Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Kasper Niesiecki
NiesKor II 1738 oryginał
Korona polska

http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=11711&from=FBC
Odnotowano 490 cytatów z tego źródła
– Dębno Herb [...] na lewym iego boku Spodem, Abdank biały w polu Czerwonym. NiesKor II 30.
patrz: ABDANCH, ABDANK, ABDANK, HABDANK
– BOG mu nie mniej i wdalszym progressie życia szczęścił: ná dworze albowiem Monárchy Polskiego, w wielkich respektách będąc, z nienawiści gdy mu Abdanczyk nierowność urodzenia, czy kondycyą Tátárską wyrzucáł, ná poiedynek go wyzwał i pokonał: dárował ci w prawdzie życiem adwersarza swego z rozkazu krolewskiego, ná pámiątkę jednák tey swoiey dzielności Abdank mu pod krzyżem przydány. NiesKor II 31.
patrz: ABDAŃCZYK
– Wespazyan Kochowski Woyski Krakowski sławny Historyk Polski, wydał do druku Annales Polonae od śmierci Władysława IV, do abdykacyi Jana Kazimierza krola, to iest od roku 1648 aż do roku 1668, na trzy tomy ich podzieliwszy, siedm lat każdey wymierzywszy, nazwał ich Cimacteres, primus, secundus y tertius w Krakowie 1683, 1688 y 1698. NiesKor II 551.
patrz: ABDYKACJA
– Wszak gdyby święta á wrodzona Potockim, honorow y humorow Pańskich moderacya, ná to pozwoliła, á żeby liczne y znakomite Ich cnoty Religia, waleczne y nieustraszone męstwo, Bellona, nienaruszona nigdy sprawiedliwość Trybunalska Astrea, wyborne Senat y zdrowe rady, Oyczyzna, podięte ná Iey dobro w publicznych ablegacyach fatygi, wszytkie zaś Potockich zasługi, rownie, y bez krzywdy honor kompensował; tedy by im, iuż nie buławy ále berła, Majestaty, nie krzesła, nie purpury Senatorskie, ále Krolewskie paludamenta należały. NiesKor II 3-4 nlb.
patrz: ABLEGACJA
– Do wielu postronnych Monárchow, ablegátem będąc, y Krolow nászych, y Oyczyzny, y domu swego honor z podziwieniem obcych národow pięknie piástował [...]. NiesKor II 69.
patrz: ABLEGAT
– Pisali się przedtym Fon Hohendorff, ale potym przez abbrewiácyą Hondorfami iuz teraz zawołani. NiesKor II 369.
patrz: ABREWIACJA
– Po odprawionej sprawie iakiey swieckiey, zaraz do Boga serce swoie obracała przez modlitwę y akty rożne. NiesKor II 498.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– Na publiczney do Studentow adhortacyi mawiał [Arcybiskup Karnkowski]: Te ręce kiedyś w piecu paliły, teraz Krolow maszczą y korony im na głowę kładą. NiesKor II II, 484.
patrz: ADHORTACJA
– Sam [ks. Firley] tedy nayliższym Sakramenta administrował, do chorych iezdził, lubo w starganym latami y pracami zdrowiu. NiesKor II 161.
patrz: ADMINISTROWAĆ
– Jużbyśmy nie krew tylko w Paleologach, Korybutach, Sobieskich, ále też Imię w Potockich Krolewskie adorowali. NiesKor II 4 nlb..
patrz: ADOROWAĆ
– Godziemba chybko skoczy z konia, Sosienkę z korzeniem wyrwie, nią się adwersarzowi broni. NiesKor II 242.
patrz: ADWERSARZ
– Na adwersarzow rychtować działa kazał, sam z iednego między kupę przeciwną wystrzeliwszy, na syna własnego trafił y zabił. NiesKor II 481.
patrz: ADWERSARZ
– Darował [...] życiem adwersarza swego z rozkazu krolewskiego. NiesKor II 31.
patrz: ADWERSARZ
– W suspicyą od zawisnych Krystynowi przed Konradem udany, iakby iego Państwo affektował, [Krystyn] do więzienia wtrącony. NiesKor II 293.
patrz: AFEKTOWAĆ
– Paprocki [...] powiada, że te miał autentyczną wiadomość, że w herbie tego Swiętego [Bernarda], w czarnym polu, były dwie linie. NiesKor II 98-99.
patrz: AFTENTYCZNY, AUTENTYCZNY, AUTENTYCZNY
– Domalewicz dowodzi z rożnych autentykow, że zbylut o te czasy prezydował. NiesKor II 245.
patrz: AFTENTYK, AUTENTYK, AUTENTYK
– Władysław w Zakonie Societatis. JESU mąż godny, rządźił naprzod Domum Professam w Wilnie, potym Prowincyą Litewską przez cztery lata, dáley Collegium Akádemickie Wileńskie, teraz Domum Professam w Wárszáwie. NiesKor II 22.
patrz: AKADEMICKI
– Kołodyn Herb. Jest na tarczy litera A, a nad iey wierzchołkiem niby akcent, ktory w Łacińskim ięzyku zowie się circumflex. NiesKor II 559.
patrz: AKCENT, AKCENTUS
– Ze iednak cudzoziemski drukarz, ani imion Polskich ani accentu był świadomy, dla tego bez końca błędow w nich znaydziesz w przezwiskach, czy mieysc, czy osob. NiesKor II 42.
patrz: AKCENT, AKCENTUS
– Dobiesław, to chybkością, to sztuką, tak go [Niemca] zmogł, że o pokoy prosząc wołał Friedher, a z tąd Fredro imię z lekka do akcentu urosło. NiesKor II 167.
patrz: AKCENT, AKCENTUS
– Pakosz y Jakub w wielkiey w tey tam Prowincyi acceptacyi u wszystkich. NiesKor II 556.
patrz: AKCEPTACJA
– Przyznał Senatorom Małopolskim, się słusznie uymowali o alienacyą Łucka od korony. NiesKor II 258.
patrz: ALIENACJA
– [Jan Kostka] alienacye dobr kościelnych zkassował; y Plebanowi katolickiemu oddać skutecznie rozkazał. NiesKor II 652.
patrz: ALIENACJA
– Z tych Jan Piotr Dawbor Musnicki, leży w Kiernowie ostátni dziedzic ná Musnikách, żona iego fundowałá bogatą altaryą w Kiernowie. NiesKor II 22.
patrz: ALTARIA
– Dobrochna z Baranowa, 1488 na tychże dobrach na Altaryą Ostrzeszowską dwadzieścia grzywien czynszu zapisała. NiesKor II 504.
patrz: ALTARIA
– [Fabian Konopacki] w Grodnie OO Bernardynow fundował, y altaryą w Kościele Katedralnym Warmińskim. NiesKor II 593.
patrz: ALTARIA
– Syn iego [Janusza Małdrzyka] Mikołay 1464 tamże Altaryście Ostrzeszowskiemu pewny czynsz naznaczył na Olszynie. NiesKor II 545.
patrz: ALTARYSTA
– KRUPOCKI takiz herb iako y Kleinfeldow, tylko że tam ośm pol czyli pasow alternatą idą, tu zaś alternatą takie białe z czerwonymi bydź powinny. NiesKor II 715.
patrz: ALTERNATĄ
– Rzeczy ktoreby ią w godzinę śmierci alterować mogły zawczasu uprzątała [Maria Anna Kazanowska]. NiesKor II 501.
patrz: ALTEROWAĆ
– Mikołay [...] z Kantora Płockiego na tę infułę wysadzony 1367, iak daleki od ambicyi, tak tym bardziey do tey funkcyi wszystkim się zdał bydź. NiesKor II 342.
patrz: AMBICJA
– Po prowincyalstwie pierwszym, ambonę mu [Kasprowi Drużbickiemu] dano w Lublinie Trybunalską, na ktorey kazał dwie lecie. NiesKor II 92.
patrz: AMBON, AMBONA
– Kaznodzieje katedralni, żeby y obcy na katedrę mogli być przybrani, zporządził [biskup Piotr Gamrat], ile że przedtym kanonik krakowski, oraz trzymał y ambonę. NiesKor II 178.
patrz: AMBON, AMBONA
– Annioła Stroża do siebie mowiącego usłyszał. NiesKor II 91.
patrz: AMNIOŁ, ANGIOŁ, ANIOŁ, ANIOŁ, ANJOŁ, ANNIOŁ, JAMIOŁ, JANIOŁ, JENIOŁ
– Januszowski herbu Kłośnik to iest powinna bydź tarcza o trzech angułach czerwonego koloru. NiesKor II 400.
patrz: ANGUŁ
– Anna [...] Pani wspaniałego animuszu y pięknego rozsądku. NiesKor II 237.
patrz: ANIMUS, ANIMUSZ, ANIMUSZ
– Napierski [...] iuż Czorsztyński zamek ubiegszy, opanował; na Krakow y siły y appetyt ostrząc. NiesKor II 190.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– Pruskiey Prowincyi [...] [in] dygenatu dawno pozwolonego wszystką swoią applikacyą bronił y ubronił. NiesKor II 633.
patrz: APLIKACJA
– Syna, do chwały Boskiey y Stanu duchownego applikować umyślili. NiesKor II 195.
patrz: APLIKOWAĆ
– Starowol[ski] [...] powiada o nim, że był wielkim Patronem nauk, y do nich się applikuiących. NiesKor II 629.
patrz: APLIKUJĄCY SIĘ
– On to uczynił na perswazyą innych Katolickich Panow, dla dobra pokoiu, iako się sam exkuzował w apologii. NiesKor II 696.
patrz: APOLOGIA
– To postanowił [wojewoda malborski], żeby zbiegow albo apostatow od wiary wydawano. NiesKor II 658.
patrz: APOSTAT, APOSTATA
– Po Retorskich i Filozoficznych pracach, Apostolską bawił sie funkcyą [Stefan Kakowski]. NiesKor II 461.
patrz: APOSTOLSKI, APOSTOLSKI, APOSTOŁSKI
– Za iego Pasterskim staraniem, przy Nuncyuszu Stolicy Apostolskiey, Lutrowie xięgi, w poł Toruńskiego rynku w roku 1512 palono. NiesKor II 592.
patrz: APOSTOLSKI, APOSTOLSKI, APOSTOŁSKI
– Chorych nawiedzała [wojewodzina ruska], lekarstwami z swoiey apteczki prowidowała. NiesKor II 15.
patrz: APTECZKA, APTECZKA, APTYCZKA
– Krzysztof pierwszy [syn], prosto ze szkoł, od Krola Augusta wysłany do Turek, aby się był języka Tureckiego y pisma Arabskiego nauczył. NiesKor II 128.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– Otrzymał był ten fawor Koniecpolski, że do niego wolno było iednemu z Turkow wchodzić, ktory go ięzyka Tureckiego y Arabskiego uczył, atoli gdy się o tym insi dowiedzieli, tego mu zabronieli; maiąc to za nieprzystoyną rzecz, żeby się niewolnik ieden, Swiętego (tak mowili) ięzyka ich uczył: przecięż z Dykcyonarza Tureckiego y z zwyczaiu, dosyć dobrze tym ięzykiem mowił; tym uczeniem się, czytaniem Xiąg iakich mogł między pogaństwem dostać, osobliwie Historykow, nabożeństwem, przykre więzienie sobie słodził. NiesKor II 583-584.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– Dzierzgowski [...] czterech Inkwizytorow naznaczył w swoiey dyecezyi; Archidyakona, Kustosza, Suffragana Gnieznieńskich Prałatow y Proboszcza Łaskiego. NiesKor II 130.
patrz: ARCHIDIAKON
– Synod w Sobkowicach w Archidyakonacie Pomorskim złożył [biskup kujawski], na ktorym wiele rzeczy, ktore z swego karbu wypadły, poprawil. NiesKor II 751.
patrz: ARCHIDIAKONAT
– Wziął potym [Piotr Gamrat] Dziekanią Warszawską, y Archidyakonią Pułtuską [...] konkurował o pieczęć mnieyszą Koronną. NiesKor II 177.
patrz: ARCHIDIAKONIA
– Będąc Plebanem [...] postąpił potym [biskup żmudzki, Melchior Eliaszowicz] na Archidyakonią Wileńską. NiesKor II 135.
patrz: ARCHIDIAKONIA
– Arcybiskup Lwowski [...] Synod w Archidyecezyi złożył 1641. NiesKor II 308.
patrz: ARCHIDIECEZJA
– Jerzy Gabryel naprzod Archiepiskop Połocki y Witebski, Archimandryta Suprasielski [...] Koadjutorem sobie uczynił na [Met]ropolią y Archiepiskopią Połocką Cypryana Zochowskiego. NiesKor II 558.
patrz: ARCHIEPISKOPIA
– O zbogaceniu krewnych nigdy nie myślił [Jozafat Kuncewicz]; prowenta Archiepiskopskie ná ubogie y sieroty, á część na restauracyą Cerkwi obracał. NiesKor II 758.
patrz: ARCHIEPISKOPSKI
– Metropolita [...] na Archiepiskopstwo Połockie Jozefata promowował. NiesKor II 758.
patrz: ARCHIEPISKOPSTWO
– Janisław albo Janik, naprzod Biskup Wrocławski na Sląsku, potym Arcybiskup Gnieźnieński, drugi syn Wincentego, z żarliwości ktorą miał w promowowaniu [!] chwaly Bożey, z wytwornego rozsądku, z hoyności na ubogie, y inszych cnot, tak był przypadł do gustu Archikapitule Gnieźnieńskiey, że pominąwszy inszych, Eugeniusza III Papieża o niego prosili, aby osierociałą, po Piotrze herbu Srzeniawa Arcybiskupie, katedrę posiadł, iakoż za konsensem tegoż Papieża wstąpił na nię 1152. NiesKor II 327.
patrz: ARCHIKAPITUŁA
– Jan Kazimierz Krol wyniosł go [Wojciecha Korycińskiego] do infuły Kamienieckiey, á Michał Krol do Archikatedry Lwowskiey, z ktorą wraz trzymał Probostwo Miechowskie. NiesKor II 625.
patrz: ARCHIKATEDRA
– Już był iednák otrzymał [Długosz] nominácyą ná Arcybiskupstwo Lwowskie; atoli do possessyi, tey Archikátedry śmierć przeszkodziłá w roku 1680. NiesKor II 41.
patrz: ARCHIKATEDRA
– Metropolita [...] z tamtąd na Archimandryą Wileńską, nakoniec na Archiepiskopstwo Połockie Jozefata promowował. NiesKor II 758.
patrz: ARCHIMANDRIA
– Stanisław Biskup Fesseński [...] Archiprezbiter Malborski, Officyał Generalny Pomorski 1663. NiesKor II 124.
patrz: ARCHIPREZBITER
– Kommissarz [...] do konnotacyi przywileiow w koronnym Archiwum [...] Do Stobnickiego kościoła przydał pewne grunta, co approbowała Konstytucya 1678. NiesKor II 24.
patrz: ARCHIW, ARCHIWUM
– Arcybiskup Lwowski [...] Synod w Archidyecezyi złożył 1641. NiesKor II 308.
patrz: ARCYBISKUP
– Kiedyś Arcybiskupia godność przy katedrze Krakowskiey przywiązana była. NiesKor II 314.
patrz: ARCYBISKUPI
– Już był iednák otrzymał [Długosz] nominácyą ná Arcybiskupstwo Lwowskie; atoli do possessyi, tey Archikátedry śmierć przeszkodziłá w roku 1680. NiesKor II 41.
patrz: ARCYBISKUPSTWO
– Elblążanom, żeby ich był od ich błędow na tor prawdy katolickiey naprowadził, dwoch z Zakonu naszego posłał, luboć im za ich prace koło zbawienia ich, arcy zle herezya płaciła, iuż kamieniami, iuż błotem. NiesKor II 377.
patrz: ARCYŹLE
– Starostwo Rogozinskie puścił mu był przez arendę Zygmunt III. na lat dwanaście. NiesKor II 118.
patrz: ARENDA, ARENDA, HARENDA
– Kościoł ubogaciła [księżna Zofia Ostrogska] rożną argenteryą, a między innemi, lichtarzami srebrnemi. NiesKor II 656.
patrz: ARGENTERIA, ARGENTERIA, ARGIENTERIA, ARGONTERIA, ARIENTERIA
– Arryańskie błędy w nim się były zaplątały; dla tego na Seymach wżwawie przeciwko Katolikom stawał. NiesKor II 501-502.
patrz: ARIAŃSKI
– Dom Kiszkow pierwszy, Aryańską wiarę do Litwy wprowadził. NiesKor II 524.
patrz: ARIAŃSKI
– Zamek tamże [w Wiśniczu] restaurował, pokoie pędzlem y obrazami przystroił, wieżami y rożną armaturą uzbroił [Piotr Kmita]. NiesKor II 541.
patrz: ARMATORA, ARMATURA, ARMATURA
– Nawiedzał ią Pan Bog rożnemi y nadprzykrzonemi boleściami, iako gdy cierpiała artykularną chorobę. NiesKor II 501.
patrz: ARTYKULARNY
– Stawił się w piękney komitywie tak Prałatow swoich, iako y przyiacioł Biskup, wziąwszy w przod assekuracyą od Borzywoia o swoim bespieczeństwie. NiesKor II 335.
patrz: ASEKURACJA
– Krzysztof [Krzykowski] wydáł do druku, krotka Astrologiczna uwaga komety widzianego 1680, in 4 cracovi 1681. NiesKor II 729.
patrz: ASTROLOGICZNY
– [Przyjaciele] rozradzali [...] ieżeli koniecznie ma iachać aby z assystencyą znaczną iachał [błogosławiony Jozafat Kuńczewicz], ktora mu szlachta Połocka dać chciała. NiesKor II II, 758.
patrz: ASYSTENCJA
– Mikołay Głębocki Archidyakon Poznański [...] assystował przy krzcinach Władysława Krolewica Polskiego. NiesKor II 222.
patrz: ASYSTOWAĆ
– Zygmunt zaś August, widząc w nim [Firleju] wielki dowcip, niemnieyszą rostropnością attemperowany, do Karola V [...] posłem go swym wysłał. NiesKor II 155.
patrz: ATEMPEROWANY
– Palatii Apostolici Auditorem został: a gdy Stolica Płocka wakowała, Bonifacy IX Papież, iego na nię wysadził. NiesKor II II, 745.
patrz: AUDYTOR
– Chryzostom w Zakonie Augustyańskim, Prowincyałem dwa razy, rządził swoię Prowincyą. NiesKor II II, 245.
patrz: AUGUSTIAŃSKI
– Przodek tego Domu, gdy broniąc iakiegoś kasztelu, w bramie stanąwszy, nacieraiącego do zamku nieprzyiaciela, odpędził, na pamiątkę męstwa swego, do dawnego herbu bramy otrzymał aukcyą męża zbroynego w niey z mieczem stoiącego. NiesKor II 333-334.
patrz: AUKCJA
– Niektorzy woynę służą cudzoziemskiego autoramentu y są officyerami. NiesKor II 756.
patrz: AUTORAMENT
– Babká przez lat czternáście skurczona będąc, do grobu Męczeńskiego przyniesiona zdrowa zostáła. NiesKor II 759.
patrz: BABKA
– Zamienił dobra [...] za pewne prowenta w Zupach Bocheńskich [...] iemu zaś y sukcessorom iego puszczono Bachmistrzostwo. NiesKor II II, 220.
patrz: BACHMISTRZOSTWO
– To mowił, co na kochaiącego Oyczyznę syna przystało gładką wymową, y głębokim na wszystko baczeniem, każdą rzecz roztrząsnąwszy. NiesKor II II, 475.
patrz: BACZENIE
– Miał swoich szpiegow takich, ktorzy kształtnie o chorych się badali, tych on obchodząc, do pokuty [...] pobudzał. NiesKor II 200.
patrz: BADAĆ SIĘ
– DOWGIRD herbu Bawola głowa w Xięstwie Litewskim. NiesKor II 77.
patrz: BAJWOLI, BAWOLI, BAWOLI
– Kietlicz Herb [...] Bawoł czarny w żołtym polu, ktory się z sześciu pol do połowice ukazał, z czerwonych trzech a z czarnych trzech. NiesKor II II, 516.
patrz: BAJWÓŁ, BAWÓŁ, BAWÓŁ
– Brzeżewski continuator życia iego, z Matrykuły Doktorow w Akademii Krakowskiey dowodzi, że ten Michał 1460 między Bakałarzow Teologii był policzony. NiesKor II 195.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– Maią bydź na tarczy trzy rzeki wszerz tarczy prosto idące [...] Ms. Załuscianum de Famil. Prussiae powiada, że to nie rzeki, ale bełki, y wszystkie trzy powinny bydź modre. NiesKor II II, 211..
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– Kos herb. Rożni rożnie herb ten, y iemu podobne, tłumaczą, iedni powiadaią, że są trzy rzeki, drudzy że balki, inni że trzy pasy, czyli linie, inni że trzy pola. NiesKor II II, 630.
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– Elsnic Herb. [...] Insi ich piszą Olschnicz w Prusiech. Maią w herbie pole cieliste, na nim bełk czerwony na ukos, a na bełku trzy kule białe. NiesKor II 135-136.
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– W polu błękitnym kładą belk szeroki wszerz biały, nad nim iest krzyż kawalerski. NiesKor II II, 733.
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– Junosza Herb. Baran biały w polu czerwonym [...] na zieloney murawie stoiący, we krwi po boki skrwawiony, z rogami na głowie. NiesKor II II, 449.
patrz: BARAN
– [Opis herbu Prawdzic] Na hełmie takiż Lew, ale między dwiema skrzydłami do siebie barkami obroconymi. NiesKor II .
patrz: BARK
– W Polu błękitnym podkowa biała polerowna Krzyż na niey złocisty [...] barkiem do gory podniesiona stoi, końcami na doł. NiesKor II 2.
patrz: BARK
– Jest pas przez srzodek tarczy [...] we srzodku iego pieniek od lewego boku grubszy, trzy sęki na nim na barku wyższym, spodem dwa. NiesKor II 555.
patrz: BARK
– Widząc w inszey barwie, bo w zakonney sukience poprzysiężonego sobie sługę, wiadomie się o niego bies iako o swego kusił. NiesKor II 214.
patrz: BARWA
– Są [...] trzy ryby, ktore się zowią Barwenny srebrne, ułożone na kształt nałęcza. NiesKor II 628.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– Kampenhausen Herb. O trzech basztach albo wieżach rownych sobie, mur powinien bydz. NiesKor II 476.
patrz: BASTA, BASZTA, BASZTA
– DĄBROWA [...] Z tych był Tomasz Dąbrowa Rotmistrz dwoch set Usaryi pod Weisteinem 1604, gdzie Litwa wygrała batalią. NiesKor II 133.
patrz: BATALIA, BATALIA, BATALLIA, BATTALIA
– Bazylikę Gnieźnieńską za antecessora, ogniem nadpsowaną restaurował [Wawrzyniec Gembicki, arcybiskup gnieźnieński]. NiesKor II 189.
patrz: BAZYLIKA
– Fundował ten Biskup w Bazylice Krakowskiey Mansyorzow siedmiu, z tą obligacyą ná nich włożoną, áby co dzień Godziny álbo officium o Matce Boskiey spiewali. NiesKor II 747.
patrz: BAZYLIKA
– Fundował Manaster Bazylitow Unitow, ktorym dobra [...] służby pewne w Woiewodztwie Witebskim z ieziorkiem puścił. NiesKor II 520.
patrz: BAZYLITA
– ... Jozef [Kocieński] Kanonik Przemysłki y Kamieniecki, Deputat na Trybunał koronny 1728. wydał Kazanie pod tytułem Jasne niebo o B. Łucyi Zakonu S. Dominika nowo beatifikowaney, in folio w Lublinie 1729... NiesKor II 552.
patrz: BEATYFIKOWANY
– KOLENDA herbu Bełty. NiesKor II II, 558.
patrz: BELT, BEŁT, BEŁT
– Kusza herb. […] Bystrzyccy zaś kładą ná kuszy bełt, Kuszę bez cięciwy y rękoieści, á pod tym wszystkim trzy wręby. NiesKor II II, 754.
patrz: BELT, BEŁT, BEŁT
– Dwor ktory w Pepłowie benedykował […] Biskup, lubo drewniany, do tych czas jednak stoi. NiesKor II 294.
patrz: BENEDYKOWAĆ
– Benedyktynami mieysce osadził Wacław [Jazłowiecki] [...] na pustyni [...] przy kaplicy S. Katarzyny, ktora był uprosił u Biskupa Krakowskiego, przy ktorey twierdzą był wystawił. NiesKor II II, 421.
patrz: BENEDYKTYNI
– Dalsze [lata] rożnym interessom Oyczyzny poświęcił, z Seymu Kommissarzem naznaczony do odebrania od Heretykow kościoła S. Jakuba, Pannom go Benedyktynkom w Toruniu oddał. NiesKor II 120.
patrz: BENEDYKTYNKI
– Litwa [...] klasztor Benedyktyński z drzewek Krzyżá Swiętego złupili. NiesKor II 31.
patrz: BENEDYKTYŃSKI
– Corek także z Tęczyńskiey było dwie, y te za świętą weszły klauzurę, iakoż Węgrzynowie w historyi Benedyktyńskiey powiada, że trzy woiewodzanki krakowskie Firleiowny w klasztorze chełmińskim kwitnęły. NiesKor II II, 158.
patrz: BENEDYKTYŃSKI
– Ma tenże herb [Ferber] y kościoł Oliwski, znać że był, ktoryś Ferber znaczny kościoła tego Benefactor. NiesKor II 148.
patrz: BENEFAKTOR
– Nakiel: fol. 67 między Benefaktorami swego konwentu Miechowskiego liczy go [Biskupa Płockiego]. NiesKor II 397.
patrz: BENEFAKTOR
– Posłany od Krola do Neapolu [...] czas tam nieiaki zabawił, kędy się też ożenił, Spuściwszy beneficia wzwyż wyrażone. NiesKor II 532.
patrz: BENEFICJUM
– Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała [...] w birecie czarnym, binda złota. NiesKor II 574.
patrz: BERET, BIERET, BIERLET, BIRET, BIRET, BIRETR, BIRLET, BITER
– Doktorem [...] deklarował [cesarz Maksymilian], pierścień złoty, biret y laur poetyczny włozywszy ná niego [Jana Dantyszka]. NiesKor II 19.
patrz: BERET, BIERET, BIERLET, BIRET, BIRET, BIRETR, BIRLET, BITER
– Gdy krolowie Polscy, oraz y Węgierskim berłem rządzić poczęli, zasmakowawszy sobie Polskiey wolności, wyzuli się [Komorowscy] z własney Oyczyzny. NiesKor II II, 566.
patrz: BERŁA, BERŁO
– Fundacyą uczyniła [Jadwiga, córka Jasłówny, Krajczanki Koronnej] na Prowincyałow Dominikańskiego, Franciszkańskiego, Bernardyńskiego, Karmelitańskich bossych iako y trzewikowych, żeby [...] Msza bywała za iey duszę. NiesKor II II, 422.
patrz: BERNADYŃSKI, BERNARDYŃSKI, BERNARDYŃSKI
– Onocentauras […] nic więcey nie znaczy, tylko leśną bestyą. NiesKor II II, 367.
patrz: BESTJA
– Ták u niey [rynny] wisiał [wnuk Jana Doręgowskiego] [...] tłumem się ludzie zeszli; y gdy myślą o iego salwowaniu, miękkich betow, y gwałt pościeli nanieśli. NiesKor II II, 73.
patrz: BET
– Lżył Matkę Boską: z zelozyi ku tey swiętey Pani, policzek wyciąłem bezbożnemu. NiesKor II 178.
patrz: BEZBOŻNY
– Rycerz Godziemba nazwany, potężnie rażąc nieprzyiaciela, od broni odpadł; do bliskiego tedy lasu uchodził, ale że y tam za nim Morawczyk nacierał, spodziewaiac się, że bezbronnego snadno w łyka weźmie; Godziemba chybko skoczy z konia. NiesKor II 242.
patrz: BEZBRONNY
– Gotow był z ochotą w piekło bezdenne zboczyć. NiesKor II 90.
patrz: BEZDENNY
– Z Sierpoczanką żył [Aleksander Onoszkowic] bezdzietny. NiesKor II 391.
patrz: BEZDZIETNY
– Leżącego [Józafata] ná ziemi, czym kto mogł, bili, kłoli, zá włosy y brodę targáli, włoczyli, trudno opisać, iáko okrutnie y bezecnie nád niewinnym się pastwili. NiesKor II 759.
patrz: BEZECNIE, BEZECNIE, BEZECZNIE
– Bezprawie mi się dzieie, że mi tego przez gwałt biorą, ktory mi się dobrowolnie poddał. NiesKor II II, 215.
patrz: BEZPRAWIE
– Inflantczykowie, upatrzywszy czas sposobny, niektore w Inflanciech fortece, od Moskwy kiedyś bez prawie odięte, ubiegli y opanowali. NiesKor II II, 144.
patrz: BEZPRAWIE
– Medyk [...], gdy się dowiedział, że się powietrzem zaraził X. Jerzy, wszelkie staranie miał koło niego, żeby był tylko tak kochaiącego duszę kapłana, z niebespieczeństwa ratował. Ztey żarliwości kilka nocy bezsennie przepędził. NiesKor II II, 200.
patrz: BEZSENNIE
– Przez trzydziesci lat w trunnie [...] bezsenny leżąc, ustawiczną się na śmierć reflexyą w świątobliwe życie wprawiał [Jerzy Konopacki]. NiesKor II II, 593.
patrz: BEZSENNY
– Tenże autor powiada, że w okazyi z Szwedámi nad Dunaycem rzeką, tegoż roku w niewolą się do nich dostał, zył bezżennie, á cáłe życie swoie przysłudze Oyczyzny w obozie poświęciwszy przepędził, przed samą śmiercią z kościołem się katolickim poiednał [starosta dyneburski]. NiesKor II 71.
patrz: BEZŻENNIE
– Paweł ten Starosta umarł, bezżennie żyiąc. NiesKor II 122.
patrz: BEZŻENNIE
– Albrycht brat rodzony Melchiora o ktorym wyżey, wspaniały ołtarz na cześć Nayświętszey Panny w Kościele Pempowskim wystawił, inszym zaś przybytkom Boskim siła ozdoby przyczynił, Sanner powiada, y nadgrobek iego w Konarzewie zmarłemu 1668. postawiony, ze trzy części Kościoła Poznańskiego OO. Karmelitow Bosych pod tytułem S. Jozefa wystawił, żył bezżennie, na ubostwo szczodrobliwy. NiesKor II 579.
patrz: BEZŻENNIE
– Tomasz Głuski Kasztelan Gostyński, z Iadwigi Stamirowskii Łowczanki Sanockii, zostawił trzech synow, Karola. żyie iescze w Zakonie naszym, Kazimierza, y Tomasza bezżennie zeszłych, y corkę Maryanne Angelę, Felicyana Gałęzowskiego, Podsędka Lubelskiego małżonkę. NiesKor II 232.
patrz: BEZŻENNIE
– [Biskup Wawrzyniec] umieraiąc, Bibliotekę swoię dość w Xięgi liczną, konwentowi Płockiemu [...] odkazał. NiesKor II 77.
patrz: BIBLIOTEKA
– Kazimierz Korsak nie raz na pańszczyznę do Dworu chodził, gdzie nie poznany bicze y guzy nie raz [...] od Dworskich wynosił. NiesKor II 618.
patrz: BICZ
– [...] w post záś wielki aż do krwi się biczował, y w wielu innych cnotach ukrzepczał duszę swoią. NiesKor II 89.
patrz: BICZOWAĆ SIĘ
– [...] postrzegali iednak domowi, że choć kiedy dyscypliny nie czyniła z tym wszystkim po ciele iey wydawały się na niey blizny, albo dęgi świeże, od biczowania, y na każdy dzień głowa się iey krwią pociła, w czym coś cudownego niektorzy rozumieli. NiesKor II .
patrz: BICZOWANIE
– [Maciej Golanczewski, biskup kujawski] Sektę biczuiących się, albo Flagellantium z Polski wypędził. NiesKor II 244.
patrz: BICZUJĄCY SIĘ
– Bywało y to, że go [błogosławionego Michała Gedroyca] biesi po kościele włoczyli, targali: zkąd bracia, gdy do kościoła na jutrznią przychodzili, miotełki otrzaskane znaydowali, iego zaś w kącie gdzie, albo za obrazem ledwo tchnącego. NiesKor II 197.
patrz: BIES, BIES, BIS
– Widząc w inszey barwie, bo w zakonney sukience poprzysiężonego sobie sługę, wiadomie się o niego bies iako o swego kusił. NiesKor II 214.
patrz: BIES, BIES, BIS
– Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała Konarskiego Sędziego Ziemskiego Człuchowskiego [...] w birecie czarnym, binda złota [...]. NiesKor II 574.
patrz: BINDA, BINDA, BIŃDA
– Pawła z Dominikańskiego Zakonu Długosz pisze iuż bydź wziętym na Biskupstwo 1209. NiesKor II 335.
patrz: BISKUPSTWO
– Kościoł nasz Lubelski miedzianą bláchą pokrył. NiesKor II 16.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– Nie wszyscy iednakowo, herbu Grzymała zażywaią. [...] Czwarci, mur także noszą w sześć rzędow, ale na wierzchu niby zębaty, iak pospolicie mury koło fortec bywaią, o trzech zębach, czyli przedziałach albo blankach... NiesKor II 333.
patrz: BLAMK, BLAMKA, BLANK, BLANK, BLANKA, BLANKA, BŁAMK, BŁANK, BŁANKA
– ... padła według swego zwyczaiu na modlitwę pobożna Pani, w tym iedna z sług iey, bluźniac, poczeła się z niey uragać. NiesKor II 283.
patrz: BLUŹNIĆ
– Kazimierz trzeci ich brat, także Kasztelan Rogoziński, á przedtym Sędzia Nakielski Kapturowy, ten bluźniercy na BOGA, tyłem ięzyk wywlec, á potym iego żywo na stosie zpalić kazał. NiesKor II 302.
patrz: BLUŹNIERCA
– Młodszym, prawi [szlachcic Kurosz], będąc w cudzych kraiach, trafiłem na takiego, ktory bluznierską gębą lżył Matkę Boską... NiesKor II 178.
patrz: BLUŹNIERSKI
– Niektorzy y Dąbowa nazywáią [ten herb], ale to podobno drukárni błąd, że r literę opuszczono. NiesKor II 3.
patrz: BŁĄD
– Herezyi przez niedozor Antecessorow swoich pożarem idącey, woynę wypowiedział, [...] Synod Dyecezański złożywszy, na nim zniosł niektore błędliwe zwyczaie, nowe zaś prawa uformował [Stanisław Karnkowski, arcybiskup gnieźnieński]. NiesKor II 483.
patrz: BŁĄDLIWY, BŁĘDLIWY, BŁĘDLIWY
– Ormianie z dawna malowali na tarczach swoich psa żołtego, ba y teraz rytego w Kościołach swoich stawiaią, na pamiątkę, iz ich w puszczy pewney błądzących, pies iakby do domu własnego przyprowádził. NiesKor II 604.
patrz: BŁĄDZĄCY
– Umarł [Jan Koniecpolski, Kanclerz Wielki Koronny] 1455. 26 Mart: w Paproc: błędliwie nápisano 1405, 26 Mart. NiesKor II 580.
patrz: BŁĘDLIWIE
– DĄbrowa Herb W Polu błękitnym podkowa biáłá polerowna. NiesKor II 2.
patrz: BŁĘKITNY
– [Kasper Drużbicki] kapłanem zostawszy, dał mu BOG [...] dar na wydzwignienie tych, ktorzy w brzydkim grzechow cielesnych błocku ulgnąwszy, ciężko im z niego wybrnąć. NiesKor II 89.
patrz: BŁOCKO
– Elblążanom, żeby ich był od błędow na tor prawdy katolickiej naprowadził, dwoch z Zakonu naszego posłał [Hozjusz], luboć im za ich prace koło zbawienia ich arcy zle herezya płaciła, iuż kamieniami, iuż błotem, iuż bezecnemi kontemptami chcąc ich od siebie rugować. NiesKor II 377.
patrz: BŁOTO
– Franciszek [Kęczewski] Podsędek Płocki z Seymu 1678 do Krolewskiego boku naznaczony. NiesKor II 503.
patrz: BOK
– Iunosza Herb. Baran biały w polu czerwonym [...] we krwi po boki skrwawiony, z rogami na głowie. NiesKor II 449.
patrz: BOK
– Marcin Hincza [...] są w druku te iego pisma [...] Mátká Bolesna Márya, to iest tłumáczenie Męki Páná Chrystusowey, ktora boleść Mátce Boskiey zádawáłá [...]. NiesKor II 362.
patrz: BOLESNY, BOLESNY, BOLEŚNY
– [...] są w druku te iego [Hinczy] pisma [...] Mátká Bolesna Márya, to iest tłumáczenie Męki Páná Chrystusowey, ktora boleść Mátce Boskiey zádawáłá [...]. NiesKor II 362.
patrz: BOLEŚĆ
– Nawiedzał ią Pan Bog rożnemi y nadprzykrzonemi boleściami, iako gdy cierpiała artykularną chorobę. NiesKor II 501.
patrz: BOLEŚĆ
– Ian Gałecki [...] Pułkownik, y Partyi Ukraińskiey Regimentarz, tam wszczynaiące się bunty kozackie uskromił, zniozszy po kilka kroć Buntownikow. NiesKor II 451.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– Fundacyą uczyniła [Jadwiga Jasłówna] na Prowincyałow [...] Karmelitańskich, tak bossych iako y trzewikowych. NiesKor II 422.
patrz: BOSSY, BOSY, BOSY, BOSZY
– Krolowie Francuzcy zdawna lilii w herbie swym zażywali, czego dowodem iest posąg Clotarytusza Pierwszego, na iego grobie u Swessyonow postawiony, z liliami na bocie. NiesKor II 293.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Boszka NiesKor II 293.
patrz: BOŻEK
– ...Jaxa fundował w Miechowie Bożogrobcow Kanonikow... NiesKor II 328.
patrz: BOŻOGROBCA
– Michał Konarski Kawaler Bożogrobski, y na woynie Inflantskiey, wodz kawaleryi. NiesKor II 574.
patrz: BOŻOGROBSKI
– Jełowiecki Herb. Jest brama Obozowa w polu czerwonym, nad bramą krzyż. NiesKor II 429.
patrz: BRAMA, BRAMA, BRANA, BROMA, BRONA
– Gdy wszyscy do broni się ná nieprzyiáciela rzucili. Beata zrzuciwszy z siebie ślubne szaty, prochu dostawszy, dziáło nabiwszy, z wieży [...] strzeliłá. NiesKor II 56.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Homla przez dziewięć niedziel Moskwie y Kozakom bronił [Rotmistrz], aż [...] przez tráktáty poddał się. NiesKor II 55.
patrz: BRONIĆ
– Zona iego [Abrahama Gołuchowskiego] primo voto Kopciowna, z ktorey [...] było pięć corek, z tych [...] piąta Brygitką w Brześciu. [...] Dominika [syna Abrahama] tylko dwie corki zostały, [...] druga Zakonnica Brygitka. NiesKor II 250.
patrz: BRYGIDKA, BRYGITKA, BRYGITKA
– Anna [była] Zakonnicą Brygitanką w Brześciu Litewskim. NiesKor II 273.
patrz: BRYGITANKA
– Srebra [...] z kościoła Szamotulskiego zabrawszy, obroż wielkiemu brytannowi z nich zrobić na szyię kazał [jeden z braci Górków herbu Łodzia]. NiesKor II 265.
patrz: BRYTAN
– Hosius Herb. Na tarczy noga człowiecza bydź powinna, wyżey nad kolano,po prawey stronie tarczy; po lewey pięć bułek. NiesKor II 374.
patrz: BUŁKA
– Kromer [...] burdy Swidrygełła Xiążęcia przeciwko Jagellonowi Krolowi opisuie. NiesKor II 307.
patrz: BURDA
– [Wierzbowska Zofia] powiła [...] Katarzynę Błażowską Burgrabiną Kamieniecką. NiesKor II II, 465.
patrz: BURGRABINA
– Inni zdrowie przez przyczynę iego [błogosławionego Michała Giedrojcia] odebrali, iako [...] Barbara Płazina Burgrabina Krakowska iuż od Medykow zdesperowana. NiesKor II II, 199.
patrz: BURGRABINA
– Stanisław Kopycki w roku 1577 z Kozakami Podkowę na Hospodarstwo Wołoskie wprowadził, y od niego Chocimskim Durkułabem [!] był uczyniony. NiesKor II 599-600.
patrz: BURKALAB, BURKUŁAB, BURKUŁAB, BURKUŁABA, BURKUŁABA
– Młodź szkolną do nauk chcąc zachęcić, hoynie prowidowała, razem ich siedmdziesiąt uczących się w Iarosławiu 1608, przystoynie odziała: bursę pauperum fundowała [Zofia księżna Ostrogska]. NiesKor II 656.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– Tegoż dnia, na sępa napadli: Działosza pomieniony, tak szczęśliwie na lecącego buzdyganem rzucił, że mu skrzydło, zupełnie wybiwszy, sępa poimał, w oczach krolewskich. NiesKor II 114.
patrz: BUZDYGAN
– Zakonowi za niewolnika się y bydlę oddał, tego żądaiąc, aby się z nim zakon, iak z niewolnikiem y bydlęciem obchodził, do wszelakiey go roboty zażywał. NiesKor II 95.
patrz: BYDLĘ
– Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała [...] w birecie czarnym, binda złota. NiesKor II 574.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– Heretycy, ktorych zbiiał potężnie, za cel uszczypliwych kalumnii y wyuzdanych na niego gąb wzięli [Hozjusza]. NiesKor II 376.
patrz: CEL, CEL, CYL, CZEL
– Pisał [Długosz] [....] Historyą Polską, ktorą od początkow tego krolestwá, aż do ostátniego roku życia swego przeciągnął, znáć iák ia szczerym duchem y prawdę kocháiącym pisał, kiedy dla samey, ktorą on sobie zá cel postáwił prawdy. NiesKor II 41.
patrz: CEL, CEL, CYL, CZEL
– Uprosił sobie wtenczas u Generała [...] żeby mogł w Krakowie mięszkać, y cellę w kąciku iakim klasztornym na osobności żeby mogł mieć. NiesKor II 196.
patrz: CELA, CELA, CELLA
– Tak się Dom Gersztorfow zkolligował z naycelnieyszemi w Europie Domami. NiesKor II 202.
patrz: CELNY, CELNY, CZELNY
– Páweł Piásecki w swoiey Kronice wprawdzieć mu zadáie, że z naycelnieyszemi nátenczás Heretykámi, iáko to z Ierzym Sabinem, y Erázmem Rotterodamem miał swoie korrespondencye. NiesKor II 21.
patrz: CELNY, CELNY, CZELNY
– Powrociwszy do Oyczyzny nad inszych w Geometryi woyskowey celował. NiesKor II 310.
patrz: CELOWAĆ, CELOWAĆ, CYLOWAĆ, CZELOWAĆ
– Niektorzy twierdzą, że ten herb po zwoiowanych Centaurach przez Słowiańskie y Ruskie narody [...]przyszedł do używania w tych kraiach. NiesKor II 367.
patrz: CENTAUR, CENTAUR, CENTAWR
– Lapitae [...] Thessalow na koniach siedzących, nazwali Centaurami. NiesKor II 367.
patrz: CENTAUR, CENTAUR, CENTAWR
– Z Erázmem y Łáski Arcybiskup Gnieźnieński y Krzycki potym Arcybiskup Gnieźnieński y Szydłowiecki Kásztelan Krákowski y Kánclerz listownie korrespondowáli, á przecię naymnieysza ztąd ná nich censura nie padła. NiesKor II 21.
patrz: CENZURA
– Paweł Biskup Poznański [...] Hrabię Borzywoia z Srzemu o życie mniey przystoyne, kościelnemi censurami od społeczności wiernych wyłączył. NiesKor II 335.
patrz: CENZURA
– Ianuszowski herbu Kłośnik [...] Wiele Xiąg kościołowi y Oyczyźnie pożytecznych podrukował [...] 12mo. Nowy harakter albo Ortografia Polska in 4to w Krak: 1594. NiesKor II 400.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Hołownia Herb. X. Koiałow. in Ms. powiada, że powinien bydź charakter białego koloru w polu czerwonym, na kształt litery T u Łacinnikow. NiesKor II 366.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Na hełmie hart z obrozą z łapami do gory przedniemi, ięzyk z paszczeki wywiesił. NiesKor II 354.
patrz: CHART, CHART, HART
– KRĘSKI herbu Nadelwicz to iest chart pod drzewem, iakieby zaś drzewo pola, iaki kolor, hełm iaki, y kształt tego herbu, nie mam wiadomości. NiesKor II 704.
patrz: CHART, CHART, HART
– Korczak Herb [...] Korytyńscy pod wrębami [...] kładą Xiężyc iakby opasywał wręby, na hełmie głowa charta. NiesKor II 603.
patrz: CHART, CHART, HART
– Filipowicz herbu Pobog, z tą iednak rożnicą, ze na hełmie kładą harta. NiesKor II 149.
patrz: CHART, CHART, HART
– Uszła [...] za rzekę Niestr do chaszcza na błoto [...] tam ią [Elżbietę Łucję Sieniawską, córkę Anzelma Tarły] wyszpiegowawszy Tatarowie, naiachali y modlącą się [...] zagarnęli. NiesKor II II, 283.
patrz: CHASZCZ
– U nászego X. Petra Sancta cap: 65. widzieć takich kilka herbow, w ktorych chłopiętá, czy też Panny ná instrumentách roznych dętych graią. NiesKor II 5.
patrz: CHŁOPIĘ
– Spráwiedliwość Boska, powietrzem ich [Tatarów] chłostać poczęłá. NiesKor II 30.
patrz: CHŁOSTAĆ
– Więcey się modlitwą [...] bawił [Jan Kuncewicz]; o co nie raz od Pana [kupca wileńskiego] surowie zgromiony, ba y chłostany. NiesKor II 757.
patrz: CHŁOSTANY
– Matka pobożna, z nim [świętym Stanisławem Kostką] ieszcze chodząc, Imię Iezus [...] na żywocie swoim a na ciałeczku iego krzyżyki czerwone (skoro się urodził) wyrażone widziała. NiesKor II 664.
patrz: CHODZIĆ
– Był Prałat wstrzemięźliwości wielkiey, lubo do holery znatury skłonnieyszy. NiesKor II 242.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Oddawał potym ten Gotard hołd Stefanowi Batoremu Krolowi Polskiemu w roku 1579 [...]. NiesKor II 747.
patrz: CHOŁD, HOŁD, HOŁD, HÓŁD
– N. Dębiczowna byłá zá Ciecholewskim herbu Chomąto. NiesKor II 25.
patrz: CHOMĄTO
– O iednym z nich towárzyszu pod Páncerną chorągwią, że pod Starczem mężnie nácieráiąc, z tych batalii ránę wyniosł 1638. NiesKor II 22.
patrz: CHORĄGIEW
– Konstancya pierwszym związkiem Godebska Chorążycowa Pińska. NiesKor II 370.
patrz: CHORĄŻYCOWA
– N. Garczyńska Chorążycowna Chełmińska Dominika Kossowskiego małżonka. NiesKor II 181.
patrz: CHORĄŻYCÓWNA
– Pierwszym związkiem żył z Cielecką [...] drugim z Garczyńską Chorążycowną Chełmińską. NiesKor II 649.
patrz: CHORĄŻYCÓWNA
– Druga [córka] Radecka Chorążyna Horodelska. NiesKor II 506.
patrz: CHORĄŻYNA
– Zostawił [córkę] [...] Maryannę Telefusową Chorążyną Podolską. NiesKor II 489.
patrz: CHORĄŻYNA
– Znaydziesz krom tego […] Chorographią czy Geographią krolestwá Polskiego, gdzie miasta, zamki, rzeki, góry, lasy opisuie. NiesKor II 42.
patrz: CHOROGRAFIA
– Niektorzy woynę służą cudzoziemskiego autoramentu y są officyerami. NiesKor II 756.
patrz: CUDZOZIEMSKI
– [...] Przemysław [Domiechowski] naprzod Przeor Mogilski 1646, á potym Opat Czyrzycki Zakonu Cystercyeńskiego 1672, iest iego, Kazanie pogrzebowe w druku Rumacya do Narożnika. 2do Matka Bolesna, 3tio Ráy zabaw. 4to Práktyka zywey wiáry 1647 in 12. NiesKor II 61.
patrz: CYSTERCJEŃSKI
– [...] z tey [Ludwiki Leszczyńskiej] był syn Michał Koronowski Profess zakonu Cystercyeńskiego, y corka Angela Zakonnica. NiesKor II 180.
patrz: CYSTERCJEŃSKI
– Stefan przypatrzywszy się darzkiey ich [synów] minie, y żywey komplexyi, rzekł [...]. NiesKor II 190.
patrz: DARSKI, DARZKI, DERSKI, DZIARSKI, DZIARSKI
– Są w druku te iego Xiąszki [...] Nowa decenna do S. Franciszka Xawerego [...]. NiesKor II 389.
patrz: DECENNA
– [...] w náukách wypolerowáwszy młodsze láta: Teologii y Ius Canonicum w Paryżu słuchał y publicznie defendował [...]. NiesKor II 71.
patrz: DEFENDOWAĆ
– Ian Franciszek Dyzniak Pisarz Dekretowy Litewski, poseł na seym 1661. NiesKor II 113.
patrz: DEKRETOWY
– [...] z seymu 1678 delegowány do coekwacyi hiberny. NiesKor II 56.
patrz: DELEGOWANY
– Stanisław naprzod Proboszcz Kaliski [...] Parczycki zbor demoliował [...]. NiesKor II 691.
patrz: DEMOLIOWAĆ, DEMOLOWAĆ, DEMOLOWAĆ, DEMULIOWAĆ
– Synod Dyecezański złożył. NiesKor II 377.
patrz: DIECEZAŃSKI
– Paprocki [...] ná wielu mieyscách przywodzi zdánie Długoszowe [...]. NiesKor II 42.
patrz: DŁUGOSZOWY
– Gdy wszyscy do broni się ná nieprzyiáciela rzucili. Beata zrzuciwszy z siebie ślubne szaty, prochu dostawszy, dziáło nabiwszy, z wieży [...] strzeliłá. NiesKor II 56.
patrz: DO
– Ian Algimuntowicz to iest Algimunta syn Xiążę Holszańskie, Witolda, Xięstwa Litewskiego dobiiaiącego się, stronę trzymał, z nim się do Krzyżakow w Prusy udał 1388. NiesKor II 367.
patrz: DOBIJAJĄCY SIĘ
– Na zakon nasz dobroczynnie łaskaw, kiedy Collegio Poznańskiemu fundacyi przyczynił [...]. NiesKor II 643.
patrz: DOBROCZYNNIE
– [...] ale cię Xiądz tego nie uczył, żeby ślubow Bogu raz uczynionych nie dochowywáć álbo zaniedbywáć! NiesKor II 34.
patrz: DOCHOWYWAĆ
– Swięty Stanisław Kostka [...] urodził się w Rostkowie przy dokonaniu roku 1550. NiesKor II 663.
patrz: DOKONANIE
– gdy do Nowicyatu, z Domu Professow powracał. nieznaiomy młodzian, drogę mu zaszedszy, nie małą w złocie summę ofiarował. NiesKor II 92.
patrz: DOM
– Pierwey w Domu Professow y w Collegium posługi kuchenne odprawował, á potym do S. Jędrzeia posłany był. NiesKor II 665.
patrz: DOM
– Pawła z Dominikańskiego Zakonu Długosz pisze iuż bydź wziętym na Biskupstwo 1209. NiesKor II 335.
patrz: DOMINIKAŃSKI
– Fundacyą uczyniła [Jadwiga, córka Jasłówny, Krajczanki Koronnej] na Prowincyałow Dominikańskiego, Franciszkańskiego, Bernardyńskiego, Karmelitańskich bossych iako y trzewikowych, żeby [...] Msza bywała za iey duszę. NiesKor II 422.
patrz: DOMINIKAŃSKI
– [...] w kaydany go [Glińskiego] okuć kazał [...] w tym tarasie nędznie domorzony, godzien lepszey śmierci, tak zacny iunak, gdyby chciał złey chwili do iakiego czasu unikać [...]. NiesKor II 226.
patrz: DOMORZONY
– [...] oni co go gonili, doścignęli go, y nań patrzyli, ale go nie poznali [...]. NiesKor II 665.
patrz: DOŚCIGNĄĆ
– Kazimierz Krol Polski, na tenczas Dworzanina swego [...] do Baiazeta Cara Tureckiego posłem wysłał, na dotarcie przymierza [...]. NiesKor II 152.
patrz: DOTARCIE
– Jan Kasztelan Brzeski Kuiawski, brát trzeci Adama Kasztelana Słońskiego: tego Syn Stanisłáw, Komornik Kuiawski, temu Krystyna Drzewicka, (miał podobno y drugą za sobą Zofią Jordanownę miecznikownę Chełmską) trzy corki powiła : Ewę, Woiciechowi Męcińskiemu, Kátárzynę Adamowi Łaznińskiemu y Maryannę: Synow piąciu. NiesKor II 12.
patrz: DRZEWICKI
– Otrzymał był ten fawor Koniecpolski, że do niego wolno było iednemu z Turkow wchodzić, ktory go ięzyka Tureckiego y Arabskiego uczył, atoli gdy się o tym insi dowiedzieli, tego mu zabronieli; maiąc to za nieprzystoyną rzecz, żeby się niewolnik ieden, Swiętego (tak mowili) ięzyka ich uczył: przecięż z Dykcyonarza Tureckiego y z zwyczaiu, dosyć dobrze tym ięzykiem mowił; tym uczeniem się, czytaniem Xiąg iakich mogł między pogaństwem dostać, osobliwie Historykow, nabożeństwem, przykre więzienie sobie słodził. NiesKor II 583-584.
patrz: DYKCJONARZ
– [...] prosił o dilatę czásu, żeby mogł to wykonáć, co zaczął; pozwolono mu [...]. NiesKor II 34.
patrz: DYLATA
– Jerzy Stolnik Sieradzki z Seymu 1611 naznaczony Kommissarz do dyslimitacyi Ziemi Wieluńskiey od Sląska [...]. NiesKor II 475.
patrz: DYSLIMITACJA
– [...] po Retorskich y Filozoficznych pracach, Apostolską bawił się funkcyą. NiesKor II 461.
patrz: FILOZOFICZNY
– Fundacyą uczyniła [Jadwiga, córka Jasłówny, Krajczanki Koronnej] na Prowincyałow Dominikańskiego, Franciszkańskiego, Bernardyńskiego, Karmelitańskich bossych iako y trzewikowych, żeby [...] Msza bywała za iey duszę. NiesKor II 422.
patrz: FRANCISZKAŃSKI
– Damalewicz powiada, że [Henryk drugi Kietlicz Arcybiskup Gnieźnieński] w opolskim klasztorze przyjął na siebie habit Franciszkański. NiesKor II 515.
patrz: FRANCISZKAŃSKI
– Osobliwszą swoią pracą [...] ułacnił trudności funcolu, cła tak nazwanego [...]. NiesKor II 652.
patrz: FUNCOL
– Ociec iego w Olesku złożony do ktorego Kościoła fundacyi siła się przyczynił. NiesKor II 16.
patrz: FUNDACJA, FUNDACJA
– DOWGIRD herbu Bawola głowa w Xięstwie Litewskim. NiesKor II 77.
patrz: GŁOWA
– Kiedyś Arcybiskupia godność przy katedrze Krakowskiey przywiązana była. NiesKor II 314.
patrz: GODNOŚĆ
– Isiora Herb. TArcza wzdłuż przedzielona, po lewey stronie tarczy, powinien bydź krzyż, a nad nim gwiazda o sześć graniach [...]. NiesKor II 445.
patrz: GRANIE, GRAŃ
– [...] wszystkie otworzą się drzwi do pokoiu, gęste rozświecą pochodnie, idzie za ogniami poważna czarno stroyna matrona, za nią świetno ubrana dama, szlocha, ręce załamuie, zębem zgrzyta. Przypadnie modny kawaler, czarną porąbie, stroyną łaie, oczy łupi, nos ugryzie, y tak gryząc się przepadną. NiesKor II 185.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Kazimierz Korsak nie raz na pańszczyznę do Dworu chodził, gdzie nie poznany bicze y guzy nie raz [...] od Dworskich wynosił. NiesKor II 618.
patrz: GUZ
– Tym czásem ná głos krzyczącego, tłumem się ludzie zeszli, y gdy myślą o iego saluowaniu, miękkich betow, y gwałt pościeli nanieśli tą pod nim wszystko mieysce wysłali, zpuścił się z wielkim stráchem na nię młodzian [...]. NiesKor II 73.
patrz: GWAŁT
– W cztery lata potym, iuz trzymaiąc pieczęć Wielką Koronną, z Seymu Korczyńskiego od Wladysława Iagełla, z innemi kollegami naznaczony w poselstwie ná Concilium Bazyleeńskie, ále że Wladysław Krol tym czasem umarł, dla tego z Poznania z Zbyszkiem Oleśnickim Biskupem Krakowskim powrocił, dla gwałtownych potrzeb Oyczyzny, ktore iego przytomności potrzebowały [Jan Koniecpolski, kanclerz wielki koronny]. NiesKor II 580.
patrz: GWAŁTOWNY
– [...] gdyby naygwałtownieyszą słotą albo zawieruchą, odwieść się od tego nie dała, żeby była do kościoła codziennie nieugęszczała [...]. NiesKor II 269.
patrz: GWAŁTOWNY
– Do teyże linii należał Franciszek Ioachim Chorąży Nadworny koronny, Generał nad Gwardyą Litewską, OEkonomii krolewskiey w Polszcze Generalny Kommissarz, Srzedzki y Nowodworski Starosta, Sekretarz legacyi do porty Ottomańskiey, umarł w Grodnie bezpotomny. NiesKor II 342.
patrz: GWARDA, GWARDIA, GWARDIA
– Damalewicz powiada, że [Henryk drugi Kietlicz Arcybiskup Gnieźnieński] w opolskim klasztorze przyjął na siebie habit Franciszkański. NiesKor II 515.
patrz: HABIT
– Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała Konarskiego Sędziego Ziemskiego Człuchowskiego, malowany w habicie Niemieckim czarno, iako Krol Zygmunt August chadzał, w birecie czarnym, binda złota łancuch złoty przez ramię na bok, na końcu u niego wisiała tabliczka z osobą, szpada u pasa, y herb przy nim koło złamane. NiesKor II 574.
patrz: HABIT
– Tym czásem ná głos krzyczącego, tłumem się ludzie żeszli; y gdy myślą o iego salwowaniu, miękkich betow, y gwałt pościeli nanieśli: tą pod nim wszystko mieysce wysłali, zpuścił się z wielkim stráchem ná nię młodzian, práwie iuż od wszystkich zdesperowány, y szczęśliwie: bo bez szwanku iákiegożkolwiek zdrowia upadł, zaczym ślub uczynił przyjąć habit S. Fránciszká, co y wykonał świątobliwie. NiesKor II 73.
patrz: HABIT
– Elblążanom, żeby ich był od błędow na tor prawdy katolickiej naprowadził, dwoch z Zakonu naszego posłał [Hozjusz], luboć im za ich prace koło zbawienia ich arcy zle herezya płaciła, iuż kamieniami, iuż błotem, iuż bezecnemi kontemptami chcąc ich od siebie rugować. NiesKor II 377.
patrz: HEREZJA
– Tam zniszczywszy częstemi podiazdami, Krzyżakom hołduiace [!] mieysca, nieprzerwanym zwycięzkim duktem, dziesięć zamkow y wałem y fossami dobrze opatrzonych, Krzyżakom szturmem odiął [...]. NiesKor II 152.
patrz: HOŁDUJĄCY
– Gamrat tey suppozycyi będąc, że to do niego mowa, wstał z krzesła, co obaczywszy krol, á iuż tey ironii wiadomy, ręką kiwnąwszy, rzecze: Siedzcie Xięże Biskupie, nie wam to mowią [...]. NiesKor II 177.
patrz: IRONIA
– [...] ostatek ciała [gryfa] czarne pstrzą piora; oczy iskrawoogniste. NiesKor II 323.
patrz: ISKRAWOOGNISTY
– [...] iednomownie zgodzili się na to, żeby Oyczyznę w takim razie kościelnym srebrem ratować [...]. NiesKor II 320.
patrz: JEDNOMOWNIE
– KULWINSKI herbu Bończa tylko że iednoroziec w prawą bieży [...]. NiesKor II 741.
patrz: JEDNOROZEC, JEDNOROZEĆ, JEDNOROZIEC, JEDNOROZIECZ, JEDNOROŻEC, JEDNOROŻEC, JEDNOROŻECZ, JEDNOROŻEĆ
– Melancholia do śmierci mu pomogła 1515, gdy mu nowinę doniesiono o śmierci iedynaczka syna [...]. NiesKor II 639.
patrz: JEDYNACZEK
– Fundował Manaster Bazylitow Unitow, ktorym dobra [...] służby pewne w Woiewodztwie Witebskim z ieziorkiem puścił. NiesKor II 520.
patrz: JEZIORKO
– Otrzymał był ten fawor Koniecpolski, że do niego wolno było iednemu z Turkow wchodzić, ktory go ięzyka Tureckiego y Arabskiego uczył, atoli gdy się o tym insi dowiedzieli, tego mu zabronieli; maiąc to za nieprzystoyną rzecz, żeby się niewolnik ieden, Swiętego (tak mowili) ięzyka ich uczył: przecięż z Dykcyonarza Tureckiego y z zwyczaiu, dosyć dobrze tym ięzykiem mowił; tym uczeniem się, czytaniem Xiąg iakich mogł między pogaństwem dostać, osobliwie Historykow, nabożeństwem, przykre więzienie sobie słodził. NiesKor II 583-584.
patrz: JĘZYK
– [...] godzien lepszey śmierci tak zacny iunak [...]. NiesKor II 226.
patrz: JONAK, JUNAK, JUNAK
– Iubileusz Wielki od Klemensa VIII krolestwu Polskiemu pozwolony [...]. NiesKor II 400.
patrz: JUBILEUS, JUBILEUSZ, JUBILEUSZ
– [...] nie dzwoniono [...] dla tego,że dzwonnikowi iurgeltu przytrzymano [...]. NiesKor II 284.
patrz: JURGELT, JURGIELD, JURGIELT, JURGIELT, JURGIEŁT, URGIELT
– [...] stanąwszy przed Krolem Czeskim, gdy y niewinność Kázimierzá iáwnie pokazał, y kalumniatorow ná poiedynek wyzywał, á nikt się nie odzywał, Krol Czeski przyznał, ze nigdy tym potwarzom wiáry nie dawał. NiesKor II 25.
patrz: KALUMNIATOR
– Miał [syna] Fabiana Dziekana Poznańskiego, kanonika Gnieźnieńskiego Warminskiego y chełmińskiego, Kameryera u Klemensa VIII. NiesKor II 592.
patrz: KAMERIER
– HUNOROWSKI herbu Pogoria [...] niektorzy z nich kamieniczni nazwani. NiesKor II 384.
patrz: KAMIENICZNY
– Po Krásickiy poiął drugą żonę Jan Woiewoda Ruski, Zofią Żołkiewską Kanclerzánkę Koronną y Hetmánownę Wielką Koronną, z tey potomstwo iego, Teofila Sobieska Kásztelanowa Krakowska, matka Janá III. Krola Polskiego. NiesKor II 15.
patrz: KANCLERZANKA
– Ná kápłáństwo poświęcony Długosz, nárzod wźiął Plebanią w Kłobucku, po rezygnacyi Stryiá swego rodzonego Bártłomieiá, potym Kántoryą, dáley Kustodyą Wiślicką y Kánonią Sendomirską, dáley Kánonią Krakowską, wszędźie záś pokázał, iákim affektem był ku BOGU y iego przybytkom [...]. NiesKor II 40.
patrz: KANTORIA
– Elżbieta Ossowska Podstarościna Nowomieyska,á potym Kasztelanowa Połaniecka. NiesKor II 582.
patrz: KASZTELANOWA
– Te zaś świątobliwe katownie, inne u niego były codzienne inne miesięczne, inne roczne, inne nadzwyczayne. NiesKor II 93.
patrz: KATOWNIA
– Historia dom: Prof. Cracov; wspomina dwoch braci Kwiatkowskich ci zeszkoł Kaliskich dla szerzącego się tam powietrza morowego do Krakowa dla nauk posłani, gdy młodszy z nich czternascie lat dopieromaiący z gospody swoiey wyszedł, od przechodzącego żołnierza, ktorego áni znał młodzian, ani naymnieyszym słowkiem nie uraził w głowę śmiertelnie raniony padł ná ziemię; dziáło się to pod czas wesela Kroleskiwgo; brat iégo starszy dowiedziawszy się o tym, zebrawszy coś ludzi, poty zaboycy szukał, áż go znalazł, więc w kaydanach okutego w gospodzie złożył, z tą intencyą, żeby go był nazaiutrz do sądu y pod katowski miecz oddał. NiesKor II 755.
patrz: KATOWSKI
– Tam Stryi mowe do Deputatow mowę zaczął. Tę prawi z publiczney niesławy obwinioną, y iuż w opinii ludzkiey potępioną, w oczach waszych Ociec y matka stawia, więcey względu máiąc na podcźciwość, niżeli na Rodzicielską miłość, obliguią y proszą, ieżeliby przeswiadczona była w tym co iey zła zarzuca gęba, żeby pod katowskim życie traciła mieczem. NiesKor II 642.
patrz: KATOWSKI
– Gdy przyszło do sądu, z informacyi Mikołaia: przyznaie się do swego excessu więzień, o ktory iuż miał dekret na siebie: przyznaie y do tego, że się y BOGA y wiary iego wyprzysiągł, dyabłu się za niewolnika oddał, żeby go był na wolność z katuszy wyprowadził. NiesKor II 215.
patrz: KATUSZ, KATUSZA
– Za dusze w czyscu zostaiące osobliwie krewnych, przyiacioł, kolligatow, ba y sług swoich rocznice sprawowała, mszy zakupuiąc iako naywięcey, trzynastu czestokroć ubogich przez cały rok w domu swoim podeymowała, nogi im umywaiąc, iałmużną opatruiąc: szpitale obchodząc, sieroty, od ktorych dla kalectwa albo choroby iakiey w nich, większy wstręt miała, sama leczyła, chędozyła, czesała: katusze nawiedzaiąc, więźnie cieszyła y wspomagała [Dorota Sobocka]. NiesKor II 269.
patrz: KATUSZ, KATUSZA
– wieżdzaiąc w miasto grał Sobie na kobrze, iakby z tryumfem wieżdzał NiesKor II 611.
patrz: KOBZA
– Władysław w Zakonie Societatis. JESU mąż godny, rządźił naprzod Domum Professam w Wilnie, potym Prowincyą Litewską przez cztery lata, dáley Collegium Akádemickie Wileńskie, teraz Domum Professam w Wárszáwie. NiesKor II 22.
patrz: KOLEGIUM
– Drugi raz gdy Penitent X. Kaspra Maciey Smoszewski umarł, do komorki iego w krzaku ognistym przyszedł, za ktorego zaraz dyscyplinę uczynił, y Mszą swiętą nazaiutrz odprawił. NiesKor II 91.
patrz: KOMÓRKA, KUMORKA
– Stánisław do Zakonu nászego w Rzymie wstapiwszy, rżadził przedziwna miłościa poddanych swoich w Collegium Sendomirskim, Káliskim, y Poznáńskim, ciáłá swego práwie poprzysiężony nieprzyiaciel, ktore wymyślnemi aż do śmierci umártwieniami trapił, po ktorey, w komorce iego, nic więcey nie znaleziono, krom instrumentow dobrowolney męczarni ná siebie. NiesKor II 57.
patrz: KOMÓRKA, KUMORKA
– Nakiel: fol. 67 między Benefaktorami swego konwentu Miechowskiego liczy go [Biskupa Płockiego]. NiesKor II 397.
patrz: KONWENT
– Konwent Sendomirski OO. Reformátow liczy go między swemi Fundátorámi. NiesKor II 24.
patrz: KONWENT
– [Biskup Wawrzyniec] umieraiąc, Bibliotekę swoię dość w Xięgi liczną, konwentowi Płockiemu [...] odkazał. NiesKor II 77.
patrz: KONWENT
– Konwikt w Słucku na ubogich studentow fundowaszy, tamże Collegium Rektorem rządził. NiesKor II 534.
patrz: KONWIKT
– Kommissarz [...] do konnotacyi przywileiow w koronnym Archiwum [...] Do Stobnickiego kościoła przydał pewne grunta, co approbowała Konstytucya 1678. NiesKor II 24.
patrz: KORONNY
– Paweł Biskup Poznański [...] Hrabię Borzywoia z Srzemu o życie mniey przystoyne, kościelnemi censurami od społeczności wiernych wyłączył. NiesKor II 335.
patrz: KOŚCIELNY
– Krom pacierzy kápłáńskich, codzień koronkę do Nayśw: Mátki mawiał. NiesKor II 67.
patrz: KROM
– Onocentauras […] nic więcey nie znaczy, tylko leśną bestyą. NiesKor II II, 367.
patrz: LESTNY, LEŚNI, LEŚNI, LEŚNY, LEŚNY
– Kołodyn Herb. Jest na tarczy litera A, a nad iey wierzchołkiem niby akcent, ktory w Łacińskim ięzyku zowie się circumflex. NiesKor II 559.
patrz: LITERA
– Jakoż ostre piorka y ięzyki, nie raż go cięły, á iednak się im, wszystko cierpliwie znosząc, y iedną literką, y słowkiem naymnieyszym, nigdy nie zkładał. NiesKor II 94.
patrz: LITERKA
– Już był iednák otrzymał [Długosz] nominácyą ná Arcybiskupstwo Lwowskie; atoli do possessyi, tey Archikátedry śmierć przeszkodziłá w roku 1680. NiesKor II 41.
patrz: LWOWSKI
– Jan Kazimierz Krol wyniosł go [Wojciecha Korycińskiego] do infuły Kamienieckiey, á Michał Krol do Archikatedry Lwowskiey, z ktorą wraz trzymał Probostwo Miechowskie. NiesKor II 625.
patrz: LWOWSKI
– Arcybiskup Lwowski [...] Synod w Archidyecezyi złożył 1641. NiesKor II 308.
patrz: LWOWSKI
– Stanisław Koniecpolski w niewolą się dostał; z szat tedy swoich od chciwych na łup Tatarow odarty, grubą łachmaną przyrzucony, osobliwszą miał okazyą do cierpliwości [...]. NiesKor II 583.
patrz: ŁACHMAN, ŁACHMANA
– Jozef Dębiński miał za sobą Dębińską Elżbietę Łowczankę Krákowską herbu Ráwicz, z tey synow czterech: Antoni, Stefan, Fránciszek y Hieronim. NiesKor II 29.
patrz: ŁOWCZANKA
– Wszystek sprzęt widzieć było, ziemia miasto łoszka, paciorki do modlenia, y instrumenta do umartwienia ciała. NiesKor II 196.
patrz: ŁÓŻKO
– Ianczyns. in Ms. przydaie, że ktoryś Gastold Woiewoda Trocki, gdy do niego przyiachał kapłan w poselstwie, dał mu gospodę na zamku: nie dały spokoynego odpoczynku strachy po zamku grassuiące; ośmielił się na nocne boiaźni kapłan, naprzod oko, potym głowę podniesie, co za hałasy po zamku, spoyrzy: wszystkie otworzą się drzwi do pokoiu, gęste rozświecą pochodnie, idzie za ogniami poważna czarno stroyna matrona, za nią świetno ubrana dama, szlocha, ręce załamuie, zębem zgrzyta. Przypadnie modny kawaler, czarną porąbie, stroyną łaie, oczy łupi, nos ugryzie, y tak gryząc się przepadną. NiesKor II 185.
patrz: ŁUPIĆ
– Paprocki o nim powiada, że gdy się na woynę zanosiło w Polszcze, obawiaiąc się łupiezkiey ręki ten przezacny Arcybiskup [gnieźnieński Janisław], wielką część srebra kościelnego wywieść kazał na Chęciny, wszakże gdy owa burza ucichła, zupełnie go nie odebrał, w nadgrodę iednak tey straty naznaczono mu pewną summę w Zupach, ktorą co rok poty miał odbierać, pokiby według taxy uiętego srebra, należytey kwoty nie wybrał, za ktorą on, kościołowi srebro w zamiast tamtego oddał. NiesKor II 677.
patrz: ŁUPIESKI
– DRZEWICKI herbu Ciołek w Woiewodztwie Lubelskim. Iedneyże z Macieiowskiemi dzielnicy, ale od dobr Drzewicy tego imienia nabyli, iest ta Drzewica w Woiewodztwie Sendomirskim, w ktorey kościele chowano y czczono niegdy, głowę S. Iana Chryzostoma, Infułata Konstantynopolitańskiego, w Rzymie od iednego z tey familii Biskupa (rozumiem że Macieia o ktorym niżey) uproszoną, y temu mieyscu oddaną ku weneracyi, atoli podczas woyny Szwedzkiey y Kozackiey, ten święty depozyt zginął: bo gdy ci łupiezcy świętokradzcy, na srebro w ktore była oprawna chciwi, łamać go poczęli, y świętą relikwią pokruszyli. NiesKor II 101.
patrz: ŁUPIEZCA, ŁUPIEŻCA, ŁUPIEŻCA, ŁUPIZCA
– Litwa z Iadzwingami, częstemi naiazdami naprzykrzyli się Mazowieckiey Prowincyi, Obywatele koło wsi Zielony y Slasow, zebrawszy się w kupę, nietylko, że łupiezcow wyparowali, ale się ich do woli nasiekli [...]. NiesKor II 334.
patrz: ŁUPIEZCA, ŁUPIEŻCA, ŁUPIEŻCA, ŁUPIZCA
– Władysłáwowi Łokietkowi Krolowi w tysiąc dwochset ludźi ná sukkurs przypádszy Márchią Brandeburską zniszczył, sześć tysięcy z niey ludźi wyprowádźił, gdy iednák przez Mázosze [!] powracaiąc, tam ná łup ludźi swoich puścił, od Jędrżeiá imieniem, źiemiánina Mázowieckiego w oczách obozu iego zabity, godzien lepszey śmierci mąż rycerski, y źięć Gedymina Xiążęcia Litewskiego, ktorego corkę miał zá sobą. NiesKor II 23.
patrz: MARCHIA
– Kocioł [...] wymurował, w raz z małżonką Swoią Joanną Markiezowną de Bethune, których dom panował we Flandryi. NiesKor II 389.
patrz: MARKIEZÓWNA, MARKIEZÓWNA, MARKWISÓWNA
– Bogusław Ernest Podkomorzy teraźnieyszy Litewski, Generał Leitnant, w pieszym regimencie, Pan właśnie rycerskiego sercá y inszych przymiotow natury, żona iego Maryanna Bielinska Marszałkowna W. Koronna, ale się to małżeństwo rozeszło. NiesKor II 70.
patrz: MARSZAŁKÓWNA
– Marcin Hincza [...] są w druku te iego pisma [...] Mátká Bolesna Márya, to iest tłumáczenie Męki Páná Chrystusowey, ktora boleść Mátce Boskiey zádawáłá [...]. NiesKor II 362.
patrz: MATKA
– Nad to według niektorych, żadnego poleru w naukach wyzwolonych nie miał, czy to, z niesposobności do nich, ktora z słabego zdrowia pochodziła, czy też, że w ten czas w Xięstwie Litewskim, Palestry szkolney żadney nie było: luboć Brzeżewski continuator życia iego, z Matrykuły Doktorow w Akademii Krakowskiey dowodzi, że ten Michał 1460 między Bakałarzow Teologii byl policzonym; toż poświadcza Koiałowicz in Libro Miscellaneorum. NiesKor II 195.
patrz: MATRYKUŁA
– Jerzy Denhoff, Biskup na ten czas Kamieniecki, w kazaniu swoim pogrzebowym, Domu tego originem wywodźi od Komesow Medyolaneńskich [...]. NiesKor II 494.
patrz: MEDIOLANEŃSKI
– Zakon Cystercyeński y ten do swoiey reguły Meinharda nakłania, ná co przywodźi Menologium swoie, kędy ták piszą. NiesKor II 65.
patrz: MENOLOGIUM
– Tamże Jerzy Dowoynowicz Starosta Bydgoki, Jędrzey Dowoynowicz Podkomorzy Litewski Starosta Brzeski, 1516 podpisał przywiley Źiemi Drohickiey, u Janussow. w stat. fol. 836, syn iego Stánisław Starosta Kobrzyński, Szawelski, Merecki, Uspolski, Pieniański, Pereasławski, Nowodworski, umarł bezżenny. NiesKor II 78.
patrz: MERECKI
– Drugi raz z Konopacką Kasztelanką Chełmińską, y zniey dwoch synow zostało Antoni y Michał, corka zaś była 1mo voto za Radowickim, 2do za Chrząstowskim Miecznikowicem Wschowskim. NiesKor II 718.
patrz: MIECZNIKOWIC
– Kościoł nasz Lubelski miedzianą bláchą pokrył. NiesKor II 16.
patrz: MIEDZIANY
– Kásper czwarty syn Wálentego Kásztelána, Podkomorzy Mielnicki, Rotmistrz przeciwko Moskwie zá Stefana Krolá, primo voto poiął był Máryánnę Kopciownę, ktora mu trzy corki powiłá, iedna z nich żyłá z Trzcińskim Podkomorzym Socháczowskim, druga y trzecia z Alexándrem Koniecpolskim. NiesKor II 27.
patrz: MIELNICKI
– DESIER herb Jan Oberszterleitnant, w woysku Polskiem cudzoźiemskim, otrzymał indygenat ná seymie w roku 1726. (o czym świádczy Konstytucyą tegoż roku) á to w nadgrodę zasług swoich, iáko gdy w roku 1702. przeciwko rebelizuiącemu chłopstwu, Zamku Międzybozkiego dotrzymał, y lubo iuż była zhuczała Kozakow kanalia, do fortecy wycieczką wtargnąwszy, dwa znaki swoie podnieśli; przecięż zá odwagą iego wypárowáni długim oblężeniem nic nie wskoráwszy, názad odeyść musieli. NiesKor II 38.
patrz: MIĘDZYBOSKI
– Jan Delati Kápitan w woysku Litewskim, w expedycyách Moskiewskich y Kozáckich doznaney odwagi y męstwá, nobilitowány ná seymie 1662. Const. fol. 22. ktoremu przydáią, że był Minierem, y że gdy minę do Zamku Wileńskiego zapalał, z dźiałá mu rękę ustrzelono. NiesKor II 36.
patrz: MINER, MINER, MINIER
– Na missyach od świtu, aż do piątey z południa bez żadnego posiłku, cisnących się do siebie spowiedzi słuchał. NiesKor II 200.
patrz: MISJE
– Jeden z nich poiął Drohoiewską, znią bezpotomny: drugi młodzianem umarł, obadwa w młodym bárdzo wieku ztego świátá zebráni, siostrá ich Anna, panną umarłá 1694 w Krákowie u S. Piotrá pochowána. NiesKor II 71.
patrz: MŁODZIAN
– O tym dowiedziawszy się [o śmierci męża] Błogosławiona Jutta, wolnieyszą będąc, tym więcey przyczyniła uczynkow miłosiernych, modlitw y prac koło ubogich [...]. NiesKor II 590.
patrz: MODLITWA
– Namiot bardzo bogaty do Monstrancyi zprawiła. NiesKor II 499.
patrz: MONSTRANCYJA
– Kściołowi, Monstrancyą, kielichy, u inny apparat ozdobny prowidowała. NiesKor II 359.
patrz: MONSTRANCYJA
– [...] w Kruszynie koscioł wymurował, dziesięć monstrancyi [...] ubogim kosciołom rozdał [...]. NiesKor II 10.
patrz: MONSTRANCYJA
– Kościoł ubogaciła [...] Monstrancyą szczerozłotą w drogie kamienie przystroioną. NiesKor II 656.
patrz: MONSTRANCYJA
– [...] widzieć z iey szczodrobliwości w kościele S. Piotrá Szczerozłotą wielką monstrancyą, drogiemi kámieniámi bogato ozdobioną [...]. NiesKor II 28.
patrz: MONSTRANCYJA
– [Jan Karol Korecki, wzięty do niewoli przez Szwedów] za Ponta Syna Krolewskiego z niedobregoć wprawdzie łoża zpłodzonego, ále wielkiego w rożnych expedycyach Wodza, na zamian dany, skoro się do Polski powrocił, ślub wykonał [...]. NiesKor II 611.
patrz: NA ZAMIAN
– Beata Dolska Kniazia Solomereckiego małżonka, akt ich weselny odpráwiał się w Dubnie nákłádem Konstántego Bázylego Xiązęcia Ostrogskiego, Woiewody Kiiowskiego, podczás ktorego nád spodziewanie, Tátárow gmin wielki pod Dubno przypadł; w tákim rázie, gdy wszyscy do broni się ná nieprzyiáciela rzucili, Beata zrzuciwszy z siebie ślubne szaty, prochu dostáwszy, dziáło nábiwszy, z wieży ták dobrze z niego, y szczęśliwie strzeliłá, że w sam namiot Háná Tátárskiego tráfiwszy, z gruntu go zwaliłá, czym przerażony Han, z cáłym woyskiem od Dubna ustąpił Ianczyn in Ms. NiesKor II 55-56.
patrz: NABIĆ
– Kwadratowe Chorągwie[...] na wierzchu otrzech pierścieniach, na ktorychby mogła wisiec Chorągiew, zowie woiennemi Chorągwiami y namiotami, znać że dawnemi czasy, takich Chorągwi na woynach zażywano. NiesKor II 537.
patrz: NAMIOT
– Nawiedzał ią Pan Bog rożnemi y nadprzykrzonemi boleściami, iako gdy cierpiała artykularną chorobę. NiesKor II 501.
patrz: NAWIEDZAĆ
– Były kiedyś konterfekty dawnych Konarskich w Topolnie, iako Michała Konarskiego Sędziego Ziemskiego Człuchowskiego, malowany w habicie Niemieckim czarno, iako Krol Zygmunt August chadzał, w birecie czarnym, binda złota łancuch złoty przez ramię na bok, na końcu u niego wisiała tabliczka z osobą, szpada u pasa, y herb przy nim koło złamane. NiesKor II 574.
patrz: NIEMIECKI
– [Święty Stanisław Kostka] co u drugich pracy, utrudzenia, y podłego usługowania dla doświadczenia widział, to sam nienasyconą chęcią czynić y robić chciał [...]. NiesKor II 666.
patrz: NIENASYCONY
– [...] Scibor, Woiewoda Łęczycki, ten miał synow dwadzieścia, wszystkich konterfekty widział, w Kościele Bensowskim Paprocki, ale podpisow pod niemi, iuż niepodobno było wyczytać [...]. NiesKor II 416.
patrz: NIEPODOBNO
– Za iego Rektorstwa w Nowicyaćie naszym Krakowskim, młodźian ieden sukienkę na siebie zakonna biorąc, złty swoy pierzćionek na obrażie [...] zawiesił. NiesKor II 347.
patrz: NOWICJAT
– Clemens VIII Papież [...] kiedyś w Polszcze Nuncyuszem będąc, dobrze znał Dom Firleiow. NiesKor II 156.
patrz: NUNCJUSZ, NUNCJUSZ, NUNTIUS, NUNTIUSZ
– Za iego Pasterskim staraniem, przy Nuncyuszu Stolicy Apostolskiey, Lutrowie xięgi, w poł Toruńskiego rynku w roku 1512 palono. NiesKor II 592.
patrz: NUNCJUSZ, NUNCJUSZ, NUNTIUS, NUNTIUSZ
– Rycerz Poronia [...] do samego Mistrza ich {Krzyżaków] przedarszy się, obiaduiącego ma ten czas poimał, y do swoich z tryumfem powrocił [...]. NiesKor II 408-409.
patrz: OBIADUJĄCY
– [...] kościoł [..] zaprosiwszy zacnych inszych Pań w kompanii, obmiatała, ławki, obrazy, ściany, posadzkę szorowała [....]. NiesKor II 269.
patrz: OBMIATAĆ
– Po każdey mszy wszystkich nieprzyiacioł swych, dobroci Boskiei polecał, we krwi Chrystusowey ich topiąc y obmywaiąc. NiesKor II 95.
patrz: OBMYWAĆ
– Jełowiecki Herb. Jest brama Obozowa w polu czerwonym, nad bramą krzyż. NiesKor II 429.
patrz: OBOZOWY
– [...] wszelkiego stánu ludzie wybiegli [...] y narzekániem żałosnym okrucieństwo Oycoboycow potępiali. NiesKor II 759.
patrz: OJCOBÓJCA
– [...] ponieważ inni, kray dálszy pustoszyli, wszystek złupił, Dusbruch u Stryikow, fol: 315. Koiałow. p. 1. lib. 6. w roku potym 1319. w ośmset koni Prusy naiechał, luboć mu powrácáiącemu z plonem, coś ludźi utrącono y zdobyczy odbito. NiesKor II 23.
patrz: OSIEMSET, OSIEMSET, OŚMSET
– Napierski [...] iuż Czorsztyński zamek ubiegszy, opanował; na Krakow y siły y appetyt ostrząc. NiesKor II 190.
patrz: OSTRZYĆ
– Krom pacierzy kápłáńskich, codzień koronkę do Nayśw: Mátki mawiał. NiesKor II 67.
patrz: PACIERZ
– Jędrzey świątobliwe życie prowadził, kapłańskie pacierze co dzień mawiał. NiesKor II 127.
patrz: PACIERZ
– W ręce iedney paciorki trzymaiąc, w drugiey gromnicę, á często powtarzaiąc JEZUS MARYA, żyć Bogu począł. NiesKor II 668.
patrz: PACIORKI
– Wszystek sprzęt widzieć było, ziemia miasto łoszka, paciorki do modlenia, y instrumenta do umartwienia ciała. NiesKor II 196.
patrz: PACIORKI
– Ten Uryel Fryderykowi Krolewicowi 1494 palliusz Arcybiskupi włożył. NiesKor II 260.
patrz: PALIUSZ
– Gdyby [...] honor kompensował; tedy by im, iuż nie buławy ale berła, Maiestaty, nie krzesła, nie purpury senatorskie, ále Krolewskie paludamenta należały. NiesKor II k. tyt. 2b.
patrz: PALUDAMENT, PALUDAMENTUM
– Ktoś radził, żeby się pałacowym kontentowała nabożeństwem, á do Kościoła na publiczne nie zchodziła, á bywało to pospolicie, y w chorobie. NiesKor II 655.
patrz: PAŁACOWY
– Dolszkiewicz Herb. Maią bydź dwie Szable, na krzyż [...] złożone, iedna z nich ordynka, z samym krzyżem, druga pałaszowata z rękoiścią. NiesKor II 57.
patrz: PAŁASZOWATY
– W ręku [Satyr] pałygę, albo dębczak ku końcu grubszy zaniesiony w gorę, tak iak by nim chciał uderzyć, trzyma. NiesKor II 348.
patrz: PAŁYGA
– O iednym z nich towárzyszu pod Páncerną chorągwią, że pod Starczem mężnie nácieráiąc, z tych batalii ránę wyniosł 1638. NiesKor II 22.
patrz: PANCERNY
– Kietlicz Herb Maią bydź trzy węzły łańcucha pancerzowego złotego, w essy ułożone [...] w polu czerwonym. NiesKor II 512.
patrz: PANCERZOWY
– Wydał [...] Panegiryczne niektore dyskursy y y różne insze Kazania in 4to 1675. NiesKor II 347.
patrz: PANEGIRYCZNY
– Panegiryk zaś Zbigniewa Lanckorońskiego twierdzi, że Ausius Kalinowa, mąż między innemi Obywatelami Czeskimi, z Wacławem Krolem Czeskim pierwszy do Polski przyszedł, po wygnaniu Łokietka z Tronu. NiesKor II 462.
patrz: PANEGIRYK, PANEGIRYK, PANEGIRYKA, PANEGIRYKA, PANEIRYK
– Donhoff [...] Tyranna z tronu y z życia wyzuwa Krolem zgodnie od wszystkich ogłoszony. To práwie wszyscy piszą tego wieku Panegirystowie. NiesKor II 64.
patrz: PANEGIRYSTA
– O tych panienkach,ktore były na iey posłudze miała wielkie staranie, zapraszała ich pewnych czasow z sobą na modlitwę, albo biczowanie, aby sie przy niey ciało swoie martwić przyuczały. NiesKor II 285.
patrz: PANIENKA
– W Zakonie S. Brygitty Panienskie sobie życie obrały. NiesKor II 9.
patrz: PANIEŃSKI, PANIEŃSKI, PANIĘSKI
– Elżbieta y Krystyna w klasztorze Panieńskim na wieczną się służbę Bogu zawiły. NiesKor II 158.
patrz: PANIEŃSKI, PANIEŃSKI, PANIĘSKI
– To rostropną perswazyą, to polerem nauki, to submissyą wrodzoną, wielkiemu Panięciu był powodem, że odrzuciwszy [...] Luterską herezyą, torem Nayiaśnieyszego Oyca swego, wiarę katolicką przyiął. NiesKor II 633.
patrz: PANIĘ
– Znaydziesz u Okolskiego list w tym punkcie Papiezki, pisany do brata rodzonego Jana. NiesKor II 156.
patrz: PAPIESKI, POPIESKI
– Dway [...] krzyknęli, biy, zábiy Łacinnika, Papieżnika, á to mowiąc, ieden kiiem w głowę [Archiepiskopa] uderzył. NiesKor II 59.
patrz: PAPIEŻNIK
– We wsi Ostrzycach Parochią zniozszy, wszystkie z tamtąd dochody, do Tarnogory przeniosł, y inkorporował. NiesKor II 125.
patrz: PARACHIA, PAROCHIA, PAROCHIA
– Pospolstwo [...] gwałtem wrota, y parkan dworu Archiepiskopskiego wyłamali. NiesKor II 759.
patrz: PARCHAN, PARKAN
– DOSTOIEWSKI herbu Radwan z tą odmianą, że miasto krzyża nad chorągwią kładą pierzcień, á w hełmie rękę zbroyną z mieczem. NiesKor II 75.
patrz: PIERSCEN, PIERSCZIEN, PIERŚCIEŃ, PIERŚCIEŃ, PIERZCIEŃ, PIĘRŚCIĘŃ
– Kwadratowe Chorągwie[...] na wierzchu otrzech pierścieniach, na ktorychby mogła wisiec Chorągiew, zowie woiennemi Chorągwiami y namiotami, znać że dawnemi czasy, takich Chorągwi na woynach zażywano. NiesKor II 537.
patrz: PIERSCEN, PIERSCZIEN, PIERŚCIEŃ, PIERŚCIEŃ, PIERZCIEŃ, PIĘRŚCIĘŃ
– Młodzian ieden sukienkę na siebie zakonną biorge złoty swoy pierzcionek na obrazie Nayśw. Matki w kaplicy przy s. Macieiu zawiesił, zaślubiaiąc się Bogu w tym Zakonie na służbę. NiesKor II 347.
patrz: PIERŚCIONEK, PIERŚCIONEK, PIERŚCIONKA, PIERŚCIONKA, PIERŚCIUNEK, PIERZCIONEK, PIERZŚCIONEK
– Krzysztof pierwszy [syn], prosto ze szkoł, od Krola Augusta wysłany do Turek, aby się był języka Tureckiego y pisma Arabskiego nauczył. NiesKor II 128.
patrz: PISMO
– Co zaś niektorzy pochlebnie udaią, iákby z łona tego Danielá [...] miał prostą linią wyniść Dom Daniłowiczow,to się utrzymáć nie może. NiesKor II 15.
patrz: POCHLEBNIE, PODCHLEBNIE
– Podobno sam sobie y potomstwu swemu Pobożanin z pochwaleniem krewnych z pobożności przybrał. NiesKor II 3.
patrz: POCHWALENIE
– Był [...] podagryk y inszym chorobom podległy. NiesKor II 294.
patrz: PODAGRYK
– Gniew, przez dwuletnią obsidyą do poddania się przymusił. NiesKor II 109.
patrz: PODDANIE SIĘ
– N. Jundził, corkę iednę wydał za Woynę, Podkanclerzyca Litewskiego. NiesKor II 449.
patrz: PODKANCLERZYC
– Złączył się był dożywotnie naprzód z Wielopolską Podkomorzanką Krákowską. NiesKor II 28.
patrz: PODKOMORZANKA
– Zażywaią tychże Łyż, niby sanic naszych, żelazną blachą podkownych. NiesKor II 259.
patrz: PODKOWANY
– Im zaś więcey miała z [...] łaski Bożey, darow, tym podley o sobie trzymała. NiesKor II 500.
patrz: PODLE
– Po wydaniu Climacteris 2 di, czternaście opuscula, co poznać z iego proemium do Climacterem III, podrukował. NiesKor II 551.
patrz: PODRUKOWAĆ
– W tych zaś iego wspomnianych Lumbrationes, zebrane są przedtym poiedynkiem podrukowane pisma. NiesKor II 477.
patrz: PODRUKOWANY
– Zostawił [...] synow kilku, to iest Piotra, żona iego Bogumiła Dzierżanowska Podczaszanka Kaliska, Stanisława, żona iego Rozalia Zbiiewska Podsędkowiczowna Poznańska. NiesKor II 671.
patrz: PODSĘDKOWICZÓWNA
– Barbara Dziedoszycka Podsędkowna Lwowska, pierwszym związkiem w małżeństwie żyła, z Stanisławem Bolestraszyckim. NiesKor II 125.
patrz: PODSĘDKÓWNA
– o iednym [Chrząstowskim] powiada, że był podskarbim Litewskim, z kąd potomstwo iego zwano Podskarbicami. NiesKor II 731.
patrz: PODSKARBIC
– Kołodyn Herb [...] powinna bydź litera A, Czyli raczey krokiew, na wierzchu iey Krzyż, spodem podsprychowana NiesKor II 559-560.
patrz: PODSPRYCHOWANY
– W roku 1500 na Moskwę z ludźmi wyprawiony, tyle postrachem samym sprawił, że na pogłos przybycia iego, Dymitr syn Kniazia Moskiewskiego z woyskiem swoim nazad do Moskwy odciągnął. NiesKor II 482.
patrz: POGŁOS
– [...]: dostawszy świeżych ludzi od Konstantego Xiążęcia Ostrogskiego Woiewody Kiiowskiego, dwieście Kozakow, znowu odwrocił pod Czerniechowski, ktoremu na odsiecz na pierwszą pogłoskę o oblężeniu iego, wysłany był Kniaz Mieścieski, ale ranny: puścił potym Kozakow w Siewierską ziemię, zkąd dobrym szczęściem, wielki plon wynielśi. NiesKor II 538.
patrz: POGŁOSKA
– Modliła się zaś pospolicie klęcząc [...] dla czego kolana się iey były pokancerowały, y ztwardziały. NiesKor II 281.
patrz: POKANCEROWAĆ SIĘ
– Obóz nasz generalny dotąd stoi pod Glinianami i jeszcze nie pomknięty, lubo mieli tego tydnia z miejsca tego podstąpić pod Koniuchy. NiesKor II 58.
patrz: POMKNIĘTY
– Stanisław Biskup Fesseński [...] Archiprezbiter Malborski, Officyał Generalny Pomorski 1663. NiesKor II 124.
patrz: POMORSKI
– W drodze nawet y na noclegach y popaskach, nim konie y czeladka posileni wytchnęli, on gospodarza z żoną y czeladką do Spowiedzi namowił, y ták rozgrzeszenie im y naukę zbawienną dawszy, odieżdżał. NiesKor II 758.
patrz: POPASEK, POPASKA
– ta Pánná byłá herbu Abdank dźiedźiczka ná Dębnie, ktorą gdy poiął, do Krzyżá od Monárchy Polskiego sobie zá herb pozwolonego, y Abdank tym kształtem iáko widźisz przyłączony, do niego odebráł, herb záś od iey dźiedźictwá Dębno zawołany: Tegoż zdánia Okolski z Páprockim iuż się popráwuiącym. NiesKor II 31.
patrz: POPRAWUJĄCY
– Kościoł Raciązki od Rozrażewskiego zaczęty, od sukcessorow zaniechany, [Wawrzyniec Gembicki] do zupełney pory przyprowadził, dachem pokrywszy, w ołtarze ozdobiwszy, pędzlem, posadzką, pawimentem, przystroiwszy [...]. NiesKor II 189.
patrz: PORA
– [Jędrzej Kostka] bawił się na dworze Samuela Macieiowskiego Biskupa Krakowskiego y Kanclerza, w kwitnącey porze śmierć go zabrała koło roku 1550. NiesKor II 652.
patrz: PORA
– ...komplexyą miał dobrą; bo ani do dobrego nie była oporem, ani do złego porywczą. NiesKor II 89.
patrz: PORYWCZA
– Pisał [Długosz] [....] Historyą Polską, ktorą od początkow tego krolestwá, aż do ostátniego roku życia swego przeciągnął, znáć iák ia szczerym duchem y prawdę kocháiącym pisał, kiedy dla samey, ktorą on sobie zá cel postáwił prawdy. NiesKor II 41.
patrz: POSTAWIĆ
– ...po rynnie podskakuiącemu, noga sie powinęłá, ták że na pewną zgubę z wysoka leciał. NiesKor II 73.
patrz: POWINĄĆ SIĘ
– Tego Domu Godlewscy, Są y w Litwie, y w Wielkieypolszcze, ktorzy się z Ziemi Nurskiey powynosili, y tam poosiadali. NiesKor II 240.
patrz: POWYNOSIĆ SIĘ
– Albo też więc mowi w oblężeniu Metuli miasta Gepidow Sarmatow, ten herb nabyty, gdzie Augustus Cesarz ranionym został: atoli Appianus świadczy, że lubo to miasto długo się y potężnie broniło, niemogąc iednak szturmu wytrzymać Rzymianow, samiż go zapalili oblężeni, y wszyscy albo się wzaiem pozabiiali, albo w ogniu zpłonęli, żeby się tylko Rzymianom w niewolą nie dostali, komuż tedy z nich nadany, kiedy wszyscy zginęli? NiesKor II 334.
patrz: POZABIJAĆ
– gdy do Nowicyatu, z Domu Professow powracał. nieznaiomy młodzian, drogę mu zaszedszy, nie małą w złocie summę ofiarował. NiesKor II 92.
patrz: PROFES
– Długosz [...] powiada, że Henryk Kietlicz zakonu Minorytow, klasztoru S. Jakuba w Wrocławiu profess [...] wstąpił na Arcybikupstwo Gnieźnieńskie. NiesKor II 514.
patrz: PROFES
– z tey [Ludwiki Leszczyńskiej] był syn Michał Koronowski Profess zakonu Cystercyeńskiego, y corka Angela Zakonnica. NiesKor II 180.
patrz: PROFES
– Co się tycze tego, czy był ten Paweł Zakonu S. Dominika Profess, zda mi się bydź nie pewna Długosza relacya. NiesKor II 335.
patrz: PROFES
– Pierwey w Domu Professow y w Collegium posługi kuchenne odprawował, á potym do S. Jędrzeia posłany był. NiesKor II 665.
patrz: PROFES
– Po prowincyalstwie pierwszym, ambonę mu [Kasprowi Drużbickiemu] dano w Lublinie Trybunalską, na ktorey kazał dwie lecie. NiesKor II 92.
patrz: PROWINCJALSTWO
– Chryzostom w Zakonie Augustyańskim, Prowincyałem dwa razy, rządził swoię Prowincyą. NiesKor II 245.
patrz: PROWINCJAŁ
– Fundacyą uczyniła [Jadwiga, córka Jasłówny, Krajczanki Koronnej] na Prowincyałow Dominikańskiego, Franciszkańskiego, Bernardyńskiego, Karmelitańskich bossych iako y trzewikowych, żeby [...] Msza bywała za iey duszę. NiesKor II 422.
patrz: PROWINCJAŁ
– DROGON herbu Przerowa w Sendomirskim Woiewodztwie. NiesKor II 81.
patrz: PRZEROWA, PRZEROWA, PRZYROWA
– ...ten [Jan Kamieniewski] przysłabszego zdrowia na usługi Oyczyznie nie żałuiąc trzy razy na Seymy [...] posłuiąc na czwartym Krakowskim zachorowawszy, z tym się pożegnał światem. NiesKor II 473.
patrz: PRZYSŁABY
– Po czas stołu mniey przystoyną baieczkę wmięszał w dyskurs gość importun, ktorey bogoboyna Pani nie mogąc słuchać, mowę mu przerwawszy rzecze: Ja nie baykę powiem, ale rzecz prawdźiwą, na ktorą oczy moie patrzały. NiesKor II 280.
patrz: PRZYSTOJNY
– Ten to Iędrzey (luboć go Wapowski in fragmentis Hist: Mikołaiem zowie, á ztąd dał okazyą Okolskiemu, że dwoch Kościeleckich Podskarbich Koronnych liczy, iednego Iędrzeia, drugiego Mikołaia, ale ieden tylko był Iędrzey, iako z nadgrobku iego, przywileiow, Deciusza, Bielskiego fol. 516 Stryikow: lib: 23 cap: 5 poznać) po Szydłowieckim wziął Podskarbstwo Koronne, y Zupy Krakowskie w administracyą, ktore gdy trefunkowym ogniem, czy też złością czyiąś zapalone, tak się rozgorzały, że ich ciężko było ugasić, gdyż wiele bardzo ludzi ratuiących, to nieznosny fetor, to gruby dym podusił, tak że się nikt więcey odważyć niechciał, on z Bethmanem Raycą Krakowskim w owę płomienistą Etnę nie bez oczywistego niebespieczeństwa, ale dla miłości dobra pospolitego, zpuściwszy się, szczęśliwie pożar wszystek przytłumił; też same potym Zupy pierwszy prawie z Zupnikow w lepszy porządek wprawił. NiesKor II 639.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– Druga [mowa] także w Senacie na Seymie Warszawskim miana, w ktorey sprawę czyni swoiey funkcyi Kommissarskiey z Miastem Gdańskim, w tey się pokazuie, iak wiele ten przezacny Infułat pracował, żeby był domową woynę przytłumił. NiesKor II 484.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– Do Xiążęcia Pruskiego z Ianem Kostką Woiewodą Sendomirskim w legacyi iezdził, wszystko szcześliwie sprawił: tam heretycy w post gdy na ochydę wiary do postnych potraw, mięso y nabiały przymięszali, Hozyusz dowiedziawszy się o tym, samym tylko chlebem żył: powrociwszy z tey legacyi w Elblągu kościoł farny od heretykow zprofanowany odebrał, w Krolewcu rebellią wszczynaiącą się, powagą y rostropnością swoią przytłumił. NiesKor II 377.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– Słynął potym Iwonia z Goraia Sędzia Chełmski za czasow Kazimierza Wielkiego, ktory w poselstwie od tegoż Krola do Tatar wysłany, tlącą się y zaymuiącą woynę, pożądanym przytłumił pokoiem [...]. NiesKor II 253-254.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– Na Kozackiey rebellii przytłumienie, znaczną kwotę ludzi armował kilka razy, pierwszą razą Usarską chorągiew y dwieście piechoty, drugi raz czterystu ludzi zbroynych swoią szkatułą utrzymywał przez dwie lecie, indziey ośmset pieszych, dwieście dragonii, dwie chorągwie Usarskie, y dwie Kozackie; tak, że rożnemi czasy na ludzi woiennych, iako się z reiestrow iego pokazało, wysypał do ośmiu kroć sto tysięcy [biskup krakowski]. NiesKor II 190.
patrz: PRZYTŁUMIENIE
– W Chełmińskim Klasztorze Panien Zakonu Benedyktyńskiego, prawie na ow czas zpustoszałym, Magdalenę Mortęską Xienią postanowiwszy, wzbudził przytłumioną chwałę Boską, y reformacyi tego Klasztoru był obrońcą na potym zawsze serdecznym [biskup chełmiński]. NiesKor II 660.
patrz: PRZYTŁUMIONY
– [...] każdy z zyiących na tenczas Duninow, co rok złoty ieden, dawać był powinien: aby gdy kogo z nich przygoda iaka na fortunie zniszczyła, z tych pieniędzy zkładanych, mogł mieć przyzwoity z suplementem ratunek. NiesKor II 108.
patrz: PRZYZWOITY
– ...pierwszy w Dom swoy wniosł herezyą [...] w pałacu iego, wszyscy Panowie temiż błędami uwikłani tłumem się zchodząc, zbor sobie założyli, kazania pseudoministrow słuchywali... NiesKor II 279.
patrz: PSEUDOMINISTER
– Augustyn brat iego, za Zygmunta III w Moskiewskiey expedycyi pułkownikował. NiesKor II 212.
patrz: PUŁKOWNIKOWAĆ
– Konwent Sendomirski OO. Reformátow liczy go między swemi Fundátorámi. NiesKor II 24.
patrz: REFORMAT
– Po Retorskich y Filozoficznych pracach, Apostolską bawił się funkcyą [Stefan Kakowski]. NiesKor II 461.
patrz: RETORSKI
– [...] od tych był Floryan w Zakonie naszym bystrego dowcipu, po Retorskich y Teologicznych katedrach wysławiony [...]. NiesKor II 223.
patrz: RETORSKI
– [...] Korecki lubo tylko trzy tysiące miał ludzi swoich do boiu, przecięż ustępować, albo poddawać się nie myslił, przez trzy dni potężne. szturmy wytrzymawszy, gdy z wielkich dział, ktorych on nie miał, tabor rozerwali y w oboz wpadli Turcy z niemi się do ostatniego prawie tchu zcieraiąc, w prostego zołdata sukniach, ktore umyslnie dla tego wziął był na siebie, żeby się był mogł bespieczniey utaic, w niewolą wzięty, atoli z powagi twarzy swoiey poznany, do Konstantynopola na rumaku Tureckim, z wielkim Turkow tryumfem nad tak zacnym niewolnikiem był wprowadzony. NiesKor II 610.
patrz: ROMAK, RUMAK, RUMAK
– Są w druku te iego Xiąszki [...] Historia Telemaka Syna Ulissessa z Francuzkiego Polskim wierszem przetłumaczona Romans moralny Sandom: 1716. NiesKor II 389.
patrz: ROMANS, ROMANS, ROMANSZ
– Julius Facius Rektor Nowicyuszow to nim upatrował, y świadczył, iż roztargnenia pod czas modlitwy na myśli nie miewał. NiesKor II 666.
patrz: ROZTARGNIENIE
– Raz sobie zasmakowawszy w rekolekcyach [...] tak się w rzeczach Boskich zanurzała, że ie pospolicie bez żadnego rozstargnienia odprawowała. NiesKor II 280-281.
patrz: ROZTARGNIENIE
– [...] Przemysław [Domiechowski] naprzod Przeor Mogilski 1646, á potym Opat Czyrzycki Zakonu Cystercyeńskiego 1672, iest iego, Kazanie pogrzebowe w druku Rumacya do Narożnika. 2do Matka Bolesna, 3tio Ráy zabaw. 4to Práktyka zywey wiáry 1647 in 12. NiesKor II 61.
patrz: RUMACYJA
– [św. Stanisław Kostka] Był wzrostu miernego, twarzy piękney, białey y okrągłey, do ktorey się rumienność przymięszywała, włosa czarnego, oczy miał przezroczyste, mokre y nieiako płaczliwe. NiesKor II 668.
patrz: RUMIANOŚĆ, RUMIANOŚĆ, RUMIENNOŚĆ
– Starowolski o iego smierci więcey pisze, czego choć dość rzetelny historyk Długosz nie namienił. NiesKor II 749.
patrz: RZETELNY, RZETELNY, ZRZETELNY, ŹRZETELNY
– Gdy wszyscy do broni się ná nieprzyiáciela rzucili. Beata zrzuciwszy z siebie ślubne szaty, prochu dostawszy, dziáło nabiwszy, z wieży [...] strzeliłá. NiesKor II 56.
patrz: RZUCIĆ SIĘ
– Sam [ks. Firley] tedy nayliższym Sakramenta administrował, do chorych iezdził, lubo w starganym latami y pracami zdrowiu. NiesKor II 161.
patrz: SAKRAMENT
– Sam [ks. Firlej] tedy nayliższym Sakramenta administrował, do chorych iezdził, lubo w starganym latami y pracami zdrowiu. NiesKor II 161.
patrz: SAKRAMENT
– [Maciej Golanczewski, biskup kujawski] Sektę biczuiących się, albo Flagellantium z Polski wypędził. NiesKor II 244.
patrz: SEKTA
– Nad to zwykł się był [Kasper Drużbicki] rozgami smagać, y dwiema żelaznemi grzebieniami ciało szarpać. Odprawiwszy zaś to święte nad sobą morderstwo, obrazki zwłaszcza Ukrzyżowanego Chrystusa, do zkatowanych y krwią pluszczących członkow przykładał. NiesKor II 93.
patrz: SKATOWANY
– Za iego Pasterskim staraniem, przy Nuncyuszu Stolicy Apostolskiey, Lutrowie xięgi, w poł Toruńskiego rynku w roku 1512 palono. NiesKor II 592.
patrz: STOLICA
– [...] Woiewoda Trocki, gdy do niego przyiachał kapłan w poselstwie dał mu gospodę na zamku: nie dały spokoynego odpoczynku strachy po zamku grassuiące [...]. NiesKor II 85.
patrz: STRACHY
– Niedouczone lata, ba y zwątlone zdrowie, prawie mu nadziei nieczyniłu, żeby był mogł kiedyżkolwiek widzieć się w tey sukience zakonney [...] Generał czy to z instynktu iakiegoś Boskiego, czyteż usilną y pokorną proźbą iego zdjęty, przyiął go do Zakonu. NiesKor II 196.
patrz: SUKIENKA, SUKIENKA, SZUKIENKA
– Sukienki świetne zrzuciwszy á w płoćienne owe y podłe ustroiwszy się, poszedł do collegium naszego. NiesKor II 665.
patrz: SUKIENKA, SUKIENKA, SZUKIENKA
– Włosiennicy y sukienki siermiężney nigdy nie zkłada. NiesKor II 758.
patrz: SUKIENKA, SUKIENKA, SZUKIENKA
– Za iego Rektorstwa w Nowicyaćie naszym Krakowskim, młodźian ieden sukienkę na siebie zakonna biorąc, złty swoy pierzćionek na obrażie [...] zawiesił. NiesKor II 347.
patrz: SUKIENKA, SUKIENKA, SZUKIENKA
– Dąbrowski Herb Panna [...] w sukni białey, w koronie złtey na głowie, we dwie razem dmie trąby, mosiężne. NiesKor II 4.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– gdy iey w Wenecyi bardzo bogatą y modną materyą kupiono, żadną miarą nie dała tego na siebie przewieść, żeby była w sukni z niey zrobioney chodźiła. NiesKor II 568.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– [...] był [...] Kanonikiem Krakowskim, Kollektorem święto Piotrza w Polszcze, daley kanclerzem Koronnym. NiesKor II 259.
patrz: ŚWIĘTOPIETRZE, ŚWIĘTOPIETRZE, ŚWIĘTOPIOTRZE
– Bywało y to, że go [błogosławionego Michała Gedroyca] biesi po kościele włoczyli, targali: zkąd bracia, gdy do kościoła na jutrznią przychodzili, miotełki otrzaskane znaydowali, iego zaś w kącie gdzie, albo za obrazem ledwo tchnącego. NiesKor II 197.
patrz: TCHNĄĆ
– Brzeżewski continuator życia iego, z Matrykuły Doktorow w Akademii Krakowskiey dowodzi, że ten Michał 1460 między Bakałarzow Teologii był policzony. NiesKor II 195.
patrz: TEOLOGIA
– [...] od tych był Floryan w Zakonie naszym bystrego dowcipu, po Retorskich y Teologicznych katedrach wysławiony [...]. NiesKor II 223.
patrz: TEOLOGICZNY
– Okolski tom: 3. fol: 67. pod herbem Topor, kładźie list Zygmuntá I. Krolá Polskiego, w ktorym approbuie, list od Tęczyńskich dany Ludwikowi Decyuszowi, ktorym go do herbu swego Starza y do familii przyimuią, y że wszystkim iego potomstwem; tamże o ich urodzeniu zdawna szlacheckim, herbie y zasługach námienia. NiesKor II 34.
patrz: TOPÓR
– [...] gdy się trafiło konwersować z ludzmi nie zewszystkim trzezwiemi, albo ięzyka rozwiozłego, zawsze się starała [Maria Kazimiera], aby miała w ten czas przy sobie ludzi poważnych, albo duchownych, z ktorych by obecności tam ci wstręt iaki mieli [...]. NiesKor II 500.
patrz: TRZEŹWI, TRZEŹWY
– [...] Korecki lubo tylko trzy tysiące miał ludzi swoich do boiu, przecięż ustępować, albo poddawać się nie myslił, przez trzy dni potężne. szturmy wytrzymawszy, gdy z wielkich dział, ktorych on nie miał, tabor rozerwali y w oboz wpadli Turcy z niemi się do ostatniego prawie tchu zcieraiąc, w prostego zołdata sukniach, ktore umyslnie dla tego wziął był na siebie, żeby się był mogł bespieczniey utaic, w niewolą wzięty, atoli z powagi twarzy swoiey poznany, do Konstantynopola na rumaku Tureckim, z wielkim Turkow tryumfem nad tak zacnym niewolnikiem był wprowadzony. NiesKor II 610.
patrz: TURECKI
– Tenże [Komornicki] z Seymu 1678 na ugodzenie spraw od Węgier pogranicznych, Constit: fol: 12, y na lustrowanie Starostw Chęcińskiego y Zarnowskiego, Constit: fol: 14, y na wysłuchanie pretensyi Xiązęcia Kurlandzkiego, Constit: fol: 43. y do pisania Konstytucyi, Constit: fol: 54. NiesKor II 565.
patrz: UGODZENIE
– Tenże w roku 1376, ale iuż Starosta Krakowski od Elżbiety Krolowy, na uśmierzenie tumultu przez Węgrow wszczętego wysłany w Krakowie, gdy na koniu wyiachawszy, zawaśnione na siebie strony koi, ieden z Węgrow, tak go strzałą w szyię ugodził, że z konia zpadszy, w oczach ich skonał. NiesKor II 539.
patrz: UGODZIĆ
– Ciż zgodnie autorowie twierdzą, że się w Polszcze urodził: bo gdy Bolesław Krzywousty z Prusakámi woiował, Rycerz Dołęga nazwany, herbu Pobog, z boku z zasadzki, wodza Pruskiego woyska, ták dobrze z kuszy ugodził, że go z konia zwalił y z życia wyzuł; czym przesytraszeni ludzie iego, snadniey potym od Polskiey szabli porażeni zostáli. NiesKor II 49.
patrz: UGODZIĆ
– Fundował Manaster Bazylitow Unitow, ktorym dobra [...] służby pewne w Woiewodztwie Witebskim z ieziorkiem puścił. NiesKor II 520.
patrz: UNIT, UNITA
– Był ten Wincenty, práwowierny religii katolickiey pamiętny zelant, karności kościelney przestrzegal: ná kánonikow hoyny, ktorym zasługi ich kompensuiąc, do stołu swego dobra należące puszczał: kościoły iedne, dźiesięcinami uposażał, drugie z gruntu erygował. NiesKor II 54.
patrz: UPOSAŻAĆ
– Teuto Teutonicus herbu Doliwa, Ociec Janá Proboszcza Miechowskiego drugiego, ktory tenże klasztor, dobrámi koło Wielunia uposażył. NiesKor II 55.
patrz: UPOSAŻYĆ
– [...] pewnego czasu, gdy on [B. Michał] dyscyplinę czynił, rozgami dyabeł go usiekł, tak, że ich o iego ciało potrzaskał [...]. NiesKor II 197.
patrz: USIEC
– [...] siłá to w srebrze, to w bogátych apparatach temuż Kościołowi ozdoby przyczynił: czym sobie niebo uskarbił, do kąd się z światá przeniosł w roku 1425. NiesKor II 746.
patrz: USKARBIĆ
– Hetman żartuiąc sobie z niego, Kiszką go zwać począł [...] aż gdy też y inni dworscy potakuiąc Panu, tytuł ten na uszczypnienie Zgierskiego poczęli mu z urąganiem wyrzucać, ten niecierpliwością uięty, adwrsarzom swoim podobnemiż się wżwawie odcinał żartami... NiesKor II 522.
patrz: USZCZYPNIENIE
– Z żebrakami gruby chleb w zamianę biorąc, za światły, nim się z gustem swoim zasilała [Anna, córka Krzysztofa Jakubowskiego]. NiesKor II 394.
patrz: W ZAMIANĘ
– Ze záś Sármátowie Wandali, Gállia y Włoską źiemię wexowáli w krotce, domyślą się Parisius, że ieden z nich Doliwa rzeczony, pokoy od Galliena w roże ułożony zapalił, zkąd zá herb, trzy mu roże nádano. NiesKor II 52.
patrz: WEKSOWAĆ
– Widząc w inszey barwie, bo w zakonney sukience poprzysiężonego sobie sługę, wiadomie się o niego bies iako o swego kusił. NiesKor II 214.
patrz: WIADOMIE, WIADOMO
– Dom Kiszkow pierwszy, Aryańską wiarę do Litwy wprowadził. NiesKor II 524.
patrz: WIARA
– Maciey Grąbczewski Sądowy Ziemski Tczewski 1654 [...] był y Vice aekonomem Malborskim. NiesKor II 302.
patrz: WICEEKONOM
– Krzysztof Dobiński Kánonik Gnieźnieński Viceprezydent Trybunału 1729. NiesKor II 45.
patrz: WICEPREZYDENT
– Bazyli [Godebski] [...] Rektor Piński, potym Vice Rector Akademii Wileńskiey... NiesKor II .
patrz: WICEREKTOR
– ...wichrzącemu w Włoszech kazał głowę uciąć. NiesKor II 693.
patrz: WICHRZĄCY
– U nászego X. Petra Sancta cap: 65. widzieć takich kilka herbow, w ktorych chłopiętá, czy też Panny ná instrumentách roznych dętych graią. NiesKor II 5.
patrz: WIDZIEĆ
– Wszystek sprzęt widzieć było, ziemia miasto łoszka, paciorki do modlenia, y instrumenta do umartwienia ciała. NiesKor II 196.
patrz: WIDZIEĆ
– Widząc w inszey barwie, bo w zakonney sukience poprzysiężonego sobie sługę, wiadomie się o niego bies iako o swego kusił. NiesKor II 214.
patrz: WIDZIEĆ
– Jedneyże dźielnicy z Konoiádzkiemi, iáko świádczy Ms. o Familiach Pruskich, Okolski tákże lubo ich ná swym mieyscu opuścił, przecięż pod herbem Topor powiada, że Jakub Konoiadzki, pierwszy nazwány Dębołęckim (luboć inni ich piszą Dębołęski) miał za sobą Decyuszownę Bárbárę Wielkorządczankę Krákowską. Acta Grodzkie Ostrzeszowskie transakcyą Domu tego zapisały w roku 1602. NiesKor II 32.
patrz: WIELKORZĄDCZANKA
– ...z Sępow za Woyskiem polatuiących, nie dobrego wieszczbę Starożytność bráła. NiesKor II 3.
patrz: WIESZCZBA
– Officium o Nayś. Troycy, żeby wikaryuszowie tameczni śpiewali; ufundował... NiesKor II 751.
patrz: WIKARIUSZ
– Już był destynowány wielkim posłem do pogodzenia Europeyskich prowincyi, ale gdy ta ugoda nie doszłá, zá iego rádą windykowáne Prusy, oswobodzona od Domowey woyny Oyczyzna. NiesKor II 66.
patrz: WINDYKOWANY
– O tym dowiedziawszy się [o śmierci męża] Błogosławiona Jutta, wolnieyszą będąc, tym więcey przyczyniła uczynkow miłosiernych, modlitw y prac koło ubogich [...]. NiesKor II 590.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Gdy krolowie Polscy, oraz y Węgierskim berłem rządzić poczęli, zasmakowawszy sobie Polskiey wolności , wyzuli się [Komorowscy] z własney Oyczyzny. NiesKor II II, 566.
patrz: WOLNOŚĆ
– Zdzisław Arcybiskup Gnieźnieński XVI, prawdać że go Ianicius do herbu Ciołek naciąga, atoli ia z większą częścią autorow trzymam, że tu należy: z Kanonika Gnieźnieńskiego, na tę Katedrę wstąpił 1184, gdzie siedząc lat piętnaście, stał się wszystkim wizerunkiem dobrego Pasterza, bo y Duchowieństwo karnością kościelną obostrzył, y Kościoł Katedralny, w bogaty od złota srebra y pereł apparat ubogacił: nadto wyciąwszy wiele lasow, Chrostow, na pustych y zarosłych polach, wiele wsi założył y Miasteczek, poszedł do Pana po zapłatę prac swoich w roku 1199. NiesKor II 428.
patrz: WYCIĄĆ
– Ten [Hieronim Filipowski] z Stefanem Batorym, na tenczas Xiążęciem Siedmiogrodzkim, w Węgrzech żołd prowadził, do ktorego stanow Koronnych y W. X. Litewskiego posłował. Biel. fol. 726 Constit. 1564 fol. 75, á gdy Stefan na tronie Polskim zasiadł, Hieronim we wszystkich expedycyach z nim zwycięsko stawał, osobliwie pod Toropcami, kędy pierwszą straż nieprzyiacielską wyciął, y niewolnika do Krola przyprowadził [...]. NiesKor II 149-150.
patrz: WYCIĄĆ
– Tomasz Biskup Wrocłąwski [!] na Slasku, obrany 1232, o czym Długosz w Historyi, mąż y nauki y rostropności niepospolitey; Wiele iednak na tey Pasterskiey funkcyi ucierpiał, od Bolesława łysego Xiążęcia Legnickiego, w Gorce albowiem dobrach Opata S. Mariae de Avanda dokąd był ziachał na poświącanie Kościoła, poimany, y z Bogufałem Proboszczem, y z Herkardem Kanonikiem, y w Zamku Ulay do więzienia wtrącony, kędy nad podeszłym w lata, litości nie maiąc Biskupem, poty go trapił Xiężę [!], aż wymęczył na nim, to, czego sam chciał; tak wyszedszy z niewoli, w krotce potym przeniosł się na wolność synow Boskich 1267. NiesKor II 428.
patrz: WYMĘCZYĆ
– Piotr Halka Hetman woyska Ruskiego, z Rusią wpadszy do Polski, Sendomirski kray spustoszyli, y w Korczynie zamek drewniany spalili: zebrali się na nich Sendomierzanie, u Lublina z niemi się potkali, y lubo naszych daleko mniey było, Rusi więcey, bo y Litwę y Tatarow na pomoc sobie zwabili, przecież ich porazili, drugich ktorzy salwuiąc życie, do Lublina byli uciekli, gdy Polacy oblegli, tak ich głodem wymorzyli, że się poddać musieli, działo się to w roku 1300 Biel: fol: 205. NiesKor II 349-350.
patrz: WYMORZYĆ
– ...ieden Gryf [...] iezdzca z koniem wsponami wzwartych na powietrze wynosi... NiesKor II 323.
patrz: WZWARTY
– Zimie záś tego roku do Mázoszá [!] wtargnął, ogniem y mieczem straszny. [...] więcey nástępuiącego roku szkody támże poczynił: bo Pułtusk y wsi 130. Kościołow 30. spaliwszy, cztery tysiące ludźi poimał, [...] atoli pod tenze sam czás, Krzyzácy w dobrá iego zaciekli, stada mu y bydłá zagárnęli. NiesKor II 23.
patrz: ZACIEC
– [...] są w druku te iego [Hinczy] pisma [...] Mátká Bolesna Márya, to iest tłumáczenie Męki Páná Chrystusowey, ktora boleść Mátce Boskiey zádawáłá [...]. NiesKor II 362.
patrz: ZADAWAĆ
– [...] Przemysław [Domiechowski] naprzod Przeor Mogilski 1646, á potym Opat Czyrzycki Zakonu Cystercyeńskiego 1672, iest iego, Kazanie pogrzebowe w druku Rumacya do Narożnika. 2do Matka Bolesna, 3tio Ráy zabaw. 4to Práktyka zywey wiáry 1647 in 12. NiesKor II 61.
patrz: ZAKON
– Zakonowi za niewolnika się y bydlę oddał, tego żądaiąc, aby się z nim zakon, iak z niewolnikiem y bydlęciem obchodził, do wszelakiey go roboty zażywał. NiesKor II 95.
patrz: ZAKON
– z tey [Ludwiki Leszczyńskiej] był syn Michał Koronowski Profess zakonu Cystercyeńskiego, y corka Angela Zakonnica. NiesKor II 180.
patrz: ZAKON
– Pawła z Dominikańskiego Zakonu Długosz pisze iuż bydź wziętym na Biskupstwo 1209. NiesKor II 335.
patrz: ZAKON
– [...] z tey [Ludwiki Leszczyńskiej] był syn Michał Koronowski Profess zakonu Cystercyeńskiego, y corka Angela Zakonnica. NiesKor II 180.
patrz: ZAKON
– Długosz [...] powiada, że Henryk Kietlicz zakonu Minorytow, klasztoru S. Jakuba w Wrocławiu profess [...] wstąpił na Arcybikupstwo Gnieźnieńskie. NiesKor II 514.
patrz: ZAKON
– Co się tycze tego, czy był ten Paweł Zakonu S. Dominika Profess, zda mi się bydź nie pewna Długosza relacya. NiesKor II 335.
patrz: ZAKON
– Zona iego [Abrahama Gołuchowskiego] primo voto Kopciowna, z ktorey [...] było pięć corek, z tych [...] piąta Brygitką w Brześciu. [...] Dominika [syna Abrahama] tylko dwie corki zostały, [...] druga Zakonnica Brygitka. NiesKor II 250.
patrz: ZAKONNICA
– Anna [była] Zakonnicą Brygitanką w Brześciu Litewskim. NiesKor II 273.
patrz: ZAKONNICA
– [Filon Siemionowicz Kmita] ten się pierwszy Czarnobylskim zwać począł, od zamku Czarnobyla, ktory wziął zamianą od Krola Augusta, za oyczyste dobra na Podolu [...]. NiesKor II 538.
patrz: ZAMIANĄ
– Kazimierz Chorąży Ośmiański od Moskwy okrutnie zamordowany 1661, w Wilnie leży. NiesKor II 131.
patrz: ZAMORDOWANY
– [...] portret [...] o ziemię rzuciwszy zdeptała, y farby wszystkie zatarła, a na tym mieyscu obraz Nayś: Matki wyrysować kazała. NiesKor II 318-319.
patrz: ZDEPTAĆ
– O nim X. Bielicki w Kazaniach swoich rzecz táką pisze, dano mu znáć w dzień Wniebowzięcia Mátki Boskiey, że pod pałac iego podszedł zwierz iákiś niewidany, porwał się od stołu Xiążę; ale go pobożna Márszałkowa przytrzymałá duchownemi rácyami; wypadli łowczy, iy z gromadną psiarnią, obracáli zwierza, ktory raz lisa, drugi raz wilka, inszemi rázy pomięszáne się pokazywało monstrum, á chárty zmordowáwszy raz drugi y trzeci, w bliską trzcinę ná bagna wpadszy, tego tylko głosem ludzkim żałował, że sam Márszałek w to święto, ná łowy nie wyiachał: żona iego Anna Chodorowska Podkomorzanka Lwowska, wdowa po śmierci Xiązęcia Wiśniowieckiego Konstántego Woiewody Bełzkiego: ale to małżeństwo niepłodne: z pierwszą záś Elżbietą Ostrorogowną Stárościanką Rohátyńską, zpłodził ten Marszáłek corkę, Kátárzynę, ktora się małżeńską ligą dostáłá Micháłowi Xiążęciu Wiśniowieckiemu Kánclerzowi Litewskiemu. NiesKor II 56.
patrz: ZMORDOWAĆ
– O Iędrzeiu swiadczy Orichov: że osobliwszym iego fortelem, Starodub z gruntu iest wywrocony, z ktorey okázyi zmordowany, w krotce umarł. NiesKor II 358.
patrz: ZMORDOWANY
– MA bydź podkowa biała, do gory góry [góra:subst:sg:gen:f] bárkiem, ni brama wystáwiona, krżyż złoty u niey ná wierzchu, y srzodku, w posrzodku podkowy strzałá biała albo bełt, żelezcem ná doł, w polu błękitnym, w hełmie skrzydło sępie, á przez nie strzała z żelezcem Doł w prawą obrocona NiesKor II 48.
patrz: ŻELAZCE, ŻELEŚCIE, ŻELEZCE, ŻELEŹCE, ŻELEŹCE, ŻELIŚCIE