Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Stanisław Bogusław Leszczyński
LeszczStGłos 1733 oryginał
Głos wolny wolność ubezpieczający

http://dbooks.bodleian.ox.ac.uk/books/PDFs/590937069.pdf, http://polona.pl/item/17840789/24/,
Odnotowano 221 cytatów z tego źródła
– Zgoła Duchowni [...] dali by się poznać z dystynkcyą większą przez pokorę y abnegacyą, niżeli przez chciwość y wspaniałość. LeszczStGłos 23.
patrz: ABNEGACJA
– Aiakoż może bydź compatibile żebym był absolutnym Panem nad chłopem, y poddanym oraz Rzeczypospolitey, która nie traci dla tego jus Dominij w moim dziedzictwie, żem iego iest dziedzicem? LeszczStGłos 103.
patrz: ABSOLUTNY
– Nasi krolowie, przez to byliby nie iako w dependencyi Rzeczypospolitey, ktorey supremam authoritatem nie możemy dosyć we wszystkich aktach denotare. LeszczStGłos 35.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– Securitatem internam; [...] zawisła na iedności w radach, na exekucyi praw [...], na subordynacyi Przełożonym, na administracyi sprawiedliwości. LeszczStGłos 10-11.
patrz: ADMINISTRACJA
– Deputat repartycyi sprawiedliwości, miałby intendentiam, żeby sprawiedliwość secundum sonantiam Legis, suo cursu się administrowała, referendo kanclerzom co się tey materyi tyka. LeszczStGłos 50.
patrz: ADMINISTROWAĆ SIĘ
– Byle [królowie] zawsze pamiętali, że nie przez urodzenie swoie, ale przez nasz affekt korony nabyli. LeszczStGłos 26.
patrz: AFEKT
– Gotować materye, ktore będą miały bydź agitowane na seymie. LeszczStGłos 98.
patrz: AGITOWANY
– Woysko było ochotne, posłuszne y ćwiczone [...] ta gotowość y ten zwyczay in praxi, wstrętby czynił aggressorom nieprzyiaznym, według tego przysłowia: Si vis pacem, para bellum. LeszczStGłos 97-98.
patrz: AGRESOR
– Iakoż w każdey akcyi przy wolności, znayduie się ochota, przy ochocie emulacya, przy emulacyi doskonałość. LeszczStGłos 102.
patrz: AKCJA
– Według axyoma Jurisprudencyi; Apud eum, qui communicat Imperium, summa vis Imperij remanet. LeszczStGłos 45.
patrz: AKSJOMA
– Wystrzegać się [...] woyny nie zaczynaiąc Iey nigdy offensive, nie łudząc się na pewną akkwizycyą iakiego kraiu, ktorego mamy dosyć wielką z łaski Boga obszerność. LeszczStGłos 111.
patrz: AKWIZYCJA
– Więc idąc daley za moią allegoryą iako każdey struktury doskonałość w tym zawisła, żeby ab extra miała facyatę wspaniałą, a wewnątrz ozdoby y wygody; niechże nasza Rzeczpospolita będzie tak respectabilis ab extra, żeby o niey nikt lekko nie sądził. LeszczStGłos 11.
patrz: ALEGORIA
– Niechżeby konstytucya stanęła, przez ktorą ta alienacya dobr krolewskich powinnaby się wrocić ad Dominium Rzeczypospolitey. LeszczStGłos 35.
patrz: ALIENACJA
– W skarbie niemasz nervum belli; fortecy żadney, arsenały bez artyleryi. LeszczStGłos 9.
patrz: ALTELERIA, ALTYLERIA, ALTYRELIA, ALTYRERIA, ARTOLERIA, ARTYLERIA, ARTYLERIA
– Należałoby, żeby seymy alternatą bywały, w wielkiey Polszcze, małey Polszczo y Litwie. LeszczStGłos 90.
patrz: ALTERNATĄ
– Ieżeli to zda się bydź Possessori praejudiciosum proszę reflektowáć się, że przy alternatywie nic się nie traci; bo ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mógłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego mieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: ALTERNATYWA
– Wiem że ta rada moia siłom będzie nieprzyiemna zwłaszcza tym, ktorzy ambicyą swoię w tym zakładaią, żeby wszystkiemi stopniami postępować w honorach y fortunie. LeszczStGłos 58.
patrz: AMBICJA
– Iako excessus wolności, nie zna żadney subordynacyi, iako emulacya, a raczey zazdrość sprawuie nienawiść przeciwko rownym sobie; y iako wyniosłość albo raczey ambicya lekce waży wszystkich od nas podleyszych. LeszczStGłos 14.
patrz: AMBICJA
– [...] nie myślą o żadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy ociec albo dziad mieszkał, tak y ia mieszkać ch[c]ę bez żadney odmiany. LeszczStGłos 2.
patrz: ANTECESOR
– Często widziemy w iednych kościołach zbyteczne apparaty, a w drugich cenowe kielichy. LeszczStGłos 21.
patrz: APARAT
– Czy skrupulizuią Duchowni mieć wspanialsze pałace, niż kościoły, sprzęty bogatsze niż kościelne apparaty. LeszczStGłos 17.
patrz: APARAT
– Widząc w Panu wszelką aplikacyą y staranie około Dobra pospolitego, żeby mu dopomagali [obywatele]. LeszczStGłos 45.
patrz: APLIKACJA
– Senatorowie y Posłowie deputowani do rożnych repartycyi, ci naprzykład, ktorzy będą do Woienney, będą się [...] do woyskowych interessow applikować. LeszczStGłos 87.
patrz: APLIKOWAĆ SIĘ
– Przyidzie ta koley i na nas, ieżeli bez broni czekać będziemy, że nam ktory sąmsiad część Panstwa, przyległą swemu, wydrze [...] to są sąmsiedzi, ktorych antecessorowie nasi nie apprehendowali. LeszczStGłos 7.
patrz: APREENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APREHENDOWAĆ, APRENDOWAĆ
– Czy powinnasz ta apprehensya nieszczęsney maxymy, że omnis mutatio periculosa, zabronić nam, myślić o iey dostatecznie konserwacyi? LeszczStGłos 3.
patrz: APREHENCJA, APREHENSJA, APREHENSJA, APRENSJA
– Wspaniałość serca poty arcy-chwalebna poki się w pychę prawem Boskim zakazaną nie wyniesie. LeszczStGłos 13.
patrz: ARCYCHWALEBNY
– Ambicya, y chciwość nasza, pospolicie staie się Dobru pospolitemu arcyszkodliwa. LeszczStGłos 15.
patrz: ARCYSZKODLIWY
– Drugi [sposób] arcyzbawienny, żeby Ministrowie nie byli iako są, dożywotni. LeszczStGłos 41.
patrz: ARCYZBAWIENNY
– Te prawa, y ten swięty depozyt, przykazań Boskich, miała Rzeczpospolita Izraelska zawsze pr[z]ed oczyma, w Arce przymierza. LeszczStGłos 14.
patrz: ARKA
– W skarbie niemasz nervum belli; fortecy żadney, arsenały bez artyleryi. LeszczStGłos 9.
patrz: ARSENAŁ
– Odsyłam mego czytelnika do tego artykułu, gdzie traktuię de modo seymowania. LeszczStGłos 31.
patrz: ARTYKUŁ
– Czy skrupulizuią Duchowni mieć wspanialsze pałace, niż kościoły, sprzęty bogatsze niż kościelne apparaty; assystencye liczne, a ubogich ieszcze więcey po gnoiach. LeszczStGłos 17.
patrz: ASYSTENCJA
– Zgoła iest to vox clamantis in deserto, a podobno y prożne słowa, nie wiem czy ie kto usłyszy, albo czyli kto z attencyą ucha nadstawi. LeszczStGłos 11.
patrz: ATENCJA
– Niech naylepsze bedą w każdey repartycyi postanowienia, y nayzbawiennieysze prawa, nic się utrzymać nie może, tylko przez nie ustaiącą attendencyą. LeszczStGłos 92.
patrz: ATENDENCJA
– Zginęły Rzeczpospolite Rzymska, Karthagineńska, Atheńska, Lacedemońska przy swoich bałwochwalstwach, zginęłaby pewnie y nasza, ieżeli wszystka polityka w rządach krolestwa, nie będzie złożona in morali am scientia Ewangelyie Swiętey, nad ktorą ni etylko nic zbawiennieyszego, ale oraz nic rozumniejszego y potrzebnieyszego. LeszczStGłos 14.
patrz: ATEŃSKI
– Spodziewam się że przy erekcyi y aukcyi woyska, a oraz regularney iego płacy, nie będzie się miała Rzeczpospolita czego obawiać ab extra. LeszczStGłos 64.
patrz: AUKCJA
– Chcieć się nasycać dobrami doczesnemi, pokazywać się niedbać o nie, iest to contrarietas, podobna authorowi hypokrycie, ktory wydał xięgę przeciwko prozney chwale, sam iey szukaiąc w tey samey wzgardzie, ktorą zaleca. LeszczStGłos 20.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– To iest pewna, że bez Ministrow autorizacyi, krolowie niczego dokazać by nie mogli. LeszczStGłos 30.
patrz: AUTORYZACJA
– [...] ia zaś niewidzę nic tak extremum, iako azardować wszystek stan szlachecki, ktory uno ictu zginąć może od nieprzyiaciela, a z nim całe krolestwo. LeszczStGłos 62.
patrz: AZARDOWAĆ, AŻARDOWAĆ, HAZARDOWAĆ, HAZARDOWAĆ
– Czuwamy z pilnością, iako się strzedz krolow, á nie daiemy żadnego baczenia na niebespieczenstwo w ktore się sami wdaiemy. LeszczStGłos 5.
patrz: BACZENIE
– Bać się nas dopieroż nie maią czego, doznawszy iak płonne nasze pogrożki. LeszczStGłos 28.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Wszyscy Panuiący maią dwa motiva w rządach: amorem et timorem; o to się zwyczaynie staraią żeby się ich bano, y żeby ich kochano. LeszczStGłos 28.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Pharaon, iako iest w Pismie swiętym, naznaczył wielkie Dominia kapłanom swoich Bałwanow. LeszczStGłos 18.
patrz: BAŁWAN
– Zginęły Rzeczpospolite Rzymska, Karthagineńska, Atheńska, Lacedemońska przy swoich bałwochwalstwach, zginęłaby pewnie y nasza, ieżeli wszystka polityka w rządach krolestwa, nie będzie złożona in morali am scientia Ewangelyie Swiętey, nad ktorą ni etylko nic zbawiennieyszego, ale oraz nic rozumniejszego y potrzebnieyszego. LeszczStGłos 14.
patrz: BAŁWOCHWALSTWO
– Rożne są Bazyliki, ale iednaż chwała y cześć Bogu oddaie się w naywiększey Kathedrze iak w naylichszey Plebánij. LeszczStGłos 20.
patrz: BAZYLIKA
– Na ten czas bowiem poznaią krolowie nasi, że naybespiecznieysza podpora ich Tronu, chwała y szczęśliwe panowanie, nie zawisły, tylko od utrzymania wolności. LeszczStGłos 6-7.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– Nawet od samegoż Woyska naszego nie iesteśmy beśpieczni. LeszczStGłos 111.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– Myślę sobie, że nie masz tego wieśniaka, żeby swey cháty nie ogrodził dla bespieczeństwa swego. LeszczStGłos 100.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– Rozumiem że przy takim postánowieniu, widzielibysmy w propozycyi porządek, w deliberácyi rozsądek, w decyzyi łatwość, w exekucyi bespieczeństwo. LeszczStGłos 85.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– Gorszy się cały swiat, z tak bezbożnego práwa, ktore oszacowáło życie ludzkie, sto grzywien nakázuiąc szlachcicowi kary, kiedy chłopa zabiie. LeszczStGłos 101.
patrz: BEZBOZNY, BEZBOŻNY, BEZBOŻNY
– Iest nawet szczegulny sposob w niektorych cirkumstancyach, salwowánia Oyczyznę, y lubo często malevoli na złe go zażywaią, iak bezbożni nayświętszych rzeczy, na zabobony, cum periculo samey wolności. LeszczStGłos 71.
patrz: BEZBOŻNY
– Wolny szlachcic rozumieiąc się bydź bespiecznym od wszelkich napaści, niedba czy Rzeczpospolita słaba y bezbronna. LeszczStGłos 8.
patrz: BEZBRONNY
– Koniecznie potrzeba Woyska, ktore żeby było bitne, trzeba żeby było liczne, płátne, posłuszne, y dobrze ćwiczone. LeszczStGłos 111.
patrz: BITNY
– Postępuiemy sobie, iak zwyczaynie Heretycy, ktorzy choc po długich kontrowersyach przekonani o błędach swoich, nie mniey w nich przestaią. LeszczStGłos 2.
patrz: BŁĄD
– Nie błądzić za takiemi przewodnikami, u ktorych naymniey widziemy tę pokorę y to ubostwo, ktore Ewangelia za naywiększe cnoty chrześciańskie zaleca. LeszczStGłos 15.
patrz: BŁĄDZIĆ
– Nie mamy ani manifaktur bogacących Państwo, ani rzemiosł rozmaitych do powszechnego zażywania y wygody życia. LeszczStGłos 102.
patrz: BOGACĄCY
– Iedni przez pracą ubogich się bogácą, ubodzy záś przez potrzebę bogátych się konserwuią. LeszczStGłos 102.
patrz: BOGACIĆ SIĘ
– Bogactwa, zbytki y pompa swiatowa, nie znaczą Uczniow Chrystusowych. LeszczStGłos 19.
patrz: BOGACTWO, BOGACTWO, BOGACZTWO, BOGASTWO
– Iedni przez pracą ubogich się bogácą, ubodzy záś przez potrzebę bogátych się konserwuią. LeszczStGłos 102.
patrz: BOGATY
– [Papież Sylwester] Ochrzciwszy Konstantyna Cesarza y pierwsze od niego szczodre fundacye wziąwszy [...] tak miarkował, że iako w Brewiarzu Rzymskim czytać można; ductu caelestis prudentiae, quâ Ecclesiam administrabat to postanowił, ut Clericis copiosis egentes conjungeret, et sacris virginibus, quae ad victum necessaria essent suppeditaret. LeszczStGłos 24.
patrz: BREWIARZ
– Kościoł woiuiący iest to woysko Pana Boga, a gdy broń tego woyska nie iest insza, tylko chciwość y ambicya, snadne by zwycięstwo swiat y czart otrzymał. LeszczStGłos 19.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Nikt nie wątpi, że woysko, przez skarb się utrzymuie, skarbu viceversa co by była za securitas gdyby go woysko nie strzegło, y nie broniło kraiu, ktory contribuit do skarbu. LeszczStGłos 37.
patrz: BRONIĆ
– Kładę na ostatek na woysko per modum, doni gratuiti, ktore powinno wiary swiętey bronić. LeszczStGłos 22.
patrz: BRONIĆ
– Nie tylko bronić się przeciwko nieprzyiacielowi nie możemy ale nawet od samegoż Woyska naszego nie iesteśmy beśpieczni. LeszczStGłos 111.
patrz: BRONIĆ SIĘ
– Niechże sam Bog wszechmogący będzie Architektem tego budynku, ktorego zalecam reparacyą; [...] niech nad naszym chaos, te wszechmocne słowa wymowi; fiat lux, iak przy stworzeniu swiata, á wtenczas, oczy nam się otworzą, nad naszą ruiną y potrzebą reparacyi. LeszczStGłos 12.
patrz: BUDENK, BUDUNEK, BUDUNK, BUDYNEK, BUDYNEK
– Wprawić go tak bespiecznie, żeby cokolwiek budować zechcemy dla dobra pospolitego, niewzruszenie na nim [kamieniu węgielnym] oprzeć się mogło: iednym słowem: żeby krol naygorszy, niemogł, y niemiał żadney okazyi nam szkodzić. LeszczStGłos 4-5.
patrz: BUDOWAĆ
– Oczy nam się otworzą nad naszą ruiną i potrzebą reparacyi, tak aby się insze narody z niey budowały widząc trwałość, wspaniałość y regularitatem naszego budynku. LeszczStGłos 12.
patrz: BUDOWAĆ SIĘ
– Statum nostrum nayburżliwsze rewolucye nie naruszą, byle wszystko co go componit na takim fundamencie erigere, żeby od żadnych szturmow zachwiać się nie mogł. LeszczStGłos 61.
patrz: BURSZLIWY, BURZLIWY, BURZLIWY, BURŻLIWY
– Przy naywiększych talentach, przy naywiększey nawet ochocie nie dokażemy niczego, poki nam dobry porządek nie uściele drogi do starania się o dobro pospolite przy ktorym żeby tak gruntownie wolność ubespieczona była, zeby nie mogła nihil praejudiciosi sobie operari [...] Nie mogę tego lepiey dowieść iako per cursum Planetarum ktory dla tego że iest regularis, żadne burze y wichry go nie tamuią. LeszczStGłos 61.
patrz: BURZA
– Mało na tym, że chłopem iak bydlęciem prácuiemy; ale co większa y nie chrześciańska, że często za psa, albo szkápę chłopa poddánego przedáiemy. LeszczStGłos 100.
patrz: BYDLĘ
– Pobożność, rozum, odwaga, wspaniałość wszystkie te cnoty są prawie naturalne y tak przyzwoite, że nie wiem aby ktory inszy narod w nich nas celował. LeszczStGłos 11.
patrz: CELOWAĆ, CELOWAĆ, CYLOWAĆ, CZELOWAĆ
– Więcey rzekę, że praca Ministrow Chrystusowych tak droga że y nie oszácowana, y że całego swiáta skárby rownáć się nie mogą w cenie rzeczy swiętych, ktoremi száfuią. LeszczStGłos 20.
patrz: CENA, CENA, CZYNA
– Często widziemy w iednych kościołach zbyteczne apparaty, á w drugich cenowe kielichy. LeszczStGłos 20-21.
patrz: CENOWY, CYNOWY, CYNOWY, CZENOWY, CZYNOWY
– Inszego objectum tylko dobro pospolite, inszego censora, tylko sumnienie [nie mam]. LeszczStGłos II.
patrz: CENZOR
– Należało by mi, idąc zwyczaiem Authorow, na początku á capite Libri, podać approbacyą, iakiego uprzywileiowanego Censora. LeszczStGłos 1.
patrz: CENZOR
– Nie rozumiem tedy żebym podpadł pod tę censurę; Nolite tangere Christos meos, ponieważ to wszystko, czego życzę, swiadczy, że w daleko większymby respekcie y obserwancyi był ten swięty charakter, niżeli dotąd iest. LeszczStGłos 24.
patrz: CENZURA
– Niechże sam Bog wszechmogący [...] nad naszym chaos, te wszechmocne słowa wymowi; fiat lux, iak przy stworzeniu swiata, á wtenczas, oczy nam się otworzą, nad naszą ruiną y potrzebą reparacyi. LeszczStGłos 12.
patrz: CHAOS, CHAOS, CHAÓS
– Charakter kapłański byłby w poszanowaniu, ktory ozdoby świeckie bardziey szpecą niż zdobią. LeszczStGłos 23.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– W całey Europie, ba y w całym świecie, nic się nie rowna kondycyi szlachcica Polskiego, do ktorey absoluta nawet potestas iest przyłączona [...] A tak słusznie y tą preeminencyą distinquimur od inszych narodow, y charakterem naszym naturalnym, ktory się przez nic lepiey wydać nie moze, iako przez to, że w takim krolestwie iako nasze, gdzie żadnego rządu nie masz y gdzie tylko sama prawie wola każdego panuie, nie rodzą się codzień monstra niesłychane, y crimina statûs, ktore się pospoliciey gdzie indziey przy naysurowszym rządzie trafiaią. LeszczStGłos 55.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– ŻAdna Rzeczpospolita nie była bez Senatu; nic też bardziey nie charakteryzuie statum liberum w krolestwie, iako Senat. LeszczStGłos 45.
patrz: CHARAKTERYZOWAĆ
– Ubolewaiąc na nieuwagę w tym naszę, myślę sobie, że nie masz tego wieśniaka,żeby swey cháty nie ogrodził dla bespieczeństwa swego. LeszczStGłos 108.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– Iestem Dominus fundi, na ktorym osadzam chłopa, z obowiązkiem do rożnych powinnośći, czy w czynszach czy w robociźnie; iest to contractus mutuus, na ktory raz chłop pozwoliwszy, nie może mieć sobie za krzywdę wypełniáiąc swoię obligácyią. LeszczStGłos 104.
patrz: CHŁOP
– Jeżeli to zda się bydź Possessori praejudiciosum proszę reflektować się, że przy alternatywie nic się nie traci; bo ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mógłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego inieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: CHŁOP
– Dawszy chłopu grunt, á przy nim wolność wszelaką y nie obciążaiąc go żadnemi robociznámi, z tego gruntu więcey będzie miał Possessor pożytku, niż ten, ktory mu zwyczaynie przynosi. LeszczStGłos 105.
patrz: CHŁOP
– Ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mogłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego mieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: CHŁOP
– Gdyby chłopstwa nie było, musielibyśmy się sami stáć rolnikámi, y ieżeli kogo wynosząc, mowiemy Pan z Panow, słusznieyby mowić, Pan z chłopow. LeszczStGłos 100.
patrz: CHŁOP
– Żadneyby nikt nie miał zacności z urodzenia, tak dalece, że podłość kondycyi chłopskiey, naszę wynosi. LeszczStGłos 100.
patrz: CHŁOPSKI
– Gdyby chłopstwa nie było, musielibyśmy się sami stáć rolnikámi. LeszczStGłos 100.
patrz: CHŁOPSTWO
– Niech się na iaką rewolucyą zanosi, ktorą by snadno zawczasu odwrocić przez nalezyte prekaucye, rozumiemy ze ta chmura minie. LeszczStGłos 67.
patrz: CHMORA, CHMURA, CHMURA
– Ale ieżeli o to chodzi, żeby czasu darmo nie trawić, mogłby Krol mieć zabáwę. LeszczStGłos 97.
patrz: CHODZIĆ
– Ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mogłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego mieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: CUDZY
– Przyidzie ta koley i na nas, ieżeli bez broni czekać będziemy, że nam ktory sąmsiad część Panstwa, przyległą swemu, wydrze [...] to są sąmsiedzi, ktorych antecessorowie nasi nie apprehendowali. LeszczStGłos 7.
patrz: CZEKAĆ
– Czuwamy z pilnością, iako się strzedz krolow, á nie daiemy żadnego baczenia na niebespieczenstwo w ktore się sami wdaiemy. LeszczStGłos 5.
patrz: DAWAĆ
– Co do drugiego, ieżeli w Trybunałach sprawy przywołuią z Regestru, dopieroż tam gdzie sprawa Oyczyzny agitatur, należy instituere porządek, żeby się nie godziło nowey materyi wnosić, poki raz wniesiona nie będzie decydowana. LeszczStGłos 79.
patrz: DECYDOWANY
– Zebyśmy do tego przyiść mogli, podaię trzy sposoby, dobrym krolom zbawienne, przeciwko złym potrzebne, wolności zaś naszey tak pożyteczne, żeby ustała wszystka racya deffidencyi do Panow [...]. LeszczStGłos 30.
patrz: DEFFIDENCJA, DEFFIDENCJA, DEFIDENCJA
– Zgoła rzadki głos, żeby nie był albo komu panegirykiem, albo przeciwko komu paszkwilem, albo prywatnego interessu munimentem, albo nadaremną deklamacyą. LeszczStGłos 57.
patrz: DEKLAMACJA
– Trzeci progressus drzewa szczepionego iest, owocow doyzrżałość [...]. LeszczStGłos 81.
patrz: DOJRZAŁOŚĆ, DOJRZAŁOŚĆ, DOJZRZAŁOŚĆ, DOJZRŻAŁOŚĆ, DOJŹRZAŁOŚĆ, DOŹRZAŁOŚĆ
– Więc idąc daley za moią allegoryą iako każdey struktury doskonałość w tym zawisła, żeby ab extra miała facyatę wspaniałą, a wewnątrz ozdoby y wygody; niechże nasza Rzeczpospolita będzie tak respectabilis ab extra, żeby o niey nikt lekko nie sądził. LeszczStGłos 11.
patrz: DOSKONAŁOŚĆ
– Bo ieżeli dla rady, seym na przykład konny, pospolitym Ruszeniem będzie zwołany, czy może kto rozsądny spodziewać się tak wielkiey konfuzyi [...] fatalne przykłady takowych ziazdow dosyć swiadczą, czego się obawiać z nich możemy [...]. LeszczStGłos 63.
patrz: DOSYĆ
– Wystrzegać się [...] woyny nie zaczynaiąc Iey nigdy offensive, nie łudząc się na pewną akkwizycyą iakiego kraiu, ktorego mamy dosyć wielką z łaski Boga obszerność. LeszczStGłos 111.
patrz: DOSYĆ
– [...] rozumieią, że dosyć bydz Rhetorem, żeby dobrze radzić o Oyczyznie; tak dalece, ze te eloquencye tak praevaluit in opinione generali, że kiedy kogo chwalić chcemy, nie uważamy czy iego rada skuteczna, ani widziemy że w niey więcey słow niż sensu [...] LeszczStGłos 57.
patrz: DOSYĆ
– Stan zaś szlachecki, niedufaiący krolom, miasto coby się miał chwytáć srzodkow należytych prawem nadanych, do powściągnienia ambicyi panuiacych, niegodziwemi ich tylko wexami draźni y uraża [...]. LeszczStGłos 4.
patrz: DUFAJĄCY
– Był ten czas nawet u nas, że dwunastu Wojewodów panowało, z których potym stał się Senat [...]. LeszczStGłos 45.
patrz: DWANAŚCIE
– Nie myślę o żadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy ociec albo dziad mieszkał, tak y ia mieszkać ch[c]ę bez żadney odmiany. LeszczStGłos 2.
patrz: DZIAD
– [...] nie sądząc się na niepotrzebne w mowach eloquencye, w ktorych więcey słow, niż sensu; tych deliberacyi, powinien Marszałek trzymać Protokuł, konnotuiąc na ktorą materyą Izba Ministerialis się zgodziła, y na ktorą była kontradykcya, specyfikuiąc racye; [...] LeszczStGłos 84.
patrz: ELOKWENCJA
– [...] rozumieią, że dosyć bydz Rhetorem, żeby dobrze radzić o Oyczyznie; tak dalece, ze te eloquencye tak praevaluit in opinione generali, że kiedy kogo chwalić chcemy, nie uważamy czy iego rada skuteczna, ani widziemy że w niey więcey słow niż sensu, LeszczStGłos 57.
patrz: ELOKWENCJA
– [...] dla tego wszyscy Monarchowie tak wielkie koszta łożą, żeby wiedzieć, co się w najsekretnieyszych gabinetach traktuie [...]. LeszczStGłos 79.
patrz: GABINET, GABINET, KABINET, KAMBINET
– Na zawarcie zaś pożytecznych z postronnemi traktatow, trzeba ustawicznie mieć Ministrow swoich u wszystkich Dworow, żeby nie przez publiczne gazety, ale dostatecznie wiedzieliśmy zawsze, co się w całey Europie dzieje, y przestrzeżeni co się w Gabinetach wszystkich Dworow knuie [...]. LeszczStGłos 10.
patrz: GABINET, GABINET, KABINET, KAMBINET
– [...] tę wolność kontradykowania zowiemy liberum veto, ktore nigdy nie powinno extendi, ad sistendam activitatem; bo co by to za despotica potestas była partykularnego obywatela, zamknąć gębę całemu wolnemu narodowi, y odiąć authoritatem radzenia o sobie całey Rzeczypospolitey [...]. LeszczStGłos 74.
patrz: GĘBA
– Wywiodłszy co do interessu publicznego należy, y iako lud pospolity po niewolniczu traktowány praejudicat Dobru pospolitemu; przystęmpuię do interessu partykularnego każdego Possessora, y wchodzę in calculum z gospodarzem iako naylepiey się in re aeconomica gnaruiącym, dowodząc że dawszy chłopu grunt, á przy nim wolność wszelaką y nie obciążáiąc go żadnemi robociznámi, z tego gruntu więcey będzie miał Possessor pożytku, niż ten, ktory mu zwyczaynie przynosi. LeszczStGłos 104-105.
patrz: GNARUJĄCY SIĘ
– Woysko było ochotne, posłuszne y ćwiczone [...] ta gotowość y ten zwyczay in praxi, wstrętby czynił aggressorom nieprzyiaznym, według tego przysłowia: Si vis pacem, para bellum. LeszczStGłos 97-98.
patrz: GOTOWOŚĆ
– Do tego nas pociąga ta primitiva et vniversalis justitia, od samego Boga nam dana, ktora się w nas z námi originaliter rodzi, gdybyśmy ią tak dobrze szácowáli, iako ią czuiemy choć passyámi zaćmioną; do tego obliguie y przez prawa, instituta sprawiedliwość, ktora moźe bydź skutecznieysza przez nadgrody, ktore obiecuie, y karę, ktorą imponit lubo ten sposob do utrzymánia człowieka, w swoiey powinności, wstyd mu zádaie, iakoby w zachęceniu do cnoty nie dosyć było powábu z samego szczęścia bydź cnotliwym, albo boiaźni, z tey gryzoty, ktora go swędzi kiedy nie práktykuie cnoty. LeszczStGłos 134.
patrz: GRYZOTA
– Na ostatek, proscripti, banici, filij paenae prawo gwałcący, nie powinni mieć potestatem ich stanowić: iakoż dawnemi konstytucyami, privantur ab acticitate; w tym punckie nie masz co przydać, tylko rigorem zalecić in observatione tak sprawiedliwiego postanowienia. LeszczStGłos 70.
patrz: GWAŁCĄCY
– [...] im bardziey prawa nasze ręce im wiążą, z tym większym gwałtem chcieliby ten węzeł rozerwać [...]. LeszczStGłos 26-27.
patrz: GWAŁT
– Iak wielką by miał sam krol z tego korzyść, będąc nie tylko wolen od niesłusznych często napaści, ale maiąc tak pewnych akcyi swoich gwarantow, za ktorych swiadectwem uszedłby wszelkiey suspicyi Rzeczypospolitey. LeszczStGłos 31.
patrz: GWARANT
– [...] wolność disordinata, coraz nowe dawać będzie okazye do irrytacyi często niesłuszney [...]. LeszczStGłos 28.
patrz: IRRYTACJA, IRYTACJA, IRYTACJA
– Mało na tym, że chłopem iak bydlęciem prácuiemy; ale co większa y nie chrześciańska, że często za psa, albo szkápę chłopa poddánego przedáiemy. LeszczStGłos 100.
patrz: JAKO
– [...] te záś vota żeby dawáć secundum praxim usitatam w Rzeczypospolitey Weneckiey, przez kalkuły, aby biały znaczył affirmativum, á czarny negativum; w tych kalkułach niechby dał Poseł, źe tak rzekę, iednę kryskę; Senator dwie, á Prymas trzy [...]. LeszczStGłos 170.
patrz: KALKUŁ, KALKUŁ, KAŁKUŁ
– Pod czas tey kampánij były by popisy, exercitia Militaria, krolby miał czas poznáć subjecta, woyskoby było ochotne, posłusźne y ćwiczone, przy takim dozorze; á co naybardźiey, źe choćiaź pod czas pokoiu, ta gotowość y ten zwyczay in praxi, wstrętby czynił aggressorom nieprzyiaznym, według tego przysłowia: Si vis pacem para bellum. LeszczStGłos 97.
patrz: KAMPANIA
– Żadneyby nikt nie miał zacności z urodzenia, tak dalece, że podłość kondycyi chłopskiey, naszę wynosi. LeszczStGłos 100.
patrz: KONDYCJA
– Koniecznie potrzeba Woyska, ktore żeby było bitne, trzeba żeby było liczne, płátne, posłuszne, y dobrze ćwiczone. LeszczStGłos 111.
patrz: KONIECZNIE
– Czy skrupulizuią Duchowni mieć wspanialsze pałace, niż kościoły, sprzęty bogatsze niż kościelne apparaty. LeszczStGłos 17.
patrz: KOŚCIELNY
– Kochamy się w wolności, y słusznie; iest to dar naydroższy, dany człowiekowi od Boga, Uważmy iakiego szacunku godna, żeby nią lekko nie szafowáć [...]. LeszczStGłos 5.
patrz: LEKCE, LEKCE, LEKKO, LEKKO, LETKO
– Iako excessus wolności, nie zna żadney subordynacyi, iako emulacya, a raczey zazdrość sprawuie nienawiść przeciwko rownym sobie; y iako wyniosłość albo raczey ambicya lekce waży wszystkich od nas podleyszych. LeszczStGłos 14.
patrz: LEKCE, LEKCE, LEKKO, LEKKO, LETKO
– Zeby źaś Jurisdykcya Izb Ministeryalnych nie ustawała, Senator, ktory pod czas seymu praesidebat w Woiewodztwie in Consilio Palatinali, luzowałby swego kollegę, powrácaiąc do Izby Ministeryálney, (dla czego notandum źyczyłem podwoynych Senatorow) y tamby zostawał w swey funkcyi, aź do końca nowego Seymu; czterech zaś Posłowie, ktorzyby zostáli po seymie w Izbách Ministeryalnych, luzowaniby byli przez nowych ośmiu Posłow, na reássumpcyi nowego seymu. LeszczStGłos 93.
patrz: LUZOWAĆ
– [...] tu tylko ex occasione exekucyi Praw, namieniam; źebym źyczył sześć niedźiel seymowánia, obroćić w sześć mieśięcy; po ktorych expirácyi, z dwoiakich Woiewodow iakom Ich antecedenter źyczył, iedenby powrácał do swego Woiewodztwá z czterema Posłami, ad formandum Consilium Palatinale, y trwałby w tey funkcyi, pokiby śię nie luzował z swoim Kollegą, na pierwszey kadencyi nowego seymu; ktory to iego Kollegá zostałby na swoim mieyscu in Consilio Ministeriali, na ktorym zaśiádł pod czas seymu [...]. LeszczStGłos 85.
patrz: LUZOWAĆ SIĘ
– Przebieżmy rożnych Panstw historie, uznamy, że zwyczaynie naywiększe w nich rewolucye, co ie y do zguby przywiodły, niepochodziły tylko z niepomiarkowaney ambicyi y nienasyconego łakomstwa [...]. LeszczStGłos 15.
patrz: ŁAKOMSTWO
– Ta species podatkowánia, zawiera w sobie omnia genera podatkow, gdyź cokolwiek natura y gospodárska industrya producit, contribueret by ad aerarium publicum, y ták miásto pogłownego, podymnego, łánowego, Rogowego od bydła, młynowego; ten ieden modus contribuendi wszystko to complectitur w sobie. LeszczStGłos 130.
patrz: ŁANOWE
– Źeby się w obrániu [króla] tak essencyálnym nie omylić, trzeba się uzbroić przećiwko wszystkim łudzącym pokusom [...]. LeszczStGłos 160.
patrz: ŁUDZĄCY
– nasźa máxyma, iako y kaźdey wolney Rzeczypospolitey powinna bydź, wystrzegáć się ile moźna woyny, nie zacźynáiąć Iey nigdy offensivè, nie łudząc się nie pewną akkwizycyą iakiego kráiu, ktorego mamy dosyć wielką z łaski Boga obsźerność[...]. LeszczStGłos 111.
patrz: ŁUDZIĆ SIĘ
– Przydáię w tey materyi, źebym źycźył instituere trzeći Trybunał, iako są trzy Prowincye w krolestwie. Wielkopolska Małopolska, y Litewska. LeszczStGłos 145.
patrz: MAŁOPOLSKI
– Drudzy nie markuiąc śię, tylko według swego urodzeńia, widząc tak siłu rownych sobie w honorach y w fortunie, argument taki formuią: Ia tak dobry, iak ten; ergo ex hoc antecedenti konkluzya, teź mię honory y fortuna czeka, nie pracuiąc, ani załuguiąc śię na nie. LeszczStGłos 56.
patrz: MARKOWAĆ SIĘ
– [...] ta zaś, na ktorą zaydzie naymnieysza kontradykcya, y ktorą źadnemi racyami przełamać nie podobna, źeby była konnotowana na osobnym memoryale, ktory memoryał choćby nie był instrumentum publicum, mogł by bydź iednakowo Posłom oddany, źeby go podać ad examen Rzeczypospolitey [...]. LeszczStGłos 72.
patrz: MEMORIAŁ
– [...] tak y my przy naywiększych talentach, przy naywiększey nawet ochoćie nie dokaźemy niczego, poki nam dobry porządek nie uśćiele drogi do starańia się o dobro pospolite przy ktorym źeby tak gruntowńie wolność ubespieczona była, źeby nie mogła nihil praejudiciosi sobie operari, maiąc justam regulam do miarkowańia się, y do konserwacyi swoiey. LeszczStGłos 61.
patrz: MIARKOWANIE SIĘ
– Krol by rozdźielił cały Senat, na cztery częśći, deputuiąc do kaźdey Izby ministeryalney secundum talenta subjectorum, to iest: sposobnych do Woienney materyi, ad Consilium MInisteriale tey repartycyi, et per consequens do skarbowey, do Pieczętarskiey, y do Marszałkowskiey. LeszczStGłos 83.
patrz: MINISTERIALNY
– Dokładam, źe Minister powińienby bydź obrany między senatorami teyźe Prowincyi, na ktorey ministerium, go obieraią, y źeby ten Minister ktorey cursum swoich sześćiu lat odprawi, wracaiąc się do senatu, te krzesło zaśiadł, z ktorego by wzięto Senatora na ministerium. LeszczStGłos 43.
patrz: MINISTERIUM
– Przez ten sposob uzna kaźdy, źe zachowuię tę symetryą , przez ktorąm sobie załoźył obserwować moderamen tak potrzebne we wsźystkich jurisdykcyach; a osobliwie, w tey, ktorą powińńi mieć Ministri status, źeby totum Regimen na nich prawie devolutum nie uięło władzy juribus Rzeczypospolitey, aliàs zdałoby śię źeby śię z nich cale wyzuła. LeszczStGłos 40.
patrz: MODERAMEN, MODERAMEN, MODERAMIN
– [...] nasza máxyma, iako y każdey wolney Rzeczypospolitey powinna bydź, wystrzegáć się ile można woyny [...]. LeszczStGłos 111.
patrz: MOŻNA
– Trafi się znowu taki, ktory y przez urodzenie y substancyą mozny choć bez żadnych zasług, trudno mu odmowić, żeby się nie mścił przez fakcye przeciwko krolowi: tacy wydzieraią gwałtem. LeszczStGłos 32.
patrz: MOŻNY
– [...] bo ieżeli káżdemu wolno na gwałt uderzyć kiedy gore, toć y Krol nie może czekáć kadencyi Seymu, żeby swoiey własney nie miał zażyć władzy na ratunek Oyczyzny y siebie samego. LeszczStGłos 94.
patrz: NA GWAŁT
– [...] w skarbie niemasz nervum belli; fortecy żadney, arsenały bez artyleryi, wołamy dopiero zewsząd na gwałt, składamy seymiki y seymy aby na nich podatki składać, za nie żeby woysko zaciągać [...]. LeszczStGłos 9.
patrz: NA GWAŁT
– Idę do definicyi Duchowieństwa; CHRYSTUS PAN przy installacyi Ucźniow swoich; co im przez te słowa zalecał; nolite aurum et argentum portare in Zonis vestris; ieźeli nie wzgardę bogactw swiatowych? y nie tylko do nabywania coraz nowych, ale nawet y do odstąpienia tych, ktoreby mieli w possessyi swoiey; Qui non renunciat omnibus quae possidet, non potest esse meus discipulus, a przynaymniey źeby według swiętego Pawła, swiata zaźywano bez źadnego do niego przywiązania, ktory przez to uznaie Uczniow Boskich‎‎, kiedy utuntur mundo quasi non utantur. LeszczStGłos 17.
patrz: NABYWANIE
– Przydaię y tę prawdę nie omylną, że im się bardziey stan duchowny Bogaci, tym bardziey swiecki ubożeie, z kądże succurrere Oyczyźnie w nagłych potrzebach, żeby y z wiarą nie upadła, kiedy to, co się raz odda kościołowi, nie powraca nigdy in publicum usum. LeszczStGłos 25.
patrz: NAGŁY
– Chcieć się nasycać dobrami doczesnemi, pokazywać się niedbać o nie, iest to contrarietas, podobna authorowi hypokrycie, ktory wydał xięgę przeciwko prozney chwale, sam iey szukaiąc w tey samey wzgardzie, ktorą zaleca. LeszczStGłos 20.
patrz: NASYCAĆ SIĘ
– [...] kiedy krolowie nie będą mieli sposobow do nasycenia swoiey ambicyi, ufność nasza się ufunduie do Panow [...]. LeszczStGłos 36.
patrz: NASYCENIE
– Niech naylepsze bedą w każdey repartycyi postanowienia, y nayzbawiennieysze prawa, nic się utrzymać nie może, tylko przez nie ustaiącą attendencyą. LeszczStGłos 92.
patrz: NIECH
– Niechby kto nieprzyzwyczaiony wszedł na mieysce obrad naszych, czy mogłby sobie pomyślić, że tam agitur de forte krolestwa; nie widząc ani powagi, ktorą mieć powinno tak zacne zgromadzenie, ani uwagi na rozsądne y pożyteczne zdania, ani konsyderacyi na nie bespieczne przypadki, ktore zewsząd premunt [...]. LeszczStGłos 67.
patrz: NIECHBY
– [...] niech naylepsze bedą w każdey repartycyi postánowienia, y nayzbáwiennieysze práwa, nic się utrzymać nie może, tylko przez nie ustaiącą attendencyą; á owszem niechby się znaydowały nayszkodliwsze in statu defectus, nie zászkodzą, byle Rzeczpospolita, subsistat zawsze in sua authoritate [...]. LeszczStGłos 92.
patrz: NIECHBY
– Urzędy zaś Duchowne y woyskowe, te niechby do distrybuty krolewskiey należały, bo te bez inwidyi y ductu sprawiedliwości krol rozdawać może et sine praejudicio [...]. LeszczStGłos 33.
patrz: NIECHBY
– Na to wszystko źadney nie masz konsyderácyi; mało na tym, źe chłopem iak bydlęćiem prácuiemy; ale co większa y nie chrześćiańska, źe często za psa, albo szkápę chłopa poddánego przedáiemy. LeszczStGłos 100.
patrz: NIECHRZEŚCIJAŃSKA
– [...] rozumiem, że nikomu nie można perswadować to, co się funduie na maxymach y nauce Ewangelii [...]. LeszczStGłos 24.
patrz: NIEMOŻNA
– Przebieżmy rożnych Panstw historie, uznamy, że zwyczaynie naywiększe w nich rewolucye, co ie y do zguby przywiodły, niepochodziły tylko z niepomiarkowaney ambicyi y nienasyconego łakomstwa [...]. LeszczStGłos 15.
patrz: NIENASYCONY
– Iak wielką by miał sam krol z tego korzyść, będąc nie tylko wolen od niesłusznych często napaści, ale maiąc tak pewnych akcyi swoich gwarantow, za ktorych swiadectwem uszedłby wszelkiey suspicyi Rzeczypospolitey. LeszczStGłos 31.
patrz: NIESŁUSZNY
– Druga cyrkumstancya produkcyi natury, iest, cultura drzewa szczepionego, bez ktorey zapewne zdziczeie, per hanc culturam wyraża się deliberacya potrzebna nad propozycyą, przez ktorą trzeba obciosać niepotrzebne, y zawadzaiące, że tak rzekę, gałęzie, tak, żeby propozycya rozsądnie okrzesana, fructum salutarem Oyczyźńie przyniosła. LeszczStGłos 81.
patrz: OBCIOSAĆ
– Iestem Dominus fundi, na ktorym osadzam chłopa, z obowiązkiem do rożnych powinnośći, czy w czynszach czy w robociźnie; iest to contractus mutuus, na ktory raz chłop pozwoliwszy, nie może mieć sobie za krzywdę wypełniáiąc swoię obligácyią. LeszczStGłos 104.
patrz: OSADZAĆ
– Gdyby chłopstwa nie było, musielibyśmy się sami stáć rolnikámi, y ieżeli kogo wynosząc, mowiemy Pan z Panow, słusznieyby mowić, Pan z chłopow. LeszczStGłos 100.
patrz: PAN
– Zgoła rzadki głos, żeby nie był albo komu panegirykiem, albo przeciwko komu paszkwilem, albo prywatnego interessu minimentem, albo nadaremną deklamacyą. LeszczStGłos 57.
patrz: PANEGIRYK, PANEGIRYK, PANEGIRYKA, PANEGIRYKA, PANEIRYK
– Ponieważ zaś wszystko złe u nas pochodzi z diffidencyi nie uleczoney między majestatem y wolnością, niechże tylko Rzeczpospolita będzie iako sama bydź powinna Panią. LeszczStGłos 6.
patrz: PANI
– Obieram ten czas interregni, ktorego lubo zdasz się bydź bez Pana, osierociała, iesteś iednak teraz naywielowładnieyszą Panią. LeszczStGłos 11.
patrz: PANI
– Ufność nasza się ufunduie do Panow a przez nię wzaiemną pozyskamy Panuiących do nas. LeszczStGłos 36.
patrz: PANUJĄCY
– Wszyscy Panuiący maią dwa motiva w rządach: amorem et timorem; o to się zwyczaynie staraią żeby się ich bano, y żeby ich kochano. LeszczStGłos 28.
patrz: PANUJĄCY
– [...] y iako nawet partykularny, krzywdę często od nich ponosi, zwłaszcza od Hetmanow, ktorych włądza exorbitans, zawiera w sobie absolutam w komendzie woyska, co nie może tylko bydź exosum in aequalitate. LeszczStGłos 39.
patrz: PARTYKULARNY
– Rzeczpospolita znalazłaby swę włądzę per instrumenta Senatu po całym Krolestwie ugruntowaną, znalazłaby na koniec Oyczyzna prosperitatem; Wolność dolcedinem, y każdy partykularny securitatem. LeszczStGłos 54.
patrz: PARTYKULARNY
– A zatym możemy bydź pewni, że nasza kondycya szlachecka tot dotibus uprzywileiowana natury y prawa, byłaby na partykularnego arcyszczęśliwa, gdyby była oraz tak gruntowna, żeby każdy mogł w niey żyć independenter ab omni sicietate. LeszczStGłos 55-56.
patrz: PARTYKULARNY
– [...] koniecżnie potrżeba Woyska, ktore żeby było bitne, trżeba żeby było liczne, płátne, posłusżne, y dobrze ćwicżone [...]. LeszczStGłos 111.
patrz: PŁATNY
– [...] niech także będzie naylepszy woienńik. nie wskora nic przy swoim odważnym męstwie, choćby w samę przepaść chciał skoczyć za Oyczyznę iak sławny Rzymski Curtiusz nie maiąc woyska licznego, ćwiczonego, y płatnego. LeszczStGłos 60-61.
patrz: PŁATNY
– Nie mogli by nic odrywać od Ekonomyi, iako często czynią, rozdaiąc ie albo pochlebnym faworytom, albo niedyskretnym importunom. LeszczStGłos 35.
patrz: POCHLEBNY, PODCHLEBNY
– Czy nie mamyż tyle codzien przykładow przed oczyma, nie zachowania nayściśleyszego przymierza, y owszem zbytnie poleganie y ufność w traktatach, ieżeli nas trzyma w niegotowości; ta sama niegotowość iest okazyą y pobudką do zerwaania ich. LeszczStGłos 7.
patrz: POLEGANIE
– Wątpię tedy żebyśmy temu inaczey poradzić mogli, tylko przez ścisłe y nieustaiące porozumienie się, generalnego Ministrow status Consilium... LeszczStGłos 51.
patrz: POROZUMIENIE SIĘ
– Cła, zwyczayny dochod we wszystkich Państwách, naypoślednieyszy w naszym; kupcy pod Imieniem y Paszportámi szlacheckiemi handluiąc, Skarb krzywdzą; na to nie mam źadnego skrupułu źyczyć, aby stan szlachecki nie miał exempcyi od płacenia Ceł; LeszczStGłos 127.
patrz: POŚLEDNI
– Przydaię y tę prawdę nie omylną, że im się bardziey stan duchowny Bogaci, tym bardziey swiecki ubożeie, z kądże succurrere Oyczyźnie w nagłych potrzebach, żeby y z wiarą nie upadła, kiedy to, co się raz odda kościołowi, nie powraca nigdy in publicum usum. LeszczStGłos 25.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Koniecznie potrzeba Woyska, ktore żeby było bitne, trzeba żeby było liczne, płátne, posłuszne, y dobrze ćwiczone. LeszczStGłos 111.
patrz: POTRZEBA
– [...] postanowiwszy komput plus minus Husaryi, Officyerow do każdey Horągwi naznaczywszy, bardzo małą bym im płacę naznaczył, y tylko taką, ile by mu potrzeba była, stawić się raz w rok na popisie z orężem przyzwoitym. LeszczStGłos 65.
patrz: POTRZEBA
– Ci ktorzyby chcieli na złe zażyć tey władzy, byliby powściągnieni per terminum limitatum. LeszczStGłos 41.
patrz: POWŚCIĄGNIONY
– Mało na tym, że chłopem iak bydlęciem prácuiemy; ale co większa y nie chrześciańska, że często za psa, albo szkápę chłopa poddánego przedáiemy. LeszczStGłos 100.
patrz: PRACOWAĆ
– Druga cyrkumstancya produkcyi natury, iest cultura drzewa szczepionego, bez ktorey zapewne zdźiczeie, per hano culturam wyraża się deliberacya potrzebna, nad propozycyą, przez ktorą trzeba obciosać niepotrzebne y zawadzaiące, że rak rzekę, gałęzie, tak żeby propozycya rozsądnie okrzesana, fructum salutarem Oyczyźnie przyniosła. LeszczStGłos 81.
patrz: PRODUKCYJA
– Te prawa, y ten swięty depozyt, przykazań Boskich, miała Rzeczpospolita Izraelska zawsze pr[z]ed oczyma, w Arce przymierza. LeszczStGłos 14.
patrz: PRZYMIERZE, PRZYMIERZE, PRZYMIRZE
– [...] i ieżeli gdy nas co żywo dotknie, odezwą się naturalne nasźe [!] talenta, z ochotą do ratunku, ale coż potym, kiedy ie zaraz zły zwycźay [1] przytłumi; iedne słowo, nie bywało tego nigdy, praevalet nad tym, coby mogło bydź naylepszego. LeszczStGłos 59.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– [...] żebyśmy z iednej strony nie byli w ustawiczney apprehensyi à majestate, á z drugiey w niemożności uchronienia się iey; satius, (iako się na swym mieyscu na to podaią sposoby), ten kamień węgielny ták ociosáć, żeby uiąwszy mu wagi nie mogł nas przywalić [...]. LeszczStGłos .
patrz: PRZYWALIĆ
– Iestesmy naostatek iak siłu takich, ktorzy w starych gmachach mieszkaią, choc z ocżywistym niebespieczenstwem, że ich przywalić mogą; nie myślą o żadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy ociec albo dziad miesżkał, tak y ia miesżkác chę [!] bez żadney odmiany. LeszczStGłos 2.
patrz: PRZYWALIĆ
– ...w nas nieustaiąca tylko ochota stanowi prawa, a niedbałe staranie do przywiedzienia ich do należytey exekucyi... LeszczStGłos 49.
patrz: PRZYWIEDZENIE, PRZYWIEDZIENIE
– Nie rozumiem, źeby kto miał za zbyt pracowitą, takową iakiey źyczę, usługę Oyczyzny, chyba ten, ktory przyzwyczaiony do proźnowania, czas trawi w myślach tylko, nie w starániu o Dobro pospolite, y ktoremu mogłbym mowić: haec ad quae imbecillis, dura, atquè intolerabilia credit... LeszczStGłos 98.
patrz: PRZYZWYCZAJONY
– Trzeba sobie immaginowáć, że Oyczyzna iest to pupilla opieki potrzebuiąca, y ktorą z oczu nie trzeba spuszczáć... LeszczStGłos 91.
patrz: PUPILA
– ...tych zaś okruszyn, takową życzyłbym uczynić dyspozycyą. Naprzod na erekcyą kościołow gdzie ich nie masz; na reparacyą tych co się pustoszą... LeszczStGłos 22.
patrz: PUSTOSZYĆ SIĘ
– Zginęły Rzeczpospolite Rzymska, Karthagineńska, Atheńska, Lacedemońska przy swoich bałwochwalstwach, zginęłaby pewnie y nasza, ieżeli wszystka polityka w rządach krolestwa, nie będzie złożona in morali am scientia Ewangelyie Swiętey, nad ktorą ni etylko nic zbawiennieyszego, ale oraz nic rozumniejszego y potrzebnieyszego. LeszczStGłos 14.
patrz: RZECZPOSPOLITA
– [Papież Sylwester] Ochrzciwszy Konstantyna Cesarza y pierwsze od niego szczodre fundacye wziąwszy [...] tak miarkował, że iako w Brewiarzu Rzymskim czytać można; ductu caelestis prudentiae, quâ Ecclesiam administrabat to postanowił, ut Clericis copiosis egentes conjungeret, et sacris virginibus, quae ad victum necessaria essent suppeditaret. LeszczStGłos 24.
patrz: RZYMSKI
– A do tego co za dyshonor Narodowi nászemu, iako by nie mogł producere subjectum godne do korony? rzecz dźiwna, źe będąc tak tenaces zwyczáiow naszych, lubo w siłu rzeczách potrzebuią odmiány, wzdrygamy się cudzoźiemskich; á nie konsyderuiemy, źe pod cudzoźiemskim Panowániem insensibiliter stáiemy się sami u siebie cudzoźiemcámi. LeszczStGłos 164.
patrz: SIEŁA, SIŁA, SIŁA
– Jestesmy naostatek iak siłu takich, ktorzy w starych gmachach mieszkaią, choć z ocźywistym niebespieczenstwem, źe ich przywalić mogą; nie myślą o źadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy oćiec albo dźiad miesźkał, tak y ia mieszkáć chcę bez źadney odmiany. LeszczStGłos 2.
patrz: SIEŁA, SIŁA, SIŁA
– Nieprzyiaciel wchodzi do nas dopieroż zpośrzod krolestwa nikt go niewypędza, roskłada się po stanowiskach, podatki nakazuie, wsie pustoszy y pali [...]. LeszczStGłos 8.
patrz: SPOJŚRZÓD, SPOŚRZÓD, SPOŚRZÓD
– Securitatem internam; [...] zawisła na iedności w radach, na exekucyi praw [...], na subordynacyi Przełożonym, na administracyi sprawiedliwości. LeszczStGłos 10-11.
patrz: SPRAWIEDLIWOŚĆ
– Statum nostrum nayburżliwsze rewolucye nie naruszą, byle wszystko co go componit na takim fundamencie erigere, żeby od żadnych szturmow zachwiać się nie mogł. LeszczStGłos 61.
patrz: SZTURM
– Ieźeliby tedy oddalenie od Rady publiczney młodźieźy, y woyskowych, było skuteczne do ufacylitowańia obrad naszych; LeszczStGłos 70.
patrz: UFACILITOWANIE, UFACYLITOWANIE, UFACYLITOWANIE
– A zatym sądźił bym nic sprawiedliwszego, iako wszystkie generaliter Dobra krolewskie incorporare do skarbu Rzeczypospolitey; ieźeli to kto poczyta za krzywdę krolowi, myli się; bo daymy źe o wakuiącą krolewczyznę będźie dziesięciu konkurentow, krol iednego obliguiąc, dziewięćiu sobie pewnych nieprzyiaćioł czyni; ten nawet, ktory ią otrzyma, częstokroć nie ma to za źadną łaskę, myśląc sobie, źe krol, nie z swego to daie, bardźiey tę daninę konsyderuie iak dług sobie zapłacony. LeszczStGłos 33.
patrz: WAKUJĄCY
– ...Przyznam się źe wartuiąc konstytucye, zdami się, źe nie znalazłem źadney à condita Republica, źeby wolno było zerwać seym, albo seymik, albo sistere activitatem. LeszczStGłos 74.
patrz: WARTOWAĆ, WERTOWAĆ
– Iako excessus wolności, nie zna żadney subordynacyi, iako emulacya, a raczey zazdrość sprawuie nienawiść przeciwko rownym sobie; y iako wyniosłość albo raczey ambicya lekce waży wszystkich od nas podleyszych. LeszczStGłos 14.
patrz: WAŻYĆ
– Iako excessus wolności, nie zna żadney subordynacyi, iako emulacya, a raczey zazdrość sprawuie nienawiść przeciwko rownym sobie; y iako wyniosłość albo raczey ambicya lekce waży wszystkich od nas podleyszych. LeszczStGłos 14.
patrz: WAŻYĆ
– Stan zaś sźlachecki, niedufający królom, miasto coby się miał chwytać srzodków należitych prawem nadanych, do powściągnienia ambicyj panujących, niegodziwemi ich tylko weksami drażni i uraża; sam się na nieźliczone dzieląc fakcje; przez co królom daje oręże na siebie, których zwycżajna maksyma, Divide et impera. LeszczStGłos 4.
patrz: WEKSA
– ...gdyby seym regulariter trwał à termino ad terminum, okkazye by wszystkie do rwánia ustáły, tákowy porządek znosząc wsźystkie zamieszánia, ktore osobliwe wzniecáią wexy, inwektywy, skárgi ieden ná drugiego, coby tolerari nie powinno w publicźnych głosách. LeszczStGłos 85.
patrz: WEKSA
– ...non item u nas; gdźie wsźyscy roskazuią á nikt nie słucha; trźeba wprzod seymu, na seymie zgody, przy zgodźie podatku postánowienia, tego postánowienia exekucyi, y z tego co się z pracą y nierychło zbierze, rekruty werbowáć, zaciągáć nowe chorągwie, y dopiero woiowáć... LeszczStGłos 113.
patrz: WERBOWAĆ
– Ta to sprawiedliwość, ktora iest naywárownieyszym dostoieństwem Majestátow, podpora Państw y krolestw, dodáiąc serca in adversis, iako y moderácyi in prosperis; ten to węzeł, ktory wiąźe stany poddánych z Oyczyzną, y wolność z Prawámi; ta inspirat dobre Rady, umacnia zbáwienne rezolucye, usmierza dyssensye, odkrywa zdrády, y nie ćierpi nic coby mogło bydź Oyczyźnie szkodliwego;... LeszczStGłos 133.
patrz: WĘZEŁ
– Rozumiem że przy takim postánowieniu, widzielibysmy w propozycyi porządek, w deliberácyi rozsądek, w decyzyi łatwość, w exekucyi bespieczeństwo. LeszczStGłos 85.
patrz: WIDZIEĆ
– Ci ktorzy są powołani wielbić Boga, y chwałę Boska rozmnaźać, nie powinniby rozprzestrzeniac dominium Principis tenebrarum, ktory w pompie swiatowey swę chlubę zakłada; mnie się widźi, źe ten nieprzyiaćiel dusz naszych, tych ktorym cura ich polecona, naybardźiey chce pozyskac, kusząc ich tym sposobem, iak smiał kuśić samego Zbawićiela... LeszczStGłos 18.
patrz: WIELBIĆ
– ...żeby justo titulo był wielomożny, żeby się stał mocnym wałem przeciwko wszystkim niebespiecznym na Oyczyznę szturmom... LeszczStGłos 46-47.
patrz: WIELOMOŻNY
– Krol wielowładnie rozdáie urźędy, składa seymy, po seymie na Senatûs Consiliis sine equestri ordine cźęsto decidit naywiększey importańcyi máterye: LeszczStGłos 95.
patrz: WIELOWŁADNIE
– Mamy przykład Rzymskiey wolnośći, ktorey exorbitancya do tego przywodźiła Rzymianow, źe niemogąc inaczey iey salwować, obierali Dyktatora z władzą w rządach wielowładną... LeszczStGłos 6.
patrz: WIELOWŁADNY
– ...tą proźną prezumpcyą iak niedostępnymi wałami się otacźa, y rozumieiąc się bydź bespiecznym od wszelkich napaśći, niedba czy Rzeczpospolita słaba y bezbronna; ani się reflektuiąc, źe konserwacya kaźdego partykularnego zawisła iedynie od zachowania w całośći dobra pospolitego, y źe członek władnąć nie moźe tylko poty, poki całe ćiało źyie. LeszczStGłos 8.
patrz: WŁADNĄĆ
– [Chłop] choćby ktory miał z natury iakie talenta, nie ma ani serca, ani czasu zażyć ich proficure, nie myśląc, tylko o tym żeby się stał wolnieyszym [...]. LeszczStGłos 102.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Iak wielką by miał sam krol z tego korzyść, będąc nie tylko wolen od niesłusznych często napaści, ale maiąc tak pewnych akcyi swoich gwarantow, za ktorych swiadectwem uszedłby wszelkiey suspicyi Rzeczypospolitey. LeszczStGłos 31.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– [...] wolny szlachcic nieznaiąc mocy wyższey nad sobą, funduie bespieczenstwo swoie na teyże samey wolności, y prerogatywie urodzenia swego, ktore imaginuie sobie, że nieprzyiaciel respektować będzie [...]. LeszczStGłos 8.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– [...] za coż nie ma bydź wolno Rzeczypospolitey prolongować czas [pełnienia urzędu] in favorem takiego [zasłużonego ministra], do drugich sześciu lat [...]. LeszczStGłos 42.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– [...] ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mógłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego mieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– Jeżeli to zda się bydź Possessori praejudiciosum proszę reflektować się, że przy alternatywie nic się nie traci; bo ieżeli memu chłopu byłoby wolno przenieść się do sąmsiada, mógłbym się zapewne spodziewać, że cudzy chłop przy takiey powszechney wolności, przyidzie do mnie na iego inieysce. LeszczStGłos 104.
patrz: WOLNOŚĆ
– Iakoż w każdey akcyi przy wolności, znayduie się ochota, przy ochocie emulacya, przy emulacyi doskonałość. LeszczStGłos 102.
patrz: WOLNOŚĆ
– [...] nie myślą o żadney ich reparacyi, przez wzgląd osobliwy na Antecessorow swoich, mowiąc, iak moy ociec albo dziad mieszkał, tak y ia mieszkać ch[c]ę bez żadney odmiany. LeszczStGłos 2.
patrz: WZGLĄD
– [...] pobudzamy się do wspolney kompassyi nad nieszczęściem Rzeczypospolitey, żadney iey ulgi przez to nie przynosząc, y owszem nowy żal zadaiąc, że choć widziemy y znamy co ią dolega, a przecię żadnego z nas nie ma ratunku. LeszczStGłos 67.
patrz: ZADAWAĆ
– [...] tę wolność kontradykowania zowiemy liberum veto, ktore nigdy nie powinno extendi, ad sistendam activitatem; bo co by to za despotica potestas była partykularnego obywatela, zamknąć gębę całemu wolnemu narodowi, y odiąć authoritatem radzenia o sobie całey Rzeczypospolitey [...]. LeszczStGłos 74.
patrz: ZAMKNĄĆ
– Wystawmy sobie zwycźayną naszą sytuacyą; podcźas woyny, ktorey ustrzec się nigdy niepodobna; Nieprzyiaćiel wchodźi do nas iak do zwoiowanego kraiu; na granicy nic mu się nie opiera; dopieroź zpośrzod krolestwa nikt go niewypędza; roskłada się po stanowiskach, podatki nakazuie, wśie pustoszy, y pali, krew z iednych obywatelow toczy, drugich w niewolą zabiera; zgoła osadza się iak pan wielowładny; coź my nato? LeszczStGłos 8.
patrz: ZWOJOWANY
– Aiakoż może bydź compatibile żebym był absolutnym Panem nad chłopem, y poddanym oraz Rzeczypospolitey, która nie traci dla tego jus Dominij w moim dziedzictwie, żem iego iest dziedzicem? LeszczStGłos 103.
patrz: -Ż
– [...] pobudzamy się do wspolney kompassyi nad nieszczęściem Rzeczypospolitey, żadney iey ulgi przez to nie przynosząc, y owszem nowy żal zadaiąc, że choć widziemy y znamy co ią dolega, a przecię żadnego z nas nie ma ratunku. LeszczStGłos 67.
patrz: ŻAL
– Ieżeli tak wielka część krolestwa w dobrach Duchownych consistit, z iakim żalem nie znośnym patrzyć na to, że ten skarb nie obraca się iak powinien na chwałę Bożą, na ulgę ubogich, ani na ratunek Oyczyzny. LeszczStGłos 18.
patrz: ŻAL
– [...] nic naturalnieyszego iako życzyć, żeby każdy żył według swoiey professyi, żołnierska woiować, sędziego sądzić, rolnika orać, a duchownego nie insza, tylko służyć Bogu y bliźniemu z zupełnym oddaleniem y oderwaniem się od wszelkich swiatowości [...]. LeszczStGłos 24.
patrz: ŻOŁNIERSKA