ESJP XVII i XVIII wieku

– Y ztąd dobrze ieden powiedziáł, kiedy Krol August powrocił do Polski po uczynioney abdykacyi swoiey, w tenczas właśnie, kiedy Car pod Pułtawą wygráł, wydał Krol Manifest obszerny. JabłSkrup 19.

patrz: ABDYKACJA

– Táki był y sławny ieden á zácny Poseł. Ten cały wiek swoy Krolowi Kázimierzowi Vexator bez rácyi perpetuus: ták dalece, że Krol Kázimierz między racyami prywátnemi abdykowania Krolestwá dał y te. JabłSkrup 36.

patrz: ABDYKOWANIE

– Nie iestem ták doskonały, iako ow wielki Augustyn Doktor Kościelny, ktory abdita grzechow swoich, światu podał, ná widok w Xiędze szacowney u całego Chrześciaństwa. JabłSkrup 7.

patrz: ABDYTA

– Prawo, y Seym postanowiony, iest iedno, co Monarcha Absolut w swoich Panstwach postanawiaiący. JabłSkrup 59.

patrz: ABSOLUT

– Ach uderz się w piersi ktory Machiawela za Ewangelią swoie, sobie maiąc, takiemi insurracyami populo, Wielkich Ludzi, o stratę honoru, fortuny, y życia przyprowadzasz. JabłSkrup 31.

patrz: ACH, ACH, AH

– Iuż tedy rzadko albo nigdy Kontrakty nasze mogą się zwać, Actus bonae voluntatis mutuae, aktem z obopolney dobrey woli. JabłSkrup 77.

patrz: ACHT, AKT, AKT

– My to Polacy iedni zdamy się bydź nayprawdziwszemi Adama Synami, że co Polak, to Brat. JabłSkrup 23.

patrz: ADAM, ADAM, JADAM

– Iákie szkody skarbowi zadaią Brácia nasi, ledwo rzec nie mogę do tych co administruią skarbowe dochody, że Qui me vobis tradidit majus habet peccatum. JabłSkrup 46.

patrz: ADMINISTROWAĆ

– ROZDZIAŁ TRZECI. Skarb koronny, y szkodzący ták administruiący Prowęnta skárbu, iáko obcy Pánowie, Szlachta, Kupcy. JabłSkrup 27.

patrz: ADMINISTRUJĄCY

– Iest z aktualną ruiną potrzebnego, ktory musi dać, co lichwiarz wydusi nanim. JabłSkrup 76.

patrz: AKTUALNY

– [...]Bo ani náybogatszego Monarchę; nietylko ubogą przez swoy nieporządek Rzeczpospolitę uszkadzać, y ná niey się pożywić niegodzi; áni przykładu brać ze skarbowych co szkodzą, áni allegować, że mała od iednego iest Rzeczypospolitey szkoda; ále wielká od wielu, á y małey niegodzi się czynić. JabłSkrup 45.

patrz: ALEGOWAĆ, ALEGOWAĆ, ALIGOWAĆ

– Krolowie, wszędzie iáko ze Słoncem w świetle, w wysokości, w oświeceniu, w ogrzywániu, y alimentacyi sublunarium symbolizuią. JabłSkrup 31-32.

patrz: ALIMENTACJA

– Woyny z nim [królem szwedzkim] nieapprobuiemy: ale Króla detronizować niedopuścimy. JabłSkrup 38.

patrz: APROBOWAĆ

– Taki argument, iest to pocisk zamierzony na iednego złego, a rzucony na obrażenie wszystkich. JabłSkrup 87.

patrz: ARGUMENT

– Na co było tak siła racyi na trzech drukować arkuszach. JabłSkrup 19.

patrz: ARKUSZ

– Rozdział Pierwszy Intencyą Authora wyrazaiący. JabłSkrup 3.

patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR

– Ale tenże nieprzyiaciel nasz czart przy Samey śmierci iuż nie perspektywy, ále owe Strászne szkła auktywa y większe czyniące rzeczy przypráwuie, ná umyśle y ná oczach duszy nászey, przez ktpte naymnieyszy proszek, gorą całą Się bydź zdaie. JabłSkrup 8.

patrz: AUKTYWUM

– Cnota iaka, y dobry uczynek te są ktore w zwyczay (gdy przyidą) powinny się obserwować pod grzechem, ale nie złych rzeczy praktyki; naprzykład nikt nie pokaże; żeby Kościoł S. Katolicki autentycznie kazał, oleynym pościć postem Polakom. JabłSkrup 84-85.

patrz: AUTENTYCZNIE

– Nieuchodzą skrupułu Officyerowie Cudzoziemskiego Autoramentu co y Polskiego. JabłSkrup 95.

patrz: AUTORAMENT

– Zdobędzie się Dziedzic y kosztem y przewagą swoią, ze Possessorá wczasie exempcyi awizowáwszy pozwem, wykupuie. JabłSkrup 83.

patrz: AWIZOWAĆ

– Pozwalam ia Kupcowi, ale nie Kontrahentowi; pierwsza, że Kupiec Substancyą swoię łożąc na nabycie towarow, hazarduie ią i widziemy przykłady tego na morzach, w rozboiach w zepsowaniu towarow; moze tedy z tey konsyderacyi hazardu obrocić się z towarem iak tylko żywnie chce, byle tylko nie oszukał y złe za dobre nie przedał. JabłSkrup 86.

patrz: AZARD, AŻARD, HAZARD, HAZARD

– Pozwalam ia Kupcowi, ale nie Kontrahentowi; pierwsza, że Kupiec Substancyą swoię łożąc na nabycie towarow, hazarduie ią i widziemy przykłady tego na morzach, w rozboiach w zepsowaniu towarow; moze tedy z tey konsyderacyi hazardu obrocić się z towarem iak tylko żywnie chce, byle tylko nie oszukał y złe za dobre nie przedał. JabłSkrup 86.

patrz: AZARDOWAĆ, AŻARDOWAĆ, HAZARDOWAĆ, HAZARDOWAĆ

– Spowiádaiąc się zaś, zá śmiertelne [grzechy] ráchował że iaiecznicy dla chorego gotowáney w Piątek powącháł casu, że w pszenicy w polu musiał cięzar nátury wypuścić, y inne bagatele pokłádł. JabłSkrup 6.

patrz: BAGATELA

– Tym Baykom prosta Szláchta uwierzyłá, y te fałszywe wymysły, bayne dyskursy, Scyssyą Elekcyi uczyniły. JabłSkrup 31.

patrz: BAJNY

– Seneka [...] naśmiewa się z tych, co bez racyi, ieden na drugiego patrzy y iego przykładem idzie [...] Bo to Owcom y Baranom przyzwoita, iść za drugiemi choć w przepaść y w wode. JabłSkrup 85-86.

patrz: BARAN

– Iam w pewnym Woiewodztwie uważał, że żadnego Vrzędnika w nim nie masz z tych, co się arendami y zastawami bawią. JabłSkrup 88.

patrz: BAWIĆ SIĘ

– Drudzy praktykowali, iák by moda iáka nástała, naśladuiąc bezbożną Politykę Wenetow, ktorzy passim mowią, kędy ratio status zachodzi, promo Venetiani et doppo Christiani, to iest wprzod Wenecyanie á potym Chrześcianie. JabłSkrup 7.

patrz: BEZBOZNY, BEZBOŻNY, BEZBOŻNY

– Ieżelim niepoiętym y nie iáko bez dennym morzem Seymy nazwał, gdzie skryte y niewiedzieć skąd wyrywáiące się wiatry intryg, y passyi ludzkich panuią, y ad nausragium, publicam Et privatam fortunam przywodzą. Dopieroż Trybunały Koronne słusznieyszym morzem nazwać mogę. JabłSkrup 61.

patrz: BEZDENNY

– Bezdzietnia (bo połrocznia małżonka) idzie ad Iura communicativa, nie dawszy zieść Mężowi nieboszczykowi bułki chleba, z swoiey substancyi, bierze w Starostwách ośmdziesiąt tysięcy intráty. JabłSkrup 70.

patrz: BEZDZIETNI

– Miiam bezecne wdowy, ktore nieudzielaiąc dzieciom, wszetecznym gachom zakazane kupuią playsyry. JabłSkrup 72.

patrz: BEZECNY, BEZECNY, BEZECZNY

– Konserwacya, zbawienie [Królestwa], y rátunek, ták w Woynie, iáko y w pokoiu, záwisło: od postanowienia porządnego nie nocy iedney bezświczney, w tumulcie, niekrádzionych, álbo wymierzonych, niespráwiedliwie Konstytucyach Seymu. JabłSkrup 58.

patrz: BEZŚWICZNY

– [...] konserwacya [Królestwa], zbawienie y ratunek, tak w Woynie iako y wpokoju zawisło od postanowienia porządnego nie nocy iedney bez świczney, w tumulcie, nie kradzionych, albo wymierzionych niesprawiedliwie Konstytucyách Seymu. JabłSkrup 42.

patrz: BEZŚWICZNY

– Chlewiccy particulari odio za ochronionego Derszniaka tumult ná niego zrobili, że był Adherentem Szwedzkim (lubo Szwedzi Lipskiego, y Lipski Szwedow, gorzy bissa nienawidził) udali. JabłSkrup 30.

patrz: BIES, BIES, BIS

– Táka Krolow wexa, podszyty interes prywátny, pod publiczny, y to niesłuszny, iest grzech podobny Herezyom, ktore pod Pismo Swięte y że rzekę Boski interes, prywátnych záwziętości swoich błędy pokrywáią. JabłSkrup 33.

patrz: BŁĄD

– To non salvat conscientiamv, bráć żołd, á za niego bogacić się, żadney żołnierskiey funkcyi nie robiąc, y odprawuiąc. JabłSkrup 92.

patrz: BOGACIĆ SIĘ

– [...] nie uważny Szlachcic w biwszy sobie, w głowę, że iest rowny Pánu w szláchectwie, gniewá się o to że go Vrzędem, fortuną, bogactwem, kolligacyami, zrownać nie może. JabłSkrup 24.

patrz: BOGACTWO, BOGACTWO, BOGACZTWO, BOGASTWO

– Żadnego względu ná krewnego, nieprzyiáciela, Przyiaciela, ubogiego, y bogatego, mieć nie będę. JabłSkrup 62.

patrz: BOGATY

– Bo ani náybogatszego Monarchę; nietylko ubogą przez swoy nieporządek Rzeczpospolitę uszkadzać, y ná niey się pożywić niegodzi; áni przykładu brać ze skarbowych co szkodzą, áni allegować, że mała od iednego iest Rzeczypospolitey szkoda; ále wielká od wielu. JabłSkrup 45.

patrz: BOGATY

– Mowił On [hetman Jabłonowski] żeby niez potrzeby (nie maiąc czym żyć innym) nie z prożności chwáły swieckiey, y bráwady, ale z miłości Pána Boga, ná obronę Wiary Swiętey, y Oyczyzny, záciągnął się towárzysz. JabłSkrup 89.

patrz: BRAWADA

– Bezdzietnia (bo połrocznia małżonka) idzie ad Iura communicativa, nie dawszy zieść Mężowi nieboszczykowi bułki chleba, z swoiey substancyi. JabłSkrup 70.

patrz: BUŁKA

– Tego burzliwego morza seymowánia Polskiego, áni zgruntowáć, áni poiąć, áni opisać nikt nie potráfi. JabłSkrup 57.

patrz: BURSZLIWY, BURZLIWY, BURZLIWY, BURŻLIWY

– Iusz tedy iáko w porcie kotwice zarzucam y zástanawiam pioro moie. Przepłynąwszy burze publiczne [...] ktorych się na Ziazdach, et omnis generis práktykach w Polszcze nápatrzyłem. JabłSkrup 97.

patrz: BURZA

– [...] kápitulacyą biorą Za co, zeby zbuzdyganem kiedy niekiedy przed Hetmanem chodzili [...]. JabłSkrup 91-92.

patrz: BUZDYGAN

– Iedna Wdowká ze swoiey ubogiey substancyi kupowała siana y słome, y owym zmorzonym bydlętom dawáła. JabłSkrup 71-72.

patrz: BYDLĘ

– Kiedy Iustynian Cesarz Carogrodzki Koscioł S. Zofii murował, ktoren szácowáno sto y dali millionow, nie słychaney wielkości kolumny y marmory wożono, po par kilkádziesiąt bydląt, ktore podczas po kilka dni niewyprzezone stały. JabłSkrup 71.

patrz: BYDLĘ

– Y ztąd dobrze ieden powiedziáł, kiedy Krol August powrocił do Polski po uczynioney abdykacyi swoiey, w tenczas właśnie, kiedy Car pod Pułtawą wygráł, wydał Krol Manifest obszerny. JabłSkrup 19.

patrz: CAR, CAR, CZAR

– Zwyczayna iest w Polszcze przypowieść, kiedy kto grzechy ludzkie, y defekta censuruie, y onym przymawia, to więc mowią: co mi zá Bocian Swiat czyścić. JabłSkrup 3.

patrz: CENZOROWAĆ, CENZUROWAĆ, CENZUROWAĆ

– Tam to ię násłuchać censur fortuny, albo zle, álbo chciwie nabytey, tam od głowy do nog opisania, iáko nayczernieyszym zazdrosnego ięzyka pędzlem; w dyskursach podobnych, Bo ktory Pán mądry, to Fránt, ktory przezorny, to szálbierz. JabłSkrup 22.

patrz: CENZURA

– Szláchta ná Ministrow gadaiąc censurowánie ich Vrzędnidztwá, ma sobie pro debito Status. JabłSkrup 31.

patrz: CENZUROWANIE

– Trzecia Classis złego gadania, censurowánia niepráwnego, y wexowánia niespráwiedliwego, iest w Polszcze ná Krolow. JabłSkrup 31.

patrz: CENZUROWANIE

– Rozdział Drugi. Nowin wymyślanie, skryptow bez Imienia de statu pisanie, o Panach gadánie, Ministrow censurowánie, Krolow wexowánie. JabłSkrup 9.

patrz: CENZUROWANIE

– A coż zaś iest gadać zle ná Panow, ieżeli ich zle nieposądzać, z tym wszystkim ten grzech realny, iest ták wzwyczaiony w Polszcze, że go zá grzech nie mamy, y owszem iákom iuż powiedział iest miany, zá przyzwoitość y charákter, człeka dobrego humoru, y zá tytuł łepskiego pachołká. JabłSkrup 24-25.

patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER

– Nápatrzyłem się chłopow, ktorych naywiększa chwałá, reputacya, nad drugich w tym byłá, że w gromadzie naywiecey przed Panem gadał. JabłSkrup 21.

patrz: CHŁOP

– Powiadał mi godny Kącki, co Kásztelanem Krákowskim umarł, Że w pokoiu będąc u krola Kázimirza paziem, był takimże Wayer, wielkiey w Prusiech Familii, chłopiec cudownie złośliwy, y swywolny, ktory w gabinecie Krolewskim y papiery przewrácał, y galánteryę psował. JabłSkrup 36.

patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ

– Panowie Porucznicy [...] wizytuią ná konsystencyi Chorągwie, przywiozą beczkę z sobą wina, á za to Poczet Rotmistrzowski, y kápitulacyą biorą Za co, żeby zbuzdyganem kiedy niekiedy przed Hetmanem chodzili. JabłSkrup 91.

patrz: CHODZIĆ

– Cnota iaka, y dobry uczynek te są ktore w zwyczay (gdy przyidą) powinny się obserwować pod grzechem, ale nie złych rzeczy praktyki; naprzykład nikt nie pokaże; żeby Kościoł S. Katolicki autentycznie kazał, oleynym pościć postem Polakom. JabłSkrup 84-85.

patrz: CNOTA

– Ia co to pisze, przez lat Czterdźieści siła munia w tey Rzeczypospolitey obchodząc, nigdym niepomyślił bydź Deputatem. JabłSkrup 65.

patrz: CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCIE, CZTERYDZIEŚCI, CZTYRDZIEŚCI, SZTERDZIEŚCI, ŚTERDZIEŚCI

– Cokolwiek damnifikacyi skarbowi ná swoy pożytek czynią, to sobie zá skrupuł nie maią, á raczey go iako klin z głowy wybiiaią. JabłSkrup 41.

patrz: DAMNIFIKACJA

– Ale y ta rácya, a raczey damnifikacya skarbu non salvat, nec solvit ich od skrupułu grzechu. JabłSkrup 42.

patrz: DAMNIFIKACJA

– Przed BOGIEM ktory nie kontentuiąc się, sąd y kare na tamtym świecie im gotować, y natym ieszcze na postrach y popráwę drugim karze, zá damnifikacyą skarbu publicznego. JabłSkrup 45-46.

patrz: DAMNIFIKACJA

– [...] każde zaś kłámstwo iest grzechem y iáko go Theologowie definiuią [...]. JabłSkrup 11.

patrz: DEFINIOWAĆ

– A ztąd patrząc iákie defraudácye y iákie szkody skarbowi zadaią Brácia nasi, ledwo rzec nie mogę do tych co administruią skarbowe dochody, że Qui me vobis tradidit ma jus habet peccatum. JabłSkrup 46.

patrz: DEFRAUDACJA

– [...] ci co przemycáią [...] álbo protekcyámi y gwałtem uszkadzaią, y defrauduią skarb Koronny. JabłSkrup 46.

patrz: DEFRAUDOWAĆ

– [...] innych podobnych pouczyli się sentencyi, ktore záruwno y pono wyżey praeferentes nád Dekalog trzymaią [...]. JabłSkrup 41.

patrz: DEKALOG

– To iest pewná, że iest słuszna, áby kiedy Zona deportuje dług mężowy, uassekurowałá go sobie, żeby iey wrocono [...]. JabłSkrup 73.

patrz: DEPORTOWAĆ

– ROZDZIAŁ CZWARTY. Seymiki przed Seymowe, Gospodarskie, y Deputáckie, tákże Seymy y Trybunały Koronne. JabłSkrup 48.

patrz: DEPUTACKI

– Uchwyci iedne, álbo dwie nominacye na Deputactwo, drugi drugie [...]. JabłSkrup 56.

patrz: DEPUTACTWO

– Ale mi skrupuł y przyiaźn ku Podskarbiemu tey detrakcyi niedaie y niepozwala. JabłSkrup 40.

patrz: DETRAKCJA

– [...] Woyska koronne niezliczone exactionum genera y szarpaniny czynią, Polske dezelowáli, y nád to wybráli. JabłSkrup 97.

patrz: DEZELOWAĆ

– Nie iestem ták doskonały, iako ow wielki Augustyn Doktor Kościelny, ktory abdita grzechow swoich, światu podał, ná widok w Xiędze szacowney u całego Chrześciaństwa. JabłSkrup 7.

patrz: DOKTOR

– A tandem to iest záwod sumnienia táki, iáko kiedy kto czuiąc do siebie, że iest z natury tchurz á podeymuie się kommendować Woyskiem, albo Doktoryi Lekarskiey, ten ná zabicie ludzkie, a tamten ná zgubienie Woyska. JabłSkrup 62-63.

patrz: DOKTORIA

– Mąż chudy pachołek dorobił się że Krolewszczyznę kupił cum Iure communicativo na żonę, umarł. JabłSkrup 69.

patrz: DOROBIĆ SIĘ

– Podzmysz znowu żeby to ich samo (lubo zadarem na służbę) niedochodziło, iakiego hałasu, iakiey na Związek komminacyi, iakich exprobacyi krzywdy Woyskaby nierobili. JabłSkrup 69.

patrz: EKSPROBACJA

– Rzecz iest [...] zwyczayna y cale za grzech niemiana, ile że się zda, ze cudzey sławy się nieszarpie, áleć y tego się często w tym nie uwáża. Takie figmenta kłaść w gazety, iest u nas imie curiosi Politici. JabłSkrup 10.

patrz: FIGMENT

– Powiadał mi godny Kącki, co Kásztelanem Krákowskim umarł, Że w pokoiu będąc u krola Kázimirza paziem, był takimże Wayer, wielkiey w Prusiech Familii, chłopiec cudownie złośliwy, y swywolny, ktory w gabinecie Krolewskim y papiery przewrácał, y galánteryę psował. JabłSkrup 36.

patrz: GABINET, GABINET, KABINET, KAMBINET

– Miiam bezecne wdowy, ktore nieudzielaiąc dzieciom, wszetecznym gachom zakazane kupuią playsyry. JabłSkrup 72.

patrz: GACH

– Niemogę tedy takie skrypta w publicznych materyach y kontrowersyach status pisane sądzić bez skrupułu cięszkiego grzechu. Naprzod iako sławie ludzkiey szkodzące y iako niby rány publiczney niezgody gnoiące, nie Leczące y przedłuzaiące wnętrzne Status. JabłSkrup 11.

patrz: GNOJĄCY

– Naprzod iáko słáwie ludzkiey szkodzące, y iáko niby rány publiczney niezgodę gnoiące, nie liczące, y przedłużaiące wnętrzne Status uspokoienie. JabłSkrup 18.

patrz: GNOJĄCY

– Bo iáko in despiticis et absolutis dominis, iáko to w Turczech, y Moskwie, ták słowá karzą, iáko y uczynki, y w tákiey grozie narody zostaią, że zle pomyślić ledwo drugi się odważy. JabłSkrup 20.

patrz: GROZA

– Stáłać y stoi Rzeczpospolita, choć ią Szwedzi, Moskwá, Kałmucy, Kozacy, Sasi, y Polacy łupili, ále stáłá iák człowiek obdarty ze skury, y uszlibyśmy byli niezliczonych nigdy millionow z Kontrybycyi, rábunkow, paleń, záboystw, gwałtow, gdyby nie te veto, zle y bez práwnie zażyte [...]. JabłSkrup 60.

patrz: GWAŁT

– A nie grzech że to rzecz iákom powiedział Swięta libae vocis, od Boga daną, tamowáć, y niepráwiedliwey rzeczy się dopominać, y tamtemu gwałtem wydrzyć: á nie iest ze to polityczny rozboy, rzecz cudzą (ná garło nástąpiwszy punktu honoru,) wydzieráć. JabłSkrup 53.

patrz: GWAŁTEM

– Táka Krolow wexa, podszyty interes prywátny, pod publiczny, y to niesłuszny, iest grzech podobny Herezyom, ktore pod Pismo Swięte y że rzekę Boski interes, prywátnych záwziętości swoich błędy pokrywáią. JabłSkrup 33.

patrz: HEREZJA

– [...] ta karta dostałá się stronie przeciwney, ktorá dyssymuluiąc urázę inszego Trybunału przywiodła owego instancyuiącego Pána, że ná sto tysięcy przegráł, y dopiero rzeczono to kwita. JabłSkrup 63.

patrz: INSTANCJUJĄCY

– [...] Otoż to, co Podskarbiowie, Poborcy, Intendencyi [!] Et omnis Nominis Et generis Teloneorum publicorum Custodes [...]. JabłSkrup 40-41.

patrz: INTENDENT

– Zkąd to bowiem było, że ták cięszką y ták długą cierpieliśmy w ostatniey rewolucyi Szwedzkiey, woynę, nie zkąd inąd, tylko że ci gazetarze pisanemi, czy inzuzurrácyami szeptanemi, wkorzenili w umysłach y sercach Polakow, dywizyą y scyssyą [...]. JabłSkrup 13.

patrz: INZUZURRACJA

– Kto iest z was bez grzechu niech rzuci kaminiem nanię. JabłSkrup 2.

patrz: KAMIEŃ, KAMIEŃ, KAMIŃ

– Ieżeli zaś w prywatnych y domowych rzeczach iest grzech, passyą gniewu, zázdrości, chciwości, y innych się uwodzić, y niemi rządzić iáko to domowych y chłopow bez słuszney y wielkiey rácyi bić, kátować, y grabić ich. JabłSkrup 52.

patrz: KATOWAĆ

– Nie iestem ták doskonały, iako ow wielki Augustyn Doktor Kościelny, ktory abdita grzechow swoich, światu podał, ná widok w Xiędze szacowney u całego Chrześciaństwa. JabłSkrup 7.

patrz: KOŚCIELNY

– A gdy by nie co inszego uważać, tylko żeby tych szarpanin práwdziwych, co ich largicyami zowią niebyło, toby ná sto y daley tysięcy mogło poyść ná Woysko, y ulgę ubogim ludziom, co od głowy płácą. Brać tedy y violenter domagać się tych largicyi, iest uymować ubogim ludziom, ktorzy krwáwo y Pánom robić, y Rzeczypospolitey podatki odbywáć, y siebie żywić muszą. JabłSkrup 40.

patrz: LARGICYJA

– Drugą alleguią ćiz Podskarbiowie sami racyą ex abusu wexy na Skarb, a nie z Prawa Bożego Ewanielicznego wyciągnioną racyą; bo mowią: że libertować woły, wina, Szkuty Pańskie y Szlachty, ktorzy są albo mogą być Posłami, pensye im dawać, a nakoniec kwit okupować, (coby wszystko in publicum Bonum poszło) musiemy. JabłSkrup 29.

patrz: LIBERTOWAĆ

– Stáłáć y stoi Rzeczpospolita, choć ią Szwedzi, Moskwá, Kałmucy, Kozacy, Sasi, y Polacy łupili [...]. JabłSkrup 60.

patrz: ŁUPIĆ

– Ia co to piszę, przez lat czterdzieści siła munia wtey Rzeczypospolitey obchodząc, nigdym niepomyślił bydź Deputatem y Marszałkiem lubom mogł. JabłSkrup 48.

patrz: MUNIUM

– Kupiec czy drogo, czy tanio kupi wolno mu z towárem swym czynić co chcieć, y iák może go udać, czy ná zamian, czy ná pieniądze, czy zysk, czy stráta, y iák może przedać dla większego zysku. JabłSkrup 86.

patrz: NA ZAMIAN

– [...] przypisuie [do grzechów] y ten, ktory passim dominatur w ludziach wielkich, to iest, Instancyą y usilną promocyą zá przyiaciołami w niessłuszney sprawie dawać, przeciwko tym ktorzy ią maią spráwiedliwą. JabłSkrup 63.

patrz: NIESŁUSZNY

– Táka Krolow wexa, podszyty interes prywátny, pod publiczny, y to niesłuszny, iest grzech podobny Herezyom, ktore pod Pismo Swięte y że rzekę Boski interes, prywátnych záwziętości swoich błędy pokrywáią. JabłSkrup 33.

patrz: NIESŁUSZNY

– Kiedy zaś przy winnym Maiestátom Polskim respekcie, y niesłusznego wexowánia zábronieniu, iá stawam, nie zábraniam Narodowi Polskiemu, upomnienia się legitime Et legaliter Práw, kiedy ich Krolowie łamać chcą. JabłSkrup 37-38.

patrz: NIESŁUSZNY

– A zá tym bez wątpienia, fałszywi nowiniarze, y kłamliwych gazet rozsiewacze, po świecie, są prawdziwi in re łgarze, y grzyszą przed Bogiem. JabłSkrup 11.

patrz: NOWINIARZ

– [U Podskarbich] ktorych partykularnie ia bym mogł dobrym sumnieniem revelare te sekretne ze skarbem obchody, ktore paluszkowaniem zwać się maią. JabłSkrup 40.

patrz: PALUSZKOWANIE

– A masz z tego co publicum Nic; tylko mądrá Szlachta rozbirá. Iuż nietylko grżechu, ále absolu[tn]ie wstydu niemaią, w tych szarpaninach, y iáko ie X. Káłuszki zwáł paluszkowaniach, ráczey zá honor maią brać publiczne dochody. JabłSkrup 55.

patrz: PALUSZKOWANIE

– ...á w kontráktach z Dziedzicem, są ab utrinq[ue]; położone kondycye, nietylko iáka intráta, ále iaká powinność ná te intráte ma bydz prowadzona. Panszczyzna położona na chleb nie ná handle, co się y wyzey wywiodło. JabłSkrup 84.

patrz: PAŃSZCZYZNA

– Ani utrzymać się pioro może, áby się passyą nieuwiodło, oszpecić, y wyszpocić drugiej partyi, co iest przeciwko miłości bliźniego, y paskwilem zákazánym od Kościołá trąci. JabłSkrup 18-19.

patrz: PARTIA

– U Podskarbich [...] ktorych partykularnie iá bym mogł dobrym sumnieniem revelare te sekretne ze skarbem obchody, ktore paluszkowaniem zwać się maią. JabłSkrup 40.

patrz: PARTYKULARNIE

– Ná ostatek rwanie Seymu (ia zawsze suppono) bez práwne y niesprawiedliwe, szkode partykularnym przynosi, ktorą każdy Kazista ad restitutionem osądzi. JabłSkrup 60-61.

patrz: PARTYKULARNY

– Na ostatek rwanie Seymu (ia zawsze suppono) bez práwne y niesprawiedliwe, szkode partykularnym przynosi, ktorą każdy Kazista ad restitutionem osądzi. JabłSkrup 60-61.

patrz: PARTYKULARNY

– Scyssyą Corporis Reipublicae niemi przyczyniał [...] á stąd od pokoiu y iedności Polákow oddalał, czego się nikomu, ile partykularnemu niegodzi Polakowi. JabłSkrup 15.

patrz: PARTYKULARNY

– Sufficiat że to wszystko (ale gorzey ná dusze swoię, bo szkodliwiey ná Rzeczypospolitą, y publicum, Senatorowie y Posłowie robią) Co Szlachta ná partykularnych Woiewodztw Seymikach. JabłSkrup 57-58.

patrz: PARTYKULARNY

– O iák siłu ludzi substancyi y zdrowia potracili, ná rozgłosnonym powrocie Kontego ze Francyi, na transportach Szwedzkich Woysk, ná wychodzie Krola Szwedzkiego Károla Dwunastego z Benderu, et caetera w ktorych to fałszywych gazetach, fałszyrze Partyzantow swoich Wiarę, ufność y trzymanie się iako w kaydanach trzymali. JabłSkrup 12.

patrz: PARTYZANT

– Wywodzić że paskwil iest grzech, iest to wywodzić dźień w południe, ále y polithyczny grzech iest, y daremna także práca, poniewasz y práwa y kary ná nie naznáczone fulminat. JabłSkrup 20.

patrz: PASKWIL, PASKWIL, PASZKWIL

– O Pismach tak solute, iako y wirszami honory ludzkie iawnie szarpiące (ktore to paskwilámi zowią) nic nie pisze, bo to grzech iáwny, bo naywiększe dobro ludzkie, to iest, honor y sławę biorący. JabłSkrup 20.

patrz: PASKWIL, PASKWIL, PASZKWIL

– Iám zaś, znał, tákich ktorzy żadney passy i zazdrości, pomsty, ku Osobom ktore paskwilowali, nie mieli [...][spr. stronę]. JabłSkrup 20? 29?.

patrz: PASKWILOWAĆ, PASZKWILOWAĆ, PASZKWILOWAĆ

– [...] Pospolite ruszenie wyprawiło Posłow do Sobieskiego Hetmana pro perducti [?] go paskwiluiąc. JabłSkrup 20.

patrz: PASKWILOWAĆ, PASZKWILOWAĆ, PASZKWILOWAĆ

– Spowiádaiąc się zaś, zá śmiertelne [grzechy] ráchował że iaiecznicy dla chorego gotowáney w Piątek powącháł casu, że w pszenicy w polu musiał cięzar nátury wypuścić, y inne bagatele pokłádł. JabłSkrup 6.

patrz: PIĄTEK

– Ieden Szlachćic gadał publicznie na Pana, lubo nie ukrzywdzony, ni urażony odniego niebył; Przyiaciele owego Pana zbili go, on się Panu skarzy mowiąc: ze mię zbito iako psa. Odpowiedział Pan: Panie Bracie, kto gada iak pies, biją go iak psa. JabłSkrup 17.

patrz: PIES

– Znam iedney wielkiey Familiij Panią, ktora trzyrazy za Mąż chodziła, z pierwszym obszernem Dziedzicem iednę Corkę miała, poszła za drugiego chudszego, z ktorym pięci miała także; á z trzecim nic: dla śrzedniego Męża y Dzieći na siedm kroć sto tysięcy długuw zaciągnęła; na pierwszego Męża y Corki Dziedzictwo; nie wniosła zaś tylko czterdzieści tysięcy złotych. JabłSkrup 50.

patrz: PIĘĆ

– Probuie to iedno dobre wielkiego człowieka zdanie y słowo: ten był Bogusław Leszczynski ktory Podskarbim W. K. bywszy lat kilka; a w skarbie to iest w rękach Podskarbiego wszystka płata woyska K. y podatki ze wszystkich Woiewodztw były; postanowił położyć podskarbstwo z pięć kroć sto tysięcy mu czyniące; á wziąść małą pieczęć K. co rewelował Ierzemu Lubomirskiemu Marszałkowi W. K przyiacielowi swemu, rzekł mu czy szaleiesz Bracie, tylko intraty w skarbie mieniąc na Vrząd pełen pracy a żadney pewney niemaiąc intraty [...]. JabłSkrup 33.

patrz: PIĘĆKROĆ

– Ten był Bogusław Leszczyński ktory Podskarbim Wielkim Koronnym bywszy lat kilka, á w Skarbie Koronnym, to iest, w rękách Podskarbiego wszytka płata Woyska Koronnego, y podatki za wsżystkich Woiewodztw były, postanowił położyć Podskarbstwo [...]. JabłSkrup 46-47.

patrz: PŁAT, PŁATA

– [Pan] z dworem trzyma, to pochlibnik, y wolność przedał, ktory hoyny, to szálony, ktory krzywdy sobie nie da robić, to tyrán, opressor, ktory náwet ze szláchtą trzyma, to przecie nie dobry, mowiąc: Oh to nie darmo się akkomoduie. JabłSkrup 22.

patrz: POCHLEBNIK, POCHLIBNIK, PODCHLEBNIK, PODCHLEBNIK

– Nieuchodzą skrupułu Officyerowie Cudzoziemskiego Autoramentu co y Polskiego. JabłSkrup 95.

patrz: POLSKI

– Ieżeli ten honor kupować Kapitulacyą ma Rotmistrz, toć dopiero honor Porucznikowski powinien albo kupować, albo nic zaniego niebrać Pan Porucznik. JabłSkrup 70.

patrz: PORUCZNIKOWSKI

– Qui altari servit ex altari vivit, to znowu Officium, nemini debet esse damnosum, y innych podobnych pouczyli się sentencyi, ktore [...] wyżey praeferentes nad Dekalog trzymaią... JabłSkrup 41.

patrz: POUCZYĆ SIĘ

– ...kilka Porucznikow, pobráło Chorągwie, y są drukowáni w kompucie Rotmistrzami, á cisz Paniętom y Panom poustępowáli Rotmistrzostwá... JabłSkrup 94.

patrz: POUSTĘPOWAĆ

– Ona poszedszy za Maz, podaie Iuri communicativo onego, to co tamten dla Dzieci swoich kupił; á zeby y poznaki dżiećiom z pierwszego Męża niezostawić, tę Krolewszczyznę z pierwszego Substancyi kupioną przedaią... JabłSkrup 51.

patrz: POZNAK, POZNAKA

– ...niegodzi (ci się Krolu) y trochę perstrinxit przyostrzey tym non licet, ták że ci ktorzy te słowa non licet do siebie wzięli... JabłSkrup 26.

patrz: PRZYOSTRO

– Seneka [...] naśmiewa się z tych, co bez racyi, ieden na drugiego patrzy y iego przykładem idzie [...] Bo to Owcom y Baranom przyzwoita, iść za drugiemi choć w przepaść y w wode. JabłSkrup 85-86.

patrz: PRZYZWOITA

– Iest zwyczay y to nie dobry y rzadki w Cudzych kráiach, że Regimenty y Pułkownikowstwa kupuią, bo y honor y pożytek otrzymuią... JabłSkrup 94.

patrz: PUŁKOWNIKOSTWO

– Prawda że punktualność ich nierowna z naszą Polską bo gdy opisany termin wykupienia zástawu przyidzie, zaraz prawnie taxuią y przedaią; cży się okroi z tey summy co proprietario czy nie; á unas gdyby prowizyi nie płacono przy daney zastawie w fancie, toby na wieki nie wykupowali swoich zastaw... JabłSkrup 62.

patrz: PUNKTUALNOŚĆ

– Seneka [...] naśmiewa się z tych, co bez racyi, ieden na drugiego patrzy y iego przykładem idzie [...] JabłSkrup 85-86.

patrz: RACYJA

– Ale procz grzechu przeciwko Polityce, iest w tym y práwdziwy grzech na duszy. Bo fałszywych nowin wymyślanie, y ich rozgłoszanie, nie iest co inszego, tylko kłamstwo pisane; JabłSkrup 10-11.

patrz: ROZGŁOSZANIE

– O! tak rzadka Krolowi Polskiemu mowić non licet oto co właśnie non licet: ale tylko za hasło non licet wziąwszy, albo gniewu zemsty że niedał Krol: albo postrachu, że motivo Krolewskiego non licet za płascz y pretext bierzemy. JabłSkrup 22.

patrz: RZADKA

– Tam to ię násłuchać censur fortuny, albo zle, álbo chciwie nabytey, tam od głowy do nog opisania, iáko nayczernieyszym zazdrosnego ięzyka pędzlem; w dyskursach podobnych, Bo ktory Pán mądry, to Fránt, ktory przezorny, to szálbierz. JabłSkrup 22.

patrz: SALBIERZ, SZALBIERZ, SZALBIERZ, SZALBIRZ

– Znam iedney wielkiey Familiij Panią, ktora trzyrazy za Mąż chodziła, z pierwszym obszernem Dziedzicem iednę Corkę miała, poszła za drugiego chudszego, z ktorym pięci miała także; á z trzecim nic: dla śrzedniego Męża y Dzieći na siedm kroć sto tysięcy długuw zaciągnęła; na pierwszego Męża y Corki Dziedzictwo; nie wniosła zaś tylko czterdzieści tysięcy złotych. JabłSkrup 50.

patrz: SIEDMKROĆ

– [...] przypisuie [do grzechów] y ten, ktory passim dominatur w ludziach wielkich, to iest, Instancyą y usilną promocyą zá przyiaciołami w niessłuszney sprawie dawać, przeciwko tym ktorzy ią maią spráwiedliwą. JabłSkrup 63.

patrz: SPRAWA

– A na drugich Panow Ide populus sine causa furit bez żadney często racyi takaż animositate powstaią, sprzeciwiaiąc się, iaką servitute drugim służył: bo nie mowię, zeby się złemu y wynoszącemu super aequalem Nobilitatem, albo go oprymuiącemu nie sprzeciwiać się; to iest sprawiedliwa wszędzie y na seymiku tłumić pychy, oprzyć się potencyi: ale to rzadko takim łepskim Panom się trafia, y owszem się ich boią et reverenter habent. JabłSkrup 36.

patrz: SPRAWIEDLIWA

– Znam iedney wielkiey Familiij Panią, ktora trzyrazy za Mąż chodziła, z pierwszym obszernem Dziedzicem iednę Corkę miała, poszła za drugiego chudszego, z ktorym pięci miała także; á z trzecim nic: dla śrzedniego Męża y Dzieći na siedm kroć sto tysięcy długuw zaciągnęła; na pierwszego Męża y Corki Dziedzictwo; nie wniosła zaś tylko czterdzieści tysięcy złotych. JabłSkrup 50.

patrz: STO

– Probuie to iedno dobre wielkiego człowieka zdanie y słowo: ten był Bogusław Leszczynski ktory Podskarbim W. K. bywszy lat kilka; a w skarbie to iest w rękach Podskarbiego wszystka płata woyska K. y podatki ze wszystkich Woiewodztw były; postanowił położyć podskarbstwo z pięć kroć sto tysięcy mu czyniące; á wziąść małą pieczęć K. co rewelował Ierzemu Lubomirskiemu Marszałkowi W. K przyiacielowi swemu, rzekł mu czy szaleiesz Bracie, tylko intraty w skarbie mieniąc na Vrząd pełen pracy a żadney pewney niemaiąc intraty [...]. JabłSkrup 33.

patrz: STO

– Ale to naystrasznieysza, że te Kapitulacye in rasa harta nie w Grodźie bardźiey obiecane niż zapisane Trybunały Rotmistrzom płacić każą. JabłSkrup 70.

patrz: STRASZNA

– A zatym takowe (iakom wyraził) na Seymikach przed Seymowych procedery są pełne grzechu; bo y z intencyi złościwych pochodzą, y złościwe akcye robią. Anoż Seymiki co ie teraz Gospodarskiemi zowią, ktore tylko na iedne wziątki y szarpaniny wymyślono. Bywaiąc na nich, zdało mi, się że w stodole kędy młucą, wieją, y do szpiklirza zboże znoszą, hałasu, tumultow narobią, á naco? oto żeby rozebrali publiczne podatki dochody, Czopowe, Szelężne, et alia Prowentow ubogich ludźi cięzarow genera. JabłSkrup 36.

patrz: SZARPANINA

– A masz z tego co publicum? Nic; tylko mądra Szlachta rozbiera: iusz tylko grzechu, ale absolute wstydu niemaią wtych szarpaninach, (iako ie X Kałuski zwał) paluszkowaniach: raczey za honor maią brać publiczne dochody. JabłSkrup 40.

patrz: SZARPANINA

– Chlewiccy particulari odio za ochronionego Derszniaka tumult ná niego zrobili, że był Adherentem Szwedzkim (lubo Szwedzi Lipskiego, y Lipski Szwedow, gorzy bissa nienawidził) udali. JabłSkrup 30.

patrz: SZWED, SZWED, SZWIED

– Znam iedney wielkiey Familiij Panią, ktora trzyrazy za Mąż chodziła, z pierwszym obszernem Dziedzicem iednę Corkę miała, poszła za drugiego chudszego, z ktorym pięci miała także; á z trzecim nic: dla śrzedniego Męża y Dzieći na siedm kroć sto tysięcy długuw zaciągnęła; na pierwszego Męża y Corki Dziedzictwo; nie wniosła zaś tylko czterdzieści tysięcy złotych. JabłSkrup 50.

patrz: TYSIĄC

– Probuie to iedno dobre wielkiego człowieka zdanie y słowo: ten był Bogusław Leszczynski ktory Podskarbim W. K. bywszy lat kilka; a w skarbie to iest w rękach Podskarbiego wszystka płata woyska K. y podatki ze wszystkich Woiewodztw były; postanowił położyć podskarbstwo z pięć kroć sto tysięcy mu czyniące; á wziąść małą pieczęć K. co rewelował Ierzemu Lubomirskiemu Marszałkowi W. K przyiacielowi swemu, rzekł mu czy szaleiesz Bracie, tylko intraty w skarbie mieniąc na Vrząd pełen pracy a żadney pewney niemaiąc intraty [...]. JabłSkrup 33.

patrz: TYSIĄC

– Com powiedział: że Szlachta na Ministrow dadaiąc [!] censurowanie ich Vrzędnictwa, masobie pro debito Status To śmiele ponawiam: że Krolow nietylko censurować ale Ich wexować maią Bracia nasi, zá tytuł Generositatis Polonae, za Przywiley Libertatis, za Stopień do Honorow y otrzymanie prętsze Wakansow. JabłSkrup 21-22.

patrz: URZĘDNICTWO

– Trzecia Classis złego gadania, censurowánia, niepráwnego, y wexowánia niespráwiedliwego, iest w Polszcze ná Krolow... JabłSkrup 31.

patrz: WEKSOWANIE

– Bo w zwyczajenie w dobre uczynki przechodzi Prawo Ze złemi uczynkami cale inaczej, alias by grzechu nie było upijać się i kraść, i kiedy się kto wte nałogi wezwyczai. JabłSkrup 64.

patrz: WEZWYCZAIĆ SIĘ

– [...] wszeláki zmysł y fałsz nie máiąc inszego końca tylko mowić przeciwko wiadomey sobie práwdzie, á tym samym drugiego oszukiwać, iest (mowię) peccatum fallaciae, to iest, grzechem oszukania drugiego [...]. JabłSkrup 11.

patrz: WIADOM, WIADOMY

– Przodkowie nási w korzeniaiąc w Národzie nászym aequalitatem, rozumieli uformować konfidencyą y miłość Bráterską... JabłSkrup 23.

patrz: WKORZENIAĆ

– Znać, że y w ich Domy, takiesz wlewki były się wlały, ktore splendor bogactw ich zalały. JabłSkrup 74.

patrz: WLAĆ SIĘ

– Zapomniałem ieszcze iednę niesprawiedliwość Prawa wlewkow, to iest pewna, że iest słuszna, aby kiedy Zona deportuie dług mężow, uassekurowała go sobie, żeby iey wrucono, ale na przod kiedy ma dźieć[...] ; nacoż ma te wlewki spłaconych długow nasiebie a niena dzieci wlewać? JabłSkrup 54.

patrz: WLEWEK, WLIWEK

– A widziemy że temi wlewkami, Dożywociami, starożytne Domy się poniszczyły, a Wdowie podniesły. JabłSkrup 74.

patrz: WLEWEK, WLIWEK

– O iákie by volumina, podczas interregnum ostatniego z tych skryptow zebrały się, dopierosz w ostatnią rewolucyą Szwedzką. JabłSkrup 15.

patrz: WOLUMEN, WOLUMIN

– To non salvat conscientiam, bráć żołd, á za niego bogacić się, żadney żołnierskiey funkcyi nie robiąc, y odprawuiąc. JabłSkrup 92.

patrz: ŻOŁD

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych