Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Joachim Benedykt Chmielowski
ChmielAteny1745 I 1745 oryginał
NOWE ATENY ALBO AKADEMIA WSZELKIEY SCYENCYI PEŁNA NA ROZNE TYTUŁY, iák ná CLASSES PODZIELONA, MĄDRYM dla Memoryału, IDIOTOM dla Náuki, POLITYKOM dla práktyki, MELANCHOLIKOM dla rozrywki, ERIGOWANA [...]. CZĘŚĆ PIERWSZA

http://polona.pl/item/3515164/2/
Odnotowano 112 cytatów z tego źródła
– TYTUŁ SIODMY, TEY XIĘGI. ABECEDARYUSZ á iuż UCZONY, INCIPENS á iuż CONSUMMATUS; álbo SCYENCYA o WYBORNYCH TERMINACH, o Nomenkláturze, de Lusu Verborum, o Anágrámmátách, Prowerbiách, Głosach Zwierzęcych, Terminách rożnym Kunsztom służących. ChmielAteny1745 I 50.
patrz: ABECEDARIUSZ
– CLITORIUS Zrzodło w Arkádyi tey iest włásnośći, że kto z niego piie wodę, wielką ma do Winá ábominacyą, iáko piszą Naturalistowie, á Owidiusz wyraźił Wierszem: [...]. ChmielAteny1745 I 468.
patrz: ABOMINACJA
– EX SACRIS non SACRA álbo SCYENCYA o BAŁWANACH w PISMIE SWIĘTYM WSPOMNIANYCH, NIE DLA ADORACYI, LECZ DLA ABOMINACYI. Inferentur przytym y inne Numina ex occasione dla erudicyi Ciekáwego Czytelniká. ChmielAteny1745 I 29.
patrz: ABOMINACJA
– Pomaga ná ukąszenie wężá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca, przez iákąś antypatyą w ustá wzięty prágnienie gáśi teste Solino et Plinio. U Pyrrusa Krolá Epyru według Soliná Autorá był Achátek dziewięć Muz z Insigniami y Apolliná wyrażáiący. ChmielAteny1745 I 549.
patrz: ACHATEK, ACHATEK, AGATEK
– Ambrosius piszący o Kámięniách wspomina że widźiał Achátek z Xiężycem y kołámi Niebieskiemi. ChmielAteny1745 I 549.
patrz: ACHATEK, ACHATEK, AGATEK
– ACHATEK, po Łáćinie Achates, rożnego koloru znáyduiący sie, osobliwie Indyiski, rożne figury, częstokroć to drzewá, to rzek, skał reprezentuiący. ChmielAteny1745 I 549.
patrz: ACHATEK, ACHATEK, AGATEK
– W Skárbcu S. Márká w Wenecyi iest Achátek, głowę ukoronowáną reprezentuiący, iáko świádczy Leander ChmielAteny1745 I 549.
patrz: ACHATEK, ACHATEK, AGATEK
– TURKUS, po łáćinie po Turcois, ktory od Páná iednego noszony w pierśćieniu, zá żywota iego wesoły prezentował Kolor, á tylko co Pan z tym sie pożegnał świátem, niby Panu condolens, smutną figurę pokázywał, y spadał sie; ále po Akćie pogrzebowym y Fortunie Nieboszczyká dysponowáney innemu dostał sie Panu, znowu wesołość y całość miał przywroconą [...]. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– ARITMETYKA Chrześciańska nie z Numeracyi wielu Pieniędzy, nie z Addycyi, co raz więcey przydaiąc, nie z Multyplikacyi Summ, ále z Dywizyi ná Kośćioły, Szpitale, Ubogich constare powinna, według dowćipnego Poety zdánia: [...]. ChmielAteny1745 I 150.
patrz: ADDYCJA
– Druga Część Artis Numerariae iest ADDYCYA, kiedy liczbę pod liczbą coraz kłádąc, tándem rázem summuiemy. ChmielAteny1745 I 148.
patrz: ADDYCJA
– JANOWI III. Krolowi Polskiemu ná Ruśi rezyduiącemu przynieśiono rzecz ádmiracyi godną, Szczupaka zębámi Lisa záżartego, y ták wraz z Lisem przynieśionego [...]. ChmielAteny1745 I 479.
patrz: ADMIERACJA, ADMIRACJA, ADMIRACJA
– W Kośćiele Diány Efeskiey, był Kámien Lapis Fortunae, ktorego dotknięćiem wszystko się zamieniáło w złoto. Nie máłego podziwienia godne Kámienie owe w Indyi Ludzi przy sobie stoiących y ná się pátrzących w Admierácyą y niemotę podáiące. ChmielAteny1745 I I564.
patrz: ADMIERACJA, ADMIRACJA, ADMIRACJA
– o Rzeczypospolitey y iey Aministrowániu. ChmielAteny1745 I 245 i nast. (żywa pagina).
patrz: ADMINISTROWANIE, ADMINISTROWANIE, AMINISTROWANIE
– SZKOŁA POLITYKI, alias Krotka á Fundamentalna Náuka Administrowánia dobrego RZECZY POSPOLITEY, Gźie wiele Mądrych rzeczy dla Republikanow ChmielAteny1745 I 239.
patrz: ADMINISTROWANIE, ADMINISTROWANIE, AMINISTROWANIE
– CZłowiek u Grekow zowie się Microcosmus, to iest Mały swiat; że co w Wielkiey swiátá admiruięmy Fabryce, to w małey Człeká znáydujęmy strukturze. ChmielAteny1745 I 581.
patrz: ADMIROWAĆ
– Konfrontowano czas wpuszczenia Szczuki, z czasem ználezienia, ádmirowano, że żył lat 267. iáko pisze Gesnerus, Jonstonus, y inni. ChmielAteny1745 I 528.
patrz: ADMIROWAĆ
– LEO, álbo Lew Rybá, Że ma ogon długi iák u Lwá, ktorą zá Leoná IV. Papieża do Rzymu przywieziono dla widzenia y ádmirowánia. ChmielAteny1745 I 528.
patrz: ADMIROWANIE
– ANEMONE iest Kwiát dźiwnie delikátny, zá naymnieyszego wiátru powianiem záraz opadáiący, z tąd pospolićie zwány Flos venti, álbo Flos Adonidis, iákoby według baiecznych Poétow zekrwi Adonidesa od wieprzá zábitego, urodzony. ChmielAteny1745 I 547.
patrz: ADON, ADONIS
– W Chinach są Ptaki KROLEWSKIMI zwane, Samcowi Imie Fum, Samicy Hòám, dziwney piękności głową podobne do Smoka, ogonem do Koguta, nogámi do Zołwia. Mnoży się ná gorach blisko Pekina Miásta. O tym Ptaku Chińskie ták decantant wiersze, że adumbruie Humeris virtutes [...]. Tego Ptaká effigies malowane ná sukniach Imperatora, Mandarinow, Kolàów. ChmielAteny1745 I 520.
patrz: ADUMBROWAĆ
– WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.
patrz: ADWERSARZ
– Są też tám [w kopalniach] rury niby kánáły, albo oddechy niby do Piwnic, ktoremi áeryę zdrową ze dworu wpuszczáią [...]. ChmielAteny1745 I 632.
patrz: AERIA
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: AFEKCJA
– KROLIK po Łáćinie Regulus, álbo Trochilus, Ptak bárdzo máleńki [...]. Zowie się, choć naymnieyszy z Ptakow, Krolem ich, dla tego, że y Orłá samego nie ápprehenduie, bo ten ná ták máły łup nie łákomiłby się, áni też mogłby ułowić. ChmielAteny1745 I 512.
patrz: APREENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APRENDOWAĆ
– MODRZEW Drzewo po Łacinie Latix [...] Onim trzymáłá Antiqitas że Ognia, nie apprehenduie, probuiąc exemplo że koło miasta Gezgobii, wieży nie mogł spalić Juliusz Cesarz iáko Swiadczy Naturalistá Pliniusz, iż z tego byłá budowána Drzewá, ále Ludzka experiencya, dociekła że choć nie rychło, á przecież spali się. ChmielAteny1745 I 541.
patrz: APREENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APRENDOWAĆ
– Ná ukąszenie [tarantuli] naylepsze y doświadcżone remedium w tym punkćie na Trąbie, álbo Arfie granie, ktore zárazę odpędza., ChmielAteny1745 I 505.
patrz: ARFA, ARFA, ARFIJA, HARFA
– Tę pierwsze Bałwány Asyryiskie, záráziły potym Egypt, y do ádorácyi zmárłych trupow, zá Deastrow, przyprowadźiły, z támtąd tenże pożar,zápalił Grecyą, cáłą Azyę, y Swiát práwie cáły, oraz wzniećił ognie, y do tych czás gdźie niegdźie zárzące się, áby stworzenia zá Stworcę, Kámienie, Drzewá nie żywe pro DEO vivo et vero ádorowáno. ChmielAteny1745 I 7.
patrz: ASYRYJSKI
– NOWE ATENY ALBO AKADEMIA WSZELKIEY SCYENCYI PEŁNA NA ROZNE TYTUŁY, iák ná CLASSES PODZIELONA, MĄDRYM dla Memoryału, IDIOTOM dla Náuki, POLITYKOM dla práktyki, MELANCHOLIKOM dla rozrywki ERIGOWANA. ChmielAteny1745 I s. tyt.
patrz: ATENY
– BEEL SEPHON, álbo Baal-saphon, zda się bydź Bałwan Egypcyánow [...]. ChmielAteny1745 I 33.
patrz: BAAL
– BAAL, BEL, BEEL, BELUS, znáczy BOGA Paná, u Assyryiczykow y Babilończykow [...]. ChmielAteny1745 I 32.
patrz: BAAL
– BAARAS od Syreniusza Medyká wytłumácżony Płomyk, inácżey się zowie AGLAOPHONDES, u Elianá CYNOSPASTUS. Jest to Ziele pod Jerozolimą od strony Pułnocney ná Dolinie Baaras zwáney, rodzące się [...]. Jest barwy płomienisto ogniowey: świeći wiecżorem tylko, iáko Zwierzęca Gwiazdá: gdy kto zbliżá się do niego, zniknie [...]. ChmielAteny1745 I 537.
patrz: BAARAS
– BĄK, BABA, po Łáćinie Onocrotalus, Truo, má kształt Łábęćia, ále pyska odmiennego, bo długiego, cżerwonego, ná końcu zágiętego. Wolę ma iáko sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny1745 I 509.
patrz: BABA
– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– Z Miastá tandem Starozytney Babylonij, proszę Cię Zacny Czytelniku do samey przeyść Wieży Babylońskiey [...]. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– Rzeczy wywodząc ab origine [...] doczytuię się w Beroźie, że naypierwszy Bałwochwalstwá ná świát wyszedł początek z Babilonij. ChmielAteny1745 I 7.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– Od tego mieysca itinere unius diei, to iest dźień drogi uszedłszy, iest Nowá Babylonia ex ruderibus stárey wybudowana, nie większa w cyrkumferencyi nád Bononią Włoskie Miásto. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– Y przez inne potym calamitates y Woyny będąc meta ad Sagittam, gdyż miałá wiele Konkurrentów do siebie, iák piękna y bogata Dámá; Affectantes mieć tę caput Monarchow Babylońskich y Assyryiskich: przez co iák Trojá w popiołách y ruinach swoich pogrzebiona iest stará Babylonia. ChmielAteny1745 I 102.
patrz: BABILONIA, BABILONIA, BABYLONIA
– BAZYLISZEK [...] Z nátury boi się Kogutá, dla tego w Afryce miasto Orężá, ná tego Nieprzyiacielá, noszą Kurow podrożni. ChmielAteny1745 I 498.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Tę pierwsze Bałwány Asyryiskie, záráziły potym Egypt, y do ádorácyi zmárłych trupow, zá Deastrow, przyprowadźiły, z támtąd tenże pożar,zápalił Grecyą, cáłą Azyę, y Swiát práwie cáły, oraz wzniećił ognie, y do tych czás gdźie niegdźie zárzące się, áby stworzenia zá Stworcę, Kámienie, Drzewá nie żywe pro DEO vivo et vero ádorowáno. ChmielAteny1745 I 7.
patrz: BAŁWAN
– W Zelandyi w niższych Niemcach, żadnego niemasz drzewa, Węża ani iadowitey bestyi, według Ortelliusza. ChmielAteny1745 I 641.
patrz: BESTIA
– W Pewney támże Prowincyi, iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny1745 I 474.
patrz: BYDŁO
– BEZOAR [...] Kámien ten skłáda się z warstw iáko Cybulá z łupin, iednę warsztwę z dárszy, druka [!] nástępuie iáśnieysza, co raz od wierzchnich: w pośrodku iest iák dęty, prochu teyże substáncyi z kámieniem Pełny. ChmielAteny1745 I 550-551.
patrz: CEBULA, CEBULA, CYBULA, CZYBULA
– KROKODYL Zwierz Wodno-Ziemny, ná cżterech chodzący y pływáiący nogách, Nilu, Indusa, Gangesa, item Kuamy, Nigra Rzek wielkich Obywatel, iáko też w Rzece Marta w Nowey Hisżpanii, w Perwańskich Jeźiorach, ná Insuach Molukkach, ná Philippinach, ná oboch Jawach Insuach, wielka ich znayduie się licżba [...]. ChmielAteny1745 I 47.
patrz: CHODZĄCY
– ROSOMAK [...] Scaliger go názywa Vulturem quadrupedem, Sępem czwornożnym, álbo Sępem chodzącym, bo tákże wiátrem, naydaley uczuie ścierw, do ukontentowania swego żarłoctwa. ChmielAteny1745 I 485.
patrz: CHODZĄCY
– LESZCZYNA po Łaćinie Corylus z tey rácyi do Moich wchodzi Aten, iż Metallici álbo Gornicy, koło Złota, Srebrá y innych mineráłow chodzący, wierzą iákoby z láskowey rozgi zrobione widełka, náturalną Sympatyą tám się nachylaią gdzie takie kryią się Minerały, Kruszce y Skarby [...]. ChmielAteny1745 I 541.
patrz: CHODZĄCY
– PEGNINUS, álbo Gęś Mágellanska, ktora iáko Cżłek wzdartą do gory státurą, prosto chodźi, skrzydłá krotkie bardzo máiąc. ChmielAteny1745 I 516.
patrz: CHODZIĆ
– Wiele tákich Rodźicow, ktorzy mizernie chodzą, iedzą, paráduią, máiąc Fortunę, aby ią Dźiećiom zostawili, álbo Sukcessorom [...]. ChmielAteny1745 I 510.
patrz: CHODZIĆ
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: CIAŁO
– DATURA Drzewo w Indii Orientálney [...]. ChmielAteny1745 I 539.
patrz: DATURA
– BEZOAR [...] Kámien ten skłáda się z warstw iáko Cybulá z łupin, iednę warsztwę z dárszy, druka [!] nástępuie iáśnieysza, co raz od wierzchnich: w pośrodku iest iák dęty, prochu teyże substáncyi z kámieniem Pełny. ChmielAteny1745 I 550-551.
patrz: DĘTY
– W Pewney támże Prowincyi, iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny1745 I 474.
patrz: DO
– W Pewney támże Prowincyi, iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny1745 I 474.
patrz: DOM
– DRZEW wszelákich iest dosyć ná Fortunnych Insułach ták wysokich, że 144. stopámi ledwobyś zmierzył, á w Indii, że ledwiebyś z łuku dostrzelił wierzchołkow, teste Plinio. ChmielAteny1745 I 638.
patrz: DOSTRZELIĆ
– CZłowiek u Grekow zowie się Microcosmus, to iest Mały swiat; że co w Wielkiey swiátá admiruięmy Fabryce, to w małey Człeká znáydujęmy strukturze. ChmielAteny1745 I 581.
patrz: FABRYKA
– OWCE Mięsem, Mlekiem, Wełną, Skorą Swiatu fruktyfikuiące. ChmielAteny1745 I 481.
patrz: FRUKTYFIKUJĄCY
– W Pewney támże Prowincyi, iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny1745 I 474.
patrz: GONIĆ
– W Zelandyi w niższych Niemcach, żadnego niemasz drzewa, Węża ani iadowitey bestyi, według Ortelliusza. ChmielAteny1745 I 641.
patrz: JADOWITY
– DYAMENT, ze wszystkich kamieni naywyśmięnitszy, owszem Rex Gemmarum twárdy, przeźroczysty. Mátká iego India, rodząca go w skáłách y wziemnych wnętrznościách, ktory z subtelney, czystey y letkiey formuie sie materyi, z innych minerałow mixturą nie zmieszaney, w skáłę lub inne mieysca podziemne schodzącey się. ChmielAteny1745 I 551.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: LUNATYCZNY
– Czy wszystkie Zwierzęta były w Korabiu Nòégo? Odpowiada Ciekawy y Mądry Kircher in Arca Nóé, że nástępuiące Zwierzęta nie pewna rzecz, aby się znaydowały. [...] 6. Lèópardus Lworyś, z Lwá y Ryśiá. ChmielAteny1745 I 493.
patrz: LWORYŚ
– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: NOWY
– Od tego mieysca itinere unius diei, to iest dźień drogi uszedłszy, iest Nowá Babylonia ex ruderibus stárey wybudowana, nie większa w cyrkumferencyi nád Bononią Włoskie Miásto. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: NOWY
– Gospodarze tedy cżęsto, gdy iuż do połowy z nich skorę zdeymuią, widzą cud zmártwychwstaiących Osłow, ále znowu zdycháiących z bolu z okazyi obdárćia skory. ChmielAteny1745 I 481.
patrz: OBDARCIE
– ROSOMAK to ma tylko w sobie notandum, że iest Zwierz żarłocżny, z tąd po Łáćinie GULO rzecżony. Obiadłszy się, idźie między podwoyne gáłęźie, tám się per vim poty ćiśnie, poki żołądka obepchanego ową nie wyprożni wiolencyą, y znowu ná nowe obżartośći swoiey czyni zádosyć. ChmielAteny1745 I 485.
patrz: OBEPCHANY
– MANATI Rybá w Rzekách Hiszpanioli Insuły poławiáiąca się. Ledwie pará wołow uciągnie ią ná wozie. Jest łatwa do poięcia, ále też pámiętna urazy. ChmielAteny1745 I 529.
patrz: PAMIĘTNY
– WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.
patrz: PAMIĘTNY
– WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.
patrz: PASTWIĆ SIĘ
– TURKUS, po łáćinie po Turcois, ktory od Páná iednego noszony w pierśćieniu, zá żywota iego wesoły prezentował Kolor, á tylko co Pan z tym sie pożegnał świátem, niby Panu condolens, smutną figurę pokázywał, y spadał sie; ále po Akćie pogrzebowym y Fortunie Nieboszczyká dysponowáney innemu dostał sie Panu, znowu wesołość y całość miał przywroconą [...]. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: POGRZEBOWY
– SZAFIR od Łáćinnikow Saphirus zwany, iest Kámień Niebieski máśći, álbo Vltromarynu niby Niebo gwiazdźiste imituiący, przeźroczysty. [...] Według Alkázára Kommentuiącego ná Rozdźiał 21. Apocalipsis, Człeká do nabożeństwá, státeczności, pokoiu y pohámowánia passyi náchyla y wiedźie [...]. ChmielAteny1745 I 559.
patrz: POHAMOWANIE
– Ptactwo Ludzkiego, lub innego Głosu poiętne. PAPUGA, KRUK, SROKA gadáią. SZPAKA, y SŁOWIKA po Grecku y po Łáćinie gadáiące w Rzymie słyszał sam Pliniusz. ChmielAteny1745 I 520.
patrz: POJĘTY
– POLYPUS, Wielonog Morski [...] Podczas Morskich náwałności y innych niebespieczeństw, potężnie skał Morskich, drzew y innych rzeczy trzyma się, y sposobem innym nie da się oderwać, tylko słodką wodą, alias rzeczną polany, według Pieriusa. ChmielAteny1745 I 531.
patrz: POLANY
– BĄK, BABA, po Łáćinie Onocrotalus, Truo, nákształt Łábęćia, ále pyska odmiennego, bo długiego, cżerwonego, ná końcu zágiętego. Wolę ma iáko sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny1745 I 509.
patrz: POŁKNIONY
– Mieysca Minerały w sobie maiące są nie płodne, suche, nie urodzayne, bo wszytkie wilgotnośći do wrzostu y pomnożenia się potrzebne, w źiemi ukryte do siebie ciągną Metalle. ChmielAteny1745 I 634.
patrz: POMNOŻENIE SIĘ
– Łzy Krokodyla, są żyćia periody; płaczą nád Człeka, lub innego Zwierzęćia głową, by z rospadnioney mozgiem pośilić się mogli, co wyraźił Symbolista: Plorat et devorat. ChmielAteny1745 I 477-478.
patrz: POSILIĆ SIĘ
– Ná INSULE CYPRUS iest Ziele Flábia zwáne, ktore zerznąwszy sok krwáwy z siebie wydáie ćiepły: tym kto się posmáruie in amorem rapitur Mondognetus in vita Aurelij. ChmielAteny1745 I 546.
patrz: POSMAROWAĆ SIĘ
– PEGNINUS, álbo Gęś Mágellanska, ktora iáko Cżłek wzdartą do gory státurą, prosto chodźi, skrzydłá krotkie bardzo máiąc. ChmielAteny1745 I 516.
patrz: PROSTO
– POMPYLUS Przynawet [!], álbo Prowádźićiel Rybá od swoiey własności ták rzeczona, że koło Okrętow zbłąkanych záwsze pływa et quidem ieżeli przodem płynie, dalszą známienuie drogę, ieżeli z zadu zá Okrętem, myślić każe o regressie, álbo rzućić kotwicę. ChmielAteny1745 I 531.
patrz: PRZYNAWEK
– CYNOCEPHALUS, po polsku genuine PSIGŁOW, iest Zwierz w Egyptskich Puszczach, nákształt Człeka, ále głowę psią máiący. ChmielAteny1745 I 473.
patrz: PSIGŁÓW
– PUHACZ od puhánia strásznego w nocy rzeczony, po łácinie BUBO; iest ptak wielki żarłoczny, gnieździ się y wywodzi ná skałach. Z iaiá kluie się y wychodzi ogonem nie głową... ChmielAteny1745 I 516.
patrz: PUCHANIE, PUHANIE
– Wieloryba iednak y tak uarmowána boi się [ryba mieczyk], zaraz swoie oręże pyskowe w piasek zanurzaiąc; á tak Wieloryb przezeń przepływa, bez lezyi siebie y iego. ChmielAteny1745 I 626.
patrz: PYSKOWY
– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103.
patrz: STARY
– Y przez inne potym calamitates y Woyny będąc meta ad Sagittam, gdyż miałá wiele Konkurrentów do siebie, iák piękna y bogata Dámá; Affectantes mieć tę caput Monarchow Babylońskich y Assyryiskich: przez co iák Trojá w popiołách y ruinach swoich pogrzebiona iest stará Babylonia. ChmielAteny1745 I 102.
patrz: STARY
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: SZALEŃSTWO
– Zakon PAENITENTIUM, S. Franciszka albo Tertius vulgo Tercyarzow Zakon zakwitnął światu Roku 1600 ChmielAteny1745 I 1041.
patrz: TERCJARZ
– WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.
patrz: URAZ, URAZA
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: UŚMIERZENIE
– STRUS [...] skrzydłami opatrzony [...] A lubo ma te skrzydła, dla wielkości ciałá, nie latá niemi, bo małe, tylko długiemi biega po ziemi nogámi, wachlowániem skrzydeł chybkości sobie dodáiąc. ChmielAteny1745 I 518.
patrz: WACHLOWANIE
– Znayduie się w Egypcie, szerścią obrosła gęstą, WAKKA, nie Krowa, ale pewne genus Zwierząt, bardzo prędkie o iednym rogu w Chińskim znayduie się Państwie. Na dzień ieden ubieży trzy tysiące stay. ChmielAteny1745 I 588.
patrz: WAKKA
– Na ostatek Sołtany; alias poważne Panie, nigdy alias z Saraiu nie wychodzące, lecż zamknięte, na ten Festyn wyieżdzaią, Walidzie, alias Matce Cesarskiey, innym Sołtanom, oddaią wizytę, y bawią, się u nich. ChmielAteny1745 I 1105.
patrz: WALIDA
– Czasu iednego widząc iak Mamká kąpała Dzecię, w niebytności iey, wpadłszy do domu, Dżiecię toż same w Wanience położywszy, ukropem polała, sparzyła, według Eliana. ChmielAteny1745 I 584.
patrz: WANIENKA
– STRUS [...] Jáiec niesie 80 funtow 15 ważących, bardzo twardych, ále ná nich nie siedzi, tylko w piasek zágrzebawszy, Słońcá operacyi wypłodzenie Dzieci zostáwuie. ChmielAteny1745 I 518.
patrz: WAŻĄCY
– Przy ostatnich Indyi Granicách są Ludzie około Gangesu zrzodeł, Astonomi ná cáłym ciele kosmaci, samym tyło powietrzem żyiący, y wąchániem pewnych zioł, korzenia Owocow, iako pisze Megasthenes y Pliniusz. ChmielAteny1745 I 985.
patrz: WĄCHANIE
– Zycie ich całe na proroctwo wieszczbiarstwo i wróżkę konsekrowane, posłanie ziemia, potrawa trawa, ziela i liście. Słońcu głęboką oddają weneracją, w Ganges rzekę zabrnąwszi tam się kąpią ku Słońcu, na ofiarę garścią rzucając wodę Ogień o sobliwie mocą słońca różniecony, w wielkiej maja obserwancyj, niedopuszczając mu zgasnąć. ChmielAteny1745 I 21.
patrz: WENERACJA
– Rację wenerowania tego Bożka, mieli Egipcjanie, iż wierzyli errore damnato et damnando, że Dusza Osirydesa Króla ich w Wołu przeszła, co zwali Metem psicosim. Diodorus. ChmielAteny1745 I 17.
patrz: WENEROWANIE
– Corrumpamus lignum in Panem eius, toiest obroćmy chleb w drzewo, w Krzyż, alias ukrzyżuymy go, iako text Chaldeyski czyta, a S Hieronim, Cyprian, Iustinus, Ambroży, Theodoretus, Grzegorz rozumieią: Arábská wersya ieszcze iaśniey mowi: Corrumpatur per trabem Caro eius. ChmielAteny1745 I 1088.
patrz: WERSJA
– IOSEPHUS I. Leopolda I. Syn, w młodym wieku Weterana Zołnierza wypełniaiący odwagę y umieiętnośc. ChmielAteny1745 I 526.
patrz: WETERAN
– Gornicy [...] wierzą iákoby z laskowey rozgi zrobione widełká náturalną Sympátyą tám się nachyláią, gdzie takie kryią się Minerały, Kruszce y Skarby. ChmielAteny1745 I 541.
patrz: WIDEŁKI, WIDEŁKO
– WIELBLĄD po Łácinie Camelus, iáki jest, żywy iednym, drugim malowány bywa objectum w oczách. Jest bárdzo swoiey pámiętny urázy, y po długim czásie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny1745 I 489.
patrz: WIELBLOND, WIELBŁĄD, WIELBŁĄD, WIELIBŁĄD, WIERZBŁĄD
– CAMELOPARDUS záś álbo Wielblądo-Ryś ták wielki y wysoki iest, ze mu pod brzuch Rycerz ná koniu rosłym wyiedzie, nie schyláiąc się. ChmielAteny1745 I 490.
patrz: WIELBŁĄDORYŚ
– Divinus, iest ten Wieszczbiarz albo Wrożek, ktory także w żywocie przez czarta usta y ięzyk maiącego, głosem wyraźnym wieszczył. ChmielAteny1745 I 59.
patrz: WIESZCZBIARZ
– Divinus, iest ten Wieszczbiarz albo Wrożek, ktory także w żywocie przez czarta usta y ięzyk maiącego, głosem wyraźnym wieszczył. ChmielAteny1745 I 59.
patrz: WIESZCZYĆ
– KUKUŁKA [...], sama ná swoich nie siedzi iaycách, ále ukradkiem w gnieździe Grzywacza, Piegzy [...] álbo Wilgi [...] lub też Skołrunká, Słowiká, Gila, ich iaycá wypiwszy. ChmielAteny1745 I 514.
patrz: WILGA
– MORS [...] iest Zwierz Ziemno=Wodny [...] ná brzegi, góry po nad Morzem zębámi się iák dzika Koza rogámi winduiący y wieszaiący, Obywatelom fatalna bestya. ChmielAteny1745 I 479.
patrz: WINDUJĄCY
– WINNA MACICA, iest dlugo corruptionis ex pers. Statuá Jowiszá w Mieście Populonii z Winney Mácicy nie ieden wiek przetrwałá. ChmielAteny1745 I 543.
patrz: WINNY
– VIVA Ziele iest w Brázylii, ná zbliżánie do siebie Człeká, kryie się y zámyka, á gdy odchodzi, znowu się rozkwita... ChmielAteny1745 I 546.
patrz: WIWA
– COCCUS iest Drzewo Indyiskie [...] między korą zaś y drzewem są iakieś włokna iák z przędziwa, ktore obywatele przędą y robią máterye. ChmielAteny1745 I 538-539.
patrz: WŁÓKNO
– Słońcem się delektuią z nátury ná Wschodzące y Zachodzące wnurzone máią oczy. ChmielAteny1745 I 517.
patrz: WNURZONY
– ZWIERZĘTA Wodo-Ziemne, álbo ná Wodzie y Ziemi żyiące po łacinie Amphibia, czy były w Korabiu Noégo, ponieważ im woda szkodzić nie mogłá? ChmielAteny1745 I 493.
patrz: WODNOZIEMNY, WODOZIEMNY
– BABA [...] má kształt Łábęcia, ále pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, ná końcu zágiętego Wolę ma iáko sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny1745 I 509.
patrz: WOLE
– Ptak iest ze wszystkich naymnieyszy w Brazylii, tákże samą żyiący rosą, y u nas náRusi iest Ptaszek dziwnie maleńki, ktorego zowią passim WOŁOWYM OCZKIEM. ChmielAteny1745 I 520.
patrz: WOŁOWY
– WROBLE białe w Wielkiey Polszcze, Litwie y Prysach nie raz widziane. ChmielAteny1745 I 518.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– TOPAZ [...]. Ma moc wielką ná Lunátyczne áffekcye, ná szalenstwo, ná żądze ciáłá, ná uśmierzenie gniewu, na oddalenie złego humoru, krew zastánawia, glisty morzy iáko świádczy Abulensis, Berchoriusz, Vincentius, Alcazar. ChmielAteny1745 I 561.
patrz: ŻĄDZA