– Na roki Troieckie do Nowogrudka od Sędow Głownych absentować musiałem. MasDiar 136v.

– Niesłychana, ach i załosna nowina. MasDiar 139.

– Płacz i narzekanie wielkie Matek nań było w Polszcze o stracenie Dzieci, bo Akademie z Szkoł wywiodł był [Stefan Potocki] na tę Woynę i potracił też łacno. MasDiar 115.

– Więc że był [drugi car samozwaniec] Chłop grubian wielki, obyczaiow brzydkich bezpieczny wmowach plugawych, uczył go [Miechowiecki] policyi y akkomodowania się naszym przykładem pierwszego. MasDiar 30v-31.

– [...] a mogę smiele rzec ani koła Czwartego Apryla w poniedziałek wielkanocny dano znać ze Proszowiecki idzie w 15000. Woyska, [...]. MasDiar 81v.

– Musielismy potężniey i ostrożniey i wednie i w nocy straż od prawować, niż przed tym i w bramach wozow strząsając, iesliby armaty iakiey niemieli [żołnierze moskiewscy]. MasDiar 59.

– Turcy i Tatarowie armują się do nas z wielką potęgą. MasDiar 138.

– [...] żaden niedał oprocz Gąsiewski atłasu łokci ośm dał mi. MasDiar 123v.

– Szlismy z Chorągwią przy Rotmistrzu do tego wielebnego Rosławia Lasami, bagnami gdzie ledwo kiedy ptak przeleciał. MasDiar 41.

– Nasi starsi [...] piechotę zaprowadziwszy wszystkę na dniu w inszą stronę Zamku aby okrzyk: i Baluch wnocy czyniąc moskwę wszystkę do Siebie obrócili. MasDiar 24v-25.

– Była też i oto skarga, że ktoś strzelił z Łuku do krzyża na Cerkwi że strzała pod krzyżem w Bani została. MasDiar 57.

– Zawarszy już zgodę statecznie z Sobą [...] P. Hetman 29 Aug. Boiarow z Stolice wszystkich celnieyszych do siebie do obozu na bankiet [zaprosił]. MasDiar 53v.

– Wyiechalismy y poymali samego Herszta tych Zboycow Sałatę, ktorego odesłano do Baru do P. Woiewody Ruskiego Galskiego. MasDiar 8.

– Chłop ledwo żyw doczekał dnia, skoro swit do mnichow do bernardynow; tamże niewychodził z klasztoru niedziel 2. MasDiar 117.

– W Zamku mur Zamkowy wSzerz na 3 sąznie awzwyz na 3 kopie. Baszt około niego takwKwadracie iako y okrągłych 38. MasDiar 21. Niedaleko tey cerkwi [św. Jana] iest dzwon [...] stoi na drewnianey baszcie, na 2 sążnie wysoki, aby tym znaczniey mogł być widziany. MasDiar 71v.

– Do tey mikulskiey Bakszty [!] Szturmowali potężnie Moska [!]. MasDiar 92v.

– Ta Batalia była pod Kłuszynem. MasDiar 45.

– Niebawiąc się z niemi [żołnierzami z obozu Samozwańca, którzy przeszli na stronę Hetmana] dłużey Hetman ruszył się sam. MasDiar 42.

– tylko z beczkę go mieli MasDiar 92v.

– Hetman […] każe postępować do nieprzyiaciela, a zatym kapłani iezdząc benedykcyą daią. MasDiar 45v.

– Iesli Car mi Sam iakie bez prawie uczyni, to iemu wolno. MasDiar 69.

– Zarzucki też Chciwy na te rządy podbił bębenka, Dońcom, że się wraz na Lepuna zrzuciwszy na szablach go roznieśli i zabili. MasDiar 98v.

– Ci kwitę czyniąc nie chcieli pod Regimentem Imci być pod bijając drugim bębenka do wypowiedzenia służby. MasDiar 104v.

– Rotmistrzom po Parze tylko soboli dla samey wzgardy ieno aby się moskwa nie obrażała przyimowano rzkomo zmysliwstwa P. Hetmanowi dał białozora i psa do niedzwiedzia,a ale go pierwey nim szczwał na podworzu za tym odiechalismy do Obozu. MasDiar 54v.

– MasDiar 117.

– Kiedy za zdrowie JKMci pił to zdział burzących tak bito zeledwo okna niepowypadały z kamienic. MasDiar 137.

– Od tych tarasow z ruznić byli. MasDiar 76v.

– A chłopi powinnosci inszey tam niemieli ieno kapustę do kuchni Carskiey dawać a przetoż u każdego prawie bielusieńkiey kapusty dołow 2 i 3. nalezliśmy pełne kadzi. MasDiar .

– Gdy na roczkach w Brześciu byłem, Kobielski, biskup łucki, zjechał do Rasny i sam marianów do klasztoru i kościoła mariańskiego introdukował, kościół poświęcił, bierzmował zgromadzonych gości niemałą frekwencją i ludu pospolitego. MasDiar I, 295.

– W Prucie albo Dziezy rzekach (gdyż tam bitwę zwiedli) uchodząc potonęli. MasDiar 115.

– ...Moskwa z Blankow ztrwożona i zDomow tłumem wielkim do Cerkwi uciekać i cisnąc się poczeła była. MasDiar 24.

– ...przypadnie Pan Gosiewski [...] a widząc z wielkim niebespieczeństwem naszym stracenie tey baszty, przełozy Towarzystwu i Rotę Młockiego tak obroci, a oni [żołnierze] i sami zochoty, a ile widząc swoie Złe rezolute z Szablami ieno skoczylli do nich po murze, po blankowaniu. MasDiar 91v.

– Przystałęm rękodaynie do Xcia Krzysztofa Radziwiłła Hetmana Polnego W. X. Litt. jurgieltu postąpiono Złł. 500. i Bławatu na parę szat do Roku. MasDiar 140.

– Wywabilismy moskwę prawie im pod nos na błonie dosyć szerokie i rowne ktorę między Stolicą, a obozem Pana Sapiehy Leżą. MasDiar 89.

– Moskwa swoię Fortecę w kącie lasa własnie ufortyfikowała ze dwu stron Las mając a z trzeciey błoto. MasDiar 43.

– Tak smaczna ze się naieść iey niemoglismy ale wyszła nam ta kapusta bokiem. MasDiar 108v.

– [...] żona albo curka brali ią gwałtem [...]. MasDiar 55.

– [...] Pan Poniatowski Ludwik z Stadnicko się ozenił w Łancucie wrzkomo ią gwałtem brał [...]. MasDiar 121.

– ...to przeciwko bramy wodney żywego mostu stoi w Pułrynku tey działo moździerz na przepych snadź ieno ulany... MasDiar 72.

– ...znacznie na nas iechali, aż do samych Bram Zamkowych Tamże ci Co na Bramach byli iesli nie wszedł znami ktory do Zamku, to im się wręce dostał. MasDiar 92.

– Kogo pianym obaczono do turmy go zaraz wzięto brazney. MasDiar 67.

– Poczołem sobie mierzić tę służbę [u pana Albrychta, polegającą na towarzyszeniu mu w licznych podróżach] i zkosztu Wielkiego ktory własnie na bruku mieszkając, być musi, i z pracy, a barziey z niewdzięczności. MasDiar 134.

– Placu gołego naymniey niema, ieno przy bramach, co z krym- i kitaygrodow do niego [zamku] są, i to trochę od murow, iednak i par kanow [!] daleko budowanie sadzą że tam przestrzeństwo do obrony nieprzyiacielowi wielkie. MasDiar 74.

– IP. Hetman Litt. rozgniewał sie był tam na Brata Pana Daniela, ze się wymawiał z tey drogi iść z Chorągwią do Stolicy [...] przemowił się był z Panem Hetmanem w kole, że mu rzekł Buntowniku dam Cię z ciąc. MasDiar 106.

– Cechy zmiasta wychodziły z Chorągwiami. MasDiar 136v-137.

– Rotmistrz kozacki Rudnicki upatrzył sobie sklep w Cekauzie prożny, z ktorego prochy już wystrzelano było. MasDiar 99.

– Już kamieńmi cegłami zgory bronili się im dopieroz prawie gołą ręką ich wzieli na miarę. MasDiar 92v.

– Oni potym sami Celnieysi Bajorowie (kiedy [...] był P. Sapieha w mil 6. od Stolicy u manastyra wiazemy nazwanego) do niego iachali z Czołem bitnym. MasDiar 88.

– 3-tio Aby Carzyka zaraz znosili pospołu z niemi, i więcey, ale pominę, te naycelnieysze były. MasDiar 52.

– Moskwa co przy nim była na Tuszynie, obrocoili się do Krola wszyscy Bojarowie i co celnieysi. MasDiar 37.

– Moskwa co celnieysza w Zamku się zawarła niechcąc dać Pacholikom. MasDiar 41.

– Rotmistrz kozacki Rudnicki upatrzył sobie sklep [...] i chcąc się tam wprowadzić dla mieszkania rozkazał ognia przyniesc Chłopcowi. MasDiar 99-99v.

– Wten czas mi Czeladz przywiodła chłopca małego zwanego potap Jam go Ezopkiem nazwał i dałem go na Cymbale uczyć. MasDiar 102.

– Musiałem Czeladz rozprawić i potrzebną i dobrą kwoli Panu przy iednym tylko Pacholiku zostawszy, a przy wyrostku, chłopiąt też dwoie mając pusciłem się do Warszawy. MasDiar 133v.

– 30. do Berezan gdzie Konie moie były z Łaski Xięzny, a Iam na Chłopskich iezdziłł. MasDiar 6.

– Z malusieńkiey Chmurki deszcz tak okrutny spadł, że Człowieka przed Sobą nie widać było. MasDiar 94v-95.

– Potym nad wieczor zeszliśmy z pola nie znacznego niesprawiwszy insze Pułki zaś na swych mieyscach według porządku chodzenia w woysku wychodziły ku nim [wojskom moskiewskim]. MasDiar 83.

– Oni to chwalą barzo, i tak wiele uciechy mają bo daysię ich trzymała a nie większa. Na tańce nasze tak mowią, chodzić po jźbie, szukać czego niezgubił, szalonym się czynić. MasDiar 63.

– Komu gdzie potzreba iachać, iakie położenie szyrokie miasta, tedy woli niż pieszą chodzić. MasDiar 73.

– W Łytkę go [dłużnika] bije stojącego na kazdy dzien po godzinie niż zadzwonią do Cerkwi, poty, poki dosyć uczyni stronie, a tych bywa zawsze do kilkunastu przez rozradem, to też kilka sług musi około nich chodzić rozdzieliwszy między się a każdy sobie wrząd ich postawi i od konca, do konca chodząc maca ich po łytkach każdego po trzykroć zaymując. MasDiar 66v.

– Boiarzyn sam na zamek jadąc, konia rosłego iednego, a nayczęsciey białego ma w saniach, na Chomoncie Sorok Soboli. MasDiar 65.

– [...] wolno też dłużnikowi mając za siebie kogo po rozradnia naydzie prętko za dengi. MasDiar 66v.

– diabłem MasDiar 116v.

– MasDiar 130.

– Dyabeł MasDiar 10.

– MasDiar 77v.

– Poseł wielki do Turek Stta Dorohubicki gdzie nic niesprawiwszy odiechał bo go y słuchać niechciano powiadaiąc,że uwas interregnum. MasDiar 11.

– Nie dość na tym Hetman mając, a chcąc nieprzyjaciela znosić do końca, chciał z tyłu na Obóz Niemiecki uderzyć, ktory był snadnieyszy do wzięcia, niż Moskiewski [...]. MasDiar 49.

– [...] z Carzykiem zawsze drakę miewali. MasDiar 51v.

– [...] Gosiewski już temu iako dufałemu Człowiekowi rzkomo poczoł się zwierzać [...]. MasDiar 98.

– Potym z Izby dalszey gdzie białe głowy siedzą/ bo tam budowanie wciąz idzie/ Izba z Izby bywa, i trzy i cztery wynidzie Białych głow pięknie ubranych kilka, ktorych zowią oni Dworzankami a to są zony Sług ich [...]. MasDiar 62v-63.

– [...] oprawcy pod ręce nazad związane pod sadzili Dymnicę z Ogniem, Siarki weń na sypawszy palili [...]. MasDiar 143v.

– [Mikołaj Krzysztof Radziwiłł] w Pielgrzymskim odzieniu połozyć się kazał, a bez tych katafalkow, bez niesienia mar proznych, bez koni ubranych, bez kruszenia kopij, owo zgoła nay mnieyszey Ceremonij niepotrzebował w czym wszystkim działo się zadosyć woli Jego [...]. MasDiar 132v-133.

– [...] na kupili dostatek, a potym dziesiąciorako pieniądze brali zato [...]. MasDiar 87.

– Zamek ten wszystek zabudowany dworami bojarskiemi Cerkwiami, Manastyrami że mieysca niemaż gołego ledwo iak w podworzu szlacheckim. MasDiar 71v.

– Pod ten czas, kiedym był na Zamku z Xięciem z Pacholęty Xiązęcemi zawiodł się do Pokoju Pańskiego i grał w kostki. MasDiar 136.

– [...] upewnił go także i do siebie znowu od Lepunowa przy przyniesienie Grammaty obietnice odniosł, ażeby się nań domyślić nie mogli na zamianego za naszego dał iako i drugiego więźnia. MasDiar 98-98v.

– On przyszedłszy do Obozu swego a zapomniawszy znowu i drugiey Przysięgi, comiał do Lepuna z tymi Listy, to on do Rozradu i Bojarom wszystkim opowiedział, twierdząc zapewne że sam widział u Gosiewskiego Gramoty własney ręki Lepunowey pisane, gdzie z nim zdradę o was knuie [...]. MasDiar 98v.

– [...] wlazło ich 3 we srzodek działa i tamze w kąt pod zapał i w karty grywali, od wierzchu zapałem, iako oknem widno im było. MasDiar 72v.

– [...] ledwie ktoren ziemię dopadnie, to go wnet na szablach moskwa rozniosą ktorych tam było gwałt [...]. MasDiar 93v.

– [...] wiachali w Grodno, w Brześć, w mohylow, z tymi się nasi porozumieli, abyśmy bespieczniej zasług doyśc i potężniey przeciwko tym uniwersałom być mogli obiecawszy im posiłki a oni też nam, przyidzieli gwałt na kogo [...]. MasDiar 113.

– [...] żona albo curka brali ią gwałtem [...]. MasDiar 55.

– Pacholik też ieden Boiarzynowi i dącemu z łazni z Zoną i Córką wzioł mu Córkę gwałtem [...]. MasDiar 57.

– [...] Pan Poniatowski Ludwik z Stadnicko się ozenił w Łancucie wrzkomo ią gwałtem brał [...]. MasDiar 121.

– W Niedzielę iako iest zwyczay kiedy publice Mszy król jmć Słuchać ma Szedł do koscioła zwyczayną Gwardyą Dwor i sanat [!] wszystek nayprzod, pod ręce krola jmć dway Biskupi prowadzili, królewica tuż za królem prowadzono a pacholenta i młode za nim. MasDiar 142v.

– Trafiło się wchodząc w koscioł, iż pismo Iakis nowo do drzwi koscielnych było przybite ktore czytając królewic [..] zatrzymał się trochę a krol zwyczaynie idąc nikogoż niemiał, za Sobą poniewasz wszystka Gwardya, to iest alabartnicy i Piechota u drzwi koscielnych zostawszy, a Pacholęta i młodz wszystka przez królewica jmć zatrzymana we drzwiach koscielnych czytając to pismo, plac goły za królem czyniły. MasDiar 142v.

– [Podkomorzy] nazad prętko kazał bywać, ale już na swoich ludziach, a moie w kroszynie zostawić roskazał [...] musiałem Czeladz rozprawić i potrzebną i dobrą kwoli Panu przy iednym tylko Pacholiku zostawszy [...]. MasDiar 133v.

– [...] na koniec Człowiekowi pospolitemu oprocz Bojarzyna niewolno i sobie g woli robic w Domu to, czym by się miał upic [...]. MasDiar 67.

– 2315 MasDiar I, 589.

– [...] a ta lira nakształt skrzypiec, ieno miasto smyczka kołko iest przyprawione we srzodku, że od spodu struny rznie, kręcąc iedną ręką a drugą klawiszow przyciska, ktorych przy szyice zdziesiątek jest. MasDiar 62v.

– Pod ten czas, kiedym był na Zamku z Xięciem z Pacholęty Xiązęcemi zawiodł się do Pokoju Pańskiego i grał w kostki. MasDiar 136.

– [Krolewicz] sam lekko w sankach iednym koniem biezy do Warszawy chcąc być na kąkluzyą Seymu zostawiwszy wszystkich swoich pozad a kozakow 50 za nim. MasDiar 140.

– [...] wiedząc też żeśmy straży niemieli około siebie napadli na nas srzod białego Dnia łyżnicy i konnych część [...]. MasDiar 108v-109.

– [...] com był kupił trochę, a insze z kazmy wzioł w karmowych pieniądzach, to tamże zostało i moie własne przy tym, kiedy nagromiono w Rodni pod starzycą Maydanowych pieniędzy po złł. 28 na koń woysku Całemu dostało się. MasDiar 87.

– Z malusieńkiey Chmurki deszcz tak okrutny spadł, że Człowieka przed Sobą nie widać było. MasDiar 94v-95.

– Zamek ten wszystek zabudowany dworami bojarskiemi Cerkwiami, Manastyrami że mieysca niemaż gołego ledwo iak w podworzu szlacheckim. MasDiar 71v.

– Pan Struś w kilka dni po nas mając 3000 z Sobą ale głodnego Woyska, pod Stolice też przyszedł. Stanelismy obozem pod Dziewiczym Manastyrem przeprawiwszy się, przez Rzekę moskwę Pan Struś osobno tamże też stanoł obozem. MasDiar 112v.

– 17 Maja Pan Sapieha przyszedłszy pod Stolice a nieprzechodząc Rzeki Moskwy między manastyrami Dziewiczym i Siemieniowym na Gorze oboz połozył, do Stolicy ani Sam ani towarzysz z Woyska Jego żaden do nas niepostał. MasDiar 88v.

– Jmpostor w Kaludze widząc o wygraney bitwie naszey, i otym że Szuyskiego Moskwa już do Manastyru dała, pospieszył się też pod stolicę z Kaługi i stanoł z drugiey strony Moskwy w mili z Sapieho Ianem Stta. uswiackim. MasDiar 51.

– Nie dość na tym Hetman mając, a chcąc nieprzyjaciela znosić do końca, chciał z tyłu na Obóz Niemiecki uderzyć, ktory był snadnieyszy do wzięcia, niż Moskiewski [...]. MasDiar 49.

– W tym zamku zastąpiły domy, i boiarskie częścią i mieszczańskie, ale kramy nay więcey mieysca zastąpiły, do tego Planu barzo mało przy przy samym rowie albo przekupie od krymgoroda. MasDiar 73v.

– Na Bramie Mikulskiej, ktora od zwierskiej Bramy pierwsza było Niemcow naszych 300 bo też zwierska Brama była od moskwy dobrze osadzona a co za wierską Bramo było muru aż do samey Baszty tey gdzie Bobowski Straż miewał, co ją byli nam wzieli, to moskwa trzymała i osadzała [...]. MasDiar 92-92v.

– Boiarzyn sam na zamek jadąc konia rosłego iednego, a nayczęsciey białego ma w saniach, na Chomoncie Sorok Soboli, Woznica na koniu siedzi, bez siodła, sanie usłane Niedzwiedziem, białym u moznieyszego, a u drugich czarnym [...]. MasDiar 65.

– [...] koni u nay moznieyszey Boiarki Para wtey Kołymadze [...]. MasDiar 63v-64.

– [...] za radą Pukińskiego idąc obrócił się do Budziwiszek pod Wilno rozumiejąc że tam mogł co przemieszkać nieznacznie, i lekarstwo zażyć, bo też był w Warszawie zarobił na nie przyDworze, ale potym wszyscy wiedzieli otym, bo w mil kilka od klecka pod koreliczami załamał się na Serweczy rzece z karetą, że aż na gwałt zbito chłopy i tak ledwo ratowali. MasDiar 132.

– [...] ztych ieno porucznik wyszedł potym na zamianę, a wszyscy pogineli [...]. MasDiar 93v-94.

– Tam [w Hulach] chłopi zbuntowawszy się niechcieli Chorągwi do wsi puscic, az ich nasieczono y nabito. MasDiar 7v.

– [...] widziałem działo iedné co stem kul bywa nabite, i 100 razy strzeli, a iest tak wysokie, mnie stojącemu po ramie, kula iako gęsie iaie [...]. MasDiar 104v.

– [Król] tych ktorzy przyczyną tych Buntow byli, iako Leznickiego z Roty P. Zaboklickiego dał obiesić a Rudzinski się strachu naiadł: bo trochę niebył tam gdzie y drugi, iuz go było y nakryto. MasDiar 13.

– Tam w Chreptyiowie od zboycow mielismy wielkie przenagabanie, ze nie lża było y na przystawstwo się wychylic czeladnikowi [...]. MasDiar 8.

– W Poniedziałek po kwietney niedzieli dadzą szpiegowie znać że Lepanow z rzezanay idzie w 80000 woyska i już w mil 20. MasDiar 75v.

– Chłop ledwo żyw doczekał dnia, skoro swit do mnichow do bernardynow; tamże niewychodził z klasztoru niedziel 2. MasDiar 117.

– [...] to iedno przypomnę, Co do wierzenia niepodobno, że drugim Rotom się trafiło ośm albo 10 razy przyiść do sprawy i potykać się Z nieprzyiacielem [...]. MasDiar 46.

– [...] znosić nieprzyiaciela niepodobno, oboz dosyć warownie ufortyfikowany, pogaństwa tego cma niemała, i myslić prożno a żywności już też nam niestawało. MasDiar 90.

– Poczołem sobie mierzić tę służbę [u pana Albrychta, polegającą na towarzyszeniu mu w licznych podróżach] i zkosztu Wielkiego ktory własnie na bruku mieszkając, być musi, i z pracy, a barziey z niewdzięczności. MasDiar 134.

– Pod ten czas, kiedym był na Zamku z Xięciem z Pacholęty Xiązęcemi zawiodł się do Pokoju Pańskiego i grał w kostki. MasDiar 134.

– W Niedziele iako iest zwyczay kiedy publice Mszy król jmć Słuchać ma Szedł do koscioła zwyczayną Gwardyą Dwor i sanat wszystek nayprzod, pod ręce krola jmć dway Biskupi prowadzili, królewica tuż za królem prowadzono a pacholenta i młode za nim. MasDiar 142v.

– Nie wspominam i tego Skarbu, kędy Religwie S. chowają w złotych Szufladach a ten iest iako na 5 Sązni wzdłuz sklepiony, okna wedwoch scianach przeciwko sobie tam przy trzech scianach Stolarskiey Towarzyskiey i Pacholikow palce urąk u nog, i nogi same od mrażali, niebyło tak cieszko nigdy na naszych od zimna iako wtedy. MasDiar 105v-106.

– I co kolwiek kto w Moskwie odmroził, na tenczas to wszystkie sam kniaź Korecki palce i urąg i unog odmroził. MasDiar 106.

– Chorągiew P Firlejowa koni 100. MasDiar 39v-40.

– Kul ognistych [...] pełno w tey Baszcie [...] ktora na kształt Bromy dziurę miała do tego tam mieysca, a niezawarta była, bo i wrot niebyło, tam że, oni wnet strzał parę przyprawnych zapaliwszy wystrzelili. MasDiar 93.

– I nie dlatego to ja też wdałem się, lubo barzo skromnie, w pochwały familii, jako było do mnie należało, sławnych u świata dziadów, naddziadów, baby parantelatki, prababy chwalić, ale że mi ta sztuka i sposób służy do tego, aby się gruntowniej wydała i pewniejsza prawda była, że Wielmożny śp. JMPan Jerzy Matuszewic, starosta stokliski, przy wysokim urodzeniu przez pańskie, chrześcijańskie cnoty swoje życie doczesne u ludzi w nieśmiertelne u Boga zamienił. MasDiar I, 486.

– Parkan ten był wezwyż na 3 kopie. MasDiar 74.

– Placu gołego naymniey niema [...] ieno przy bramach co z krym- i kitaygrodow do niego są, i to trochę od murow, jednak i parkanow daleko budowanie sadzą że tam przestrzeństwo do obrony nieprzyiacielowi wielkie. MasDiar 74.

– Pan Struś nastąpił pod stolicę [...] ktorey mu nie chcą dopuscić z nami się złączyć, a też niema którędy w parkanie drewnianym wszystkie Bramy pozamykano. MasDiar 80.

– [...] to tańcami rozmaitemi Moskiewskiemi łamiąc się pod czas iako mietelnicy, to piostkami ale barzo i nader sprosnemi, a oni zastołem siedząc tym się Cieszą a podczas nam się akkomodując kazali na lirach grać [...]. MasDiar 62v.

– [...] i staną zaraz w podwoju drzwi z kąd wynidą przy koncustoła siedzących u niego i zarty swoie zaczną dla uciechy siedzących, naprzod gadki rozmaite przypowiastki foremne a potym piostki [...] MasDiar 63.

– [...] Bram wtym zamku 4. iedna ku rzece Moskwie, drugo [!] do sargorodu, na iedney ztych, Bramie, ktorą nazywają Fro[.]viesko wa worota, orzeł na gałce płatany, ktorego Maskwa [!] za herb nazywa. MasDiar 71v-72.

– [...] niemając nigdzieć dziury do taboru, nielza była naszemu ko pienikowi spieszyć się z koni, a rozerwać tabor, i tak uczynili, w padszy zatym tą 700. człowieka Za pomocą naywyszego pobili i pogromili. Nieprzyiaciela znacznie, więźniow niekazał mieć, co się na winęło scinać [...]. MasDiar 82.

– [...] Pachołka nam iednego zabito zaraz drugiego ranioną [!] P. Grabianie też okrutnie pobito Cepami, i goleń mu przetrąconą [!] ktory od tychże razow umarł i Czeladnik ranny [...]. MasDiar 118.

– A iesli komu z faworu pokażą Pannę, i to nie inaczey ieno Panna iednemi drzwiami do Izby w Chodzi a młodzieniec drugiemi i tak potkawszysię w puł Izby pocałują się, miasto przywitania i zaraz Panna od chodzi nic nie mowiwszy ani on też do niey. MasDiar 64-65r.

– Prawił [...], że miał brata rodzonego wielce pochopnego do cudzych ięzyków, ale iemu się nie wolno było publice w nich cwiczyć, chował Niemca, o ktorych tam w Moskwie nie trudno, trafił mu się też Polaczek, co łaciński ięzyk rozumiał. MasDiar 68-68v.

– To iest na iedney stronie Zamek a na drugiey miasto iest iednak gora Zamkowa pochyła barzo ku Dnieprowi. MasDiar 20v.

– P[ano]wie Posłowie Króla Imci ruszywszy się ztym woyskiem co do Krola pociągnęli stanęli wpoł drogi od stolicy do Smoleńska na Uroczyszczu pod Szuyskim. MasDiar 37.

– Kusił i nas z niemi godzić przez traktaty więc że iwtym nic niesprawił (bo Moskwicin gruby ni do czego się pociągnąc niedał) opuscił ich i udał się ku nam [...] MasDiar 90.

– To on szeregiem na wrocił wszystkim nazad woczach patrzającego nieprzyiaciela, ktory wielkie serce ztąd wziowszy rozumiejąc że uchodzim wszystkim tłumem pocisno[ł] się za nami. MasDiar 84v.

– Pod Seym około mieliśmy we Lwowie 10 [decem]bra byli Posłowie od króla do koła, P.Jan Frąckiewicz Radzimiński Nowogrodzianin nasz, a nas zatrzymano z responsem poki się oni wrucili nazad, a że ich doczekawszy, nas odprawiono. MasDiar 124v.

– Wyrachowałem wszystko sobie wprzod zapłaciwszy 120 aur[eos] Co był pod smolenskiem na przywiley podsękowstwa Bratu Janowi. MasDiar 128.

– Pan Gabriel i swoie i Pana Podsędkowe pieniądze przyrzekł oddać. MasDiar 128.

– W Poniedziałek po kwietney niedzieli dadzą szpiegowie znać że Lepanow z rzezanay idzie w 80000 woyska i już w mil 20. MasDiar 75v.

– (...) a mogę smiele rzec ani koła Czwartego Apryla w poniedziałek wielkanocny dano znać ze Proszowiecki idzie w 15000. Woyska, (...). MasDiar 81-81v.

– Dniem przed zmiano iako w poniedziałek wielki przysłał mi brat Pan Daniel z Mazoyska (bo tam miał leżą z Rotą Stty Brasławskiego Kalinowskiego w Pułku Strusiowym) podwod 24. z leguminami różnemi, (...) MasDiar 77v-78.

– ...ten włożywszy w woreczek i pereł urgańskich za złł. 70 tamże włożyłem [...] rozumiejąc, że choćby i wszystko pogineło iakim przypadkiem to będzie cało, co naszyi, i iesli Pan Bog da przyzdrowiu zachowa, będzie wzdy czym iakozkolwiek się poratować... MasDiar 100v.

– ...zatym o zmianach przenaięci od Turków iako po swiezey porazie naszych z Hetmany nieostrachało się ieszcze było Serce, i tak iż już Tatarowie na Pradze juz się przeprawują przez Wisłę. MasDiar 143.

– [...] zdaiemy stolice JP. Hetmanowi, aby nas już wyzwolił zniey prosiemy, obiecując mu i żywności dodawać i odsiedcz prętko gdzieby tego potrzeba ukazowała. MasDiar 104v-105.

– 5 Iunij potym nieprzyiaciel w kilka Dni wziowszy armaty i ludzi z potrzebę, szedł pod Dziewiczy Monastyr [...]. MasDiar 94.

– ...i nie powiadając się i nie głosząc, o drodze wyiechał barzo lekko z Klecka. MasDiar 132.

– Tam z Panem Strusiem na ten czas służył stalismy we wsi nad samą Wołgą ze wszystkim Pułkiem Strusiowym a nie było nas 200 bo się na murze pozostawali... MasDiar 108v.

– [...] wydywać było na tamtym mieyscu po kilka nocy swiatłość iakoś iakoby swiece zapalone, prawdali nietwierdzę i bom sam nie widział ale słyszał od róznych. MasDiar 143.

– ...kniaz ogiński Jan za zezwoleniem wszystkich był na mieyscu Marszałka do przyiechania, a potym i przez wszystek Trybunał rządził laską. MasDiar 137-137v.

– Czatami się bawili, dupy Moskwie przypiekali, i mieli się ztąd dobrze, krolowi niesłużyli... MasDiar 96v.

– Przystałem rękodaynie do Xcia Krzysztofa Radziwiłła Hetmana Polnego W.X. Litt. jurgieltu postąpiono Złł. 500. i Bławatu na parę szat do Roku. MasDiar 140.

– [...] y tak pod fundament murowany z Zamku przeciwko naszym się kopa iąc albo z sobą się trafią albo spod kiem podnaszych podkopawszy się prochami wyrzucają gdzie oraz y ziemie zepsuią y Ludzie ziemią przywalą [...]. MasDiar 28v.

– Moskwa zaraz ostrzegłszy się bramy wszystkie kamieńmi z piaskiem zafasowawszy sztakiety zrębow przed kazdą znich postawiwszy także nafaszowali piaskiem y kamienmi i strazą potezną opatrzyli [...]. MasDiar 25.

– Gdy na roczkach w Brześciu byłem, Kobielski, biskup łucki, zjechał do Rasny i sam marianów do klasztoru i kościoła mariańskiego introdukował, kościół poświęcił, bierzmował zgromadzonych gości niemałą frekwencją i ludu pospolitego. MasDiar I, 295.

– [...] Zołnierz ieden podniosł króla z Ziemię [!], Iego też tam zaraz złapano, rumor wielki w kościelesię wszczoł trwoga rozmaicie każdy i rozumiał i mowił pomyslano było o wielkich stanach. MasDiar 143.

– Ten się dostał Gąsiewskiemu i Dunkowskiemu w zasługach murowych z szafirem z korony na dwa palce wielkim we 28 000 Złł-ch kamien ten u nas szacowano 4 000 Złł-ch a wMoskwie 10 000 Rubli [...]. MasDiar 126v.

– [...] a ta lira nakształt skrzypiec, ieno miasto smyczka kołko iest przyprawione we srzodku, że od spodu strupy rznie, kręcąc iedną ręką a drugą klawiszow przyciska, ktorych przy szyice zdziesiątek iest. MasDiar 62v.

– [Król] tych ktorzy przyczyną tych Buntow byli, iako Leznickiego z Roty P. Zaboklickiego dał obiesić a Rudzinski się strachu naiadł: bo trochę niebył tam gdzie y drugi, iuz go było y nakryto. MasDiar 13.

– [...] skoczyliśmy go ratować, dopieroż i do nas, niebył w Stolicy wzmianę taki strach na nas iako tam [...]. MasDiar 118.

– Mając szpiegow do nas moskwa kiedy się Towarzystwo do koła roziechało a wiedząc też żeśmy straży niemieli około siebie napadli na nas srzod białego Dnia. MasDiar 108v-109.

– Kogo pianym obaczono do turmy go zaraz wzięto brazney. MasDiar 67.

– Moskwa tek re solute w padła do szeregow naszych Ześmysię tak wrącz z niemi sciąga li z koni, złukow też nam szkodzi li, co rzadka unich ale takim iednak sposobem, że ugadzali tam gdzie Zbroie niebyło, a do tego zblizu. MasDiar 85.

– [...] zdaiemy stolice JP. Hetmanowi, aby nas już wyzwolił zniey prosiemy, obiecując mu i żywności dodawać i odsiedcz prętko gdzieby tego potrzeba ukazowała. MasDiar 104v-105.

– [...] ten włożywszy w woreczek i pereł urgańskich za złł. 70 tamże włożyłem i nasznurku uwiązawszy zawiesiłem go na Szyi, rozumieiąc, że chocby i wszystko pogineło iakim przypadkiem to będzie cało, co naszyi, i iesli Pan Bog da przyzdrowiu zachowa, będzie wzdy czym iakozkolwiek się poratować [...] MasDiar 100v.

– Z malusieńkiey Chmurki deszcz tak okrutny spadł, że Człowieka przed Sobą nie widać było. MasDiar 94-95.

– [...] cerkiew S. Jana iakoby w poł zamku stoi, na tey wszystkiey cerkwi wieza barzo wysoko wymurowana z ktorey widać daleko na wszystkie struny stolice [...]. MasDiar 71.

– [...] wlazło ich 3 [pachołków] we srzodek działa i tamze w kąt pod zapał i w karty grywali, od wierzcha zapałem, iako oknem widno im było. MasDiar 72v.

– [...] tey nocy kiedy iuż okrutny srogi ogień opanował miasto, widno tak w Zamkach było iako w nayswietleyszy dzień nigdy Lepiey [...]. MasDiar 81.

– Zatym samego wziowszy i te targane członki włożyli na stos drew i zpolili twierdzili potym rożni Ludzie a ile przekupki białogłowy iż wydywać było na tamtym mieyscu po kilka nocy swiatłość iakoś iakoby swiece zapalone [...]. MasDiar 143v.

– [...] to iedno przypomnę, Co do wierzenia niepodobno, że drugim Rotom się trafiło ośm albo 10 razy przyiść do sprawy i potykać się Z nieprzyiacielem [...]. MasDiar 46.

– ...to przeciwko bramy wodney żywego mostu stoi w Pułrynku tey działo moździerz na przepych snadź ieno ulany... MasDiar 72.

– Przed obozem na gorze ku zamkowi w szancach między Koszami dział trzy nosnych staneło, z ktorych w zamku [...] szkodę czynią, przez wierzch muru przy nich piechoty wolney 300 z Dobrskim y Boryałem Rotmistrzami pieszemi. MasDiar 21v.

– [...] i potym z szedłszy z nim z gory, te cztery konie wyprzągłszy po przy wiązywali postrąki do rąk i do nog Chcąc go roztargnąc ale iż temu dosyć niemogli uczynic nacinał kat siekiero a wycinając konie urwali mu nogię prawą [...]. MasDiar 143v.

– Tak smaczna ze się naieść iey niemoglismy ale wyszła nam ta kapusta bokiem. MasDiar 108v.

– [...] skoczyli do nich po murze [...] ktorędy od nas do niey przyiscie było gdzie tak woysko, że ledwo dway po społu iść mogło, i w padszy do Baszty wysiekli ich zniey wrącz y Basztę opanowali, prochu kilka beczek znalezli, co go oni byli przyprowadzili. MasDiar 91v.

– Pacholik też ieden Boiarzynowi i dącemu z łazni z Zoną i Córką wzioł mu Córkę gwałtem [...]. MasDiar 57.

– 5 Iunij potym nieprzyiaciel w kilka Dni wziowszy armaty i ludzi z potrzebę, szedł pod Dziewiczy Monastyr [...]. MasDiar 94.

– [Mikołaj Krzysztof Radziwiłł] w Pielgrzymskim odzieniu połozyć się kazał, a bez tych katafalkow, bez niesienia mar proznych, bez koni ubranych, bez kruszenia kopij, owo zgoła nay mnieyszey Ceremonij niepotrzebował w czym wszystkim działo się zadosyć woli Jego [...]. MasDiar 132v-133.

– ...znacznie na nas iechali, aż do samych Bram Zamkowych Tamże ci Co na Bramach byli iesli nie wszedł znami ktory do Zamku, to im się wręce dostał. MasDiar 92.

– Po zamordowaniu tyransko Carzyka pierwszego korowanego [!] Dymitra, za ktorym była Maryna Corka Woiewody Sendomir. Mniszka w R[ok]u 1606 o którym na swoim mieyscu wziamkem [!] czynił acz niedoskonałą, ale niżey otym dostateczniey. MasDiar 30-30v.

– [...] bywa tego razy do Dziesiątka, że mu zmierzą Pijaństwo co raz wychodząc aknucąc a nakoniec niepoprzestanieli, tedy go i zgnoją w turmie. MasDiar 67v.

– W Przemyslu przedałem zmuydziny siwe P. Droczyłowskiemu za Złł-ch 120 Gotowych. MasDiar 127.

– W Prucie albo Dziezy rzekach (gdyż tam bitwę zwiedli) uchodząc potonęli. MasDiar 115.

– Ten isty Piekarski miał dwie siostry za Domaszewskim Starostą Żukowskim, i za Płuze wielko rządcą Krakowskim [...]. MasDiar 142.