamek poddáć/ máło go moskwá nieukámionowáłá zá to: á páná Srzedzinskiego więtszą strażą opátrzono. BielDiar Biijjv.
patrz: UKAMIENOWAĆ, UKAMIENOWAĆ, UKAMIONOWAĆ
– Tego dniá p Márszałek v szancow swoich poimał pácholiká iednego ktory z pułku páná Woiewody Bracławskiego/ ktoremuś żołnierzowi cos skorzyśćiwszy vćiekł/ y do Woiewody Smolenskiego przedał sie:Ten go wysyłał w oboz nasz ná szpiegi raz abo kilka/ áż go poimano. Rzeczy siłá powiáda/ y znáć że wiádom wszystkiego: bo naprzod vkázuie gdźie prochy są/ kule/ kogo y wiele zacnych zábito z Moskwy/ y kiedy kogo pochowano/ y śiłá tego powiada: Twierdźi y to/ że pospolstwo codżien ná Woiewodę woła/ áby zamek Krolowi Iego M. poddał/ żeby tylko z gárdły vyśdź mogli: BielDiar B4.
patrz: UKAZOWAĆ, UKAZYWAĆ
– Tego dniá Horodniczemu Orszánskiemu kazáli list do Smolensczánow pisáć/ oznáymuiąc to wtárgnienie w gránice Smolenskie/ że sie bez wiádomośći K. I. M. y Hetmánskiey sstáło od ludźi swowolnych vkráinnych y spráwiedliwosć z nich obiecuiąc. BielDiar A2.
patrz: UKRAINNY
– Przydaway y to/ kiedy sie dowiedzą iż sam Krol iedzie/ mogą swoy vmysł odmienić. BielDiar Aij.
patrz: UMYSŁ
– Názáiutrz do Rotmistrzow Vniwersały rozesłał/ nápomináiąc gorąco/ aby iáko naprędzey ku Orszy postepowali. BielDiar A.
patrz: UNIWERSAŁ
– Do Orszy K. I M. przybył tám nie zástał przepráwionych roth tylko I. M. páná Krákow ludzi 300. páná Woiewody Kiiowskiego rothy vsárskie/ páná Przemyskiego ludzi 900. páná Podskárbiego Nadwor Litew. insze rothy kwarciáne pozad ná nieprzepráwnych lásách w ktorych vrzędnik X. Biskupa Wilen. dowiedziawszy sie/ że zá pánem Hetmánem tymże gościncem ná Ihumeną nástępuie woysko/ mosty pozmiátał y drogi zárąbał. BielDiar Aij.
patrz: USARSKI
– [...] więc y ták długie samych niewczásy/ ktore vstáwnie pote látá w tym zawodzie mogły nieprzy iacielá siedzacego w mieście zmocnić/ á ich nádwątlić (gdyż rzadka naydłuzsza trwáłość bez potęgi wygrawa) a zátym gościniec vsłáć narodowi te[m]v do incursiy/ ábo do odnowienia dawnych z pánstwem Litewskim woien y záćiągow [...]. BielDiar Ciijv.
patrz: USTAWNIE
– Wiádomość przyszłá od p. Dobká (ktory od posłow nászych szedł z tą wiádomością pod Moskwę/ co idą od K. I. M.) iż pan Wierzbicki ktory iest ná Drohobugu wdzięcznie go przyiął/ y vszánowawszy go/ we stu człowieká odesłał do Wiáźmy/ gdzie p. Wielogłowski leży z ludźmi moskwy 4000. BielDiar Biijjv.
patrz: USZANOWAĆ
– Tegoż dniá piechotá páná Wáierá Starosty Puckiego po obiedźie vszykowána ná oboz K. I M nádeszlá Niemiecka/ ná monstre chorągwi śiedm/ pod káżdą po 200. knechtow/ niebogáto odźianych/ ále w osoby y w muszkiety porządnych. BielDiar A3.
patrz: USZYKOWANY
– [...] Bo iesli kogo ábo affekt przyiáźni/ álbo związek krewności/ álbo żądza sławy/ álbo ápetyt dostátkow ná co prowádzić może/ niemoże iednák to wszystko ták wiele w porádnym sercu szlácheckim/ iákoby więc miłość oyczyzny/ szánowánie Rzeczypospolitey/ bespieczenstwo domowe/ swobodá bráciey/ dziatek/ y miłych małżonek/ nád káżdym nie przemogłá/ dla czego cnotá y baczenie samo słusznemi śrzodkámi bez szkody y zguby oyczyzny/ ná to nástepowáć radzi: bo często rozum wárowniey rzeczy niż nawiętsze woyská do skutku ná świecie przywodzi. BielDiar Ciijj.
patrz: WAROWNIE, WAROWNO
– [...] tám dobywáni od Moskwy y Szwedow mogli bydź dobyci ale dziáło ktorym wątlili zamek/ rozsádził proch [...]. BielDiar Av.
patrz: WĄTLIĆ
– Boiárzyn ieden ktory setnikiem był w zamku te słowá wyrzekł: przecię kiedy nam siły nie sstánie/ poddác sie musimy/ á lepieyby wczás. BielDiar Biijv.
patrz: WCZAS
– Wypádłá byłá Moskwá z zamku dla drew/ ktorych postrzekszy piechotá I. M. P. Mieczniká koron: niedopuscili y długo sie znimi śiekli: Moskwy do tysiąca było ktorych áż do bramy wspárli: lecz dla wielkiey strzelby vstąpić musieli/ posiłku niemieli: piecho tá páná Krák. niechciáłá/ iedno ich szesc przypádło/ á páná Márszałkowych trzey. BielDiar Biijjv.
patrz: WESPRZEĆ
– POsłowie nászy z ludźmi wprzod narodow panstw tych/ ktorym Nasp Bog przełożył/ mowić będą/ áby sie obeyźrzawszy ná po winność swą sláchecką ná miłość własney oyczyzny ktorey y żywot powinni/ ná rozrodzenie bráciey swey/ ná sczupłość gránic koronnych ták ánimusze w tym przedsięwzięte y sercá swe disponowáli/ iakoby nie obcemu komu zá nastąpieniem nászym ále koronie y W. X Lit. wszelki/ ták sławy iáko y rozszerzenia włości pożytek szedł pokazan: y to żesmy nie wetowáć prac y kosztow swych przyszli/ ále obmyslawáć własny oyczyzny y wczásow iey pożytek [...]. BielDiar Ciijjv.
patrz: WETOWAĆ
– [...] Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrzesciánskim dziełem z námi obchodzić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą/ ktorzy choć nászych bronią/ przecię násze żonki y dziatki biorą y włości psuią [...]. BielDiar Bij.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– ZAcney Korony Polskiey Rycerstwo támto/ Naiásniey: M. K. poczuwáiąc sie w powinney miłości/ ktorą powinni oyczyznie swoiey/ y W. K. M. Pánu swe[m]u M. obawiáiąc sie áby zá tym wyszciem ich z korony w obce kraie ná służbę Cárá Dimitrá wászá K. M. y Rzeczp. zá rebelles y swowolnych rozumieć nie raczyli/ posły swoie z oświadczeniem sie wiernego y życzliwego poddánstwá swego/ do W. M. posłáli: tey otuchy będąc/ iż W. M. zrozumiawszy intentie ich/ nietylko ábyś W. K. M. miał o nich opácznie iáko rádźić/ á zátym w tym przedśięwzięćiu ich do słáwy/ ná ktorą dosyć krwáwie zárobili/ wieśdź/ y do za sług ich przeszkodą bydź/ ále owszem pátrząc ná ták życzliwe chęci ich przeciwko W. k. m. y oyczyznie/ im tym więcey do tego miłościwą radą swą/ co oni zá osobliwą pobudkę do sławy y cnot rozumieli/ miałes być pomocny. BielDiar C [D].
patrz: WIEŚĆ
– Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdzie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszcia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chciał y śmiał przez lat 96. życząc áby tę im pressyą P. Bog iáko sczęśliwie począł prowádzić/ ták fortunnie postáwił ku czci y chwale swey [...]. BielDiar Aiij.
patrz: WINDYKOWAĆ
– Tym ordinkiem przeszlismy gránice násze v rzeczki Iwáry: gdźie p. Podkánclerzy koronny imieniem dworu K. I. m. winszował sczęśliwego weszćia w to pánstwo/ ktore sobie ten gruby narod windikowáć chćiał y śmiał przez lat 96. BielDiar A3.
patrz: WINDYKOWANY
– Interim p Sápieha na oboz Skophinow dobrze opátrzony y szancámi obwárow ány/ vderzył iuż sie byl w szance włamał/ ále Niemcy ktorzy niedáleko iescze byli odeszli/ odwrot vczyniwszy/ zráżili go: iednák z niewielką iego szkodą: bo spolny był raz. BielDiar A4v.
patrz: WŁAMAĆ SIĘ, WŁOMAĆ SIĘ
– Przodkuie narod ten przed inszemi ná świecie w swobodách/ ále naywolnieyszy człowiek skromnością też przechodzic ma/ á sczęścia tego swego w ktorym go Bog mieć chciał/ ná sromotę y zgubę narodu swego nie obrácáć. BielDiar Ciij [Diij].
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Komorowski z p. Obalkowskim ktorzy z listámi od K I. m. pod stolicę do Rycerstwá posłáni byli dáli znáć że sie iákimiś práktikámi y listy z Polski od kogoś pomieszáli y rozerwáli.iedni ku Káłudze drudzy do Polski/ trzeći zá Woltę iád[ą]. znácznieyszy przy K. I. M. przestáią. BielDiar C2.
patrz: WOLTA
– Támże dano znáć/ że Micháłá Borysowicá/ ktory porozumienie miał z P. Kán: Lit. y dawał znáć co sie ná Smolensku dzieie/ przy drodze obiesili kártę mu w rękę włożywszy Tu wor Michał Borysowic wisi dla worowaneg[o] swego ktore miał z swym Sápiehą [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: WOR
– Támże dano znáć/ że Micháłá Borysowicá/ ktory porozumienie miał z P. Kán: Lit. y dawał znáć co sie ná Smolensku dzieie/ przy drodze obiesili kártę mu w rękę włożywszy Tu wor Michał Borysowic wisi dla worowaneg[o] swego ktore miał z swym Sápiehą [...]. BielDiar Aiijv.
patrz: WOROWANE
– A iesli przydźie do wiádomośći Szuyskiego to posłanie násze/ po wiedzą Posłowie naszy wskazánia nászego tę essentią áby żániechał krwie chrześćiánskiey rozlewác/ áby sie ludziom panstw naszych vspráwiedliwił/ aby sie z temi vspokoić co pod moskwą są Záczym nie traktaty z nimi ále expostulátia y vpominanie sie czym. BielDiar C4v.
patrz: WSKAZANIE
– Pokażą y ztąd posłowie nászy niemáłe niebespieczenstwá że pogánskie woyská/ ktorych iuż sięga Szuyski/ ná Podolskie kráie nástępuią ácz zwykły żołnierz excubias odpráwuie znosząc z vkráin trwogę y zá miłosierdziem pánskim nieprzyiacielá z gránic nieraz wspiera. BielDiar Ciijj.
patrz: WSPIERAĆ
– Tegoż dniá wybráncow Podláskich ktore p. Czerwienski prowádził 350. przyszło. BielDiar Bijv.
patrz: WYBRANIEC
– W sobotę przed sámym wieczorem wycieczkę Moskwá ze dwu bram vczyniłá z kopiyniki ná straży p. Kánclerzá/ od ktorey mężnie wspárci do zamku sie wrocili [...]. BielDiar Biij.
patrz: WYCIECZKA
– Bo wiárę y poddánstwo panu oświadczáć w rebelliey/ á w tey woli sie nieczuć: oyczyznie milość ofiárowáć/ nihil hostile Rzeczyp. niemyslic/ á ná złe sie wydźierać: odpowiádáć/ siły y dusze záwodzić/ słowy tylko páná nie sercem wy znawáć/ tá dopiero rzecz nie coresponduie słowom łacno w niebespieczenstwo bieżeć/ ále odwrot niepewny: nie záwsze sczęsliwym początkiem koniec sie rowna/ czásem nádzieiá ktora ledwe [!] nie w oczách tkwi omyla. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: WYDZIERAĆ SIĘ
– Ale pokaże to iáśnie poselstwo I. K m. Rycerstwu tamtemu/ co zá przyczyny tu I. K m. w wiodły. A żeby wszystkich nie powtarzáć/ iedná sie wspomni: Trwogá przyszłego ktorego sie spodziewáć przychodziło niebespieczenstwá to wyszcie z gránic przedśięwziąć I. K. M. kazáłá [...]. BielDiar Ciijj.
patrz: WYJŚCIE, WYSZCIE
– ZAcney Korony Polskiey Rycerstwo támto/ Naiásniey: M. K. poczuwáiąc sie w powinney miłości/ ktorą powinni oyczyznie swoiey/ y W. K. M. Pánu swe[mu] M. obawiáiąc się áby zá tym wyszciem ich z korony w obce kraie ná służbę Cárá Dimitrá wászá K. M. y Rzeczp. zá rebelles y swowolnych rozumieć nie raczyli/ posły swoie z oświadczeniem sie wiernego y życzliwego poddánstwá swego do W. M. posłáli [...]. BielDiar C [D].
patrz: WYJŚCIE, WYSZCIE
– [...] Te były Szuyskiego wiliczánia/ przyczyniáiąc ich więcey/ y dziedzictwo pánstwá Siewierskiego przypisuie y przyznawa iemu sámemu. BielDiar Aijv.
patrz: WYLICZANIE
– Moskwá była wypádłá dla drew/ z ktoremi się piechotá páná Stárosty Sądeckiego strzeláłá poruczniká z dziáłá záb[i]to tego/ ktorego było ná gárdło osądzono/ y chłopcá páná Márszałkowego/ y dziesiątnika páná Miecznikowego táż kulá pochop wziąwszy z ziemie w rękę vderzyłá/ lecz nieszkodliwie. BielDiar C.
patrz: WZIĄĆ
– Tegoż dniá vniwersały do kozakow Zaporowskich ták tych co Stárodub/ iáko y Poczepow wzięli K. I. M. posłał żeby Stárodub Záleskiemu/ á Poczepow pánu Podkomorzemu do dálszey resolutiey I. K M. oddáli. BielDiar Cijv.
patrz: WZIĄĆ
– W nocy Niemiecka piechotá podszedszy pod zamek/ áby tym sposobniey mogli zamek y mieysce iego rewidowáć/ skárámucę tám czyniłá z temi/ ktorzy przy narożney bászcie ná wypusczonym ku Dniepru wzrębie ognie palili: zaczym w zamku potrwożeni/ y gęściey strzeláć y we dzwony bić ięli. przyszło im iednák do tego/ że ognie zálać y odstąpić od nich musieli. BielDiar Aiijjv.
patrz: WZRĄB
– [...] więc y ták długie samych niewczásy/ ktore vstáwnie pote látá w tym zawodzie mogły nieprzy iacielá siedzacego w mieście zmocnić/ á ich nádwątlić (gdyż rzadka naydłuzsza trwáłość bez potęgi wygrawa) a zátym gościniec vsłáć narodowi te[m]v do incursiy/ ábo do odnowienia dawnych z pánstwem Litewskim woien y záćiągow [...]. BielDiar Ciijv.
patrz: ZACIĄG
– [...] Gdy sie przypátrował K. I. M. vderzono z dział z szancow páná Wáierowych ku bászcie narożniey/ że kule náwylot przeszły: ále záraz drzewem zápráwiono y ziemią zafásowano: w tymże trzech puszkarzow zamkowych zábito. BielDiar Bv.
patrz: ZAFASOWAĆ
– Do Orszy K. I M. przybył tám nie zástał przepráwionych roth tylko I. M. páná Krákow ludzi 300. páná Woiewody Kiiowskiego rothy vsárskie/ páná Przemyskiego ludźi 900. páná Podskárbiego Na dwor Litew. insze rothy kwarćiáne pozad ná nieprzepráwnych lásách w ktorych vrzędnik X. Biskupa Wilen. dowiedziawszy sie/ że zá pánem Hetmánem tymże gościncem ná Ihumeną nástępuie woysko/ mosty pozmiátał y drogi zárąbał. BielDiar Aij.
patrz: ZARĄBAĆ
– Wnocy p. Stárosta Pucki przeciwko bászcie narożniey/ z ktorey nabárziey ná oboz bito kosze postáwił/ y dział 4. burzących zásiádził. BielDiar Bv.
patrz: ZASADZIĆ
– Dał znáć pan Dunikowski Krolowi I. M. y pánu Hetmánowi/ że Boiárow kilkádzieśiąt z Możáyská wyszło do Deriwniey/ z ktorych pácholikowie nászy żywności zásięgáli: tám nie zástawszy pácholikow/ chłopy wysiekli/ dostáli ięzyká/ iż Skophin ná Mysłowie był z ludem wielkim ku Możáyskowi nástępuie/ chce sedem belli pod Możáysk przenieść. BielDiar Ciij.
patrz: ZASIĘGAĆ
– A gdzieby sie kto z nich iákim záwiedzieniem lubo krewności/ powinności zlitowánia sczycić chciał/ pokażą posłowie nászy że snadniey iednostáyną ręką dźwignąć vpádłych potężnieysze[m]v y szkodę ich w okwitości panstw nágradzáć [...]. BielDiar Ciijjv.
patrz: ZAWIEDZENIE, ZAWIEDZIENIE
– A iáko ieden nápisał/ ná sámey tylko łásce Bożey sczęscie y zdrowie iego záwisło. BielDiar Cijv.
patrz: ZAWISNĄĆ
– [...] więc y ták długie samych niewczásy/ ktore vstáwnie pote látá w tym zawodzie mogły nieprzy iacielá siedzacego w mieście zmocnić/ á ich nádwątlić (gdyż rzadka naydłuzsza trwáłość bez potęgi wygrawa) a zátym gościniec vsłáć narodowi te[m]v do incursiy/ ábo do odnowienia dawnych z pánstwem Litewskim woien y záćiągow [...]. BielDiar Ciijv.
patrz: ZAWÓD
– Tych zásię ktorzy nam przez listy ná Seym Wárszáw: y przez przy iaciele swé w tey impressiey naszey przychylność obiecowáli/ vpewnić mogą: że niepowszedne baczenie ná zawody ich mieć będziemy: á iáko pierwszemi byli w okkázey verbene gerende, ták też in distributiua iustitia pewnie posledniemi nie będą. BielDiar Ciijjv.
patrz: ZAWÓD
– [...] poszedł p. Ian Sapieha z połkiem swym P. Alexánder Zborowski z obozu znowu ná odsiecz tym ktorzy z pogromu Skophinowego vchodząc/ záwárli sie ná zameczku [...]. BielDiar Av.
patrz: ZAWRZEĆ SIĘ
– [...] Moskwá zasadkę vczyniwszy z kilku muszkietow vderzyłá y zkoniá zbiełá: potym do do zamku porwano Skoro go wniesli w zamek vmárł. BielDiar C.
patrz: ZBIĆ
– Ná to mu ták odpowiedzieli: Pochwalamy to Hospodarowi wielikiemu Krolowi wászemu że sie chrześciánskim dziełem známi obchodzić chce ále sie Litwy boimy/ bo niewarowni: choć nam Krol chrest pocáłuie/ oná nie zderży nas iáko y drudzy pod Moskwą [...]. BielDiar Bij.
patrz: ZDERŻEĆ, ZDZIERŻEĆ
– 22. Do Mołodeczna/ gdzie Kozak páná Stárosty Orszánskiego przybiegł/ dawáiąc znáć/ że Skopin przybywszy Szwedom pogromionym przez pána Alexándrá Zborowskiego ná pomoc/ odwrot vczynił z temisz ludźmi/ y bez wieści zszedszy páná Zborowskiego z wygráney triumphuiący/ názbyt vbespieczone ták rozgromił/ że do obozu Dimitrowego (sam iednák zdrowo) vstąpić musiał/ stráciwszy nieco ludzi swoich/ á ostatek vszli do zámeczku blizszego/ y tám iáko mogli bronili sie Szwedom szturmuiącym. BielDiar A.
patrz: ZDROWO
– [...] Trębácze ktorzy mieli dawáć znáć otwárcia brony od páná Nowodworskiego pierzchnęli/ y ták tá przewagá wniwecz poszłá/ petárdnicy podwárázy bywszy w zamku odstąpili/ woysko w sprawie stało/ wszystko zyśdź musiáło. BielDiar B.
patrz: ZEJŚĆ, ZYŚĆ
– Ruszyli sie ci ludzie ktor zy wprzod przed K. I. M. chodzą/ á K. I. M w Wasilowie zetrwał dla tych ktorzy iescze zá K. I. M nástąpić máią. BielDiar Aiijv.
patrz: ZETRWAĆ
– Z tych posłow moskiewskich iest nieiáki Selikom człowiek stáry/ bywał kił ká rázy w poselstwie: przytym kilká osob w złotogłowie świetno/ dla ktorych bánkiet ná niedzielę przyszłą gotuią. BielDiar Cv.
patrz: ZŁOTOGŁÓW
– [...] wybiwszy Moskwę z szancow/ záłożyli ogien siłá ludzi posiekli y z domámi spalili á miánowicie Niemcow służebnych ktorzy byli z zamku wyszli/ do 40. z domem iednym spalili: á goniąc drugie vciekáiące w zamek wpadáli/ ále záś názad musieli/ dla gęstey strzelby popá poimáli: poima no też drugiego moskwiciná/ ktory powiáda że sie sześć moskwicinow zmowiło prochy w zamku zápalić/ z ktorych iednego poimano y zmęczono/ ále drugich niewydał. BielDiar B-Bv.
patrz: ZMĘCZYĆ
– W Niedzielę po mszy Moskwá poselstwo odpráwowáłá winszuiąc K. I. M. tákże Krolewicowi fortunnego powodzenia. dziękuiąc mu zá to że przyszedł hámowáć krwie chrzescianskiey ták częste przelewánie/ w pánstwie moskiewskim/ ktore sie działo począwszy od zmyslonego Dimitrá Iwánowiczá/ ktorego Wasil Szuyski Iwánowicz zábił áż do dzisieyszego impostorá. BielDiar Cv.
patrz: ZMYŚLONY
– Do Łośi/ tego dniá od Podstárościego Mohilowskiego to przyniesiono/ iż ten zmyślony Dimitr pisał do Stárodubá Iárosłáwiá/ y inszych pogránicznych zameczkow roskazuiąc im/ áby ludzie nasze iesliże do niego idą wolno przepusczáli: iesli też lud krolewski nástąpi/ áby sie bronili á nie poddawali. BielDiar Av.
patrz: ZMYŚLONY
– Często zuchwáłe serce P Bog zniża/ a te narychley ktore z powinności swey występuią. BielDiar Ciijv [Diijv].
patrz: ZNIŻAĆ
– Z ktorey z wrodzoney clemenciiey swoiey oycowskie sie przez posły znosić poczynał w potrzebách K p. ktoreieście wszyscy wszyscy y zdrowia powinni. BielDiar Cijv [Dijv].
patrz: ZNOSIĆ SIĘ
– Interim p Sápiehá na oboz Skophinow dobrze opátrzony y szancámi obwárowány/ vderzył iuż sie był w szance włamał/ ále Niemcy ktorzy niedáleko iescze byli odeszli/ odwrot vczyniwszy/ zráźili go: iednak z niewielką iego szkodą: bo spolny był raz. BielDiar Aiijjv.
patrz: ZRAZIĆ
– [...] lud cudzoziemski ná nich pieniądzmi swemi/ przez tegoż nieprzyiacielá oyczystego krolestwá nászego zwiodł co sámo niemnieyszą przyczyną impressiey nászey było/ ábychmy pomknieniem nászym z Iflant impet zniesli: ten y z ich tyłu o ieden taz ludzie Károlusowe zráził. BielDiar Ciijj.
patrz: ZRAZIĆ
– Trzebuchowski nieiáki iuż wrácáiącego sie do zamku/ koniem swym koniá podnim potrąciwszy położył y iuż go zá kołnierz trzymał/ ále gęstą strzelbą z niego zrażony. zádał mu w głowę y w rámię dwie ránie páłászem/ sam też w ręce ránę od rohátyny odniosł moskwy sześć zábito. BielDiar Biijv.
patrz: ZRAŻONY
– [...] Rzeczpospolita iáko mátká miasto chlebá ktorego sie krwáwie dobiiáią, kámieniem ich karmić nie będzie chciáła/ ale raczey ich z ta sławą ktorą podáli w postronne narody/ y z obfitą wysługi korzyscią ktora bez ozdoby nie będzie zátrzymáć do służb swoich napotym będzie chciáłá im tego życzyć áby oni sám temu nieprzyiacielowi/ ktory iuż práwie zwątlony/ pokoy muśieli dáć [...]. BielDiar Cv-Cij [Dv-Dij].
patrz: ZWĄTLONY
– [...] pretext był na tego nieprzyiacielá narodu násze[g]o/ ktory wywabiwszy lud ná wesele páná swego/ okwitą krwią spłáwił: ostátek więzieniem długim ścisnął/ wszytkie odebrawszy[...] dostátki więc y nád práwo wszech narodow/ posły násze zwięził/ że przez pozwolenia zwierzchności te rzeczy szły. BielDiar Ciijv.
patrz: ZWIĘZIĆ
– Tegoż dniá p Kánclerz Lit. pułk swoy K. I. M pokázował kozakow 200 petyorcow 100. woluntáryuszow 100 vsárow 150 piechoty 200. 24. Támże posłanik wrocił sie ze Smolenská ktory z Vniwersałem K. I M tám ieźdźił. BielDiar A3v.
patrz: Ż
– Powiáda żesmy niechcieli pa;ić miástá ále Woiewodá widząc krolewskie woysko/ powiedział/ że niemożem y miástá y zamku bronić/ krzyknęli wszyscy żegi/ y spalili. BielDiar B.
patrz: ŻEC