Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Stanisław Niemojewski
NiemPam 1606-1608 wydanie wtórne
Pamiętnik (1606-1608)

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=70292&from=&dirids=1&ver_id=&lp=4&QI=
Odnotowano 417 cytatów z tego źródła
– (Izba iadalna) obita adamaszkiem błękitnem. NiemPam 44.
patrz: ADAMASZEK, ADAMASZEK, JADAMASZEK
– Z tą protestacyą przed Cię przychodząc, Panie [Boże] Ciebie adwokatem, a zaraz i sędzią czyniem naszem. NiemPam 221.
patrz: ADWOKAT
– W nogach adziamskie kobierce, siedzenie, wezgłowia i wał i podnóżek altembasowe. NiemPam 6.
patrz: ADZIAMSKI, ADZIAMSKI, ADZIAŃSKI
– Akademików z obcych ziem [...] przywołać [chciał car] dla pobudzenia animuszów grubych poddanych swych do generositatem i policyi. NiemPam 119.
patrz: AKADEMIK
– Jedni chwalili z aklamacyą ich [bojarów] czułość i dziękowali, drudzy, trochę rozumniejszy, milczeli. NiemPam 96.
patrz: AKLAMACJA
– Nie sromota [...] do barchanowego albo bagazyowego kaftana złotogłowiowy albo aksamitny kołnierz przyszyć. NiemPam 171.
patrz: AKSAMITNY, AKSAMITNY, JAKSAMITNY
– Uderzono z kilkadziesiąt razów z dział [...] a iż bez trwogi [...] domyśliliśmy się, że na alegrecę jakąś. NiemPam 312.
patrz: ALAGRECA, ALEGRECA, ALEGRECA
– Alegrece żadnej nie odprawowano, prócz samego dzwonienia po wszytkich cerkwiach. NiemPam 106.
patrz: ALAGRECA, ALEGRECA, ALEGRECA
– Alzband z dyamentów a pereł. NiemPam 281.
patrz: ALDZBANT, ALDZBANT, ALSZBANT, ALZBAND, ALZBANT, CHELZBANT, HALDZBANT, HALSBANT, HALZBANT, HALŻBANT
– Wjechała [Maryna Mniszchówna] [...] na kosztownych kolebkach, srebrem okowanych, złotogłowy, altebasy. NiemPam 114.
patrz: ALTEBAS, ALTEMBAS, ALTEMBAS
– Wewnątrz [kareta] podszyta złotogłowiem, wezgłowia altebasowe. NiemPam 17.
patrz: ALTEBASOWY, ALTEMBASOWY, ALTEMBASOWY, ALTĘBASOWY
– Po długiej alterkacyi, gdyż Pan małagoski expresse to miał w instrukcyi swej, gdzieby go u stołu Wielkiego Kniazia nie posadzono, aby do stołu nie przychodził, — na tym stanęło. NiemPam 60.
patrz: ALTERKACJA
– Talerze srebrne, ampułki takież, złociste, w jednej ocet, w drugiej pieprz tłuczony. NiemPam 8.
patrz: AMPUŁKA, AMPUŁKA, JAMPOŁKA, JAMPUŁKA
– Obessi tu w Moskwie angaryą cierpią prze drogość jako żywności ludzkiej tak i bydlęcej. NiemPam 187.
patrz: ANGARIA
– Takiemiż argumenty ci, co się sobie mędrszemi zdadzą, drugich na wojnę animują. NiemPam 243.
patrz: ANIMOWAĆ
– Przed pokojem antykamery trzy, wszytkie turecką robotą, ale już nie tak subtelną jako wielki [namiot]. NiemPam 14.
patrz: ANTYKAMERA
– Na wojnę [...] z działmi i aparatem woiennyn, jeżdżą [Polacy]. NiemPam 104.
patrz: APARAT
– Wpadszy [pospólstwo], zaraz aparaty kościelne rozszarpali. NiemPam 85.
patrz: APARAT
– Do niej [Moskwy] bowiem [jako na trybunał u nas] idą ze wszytkich ziem apelacye. NiemPam 156.
patrz: APELACJA
– Bojarowie [...] poczęli powiedać pospólstwu, jako nazajutrz wszytkich dumnych Bojar [...] wybić miał, jeratykiem, rozstrygą (co się po naszemu rozumie: apostata), duszokrajcą nazywając go [Dymitra Samozwańca]. NiemPam .
patrz: APOSTAT, APOSTATA
– Kiedy też kto co zgubionego najdzie, wrócić nie powinien, bo także Bóg wielieł, żeby ten zgubił, a on nalazł. Takiemiż argumenty ci, co się sobie mędrszymi zdadzą, drugich na wojnę animują. NiemPam 243.
patrz: ARGUMENT
– Rożnej kondycyi i religii ludzie [byli]: schizmatycy, lutrowie, kalwinowie, aryanowie. NiemPam 199.
patrz: ARIAN, ARIANIN
– Armatę już swoję ręczną pooddawawszy [Polacy], tem snadniej jako bezbronnych zewłóczyli [napastnicy] ze wszystkiego. NiemPam 75.
patrz: ARMATA, ARMATA, HARMATA
– Dwór Księcia JMości Wiśniowieckiego [...], który dobrze będąc opatrzony armatą i ludźmi zwłaszcza [...] chciał się był bądź w pole przebić, bądź do swoich kupić. NiemPam 80-81.
patrz: ARMATA, ARMATA, HARMATA
– Jedwabiu i aromata mało przywożą. NiemPam 181.
patrz: AROMATA
– Bojąc się, aby nas Pan Bóg tym znaczniej nie karał [...] takieśmy artykuły spisali. NiemPam 208.
patrz: ARTYKUŁ
– U drugich kilka osób społem [...] panowali, jacy byli efory u Lacedemonów [...] u Polaków na on czas dwanaście wojewod. Takie rządzenie "arystokracyą" zwali. NiemPam 144.
patrz: ARYSTOKRACJA
– Za pierwszym asultem [napastnicy] nic wskórać nie mogli, mocno już dobywać się poczęli. NiemPam 81.
patrz: ASULT
– Ani oni assyryjscy i medscy monarchowie i cesarzowie rzymscy więtszem prawem i słusznością tego tytułu nad nas nie używali. NiemPam 36.
patrz: ASYRYJSKI
– Na końcu ich [władyków] stało kilkadziesiąt człowieka kanalie; powiedano, że ludzie mieyscy, targowi, dla asystencyi przyzwani. NiemPam 29.
patrz: ASYSTENCJA
– Ci Bojarowie, ktorzy autorami byli konspiracyi [...] wpadli wprzód w bramę zamkową. NiemPam 70.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– Acz młody był, ale prócz tego babiej twarzy. NiemPam 119.
patrz: BABI
– Mogliby zaś którego z naszych zostawić, trudnoby się go potym w drodze upominać, co się mądremu baczeniu Waści [...] porucza. NiemPam 284.
patrz: BACZENIE
– Drabanci zaś bez płaszczów [...] w sukniskach ladajakich, [...] w bóciech kowanych albo baczmagach. NiemPam 16.
patrz: BACZMAG, BACZMAGA
– Nabaczniejszy [uczestnicy rokoszu] zaś mówili: “Grzech, Panowie, pokarał nas”. NiemPam 269.
patrz: BACZNY
– Tych przymiotów do niego nie baczem. NiemPam 193.
patrz: BACZYĆ
– Pospolicie ladajakiego sukniska, czamletu a bagazyi używają [panowie bojarzy]. NiemPam 171.
patrz: BAGAZJA
– Nie sromota [...] do barchanowego albo bagazyowego kaftana złotogłowiowy albo aksamitny kołnierz przyszyć. NiemPam 171.
patrz: BAGAZJOWY
– Gospodarz stojąc, czarą jaką sporą poda przez zdrowie Wielkiego Kniazia naprzód, potym przez zdrowie [...] bajtka, pana młodego. NiemPam 175.
patrz: BAJTKO
– Prosiliśmy przystawa […] aby pisał do bajtuszka swego (ojca tak oni zowią), o którym powiedał, że często z Wielkiem Kniaziem mawia. NiemPam 272-273.
patrz: BAJTUSZKO, BATIUSZKO, BATIUSZKO
– Podjął się przystaw […] listy […] przesłać, tylko że je pierwej batiuszko dyakowi Hosudarskiemu miał dać do przeczytania. NiemPam 273.
patrz: BAJTUSZKO, BATIUSZKO, BATIUSZKO
– Na tych cerkwiach, które są w zamku murowane, jest bań niemałych, złocistych 19. NiemPam 26.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– Przed stołem niedaleko wisiał zegar w bani mosiężnej, około której były rury do świec. NiemPam 52.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– Wszytkich [potraw na obiedzie] nie było, tylko trzynaście. Naprzód: 1. Kolano łabędzie z miodem [...] 4. Barana kawałek z barszczem. NiemPam 62.
patrz: BARAN
– Nie sromota [...] do barchanowego albo bagazyowego kaftana złotogłowiowy albo aksamitny kołnierz przyszyć. NiemPam 171.
patrz: BARCHANOWY
– Warzono [ryby] albo z miodem, albo z barszczem, trochę przyszafraniwszy. NiemPam 54.
patrz: BARSZCZ
– Druga część [potraw serwowanych na przyjęciu:] kura, żółtawo z barszczykiem, w którym także się krupy goniły. NiemPam 62.
patrz: BARSZCZYK
– Gdy to [szaty, srebro i inne rzeczy] pograbiono, nie mając z czem onych [nacierających] bawić, dopiero dali się [dworzanie carowej] przysięgami niektórych zwieść, około całości zdrowia swego obietnicę otrzymawszy. NiemPam 75.
patrz: BAWIĆ
– Taraz już niektórzy, chociaż barzo rzadko miewają bechtery, pancerze, misiurki, a najdują się u niektórych i zbroje; oni je płatami zowią, których u naszych dostawali, ale takich jeszcze mniej. NiemPam 159.
patrz: BECHTER
– Przyszła gramota od Hosudara, aby przystawowie [...] do Moskwy jachali, a starszy dwaj ze dwiema setnikoma, aby nas bereżeli. NiemPam 230.
patrz: BERECZ
– Przysłał do nas Wielki Kniaź przystawa […] Ofanasia Głowienkę, bestyą niezwyczajnie grubą i głupią. NiemPam .
patrz: BESTIA
– Słudzy Księcia Jego Mości z góry tak dobrze ich [uczestników powstania przeciwko carowi] witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. Na to mało jako bestye bezrozumne dbając, przecie na łupy padały […] a na nich potem zabijano. NiemPam 81.
patrz: BESTIA
– Mord niesłychany nad poddającemi wyprawowali [rebelianci przeciwko carowi Wasylowi Szujskiemu], zabijając ich zwyczajem bestyalskim w łeb, rozkrzyżowanych. NiemPam 88.
patrz: BESTIALSKI
– Twoja siostra Panie Starosta sanocki z ojcem twem żywi i jużeśmy też bezpieczeństwo ich obwarowali. NiemPam 90.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– Jaki był bezbożnik: w napiętku u buta krzyżyk nosił. NiemPam 74.
patrz: BEZBOŻNIK
– Za taką tedy zdradą armatę już swoję ręczną pooddawawszy, tem snadniej jako bezbronnych zewłóczyli ze wszystkiego. NiemPam 75.
patrz: BEZBRONNY
– Wszyscy szli bezbronni, a nie może jej też nikt nosić po mieście, pogotowiu na zamek z nią przyjachać, chyba w drogę. NiemPam 47.
patrz: BEZBRONNY
– Bezczesnoby to było Carowi, Wielkiemu Kniaziowi, byście sobie kupować mieli. NiemPam 291.
patrz: BEZCZESNO
– I wam u wszystkich narodów bezczesno i sorom. NiemPam 219.
patrz: BEZCZESNO
– Traktować wam z wory byłoby to bezczesno Wielkiemu Kniaziowi. NiemPam 303.
patrz: BEZCZESNO
– Tych [trybunów ludowych] powinność była przestrzegać, aby się bezprawie albo obciążenie jakie w podatkach [...] nie działo. NiemPam 145.
patrz: BEZPRAWIE
– Wy, nie oględając się nic na przysięgę waszę, mimo takie oznajmienie i ubezpieczenie, nie tylko żeście Pana swego zabili, wiarę jemu złamali, ale i poddanych Króla Jego Mości, ludzi zacnych, bezwinnie tak wiele i okrutnie pomordowali [...]. NiemPam 110.
patrz: BEZWINNIE
– Bijem ci czołem, my ludzie narodu polskiego, których więzieniu bez przewinienia naszego na Białem Jezierze dzierżysz: Martyn Stadnicki, Stanisław Niemojewski i inni etc., wiadomem cię czyniąc o wielkich nędzach i dręczeniu naszem, które bezwinnie cierpiem w tem więzieniu, w którem nas przez te dwie lecie dzierżysz, mimo obietnicę twoję, kiedyś do nas przyjeżdzał, upewniając nas nie tylko o dobrem szanowaniu i podejmowaniu, ale i o prędkiem wyściu. NiemPam 252.
patrz: BEZWINNIE
– - Panie Przystawie, już to na trzeci rok skromnieśmy to dręczenie nas więzieniem bezwinnie od Wielkiego Kniazia znosili [...]. NiemPam 265.
patrz: BEZWINNIE
– Niech dosyć na tym będzie, że takie bezwinne udręczenie więzienia na ciele odnosiem. NiemPam 193.
patrz: BEZWINNY
– Sługi żadnego się im [zakonnikom w monastyrach] chować nie godzi, któryby żonaty był, tylko chłostaki to jest młodzieńce bezżenne. NiemPam 263.
patrz: BEZŻENNY
– Potem bębnów wielkich 7, jako fasy winne - oni je nabatami zowią. NiemPam 160.
patrz: BĘBEN
– Po nabożeństwie w surmę basową zagrają, po niej trębacze i bębeniste[!], a za tym strzelbą gród pozdrawiają. NiemPam 162.
patrz: BĘBENISTA
– Zwierzu: sarny, jelenia, żubru nie masz, prócz wilka, niedźwiedzia; łosi na jednem miejscu trocha dla uciechy Wielkiego Knazia; zajęcy siła, a wszytko białych, a zwłaszcza koło Białego Jeziora. NiemPam 170.
patrz: BIAŁŁY, BIAŁY, BIAŁY, BIEŁY
– Kura czwarta część, biało z kwasem, w którem trochę krup pływało. NiemPam 62.
patrz: BIAŁO
– Pan Bóg ją sam tylo chowa, na przykład i wizerunek stanowi białogłowskiemu. NiemPam 22.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– Nad tą Dźwiną są wsie które powinne pewną liczbę Wielkiemu Kniaziowi białozorów w dani dawać. NiemPam 181.
patrz: BIAŁOZOR, BIAŁOZÓR, BIAŁOZÓR, BIAŁOŻOR, BIAŁOŻÓR
– Którego gdyśmy potym prowadzili gankami do pokoju, kazał na dole stanąć ze 42 par białozorów, a powiedział, że ich 100 par krolowi perskiemu posyłał. NiemPam 64.
patrz: BIAŁOZOR, BIAŁOZÓR, BIAŁOZÓR, BIAŁOŻOR, BIAŁOŻÓR
– [Rzeka] rybna jesiotrem, biełhą, która jest na kształt rapy u nas. NiemPam 261.
patrz: BIAŁUCHA, BIEŁHA, BIEŁUGA, BIŁŁUGA, BIŁŁUGA
– Wszelaka ryba w niej [rzece] jesiotr i czeczuga gęsto, białucha. NiemPam 153.
patrz: BIAŁUCHA, BIEŁHA, BIEŁUGA, BIŁŁUGA, BIŁŁUGA
– Na miejsce jego [łososia] jest biełha, sama rapie [...] podobna. NiemPam 154.
patrz: BIAŁUCHA, BIEŁHA, BIEŁUGA, BIŁŁUGA, BIŁŁUGA
– Iż piątek był, rybami odprawowano, których barzo mało było świeżych [...] słonemi narabiano, jesiotry, białuchy, sędacze. NiemPam 54.
patrz: BIAŁUCHA, BIEŁHA, BIEŁUGA, BIŁŁUGA, BIŁŁUGA
– NiemPam 293.
patrz: BIAŁUŻYNA
– Postrzegli, że biczyka nie było; posłali znowu, aby biczyk odesłał. NiemPam 101.
patrz: BICZYK
– Na tych [żołnierzy dworskich] pospólstwo nie biło; żadnego nie zabito, prócz niektórych pacholików. NiemPam 87.
patrz: BIĆ
– Pospolicie się wszystkie bielą i rumienią [kobiety moskiewskie]. NiemPam 174.
patrz: BIELIĆ SIĘ
– Stały Kniaziowa Mścisławska z Szujską, obiedwie w bielidło na palec grube wzmięsz [...] ubrane. NiemPam 44.
patrz: BIELIDŁO
– Potraw, jako i na inszych obiadach, tylko po dwu albo trzech stawiano, przez tych, którzy przed stołem siedzieli, a wszystkich nie było, tylko trzynaście. Naprzód: 1. Kolano łabędzie z miodem, miasto polewy. [...] 3. Główka zajęcza, pod nią bigosek. NiemPam 61.
patrz: BIGOSEK
– Wskrzesiłaby się sława [...] bitnych bohatyrów sarmackich. NiemPam 220.
patrz: BITNY
– Przy błahej żywności tak ciasnem chowaniu zima nastąpiła. NiemPam 184.
patrz: BŁACHY, BŁAGI, BŁAHY, BŁAHY
– Nie mógł tej błahej zamczyny Wielki Kniaź przez całe lato dobyć. NiemPam 235.
patrz: BŁACHY, BŁAGI, BŁAHY, BŁAHY
– Antonio Riati Bolognese, błaznując około stołu, pozwolił mu Wielki Kniaź, aby wypiwszy medec z czary, wziął ją sobie [...] zaczym znacznie mu błazeństwo przystępowało. NiemPam 66.
patrz: BŁAZENSTWO, BŁAZEŃSTWO, BŁAZEŃSTWO, BŁAŻEŃSTWO
– Sam barzo się błazeńsko mam, gwałtem mi pościć każą [w Moskwie]. NiemPam 190.
patrz: BŁAZEŃSKO
– Antonio Riati Bolognese błaznując około stołu, pozwolił mu Wielki Kniaź, aby wypiwszy medec z czary, wziął ją sobie. NiemPam 66.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– [Poddani Wielkiego Kniazia Rusi] Psom wyrzucają [cielęta] skórkę oskrobawszy na błonkę do okna. NiemPam 170.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– Dręczył też i niewczas z ciasnego mieszkania w miescu błotnistem. NiemPam 229.
patrz: BŁOTNISTY
– Jest i innych monasterów po różnych miejscach niemało, ale to trzy, które się mianowały nabogatsze. NiemPam 263.
patrz: BOGATY
– Bojarowie [...] poczęli powiedać pospólstwu, jako nazajutrz wszytkich dumnych Bojar [...] wybić miał, jeratykiem, rozstrygą (co się po naszemu rozumie: apostata), duszokrajcą nazywając go [Dymitra Samozwańca]. NiemPam .
patrz: BOJAR
– Butów safianowych wielki pan albo bojarzyn rzadko barzo używa, prócz festu jakiego; wszytko juchtowe czerwone. Jeźli baczmagi nosi, tedy cholewy juchtowe czerwone na nogach przecie, w których w baczmagi wstępuje. NiemPam 171.
patrz: BOJARZYN
– W bok im [mieszkańcom krainy Mongazji] basierscy i nahajscy mieszkają. NiemPam 180.
patrz: BOK
– [...] i to bolesna przy tem, że niewinna krew braci naszej chrześciańska, ludzi wielkich i zacnych, jest okrutnie wylana [...] NiemPam 132.
patrz: BOLESNA
– Już to bowiem piąty z naszych [Polaków zesłanych na Białe Jezioro] od głodu i tak ciężkiego więzienia umarł, bolnych do 30 leży, ratunku i pomocy im niskąd. NiemPam 252.
patrz: BOLNY
– Biją czołem Waszemu Carskiemu Wieliczestwu ludzie narodu polskiego, na Białe Jezioro zasłani [...] aby ty Caru, Hospodaru, pozwolił im ze dwu ludzi ich posłać do Wołogdy, a nie możeli być, tedy jednego dla ziela do lekowania ich, bo i sami bolszy wielmi bolni i ludzi mnoho, którzy przy nich są, od nędze i niedostatków tych, które cierpiem na Białem Jezierze [...]. NiemPam 218.
patrz: BOLNY
– Nawet i z Bojarów bolszych w dwór nie godzi się na koniu. NiemPam 176.
patrz: BOLSZY, BOLSZY, BULSZY
– Nas kilkunastą osób bulszych tak wielki zapał pewnieby się nie uśmierzył. NiemPam 266.
patrz: BOLSZY, BOLSZY, BULSZY
– Bywa czasem schodów i więcej, jednak mniej trojgiem u tych bolszych nie widział. NiemPam 172.
patrz: BOLSZY, BOLSZY, BULSZY
– W bóciech kowanych czerwonych także jako i chłopi zawżdy chodzą [żony uboższych bojarów]. NiemPam 174.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Butów safianowych wielki pan albo bojarzyn rzadko barzo używa. NiemPam 171.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Potym Hosudaryni szła, po moskiewsku ubrana, w sukni po kostki [...] w kowanych czerwonych bóciech. NiemPam 47-48.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Tenże Borys [Godunow] boteki, albo skromne ławki, ulicami porządnie do każdej kupy oddzielonemi, murowane wystawił przed zamkiem. NiemPam 24.
patrz: BOTEGA, BOTEGA, BOTEKA
– Więc i kletki kupieckie, albo botegi i do różnych rzeczy przedaży wystawione, placu niemało wzięły [w Moskwie]. NiemPam 23.
patrz: BOTEGA, BOTEGA, BOTEKA
– Musiał rozum ustępować wiadomości według onego, że wszytko u Pana Boga podobno etc. NiemPam 308.
patrz: BÓG
– Nie ujrzysz na niej [żonie bojara] łańcuszka, pogotowiu klejnotu, prócz po wierzchu czapki złotogłowiowej [...] a mniejsze jedwabnej, bramikiem bobrowem obwiedzionej. NiemPam 173.
patrz: BRAMIK
– Przykryto ziemię feilundyszem czerwonem, na nim we dwa brety złotogłowiem tureckiem ciemnobrunatnem. NiemPam 46.
patrz: BRET, BRET, BRETA, BRETA, BRETA, BRYT, BRYTA
– W pół breta lisztwy poczyniono, także koło okien i koło drzwi. NiemPam 44.
patrz: BRET, BRET, BRETA, BRETA, BRETA, BRYT, BRYTA
– Nieprzyjaciel ucieszony, co chce, to broi, pysznych łupem oczy pasąc. NiemPam 88.
patrz: BROIĆ
– Przysłał Prześwietny ramotę do przystawów naszych, aby broni od nas odebrali. NiemPam 131.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Widzieli [bojarzy] jednak potężniejszych [mieszkańców dworów] być do bronienia się, miarkując ztąd, czego na mniejszych doświadczyli. NiemPam 79.
patrz: BRONIENIE SIĘ
– Ryb mają [w księstwie moskiewskim] dobrych i wielkich siła, prócz karpia, brzany, lipienia. NiemPam 170.
patrz: BRZANA
– Nigdzie lasu ani boru godziłego nie masz i drzewa, prócz olszynki, osiny, brzeziny, łozy. NiemPam 182.
patrz: BRZEZINA
– Mieliśmy przecie nadzieję, że z nami miano stanąć w jakiem siole budownem. NiemPam 271.
patrz: BUDOWNY
– Abyśmy [...] Wielkiemu Kniaziowi Dymitrowi Iwanowiczowi, wsieha Rusi, peremskiemu, wihalskiemu, bułharskiemu i innych, pokłon braterski uczynili. NiemPam 33.
patrz: BULGARSKI, BULGARSKI, BUŁGARSKI, BUŁHARSKI
– Jakoś [Boże] na czas on burzliwy cieniem skrzydeł miłosierdzia swego ochronił mię od śmierci tak okrutnej, wyrwij do końca z rąk bezbożnych. NiemPam 257.
patrz: BURSZLIWY, BURZLIWY, BURZLIWY, BURŻLIWY
– To nieodpowiadanie i nierychłe się w każdej rzeczy rezolwowanie wszytkim północnym narodom ten bydlęcy obyczaj zwyczajny. NiemPam 228.
patrz: BYDLĘCI, BYDLĘCI, BYDLĘCY, BYDLĘCY, BYDLĘCZY, BYDLIĘCZY
– Żyjem przez tak długi czas jako bydło przez pasterza. NiemPam 233.
patrz: BYDŁO
– "Przechadzkami się też nie trzeba bawić, aby między wami a mużykami szum jaki nie był [...] A to mówili [przystawowie], czyniąc nam bydło bojaźń, nie barzo na bojaźliwychj trafiwszy, z podziwowaniem się, gdyśmy mowę ich w śmiech obracali. NiemPam 153.
patrz: BYDŁO
– Na same pany [dano] po cztery czarecki zgorzałki, garnec miodu cadzonego, garnec piwa, dwa kołacza, dwa chleby półgroszkowe, dwie kokoszy, sztukę jałowiczyny, sztukę baraniny, masła za grosz, 10 jajec, a na sól, na ocet, na krupy i na śmietanę i na wsiakoje miałkoje 3 grosze. NiemPam 292.
patrz: CADZONY, CEDZONY
– Kiedy się zaś z targu naszy wracali, także posadzcy przysiężni, których oni całowalnikami zowią, patrzali i macali, coby naszy do dworu nieśli. NiemPam 240.
patrz: CAŁOWALNIK
– [u Lapona] W jednej sukni zaraz i czapka i kabat i ubranie i trzewiki i rękawice. NiemPam 58.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– Nie ujrzysz na niej [żonie bojara] łańcuszka, pogotowiu klejnotu, prócz po wierzchu czapki złotogłowiowej [...] a mniejsze jedwabnej, bramikiem bobrowem obwiedzionej. NiemPam 173.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– Za temi sklepy sklepy, rozmaitych rzemieśników budy, ten porządek zachowując, że w każdym rzędzie, osobnie każdzi rzemieśnicy: złotnicy, malarze, rymarze, czapnicy, nożarze, solarze, czosnkowie z cybulnikami społem. NiemPam 27.
patrz: CEBULNIK, CEBULNIK, CYBULNIK
– Udają też, że miasto działmi dobrze opatrzone, aleśmy tego nie widzieli, przypatrując się naprzód w cekhauzie [...] potym po wieżach i murach. NiemPam 27-28.
patrz: CECHAUZ, CEJHAUS, CEJHAUZ, CEKAUS, CEKAUZ, CEKAUZ, CEKAWZ, CEKHAUZ, CEKTAUZ
– Napisawszy cedułę, oddał ją panu Słońskiemu. NiemPam 115.
patrz: CEDUŁA
– Na osobnej cedule [napisano]. NiemPam 190.
patrz: CEDUŁA
– Między niemi drewniany most, do muru ceglanego miarnie grubego przywiedziony, który od zamku puszczono. NiemPam 24-25.
patrz: CEGLANY, CEGLANY, CEGŁANY, CZEGLIANY
– Przedniejsza żywność ich ztamtąd i celniejszy ludzie do boju. NiemPam 156.
patrz: CELNY, CELNY, CZELNY
– Derewniami zowią, kiedy 4 albo 5 chałup we wsi [w księstwie moskiewskim]. NiemPam 172 przyp..
patrz: CHAŁAPA, CHAŁUBA, CHAŁUPA, CHAŁUPA, HAŁUPA
– Z gmachów do nędznej chałupiny [musiała się wyprowadzić Wielka Kniaziowa]. NiemPam 113.
patrz: CHAŁUPINA
– Przy cerkwi, nieżadnie wymurowanej, obwiedziono murem gromadę [...] chałupek drewnianych. NiemPam 261-262.
patrz: CHAŁUPKA
– Kazali się [przystawowie] onej nikczemnej chasie rozyńść się. NiemPam 136.
patrz: CHASA
– Tym tytułem [chłopa] zwykli się wszyscy i co naprzedniejszy Bojarowie intytułować, pokładając to sobie za wielki honor chłopem być Hosudarskiem. NiemPam 231.
patrz: CHŁOP
– Przy każdem [z dwu starostów] dyaka, to jest pisarza, ma [Wielki Kniaź] Tych dwu powinność rząd w miasteczkach zawiadywać, miejskie i wszystkiej włości chłopy sądzić, wolą Wielkiego Chłopa albo Kniazia opowiedać. NiemPam 235.
patrz: CHŁOP
– Chłop tu i ówdzie, w koło po lesiech barzo rzadki, do których zasyłając strzelców, z trudnością [...] kupić dostano. NiemPam 271.
patrz: CHŁOP
– Przy każdem [z dwu starostów] dyaka, to jest pisarza, ma [Wielki Kniaź]. Tych dwu powinność rząd w miasteczkach zawiadywać, miejskie i wszystkiej włości chłopy sądzić, wolą Wielkiego Chłopa albo Kniazia opowiedać. NiemPam 235.
patrz: CHŁOP
– Tam [we wsi Krasne Sioło] mieszka chłopstwo, które równo z bojary do zawiadowania wszelakich rządów we wszytkiem Hospodarstwie należy. NiemPam 28.
patrz: CHŁOPSTWO
– Artykuł siódmy. Ogniów aby doglądali i strzegli każdy w domu swem, osobliwie i mianowicie kucharze, żeby albo dobrze zagromadzali, albo zalewali dla niebezpieczeństwa wiatrów, które tu są częste, pod chłostą plag dziesiąci. NiemPam 212.
patrz: CHŁOSTA
– Sługi żadnego się im [czerńcom, mnichom] chować nie godzi, któryby żonaty był, tylko chłostaki, to jest młodzieńce bezżenne. NiemPam 263.
patrz: CHŁOSTAK
– Mówiliśmy znowu z niemi [ludźmi przystawa Głowienki], że strzelcy z słodem do dworu nie puszczają, a chmielu też przedawać nam nie chcą. NiemPam 238.
patrz: CHMIEL, CHMIEL, HMIEL
– Ten [Skliński], mając u siebie dworzany Carowej [...], niemałą część nocy, zażywając wspólnie dobrej myśli, strawili, którym także przyszło do dnia przetrwać. Gdy ten rozruch usłyszeli, nie wiedząc, coby się działo, ciężar jeszcze chmielowy prawie nosząc [...] ładunki [...] na wiatr powystrzeliwali. NiemPam 74.
patrz: CHMIELIWY, CHMIELOWY, CHMIELOWY
– Przychodzi [...] intrata Wielkiemu Kniaziowi i z cła wodnego; ale i to cło nie wiele czynić może, gdyż mało inszego towaru chodzi, prócz samej soli a jagieł. NiemPam 155.
patrz: CHODZIĆ
– Statki [...] ładowne solą po niej [rzece] chodzą. NiemPam 260-261.
patrz: CHODZIĆ
– Lamenty swe odprawowały [niewiasty], śpiewając wielkiem głosem albo raczej wrzeszcząc, a cholebiąc sobą kilka ich razem na przemiany,. NiemPam 304.
patrz: CHOLEBAĆ, CHOLEBAĆ, KOLEBAĆ
– Butów safianowych wielki pan albo bojarzyn rzadko barzo używa, prócz festu jakiego; wszytko juchtowe czerwone. Jeźli baczmagi nosi, tedy cholewy juchtowe czerwone na nogach przecie, w których w baczmagi wstępuje. NiemPam 171.
patrz: CHOLEWA
– Przy końcu stołu, gdzie Hosudaryni siedziała, przez wszytek bankiet stała Jej Mość Pani Tarłowa, chorążyna przemyska, i z drugą Kniehinią moskiewską. NiemPam 52.
patrz: CHORĄŻYNA
– Potym Hosudaryni szła, po moskiewsku ubrana, w sukni po kostki [...] w kowanych czerwonych bóciech. NiemPam 47-48.
patrz: CZERWONY, CZERWONY, CZYRWONY
– W bóciech kowanych czerwonych także jako i chłopi zawżdy chodzą [żony uboższych bojarów]. NiemPam 174.
patrz: CZERWONY, CZERWONY, CZYRWONY
– [List do cara] Bijem ci czołem, my ludzie narodu polskiego, których (w) więzieniu bez przewinienia naszego na Białem Jezierze dzierżysz [...] wiadomem cię czyniąc o wielkich nędzach i dręczeniu naszem [...]. NiemPam 252.
patrz: CZYNIĆ
– [...] konie wprzód darowne wiedziono. NiemPam 32.
patrz: DAROWNY
– Przyszedł potym Wielki Kniaź w żupanie aksamitnem, czerwonem [...] w delijce aksamitnej, czerwonej. NiemPam 67.
patrz: DELIEJKA, DELIJKA, DELIJKA, DELIKA
– Ten sposób sprawowania rzeczypospolitej zwali demokracyą. NiemPam 145.
patrz: DEMOKRACJA
– Gospodarz stojąc, czarą jaką sporą poda przez zdrowie Wielkiego Kniazia naprzód, potym przez zdrowie [..] bajtka, pana młodego, detynek. NiemPam 175.
patrz: DETYNKA
– Pił potem do nich przez zdrowie ich i każdemu z ręki swej czarkę z winem podał, czem bardzo ich sobie dewinkował. NiemPam 57.
patrz: DEWINKOWAĆ
– Po dobyciu drugich, do nas zasię odwrót uczynić mieli. NiemPam 90.
patrz: DOBYCIE
– Każdy [...] odmiany sobie życzy, rzeczy swych dociągając. NiemPam 147.
patrz: DOCIĄGAĆ
– Myśmy rozumieli, żeście wy nam wiary i słowa nie dodzierżyli. NiemPam 167.
patrz: DODZIERŻEĆ, DODZIERŻYĆ
– Powiniście mu już byli wiary dodzierżeć. NiemPam 110.
patrz: DODZIERŻEĆ, DODZIERŻYĆ
– Obiecał im to był, że łgać nie miał [...] aleć zda mi się, żeć im słowa nie dodzierżywał. NiemPam 98.
patrz: DODZIERŻYWAĆ
– Aby się [...] przysięgą obowiązali [...] dodzierżywania wiary Wielkiemu Kniaziowi. NiemPam 147.
patrz: DODZIERŻYWANIE
– Tegoż zamku dokończywać Dymitr Car rozkazał [...]. NiemPam 13.
patrz: DOKOŃCZYWAĆ
– Ten ucisk i niewola nas dolega. NiemPam 132.
patrz: DOLEGAĆ
– Nie mnogą jednak doładowywać ich [statków], aż kiedy na Dźwinę wyńdą. NiemPam 180.
patrz: DOŁADOWYWAĆ
– Upadła [rzeczpospolita rzymska] nieporządnem miejsc wysokich i urzędów dostępowaniem. NiemPam 146.
patrz: DOSTĘPOWANIE
– Niech dosyć na tym będzie, że takie bezwinne udręczenie więzienia na ciele odnosiem. NiemPam 193.
patrz: DOSYĆ
– Szabla nie u każdego, ale siekiera na temlaku drewalna. NiemPam 161.
patrz: DREWALNY
– Wdzięczen barbarus upominku z ofiarowaniem druhostwa. NiemPam 268.
patrz: DRUHOSTWO
– Za tąż cerkwią drugie działo, na 24 stóp długie i cudne - dubelt-kartaun [...]. NiemPam 26.
patrz: DUBELTKARTAUN, DUPELKARTAUN, DUPELKARTAUN
– Patrzcie [...] na bałwany tego zabitego duszokrajce, które on za bogi chwalił. NiemPam 95.
patrz: DUSZOKRAJCA
– Przykryto ziemię feilundyszem czerwonem, na nim we dwa brety złotogłowiem tureckiem ciemnobrunatnem. NiemPam 46.
patrz: DWA
– Orzeł o dwu głowach dyamentowy z rubinkami. NiemPam 281.
patrz: DWA
– Wychodząc z cerkwi, rzucił dwa kroć Ofanasy, Kanclerz, Hosudarowi przez głowę garścią portugałów i dziąg złotych i pozłocistych, z herbami hosudarskimi. NiemPam 50.
patrz: DWAKROĆ
– U drugiego stołu Jego Mość Pan Wojewoda naprzód, pole niego Pan małagoski [...] przeciwko nim trzej Moskwicinów: Wasyl Masalski, Dworzycki, po naszemu marszałek [...]. NiemPam 65.
patrz: DWORECKI, DWORECKI, DWORZECKI, DWORZYCKI
– Jeśli omieszkał, idzie z niem Dworecki, po naszemu marszałek, do izby jednej. NiemPam 165.
patrz: DWORECKI, DWORECKI, DWORZECKI, DWORZYCKI
– Są też i pewne dzierżawy [...] które na urzędy są nadane, jako koniuszego, który jest najpierwszym urzędnikiem dworzeckiemu. NiemPam 157-158.
patrz: DWORECKI, DWORECKI, DWORZECKI, DWORZYCKI
– Niczem nie dychtując [statków], tylko co żywicą z smołą pomieszawszy, po wierzchu pomażą, a przecie wody nie puszczają. NiemPam 181.
patrz: DYCHTOWAĆ
– Te ludzie, których był Wasyl posłał prowadzić naszych, pobił żołnierz Dymitrów. NiemPam 308.
patrz: DYMITROWY, DYMITRÓW
– Po stronach około, podle ścian wybudowano po piąci stopniach, które były kobiercami wielkiemi dywońskiemi przykryte [...]. NiemPam 29.
patrz: DYWAŃSKI, DYWAŃSKI, DYWOŃSKI
– To go niepoślednie trapi, gdy bywa od obecności i obcowania ludzkiego odłączony i w osobności dzierżany. NiemPam 142.
patrz: DZIERZAN, DZIERŻANY
– [...] trzynastu [carów], jednego po drugiem, na tej stolice dzierżał. NiemPam 115.
patrz: DZIERŻAĆ
– Słudzy Księcia Jego Mości z góry tak dobrze ich [uczestników powstania przeciwko carowi] witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. Na to mało jako bestye bezrozumne dbając, przecie na łupy padały […] a na nich potem zabijano. NiemPam 81.
patrz: DZIKI
– U drugich [społeczności] kilka osób społem, dobrych, cnotliwych, mądrych, mężnych, sprawy swoje i rady do pospolitego dobra obracając, panowali, jacy byli efory u Lacedemonów, u Rzymian senat, a po waszemu Duma, u Polaków na on czas dwanaście wojewod. NiemPam 144.
patrz: EFOR
– Trzecie sanie kunmi podszyte, po wierzchu także fejlundysz. NiemPam 6.
patrz: FAJLENDYSZ, FALANDYSZ, FALENDYSZ, FALENDYSZ, FALUNDYS, FEJLUNDYSZ
– Najaśniejszy i Wielki Hospodar Zygmunt Trzeci, z Bożej łaski Król polski [...] Król szwedzki, gocki, wandalski, Książę filandzki i innych, przysłać nas raczył [...]. NiemPam 33.
patrz: FILANDZKI
– Za tem odmienieniem nam przystawów i fundowaniem się ich na mieszkanie przy nas [...] tem mniejszą otuchę mieliśmy tak rychłego wyścia naszego. NiemPam 245.
patrz: FUNDOWANIE SIĘ
– Gdzie zaś kilka osób razem złych, niebacznych nad drugie się potęgą, rodowitością i dostatkami podniósszy, siłą swą inszych do posłuszeństwa sobie przymuszali, wykrotnie na pożytek swój, nie dla dobra pospolitego obciążliwie rozkazując, jacy byli u tychże Rzymian, po śmierci Juliusza Cezara, triumviri: Octavius, Antoniusz i Lepidus — to zwali oligarchią; a timokracyą, gdzie pospólstwo źle rządzi, więcej na swą stronę każdy (niż na zawiadowanie pospolitego dobra) pożytek garnąc, jacy Megarenses byli. NiemPam 145.
patrz: GARNĄĆ
– Na same pany [dano] po cztery czarecki zgorzałki, garnec miodu cadzonego, garnec piwa, dwa kołacza, dwa chleby półgroszkowe, dwie kokoszy, sztukę jałowiczyny, sztukę baraniny, masła za grosz, 10 jajec, a na sól, na ocet, na krupy i na śmietanę i na wsiakoje miałkoje 3 grosze. NiemPam 292.
patrz: GARNEC, GARNIEC, GARNIEC
– Szkapy już zwodzić poczęto, alić goniec z gramotą Hosudarską, aby się przystawowie z nami na Wołogdzie zadzierżyli. NiemPam 264.
patrz: GRAMMATA, GRAMOTA, GRAMOTA
– [W] wielkiem utęsknieniu będąc, przy nadziei jednak, że wkrótce odpowiedź jaką od tyrana odniesiem, albo więc posła się doczekamy od Króla Jego Mości do wybawienia nas z niewoli, często wyglądając, rychło kto przyjedzie z ukazem jakiem pociesznem - alić od Prześwietnego goniec bieży z gramotą. NiemPam 194-195.
patrz: GRAMMATA, GRAMOTA, GRAMOTA
– [...] "z ludźmi wojennemi i zbrojnemiś przyjechał, chcąc grody nasze posieść, o czem gramoty do ciebie rozstryga pisał, pieniędzy do ciebie [z] ziemie naszej mnoho wysyłając" etc. etc. NiemPam 103.
patrz: GRAMMATA, GRAMOTA, GRAMOTA
– Pocznie dyak gramotę hosudarską czytać, wszytkie tytuły wprzód wyliczywszy [...]. NiemPam 129.
patrz: GRAMMATA, GRAMOTA, GRAMOTA
– Odpowiedzieli nam, "że my nie możemy nic uczynić nad rozkazanie, głowy nasze w tem; ale napiszcie wy, a my ją odeślem; pogoniąli nas z gramotą, wróciem się. Jakoż można to, że was Hosudar pożałuje, daj Hospody, zdrów był". NiemPam 151.
patrz: GRAMMATA, GRAMOTA, GRAMOTA
– Wyjachali z nami [...] powiedając nam o dostatkach na Białem Jezierze i o grzeczności miasta. NiemPam 182.
patrz: GRECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ
– Oni niedojrzałe [śliwki] także i jabłka i gruszczyska jako ogórki, miasto limonii kwaszą. NiemPam 55.
patrz: GRUSZCZYSKO
– Pomięszał nam fantazyą powieścią swą, mało jednak podobną do wiary, bo weprzeć się w ubitego osobę nic grzeczy, z którem jaki się proces dział, wszyscy wiedzą i trzy dni na placu niepogrzebiony, aby mu się pospólstwo przypatrzyło, leżał [Dymitr]. NiemPam 268.
patrz: GRZECZY
– A przychodziło na myśl, że bodaj i kiedy, nami się w nawiętszem gwałcie wojennem ten błahy naród zastawując. NiemPam 245.
patrz: GWAŁT
– Gdzieby gwałt był, tedy nam Wielki Kniaź posiłek i obronę [z] zamku przyśle. NiemPam 82-83.
patrz: GWAŁT
– Starł [Bóg] i z plemieniem niesprawiedliwego zdziercę i gwałtownika państw twoich. NiemPam 20.
patrz: GWAŁTOWNIK
– On zaraz gwałtu zawołał na chłopy, którzy pobliż w ogrodach robili. NiemPam 130.
patrz: GWAŁTU
– Od majestatu ku ołtarzowi dwiema rzędoma siedzieli na ławach Władykowie, w swych habiciech ubrani, władicaliter, któtym, każdemu z nich bijąc pop czołem, kładł pilśniane wyszywane koła pod nogi. NiemPam 49.
patrz: HABIT
– Bojarowie [...] poczęli powiedać pospólstwu, jako nazajutrz wszytkich dumnych Bojar [...] wybić miał, jeratykiem. rozstrygą (co się po naszemu rozumie apostata), duszokrajca nazywając go. NiemPam 74.
patrz: HERETYK, HERETYK, JERATYK
– Tym tytułem [chłopa] zwykli się wszyscy i co naprzedniejszy Bojarowie intytułować, pokładając to sobie za wielki honor chłopem być Hosudarskiem. NiemPam 231.
patrz: HOSUDARSKI
– Trudno było i chybić w takiem hurmie ludzi. NiemPam 87.
patrz: HURM, HURM, URM
– Jednak ścisnąwszy się, obmyśliliśmy mu izdebczynę, jaka mogła być. NiemPam 224.
patrz: IZDEBCZYNA
– Skrzydło cietrzewia pieczonego, cienko pokrajano w talarki, a limoniami po wierzchu położono, które oni zowią jabłuszka. NiemPam 61.
patrz: JABŁUSKO, JABŁUSZKO, JABŁUSZKO
– Kazaliśmy towarzystwu zabitego protestacyą uczynić (co u barbarów jawką zowią). NiemPam 200.
patrz: JAWKA
– Ryba przy jazie na skrzydło trafiwszy, po wodzie zaś w matnią wpada. NiemPam 261.
patrz: JAZ
– Więc kolemaga Wielkiego Kniazia, za nią dwu jenochodniku wiodą. NiemPam 162.
patrz: JEDNOCHODNIK, JEDNOCHODNIK, JENOCHODNIK
– Zastaliśmy przebranego [...] w lekczejsze sukienka, jakoby giermaczek, z czamletu dzikiego. (Taką suknią oni jednoratką zowią.) NiemPam 43.
patrz: JEDNORATKA
– Przyniesiono zatym [...] gorzałki w czarach sporych, małmazyi, wińska francuskiego, częstując tem przed jedzą. NiemPam 8.
patrz: JEDZA
– Da w rybnoje dni Martynu [...] zwono białuzyny, zwono jesiotryny. NiemPam 293.
patrz: JESIETRZYNA, JESIOTRYNA, JESIOTRZYNA, JESIOTRZYNA
– Cholewy juchtowe czerwone na nogach przecie, w których w baczmagi wstępuje. NiemPam 171.
patrz: JUCHTOWY
– Z bankietu tego, który był generalny na weselu, kiedy się niżej wspomni, i o tym prywatnym, jaki był, judykować się będzie mogło. NiemPam 44.
patrz: JUDYKOWAĆ
– [...] abyśmy [...] Wielkiemu Kniaziowi Dymitrowi Iwanowiczowi, wsieha Rusi [...] twierskiemu, juhorskiemu [...]. pokłon braterski uczynili [...]. NiemPam 33.
patrz: JUGURSKI, JUGURSKI, JUHORSKI
– Rożnej kondycyi i religii ludzie [byli]: schizmatycy, lutrowie, kalwinowie, aryanowie. NiemPam 199.
patrz: KALWIN
– Widząc, żeśmy tak częstem pisaniem i temi czołobitniami do Wielkiego Kniazia nie mogli nic sprawić, wskazaliśmy potajemnie do tego głowy, który przy nas został (wiedząc, i iż ten głodny naród zbyt chciwy), że mu damy delią szkarłatną, złotogłowiem podszytą i kamszany kaftan (to jest adamaszkowy żupan), a niechaj pośle do Moskwy i pisze, do kogo rozumie [...]. NiemPam 236.
patrz: KAMSZANY
– W nocy przy strzeleckiej straży (co oni karahułem z tatarska zowią) posadzcy[!] także ludzie ustawicznie na przemiany, jedni na czterech stronach strzegli, drudzy około ostrogu chodzili [...]. NiemPam 240.
patrz: KARAHUŁ
– Trzecia [intrata] z wołogdyskiego [...] białojezierskiego i kargopolskiego [powiatu] NiemPam 155.
patrz: KARGOPOLSKI
– Rozchód wielki na karmlią Litwie wychodzi. NiemPam 196.
patrz: KARML, KARMLIA
– Poślą przystawowie, abyśmy się zeszli do dworu, z którego nam karml dawano. NiemPam 195.
patrz: KARML, KARMLIA
– W nogach adziamskie kobierce, siedzenie, wezgłowia i wał i podnóżek altembasowe. NiemPam 6.
patrz: KOBIERZEC
– Pokoje Hosudaryni były za pokojmi hosudarskimi, których tylko dwa było prócz sieni, a trzecia komórka pobok. NiemPam 44.
patrz: KOMÓRKA, KUMORKA
– Nad nią [matnią] komórkę na wysokich palach zbudowano, gdzie chłopi na przemiany obecnie siedzą. NiemPam 261.
patrz: KOMÓRKA, KUMORKA
– Wpadszy [pospólstwo], zaraz aparaty kościelne rozszarpali. NiemPam 85.
patrz: KOŚCIELNY
– Na tem stołku siedzącego zastaliśmy, przebranego z onych szat, w których Posłom i nam in regali dawał audyencyą, w lekczejsze sukienka, jakoby giermaczek, z czamletu dzikiego. NiemPam 43.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– Rożnej kondycyi i religii ludzie [byli]: schizmatycy, lutrowie, kalwinowie, aryanowie. NiemPam 199.
patrz: LUTER
– Lecz jako Wasza Najaśniejsza Hosudarska Mość Królowi Jego Mości oddajesz, łacnie każdy na oko obaczyć może [...] miasto wdzęczności, niewdzięcznością, miasto przyjaźni, nieprzyjaźnią znaczną oddajesz [...]. NiemPam 37.
patrz: ŁACNIE, ŁACNIE, ŁACNO, ŁACNO, ŁACZNO
– Ten [Skliński], mając u siebie dworzany Carowej [...], niemałą część nocy, zażywając wspólnie dobrej myśli, strawili, którym także przyszło do dnia przetrwać. Gdy ten rozruch usłyszeli, nie wiedząc, coby się działo, ciężar jeszcze chmielowy prawie nosząc [...] ładunki [...] na wiatr powystrzeliwali. NiemPam 74.
patrz: ŁADUNEK
– [...] zostaje tylko nadzieja w tych łoszadach naszych, które nam są w Rostowie pograbione. NiemPam 135.
patrz: ŁOSZAD
– Aż się i to okrutne mężobójstwo stało: zabił w dzień święty wielkonocny kijem w głowę bezbronnego z tyłu, ślachcica (w) więzieniu, z małej przyczyny. Więc do tego kradzież między sobą i skrzyń sobie łupania. NiemPam 200.
patrz: ŁUPANIE
– Minęli Panowie Posłowie Króla Jego Mości: Pan Mikołaj Oleśnicki, Kasztelan małagoski, z Panem Aleksandrem Gosiewskim, Starostą wileńskim. NiemPam 15-16.
patrz: MAŁAGOSKI, MAŁOGOSKI, MAŁOGOSKI
– Są też i insze monasterze murowane. NiemPam 13.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– Do monasteru potym między czerńce wstąpiwszy, od nich uciekł i w Polszcze się po te czasy między łotrostwem tłukł. NiemPam 96.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– Przydając niesłychane potwarze, mimo monasterz, gdzie matka jego mieszkała [...] wlekli za nogi. NiemPam 71-72.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– Cerkwi liczba 700 (i jako oni sami zdają) i monasterów wielkość miasta tego pokazują. NiemPam 23.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– W tych dworach Carowie zwykli statyny swojemiewać, gdy do św. Trójcy monasterza [...] jeżdżą. NiemPam 125.
patrz: MANASTER, MANASTYR, MONASTER, MONASTER, MONASTERZ, MONASTYR
– Przemowa [...] imieniem Jaśnie Wielmożnego Jego Mości Pana Jerzego Mniszka, Wojewody Sendomierskiego, lwowskiego [...] medenickiego [...] w mieście stolicznem Moskwie [...] napisana. NiemPam 19.
patrz: MEDENICKI
– Przy każdem [z dwu starostów] dyaka, to jest pisarza, ma [Wielki Kniaź] Tych dwu powinność rząd w miasteczkach zawiadywać, miejskie i wszystkiej włości chłopy sądzić, wolą Wielkiego Chłopa albo Kniazia opowiedać. NiemPam 235.
patrz: MIEJSCKI, MIEJSKI, MIEJSKI, MIESCKI
– Przy każdem [z dwu starostów] dyaka, to jest pisarza, ma [Wielki Kniaź] Tych dwu powinność rząd w miasteczkach zawiadywać, miejskie i wszystkiej włości chłopy sądzić, wolą Wielkiego Chłopa albo Kniazia opowiedać. NiemPam 235.
patrz: MIEJSCKI, MIEJSKI, MIEJSKI, MIESCKI
– Bijem ci czołem, abyś nas miłosiernie pożałował. NiemPam 139.
patrz: MIŁOSIERNIE
– Albo więc każ ich rozpuścić miłościny prosić. NiemPam 216.
patrz: MIŁOŚCINA
– On przecie miłośniczek cudotwórcą został. NiemPam 107.
patrz: MIŁOŚNICZEK
– Drudzy dopiero się z onego huku i na gwałt dzwonienia ze snu porywali. NiemPam 76.
patrz: NA GWAŁT
– W tym na zamku na gwałt uderzą we wszytkie dzwony, których jest do sta. NiemPam 70.
patrz: NA GWAŁT
– Nad nią [matnią] komórkę na wysokich palach zbudowano, gdzie chłopi na przemiany obecnie siedzą. NiemPam 261.
patrz: NA PRZEMIANY
– Gdy Wielki Kniaź na wojnę idzie, a rzadko inaczej, żeby sam osobą swą nie miał iść, takiem ordynkiem dwór jego idzie: Naprzód na koniach strzelców kilkanaścieset, za niemi konie powodne, potym głowa trębaczów przed siedmią bębnów wielkich jako fasy, które, jako się wspomniało, nabatami zowią. NiemPam 162.
patrz: NABAT
– Uczyniono też i z osobna wrota, któremi statki chodzą, gdzie gęsto na dnie lask długich nabili, aby ryba nie przeszła, a statek aby je pochylić mógł. NiemPam 261.
patrz: NABIĆ
– Dróg żadnych u nich nie masz, tylko naciosy na drzewach. NiemPam 180.
patrz: NACIOS
– Czy jako nieforemnie i z nieposzanowaniem Posła waszego u Króla Jegomości odprawiono. NiemPam 203.
patrz: NIEFOREMNIE
– A wykorzeń wszytkie żądze, któreby mię od służby Twej odwodziły i postępki któremibym bliźniemu do wzgorszenia albo niemiłości przyczynę dawał. NiemPam 257.
patrz: NIEMIŁOŚĆ
– Tego żadną miarą na sobie przenieść nie możemy, abyśmy patrząc na tak okrutne, a bezwinne rozlanie krwi narodu naszego, sami zobopólnej śmierci padając sobie nie życzyli, a też i czeladzi naszej niepodobną widzimy do uhamowania. NiemPam 79.
patrz: NIEPODOBIEN, NIEPODOBNY
– Dumnych dwu także, Woratyńskiego z Chorostynem, posłał był [Wielki Kniaź] przeciwko Czeremisom z ludźmi, którzy, iż dla wielkich śniegów przejść nie mogli, zadzierżyli się w Niżnem Nowogrodzie, dawając Wielkiemu Kniaziowi znać o trudnem albo niepodobnem przebiciu i, coby im czynić kazał, dowiadując się. NiemPam 166.
patrz: NIEPODOBIEN, NIEPODOBNY
– [...] Kniaziowa Mścisławska z Szujską [...] brwi wyskubszy sobie, insze w pół czoła przylepiły, co rzecz zwyczajna w tamtem kraju u wszytkich w obec białych głów, a niepodobnie sprosna, bo mała różność od tego, jakoby w maskarze chodziły [...]. NiemPam 44-45.
patrz: NIEPODOBNIE, NIEPODOBNO
– Na drugiej ulicy uderzyli [mieszkańcy Moskwy] na dwór Jego Mości Pana Tarła, Chorążego przemyskiego, który widząc, że niepodobno się było takiej nawalności i furyi obronić, traktować z niemi począł. NiemPam 83-84.
patrz: NIEPODOBNO
– Lecz jako Wasza Najaśniejsza Hosudarska Mość Królowi Jego Mości oddajesz, łacnie każdy na oko obaczyć może [...] miasto wdzęczności, niewdzięcznością, miasto przyjaźni, nieprzyjaźnią znaczną oddajesz [...]. NiemPam 37.
patrz: NIEPRZYJAŹŃ
– Więc pobranie rzeczy i klejnotów, córce mojej od nieboszczyka danych, jeśliż to widzieliście być z ujmą skarbu waszego, pobrawszy je, przestać było na tym. Tych jednak, które z sobą przywiozła, ode mnie, jako rodzica swego, więc i matki swej onej dane, brać niesłuszna, nieprzystojna i niesprawiedliwa. NiemPam 105.
patrz: NIEPRZYSTOJNA
– [...] zawieziono nas z Rostowa na Białe Jezioro, miejsce puste i głodne, gdzie za inszych Carów tylko ludzie na nieprzystojnem uczynku pojmane zasyłano. NiemPam 186.
patrz: NIEPRZYSTOJNY
– Słudzy Księcia Jego Mości z góry tak dobrze ich [uczestników powstania przeciwko carowi] witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. Na to mało jako bestye bezrozumne dbając, przecie na łupy padały […] a na nich potem zabijano. NiemPam 81.
patrz: NIEROZUMNY
– Więc pobranie rzeczy i klejnotów, córce mojej od nieboszczyka danych, jeśliż to widzieliście być z ujmą skarbu waszego, pobrawszy je, przestać było na tym. Tych jednak, które z sobą przywiozła, ode mnie, jako rodzica swego, więc i matki swej onej dane, brać niesłuszna, nieprzystojna i niesprawiedliwa. NiemPam 105.
patrz: NIESŁUSZNA
– Więc pobranie rzeczy i klejnotów, córce mojej od nieboszczyka danych, jeśliż to widzieliście być z ujmą skarbu waszego, pobrawszy je, przestać było na tym. Tych jednak, które z sobą przywiozła, ode mnie, jako rodzica swego, więc i matki swej onej dane, brać niesłuszna, nieprzystojna i niesprawiedliwa. NiemPam 105.
patrz: NIESPRAWIEDLIWA
– Pospólstwo [...] na naszych, jako niegotowych i tej zdrady pod Carem wykonanej niewiadomych, rzuciło się na dwory [...]. NiemPam 73.
patrz: NIEWIADOM, NIEWIADOMY
– [...] droga daleka, zwłaszcza jeśli nam jeszcze dla niewolnych dróg tym gościńcem iść przyjdzie, którędy Panowie Posłowie z Panem Wojewodą sendomirskiem i inszemi poszli. NiemPam 301.
patrz: NIEWOLEN, NIEWOLNY
– Car, Wielki Kniaź posłał mię do was, opowiedając wam, żeby was już odpuścił, ale, iż drogi niewolne od ludzi worowskich, chce upewnienia od was, że, gdzieby was co od nich potkało, że to nie będzie (z) żadną winą Hosudarską. NiemPam 312.
patrz: NIEWOLEN, NIEWOLNY
– [...] prosiliśmy przystawów, aby nam pozwolili ze dwóch sług z przystawami do Wołogdy posłać [...] dla kupienia korzenia, jaką trochę wina i inszych potrzeb [...] ku poratowaniu zdrowia naszego [...]. Niewolny naród, a obecnie pod kijem żywiący, powiedział nam, że "tego uczynić nie możem, obawiamy się niełaski Hosudarskiej [...]". NiemPam 217.
patrz: NIEWOLEN, NIEWOLNY
– Napój dawano: miody rozmaite, wiśniowe, malinowe, patoczne, obarne, a żadnego dobrego. NiemPam 8.
patrz: OBARNY
– Gdyżeśmy wam żadnej przyczyny do takiego się obyńscia z nami [...] nie dali. NiemPam 110.
patrz: OBEJŚCIE, OBEJŚCIE, OBESZCIE, OBEŚCIE, OBYŃŚCIE, OBYŚCIE
– Niemała gromada chałup w kupie, co oni miastem zowią, pobudowało się przy nowo zaczętem obmurowaniu pagórka od Borysa Hodinowa, miasto zamku [...]. NiemPam 12.
patrz: OBMUROWANIE
– Koła u nich [dział] pospolicie obodziste, nieokowane. NiemPam 159.
patrz: OBODZISTY
– Tamże za zamkiem pacholęta Carowej Jej Mości stali. NiemPam 78.
patrz: PACHOLĘ
– Tego dnia naszych pacholików, którzy w picowanie dla żywności chodzili 14 do miasta przywiedziono. NiemPam 299.
patrz: PACHOLIK
– Przyjeżdżając od południa ku [...] Moskwie [...] poczyna się przestrońsze trochę pole, więcej jednak zarośli i pagórków, między któremi padoły błotniste. NiemPam 23.
patrz: PADOŁ, PADÓŁ, PADÓŁ
– Na wierzchu parkanu wszędzie palanki, przykryte deskami, którego może być ze dwie mili w okrąg; tę ogrodę zowią "skorodum". NiemPam 23-24.
patrz: PALANKA, PALANKA, PAŁANKA
– Zaraz i egzekucyą czyni; rozciągnąć go drugim dworzaninom każe, a trzej palcatami mu wysieką. NiemPam 165.
patrz: PALCAT, PALCAT, PALCZAT
– Na palcu prawej ręki pierścień z rubinową tablicą, na trzy palce szeroką. NiemPam 30.
patrz: PALEC
– Nas, którzyśmy nad tych daleko więcej na karanie Jemu zadziełali, w taką opiekę [...] wziął i z pojśrzód ognia pałającego wyrwał? NiemPam 256.
patrz: PAŁAJĄCY
– Gdy do sieni, przed tę pałatę, gdzie Wielki Kniaź [...] na nie oczekiwał, przyszli, wysłał do nich Jego Mości Pana Wojewodę sendomirskiego. NiemPam 32.
patrz: PAŁATA
– Gdy przychodził do pałaty, gdzie zasiedli, przyjęli go dwaj u drzwi. NiemPam 103.
patrz: PAŁATA
– Gdy go witać Jego Mość Pan Wojewoda miał, czekał nań w wielkiej pałacie, in regali, w koronie, ze wszytką Dumą swoją. NiemPam 15.
patrz: PAŁATA
– Żałowania brali w pałacie wielkiej. NiemPam 188.
patrz: PAŁATA
– Niedaleko tego, drugi zaś sklep mniejszy, także malowany, Złotą Pałatą zowią. NiemPam 26.
patrz: PAŁATA
– Tak zaraźliwe powietrze, że pamiętnika nie masz, aby w pięci lat mór nie miał być. NiemPam 161.
patrz: PAMIĘTNIK
– Musiał rozum ustępować wiadomości według onego, że wszytko u Pana Boga podobno etc. NiemPam 308.
patrz: PAN
– Wiarę im odmieniać chciał i wszytkich, aby w Papę wierzyli, przymuszać. NiemPam 74.
patrz: PAPA
– Na wierzchu parkanu wszędzie palanki przykryte deskami. NiemPam 23-24.
patrz: PARCHAN, PARKAN
– Tego także nie może być wiele, bo nie paryski parlament, ani też przy kontrowersyach Cujacii questiones et casus iuridicos wspominają. NiemPam 155.
patrz: PARLAMENT
– Jako od parszywych owiec [...] chronić sie i strzedz mają. NiemPam 212.
patrz: PARSZYWY
– Po pierwszej potrawie, Horostyn, Wielkiego Kniazia krajczy (którego oni "krawcem" zowią, a krawca zaś "parteniak") młodzieniec podobny w ośmnastu lat [...] przyniósł [...] wina. NiemPam 62-63.
patrz: PARTENIAK
– Żyjem przez tak długi czas jako bydło przez pasterza. NiemPam 233.
patrz: PASTERZ
– Sukni jedwabnej na wierzch rzadko używają, tylko sukiennych, a długich po kostki, na kształt komży uszytych, i rękawy także szeroko urobione, na które przy końcu na wierzch złotogłowiowy albo jedwabny płatek jaki przyszyje na piędzi albo co więcej szeroki. NiemPam 173.
patrz: PŁATEK
– O zamordowaniu Wielkiego Kniazia i pobiciu Polaków na Moskwie, dnia XXVII-go maja. NiemPam 69.
patrz: POBICIE
– Impetu wielkiego nie mogąc wstrzymać, poddali się; zaczem wszystkich pobito. NiemPam 87.
patrz: POBIĆ
– Czeladzi, prócz panów, pobitej: Jego Mości Pana Wojewody sendomierskiego Pan Hodoręski 1. Pan Szwejkowski, pacholę 1. NiemPam 93.
patrz: POBITY
– Słudzy Księcia Jego Mosći z góry tak dobrze ich witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. NiemPam 81.
patrz: POBITY
– Snadnie było poburzyć gruby - a snać bodaj gdzie był grubszy - i głupi naród. NiemPam rkp 75.
patrz: POBURZYĆ
– Tę zaś trochę [koni], którą oddali, jednych pochromionych i oślepionych, drugich tak znędznionych, że ich przez dwór ledwie przeprowadzić może. NiemPam 302.
patrz: POCHROMIONY
– Jory Stadnicki w Twiere umarł, Tarło go w ziemię pochronił. NiemPam 294.
patrz: POCHRONIĆ
– Gęsto na dnie lask długich nabili, aby ryba nie przeszła, a statek aby je pochylić mógł. NiemPam 261.
patrz: POCHYLIĆ
– Muzyków było kilkadziesiąt rozmaitych, których oni pociesznikami zowią. NiemPam 91.
patrz: POCIESZNIK
– Artykuł siódmy. Ogniów aby doglądali i strzegli każdy w domu swem, osobliwie i mianowicie kucharze, żeby albo dobrze zagromadzali, albo zalewali dla niebezpieczeństwa wiatrów, które tu są częste, pod chłostą plag dziesiąci. NiemPam 212.
patrz: POD
– Przysłał do mnie Dyak starszy poselski podyaczego Piotra. NiemPam 298.
patrz: PODDIACZY
– Ksiąg żadnemu nie wolno czytać [...] inaczej byłby w podejrzaniu, że chce być mędrszem niż Wielki Kniaź. NiemPam 169.
patrz: PODEJRZANIE, PODEJRZENIE, PODEJŹRENIE
– Już następują szczęśliwe czasy, miasto [...] chytrego podeścia - radości ze wszytkich pociech zobopólne. NiemPam 21.
patrz: PODEJŚCIE, PODESZCIE, PODEŚCIE
– A iż trudna wiedzieć, który dwór pierwszym był w podjęciu furyi niespodzianej Pani Fortuny [...] przeto też musi zachować zwyczaj w opisaniu. NiemPam 73-74.
patrz: PODJĘCIE
– Łopatka wędzona jagnięcia mlekiem podlana. NiemPam 62.
patrz: PODLANY
– Rzecz mało podobna takiej sumie być w skarbie na jeden raz w nędznem państwie. NiemPam 229.
patrz: PODOBIEN, PODOBNY
– Pomięszał nam fantazyą powieścią swą, mało jednak podobną do wiary. NiemPam 268.
patrz: PODOBIEN, PODOBNY
– Musiał rozum ustępować wiadomości według onego, że wszytko u Pana Boga podobno etc. NiemPam 308.
patrz: PODOBNIE, PODOBNO
– [Na uczcie u Wielkiego Kniazia] Miody rozmaite, ale żadnego dobrego, nawet i piwo chcąc mieć lepsze, miodem podsycają, co jest rzecz zła i przykra. NiemPam 55.
patrz: PODSYCAĆ
– A za każdem napiciem odrzygając sobie, po brzuchu się pogłaskiwają. NiemPam 175.
patrz: POGŁASKIWAĆ SIĘ
– Mikołaj Oleśnicki wczora zaś odjechał, nabrawszy w połon (to jest więzienie) ludzi bojarskich. NiemPam 313.
patrz: POŁON
– Są też i pewne dzierżawy (oni to pomieściem zowią), które na urzędy są nadane. NiemPam 157-158.
patrz: POMIEŚCIE
– Zamek wszytek, miasto bruku, po drogach mościskami a gacią pomoszczony. NiemPam 26.
patrz: POMOSZCZONY
– Naprzód dyament, punt wielki, około niego dyamentów mniejszych 12. NiemPam 281.
patrz: PONT, PUNT
– Ruszyliśmy się w [...] drogę [...] Popasywaliśmy na łąkach pod wsią Bratoszynem, gdzie dwór carski. NiemPam 125.
patrz: POPASOWAĆ, POPASYWAĆ
– Za poproszeniem go do izby poszedł na górę. NiemPam 293.
patrz: POPROSZENIE
– Po święciech zaraz poprowadziem się [na nowe mieszkanie]. NiemPam 199.
patrz: POPROWADZIĆ SIĘ
– Tak to kłamliwy naród [...] dziś rzecze, jutro bez wstydu sam, że poprzedzej mówiąc "zełgałem ja tobie. NiemPam 275.
patrz: POPRZEDZEJ
– Przez trzy dni zadzierżawszy się z nami wtem portownem mieście. NiemPam 182.
patrz: PORTOWNY, PORTOWY
– Każ [...] na ostatek aby jednego z nas do Polski odpuścić [...] a my, którzy tu pozostaniem, poruką zań będziem, że się na naznaczony czas wróci. NiemPam 216.
patrz: PORUKA
– Nie tylko wam ale i posadzkim ludziom nie wolno sobie piwa warzyć, tylko z kabaku brać. NiemPam 239.
patrz: POSADZKI
– Przykazanie srogie, aby żaden posadzki człowiek z nami nie mówił. NiemPam 184.
patrz: POSADZKI
– Dwór IMPana Starosty sanockiego był in vicinia IMP Posłowemu, na który po kilka razy zawodzili się uderzyć. NiemPam 78-79.
patrz: POSŁOWY
– Zaraz go kosturem (z którem Wielki Kniaź z powinności obecnie chodzi, co oni posochem zowią) bije po łbu. NiemPam 166.
patrz: POSOCH
– Teraz, iż te rzeczy moje do kaźni Cesarskiej są zabrane, uniżenie proszę, aby z miłościwej łaski Waszej Cesarskiej Mości rozkazacieś mi je wrócić raczył i mnie z miłościwej łaski swej Pańskiej, którym tu po potrzebie swej prywatnej przyjachał [...] dopuścił odjechać [...]. NiemPam 112.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Potykanie się ich tatarskiem zwyczajem: biegają albo uciekając, strzelają. NiemPam 162.
patrz: POTYKANIE SIĘ
– Z takiej tedy ciasnoty i głodu ludzie chorować i umierać muszą; bo objadszy się krup, a wody na to opiwszy, w smrodzie siedząc, wiatr i wolne powietrze niskąd nie dochodzi, umrzeć musi. NiemPam 253.
patrz: POWIETRZE
– Jako się im też noga powinie, nie trzeba się obawiać, aby się obrócić mieli. NiemPam 159.
patrz: POWINĄĆ SIĘ
– O takiej tedy nędzy naszej rozbierając sobie, a prawie nie wiedząc, do czego się powrzeć, przyjechał do nas Iwan Rostopczyn. NiemPam 302.
patrz: POWRZEĆ SIĘ
– Gdy ten rozruch usłyszeli, nie wiedząc, coby się działo [...] za małym asultem pospólstwa tego, ładunki, które mieli, na wiatr powystrzeliwali. NiemPam 74.
patrz: POWYSTRZELIWAĆ
– Widząc ulice wszędzie pozatarasowane, a k'temu jako perterriti niewiadomością, co by się działo, wrócić się nazad musieli. NiemPam rkp. 86-87.
patrz: POZATARASOWANY
– Jednak iż każda rota osobnie stała, więc i po dworach hałastrą osadzeni i pozawierani byli [... musieli rozkazaniu dosyć uczynić. NiemPam 100.
patrz: POZAWIERANY
– Chcieli niektórzy wszytkich [zabitych] pozwłóczyć na kupę przed zamek. NiemPam 95.
patrz: POZWŁÓCZYĆ
– Prosiem [...] abyś [...] wolnego nam odjazdu pozwolić raczył, konie nam nasze pozwróciwszy. NiemPam 297.
patrz: POZWRÓCIĆ
– W pół breta lisztwy poczyniono, także koło okien i koło drzwi. NiemPam 44.
patrz: PÓŁ, PUŁ
– Żyjem przez tak długi czas jako bydło przez pasterza. NiemPam 233.
patrz: PRZEZ
– Chmielu - to nie nasza rzecz [sprzedawać]; przykaźny tem zawiaduje. NiemPam .
patrz: PRZYKAZNY, PRZYKAŹNY
– Ci, którzy miedzy nami zdrowszy, nędzni jednak, oszarpani, a na przyodzieńszych siermięga z zabawką. NiemPam 251.
patrz: PRZYODZIANY
– Z przypuszczenia Jego pogrom na nas był przed dwiema laty. NiemPam 260.
patrz: PRZYPUSZCZENIE
– Słonemi [rybami] narabiano, jesiotry, białuchy, sędacze, które warzono albo z miodem albo z barszczem, trochę przyszafraniwszy. NiemPam 54.
patrz: PRZYSZAFRANIĆ
– Za wtórem pojmaniem i przyznaniem się rękę ucinają. NiemPam 169.
patrz: PRZYZNANIE SIĘ
– Pozad, na pukładzie, herb wielki, srebrny, hosudarski. NiemPam 17.
patrz: PUKŁAD, PUKŁAD, PUKŁADA, PUKŁADA, PUKŁAT, PUKŁATA
– [Sanie] któe urobione były na kształt rydwanó naszych wielkich z pukłaty. NiemPam 5.
patrz: PUKŁAD, PUKŁAD, PUKŁADA, PUKŁADA, PUKŁAT, PUKŁATA
– Przystawowie się uśmiechają, patrząc na chęć naszę, a naszy tym przy więtszej nadziei, rozumiejąc, że co radośnego. NiemPam 195.
patrz: RADOSNY, RADOSNY, RADOŚNY
– Radośniejsząbyś nam był nowinę powiedział, żeć nas kazano na rubież (to jest na granicę) odprowadzić, ale iż być nie może, prosiem cię, opowiedz tę nędzę Hasudarowi, ktorą tu cierpiem, a mów mu, niechaj się tak z nami nie obchodzi, ludźmi niewinnemi, za przymierzem i upewnieniem o przyjaźni ułowionemi. NiemPam 232.
patrz: RADOSNY, RADOSNY, RADOŚNY
– Armatę już swoję ręczną pooddawawszy [Polacy], tem snadniej jako bezbronnych zewłóczyli [napastnicy] ze wszystkiego. NiemPam 75.
patrz: RĘCZNY
– Komorowski, będąc na tejże uczcie u Pana Sklińskiego, za powstałym rumorem wypadł ze dworu ku swej gospodzce z mieczem, którego obaczywszy, pospólstwo rzucili się za nim. NiemPam 77-78.
patrz: ROMUR, RUMOR, RUMOR
– Sztuka z rubinami a perły, jakoby manele. NiemPam 28.
patrz: RUBIN
– Orzeł o dwu głowach dyamentowy z rubinkami. NiemPam 281.
patrz: RUBINEK
– Zawieszenie, w niem we śrzodku szmaragd, pod niem rubinki dwa. NiemPam 281.
patrz: RUBINEK
– Przy wschodzie, którędy miała iść do pokojów swych Hosudaryni, stały Kniaziowa Mścisławska z Szujską, obiedwie w bielidło na palec grube wzmięsz i rumienidło ubrane [...]. NiemPam 44.
patrz: RUMIDŁO, RUMIENIDŁO, RUMIENIDŁO
– Pospolicie się wszystkie bielą i rumienią a co dziwniejsza, oczy, źrzenice czernią, brwi przyrodzone ogolą, a inne wyżej sobie przylepiają [kobiety moskiewskie]. NiemPam 174.
patrz: RUMIENIĆ
– Rzecz mało podobna takiej sumie być w skarbie na jeden raz w nędznem państwie. NiemPam 229.
patrz: RZECZ
– Pan Starosta zaś sanocki, podarowawszy przystawy, napisał suplikacyą do Hosudara, prosząc, aby mógł być zostawiony przy ojcu, Panu Wojewodzie, barzo chorym, dla przestrzegania zdrowia jego, chociażby jeno sam z kilką człowieka. Z wielką trudnością, żeć mu tego przecie pozwolono samodziesiątemu, a inszą czeladź jego wysłano z Kniaziem Wiśniowieckim. NiemPam 121-122.
patrz: SAMODZIESIĄTY
– Rożnej kondycyi i religii ludzie [byli]: schizmatycy, lutrowie, kalwinowie, aryanowie. NiemPam 199.
patrz: SCHIZMATYK
– Niejednemu serdeczny żal krwawe łzy wycisnął. NiemPam 221.
patrz: SERDECZNY
– Ci ludzie [Lapończycy] na ten czas, przy obiedzie,upominki Wielkiej Kniaziowej oddawali, piesków białych i czarnych, kilka soroków (sobole i kuny nie rodzą się u nich), bez oracyi, a też żaden z nich nigdy nie słychał o retoryce, ani Demostenesie. NiemPam 59-60.
patrz: SŁYCHAĆ
– Nas, którzyśmy nad tych daleko więcej na karanie Jemu zadziełali, w taką opiekę [...] wziął i z pojśrzód ognia pałającego wyrwał? NiemPam 256.
patrz: SPOJŚRZÓD, SPOŚRZÓD, SPOŚRZÓD
– Pan Bóg ją sam tylo chowa, na przykład i wizerunek stanowi białogłowskiemu. NiemPam 22.
patrz: STAN, STON
– Stało strzelów 600 z rusznicami, w zupanach tylko, kazdy w inkszej sukni. NiemPam 16.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– [u Lapona] W jednej sukni zaraz i czapka i kabat i ubranie i trzewiki i rękawice. NiemPam 58.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– Słudzy Księcia Jego Mości z góry tak dobrze ich [uczestników powstania przeciwko carowi] witali, że pięćdziesiętna liczba na pierwszym wstępie w pobitych wypełniona była. Na to mało jako bestye bezrozumne dbając, przecie na łupy padały […] a na nich potem zabijano. NiemPam 81.
patrz: SZALONY
– Włamali się do nich wszytkich, pobili, prócz kilku małych śpiewaczków, poraniwszy i nago odarszy, za umarłych odeszli. NiemPam 91.
patrz: ŚPIEWACZEK
– Salitry w ziemi swej nie mają, tylko co im morzem z Niemiec prochy przychodzą i ołów z tych - jedno zielem, a drugie świńcem zowiąc. NiemPam 159.
patrz: ŚWINIEC
– Po nabożeństwie w surmę basową zagrają, po niej trębacze i bębeniste[!], a za tym strzelbą gród pozdrawiają. NiemPam 162.
patrz: TRĘBACZ
– Teraz na Białem Jezierze i tej trochy [sc. żywności] trzecią część ubawiono. NiemPam 215.
patrz: UBAWIĆ
– Rozkazujem, abyście im trzecią część żywności ubawili. NiemPam 196.
patrz: UBAWIĆ
– A kiedy mu się prędzej on kostur spada, niżby się Wielki Kniaź ucieszył, wziąwszy drugi sporszy, jedzie do niego [=poddanego] w dom na miasto poprawując mu i tam znowu ucieszywa się doskonale. NiemPam 166.
patrz: UCIESZYWAĆ SIĘ
– Wejrzyj w to uciśnienie nasze. NiemPam 215.
patrz: UCIŚNIENIE
– Niech dosyć na tym będzie, że takie bezwinne udręczenie więzienia na ciele odnosiem. NiemPam 193.
patrz: UDRĘCZENIE
– czwarta (sc. intrata) z... ugleckiego, twierskiego (sc. ujazdu=powiatu) NiemPam 156.
patrz: UGLECKI, UGLECKI, UHLECKI
– Prosiem... abyś nam pozwolić raczył z Panami Bojary ustownie się o niem (sc. dziele) znieść i rozmówić. NiemPam 306.
patrz: USTOWNIE
– W bok im [mieszkańcom krainy Mongazji] basierscy i nahajscy mieszkają. NiemPam 180.
patrz: W
– ...ścierali się z Wasylowemi, którzy od swego fortelu odemknąć się nie chcieli. NiemPam 304.
patrz: WASYLOWY
– Niektórym wczasownicom węzgłowka podkładają. NiemPam rkp 174.
patrz: WCZASOWNICA
– My poślem setnika strzeleckiego, że się z czem pewnem wernie. NiemPam 224.
patrz: WERNĄĆ SIĘ
– Posłaliśmy [...] tę [...] naszę [suplikację] [...] przez tego setnika, który się barzo obiecał wernąć. NiemPam 225.
patrz: WERNĄĆ SIĘ
– Muszę ją [wodę] na siebie z jeziora ledwie nie werstę nosić. NiemPam 202.
patrz: WERSTA, WIERSTA, WIERSZTA, WIORSTA
– [List do cara] Bijem ci czołem, my ludzie narodu polskiego, których (w) więzieniu bez przewinienia naszego na Białem Jezierze dzierżysz [...] wiadomem cię czyniąc o wielkich nędzach i dręczeniu naszem [...]. NiemPam 252.
patrz: WIADOM, WIADOMY
– Pomięszał nam fantazyą powieścią swą, mało jednak podobną do wiary. NiemPam 268.
patrz: WIARA
– Dłużej niż rok [w] więzi chowali [strzelca] o to, że powiedał być Dymitra żywem i prawem dziedzicem Hosudara zmarłego. NiemPam 234.
patrz: WIĄŹ, WIĘŹ, WIĘŹ
– Więc pobranie rzeczy i klejnotów, córce mojej od nieboszczyka danych, jeśliż to widzieliście być z ujmą skarbu waszego, pobrawszy je, przestać było na tym. NiemPam 105.
patrz: WIDZIEĆ
– Hosudar Wielki Kniaź wieleł, abyście broni od siebie dali. NiemPam 76.
patrz: WIELEĆ
– Przy każdem [z dwu starostów] dyaka, to jest pisarza, ma [Wielki Kniaź]. Tych dwu powinność rząd w miasteczkach zawiadywać, miejskie i wszystkiej włości chłopy sądzić, wolą Wielkiego Chłopa albo Kniazia opowiedać. NiemPam 235.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Rozumieliśmy: wiera to już wkrótce wyjechać mamy. NiemPam 194.
patrz: WIERA
– Spodnię stronę do wierszchowni przyciągnąwszy; to wywlecze, na co trafi, a przecie obłów niemały ryb wielkich... NiemPam rkp 183.
patrz: WIERSZCHOWNIA
– Sieciami ich [ryby] bez skrzydeł i matni łowią, jako u nas na Wiśle wierszchowniki, tylko że głębsze, a do brzegu ich nie przyciągają. NiemPam rkp 183.
patrz: WIERSZCHOWNIK
– Przyniesiono [...] gorzałki w czarach sporych, małmazyi, wińska francuskiego... NiemPam rkp 8.
patrz: WIŃSKO
– Każem wpół dworu u was wisielice postawić, a który z was durować będzie, na niej obiesić. NiemPam 205.
patrz: WISIELICA
– Na wojnę [...] z działmi i aparatem woiennyn, jeżdżą [Polacy]. NiemPam 104.
patrz: WOJENNY
– Z takiej tedy ciasnoty i głodu ludzie chorować i umierać muszą; bo objadszy się krup, a wody na to opiwszy, w smrodzie siedząc, wiatr i wolne powietrze niskąd nie dochodzi, umrzeć musi. NiemPam 253.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Powiedali nam starcy, że tak wolnej zimy i coby tak krótko trwała, od sześcidziesiąt lat nie było, i dziwując się, rozumieli, że z Litwą tak łaskawa przyszła. NiemPam 131.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Wy teraz, im dalej, tym nas nędzniej podejmując, ciasnem chowaniem dręczycie ludzie uczciwe, którzyśmy tu wolnie do was przyjechali. NiemPam 243-244.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– Takichże zbójców (a po ich worów) nazbierawszy jako i sam [...] ludzi niewinnych tak wiele pomordowawszy, hospodarstwo opanował. NiemPam 96.
patrz: WOR
– Udano, że odeszli byli ci worowie, jako ich zowią. NiemPam 189.
patrz: WOR
– Przy nas na tę wojnę z wormi wyprawoli [wyprawili] z dziesięci wici jednego kozaka. NiemPam 159.
patrz: WOR
– Posłowie waszy [...] którzy się przeciw przysiędze swej do worowskiego wojska wrócili, mają się zjechać. NiemPam 310.
patrz: WOROWSKI
– Po drogach worowscy ludzie zalegli. NiemPam 305.
patrz: WOROWSKI
– Bijem ci czołem [...] aby naszy wozarze doglądać do nich [koni] kiedy mogli, dla opatrzenia i przekowania. NiemPam 139.
patrz: WOZARZ
– Wziąwszy z sobą dwóch ślachciców [...] dwu wozarzów [...] abyście [...] przybieżeli. NiemPam 259.
patrz: WOZARZ
– Dnia 25-go tegoż, ujechawszy milę z Pniowa, woziliśmy się, przez Dniepr i Wop, rzeki szerokie, które się schodzą pod lasem. NiemPam rkp. 10.
patrz: WOZIĆ SIĘ
– Tu się miały wpisać modły, które na każdy dzień po litaniach były mawiane. NiemPam 213.
patrz: WPISAĆ SIĘ
– W pojśrzód izdebki wybudowane cztery stopnie w kwadrat, suknem czerwonem obite, na nich stołek, wszytek złotem okowany [...]. NiemPam 43.
patrz: WPOJŚRZÓD, WPOŚRÓD, WPOŚRÓD, WPOŚRZÓD
– Za drugiem wrzeszczeniem onegoż popu donieśli zaś kaplerzyk dwaj z przedniejszych włodyków NiemPam 49.
patrz: WRZESZCZENIE
– Obawiamy się bowiem od takiej ciasnoty, aby contagio miedzy nas się nie wrzuciła. NiemPam 251.
patrz: WRZÓCIĆ SIĘ
– Musiał rozum ustępować wiadomości według onego, że wszytko u Pana Boga podobno etc. NiemPam 308.
patrz: WSZYTKO
– Zaczym wpadszy hałastra na górę do sieni, drzwi wycinać poczęli; odstrzelali ich naszy i z sieni na dół wyparli. NiemPam 88.
patrz: WYCINAĆ
– Opowiadali przedsięwzięcia onego [...] ku wysieczeniu Bojar dumnych, a osadzeniu miejsca ich polską szlachtą. NiemPam 72.
patrz: WYSIECZENIE
– Za wysieczeniem wrot, gdy rzucony do koni i inszych niżnych komór mir odbijać i żadnej obrony czynić sługom swym nie kazał. NiemPam 85.
patrz: WYSIECZENIE
– Iż już drzwi do niego wysiekiwali, odprawiwszy komunią, kazał drzwi otworzyć, chcąc się poddać. NiemPam 85.
patrz: WYSIEKIWAĆ
– [Lapończycy] Pobliższy zamiany za kosmaty towar na żyto czynią. NiemPam 59.
patrz: ZAMIAN, ZAMIANA
– Wieliki Kniaziu, żałuj ruczek twoich, które zmordujesz, bijąc mię chłopa swego. NiemPam 166.
patrz: ZMORDOWAĆ
– Stało strzelów 600 z rusznicami, w zupanach tylko, kazdy w inkszej sukni. NiemPam 16.
patrz: ZUPAN, ZUPON, ŻUPAN, ŻUPAN, ŻUPON
– Niejednemu serdeczny żal krwawe łzy wycisnął. NiemPam 221.
patrz: ŻAL
– Żyjem przez tak długi czas jako bydło przez pasterza. NiemPam 233.
patrz: ŻYĆ