Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Wojciech Bystrzonowski
BystrzInfCosm 1743 oryginał
JNFORMACYA COSMOGRAFICZNA O SFERZE SWIATA
link do źródła

https://polona.pl/item-view/964fb2b2-9df4-4ab3-b596-8b8799cf5832?page=128
Odnotowano 229 cytatów z tego źródła
– Kichánie pochodzi [...] z abundancyi niepotrzebnych, y szczypiących humorow w mozgu, ktore spływáiące do teyże mammilarney części nosa [...] spráwuią, iż poruszone muszkuły usiłuią te niepotrzebne humory pozbyć. BystrzInfCosm F2r.
patrz: ABUNDANCJA
– Akty zaś witalne tey potencyi [apetytu] są materyalne żądze y chuci. BystrzInfCosm F3v.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– Admonicye Chrystusa Páná dane w Ewangelii [...] dość dostáteczne byćby powinny ná utrzymánie Chrześcian przy Bogu, przy Chrystusie, przy prawdziwey wierze. BystrzInfCosm H3.
patrz: ADMONICJA
– Ná Oceanie zaś Amerykańskim, y Afrykańskim co raz nowe wyspy się znayduią. BystrzInfCosm H1.
patrz: AFRYKAŃSKI
– [...] iednaż dusza według determinácyi swoiey y istoty iest początkiem złych álbo dobrych akcyi. BystrzInfCosm D2.
patrz: AKCJA
– I iáko nieba, ták y ziemia lubo accydentalnie odmieniona, przecież co do istoty trwáć będzie [po końcu świata]. BystrzInfCosm I4.
patrz: AKCYDENTALNIE
– [...] lubo nieba y wszystkie luminarze co do substancyi y istoty swoiey trwáć będą po ostatecznym sądzie, przecież accydentalnie się odmienią. BystrzInfCosm I4.
patrz: AKCYDENTALNIE
– Ten firmament co do figury: iest okrągły. To dla akkomodacyi tak niebu Empyreyskiemu, niebu wodnistemu, iako y ziemi, sferycznych figur. BystrzInfCosm B4v.
patrz: AKOMODACJA
– Zywot zaś mácierzysty ma tę dzielność, iż nie tylko przez dodánie álimentu y ákkrecyą máteryi, wzrost czyni embryonowi; ale formę orgániczną substancyalną cáłego ciáła formuie: wyrabiáiąc w máteryi według proporcyonalnego części rozłożenia, formę párcyalną przyzwoitą sercu, wątrobie, śledzionie, muzgowi, y innym wszystkim członkom ták wewnętrznym iáko y powierzchnym. BystrzInfCosm D3.
patrz: AKRECJA
– Gdy Ian. S. w obiawieniu przypodobał do oblubienicy niebo [...] to się bráć powinno w allegorycznym sensie: ták y podobieństwo Nieba do kwadratowey figury miástá. BystrzInfCosm A2.
patrz: ALEGORYCZNY
– XLIX. Iż máterya Seminalna po záwiązániu w żywocie mátki, przez nieiáki czas pod swoią zostáie formą. Przez ciepło zaś przyrodzone z fermentowana, witálnymi nápełniona duchy, przyciągáiąc ustáwicznie potrzebny do augmentácyi áliment coraz bierze inkrement. BystrzInfCosm D3.
patrz: ALIMENT
– Toż sądzić trzebá o mleku mátek y mamek, że tylko iest álimentem ciałá, iedneyże substancyi co y krew, samym tylko się rożni kolorem. BystrzInfCosm D4v.
patrz: ALIMENT
– Zkad się wnosi dla czego rozmaity w ludziach głos się znayduie: dyszkant, ált, tenor, bas? BystrzInfCosm F1.
patrz: ALT
– Do ktorego [nieba] alluduie widzenie s. Jana Ap. 4. Ná przeciwko tronu Boskiego [...] widziałem iáko morze szklane podobne kryształowi. BystrzInfCosm B4-B4v.
patrz: ALUDOWAĆ
– Ná Oceanie zaś Amerykańskim, y Afrykańskim co raz nowe wyspy się znayduią. BystrzInfCosm H1.
patrz: AMERYKAŃSKI
– Po ktorey utarczce Swięci Aniołowie zaczęli tryumf wieczny [...] Zli zaś Aniołowie niewolą wieczną wtarasach piekielnych. BystrzInfCosm B2.
patrz: AMNIOŁ, ANGIOŁ, ANIOŁ, ANIOŁ, ANJOŁ, ANNIOŁ, JAMIOŁ, JANIOŁ, JENIOŁ
– Te obroty [ciał niebieskich]/ przez Intelligencye, to iest Aniołow się dzieią. BystrzInfCosm C2v.
patrz: AMNIOŁ, ANGIOŁ, ANIOŁ, ANIOŁ, ANJOŁ, ANNIOŁ, JAMIOŁ, JANIOŁ, JENIOŁ
– Co się tycze oka? według iego anatomii taką ma kompozycyą. BystrzInfCosm E1.
patrz: ANATOMIA
– Coż mowić o ustáwicznych bátáliach Polskiego narodu z Moskwą, ktorych pod Smoleńskiem przed lat 129. ná plácu trupem legło 208000. iáko swiadczy Piasecki. Z krzyżakámi ktorych przed lat 240. Władysław Jagełło 140000. zniosł. Z Tátárami y Kozactwem, ktorych ná Ceterze przed lat 145. Jan Zamoyski 70000. á 20000. Janczarow zwyciężył. BystrzInfCosm G3v.
patrz: ANCZAR, JANCAR, JANCZAR, JANCZAR, JAŃCAR, JAŃCZAR
– Trzeci meat [w uchu] labirynt nazwany, rożnemi pomnieyszemi meatami y anfraktami podzielony. BystrzInfCosm E3.
patrz: ANFRAKT
– S. zas Tomasz Anielski Doktor z rożności darow y chwały im daney wnosi proporcyą doskonałości ich nátury. BystrzInfCosm B1v.
patrz: ANGELSKI, ANGIELSKI, ANIELSKI, ANIELSKI, ANJELSKI, JANIELSKI, JENIELSKI
– Dusza ludzka przez kreacyą od samey wszechmocności Boskiey pochodzi: iako żadne stworzenie iedno drugie stworzyć nie może: tak y, annihilować, zniszczyć nie może. BystrzInfCosm D1v.
patrz: ANIHILOWAĆ
– [Prorocy] swoią nauką zbiiać fałsze Antychrysta, omamienia AntyPapy odkrywać [...] będą. BystrzInfCosm H3.
patrz: ANTYPAPA
– Przez zmysł appetytu wewnętrzny nie rozumie się tu łaknienie [...] Ale rozumie się potencya sprawuiąca chuci i żądze, albo też awersye, rzeczy w imaginatywie reprezentowanych i poznanych. BystrzInfCosm F3.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– Te są Potencye nutrycya, augmentacya, imaginatywa y chuć czyli appetyt. BystrzInfCosm F2.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– Oprocz Apostazyi wielu chrześcian od Chrystusa, wielu Heretykow y Pogan [...] przylgnie do Antychrysta iako do swego Mesyasza. BystrzInfCosm H2v.
patrz: APOSTAZJA
– Pielgrzym Apostolski. BystrzInfCosm G4v.
patrz: APOSTOLSKI, APOSTOLSKI, APOSTOŁSKI
– Ziawią się ci Prorocy [Enoch, Eliasz] pierwszego zaraz roku z pulczwarta lat panowania Antychrysta: Apostołować będą przez dni tysiąc dwieście sześćdziesiąt. BystrzInfCosm H3.
patrz: APOSTOŁOWAĆ
– Po skończonych dniach 1260. Apostołowania swoiego za dopuszczeniem Boskim zabici będą od Antychrysta Enoch i Eliasz. BystrzInfCosm H3v.
patrz: APOSTOŁOWANIE
– W nayniższey Hierarchii liczy [niebo] te trzy Chory: Xiążęta, Archaniołow, y Aniołow. BystrzInfCosm B1v.
patrz: ARCHANGIOŁ, ARCHANIOŁ, ARCHANIOŁ, ARCHANJOŁ
– Architekt [...] lubo obszernieysze stawia dachy nad sklepienie naprzykład, nie przeto iednak wykracza przeciwko regułom Architektury. BystrzInfCosm C2.
patrz: ARCHITEKTURA
– Pod mostem Gracyanopolskim na rzece Drakus, murowanym w arkus, iedno słowo wymowione więcey iak dwanaście razy sprawuie echo. BystrzInfCosm E3v.
patrz: ARKUS
– To [zmiana głosu] pochodzi z tych naywięcey przyczyn. Pierwsza iest: z rożney konstytucyi, to płuc, to arteryi. BystrzInfCosm F1.
patrz: ARTERIA
– Ktory głos ięzyka ludzkiego prędkim obrotem, o zęby y podniebiennym odbiciem w syllaby y słowa artykularne się doskonali. BystrzInfCosm F1.
patrz: ARTYKULARNY
– Bog przy takiey luminarzow wielkości, tak ich ciężkość attemperował, iż coraz wyższe, coraz mnieyszą nadał ciężkością. BystrzInfCosm C2.
patrz: ATEMPEROWAĆ
– Czterma humorami, attemperowane wewnętrzne części: to iest krwią, żołcią, melancholią, y flegmą. BystrzInfCosm D1.
patrz: ATEMPEROWANY
– W tym samym dniu [stworzenia świata] doskonalić się poczęłá Atmosfera, to iest powietrze nadziemne rożnemi ziemnemi exhalacyami, morskiemi waporami, gorącemi fumami z ognia podziemnego napełniáć, y sposobić aurę dla odetchnięcia przyszłego, ták ludzi, iáko y zwierząt. BystrzInfCosm C1.
patrz: ATMOSFERA
– Ta zaś sądowa stolica Sędziego Chrystusa uformowana będzie z obłokow, y lokowana ná Atmosferze, dla sposobnieyszego zápátrywania się iáko spektatora narodu ludzkiego. BystrzInfCosm I2v.
patrz: ATMOSFERA
– Augmentacya całego człowieka naywięcey do 24. roku trwa. BystrzInfCosm F3.
patrz: AUGMENTACJA
– W tym samym dniu [stworzenia] doskonalić się poczęłá Atmosfera [...] y sposobić aurę dla odetchnięcia przyszłego, ták ludzi, iáko y zwierząt. BystrzInfCosm C1.
patrz: AURA, AURA, AWRA
– Przez zmysł appetytu wewnętrzny [...] rozumie się potencya sprawuiąca chuci y żądze, albo też awersye, rzeczy w imaginatywie reprezentowanych y poznanych. BystrzInfCosm F3.
patrz: AWERSJA
– Ná Ekwatorze dwa są znaki Zodyaku, to iest konstellacye niebieskie, Baran, y Waga názwáne. BystrzInfCosm C3.
patrz: BARAN
– Jedna para czyli to wilkow, czyli lisow, álboli baranow, ná wilczury, lisiury álboli baraniury wystarczyć nie mogłá, dla pary ludzi [Adama i Ewy]. BystrzInfCosm C4v.
patrz: BARANIURA
– Zkąd się wnosi dla czego rozmaity w ludziach głos się znayduie: dyszkant, ált, tenor, bas? BystrzInfCosm F1.
patrz: BAS, BAS, BASS
– Toć choć wierzyć będziesz że iest niesmiertelna [dusza], y z tey wiáry pochodzącą boiáźnią chwalebnie regulowáć życie, áby zá rospustę y bezsumienne akcye nie byłeś po śmierci karany: nic ci się przez to złego nie stánie. BystrzInfCosm Dv.
patrz: BEZSUMIENNY
– ... te Antychrysta obrazy y posągi, iák żywe gadáć będą, y odpowiedzi dawáć,co się mocą biesoską dziać będzie, iáko się działo w Delfie. BystrzInfCosm H2v.
patrz: BIESOWSKI, BIESOWSKI, BISOWSKI
– Duch Boży oczywiście mowi: iż w ostateczne dni wielu odstąpi wiary, przysytaiąc do ducha błędow, y nauki biesowskiey. BystrzInfCosm H3.
patrz: BIESOWSKI, BIESOWSKI, BISOWSKI
– Atoli to [sąd o dawności świata] iest prożna chluba, y prawdziwey całego światá, á zátym części y pomnieyszych kraiow lat kálkulacyi, błąd przeciwny. BystrzInfCosm G1v.
patrz: BŁĄD
– W [...] predestynacyi [boskiej] teraz zbyt ciekáwie szperzą, á częstokroć y błędliwie ludzkie rozumy. [...] Atoli to przeznaczenie iáko iest dependuiące od przeyrzenia zycia ludzkiego y dobrych uczynkow, ták pobłażáć złemu życiu heretycką illácyą nie powinno. BystrzInfCosm I3v.
patrz: BŁĘDLIWIE
– Gdy słońce záiáśnieie, widzi [oko ludzkie] co złoto, co błoto [...] co ziarno, co plewa. BystrzInfCosm I3.
patrz: BŁOTO
– Zmysł słyszenia, spràwne słyszenie w uchu rzeczy màteryalnych brzmieniem y dźwiękiem nadànych. BystrzInfCosm E1r.
patrz: BRZMIENIE
– Ktorey błonki brzmienie, spràwnie kommocyą powietrza zamkniętego w meacie konchowym y labiryntowym, ucha, [...] BystrzInfCosm E3r.
patrz: BRZMIENIE
– Drugie objectum [słyszenia] to iest rzecz brzmięniem y dźwiękiem nadana BystrzInfCosm E2.
patrz: BRZMIENIE
– Toż sądzę o żabách, bufonách, y innym robáctwu, iáko to pchłách, pluskwach, stonogách, paiąkách. BystrzInfCosm C4.
patrz: BUFO, BUFON
– Do tego edyktem swoim to spráwi [Antypapa], że wszyscy wierzący w Antychrysta cechowáni będą, y nieiákie znáki y charaktery oznaczaiące imię Antychrysta, będą nosili. BystrzInfCosm H2v.
patrz: CECHOWANY
– Stworzył ią [ziemię] w posrod nieba Empyreyskiego w samym centrum tego cyrkułu Niebieskiego. BystrzInfCosm A2v.
patrz: CENTR, CENTRUM
– To Empyreyskie Niebo [...] iest ostátnim cyrkułem do centrum ziemi, wszechmocney ręki Boskiey cyrklem formowánym. BystrzInfCosm A1v-A2.
patrz: CENTR, CENTRUM
– Wszyscy wierzący w Antychrysta cechowáni będą, y nieiákie znáki y charaktery oznaczaiące imię Antychrysta, będą nosili, ábo ná práwey ręce álbo ná czele. BystrzInfCosm H2v.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Uczyni to, áby wszyscy [...] nosili charakter ná ręce prawey álbo ná czołách swoich. Aby nikomu się nie godziło nic kupić álbo przedáć, tylko temu ktory mieć będzie charákter, álbo imię bestyi, to iest Antychrysta. BystrzInfCosm H2v.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– W wyższwy Hierarchii liczy te trzy Chory: Cherubinow, Serafinow, y Trony. BystrzInfCosm B.
patrz: CHIERARCHIA, HIERARCHIA, HIERARCHIA, JERARCHIA
– I moc mieć będą [prorocy] wody zámieniáć w krew, y chłostáć ziemię wszelką plagą, ilekroć zechcą. BystrzInfCosm H3.
patrz: CHŁOSTAĆ
– W roku 1339. po Niemczech, Węgrzech ták chmurami latałá szarancza, że wposrzod południa przyćmiwszy słońce, mrok czyniła. BystrzInfCosm G3.
patrz: CHMORA, CHMURA, CHMURA
– Krew dopieroż inne trzy chumory, meláncholią, holerę y flegmę nie ożywia dusza ludzka. BystrzInfCosm D4v.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Im więcey cholery [we krwi] tym większa popędliwość do gniewu. BystrzInfCosm F3v.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Atoli domniemáć się godzi, że iáko teraz Ameryk[a], Afryka po części do rożnych należy Monarchow, ták y w ten czas rożnym z pomienionych dziesiąciu krolow, hołdowáć będzie. BystrzInfCosm H1v.
patrz: CHOŁDOWAĆ, HOŁDOWAĆ, HOŁDOWAĆ, HUŁDOWAĆ
– Nim trzech Krolow zniesie, siedmiu innych chołdownikámi uczyni, cáłe Rzymskie Páństwo opánuie Antychryst, iż znaczną iedną bátálią przegra, y nieiáką część Państwa utráci. BystrzInfCosm H2v.
patrz: CHOŁDOWNIK, HOŁDAWNIK, HOŁDOWNIK, HOŁDOWNIK, OŁDOWNIK
– Siedmiu zaś innych Krolow hołdownikámi swemi uczyni, y cáłego Páństwa Rzymskiego Cesarzem iednowładnym będzie [Antychryst]. BystrzInfCosm H1v.
patrz: CHOŁDOWNIK, HOŁDAWNIK, HOŁDOWNIK, HOŁDOWNIK, OŁDOWNIK
– Drugiey własności ziemi, że w posrzod Empyreyskiego nieba stworzona, y w samym centrum świata cáłego osadzona, racya iest: iż w ktoreykolwiek części kráiu w rowninie zostaiące oko ziemianina, wszędzie widzi połowę sfery niebieskiey firmamentu: widzi 6 znákow Zodyaku nad swoim choryzontem. BystrzInfCosm A3v.
patrz: CHORYZONT, HORYZON, HORYZONT, HORYZONT, HORYŻONT, ORYZONT
– Pierwszey włásności Ziemi, że iest sferyczna. racya iest pieurwsza z experyencyi oka. Iż ná każdym mieyscu ziemi stanąwszy człowiek, iák tylko do koła zásiągnąć okiem może, wszędzie ná ziemi wydáie się cyrkuł, ktory się zowie choryzont. BystrzInfCosm A2v.
patrz: CHORYZONT, HORYZON, HORYZONT, HORYZONT, HORYŻONT, ORYZONT
– Zkąd się wnosi dla czego rozmaity w ludziach głos się znayduie: dyszkant, ált, tenor, bas? Jeden tubalnego, dosadnego, drugi słábego y chrapotliwego głosu? BystrzInfCosm F1.
patrz: CHRAPOTLIWY
– Ponieważ dzień czyli to astronomiczny, czyli náturalny zamyka w sobie nie tylko wieczor y poranek, ále też południe y pułnoc: iáko się rzekło w Informcyi Chronograficzney. BystrzInfCosm B3v.
patrz: CHRONOGRAFICZNY
– Syneńczykowie też swego Państwa dzieie y rewolucye swemi księgámi y kálendarzami dáleko dawnieysze, nad sam świáta początek, wywieść usiłuią. Atoli to iest prożna chluba, y prawdziwey cáłego światá, á zátym części y pomnieyszych kráiow lat kálkulacyi, błąd przeciwny. Lecz y sami Chrześciańscy Chronografistowie w kompucie dawności światá się nie zgadzaią. Pewnieyszy bo bardziey stosuiący się do Pisma S. komput iest ten. Ktory od początku światá do Potopu ráchuie lat 1656. Od potopu do Abrahama lat 427. BystrzInfCosm Gv.
patrz: CHRONOGRAFISTA
– Domniemywáiąc się niektorzy iż to się spełni co z obiáwienia prorokuie Jan S. w Rozd. 20. Jż sam Lucyper zá dopuszczeniem Boskim z tarasow piekielknych wyszedszy, iuż pod czas panowania Antychrysta zkonfederowáne narody Gog Magog od Jana S. nazwáne, to iest narody od morza Bałtyckiego pułnocne; od morza kaspiiskiego y Czarnego wschodnie; od morza Czerwonego południowe, od Maditerraneum záchodnie, iák ze czterech kątow światá zebrane, poburzy, zgromadzi, y lubo w krotkim czasie ták záiuszy ná Chrześciany, iż tylko czasem krotszym rożnić się będzie ta persekucya od prześládowania Antychrysta. BystrzInfCosm H4-H4v.
patrz: CHRZEŚCIANIN, CHRZEŚCIJANIN, CHRZEŚCIJANIN, KRZEŚCIANIN
– Lecz y sami Chrześciańscy Chronografistowie w kompucie dawności światá się nie zgadzaią. BystrzInfCosm Gv.
patrz: CHRZEŚCIAŃSKI, CHRZEŚCIJAŃSKI, CHRZEŚCIJAŃSKI, KRZEŚCIAŃSKI
– Ták Pan Niebá y ziemi człowiek, żyiąc ná świecie, swiata cáłego własność áby miał sobie wiadomą, y przezornemu dziedzictwu przyzwoita, y rozumney duszy chwalebna. BystrzInfCosm A.
patrz: CHWALEBNA
– Musiáłáby strzáłá prosto w gorę z łuku wypuszczona, álbo kámień w gorę rzucony nigdy ná toż mieysce nie upaść, dla umknięcia się szybkiego ziemi y z strzelcem. BystrzInfCosm A4.
patrz: CHYBKI, SZYBKI, SZYBKI
– Stworzył ią [ziemię] w posrod nieba Empyreyskiego w samym centrum tego cyrkułu Niebieskiego. BystrzInfCosm A2v.
patrz: CYRKUŁ
– Za zaś świat cáły oprocz sobie żadney inney rzeczy materyalney nie ma, toć y mieysce iego, ná ktorym stworzony definiowane być niemoże. BystrzInfCosm B2v.
patrz: DEFINIOWANY
– [...] z destynacyi Boskiey stworzony Xiężyć, áby był oswiecał ziemię y prezydował nocy. BystrzInfCosm C3v.
patrz: DESTYNACJA
– Racya druga: że Dyoptrycy y katoptrycy wszystkie swoie instrumenta Matematyczne ákkomoduiąc do przerzeczonego sposobu widzenia: iáko to perspektywy [...] okulary [...] do doskonałego widzenia oku ludzkiemu służą. BystrzInfCosm E2.
patrz: DIOPTRYK
– Z czego samego dálsze się wnosi, zdánie pierwsze: iż ten świat poczatek swoy wziął pod czas wiosny. Ani temu się sprzeciwia doyrzałość owocow, ktore w tym czwártym dniu wydáły się ná drzewách, ktore zdadzą się być przyzwoite samey Jesieni. BystrzInfCosm C3.
patrz: DOJRZAŁOŚĆ, DOJRZAŁOŚĆ, DOJZRZAŁOŚĆ, DOJZRŻAŁOŚĆ, DOJŹRZAŁOŚĆ, DOŹRZAŁOŚĆ
– S. zas Tomasz Anielski Doktor z rożności darow y chwały im daney wnosi proporcyą doskonałości ich nátury. BystrzInfCosm B1v.
patrz: DOKTOR
– [...] domniemać się godzi, że iáko teraz Ameryka, Afryka po części do rożnych należy Monarchow, ták y w ten czas rożnym z pomienionych dziesiąciu krolow, hołdowáć będzie. BystrzInfCosm Hv.
patrz: DOMNIEMAĆ, DOMNIEMAĆ, DOMNIMAĆ
– Atoli nieprzeto ciekawey z nátury rozumney duszy zabroniono, przez konsekwencye przyzwoite domniemywać się nayskrytszey prawdy. BystrzInfCosm I4v.
patrz: DOMNIEMYWAĆ SIĘ
– [...] dla czego romaity w ludziach głos się znayduie [...] Ieden tubalnego, dosadnego, drugi słabego y chrapotliwego głosu? BystrzInfCosm F.
patrz: DOSADNY
– Lucyfer czyli to uwiedziony, godnością nátury swoiey, czyli wzgardą nátury ludzkiey, czyli pretensyą złączenia się Synostwa Boskiego z náturą swoią Anielską, czyli uzurpowániem sobie wszelkiey włádzy nad innemi Aniołámi y cáłym świátem, czyli dumno coś Boskiego sobie uzurpuiąc, dość że ciężko zgrzeszył. BystrzInfCosm Bv.
patrz: DUMNIE, DUMNO
– [...] wonia przez nozdrza, dwa pierwsze meaty, y kość durszlakową, się prebiwszy, w gąbczasto mięsistych kanalikach się opiera. BystrzInfCosm E4.
patrz: DURSZLAKOWY
– Gdy ci dwai Prorocy skończą swiadectwo swoie, bestya, to iest Antychryst, podniesie przeciwko nim woynę, zwycięży ich y zábiie. BystrzInfCosm H3v.
patrz: DWA
– Ten zaś wieczor dwanastogodzinny y poranek dwanastogodzinny dnia pierwszego stworzenia światá [...] był miarkowany względem Raiu ziemskiewo, ktory pod Ekwatorem od Stworcy Boga był záłożony. BystrzInfCosm B3v.
patrz: DWANASTOGODZINNY
– W nayniższey Hierarchii liczy te trzy Chory: Xiążęta, Archaniołow, y Aniołow. Xiążęta rzeczone od władzy nad cáłemi Monarchiami, y Krolestwami ziemskiemi. Archaniołowie od straży Cesarzow, Krolow, Xiążąt, Biskupow, y w iákiey funkcyi zostáiących. Aniołowie od straży prywatnych ludzi. Atoli ta rożność funkcyi, czyli dystyngwuie rożność nátury, czyli nie? rzecz oboiętna. BystrzInfCosm Bv.
patrz: DYSTYNGWOWAĆ
– Zkąd się wnosi dla czego rozmaity w ludziach głos się znayduie: dyszkant, ált, tenor, bas? BystrzInfCosm F1.
patrz: DYSZKANT
– Bo lubo Daniel Prorok o wielości ich mowi w Rozd. 7. Jż tysiące tysiącow assystowały [aniołów] mu, y dziesięc kroć sto tysięcy słuzyły mu. BystrzInfCosm B.
patrz: DZIESIĘĆKROĆ
– Zmysł słyszenia, spràwne słyszenie w uchu rzeczy màteryalnych brzmieniem y dźwiękiem nadànych. BystrzInfCosm E1r.
patrz: DŹWIĘK
– Drugie objectum [słyszenia] to iest rzecz brzmięniem y dźwiękiem nadana BystrzInfCosm E2.
patrz: DŹWIĘK
– Więc to rozumieć trzeba o exhalácyach y ognistych ebullicyach z gwiazd ná ziemię pochodzących. BystrzInfCosm I.
patrz: EBULICJA
– BystrzInfCosm C3.
patrz: EKWATOR
– A iákoż ráchowác się mogą trzy dni od pierwszego stworzenia światá, áż do stworzenia luminarzow Niebieskich? Poniewaz tych zegarow y czasu ieszcze nie było? Odpowiadaią y salwuią tę trudność Filozofowie przez duracye essencyalnie po sobie następuiące; ktore, iák proszki iákie ciekące iedne po drugich nieustannie w klepsydrze, ták oneż godziny y dni wymierzały, czas oprocz luminarzow niebieskich lubo niepodpadáiący pod zmysły, ále tylko pod sam rozum, od stworzenia światá czyniły y czynią. BystrzInfCosm B2v.
patrz: ESENCJALNIE, ESENCJALNIE, ESSENCJALNIE
– Admonicye Chrystusa Páná dane w Ewangelii [...] dość dostáteczne byćby powinny ná utrzymánie Chrześcian przy Bogu, przy Chrystusie, przy prawdziwey wierze. BystrzInfCosm H3.
patrz: EWANGELIA, EWANGELIA, EWANGIELIA, EWANIELIA
– Tych [papieży] figuralnie popisał S. Maláchiasz Arcy-Biskup Ardniceński, Primas Hibernii, zacząwszy od Celestyna II. Papieża. BystrzInfCosm G4.
patrz: FIGURALNIE
– Bies będąc w niebie Empyreyskim stworzony, w sensie fizycznym nie mogł pretendowáć áby do biego wstąpił. BystrzInfCosm B.
patrz: FIZYCZNY
– Czterma humorámi, attemperowane wewnętrzne części: to iest krwią, żołcią, melancholią, y flegmą. BystrzInfCosm D.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– Illacya trzecia: iż krew dopieroż inne trzy chumory, melańcholią [!], holerę y flegmę nie ożywia dusza ludzka. BystrzInfCosm D4v.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– Co się tycze samego powonienia ludzkiego? to w ten się dzeie sposob. Ze wonia przez nozdrza, dwa pierwsze meaty, y kość durszszlákową, się przebiwszy, w gębczasto mięsistych kanalikach się opiera. BystrzInfCosm E4.
patrz: GĘBCZASTO
– Kichánie pochodzi z dwoch przyczyn. Albo przez rozdrażnienie mammilarney części ciałá w nosie będącey á z muzgiem złączoney, náprzykład wąchaniem tábáki, lub inney gryzącey máteryi. BystrzInfCosm F2.
patrz: GRYZĄCY
– Kichánie pochodzi z dwoch przyczyn. Albo rpwez rozdraźnienie mammilarney cześci ciałá w nosie będącey á z muzgiem złączoney, náprzrzykład wąchaniem tábáki, lub inney gryzącey máteryi. Albo z abundancyi niepotrzebnych, y szczypiących humorow w muzgu, ktore spływáiące do teyże mammilarney części nosa, gryzieniem y tytyllácyą swoią spráwuią, iż poruszone muszkuły usiłuią te niepotrzebne humory pozbyć. Co samo iest kichnienie. BystrzInfCosm F2.
patrz: GRYZIENIE
– W [...] predestynacyi [boskiej] teraz zbyt ciekáwie szperzą, á częstokroć y błędliwie ludzkie rozumy. [...] Atoli to przeznaczenie iáko iest dependuiące od przeyrzenia zycia ludzkiego y dobrych uczynkow, ták pobłażáć złemu życiu heretycką illácyą nie powinno. BystrzInfCosm 13v.
patrz: HERETYCKI
– Oprocz Apostazyi wielu chrześcian od Chrystusa, wielu Heretykow y Pogan [...] przylgnie do Antychrysta iako do swego Mesyasza. BystrzInfCosm H2v.
patrz: HERETYK, HERETYK, JERATYK
– Ci moc mieć będą zamykania Nieba áby deszcz nie padał pod czas ich prorokowania. J moc mieć będą wody zámieniáć w krew, y chłostáć ziemię wszelką plagą, ilekroć zechcą. BystrzInfCosm H3.
patrz: ILEKROĆ
– [...] w żyiącym człowieku, to przez ciepło náturalne, to przez choroby, humorow álteracyą, pracą & codziennie ubywa integralnych cząstek ciałá. BystrzInfCosm F2v.
patrz: INTEGRALNY
– Planety też niebieskie dla swego gorącá iákie iest słońce, Saturnus; Xiężyc dla swoiey wilgoci; y inne luminarze dla intemperyi, nie są sposobne, do konserwacyi w sobie życia. BystrzInfCosm G2.
patrz: INTEMPERIA
– [...] wzrost brać przez introsumpcyą pokármu, iest przez pory y subtelne żyłki ciągnąć w się pokarm, trawić go, y w własną obracáć substancyą. BystrzInfCosm D4v.
patrz: INTROSUMPCYJA
– [...] wielu poważnych Swiętych Oycow domniemywa się, iż ten świat od stworzenia świata do skończenia swego, w iedneyże porze trwáć bedzie tylko sześć tysięcy lat. BystrzInfCosm G4.
patrz: JEDEN
– Iestestwo Boskie lubo niewidome, przez dzieło rąk Boskich poznane rzeczywiście być może. BystrzInfCosm A.
patrz: JESTESTWO
– Diabeł wrzucony iest w iezioro ogniste y siarczyste gdzie bestya y falszywi Prorocy męczeni będą dzień y noc. BystrzInfCosm A4.
patrz: JEZIORO
– Racya druga: że Dyoptrycy y katoptrycy wszystkie swoie instrumenta Matematyczne ákkommoduiąc do przerzeczonego sposobu widzenia: iáko to perspektywy, cameras obscuras, okulary, aucliva, zwierciadła, etc. do doskonałego widzenia oku ludzkiemu służą. BystrzInfCosm E2.
patrz: KATOPTRYK
– Jáko pálcow uderzenie w kláwisze, rożność spráwuie głosu. BystrzInfCosm F1r.
patrz: KLAWIS, KLAWISZ, KLAWISZ
– INFORMACYA COSMOGRAFICZNA O SFERZE SWIATA [tytuł]. BystrzInfCosm A.
patrz: KOSMOGRAFICZNY
– Ták w nadgrodę Bog nie samym ciáłem, ále y kością żebrową mieysce wyiętego żebra zapráwił, Lubo w Pismie samego ciałá iest wzmianka. BystrzInfCosm G.
patrz: KOŚĆ
– Trzeci meat [w uchu] labirynt nazwany, rożnemi pomnieyszemi meátami y anfraktami podzielony. BystrzInfCosm E3.
patrz: LABIRENT, LABIRYNT, LABIRYNT
– [Objaśnienie działania słuchu] Nayprzod rzeczy brzmiącey przerzeczonemi własnościami y okolicznościami nádaney ogłos wpadszy w ucho, w pierwszey błonce nátężoney, podobne brzmienie, drzenie, to iest speciem ogłosu, podobne mowię brzmieniu samey rzeczy, ktora się da słyszeć, sprawuie. Ktorey błonki brzmienie, spráwuie kommocyą powietrza zamkniętego w meacie konchowym y labiryntowym, ucha, promowuiąc się aż do ostátniey ucha błonki, podobnież w niey sprawuiąc brzmienie y drzenie. BystrzInfCosm E3.
patrz: LABIRYNTOWY
– W roku 1339. po Niemczech, Węgrzech ták chmurami latałá szarancza, że wposrzod południa przyćmiwszy słońce, mrok czyniła. BystrzInfCosm G3.
patrz: LATAĆ
– Niech wody wydadzą ptastwo latáiące nad ziemią. BystrzInfCosm C4.
patrz: LATAJĄCY
– Rozumiem iednak że latáiące robáctwo, iákie iest szaráńcza, szerszenie, pszczoły, muchy, komáry, motyle, chrząszcze, y tym podobne że rodzáiu swego niewzięły w tym dniu piątym od początku światá. Ale dopiero zá czásem z zgnilizny, y korrupcyi powietrza, z zatęchłych exhalácyi ziemnych y wodnych przez kooperacyą osobliwie słońca rodzay swoy wzięły. BystrzInfCosm C4v.
patrz: LATAJĄCY
– J iedna para czy to wilkow, czyli lisow, álboli baranow, ná wilczury, lisiury álboli baraniury wystarczyć nie mogłá, dla pary ludzi. BystrzInfCosm C4v.
patrz: LISIURA
– Toć w literalnym sensie biorąc pismo, iák się brać powinno, gdy ná przeciw nie masz racyi, Anieli są w Niebie Empyreyskim stworzeni. BystrzInfCosm B.
patrz: LITERALNY
– Jáko swiadczy Machabeyska mátka 2. Mach. 7. Synowie moi, nie ia sama członki wasze spoiłam, ále y Stworca światá. BystrzInfCosm D3v.
patrz: MACHABEJSKI
– Albo przez rozdraźnienie mammilarney części ciałá w nosie będącey á z muzgiem złączoney, náprzykład wąchaniem tábáki, lub inney gryzącey máteryi. Albo z abundancyi niepotrzebnych, y szczypiących humorow w muzgu, ktore spływáiące do teyże mammilarney części nosa, gryzieniem y tytyllácyą swoią spráwuią, iż poruszone muszkuły usiłuią te niepotrzebne humory pozbyć. BystrzInfCosm F2.
patrz: MAMMILARNY
– Do ktorey kości są przypoione dwa mięsiste mammilarne kanaliki nákształt gębki, z samym muzgiem złączone, ktore napełnione humorami od muzgu odchodzącemi, przez kość durszszlakową do nosa spływaią. BystrzInfCosm E4.
patrz: MAMMILARNY
– Jáko o iednymże człowieku, czyli to w Fizycznym sensie, gdy maligną zwątlony z tego paroxyzmu powstánie, mowi się że iest iák inny człowiek, że się znowu národził, że ożył. Czyli w moralnym: iáko z Manicheyskiego rozwiozłego życia náwrocony Augustyn S. roskoszom światowym przypomináiącym się sobie: Jż te są co były przedtym. Odpowiadał Augustyn: ále ia nie ten, lecz inszy. BystrzInfCosm I4.
patrz: MANICHEJSKI
– Tá nutrycya tym się dzieie porządkiem. W gębie nayprzod być powinna pokármu mástykacya y ruminácya. Bo czym potrawá osobliwie przytwardsza lepiey się zżuie, tym lepsza y prędszá w żołądku iey konkokcya. BystrzInfCosm F2v.
patrz: MASTYKACJA
– Cztery są meaty y niby kánały, prze ktore ogłos rzeczy pod słuch podpadaiących do ucha wpada. BystrzInfCosm E2v.
patrz: MEAT
– Trzeci meat [w uchu] labirynt nazwany, rożnemi pomnieyszemi meatami y anfraktami podzielony. BystrzInfCosm E3.
patrz: MEAT
– Co się tycze samego powonienia ludzkiego? to w ten się dzieie sposob. Ze wonia przez nozdrza, dwa pierwsze meaty, y kość durszszlákową, się przebiwszy, w gębczasto mięsistych kanalikach się opiera. BystrzInfCosm E4.
patrz: MEAT
– Drugi zá nim meat iest nákształt konchy wyrobiony. BystrzInfCosm E3r.
patrz: MEAT
– Cztery są meaty y niby kánały, przez ktore ogłos rzeczy pod słuch podpadaiacych do ucha wpada. BystrzInfCosm E2v.
patrz: MEAT
– Te albowiem wody, ktore niżey firmamentu dnia drugiego nad ziemią zostawały, wszechnocność Boska, w podziemne lochy, kanały, meaty, y doliny zgromadziłá y nimi napełniła. BystrzInfCosm C1 r.
patrz: MEAT
– Ze wyprożniony żołądek pokármem, nie máiąc co tráwić, przez ciepło náturalne, sam się trawi, y kurcząc się przez ssanie żyłek messaraiczych od wątroby, tę náturalną exigencją czuie. BystrzInfCosm F2v.
patrz: MESSARAICZNY
– Ziewánie iest to witálne poruszenie muszkułow mezenterycznych, przez ktore usiłuie nátura z części zewnętrznych, poruszyć y wyzionąc exhalacye zgniłe, á powietrzem żywszym y zdrowszym sporzey nad zwyczayne odetchnięcie zábranym oneż orzeźwić. BystrzInfCosm Fv.
patrz: MEZENTERYCZNY
– J ták w naymędrszym Teologu, Filozofie, státyście, taż co do istoty iest dusza, co y w nayprostszym wieśniaku. Taż w symplaku, idyocie, nayboiaźliwszym mezomácie, w rozlazłym gamoniu y nikczemnym gapiu; co w ludziach naywiększey inwencyi, w odważnych káwalerach, Pańskiego umysłu osobách. BystrzInfCosm D3v.
patrz: MEZOMAT
– Te zaś wody były czyste, przezroczyste, zgołá samym własnym elementem, żadnemi innemi materyalnych rzeczy mixturami niepomieszane, iáko są teraźnieysze ziemne wody. BystrzInfCosm A4.
patrz: MIKSTURA
– Morza też lubo po części pożarem ziemi wysuszone, átoli y te od ziemnych mixtur, słoności, siarczystych, saletrzystych y inych miszkulancyi przepurgowane, iednę sferę iáko teraz, ták y po dniu ostatecznym składáć będą. BystrzInfCosm I4.
patrz: MISKOLANCJA, MISKOLANCJA, MISKULANCJA, MISZKULANCJA
– Bog [...] Z elementu zaś powietrza, o ktorym rzekło się w liczbie XIII uformował firmáment, to iest niebo gwiazdowe, niżey tych wod nádfirmamentowych. BystrzInfCosm B4.
patrz: NADFIRMAMENTOWY
– Ze bowiem szkło wypukláste sposobne iest do zápalenia, y rzeczy choć máłych zá większe udánia, to się tym dzieie. Ze promienie słoneczne gromádzi y nadłámane przepuszcza. BystrzInfCosm E2.
patrz: NADŁAMANY
– Druga okoliczność: iż ciałá dusz błogosławionych, ná ten czas będą uwielbione. To iest nábędą nástępuiących przymiotow. [...] Jż stánie się niecierpiętliwie [!]: żadnym passyom, żalom, boleściom, paroxyzmom nie poddane. BystrzInfCosm Iv.
patrz: NIECIERPIĘTLIWY
– Bo co zmysł zewnętrzny poymuie, imáginatywa poznaie, y sądzi zá rzecz sobie przyzwoitą y dobrą, do tego y skłonność áppetytu wewnętrznego bierze, álbo też awersya, ieżeli sądzi rzecz złą y sobie nieprzyzwoitą. BystrzInfCosm F3-F3v.
patrz: NIEPRZYZWOITY
– Dusze też potępieńcow ráde nie ráde wyrokiem przymuszone Boskim ziednoczą się z ciałámi swemi. BystrzInfCosm Iv.
patrz: NIERAD
– Gdy Ian. S. w obiawieniu przypodobał do oblubienicy niebo [...] to się bráć powinno w allegorycznym sensie: ták y podobieństwo Nieba do kwadratowey figury miástá. BystrzInfCosm A2.
patrz: OBJAWIENIE
– Gdy Ian. S. w obiawieniu przypodobał do oblubienicy niebo [...] to się bráć powinno w allegorycznym sensie: ták y podobieństwo Nieba do kwadratowey figury miástá. BystrzInfCosm A2.
patrz: OBLUBIENICA
– Albowiem ciałá potępieńcow smrodem, brzydkością, y wszelką obmierzłością przeięte, ogniem piekielnym, mękámi niewymownemi, wiecznie dręczone będą. BystrzInfCosm I2.
patrz: OBMIERZŁOŚĆ, OBMIERZŁOŚĆ, OBMIRZŁOŚĆ
– Te obroty [ciał niebieskich]/ przez Intelligencye, to iest Aniołow się dzieią. BystrzInfCosm C2v.
patrz: OBRÓT
– Ná Oceanie zaś Amerykańskim, y Afrykańskim co raz nowe wyspy się znayduią. BystrzInfCosm H1.
patrz: OCEAN
– Ná Oceanie zaś Amerykańskim, y Afrykańskim co raz nowe wyspy się znayduią. BystrzInfCosm H1.
patrz: OCEAN
– W tym samym dniu [stworzenia] doskonalić się poczęłá Atmosfera [...] y sposobić aurę dla odetchnięcia przyszłego, ták ludzi, iáko y zwierząt. BystrzInfCosm C1.
patrz: ODETCHNIĘCIE
– [...] te się liczą: potencya mowięnia. Odetchnięcia, ziewania, płákánia, smiania, ruszania się, kichania. BystrzInfCosm E4 v.
patrz: ODETCHNIĘCIE
– [Prorocy] swoią nauką zbiiać fałsze Antychrysta, omamienia AntyPapy odkrywać [...] będą. BystrzInfCosm H3.
patrz: OMAMIENIE
– Odetchnienie żyiącego człowieká od tegoż organu ciałá zawisło, co y mowienie. Bo zporządzone ná to są płuca áby przez nos y ustá, á potym arteryą ciągnęły w siebie powietrze, y nim nádęte iák miechy, temperowały gorącość części wewnętrznych, osobliwiey serca, ustáwicznym wáchlowániem go chłodząc. BystrzInfCosm Fv.
patrz: ORGAN
– Pierwey bowiem człowiek [...] woni zapáchu lilii [...] A potym sądzi, y zdánie formuie: [...] że pachniąca lilia. BystrzInfCosm F3.
patrz: PACHNĄCY, PACHNIĄCY
– Toż sądzę o żabách, bufonách, y innym robáctwu, iáko to pchłách, pluskwach, stonogách, paiąkách. BystrzInfCosm C4.
patrz: PAJĄK
– Trzecia [błonka oka] iest siatczysta; na ksztáłt siatki páięczey rozpostárta. BystrzInfCosm C1.
patrz: PAJĘCZY
– Znayduią się niektore zwierzętá, ktore z náuki formuią wiele słow podobnych mowie ludzkiey: iákie są pápugi, sroki, szpaki. BystrzInfCosm FG1.
patrz: PAPUGA
– Zywot [...] macierzysty [...] formę orgániczną substancyalną cáłego ciałá formuie: wyrabiáiąc w máteryi według proporcyonalnego części rozłożenia, formę parcyalną przyzwoitą sercu, wątrobie [...] y innym wszystkim członkom. BystrzInfCosm D3.
patrz: PARCYJALNY
– Ludziom w gorączkach y inszych paroxyzmach zostaiącym nic należycie nie smakuie. BystrzInfCosm E4v.
patrz: PAROKSYZM
– Stánie się niecierpiętliwie: {! ciało] żadnym passyom, żalom, boleściom, paroxyzmom nie poddane. BystrzInfCosm I1v.
patrz: PAROKSYZM
– Determinowane mieysce y słowy określone, iest to mieysce niższe álbo wyższe: w prawą álbo w lewą [...] Zgoła względem położenia części iákiey świátá álbo rzeczy materyalney partykularney ná świecie. BystrzInfCosm B2-B2v.
patrz: PARTYKULARNY
– Pielgrzym Apostolski. BystrzInfCosm G4v.
patrz: PIELGRZYM
– A przecie w krotkim czasie Chrystus tąż Wszechmocnością Boską sporządził, że raz pieciorgo chlebá ták rozmultyplikował, iż piąciom tysięcy ludzi; drugi raz siedmioro chleba, iż czterem tysięcy ludzi, do sytości wystarczyło. BystrzInfCosm C.
patrz: PIĘĆ
– Racja jest trzecia. Iż przyznawszy żywotowi Macierzyńskiemu dzielność w formowaniu ciała ludzkiego i formy organicznej łatwa się znajduje, przyczyna: tak wrodzenia dzieci w naturę matek, jako odrodków częstokroć i poczwarnych płodów. BystrzInfCosm D3v.
patrz: POCZWARNY
– Ponieważ w tym dniu po wielkiey części mieysce podfirmamentowe z wod wyprożnione: toć álbo innym stworzeniem nápełnione być musiało: álbo náturalnie było prożne. BystrzInfCosm Cv.
patrz: PODFIRMAMENTOWY
– Ná początku czterech lat kończących ostátni wiek światá ziáwi się Antychryst, to iest pomnieyszony Krol czyli Xiążę, ktory w kráiach należących do Państwa Rzymskiego się ziawi. BystrzInfCosm H1v.
patrz: POMNIEJSZYĆ
– Ná ten czas iednak osobliwszym Wszechmocności Boskiey konkursem stáło się, że w iednym dniu do swoiey doskonałey pory rozliczne drzewa, ziołá, y kwiecia przyszły. BystrzInfCosm C1.
patrz: PORA
– [...] wielu poważnych Swiętych Oycow domniemywa się, iż ten świat od stworzenia świata do skończenia swego, w iedneyże porze trwáć bedzie tylko sześć tysięcy lat. BystrzInfCosm G4.
patrz: PORA
– Aby człowiek powonił trzy do tego służą rzeczy. Pierwsza iáko instrument nos w swoiey organizacyi wydoskonálony, y duszą żyiącą ożywiony. BystrzInfCosm E4v.
patrz: POWONIĆ, POWONIEĆ
– Co zaś do mieysca niebieskiego, á zá tym y czásu, ná ktorym tego dnia trzeciego stworzenia światá, lokowáne iest słońce y Xiężyc? Zda się być prawdziwsza iż słońce stworzone ná Ekwatorze, to iest ná cyrkule rowno odległym od ostatnich granic swoich: to iest w poł nieba, gdy porownanie iest dnia z nocą. BystrzInfCosm C3.
patrz: PRAWDZIWA
– A lubo teraz przydłuszszego czasu potrzebuie ziemia, áby się przyodziała kwieciem, y zrodziłá drzewa. Ná ten czas iednak osobliwszym Wszechmocności Boskiey konkursem stáło się, że w iednym dniu do swoiey doskonałey pory rozliczne drzewa, ziołá, y kwiecia przyszły. BystrzInfCosm C.
patrz: PRZYDŁUŻSZY
– Ná ten czas iednak osobliwszym Wszechmocności Boskiey konkursem stáło się, że w iednym dniu do swoiey doskonałey pory rozliczne drzewa, ziołá, y kwiecia przyszły. BystrzInfCosm C1.
patrz: PRZYJŚĆ, PRZYŚĆ
– Co samo się pokázuie z owego wieloryba ktory cáłego Jonę Proroká połknął, Jonae, 2. J niedawno w Roku 1739. dnia 3. Grudnia w Hiszpánii nad przylądowaniem w Prowincyi Biscaia ubito wieloryba ná 26. łokci Olenderskich w zdłuż, ná 28. łokci w szerz, z skrzelámi ná łokci 13. Z ktorego tłustości wysmażono tronu funtow 26100. BystrzInfCosm C4.
patrz: PRZYLĄDOWANIE
– ...koło wozowe impetem swego obrotu odbiia błoto przylgnięte. BystrzInfCosm A4.
patrz: PRZYLGNIĘTY
– Do ktorey kości są przypoione dwa mięsiste mamilarne kanaliki nákształt gebki, z samym muzgiem złączone. BystrzInfCosm E4.
patrz: PRZYPOJONY
– Duch Boży oczywiście mowi: iż w ostateczne dni wielu odstąpi wiary, przystaiąc do ducha błędow, y nauki biesowskiey. BystrzInfCosm H3.
patrz: PRZYSTAWAĆ
– ...prędszy álbo leniwszy, przytęższy álbo wolnieyszy ięzyká obrot [zmienia głos]. BystrzInfCosm F1.
patrz: PRZYTĘGI
– A teyże godziny trzęsienie ziemi będzie, dziesiąta część miasta się zapadnie, y przytłucze ná siedm tysięcy ludzi. BystrzInfCosm H3v.
patrz: PRZYTŁUC
– Czwartá prawda: iż rzeczy słuchowi podległe áby swoy ogłos sprawiały, tych kondycyi y okoliczności potrzebuia. Pierwszey: áby rzecz przez kollizyą y uderzenie iedney o drugą ogłos wydałá, byłá do brzmienia sposobna, ktorego brzmienia przytłumienie, y ogłos tłumi. Dla tego czy szklenica, czy dzwonek choć uderzony, nie wydáie głosu, gdy brzmienie ich ręką się przytłumi. BystrzInfCosm E3.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– Czwartá prawda: iż rzeczy słuchowi podległe áby swoy ogłos sprawiały, tych kondycyi y okoliczności potrzebuia. Pierwszey: áby rzecz przez kollizyą y uderzenie iedney o drugą ogłos wydałá, byłá do brzmienia sposobna, ktorego brzmienia przytłumienie, y ogłos tłumi. Dla tego czy szklenica, czy dzwonek choć uderzony, nie wydáie głosu, gdy brzmienie ich ręką się przytłumi. BystrzInfCosm E3.
patrz: PRZYTŁUMIENIE
– Toć że Bog to Niebo postánowił mieyscem nieskończoney chwały swoiei, y wiecznego szczęścia Błogosławionych; przyzwoita było, áby y mieysce ták chwały iáko szczęścia tego cyrklistey figury było, ktorey końca nie znaydziesz. BystrzInfCosm C3.
patrz: PRZYZWOITA
– Iákoż przyzwoita, áby tá Prowincya mieyscem byłá Sądu Chrystusowego Uniwersalnego, ktora byłá mieyscem národzenia, wychowania, opowiadánia Ewangelii, śmierci, zmartwychwstania, W niebo wstapienia Chrystusa Paná. BystrzInfCosm I2.
patrz: PRZYZWOITA
– Zywot zaś mácierzysty ma tę dzielność, iż nie tylko przez dodánie álimentu y ákkrecyą máteryi, wzrost czyni embryonowi; ale formę orgániczną substancyalną cáłego ciáła formuie: wyrabiáiąc w máteryi według proporcyonalnego części rozłożenia, formę párcyalną przyzwoitą sercu, wątrobie, śledzionie, muzgowi, y innym wszystkim członkom ták wewnętrznym iáko y powierzchnym. BystrzInfCosm D3.
patrz: PRZYZWOITY
– Powstaną Pseudochrystowie, y PseudoProrocy, czynic będą wielkie znaki y cuda. BystrzInfCosm H2.
patrz: PSEUDOCHRYST
– Apostołowania swoiego zá dopuszczeniem Boskim zábici będą od Antychrysta Enoch y Eliasz, y z śmierci ich tryumfy y rádość nástąpi wielka Antychrysta y PseudoPapy. BystrzInfCosm H3v.
patrz: PSEUDOPAPA
– Dusze też potępieńcow ráde nie ráde wyrokiem przymuszone Boskim ziednoczą się z ciałámi swemi. BystrzInfCosm Iv.
patrz: RAD, RADY
– Iáki ogłos dzieie się gdy w kotły biią, dzwonią we dzwony, rąbią etc. BystrzInfCosm E3.
patrz: RĄBAĆ, RĄBAĆ, RĘBAĆ, RUBAĆ
– Ktoremu błędowi okázyą były Retorskie tropy: gdy chwaląc z odwagi iákiego káwalera nazywáią go wielkim Alexandrem, Achillesem [...] BystrzInfCosm D2r.
patrz: RETORSKI
– Bo Daniel w Rozd. 12. Opisuiąc: iż ták czas przyidzie iákiego nigdy nie było Opisuiąc zmartwychwstánie, zbáwienia i potępienia ludzkiego ostátni Boski wyrok. Opisuiąc rozproszenie wiernych Chrystusowych, wyrażaiąc czas, dwa czasy, y pułczasu, to iest pułczwarta latá pánowania Antychrysta. Zgoła to krotko wyraziwszy, co się przed skończeniem świata dziáć poniekąd będzie. BystrzInfCosm H4.
patrz: ROZPROSZENIE, ROZPROSZENIE, ROZPRÓSZENIE, ROZPRUSZENIE
– W gębie nayprzod być powinna pokármu mástykacya y ruminácya. BystrzInfCosm F2v.
patrz: RUMINACJA
– Siodma okoliczność: iż tym sposobem SS. Apostoł owie inni ktorym władza będzie sądzenia ná tym Trybunale, máiąc dostatecznie przeyzrzaną sobie sprawę każdego, ferowáć będą sentencyą iednych zbáwienia, drugich potępienia, bez żadnego ubliżenia powagi sędziego Chrystusa. BystrzInfCosm I3v.
patrz: SENTENCJA
– Widziałem trony rozłożone, zasiadł starodáwny, przed ktorego obliczem rzeka ognista wypadła. Tysiące tysiącow służyły mu y dziesięc tysięcy sto kroć tysięcy assystowało mu: sąd złożony, y księgi otworzono. BystrzInfCosm I.
patrz: STOKROĆ
– Ná ten czas iednak osobliwszym Wszechmocności Boskiey konkursem stáło się, że w iednym dniu do swoiey doskonałey pory rozliczne drzewa, ziołá, y kwiecia przyszły. BystrzInfCosm C1.
patrz: SWÓJ
– Chrystus [...] pięciorgo chlebá ták rozmultyplikował, iż piąciom tysięcy ludzi [...] do sytości wystarczyło. BystrzInfCosm C1.
patrz: SYTOŚĆ
– Zkąd się wnosi dla czego rozmaity w ludziach głos sie znayduie: dyszkant, ált, tenor, bas? BystrzInfCosm F.
patrz: TENOR
– [...] wielu poważnych Swiętych Oycow domniemywa się, iż ten świat od stworzenia świata do skończenia swego, w iedneyże porze trwáć bedzie tylko sześć tysięcy lat. BystrzInfCosm G4.
patrz: TRWAĆ
– [...] taż sama iest dusza [...] w piianym co w trzeźwym. BystrzInfCosm C3v.
patrz: TRZEŹWI, TRZEŹWY
– Trzecia: czemu y nayodlegleysze objecta, ná przykład słońce záchodzące zá gorę, álbo domostwo, widzi się tuż gory tuż domostwa? BystrzInfCosm E2v.
patrz: TUŻ
– Jednę ich część lokował niżey tuż Empyreyskiego nieba. BystrzInfCosm B4.
patrz: TUŻ
– Kii połową álbo iáką częścią utchnięty w wodzie zda się złamany. BystrzInfCosm E2r.
patrz: UTCHNIĘTY
– Lucyfer czyli to uwiedziony, godnością nátury swoiey, czyli wzgardą nátury ludzkiey, czyli pretensyą złączenia się Synostwa Boskiego z náturą swoią Anielską, czyli uzurpowániem sobie wszelkiey włádzy nad innemi Aniołámi y cáłym świátem, czyli dumno coś Boskiego sobie uzurpuiąc, dość że ciężko zgrzeszył. BystrzInfCosm Bv.
patrz: UZURPOWANIE
– Záczym chociaż iedenże człowiek y rozumie, y pospolite zwierzętom czucia, własny ziołom wzrost y wegetácye czyni, przecięż to nie iest znakiem y dowodem trzech dusz przerzeczonych, ále tylko iedney ták doskonáłey, ktora w cáłym człowieku ták rożne sprawuie ákcye witalne. BystrzInfCosm D2v.
patrz: WEGETACJA
– Po niektorym zaś czasie gdzy się wydoskonalą przerzeczone części ciáłá ludzkiego, osobliwiey zaś serce ludzkie: ustępuie dusza pierwsza wegetuiąca, á ná iey mieysce nástępuie dusza doskonalsza czuiąca pospolita zwierzętom. BystrzInfCosm D2v.
patrz: WEGETUJĄCY
– Ze zaś nie dusza wegetuiąca, á potym czuiąca máteryalna, lecz sam żywot mácierzysty wyrabia ciało y formę iego orgániczną. BystrzInfCosm D3.
patrz: WEGETUJĄCY
– Te zaś ákcye [apetytu] są: miłość, albo nienáwiść: smucenie się álbo weselenie. BystrzInfCosm F3v.
patrz: WESELENIE SIĘ
– J niedawno w Roku 1739. dnia 3. Grudnia w Hiszpánii nad przylądowaniem w Prowincyi Biscaia ubito wieloryba ná 26. łokci Olenderskich w zdłuż, ná 28. łokci w szerz, z skrzelámi ná łokci 13. BystrzInfCosm C4.
patrz: WIELORYB, WIELORYBA
– Co zaś do dnia [stworzenia świata]? ten pospoliciey komputystowie náznáczaią 25. dzień marca, iáko dzień aequinoctium wiosiennego... BystrzInfCosm G1v-G2.
patrz: WIESIENNY, WIOSENNY, WIOSIENNY, WIOSNY
– Ten ná wzor Piotra S. Namiestnika Chrystusowego, uczyni się Antychrysta Namiestnikiem, y gdzie sam Antychryst personalnie nie zásiąże, tam ten Wikáryusz honor, chwałę, cześć bałwochwalską, y wiarę Antychrysta pomnażać będzie. BystrzInfCosm H2.
patrz: WIKARIUSZ
– J iedna para czy to wilkow, czyli lisow, álboli baranow, ná wilczury, lisiury álboli baraniury wystarczyć nie mogłá, dla pary ludzi. BystrzInfCosm C4v.
patrz: WILCZURA
– Co że się dzieie w oku żyiącym, dusza ludzka czuiąc go witálnie, tym samym widzenie materyalne sprawuie rzeczy widomey, y tym samym dzieie się, że widzi człowiek. BystrzInfCosm E2.
patrz: WITALNIE
– Co że się dzieie w uchu żyjącym, dusza ludzka czuiąc witalnie to brzmienie y ogłos we wszystkim podobne, rzeczy ogłos czyniącey, tym samym słyszenie máteryalne witalne sprawuie, y tym samym dzieie się że słyszy człowiek. BystrzInfCosm E3v.
patrz: WITALNIE
– Ponieważ te cztery humory żadney ákcyi witálney nie spráwuią: náwet áni nutrycyi y augmentácyi. BystrzInfCosm D4v.
patrz: WITALNY
– Z tych tedy dwoch racyi mogły oprocz zátopienia ziemi, ták być zgromadzone w ziemne wnętrzności, áby ieden okrąg wodnoziemny uczyniły. BystrzInfCosm Cv.
patrz: WODNOZIEMNY, WODOZIEMNY
– ...człowiek [...] słyszy ogłos trąby, smakuie gorzkości pieprzu, woni zapáchu lilii... BystrzInfCosm F3.
patrz: WONIAĆ, WONIEĆ
– ...rzeczy wonieiące, swoię wonią, to iest species czyli pachniące, czyli smierdzące z siebie wypuszczaią. BystrzInfCosm E4.
patrz: WONIAJĄCY, WONIEJĄCY
– Jż przyznawszy żywotowi Macierzyńskiemu dzielność w formowaniu ciáłá ludzkiego y formy organiczney łátwa się znayduie przyczyna: ták wrodzenia dzieci w náturę mátek, iáko odrodkow częstokroć y poczwarnych płodow. BystrzInfCosm D3v.
patrz: WRODZENIE
– Zepchnięta iest do piekła pycha twoia. Jakeś upadł Lucyferze, ktoryś rano wschodził? BystrzInfCosm Auv.
patrz: WSCHODZIĆ
– A przed lat 453. według Długosza lib. 2 gdy Tátárzy Krakowa dobywáli samych Pánień 21000. w niewolą wzięli: tyle innych wyciąwszy ludzi, że krwią się ludzką farbowáłá Wisła. BystrzInfCosm G3.
patrz: WYCIĄĆ
– Chcąc się dla hańby przed cáłym światem, y wstydliwey sromoty przed zagniewaną twarzą Sędziego Boga zakryć, [potepieni] desperacko mowić będą gory padáycie ná nas, pagorki pokrywaycie nas. BystrzInfCosm I2v.
patrz: ZAKRYĆ
– To Empyreyskie Niebo [...] iest ostátnim cyrkułem do centrum ziemi, wszechmocney ręki Boskiey cyrklem formowánym. BystrzInfCosm A1v-A2.
patrz: ZIEMIA
– Po ktorey utarczce Swięci Aniołowie zaczęli tryumf wieczny [...] Zli zaś Aniołowie niewolą wieczną wtarasach piekielnych. BystrzInfCosm B2.
patrz: ZŁY
– Toć zbłądziliśmy od drogi prawey. Zmordowaliśmy się w drodze niepráwości y zguby, o drodze zaś Boskiey niewiedzieliśmy. BystrzInfCosm I2v.
patrz: ZMORDOWAĆ
– Oprocz Apostazyi wielu Chrześcian od Chrystusa, wielu Heretykow y Pogan wiary w Antychrysta: osobliwiey żydostwo cáłą siłą y wiárą przylgnie do Antychrysta iáko do swego Messyasza, więcey między innemi nad Chrześciány dokázuiąc. BystrzInfCosm H2v .
patrz: ZYDOSTWO, ZYDOWSTWO, ŻYDOSTWO, ŻYDOSTWO, ŻYDOWSTWO
– Ktorym ogniem nie tylko ptastwo, lasy, miastá, wsi, ludzie, y wszystkie żywioły społoną: ále powietrze, y ziemia iák wągiel żarzeć się będą. BystrzInfCosm I.
patrz: ŻARZEĆ SIĘ
– Bo gdy zasnął Adam Bog wyiął iedno żebro z żebrow iego, y uformował z niego niewiastę. BystrzInfCosm G.
patrz: ŻEBRO
– Ták w nadgrodę Bog nie samym ciáłem, ále y kością żebrową mieysce wyiętego żebra zapráwił, Lubo w Pismie samego ciałá iest wzmianka. BystrzInfCosm G.
patrz: ŻEBROWY