– A iż od dwudziestu kilku tysięcy, ledwo mu 12,000 wojska zostało, tedy kapitanów i oficerów zbytnich częścią abdankował, częścią do Niemiec po ludzi posłał, częścią do Szwecyi, aby inconditam multitudinem ćwiczyli, odprawił. RadziwKSprawy 145.

– Wszystka nieprzyjacielska intencya eo praecipue fine podjęta, aby [...] rzeczpospolitę naszę do abrenuncyowania w wojnie szwedzkiej in perpetuum przywiódł. RadziwKSprawy 86.

– Ukazali im [Szwedom] moi deputaci konstytucyą 1620, która dotąd nie abrogowana, że i mnie od traktatów nie exkludowano. RadziwKSprawy 265.

– Lidzka [chorągiew], bez wiadomości mojej, owszem nad zakazy i abtestacye moje i nad asekuracye na pieniądze, którom im był posłał, z Derptu zeszła. RadziwKSprawy 178.

– Wola J. K. Mości, tudzież prośby i adhortacye Imci panów senatorów zachodziły, abym traktatów [...] nie repudyował. RadziwKSprawy 241.

– Kniaź Hołowczyński też chorągiew swoję zwinąć kazał. Pisałem prosząc, adhortując, aby tego nie czynił. RadziwKSprawy 178.

– Nie miałem wtenczas adjutorów, nie miałem konsyliarzów, ani koryfeuszów. RadziwKSprawy 162.

– Najwyższym na morzu administratorem Karol Karolson Gildenstirn, po nim rząd nad okrętami trzyma Nicolaus Nicolai Zugle. RadziwKSprawy 42.

– Przystąpi potem [pan Buczyński] do affektacyj moich teraźniejszemu czasowi służących. RadziwKSprawy 50.

– Dość na tém, jeźli sobie recesy i wolne na przyszłych sejmikach afektatów swoich reasumowanie warujecie [o szlachcie]. RadziwKSprawy 575.

– Inducye ze Szwedami, nie widzę aby dojść miały, i baczę że Gustaw ich nie szczerze afektuje. RadziwKSprawy 198.

– By o aflikcyach rzeczypospolitej szczerze radzono [...] nie zmęczyłyby nas tak były wojny. RadziwKSprawy 570.

– Wprzód listu tego po Litwie rozsiano kopie, niż sam autentyk do rąk moich oddany. RadziwKSprawy 333.

– Kiedy żagle wojenne krócić i portu się trzymać radzono, tedyśmy [...] przestrzegających suspicyami conviciis et injuriis agrawowali. RadziwKSprawy 574.

– Już posługi moje wdzięcznie od rzeczypospolitej akceptowane są. RadziwKSprawy 458.

– [...] baczę, że mię niechętne języki nie przestają do W.K. Mości [...] udawać. Tak częste na hetmana [...] czynić aklamacye [...] nie wiem co jest inszego, tylko bardziej sobie smakować kiedy nieprzyjaciel rozpościera się w państwach W.K. Mości, niż kiedy się ztąd za odwagą i usługą rycerską wybiera. RadziwKSprawy 158-159.

– Raczcie WMość Panowie J. K. Mość wieść do tego, aby wojsko jakokolwiek akwietowane byc mogło. RadziwKSprawy 191.

– Zawiadywanie też o rządach inflantskich [...] aby jednak od władzy urzędu mego miało być alienowane, nie życzę. RadziwKSprawy 98.

– Niedostatkiem tych potrzeb ścieśniony będąc, musiałem rad nie rad wojenne rady alterować. RadziwKSprawy 305.

– Kamienica [...] na mieszkanie kaznodziejom, preceptorom, katechistom i alumnom wiecznemi czasy do tegoż zboru [...] należeć ma. RadziwKSprawy 600.

– Dnia 22 augusti posyłał nieprzyjaciel do senatu rygskiego, upominając aby się poddali [...] obiecując obronę i amplifikacyą wolności. RadziwKSprawy 62.

– Potem sobie u J. K. Mości upewnił. abym tamecznych włości niczem angaryować nie dopuścieł. RadziwKSprawy 39.

– Majętności nasze ruskie w niwecz splądrowali. Dla Boga, radźcie WMość o nas, abyśmy takiej angaryi nie cierpieli. RadziwKSprawy 173.

– Gustaw animusze swych ludzi, jako inszemi przemysłami do wojny nęci, tak też i rozsiewaniem wieści. RadziwKSprawy 149.

– O podwyższenie żołdu, niechcę z J. K. Mością certować [...] ale cożem ja winien, że taką ansę humorom żołnierskim dano. RadziwKSprawy 216.

– Na przestrogę [...] donoszę, abyś napotem z pieniędzmi ćwierć każdą antycypować rozkazać raczyt. RadziwKSprawy 119.

– Wiedząc że nieprzyjaciel [...] o bowskim zamku przemyśliwał, przyszło mi saluberrimo consilio anticipować jego zamysły. RadziwKSprawy 91.

– Jeźli necessitas ukaże że te subjecta, przeciwko którym on [król] ma swoję antypatyą, mogą mu się znijść ad producendum bonum publicum, ozdobi swój majestat. RadziwKSprawy 572.

– Zabawę moję pod Nitawą [...] W. K. Mość pan mój miłościwy, dla niedostatku aparamentów, nieużyteczną być sądzisz. RadziwKSprawy 194.

– Dla rozerwania sił ich [Szwedów] a snadniejszego szańców postawienia, kazałem aparencyą szturmu uczynić, i z okrzykiem ze wszystkich stron pod zamek podpadać. RadziwKSprawy 160.

– Choć przybyło apparencyi z powiatowych rotmistrzów, ale na to miejsce ujma się stała w pieniężnem wojsku. RadziwKSprawy 121.

– Siła wolnych głosów [...] (jedne baczeniem pańskiem okrywając, drugiego do się nie aplikując przyjmować to zwykł J. K. Mość. RadziwKSprawy 110.

– Pobłogosławił Pan Bóg WMć Panu, abyś też przeciw najduższemu oprzeć się chciał belzebubowi boć sama rzecz apologią niewinności mej daje. RadziwKSprawy 125.

– W pole kilkakroć provocatus nie występował [Piotr Kmita], ale samą kopaniną i armaturą gerebat. RadziwKSprawy 292.

– Przy armacie rozumieją się i moździerze, ogniste i proste kule, prochy, ołów, knoty, łańcuchy [...] i osobny do tego wszystkiego dozorca artylermistrz. RadziwKSprawy 478.

– Lidzka [chorągiew], bez wiadomości mojej, owszem nad zakazy i abtestacye moje i nad asekuracye na pieniądze, którom im był posłał, z Derptu zeszła. RadziwKSprawy 178.

– W tem W. K. Mości asekuruję, że w najmniejszym pieniądzu rzeczpospolita defraudacyi nie cierpi. RadziwKSprawy 182.

– Księciu Karolusowi matka do Nikopingu wrócić się kazała [...] na wiosnę, nie tuszę, aby bratu miał dawać asystencyą. RadziwKSprawy 145.

– Ile żywych świadków cnoty mej [...] tyle dobrych przyjaciół potomstwu memu, tyle asystentów contra omnes adversitates zostawię. RadziwKSprawy 587.

– Atestacyą do skarbu na szkody które mu snać poczyniono, dać gotowem. RadziwKSprawy 198.

– Przez półtora dnia [...] siedząc między WMościami spektatorem tylko, a nie audytorem byłem, przypatrując się pilnie rozmowom WMościów. RadziwKSprawy 501.

– Kamienica częścią na szkolne auditorya dla ćwiczenia dziatek, częścią na mieszkanie kaznodziejom [...] należeć ma. RadziwKSprawy 500.

– W takiej błahości sił naszych muszę W. K. Mość prosić, abyś z jakiejkolwiek miary na augmentacyą wojska pozwolić raczył. RadziwKSprawy 41.

– Mniejbym też wołał o aukcyą woyska, gdyby mi było mature ręce rozwiązano, bo i w rotmistrzach i towarzyszach mógłbym był zaraz przebierać. RadziwKSprawy 50.

– Consultius było, albo przestrogom moim prawdziwym wiarę dawać, albo swoje w Szwecyi mieć aksploratory, niż owym awizom drukowanym [...] wiarę dawać. RadziwKSprawy 110.

– Nie przyszło do tego, aby pan referendarz, czeladź postrzałami podrażnioną, od tej roboty awokował, i tamtych żywota ochronić mógł. RadziwKSprawy 128.

– Imć pan podskarbi koronny powiedział, iż pół Polski banitować musiałby, kiedyby ridige konstytucye egzekwować miał. RadziwKSprawy 584.

– ...te które zostały [zamki] zaniedbane są, nietylko żeby blankowania poprawić, rowy przeczyścić [...] ale deski i gonta [...] żałowano przybić. RadziwKSprawy 482.

– Blokhauzy po obu stronach [Dźwiny] budować chcę. RadziwKSprawy 41.

– Proszę [...] abyście mi WMościowie świadkami byli, żem i łaski przez błaganie i niewinności przez justifikacye u króla Imci pana mego szukał. RadziwKSprawy 598.

– W takiéj błahości sił naszych, muszę W.K.Mość prosić, abyś [...] na augmentacyą wojska pozwolić raczył. RadziwKSprawy 41.

– Bez pieniędzy [...] czas będą darmo trawić. Bo jak mam wiadomość, już sobie dwa miesiące borgowe rachują. RadziwKSprawy 48.

– Stan [...] szlachecki częstémi poborami z chłopską kondycyą równać się musi. RadziwKSprawy 637.

– Kto w te rzeczy [wojenne] ladajako się opatrzywszy na wojnę trąbi, ten znaczną swéj porywczości chłostę odnosi. RadziwKSprawy 474.

– Kamienica częścią na szkolne auditorya dla ćwiczenia dziatek, częścią na mieszkanie kaznodziejom [...] należeć ma. RadziwKSprawy 500.

– [...] w omierżenie i ohydę stanowi szlacheckiemu przywodzą [mnie] [...] z takiej defidencyi, jaka może być korzyść? RadziwKSprawy 164.

– Teraz był czas w inflantskich i estońskich miastach i zamkach dufałe obstalować szpiegi, wiernych indzinierów incognito na deliniowanie miast, zamków [...] żeby się wżdy do nich przystęp wiedział [...]. RadziwKSprawy 484.

– [...] dobréj sławie naszéj zawistne derogują języki [...]. RadziwKSprawy 322.

– In casu tedy wszelakiéj pomienionéj kontrawencyi [...] z niedbalstwa naszego jawnego lub sukcesorów naszych pochodzącéj, a funduszowi temu naszemu derogującéj o pomienioną zarękę [...] dajemy wolność i moc tym listem, zapisem i wiecznym funduszem naszym Imci panu aktorowi [...] pozwać nas [...]. RadziwKSprawy 603.

– [...] oznajmuję, żem kopią onego listu [...] kazał passim rozsiać, eo fine, żeby [...] mieli go czém zrażać i onera belli detrahować. RadziwKSprawy 181.

– O inszych powiatach słychać wprawdzie, że się gotują, ale jako prędko i jak porządnie przybędą, trudno dewinować. RadziwKSprawy 93.

– [...] serce człowieka boli na taką krajów naszych dezercyą [...]. RadziwKSprawy 13.

– Teraz na dochad do Wmć Pana piszę, oznajmując iż sam u nas źle. RadziwKSprawy 87.

– [...] dla dogody [..] ojczyznie, obojga tego co od W. K. Mości na mnie włożone jest nie zbraniam się. RadziwKSprawy 20.

– [...] mógłby on [Wilhelm] [...] przez książęta z sobą zkrewnione dogodnie usłużyć J. K. Mości, w sposobieniu żołnierza cudzoziemskiego. RadziwKSprawy 483.

– Nie to też w mojéj głowie czwałało, abu potomstwu memu privatas inimicitias dogryzać nie przychodziło [...]. RadziwKSprawy 587.

– [...] w mieście, jako nam, nie dogryzą niewczasy [Szwedom] [...]. RadziwKSprawy 120.

– [...] przed tą ekspedycyą miałeś W. K. Mość ze mnie dosyć czułego i życzliwego w donoszeniu przestróg i solicytowaniu o prędki ratunek [...] sługę [...]. RadziwKSprawy 84.

– [...] pieniędzy skarbowych nie stało na dopłacenie wojsku téj ćwierci, która się in majo zaczęła [...]. RadziwKSprawy 236.

– Mnie dostawanie Nitawy, tępo bez piechoty idzie [...]. RadziwKSprawy 148.

– Czemu się tego przez lat półtrzecia dożebrać nie mogę, aby mię do sprawy przypuszczono? RadziwKSprawy 597.

– Siła wolnych głosów [...] (jedne baczeniem pańskiem okrywając, drugiego do się nie aplikując przyjmować to zwykł J. K. Mość. RadziwKSprawy 110.

– Skorom to przeczytał, przyznam się W. Ks. Mości, żem wielkie w sobie uczuł alteracye, bo mię owdzie zaciąg żołnierski, za późném listów przypowiednych wydaniem, siwego włosa i wielkiéj dostatków mych nabawił straty: owdzie nawałność następującego niebezpieczeństwa, a lada jaka w pole wyprawa, moję głowę mi gryzła, i śmiertelną chorobą na łóżko w obozie przywaliła. RadziwKSprawy 103-104.

– Skorom to przeczytał, przyznam się W. Ks. Mości, żem wielkie w sobie uczuł alteracye, bo mię owdzie zaciąg żołnierski, za późném listów przypowiednych wydaniem, siwego włosa i wielkiéj dostatków mych nabawił straty: owdzie nawałność następującego niebezpieczeństwa, a lada jaka w pole wyprawa, moję głowę mi gryzła, i śmiertelną chorobą na łóżko w obozie przywaliła. RadziwKSprawy 103-104.

– Zawiadywanie też o rządach inflantskich [...] aby jednak od władzy urzędu mego miało być alienowane, nie życzę. RadziwKSprawy 98.

– Słuszniey było innocencyi ich indulgere, aniżeli się na autora tak bardzo urażać. RadziwKSprawy 130.

– Ostatnia moja z Pontusem rozmowa dnia 29 julii instytuowana, sadziła się na tychże jako i pierwéj punktach [...]. RadziwKSprawy 274.

– [...] niepomału mnie afficit, dlatego samego, żeby [...] też quid adversi żeby o mnie nie insimulowano [...]. RadziwKSprawy 123.

– [...] wolę szczerze dawać znać co się dzieje niż potém [...] jakiego erroru [...] insymulowany być. RadziwKSprawy 118.

– [..] kilka czat [...] wysłałem, które [...] listy różne nieprzyjacielskie intercypowały [...]. RadziwKSprawy 176.

– [...] oznajmuję W. K. Mości, iż w tej sprawie częste interpelacye miewam [...]. RadziwKSprawy 241.

– [...] będąc sollicite od niektórych Ich Mościów panów senatorów przednich [...] o niebezpieczeństwa bliższych powiatów interpellowany, nie mogłem z zawiązanemi oczyma patrzeć na obnażenie granic ojczyzny naszéj [...]. RadziwKSprawy 508.

– [...] nie mógłbym tak łagodnego formować responsu, jakiegoby opaczny interpres ku obrazie J. K. Mości pociągnąć nie mógł. RadziwKSprawy 334.

– [..] za obmyśliwaniem ich Mościów i w domach cało mieszkamy i tu spokojnie interregnowe odprawujemy konsultacye [...]. RadziwKSprawy 629.

– [...] tam potęgi nie masz, gdzie jéj najpilniéj było potrzeba, gdzie być mogła kiedyby taka interwersyja nie zaszła. RadziwKSprawy 518.

– [...] nie wiem ktoby samemu WMości pochwalić to miał, żeś się pierwszy [...] nalazł którybyś [...] starożytne w urzędach Rzeczypospolitéj stopnie interwertował, związki pokrewności targał [...]. RadziwKSprawy 507.

– Classem mieć na morzu, która [...] na intymidowanie Szwecyi, na zatrwożenie obywatelom tamecznym [...] byłaby potrzebna. RadziwKSprawy 484.

– [...] nie da się [nieprzyjaciel] w pole żadnémi irrytamentami wywabić [...]. RadziwKSprawy 107.

– Respons taki J. K. Mości, jako nad mniemanie nasze przypadł, tak też jęk wielki z strachem zmięszany pobudzić w nas musi [..]. RadziwKSprawy 503.

– Stan [...] szlachecki częstémi poborami z chłopską kondycyą równać się musi. RadziwKSprawy 637.

– Przy armacie rozumieją się i moździerze, ogniste i proste kule, prochy, ołów, knoty, łańcuchy [...] i osobny do tego wszystkiego dozorca artylermistrz. RadziwKSprawy 478.

– [...] a jeżelim się pierwéj na te poselskie fasces nigdy nie łaskawił, pogotowiu teraz musi mi to każdy przyznać, i żadnéj nie mam przyczyny, dlaczegobym korzystać wiele miał [...]. RadziwKSprawy 611.

– Jeździ, depce po nas, z dostatków i ziem nam wydartych bogacieje, ex confusione nostra tryumfuje; my z ubóstwem, z łupiestwem żołnierskiém, z niezmiernémi kontrybucyami, z wnętrznemi fakcyami i niezgodami conflictamur; a nieprzyjacielowi serca, siły i dostatki z nas coraz rosną. RadziwKSprawy 570.

– Najwyższym na morzu administratorem Karol Karolson Gildenstirn, po nim rząd nad okrętami trzyma Nicolaus Nicolai Zugle. RadziwKSprawy 42.

– [List do hetmana wojsk moskiewskich] Doznawaliście tego na szczęściu swojém świeżo, że ani nasze od was zaprzysiężonym pokojem ubezpieczenie, ani od tak wielu lat zaczęte przygotowania wasze, ani posiłki wojsk cudzoziemskich, ani nowe i u was przy tém niezwyczajne sposoby i fortele wojenne, ani tak znaczne rąk waszych roboty, ani tak możnie wydane skarby wam do dokazania niesprawiedliwych zamysłów waszych najmniej nie pomogły. RadziwKSprawy 706.

– Pan Bóg [...] nasyci nas przez postronnego jakiego nieprzyjaciela tych popiołów i tych ruin, które sami nad bracią naszą doma dokazujemy. RadziwKSprawy 577.

– Acz co wiedzieć, qua fide nieprzyjaciel te dwanaście niedziel komputować zechce, o czém wyświadczać się i exploratores chować, byli powinni ci, którym W.K. Mość traktaty po sejmie poruczyć raczył, bo mnie odstrychnionemu nielża in alienam messem sierzpca zawadzać. RadziwKSprawy 7.

– Nieprzyjaciel podpadł pod Nitawę. Poszedłem i ja nie mieszkając, puściwszy się bez oboku kommunikiem na odsiecz. RadziwKSprawy 94.

– Lidzka [chorągiew], bez wiadomości mojej, owszem nad zakazy i abtestacye moje i nad asekuracye na pieniądze, którom im był posłał, z Derptu zeszła. RadziwKSprawy 178.

– Ta komisya, jak padwan taniec włoski, jeden krok przed się, a dwa kroki za się chodziła. RadziwKSprawy 473.

– Prawo o paleniu, o nieczytaniu ksiąg [...] postanowili, którego sejm nigdy nie stanowił. RadziwKSprawy 577.

– 100 koni kozaka wyprawują, i to na takich koniach, że tenże pałub ciągnie, tenże w poczcie do potkania się chodzić ma. RadziwKSprawy 93.

– My [...] temu funduszowi zapisowi naszemu we wszystkich jego punktach i paragrafach na nas do wypełnienia należących dosyć uczynić powinni będziemy. RadziwKSprawy 603.

– W Mość miłościwi panowie dobrze to u siebie wszystko uważywszy, ten domu swego paroksyzm poczytacie sobie nie za nieszczęście, ale za wypłacony dług. RadziwKSprawy 608.

– Jakiby tych ludzi miał być usus a jaka partycya, to osobne jest consilium samemu hetmanowi należące. RadziwKSprawy 4770.

– Na tym partykularzu naszym nie trza tak tentownych środków przybrać, któreby niebezpieczeństw od króla Imci w instrukcyi nam przełożonych przełamać mogły. RadziwKSprawy 582.

– Nie chcę ja tedy być parycydą, nie mogę też o królu Imci rozumieć, aby się do nas uważać miał. RadziwKSprawy 505.

– Nie chybiło to czegom się obawiał, bo nieprzyjaciel nagle przyszedł na Nitawę, za którym i ja z dosyć wczesnym przyszedłem ratunkiem i pewną odsieczą, by była perfidia preopugnatorów nieprzyjacielowi, tak obronnéj fortecy ultro nie podała, nietylko bez wszelakiego gwałtu, ale i nikogo na oko nie widząc. RadziwKSprawy 95-96.

– Ztąd trudne zaciągi, ztąd niesprawiedliwe chorągwie osadzanie, a jeszcze trudniejsze wojsk rozprawy bywają, bo miasto tego co by miał drugi do ojczyzny jechać, jeźli ją ma, jeźli nie ma, jechałby do powinnego, albo by się dworską zabawił, nadgrod czekając, to on [żołnierz] woli zawzdy być in armis, lada płatek swawolnie podniósłszy, bo i kondycyi na którejby chleb żołnierski frymarczył i nadzieje o nagrodach nie ma; a między swawoleństwem nietylko rotmistrzowstwa i listów przypowiednich prędko się dopnie, ale i dobra za zdobycz sobie kupi. RadziwKSprawy 481.

– Przy mnie woyska, coby się pobić mogło, nie masz więcéj półtora tysiąca, armaty, prochów i innych wojennych potrzeb nic a nic z skarbu dać nie chciano, powiatu dotąd ni jednego nie słychać, a choćby przybyli, przecie takim rządem i gotowością jaka między nimi zwykła bywać, nie bardzoby się ucieszyli. RadziwKSprawy 83.

– Jeszcze nie kazano nam broni od boków dopasywać, jeno je na czas w pochew włożyć. RadziwKSprawy 570.

– Za pochwyceniem Rygi i opanowaniem Dźwizy, do takich nieprzyjaciel ubieżał nas fortelów, jakie w przeszłych inflantskich zaciągach nigdy mu nie służyły. RadziwKSprawy 209.

– Przyjdzieli do wojny, wiem iż mistrzowie i poddymacze wojen w cieniu od marsowych igrzysk daleko siedzieć będą. RadziwKSprawy 498.

– Wszystkie swoje myśli i mozg na tém zabawiają, aby wojna nowemi coraz podniecała się zawadami. RadziwKSprawy 490.

– Żołnierza zaś jego [Gustawa Adolfa] podsycają spolia które, z nas złupiwszy, między się dzieli. RadziwKSprawy 583.

– Jeźli J.K. Mość do pogłaskania animuszów ludzkich skłonić się [...] będzie raczył, wielka też aerarii publici byłaby aukcya z dóbr nad dawne prawa w ekonomje obróconych, a przedtém do skarbu należących. RadziwKSprawy 475-476.

– Strzegłem się takich szranków, w którychby dostojeństwom w. królewiczowskiéj Mości/ y ciekawe języki zabawiać się i poigrawać mogły. RadziwKSprawy 409.

– Politykowanie to saméj natury, że poddani temu panu radzi służą, pod którego panowaniem pierwsze światło [...] oglądali. RadziwKSprawy 489.

– Ale iż i mnie co godzina rozprawy z nieprzyjacielem polnéj czekającemu, niewiele czasu na relacye zbywa, któréj oprócz tego głośne nowiny przynoszą, i WMci memu miłościwemu panu długą legendą czasu zabrać i głowy zabawiać nie chcę, przyjdzie mi na ten czas od tego supersedować. RadziwKSprawy 96.

– Słąwa każdego pana niczém się niepomnaża, jedno z spraw królestwa onemu pożytecznych. RadziwKSprawy 492.

– ...bratu Aleksandrowi dziwuję się, czemu [...] przy mnie, bracie swym, służyć rzeczypospolitej poniechiwa. RadziwKSprawy 205.

– Bo dosyć na tém, że zdrowia mego na posługę W. K. Mości i rzeczypospolitéj oszczędzać nie myślę, ale wżdy sławy, która nad żywot będzie milsza, poniewierać nie mogę. RadziwKSprawy 54.

– Co się napotém ponowi, nie zaniecham oznajmić. RadziwKSprawy 358-359.

– ...byłoby tu wiele poplecznych i postrzemiennych okazyj do snadnéj w tém pomocy Imci, żeby zgodnie i nienakładnie przysłużyć się mógł [brat] rzeczypospolitéj. RadziwKSprawy 205.

– Pisałem też do WMciPana [...] o pana pisarza polnego, aby personaliter przybywał i wojsko porównował. RadziwKSprawy 200.

– Naprzód, aby się koronne i W.Ks.Litewskiego powiaty wszystkie porównywały. RadziwKSprawy 575.

– Nie ubyło z téj miary [konfidencji], żem ten posejmowy czas na próżnowaniu strawił. RadziwKSprawy 578.

– [...] dajemy wolność i moc tym listem, zapisem i wiecznym funduszem naszym Imci panu aktorowi od wszystkich patronów i seniorów zborów ewangelickich w W. Ks. Litewskiém gdziekolwiek będących, et in defectu w Koronie Polskiéj i w państwach i w księstwach do niéj należących mieszkających obranemu, teraz i na potomne czasy będącemu, pozwać nas i sukcesory nasze, w termin należny Ks. Żmudzkiego, do trybunału W. Ks. Litewskiego rokiem statutowym, pozwem zawitym, kładąc na tejże majętności kiejdańskiéj. RadziwKSprawy 603.

– Skorom to przeczytał, przyznam się W. Ks. Mości, żem wielkie w sobie uczuł alteracye, bo mię owdzie zaciąg żołnierski, za późnem listów przypowiednych wydaniem, siwego włosa i wielkiéj dostatków mych nabawił straty: ówdzie nawałność następującego niebezpieczeństwa, a lada jaka w pole wyprawa, moję głowę mi gryzła, i śmiertelną chorobą na łóżko w obozie przywaliła. RadziwKSprawy 103-104.

– Żałuję że mię pisanie W. Królewiczowskiej Mości tu w Birżach dopiero d. 11 decembra doszło; bo aczem sam sejmików dla rozprawy wojska J. K. Mości omieszkał, wszakże przez listy moje, i przez zręczne instrumenta, mógłbym był w kilku powiatach poprzeć téj afektacyi J. Królewiczowskiej Mości, która acz ma wielkie obstacula, gdy pojrzemy iż dobra rzeczypospolitéj, po onych dawniejszych czasach, do takiéj teraz przyszły dyminucyi, że też i ci którzy dla ojczyzny resztą gonią, już beneficium żadnego od niéj mieć nie mogą. RadziwKSprawy 452-453.

– Życzymy sobie z nim [wojskiem szwedzkim]] prędkiéj a daj Boże fortunnéj rozprawy. RadziwKSprawy 102.

– Ale iż i mnie co godzina rozprawy z nieprzyjacielem polnéj czekającemu, niewiele czasu na relacye zbywa, któréj oprócz tego głośne nowiny przynoszą, i WMci memu miłościwemu panu długą legendą czasu zabrać i głowy zabawiać nie chcę, przyjdzie mi na ten czas od tego supersedować. RadziwKSprawy 96.

– Atoli jawne moje było o łaskę J. K. Mości staranie [...] Gdym po walmujzkiém rozproszeniu (17 stycznia 1626) nieprzyjacielowi do Wilna samego zmierzającemu nie dał victoriam prosequi i większą część cladis nostratibus illatae oddałem mu ludźmi swemi, i na świadectwo tego (co oczy wielu w W. Ks. Litewskiém widziały) ten zamek więźniami nieprzyjacielskimi przy chorągwiach pod nogi J. K. Mości położonych napełnił. RadziwKSprawy 594.

– Inni naostatek wiedząc że z skarbu nie przywieziono spełna pieniędzy. odstraszywali drugich od zapłaty, udawając że to na roztargnienie i oszukanie wojska uczyniono. RadziwKSprawy 449.

– [...] proszę, abyś [...] życzliwej rady w tej mierze użyczyć mi chciał, i miał li by się kto inszy , oprócz WMć Pana w to śrubować, sposobu mię nauczył, którym bym się o to starać i tego dostąpić mógł. RadziwKSprawy 202.

– Dla rozerwania sił ich [Szwedów] a snadniejszego szańców postawienia, kazałem aparencyą szturmu uczynić, i z okrzykiem ze wszystkich stron pod zamek podpadać. RadziwKSprawy 160.

– Dnia 22 augusti posyłał nieprzyjaciel do senatu rygskiego, upominając aby się poddali [...] obiecując obronę i amplifikacyą wolności. RadziwKSprawy 62.

– [...] succumbit nietylko posesya nasza w Inflanciech, ale i Litwa nieladajako się wysiedzi. RadziwKSprawy 43.

– Bo a to ja za cudowną Boską Opatrznością supersum meis adversitatibus i na ustroniu siedząc ten mam bonae conscientiae fructum, że ojczyzna mojego od służb odstrychnienia żałuje, że mię lepszéj łaski J. K. Mości godnym być sądzi, że mych emulos, jak Piłata w Credzie, o zamęczenie rzeczypospolitéj z urąganiem wspomina. RadziwKSprawy 569.

– We wtorek zjeżdżali się trębacze dla zamiany więźniów [...]. RadziwKSprawy 264.

– Lecz kto consilia nie tak pozorne jako rzeczypospolitéj bezpieczne przedsiębierze, kto się do woli J. K. Mości przychyla, kto się żądaniu ojczyzny o pokój wołającéj nie przeciwia, kto nadziei i okazyi do ujęcia krwie rozlania, do ufolgowania sumptów, do wytchnienia zniszczonym prowincyom nie zatłumia, temu nie może być zadano, żeby to czynił z małym respektem dla dobra publicznego. RadziwKSprawy 302.

– Ale cóż rzec? kiedy to in sterilem agrum padało, a inimicus homo przytém seminavit zizania, które życzliwe da Bóg pieczołowania moje zatłumiły. RadziwKSprawy 53.

– Bo traktaty z nieprzyjacielem przez samych tylko komisarzów odprawowane, urząd mój hetmański, któremu publico laudo cura Livoniae była commissa, od wszystkiego ekskludowany; prawdziwe o nieprzyjacielskich zamysłach przestrogi zatłumiane; już opaczne wieści, ospalstwo w ludziach mnożące, rozsiewane [...]. RadziwKSprawy 56.

– [...] dajemy wolność i moc tym listem, zapisem i wiecznym funduszem naszym Imci panu aktorowi od wszystkich patronów i seniorów zborów ewangelickich w W. Ks. Litewskiém gdziekolwiek będących, et in defectu w Koronie Polskiéj i w państwach i w księstwach do niéj należących mieszkających obranemu, teraz i na potomne czasy będącemu, pozwać nas i sukcesory nasze, w termin należny Ks. Żmudzkiego, do trybunału W. Ks. Litewskiego rokiem statutowym, pozwem zawitym, kładąc na tejże majętności kiejdańskiéj. RadziwKSprawy 603.

– Użyłem Imci pana starosty żmudzkiego, aby w jednéj dotkliwéj sprawie mojéj z W. Królewiczowską Mością rozmówił się. RadziwKSprawy 345-346.

– Iż [...] ledwo mu 12000 wojska zostało, tedy kapitanów i oficerów zbytnich [...] abdankował. RadziwKSprawy 145.

– O podwyższenie żołdu, niechcę z J. K. Mością certować [...] ale cożem ja winien, że taką ansę humorom żołnierskim dano. RadziwKSprawy 216.