– ROSOMAK [...] Scaliger go názywa Vulturem quadrupedem, Sępem czwornożnym, álbo Sępem chodzącym, bo tákże wiátrem, naydaley uczuie ścierw, do ukontentowania swego żarłoctwa. ChmielAteny I 485.

– W Obdorze tákże Sámoiedzkiey Prowincyi był Bałwan ZŁOTEY Baby, ktorey ná ofiarę bito Jelenie y futrá dawáno Sobole. ChmielAteny I II, 430.

– INSECTA Naturalistowie zowią niedoskonałemi, małe Zwierzęta, krwi w sobie nie maiące, iedne lataiące, drugie po ziemi y w ziemi żyiące inne partim na ziemi, partim na powietrzu przebywaiące, iako to PSZCZOŁY, MUCHY, SZARANCZA, PAIĄKI, BOMBYCES, alias Iedwab robiące robaczki, CANTHARIDES, albo MUCHY Hiszpanńkie zielone, złoto, świetne, KONIKI, CICINDELAE, albo NOCTICULAE, toiest robaczki koło S Iana w nocy iak ogień świecące się, SLIMAKI, MROWKI, SCARABAEI Cornuti, toiest IELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, y MOTYLE. etc. ChmielAteny I 603.

– Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny I 477.

– A te Vasa o ktorych piszą Historycy tylko było substytuowane adinstar Arki przymierza, adinstar Tabularum Teſtimonij, y nakſztałt Rozgi Aaronowey formowane, ponieważ nulla o nich w Pismie S. post Restaurationem Templi mentio Co zaś Teolog Pańſki Apoc: cap: 11. o Arce temi wspomina słowy [...]. ChmielAteny I 117.

– Czwarta przyczyna upadku wielkich Krolestw ABDIKACYA, Co iest w pośrodku Morza rzucić wiosła, popalić zágle, utopić Sternika, w poiedynku związać ręce broń wydarłszy, tonącemu umknąć ręki, w ciemnościach błądzącemu odebrać latarnię, wyłupić oczy, a nie dać Powoderza. Wczesne iednak extra periculum Państwa, wolne są y praktykowane ABDYKACYE przy zachodzącym Statuum Regni konsensie. ChmielAteny I 437.

– TYTUŁ SIODMY, TEY XIĘGI. ABECEDARYUSZ á iuż UCZONY, INCIPENS á iuż CONSUMMATUS; álbo SCYENCYA o WYBORNYCH TERMINACH, o Nomenkláturze, de Lusu Verborum, o Anágrámmátách, Prowerbiách, Głosach Zwierzęcych, Terminách rożnym Kunsztom służących. ChmielAteny I 50.

– Natale solum Cardanus naznacza Jednorożcowi Murzyńkie, vulgo Abyssyńskie Knieie, y puszcze: AEltanus gory Indyniskie. ChmielAteny I 127.

– CLITORIUS Zrzodło w Arkádyi tey iest włásności, że kto z niego piie wodę, wielką ma do Winá ábominacyą, iáko piszą Naturalistowie, á Owidiusz wyraził Wierszem: [...]. ChmielAteny I 468.

– EX SACRIS non SACRA álbo SCYENCYA o BAŁWANACH w PISMIE SWIĘTYM WSPOMNIANYCH, NIE DLA ADORACYI, LECZ DLA ABOMINACYI. Inferentur przytym y inne Numina ex occasione dla erudicyi Ciekáwego Czytelniká. ChmielAteny I 29.

– Tużby należyć miała LEX REGIA, ieszcze za panowania Krolow w Rzymie postanowiona, potym in Statu Democratico abrogowana, lecz de novo wskrzeszona za Oktawiana Augusta, na ktorego Osobę Pospolstwo Imperium, y cáłą Jurisdykcyę złożyło. ChmielAteny I 361.

– ACHATEK, po Łácinie Achates, rożnego koloru znáyduiący sie, osobliwie Indyiski, rożne figury, częstokroć to drzewá, to rzek, skał reprezentuiący. ChmielAteny I 549.

– Pomaga ná ukąszenie wężá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca, przez iákąś antypatyą w ustá wzięty prágnienie gási teste Solino et Plinio. U Pyrrusa Krolá Epyru według Soliná Autorá był Achátek dziewięć Muz z Insigniami y Apolliná wyrażáiący. ChmielAteny I 549.

– W Skárbcu S. Márká w Wenecyi iest Achátek, głowę ukoronowáną reprezentuiący, iáko świádczy Leander ChmielAteny I 549.

– Ambrosius piszący o Kámięniách wspomina że widział Achátek z Xiężycem y kołámi Niebieskiemi. ChmielAteny I 549.

– W Poetycznych Fabułàch byli Krasomowcy Ulysses y Nestar: Ten Ulysses oręze Achillesowe, piękną wymową u Sędziow pozyskał, ktore Ajaxowi ex dono náleżeli: Tulit arma disertus, [...]. ChmielAteny I 973.

– TURKUS [...] po Akcie pogrzebowym y Fortunie Nieboszczyka dysponowaney innemu dostał sie Panu, znowu wesołość y całość miał przywroconą. ChmielAteny I 561.

– Extant in hunc ſinem Mythologiae, albo wykłady Pogańskiey Religij y Fabuł Poétycznych od Mądrych Autorow y dowcipnych, Moribus et veritati adaptowane, a te pokazuią się bydź kopiie z naszych Chrześciańskich, albo z Synagogi wzięte Oryginałow. ChmielAteny I 43.

– Druga Część Artis Numerariae iest ADDYCYA, kiedy liczbę pod liczbą coraz kładąc, tandem rázem summuiemy. ChmielAteny I 156.

– ARITMETYKA Chrześciańska nie z Numeracyi wielu Pieniędzy, nie z Addycyi, co raz więcey przydaiąc, nie z Multyplikacyi Summ, ale z Dywizyi na Kościoły, Szpitale, Ubogich constare powinna, według dowcipnego Poety zdania. ChmielAteny I 158.

– Nie máłego podziwienia godne Kámienie owe w Indyi Ludzi przy sobie stoiących y ná się pátrzących w Admierácyą y niemotę podáiące. ChmielAteny I I, 562.

– JANOWI III. Krolowi [...] przyniesiono rzecz ádmiracyi godną, Szczupaka zębámi Lisa záżartego, i ták wraz z Lisem przyniesionego. ChmielAteny I I, 479.

– S. LEO II [...] postanowił warować się Simonii w Administracyi Sakramentow. ChmielAteny I II, 152.

– W roku 18. żeniącym się wolna chudoby swoiey dana administracya. ChmielAteny I II, 19.

– Z Godnieyszych iednák Familii administrowáli Państwo [Egipt] iáko to Cetes albo Proteus. ChmielAteny I II, 648.

– O Rzeczypospolitey i iey Aministrowaniu. ChmielAteny I I, 245.

– O Rzeczypospolitey i iey Administrowaniu. ChmielAteny I I, 243.

– CZłowiek u Grekow zowie się Microcosmus, to iest Mały swiat; że co w Wielkiey swiátá admiruięmy Fabryce, to w małey Człeká znáydujęmy strukturze. ChmielAteny I 581.

– Cokolwiek Dictorum, Factorum, Swiát teráz admiruie, Grekow to wielki koncypowáł dowcip. ChmielAteny I II, 436.

– Konfrontowano czas wpuszczenia Szczuki, z czasem ználezienia, ádmirowano, że żył lat 267. iáko pisze Gesnerus, Jonstonus, y inni. ChmielAteny I I, 528.

– LEO, álbo Lew Rybá, Że ma ogon długi iák u Lwá, ktorą zá Leona IV Papieża do Rzymu przywieziono dla widzenia y ádmirowánia. ChmielAteny I I, 527.

– Paweł Biskup Krákowski excessivus w kompanii 70. osob słyszał z Nieba admonicye: Vae tibi Paule. ChmielAteny I II, 344.

– SPECYFIKACYA AKADEMII Wszystkich w Swiecie z Windelina, Lochnera, Nidendorffá, Pikcinella, y innych Autorow odemnie zebranych, z adnotacyą Roku ktorego iest fundowana ktora, y co w ktorey osobliwego. ChmielAteny I 388.

– ANEMONE iest Kwiat [...] iákoby według baiecznych Poétow ze krwi Adonidesa od wieprzá zábitego, urodzony. ChmielAteny I 547.

– W Chinach są Ptaki Krolewskiemi zwane [...] O tym Ptaku Chińskie ták decantant wiersze, że adumbruie Humeris virtutes [...] Tego Ptaká essugies malowane na sukniach Imperatora. ChmielAteny I 520.

– WIELBŁĄD [...] Jest bardzo pamiętny urazy, y po długim czásie na swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny I I, 489.

– Koło tey Kuli, álbo Okrągu Wodo-Ziemnego przeciąga się AER, álbo Powietrze ná trzy Regiones, álbo kontygnacyę niby piętrá podzielony. ChmielAteny I 154.

– Są też tám [w kopalniach] rury niby kánáły albo oddechy niby do Piwnic, ktoremi áeryę zdrową ze dworu wpuszczáią. ChmielAteny I 632.

– Ma [topaz] moc wielką ná Lunátyczne áffekcye. ChmielAteny I I, 561.

– BRITANICUS RYBA [...] Człeka do siebie wabi, iako mu prezentuie affekt y przychylność, tak nic się złego nie spodziewaiącego pożera. ChmielAteny I I, 525.

– Ztąd byli estymowani Rymortworcy, Wierſzopiſy u Krezá Krola Łydow [!] Pindarus, u Scipiona Afrykana Emius, u Alexandra Homerus, u Augusta Cesarzá Wirgiliusź, u Mecenasa Horatius u Gracyana Ausoniusż, w Rzymie y w Polszcze Káźimierz Sarbiewski Jezuita Laureatus Wiekow świeżych Wierszopis. ChmielAteny I 386.

– Dziewiąty S. SZYMON Chananeusz, przez Mezopotamią, Persią, Egypt Libię, y bliższym Afrykanom Chrystusa opowiadał, piłą przerznięty w Persii, Roku Pańskiego 63, 28. Pazdziernika. ChmielAteny I 1009.

– Apollonowi dedykowane Laurowe Drzewo, Oliwne y Lotos (po Polsku non bene exprimitur Obrosłnica [!] Afrykańskie drzewo:) Bachusowi Winna Mácica Haedera, álbo Bluszcz, y Winny list; Cererze Dąb, Mák, y wszelakie zbożá kłosy: Dyánie Knieie, y Dyptan ziele, Jeleniow postrzelonych Lekarctwo; Herkulesowi Jawor y Topolę: Jowiszowi Dąb y Buk [...]. ChmielAteny I 23.

– CUKROWE trzciny [...] są mięsiste, cięszkie, ktore tłuc y [...] warzyć potrzeba aż zbieleią a potym w głowy akommodować formą na to zrobioną. ChmielAteny I I, 539.

– ALABASTR rodzi się w Indyi [...] y po rożnych Kráiach światá. ChmielAteny I 635.

– Stroy iego [arcykapłana żydowskiego] był [...] ná spodzie száta alba lniána długa aż do ziemi; na wierzchu száta hyácyntowá z rękáwami aż do kostek. ChmielAteny I II, 550.

– Sam widziałem nakształt bibuły kawałek Albestu, ktory do ognia przytkniony, był iák ogien, odięty od ogniá wlot znowu cały iák bibułá. ChmielAteny I I, 550.

– ALBEST álbo Amianthus, iest to Kámien według Pliniuszá w gorách Arkádyi rodzący sie, ták miętki, że się da prząść y płotná z siebie robić, á z płotná Obrusy, koszule, Száty; ktore zábrukáne, nie praczki ani wody, lecz ogniá potrzebuią; w ktory wrzuciwszy wypaliwszy się, czyste zostáią. ChmielAteny I I, 500.

– Tamże [w płd. Francji] iest Miasto CASTRES, to iest, Zamek Albigensow. ChmielAteny I II, 59.

– Leonowi X. Papieżowi Alchimista Księgę przypisał o Alchimii, alias o robieniu złota, pretenduiąc znacznego pieniężnego honorárium; a Papież workow wiele kazał mu naszyć, powiedaiąc Ty Złoto robisz, to tylko workow potrzebuiesz, nie złota[.] ChmielAteny I 135.

– DĄB porządkiem Alfábetu pierwszy swemi ex patiatur gáłęziámi, według Pospolstwa opinij lat 100 rosnący. ChmielAteny I 539.

– Ztąd z Babylonu zprowadzone do Stambułu Alkorany, odłożone nástronę w Saraiu wielkim zakazawszy czytać wszelkiey kondycyi Ludziom pod karaniem maledictionis. ChmielAteny I 1106.

– Z razu ta Księga zwała się ALFULIAN, toiest Rozdziały, gdyż baiał ten Pseudo Prorok, że mu Rozdziałami, albo poczęśći, nie razem Zakon od BOGA dawany, potym tęż Księgę Arabowie nazwali ALKORAN, toiest Pismo. ChmielAteny I 1097.

– KOLUMNY y FILARY Tych ATEN albo KATALOG AUTOROW Ktorych powagi w komponowaniu Tey Księgi zażyłem. [...] Alkoran Turecki. [...] ChmielAteny I 7 nlb.

– Pismo te Machometa po śmierci iego w lat 100 nieiaki Odmen albo Osman w iedne zebrał Volumen, z pomocą Machometanow uczonych, y na 7 rozdzielił Ksiąg, nazwał ALFURKAN, czyli ALKORAN: [...]. ChmielAteny I 1097.

– PADUS vulgo PO; od Grekow Eridanus nazwany, inaczey PHAETONTIS FLUVIUS, Jasna Swiata Rzeka, bo Faetonta Syna Febusowego upádkiem z Nieba obiaśniona Z łona Vezuli, albo Vezus wierzchołka iednego Gor Alpeńskich płynąca. ChmielAteny I 563.

– Kozo - Lub Ryba [...] tę Rybę wyraża Inamorata, a Koza reprezentuje Amazonkę, albo Inamoratkę często zle cuchniącą trybem Koz. ChmielAteny I I, 532.

– AMARANT Kwiat, choć się zdaie iuż opadać y usychać, byle wodą był skropiony, znowu się odnawia y ożywia. ChmielAteny I I, 547.

– Zwierzęta [...] trzecie w Wodzie y na Ziemi czasami przebywające Amphibia zwane, iako Wydra. ChmielAteny I I, 471.

– AMIRON Ryba tey iest natury gdy Człek na nią patrzy, upiie się, y gniewem zapali, gdy zaś iey pożywa, z piianego trzeźwym, z gniewliwego łagodnym się staie. ChmielAteny I, 524 ChmielAteny I I, 524.

– Jezeliby od Klarystow do Kontrybulatow chciáł się kto przenieść, mutando Religionem musi się chrzcić de novo, y to to iest Anabáptystow Sekta. ChmielAteny I 791.

– Drugá [herezja] MENNONISTOW, ktorzy są sekty Anabaptistow, ná rozne Sekty y imiona podzielonych. Autor tey Sekty iest Menno, nie iáki we Frizyi, Syn Szymona Pásterzá vulgò Predikántá. ChmielAteny I 790.

– Regiment zowie się Regimen, albo Regimentum po łacinie Ianczarowie, Ianizari. ChmielAteny I 84.

– TERMINY MYSLISTWU SŁUZĄCE Łowczy, Myśliwiec, Doieżdzacz, po Kniei krzyczący, Kotłowy, nawarę preparuiący, Instrumenta do Myślistwa należące: Fuzye, Muszkiety, Ianczarki, Smycz, Obroże, Swory, Trąby Myśliwskie, Sieci, Roziazdy, Poły, Siatki, na przepiorki, Wabiki rożnych Zwierząt, y Ptactwa głos imituiące. ChmielAteny I 80.

– KON Morski [...] Iest Zwierz ciałá składem do Brytána Angielskiego podobny głowę iednak Końską máiący, gruby bardzo w sobie y otyły, w wodzie rybámi, ná lądzie tráwą żyie. ChmielAteny I I, 477.

– Cynopolitani, odpsow nazwáni, że psa ádorowali. Tu rzecz śmieszną annotuię: Cynopolitani, psa adoruiący, ziedli rybę Czecugę Bożka Xyrynchitow, a Xyrynchitowie vice versa ziedli psa Bożka Cynopolitanow, y tak z sobą do krwawey przyszli woyny. ChmielAteny I 18.

– Od tych tedy pierwszych igrzysk, tak Kroniki swoie annotowali Grecy: Anno primo Olympiadis 1mae to ieſt w Roku pierwszym, Pierwszych Igrzysk Olympickich: Annô Secundo Olympiadis: Anno 3tio Olympiadis imae Annô 4to Olympiadis 1mae. ChmielAteny I 201.

– O PALCU od Ręki S. JANA constat ex Annalibus Kwiatkiewicza sub Anno 1399, że gdy w Antyochii Smok się straszny wylągł, ludzie go za Bogá máiąc, dziecmi go swemi sub specie ofiary karmili. Przyszła koley, padł los na Corkę iednego Chrześciánina Obywatelá tamecznego, on się do Opieki S. JANA Chrzciciela uciekł. y Rękę Iego w Antyochii złożoną całuiąc PALEC ugryzł, y dał Corce, aby Smokowi w pyſk wrzuciła otwarty. Zdechł od tey Swiętey Porcyi Smok, Panna ucalała [!], á PALEC dalszemi potym słynął cudami w Florencyi zlożony, od Kòrsyna Anty Kardynała przy śmierci tam legowany. ChmielAteny I 153.

– Sama nawet umbra certo generi wężow bardzo przeciwna [...] drzewa samego antipatycznie nie lubią, tak dalece, że gdyby gałęzią Iesionową węża kto obłożył w koło, prędzeyby przez ogień się przeliść odważył, niżeli przez tę zaporę. ChmielAteny I I, 540.

– Kocieł lub Bęben z Owczey skory zaraz się przy rezonancyi Wilczej skory popuka y spada. tak iest Antypatyczna nienawiść. ChmielAteny I 491.

– Małpa [...] wielką ma antypatyą, albo wrodzoną nienawiść z Zołwiem. ChmielAteny I 486.

– Pomaga ná ukąszenie wężá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca, przez iákąś antypatyą w ustá wzięty prágnienie gási teste Solino et Plinio. U Pyrrusa Krolá Epyru według Soliná Autorá był Achátek dziewięć Muz z Insigniami y Apolliná wyrażáiący. ChmielAteny I 549.

– Naymnieyszą grzmotow czuiąc apparencyą, [foka] aż na dnie Morskim opiera się; gdzie tuta et tota zostaię. ChmielAteny I I, 530.

– W Anglii iest zwyczay, że Szczupaká kupuiąc, brzuch rozrzynáią, pátrząc ieżeli tłusty, potym ieżeli nie będzie do upodobania Kupcowi, názad w wodę puszczáią między Liny, apertura zrasta się [...]. ChmielAteny I 528.

– Właśnie zgadł Szatan apetyczne chęci, Ze złota Szwayca Fortece osłabia. ChmielAteny I 396.

– Prożney chwały są [słonie] bardzo apetyczni, y nią się delektuią. ChmielAteny I I, 487.

– Vates, Starożytność zwała tych, ktorzy z natchnienia, albo instynktu iaką rzecz przepowiadali. Tacy byli w Delfach w Kościele Apollina wydaiąc Proroctwa na proźby. ChmielAteny I .

– Musiałbyś [czytelniku] wielkie przewracać Wolumina, skupować Biblioteki, a tu [w książce Nowe Ateny] masz bez pracy multa scienda [...] a tak nie bądź krwawego potu mego y wiele kosztuiącego Censorem, ale Jubilerem y Apprecyatorem, tudziesz łaskawym Mecenasem. ChmielAteny I I, 5.

– KROLIK [...] Zowie się, choć naymnieyszy z Ptakow, Krolem ich, dlatego, że y Orła samego nie apprehenduie, bo ten na tak mały łup nie łakomiłby się, ani też mogłby ułowić. ChmielAteny I I, 512.

– MODRZEW Drzewo po Łacinie Latix [...] Onim trzymała Antiqitas że Ognia, nie apprehenduie, [...] exemplo że koło miasta Gezgobii, wieży nie mogł spalić Juliusz Cesarz [...] iż z tego była budowana Drzewa. ChmielAteny I I, 541.

– LAURUS [...] Laurowe albo Bobkowe Drzewo zawsze zielone [...] Zimy i piorunow nie apprehenduiące, Tryumfatorskich głow y uczonych Ornament. ChmielAteny I 540.

– CHABAR álbo CABAR od Saracenow, Ismaelitow, Arabow, niżeli Machometa przyieli błędy, wenerowane Delubrum; znaczy z Arabskiego ięzyka Venerem, albo Luciferum ChmielAteny I 39.

– MEMPHIS vulgo Kayr, albo Alkair, Arabskim ięzykiem nazwane Miasto Krolow Egypskich Stolica, zabobonow gniazdo; gdzie Apisa albo Sorapisa Bożka w Wołowy postaci naywiększy był Cultus: tam Cuda Swiata Pyramidy, Krolow Groby. Nazwali też byli te Miasto Egypską Babylonią. ChmielAteny I 420.

– Na ukąszenie [tarantuli] naylepsze y doświadczone remedium w tym punkcie na trąbie albo Arfie granie, ktore zarazę odpędza. ChmielAteny I I, 505.

– SETIM Drzewo [...] zadney nie podległe korrupcyi. Z tego Drzewa Bog roskazał Arkę Pańską y inne porobić naczynia. ChmielAteny I I, 542.

– Chameleon [...] Przeciwko Węża iadowi się armuie, zdźbło pewne w szczupłym trzymaiąc pyseczku. ChmielAteny I 473.

– AROTANUS, Ryba rzeki Arotan na Insule Zeilan, Ktora się złowić dopuszcza, ale Rybołowca w febrę wprowadza ciężką poty trapiącą, poki tey Ryby na wodę nie wypuści. ChmielAteny I I, 524.

– Dłużeyby tam robić nie mogli, dla zbytnie duszącey exhalacyi, plucom, mozgowi, y sercu szkodzącey, bo pełney arszenikowych Merkuriuszowych y solnych przymiotow. ChmielAteny I 632.

– SCEPTRUM albo Berło Monarszyńſkiey Godności znak, w Norymberdze asserwowane. ChmielAteny I 499.

– Kreuiąc go [muftego] Cesarz daie mu bogatą Sobolą szubę [...] tysiąc aspr codzienney mu Pensyi naznaczaiąc. ChmielAteny I II, 485.

– W Uranoburgu Mieście Tycho Brache głowny Astronom miał swoie wieże dla upatrowania astrow. ChmielAteny I II, 263.

– BABYLONCZYKOWIE są Inwentores Astrologii. ChmielAteny I II,684.

– LUDWIK I [...] Nic niezaczynał, bez Astrologiczney predykcyi. ChmielAteny I II, 348.

– CALIONYMUS, inaczey URANOSCOPUS, albo Hemoeroceta Niebowid, Astronom, że oko ku Niebu w głowie ma obrocone [...] Galenus Medyk o tey mowi rybie [...] W dzień tylko sypia, a całą noc po morzu buia, żarloczność swoię kontentuiąc połowem ryb. ChmielAteny I 525.

– BAAL, BEL, BEEL. BELUS, znáczy BOGA Paná, u Assyryiczykow y Babilończykow; znáczy Jowiszá à genuinè Dominum & Dominatorem. ChmielAteny I 32.

– Te pierwsze Bałwany Asyryiskie, zaraziły potym Egypt, y do adoracyi zmarłych trupow, za Deastrow, przyprowadziły, ztamtąd tenże pożar,zapálił Grecyą, cáłą Azyę, y Swiat práwie cały, oraz wzniecił ognie, y dotych czas gdzie niegdzie żarzące się, by stworzenie za Stworcę, kamienie, drzewa nie żywe pro DEO vivo et vero ádorowano. ChmielAteny I 7.

– Temu tedy Belusowi Ninus Monarcha Assyryiski, iáko Oycu swoiemu mniemanemu Boz̄kowi, Grob wystawił w Babilonie Mieście wspaniały y Koṡcioł, każąc go iako Bozka wenerować swemu poddaństwu. ChmielAteny I 37.

– Niektorym Autorom zda się bydź [Nergal] ogień: Inni rozumieią że wpostaci Gołębicy było wenerowane Delubrum, na Gorze Garizim, na pamiątkę Semiramidy Babilońskiey, w Gołębicę od Bogow zamienioney. Ktore czcząc Numen, chcieli y to wyznać, że z Babilońskiey y Assyryiskiey Nacyi y Samarytani prima wzieli initia. ChmielAteny I 41.

– MICHAŁ KORYBUT [...] Krolem Polskim proklamowany, secuto eventu Proroctwa Pobożnego Kapłana, deklaruiącego mu Tron Polski za assystencyą BOGU Sakramentalnemu. ChmielAteny I II, 362.

– Po Jeruzalem y za Jeruzalem ieśli Pobożność czyia wizytuie mieysca, mieć powinna assystenta Zakonnika y Turczyna. ChmielAteny I II, 570.

– Ceremonianci ustąpić każą Ludowi, y Assystentom kardynalskim. ChmielAteny I II, 123.

– Tu są Relikwie osobliwe y raritates 1. Włocznia Longina bok CHRYSTUSOW przebiiaiąca. 2. Kilka kolumn z Kościoła Salomonowego. 3. Weronika, alias żywe ná chustce twárzy CHRYSTUSOWEY podczas Męki wyobráżenie, co uczynił Chrystus dla S. Weroniki Assystentki. ChmielAteny I II, 108-109.

– Tatarzy [...] Tureckiemu podali się Cesarzowi, his Conditionibus acceptis; aby Han ich samemu Casarzowi na woynę idącemu assystował stem tysięcy Woyska. ChmielAteny I II, 452.

– Gdy do ataku przyszło, Machomet kazał 14. Batterii pilno wysypać. ChmielAteny I II, 470.

– Inni ich [Kozaków] Officierowie byli Assawułowie [...] Pułkownicy, Sotnicy, Atamani. ChmielAteny I II, 708.

– NOWE ATENY ALBO AKADEMIA WSZELKIEY SCYENCYI PEŁNA. ChmielAteny I I, s. tyt.

– Obszerny regestr autorów, których zażyłem w pisaniu tych Aten jest w pierwszey części, tu jednak esencyonalnie stamtąd repetuję. ChmielAteny I II, 2 nlb..

– OCEAN tenże płynąc ná Zachod, názywa się Oceanus AEthiopicus, potym Morzem Atlantckim od Gory Atlas, potym OCEANEM Francuskim, Kantabryiskim od Kantabryi, Akwitańskim od Akwitanii, Brytańskim od Brytannii Insuły, Hybernicus od Hybernii, Caledonicus od Kaledonii, to iest teraźnieyszey Szkocyi, Niemiecki od Niemcow. ChmielAteny I 450-451.

– Ná Morzá ták że Atlanckiego srodku, táż acus swoiey ná żadne stronę nie ma deklinacyi, iáko świádczą mądrzy morscy Peregrynanci, Pater Faillandier płynący do Indyi Oryentalney Roku 1711 y Milliet de Chates w Xiedze drugiey Nawigacyi. ChmielAteny I 557-558.

– MORZE MEDITERRANEUM, albo Internum iest Srodko Ziemne, Wewętrzne, z tey racyi nazwane, iż OCEAN Atlański od Zachodu Słońca per Fretum, toiest Ciasne Morze, wpadłszy między Gory Kalpy, od Hiſzpanii stoiącey, y Abyli od Afryki, ie rozdzielił, ktore Herkulesowemi nazwano Kolumnami, że się aż tam Męstwem oparł; tam tedy mowię OCEAN wpadłszy, między Europą, Afryką, y Azyą, rozlewa się, dlatego od srzodka tych Części Swiata, Srodko Ziemnym nazwany, a przy weściu iego w te Części Swiata, zowie się Fretum Gaditanum, od Insuł Gades bliskich, vulgo Cadix; albo też Fretum Herculeum, że Herkules z Afryki do Hiszpanii tamtym się Ciasnym Morzem przebráł. ChmielAteny I 554.

– Naypierwszy perhihetur Gwiazd Speculator y Upatrzácz ATLAS Krol Maurytanski w Afryce, od ktorego Gorá Atlas nazwana, iż zniey upatrywał Sydera, iako o nim napisał Poeta. ChmielAteny I 171.

– Atlasy, Herkulesowie są to podpory z osob męskich miasto kolumn: Karyatydy są słupy z Białygłow smutnych: Persiki są statuy Mężow niewolnikow, iż trophaeum Persowie nieśli, zbici od Pausanisza. ChmielAteny I 79.

– Oszpecił tameczny [w Witemberdze] Konwent Augustyniański, y Akademią [...] niezbożny Doktor Marcin Luter. ChmielAteny I II, 241.

– HYPPOTAMUS albo Kon Morski [...] Ten to Zwierz iest Autorem y Inwentorem krwie puszczania. ChmielAteny I 527.

– [Azja] szerokości [morza] [...] aż do ostatnich Insuł Indyiskich Austryalnych iest na mil Niemieckich 1200. ChmielAteny I II, 497.

– Ten LONDON [...] w Anglii Austro-orientalney leżący, iest Stolicą całego Krolestwa Angielskiego. ChmielAteny I II, 274.

– Dwie Rewolucye, a raczey awantury to afflixerunt Miasto [Pragę], iedna Hussytow Heretykow Roku 1419. ChmielAteny I II, 226.

– Awantura nie pomyślna S. Religii za niego [Zygmunta Augusta] trafiła się, że Akademicy [...] poszli do Luterskich stron. ChmielAteny I II, 353.

– Máiąc iednak w pamięci osobliwą sui Instituti rationem, to iest wykupienie z niewoli Pogáńskich niewolnikow Chreściańskich, wybrał się z towarzyszami swemi do odległych y dzikich narodow, życiem ob amorem proximorum azarduiąc; tam gdy mu do zapłacenia zá niewolnikow piniędzy niedostawało, y iuż przychodziło, ábo wolności, ábo życia pozbyć, łaskawá ná sługę wiernego Nayświętszá MARYA Panna, tyle mu pieniędzy (visibiliter pokázawszy się] podała, ile było potrzeba ad complementum zapłacenia. ChmielAteny I 1031.

– Ze Kawalerowie z krwi zacney tylko powinni bydź kréowani że maią bydź przypuszczani do tego Orderu tylko Synowie Koronni, y Litewscy, y Cudzoziemscy, ale tacy. ktorzyby inne złożyli Ordery: że P. BOGU y Matce iego Niepokalanie Poczętey, Kościołowi Swiętemu, Jego Głowie, Ktolowi[!], Rzeczypospolitey, miłosć wierność, subiekcyę powinni będą praestare: że przeciw Nieprzyiaciołom Wiary Swiętey zdrowie y Fortunę maią azardować: że Insigniow Orderu powinni tylko záżywać w Swięta większe Pána Chrystusa, Matki Nayświętszey, y Swiętych Patronow Polskich: w inne dni sam Krzyż tylko permittuntur deferre: Stroy ma bydź wierzchni purpurowy, spodni biały ile u Senatorow Polskich. ChmielAteny I 1046.

– Symbolista szacie azbestowey przypisał: Purgor non uror. ChmielAteny I I, 550.

– In Libris vivas ut sis studiosior inde, BIBLIOTEKI w SWIECIE SŁAWNE. 1: PERGAMSKA, aliàs w Mieście Azyatyckim Pergamus, do ktorey zebrał Ksiąg Eumenes Krol, Syn Attalusa na 2 kroć stotysięcy, a te na skorach kázał pisać: Ztąd do pisania taka materies záżywana Pergamena, toiest Pargamin, nazwała się od miasta Pergomus. ChmielAteny I 395.

– BEEL SEPHON álbo Baal-saphon, zda się bydź Bałwan Egypcyánow. ChmielAteny I I, 32.

– BAAL, BEL, BEEL, BELUS, znáczy BOGA Paná u Assyryiczykow y Babilończykow. ChmielAteny I I, 37.

– BAARAS od Syreniusza Medyka wytłumaczony Płomyk, ináczej się zowie AGLAOPHONDES, u Eliana CYNOSPASTUS. Jest to Ziele pod Jerozolimą od strony Pułnocney na Dolinie Baaras zwaney, rodzące się [...] Jest barwy płomienisto ogniowey: swieci wieczorem tylko, iako Zwierzęca Gwiazda: gdy kto zbliżá się do niego, zniknie. ChmielAteny I I, 638.

– Ten JAN VIII. był bardzo skłonny do płaczu, miętki, delikatny, ztąd się mogł zwać Babą, Białogłową, Niewieściuchem. ChmielAteny I II, 160.

– W Obdorze tákże Sámoiedzkiey Prowincyi był Bałwan ZŁOTEY Baby, ktorey ná ofiarę bito Jelenie y futrá dawáno Sobole. ChmielAteny I II, 430.

– BĄK, BABA, po Łacinie Onocrotalus, Truo, ná kształt Łábęcia, ále pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, ná końcu zágiętego Wolę ma iáko sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny I I, 509.

– Wielkość Babylonu nie skąpym Autorowie opisáli piorem, bo też hoyną Monárchów był erygowány ręką. ChmielAteny I 101.

– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obalin reprezentująca. ChmielAteny I I, 103.

– Naypierwszy Bałwochwalstwá ná świát wyszedł początek z Babilonij. ChmielAteny I I, 7.

– Z Miastá tandem Starozytney Babylonij, proszę Cię Zacny Czytelniku do samey przeyść Wieży Babylońskiey. ChmielAteny I 103.

– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obalin reprezentująca. ChmielAteny I I, 103.

– Od tego mieysca itinere unius diei, to iest dzień drogi uszedłszy, iest Nowá Babylonia ex ruderibus stárey wybudowana, nie większa w cyrkumferencyi nád Bononią Włoskie Miásto. ChmielAteny I I, 103.

– Y przez inne potym calamitates y Woyny będąc meta ad Sagittam, gdyż miałá wiele Konkurrentów do siebie, iák piękna y bogata Dámá; Affectantes mieć tę caput Monarchow Babylońskich y Assyryiskich: przez co iák Trojá w popiołách y ruinach swoich pogrzebiona iest stará Babylonia. ChmielAteny I I, 102.

– Była też w pośrodku Babylonii Wieża OCTOZONIA, toiest o Ośmiu Kontygnacyach, co raz wężey do gory zamykana z ustepami od Semiramidy y Ninisa erygowana […] ale cale inna od Wieży Babilońskiey o ktorey pod Tytułem DUBITANTIUS mowiłem. ChmielAteny I I, ???.

– BAAL, BEL, BEEL, BELUS, znáczy BOGA Paná u Assyryiczykow y Babilończykow. ChmielAteny I 37.

– BAZYLISZEK [...] Z nátury boi się Kogutá, dla tego w Afryce miasto Orężá, ná tego Nieprzyiacielá, noszą Kurow podrożni. ChmielAteny I I, 498.

– Pierwszy Petrus Covillanius od Janá II. Krola Lusitańskiego umyślnie po to wysłany Badacz y szpieg, aby się o tym Popie, Janie náleżycie wywiedział. ChmielAteny I II, 635.

– ANEMONE iest Kwiat [...] iákoby według baiecznych Poétow ze krwi Adonidesa od wieprzá zábitego, urodzony. ChmielAteny I I, 547.

– [Jedwabiu] corocznie ten kray wydaie na 20. tysięcy Balow, á każdy Bal wynosi Funtow 216. ChmielAteny I II, 579.

– URZĘDNICY CESARSCY z POKOIOWYCH, albo JCZOGHLANOW. [...] Golący Cesarzá, Barbierz. ChmielAteny I II, 486.

– Fatalna Rzymowi za S. Grzegorzá Wielkiego, byłá exundáacya Rzeki Tybru, gdyż z tego wylewku, Lues nástąpiłá, bo Wężow mnostwo y Smok iák bálek wypłodził się. ChmielAteny I I, 505.

– Po wzięciu tey publikaty zaraz w każdym Baliwacie [we Francji] formuie się Seymik Uniwersału contenta penetruiący. ChmielAteny I II, 66.

– HERB SICYLII dwa Orły osobne Czarne w koronach, y za niemi balek sześć żołtych y czerwonych. ChmielAteny I II, 211.

– Łatwiey też takowe [świątynie] balkować Podsiębitką y dachem zakonkludować, kiedy niezbytnia długość, iednostayna, proporcyonálna. ChmielAteny I I, 231.

– Balkowanie, Xems, zowie się Trabeatio, po Włosku Piedestelio. Ornamento. ChmielAteny I 77.

– Jest BALSAM pomocny ná rány [...] Węże pod tym DRZEWEM swoie tracą iády, ktoby go nád miárę záżył, szaleństwo w sobie causabit. ChmielAteny I I, 538.

– Ná Belluardzie S. WINCENTEGO stoi Działo imieniem Magdalena ważąca 70. Kantarow, á każdy kantár 300. funtow. ChmielAteny I II, 203.

– Tron w Pałácu ze złotá dyamentámi y kleynotámi goráiący, zamknięty balustrátą złotą. ChmielAteny I II, 592.

– Te pierwsze Bałwany Asyryiskie, zaraziły potym Egypt, y do adoracyi zmarłych trupow, za Deastrow, przyprowadziły, ztamtąd tenże pożar,zapálił Grecyą, cáłą Azyę, y Swiat práwie cały, oraz wzniecił ognie, y dotych czas gdzie niegdzie żarzące się, by stworzenie za Stworcę, kamienie, drzewa nie żywe pro DEO vivo et vero ádorowano. ChmielAteny I 7.

– Nie wystawuie [papież] złotych sobie Cielcow z Jzráélitami; áni złotych Bałwankow z Michasem. ChmielAteny I II, 167.

– CHRZEŚCIAN Turcy zowią Giaur, to iest niewiernemi Bałwochwálcami. ChmielAteny I II, 493.

– Były też y Świątnice, á racżey Bałwochwalnice u Pogan názwiskiem DRACONARIA, to iest SMOKOWI Bożkowi poświęcone. ChmielAteny I I, 499.

– Antiochus Epiphanes Krol Syryiski wziąwszy JERUZALEM [...] swym Bałwochwálstwem go [kościół Salomona] sprofanowáł, ná Pańskim Ołtarzu wystawił Báłwán Jovis Olympii ku adorácyi. ChmielAteny I II, 547.

– Ktore Ptactwo są smaczną ZWIERZYNĄ? Te Ptactwo między stołow policz specyały: Pierwszy DROZD, czyli Kwiczoł, Rzymian gust nie mały, KUROPATWA, JARZĄBEK, BEKAS y BAZANTY, CIETRZEW, nie zły Zwierz tłusty, co go noszą banty. ChmielAteny I I, 522.

– Sálomon [...] wsadził w szklaną banię strusia młodego, stary struś eliberando dziecie swoie przyniosł robaká námienionego z puszczy, krwią dotknął náczynia szklánego, y záraz się rozpadło. ChmielAteny I II, 545.

– Po [...] Koronácyi [...] Z. Kościoła Koronáta wiodą ná Pokoie, Gdzie Bankiet záwołany y hoyne nápoie. ChmielAteny I II, 372.

– Jedzą [mieszkańcy Kairu] mięso wołowe, Barány, gęsi, kury. ChmielAteny I II, 651.

– Stroy iego [Jagiełły] Bárany nie sobole, nápoy woda tylko. ChmielAteny I II, 349.

– Gdy południowy wiatr wieie, Owce rodzą Baránki [...] ieżeli wiatr pułnocny, w ten czas iágniczki. ChmielAteny I I, 482.

– Bardzo sobie życzyli [Persowie] y per secreta wyrábiáli, áby się z nosami rodzili iastrzembiemi, albo barániemi, iż Cyrus Krol ich, nos miał tákowy. ChmielAteny II, 584-585. ChmielAteny I II, 584-585.

– Jeżeliby się zaś Baránia y Wilcza ná iákim instrumencie znaydowałá strona , álbo Kocieł, lub Bęben ieden skorą Owczą, drugi Wilczą były okryte, tedy strona Owcza żadney nie wydáie rezonacyi. ChmielAteny I, 491. ChmielAteny I I, 491.

– BARANEC blisko Iwigny nad Morzem Kaspiyskim w Tartarii, DRZEWO po łacinie AGNUS SCYTICUS, że ad instar Baranka rośnie, głowę, nogi, wełne liściem y gałąskami reprezentuiące, obrosłe iak Baranek [...] DRZEWO same naciąwszy, sok krwawy z siebie sączy. ChmielAteny I, 538. ChmielAteny I I, 538.

– Barnabitowie Xięża R. 1439 [!]. ChmielAteny I II, 768.

– W. Włádysław Bernárdyn wielki Dewot JEZUSA y MARYI, leży w Wárszawie cudowny u S. Anny. ChmielAteny I II, 416.

– CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus, po Polsku záś Bernárdynek, Turecki Czubek, Oset Włoski, Czubek, iest nátury gorszkiey, dla tego gorącey, suszącey, otwieráiącey. ChmielAteny I I, 545.

– TESTEUS Ryba [...] szuka rzeczney słodkiey wody, gdzie miększey nabywszy skory do Morza wraca się, y znowu twardą widząc swoię barwę, słodkich wod pragnie. ChmielAteny I I, 533.

– Okrąg Ryba [...] ad hunc usum służy, że skorę z niey tomentô, to iest barwicą wypchawszy w cudze Kraie raritatis ergo posyłaią. ChmielAteny I I, 530.

– Naybardziey poddanych swoich w táki wprowádził rigor, przez częste knutowánie, łba toporem ucinánie, batożkami bicie [Piotr I]. ChmielAteny I 432.

– ZIMORODEK, Alcyon, álbo Alcedo, większy od Wrobla Ptak, z granatowa szafirowy zwierzchu, z podspodu ponsowo białáwy, przy wodách się bawiący [...]. ChmielAteny I 519.

– Náyczęstsze tu [w Azji] polowánie na Bażántow, ktorych tam práwie gniazdo y Krolestwo, przy rzece Phasis. ChmielAteny I II, 512.

– W Moskwie w samym Wielkim Nowogrodzie iest Klasztorow Bazylianskich 70. ChmielAteny I 668.

– BAZYLISZEK, po Łácinie Basiliscus, Regulus, iest rodzay Wężow osobliwych, według Solina rodzący się w Egypcie, ktory iádem swoim drzewá suszy, dopieroż rzeczy żyiące, y czuiące, to iest Ludzi, Zwierzętá. Forma iego iest nákształt Kogutá, białe mákuły iák koronę noszący, lub też podobny do Indyká. Ogon ma Wężá zákręcony do gory, ná dwoch chodzi nogách, pod skrzydłámi żołty. Wzrokiem swoim zábiia pátrzących ná pysk swoy, głowę, oczy, ále nie ná resztę ciáłá: Zwierciadłá przed oczy iego stáwieniem, ginie, nań spoyrzawszy, gdyż ták dolor ipsius in caput ejus. ChmielAteny I I, 497.

– BĄK, BABA, po Łacinie Onocratulus, Truo, na kształt Łabęcia, ale pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, na końcu zagiętego Wolę ma iako sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny I I, 509.

– Ci wszyscy [urzędnicy cesarza tureckiego] záwsze są in expactatione, wysokich Honorow y Fortun, to iest Beglerbeystw pierwszych y Pászostw. ChmielAteny I II, 487.

– KTORE PTACTWA są SMACZNĄ ZWIERZYNĄ? Te Ptactwo między stołow policz specyały: Pierwszy Drozd, czyli Kwiczoł, Rzymian gust nie mały. Kuropatwa, Iarząbek, Bekas y Bazanty, Cietrzew, nie zły zwierz tłusty, co go noszą banty. ChmielAteny I 620.

– E contra ktore [zwierzęta] żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu; iako iest DZIK, WOŁ, KUROPATWA, IARZĄBEK, BEKAS, WYZ, KARP, etc etc. ChmielAteny I 594.

– Chartow Smycz, gończych psow Sfora a nie para mowi się: alias między Myśliwemi, albo śmiechem, albo smyczą byłbyś ukarany. Zaiąca uszczwać, ugonić, nie złapać: Ptaka unosić, a nie nauczyć, łowić. Sarna, y Zaiąć, Skromne się mowi, a nie Tłuste: Kuropatwa Pyszna, albo Zyrowna, Przepiorka Zyrowna. Cietrzewie, Głuszce, Pardwy, Iarząbki, Chruściele Bekasy, Pyszne, albo Zyrowne. ChmielAteny I 80.

– Zkąd [ze Skandynawii] iáko z konia Trojańskiego niezwyciężeni Bellatorowie na postrách, ruinę y osadzenie innych kráiow, wyszli Normannowie, Wandálowie, Gottowie, Westro-Gottowie, y Szwedzi. ChmielAteny I II, 251.

– Lydius lapis [...] iest kamien, ktorego Orientales záżywáią ná rękoieści do szábel [...] iż sił y odwagi dodáie Bellatorom. ChmielAteny I I, 562.

– Iednák y od ták wielkich Bellatorow [jak Cezar] Dominis Gentium, Germania zá Elbą y Dunáiem rzekami nietykana. ChmielAteny I II, 218.

– Dionysius świadczy [...] że też były w Afryce Amazones pospolicie Oblybiae rzeczone, podobno od tamtych [które były w Azji] oriundae, albo tychże obyczaiow Bellatorki. ChmielAteny I II, 682.

– Cyrus [...] ná woynie z Tomirą Krolową Massagetow Scytyiskiey Nácyi zwyciężony, y zábity, Bellator od Bellony. ChmielAteny I II, 580.

– Ludovicius II. názwiskiem Balbus, alias szepluniący Bełkot. ChmielAteny I II, 60.

– Tamże [pod Warną] poległ Julianus Kardynáł, animuiący Woysko, Rzymską Benedykcyą do batálii. ChmielAteny I II, 350.

– Clerus Hiszpański więcey Dobr trzyma, niżeli świeccy Panowie: […] Benedykcya Rzymska, wyprożnione nápełni szkatuły [o subsydiach papieskich na wojny z heretykami]. ChmielAteny I II, 36.

– Benedykować Wodę Chorągwie. Dzwony. Pałace, byłaby superstycya. ChmielAteny I II, 187..

– Zá niem [papieżem w czasie uroczystości koronacji] wielka idzie assystencya, ktorą czynią to Conservatores Populi Romani z Pierwszym Kapitanem, to Sceptrigeri berła Papieskie niesiący. ChmielAteny I II, 128.

– BERENICHIA, álbo Bernicla, Barliathe, Bernesta, lub Arborèá, iest Ptak w Brytannii. ChmielAteny I I, 509.

– BERYL po Łácinie Berillus, koloru zieleniawo-błękitnego, [...], álbo Modrobladey, álbo oliwkowey máści. Indyiski naydroższy dla przezroczystości. Ku Słońcu obrocony, ták reperkusyą Słońcá pali, iáko vitra ustiva. ChmielAteny I I, 551.

– W Zelandyi w niższych Niemcach, żadnego niemasz drzewa […] ani iadowitey bestyi. ChmielAteny I I, 641.

– Iest tam [w sali Ogrodu Akademickiego w Amsterdamie] y THEATRUM Anatomicum, gdzie ludzi, y Bestyę anatomizuią. ChmielAteny I II, 249.

– AMPHITHEATRA w Rzymie [...] tam bestyalskie okrucięstwa ná ludzi przez drapieżne Zwierzęta prezentowáne były. ChmielAteny I II, 89-90.

– Potych bestyalskich zábawách [w haremie z kobietami] ma inne Sołtan Turecki, lustruiąc y przechodząc się po Páła[ca]ch, Pokoiach. ChmielAteny I II, 481.

– Jelen pewny rodzay robactwá cierpiąc wewnętrznościách, Wężow iedzeniem salwuie się [...] Potym [...] tegoż iádu pozbywa, przez oczy łzy wylewaiąc, ktore twardnieiąc w kámień BEZOAR zámieniaią się, náprzeciwko wszelkiey truciźnie praesentissimum remedium. ChmielAteny I I, 474.

– Prowincya Faristan [...] w Kámień Bezoard z żołądka koz wychodzący, bogáta. ChmielAteny I .

– BAZYLISZEK […] Náturalne odium ma ten Wąż z Łásicą y Rutą, dla tego te zwierzątká w pysk bierą rutę, iáko oręże nań mocne, á ták od iádu BAZYLISZKA bespiecznemi zostáią. ChmielAteny I I, 498.

– W Ktorym się Domu znáyduie Betoniká, tám Czary szkodzić nie mogą, według Pliniusza. ChmielAteny I I, 545.

– Włosi kiedy kogo chcą pochwalić mowią: Masz więcey Cnot, niżeli ma Betoniká. ChmielAteny I 545.

– Wiele o Cnotách Betoniki popisał Musa Attonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ią Ludzkich Dusz y Ciał strożem. ChmielAteny I I, 545.

– Pliniusz záś wielki rzeczy naturalnych bádacz [...] nie tylko tenże sentyment de Acephalis, alias bezgłownych Ludziach potwierdza, ále też ich nie dáleko Troglodytow lokuie w Etyopij, albo w Murzyńskim Páństwie. ChmielAteny I 93.

– Wálecznym Bellatorom y Mężom, strászne, same Heroiny, mężne, choć bezmężne [amazonki]. ChmielAteny I II, 682.

– Kázimierz Wielki będąc bezpotomnym, wiele Przywileiow nádał Polákom. ChmielAteny I II, 373.

– PRAWA POLSKIE [...] iak sponte et prompté ie stanowią Polacy, ták łatwo przestępuią; przy wielu Práw, wielu czynią bezpráwia. ChmielAteny I II, 403.

– OBYWATELE tuteysi [państwa Mogoł] są dzicy, okrutni, nie wstydliwi, dla częstey Krolow swoich, y Práw mutácyi práwie bezpráwni. ChmielAteny I II, 589.

– Investis Puer, toiest bezwąsy, że non vestitam ma faciem włosami; Apuleiusz go lepiéy zowie Imberbem. ChmielAteny I 58.

– Bolesław Chrobry 12. záżywał Konsiliarzow, Kromer przydaie, ze ich z żonámi do swego záprászał stołu; toć nie Biskupow bezżennych, ktorych ná on czas nie było 12. ChmielAteny I II, 397.

– Jeżeliby sie zaś Baránia y Wilcza ná iákim instrumencie znaydowałá strona, álbo Kocieł, lub Bęben ieden skorą Owczą, drugi Wilczą były okryte, tedy strona Owcza żádney nie wydáie rezonancyi. ChmielAteny I 491.

– XAQUA iest Drzewo w Hispanioli [...] z ktorego czysta y białáwa sączy się woda, ktorą czego tylko dotkniesz, szczernieie do dni 20, potym tá z niknie mákuła. ChmielAteny I 544.

– Orzeł gdy nie doiáda y głod ponosi, biáłości nábiera [...] dla tego wziął nápis białawy Orzeł. ChmielAteny I 515.

– Habit noszą biały na znak niewinności pierworodney Nayswiętſzey Panny, a Płaszcze blámarantowe. ChmielAteny I 1038.

– Zakon HIERONIMIANOW, od S. Hieronima zaczętych, od Piotra Ferdynanda Hiszpána Roku 1373. pod Regułą S. Augustyna w znieconych, od Grzegorza XI. potwierdzonych , w Habicie biáłym á w kápách czarnych y kapturách takichz̄e chodzących, nie we wszystkich Katolickich Páństwàch znayduie się. ChmielAteny I 1035.

– PSOW Osobliwe Denominacye [...] wytłumaczone co do Etymon. [...] Lacon to iest spártáński Harpya, Okrutna Żarłoczna Suká Angláódos, Biało-Ząby Hylactor, Szczekacz. ChmielAteny I 484.

– Sam widziałem nakształt bibuły kawałek Albestu, ktory do ognia przytkniony, był iák ogien, odięty od ogniá wlot znowu cały iák bibułá. ChmielAteny I 550.

– SARDYNYX Kámień iest spacyes Onyxow, figurę y Kolor Ludzkiego máiący pázorá tak názwany, bo się rumienieie, iák sardyus, bieleie iáko Onyx, ni by tedy composite sie mowi Sardonyx. ChmielAteny I 560.

– ALPES są GORY Włoskie, Państwo te od Niemieckiego Państwa iak Murem otaczaiące. Rzeczone od Sabińskiego słowa Alpom, co iedno znaczy, co u Łacinnikow Album, alias od bieleiących się śniegow ustawnie na nich leżących Imie swoie bierą: albo od Francuskiego Starożytnego ięzyka, w ktorym Alpes sonat wysokie gory. ChmielAteny I 543.

– Ná rámionách sukienka [...] ze złotá, hyacyntu, purpury, szárłatu, bisioru wzorzystą tkána robotą [strój arcykapłana żydowskiego]. ChmielAteny I II, 551.

– Ná głowách bisiorową piastowáli Mitrę [kapłani świątyni Salomona]. ChmielAteny I II, 551.

– Z tych wyliczonych Nacyi Fráncuskich [...] 5. Naymocnieysi byli BELGOWIE, 6. Naybitnieysi HELWETOWIE. ChmielAteny I II, 43.

– Znáyduie się tu [w Persji] Bitumen albo kley, á bardziey oley w studniach, ktory zowią Nefft. ChmielAteny I II, 588.

– BISKAIA Prowincua [...] bogata w złote minerały y w bitumen, to iest kley żydowski. ChmielAteny I II, 20.

– W Jeziorze tym [Morzu Martwym] rodzi się BITUMEN, to iest kley bardzo lipki, krępuiący, spáiaiący, ktory názywa Dioscorides Medyk kleiem Zydowskim. ChmielAteny I II, 522.

– 3tio Ieżeli gory lub kámienie lub ziemia ná mieyscu Minerałow abo kruscow są zielone, denotant tam będącą Miedz: ieżeli czarne tedy tam srebro y Złoto, iesli blade tedy Ołow y żelażo [!] [...]. ChmielAteny I 634.

– Hedera álbo Bluscz wszystkie suszy drzewá koło nich obwiiáiąc się. ChmielAteny I .

– Ná wierzchu Arki między cherubinámi było Propitiatorium albo Błágalnia Katedrá Boska y Majestat. ChmielAteny I II, 550.

– SMOK [...] Ten iż iest ciáłá silnego y długoletniego, á co większa Szatan w postáci Wężá oszukał Adama y Ewę, Bostwo mu błędni przypisuią Poganie. ChmielAteny I I, 499.

– NIL Rzeká iák opadnie, w błocku się nákształt wieprzow nurzáią [krokodyle]. ChmielAteny I I, 477.

– Smok iest tákże z Wężow rodzáiu: gdy Wąż w mieyscu ukrytym y wygodnym przez długość lat, do wielkiego przyidzie wzrostu, náwet y skrzydłá máiący [...] z błonek y skory iák Niedoperz. ChmielAteny I I, 498-499.

– W Idumei Zrżodło iest imieniem Job. [...] trzy Miesiące [w roku] ma kolor mętny, błotnisty. ChmielAteny I I, 639.

– SETIM Drzewo [...] z opisania S. Hieronimá podobne iest do drzewa ordynaryinego nászego Spina álbo áliäs [!] głog álbo Bodłak rzeczonego. ChmielAteny I I, 542.

– Bogaci tę Bazylikę [kościół św. Ambrożego, biskupa mediolańskiego] Ołtarz, aliás Mensa złotem y drogiemi kamieniami ozdobioná. ChmielAteny I II, 179.

– Ktore Animalia Swiát Bogácą? [...] LYNX, to iest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzáiu Wilkow [...] żyiący drapiestwem, Ktore wywierá ná rożne Zwierzętá, zdrádą ná nie z drzewa skacząc. ChmielAteny I I, 495.

– SOBOL [...] Zwierz nie wielki, ále wielkich Panow y Bogaczow stroiący swym futrem, y ogrzewaiący. ChmielAteny I I, 485.

– LIBELLA, aliàs Szalká Szrodwaga Rybá, iż głowę ma ná obá boki rościągnioną iák szalki, álbo iárzmo Wołowe. ChmielAteny I 529.

– Ábyś Psow [...] umiał zwać Imionámi, nie Łyskiem, Kurtą, Kasztanem, Bosym, Kruczkiem. ChmielAteny I I, 484.

– Ma dosyć złotá Hiszpania, kiedy pługiem bryły wyuoruią złotá. ChmielAteny I I, 631.

– Gdy [...] iednego [delfina] złowiono, drugich przybyłá gromadá bronić towarzysza, aż go wypuszczono nazad w wodę. ChmielAteny I 526.

– ROIOWNIK Medyckim terminem Melissa, Apiastrum, Cytrago, ziele oprocz rożnych skutkow, ule nim smáruiąc, do roienia pszczoł pomaga, áby z ulow nieuciekáły broni. ChmielAteny I 545.

– KON Morski [...] Iest Zwierz ciałá składem do Brytána Angielskiego podobny głowę iednak Końską máiący, gruby bardzo w sobie y otyły, w wodzie rybámi, ná lądzie tráwą żyie. ChmielAteny I I, 477.

– Brzezina we Włoszech tante raritatis, że in Fasces ob raritatem sui poszłá Rzymianom. ChmielAteny I 640.

– W Anglii iest zwyczay, że Szczupaká kupuiąc, brzuch rozrzynáią, pátrząc ieżeli tłusty, potym ieżeli nie będzie do upodobania Kupcowi, názad w wodę puszczáią między Liny, apertura zrasta się [...]. ChmielAteny I 528.

– Budowniczego konsztu, álbo Architecturam Militarem przeiął Swiat z IASKUŁEK gniazdá lepiących. ChmielAteny I 521.

– OSTROWIDZ [...] Tego tedy Zwierza Uryna w drogi zámienia się Kámień, mocy Bursztynowey, ná nerkowe potrzebny áffekcye. ChmielAteny I I, 495.

– ACHATEK [...] Pomaga ná ukąszenie wezá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca. ChmielAteny I I, 549.

– PHOCA [...] Rybá [...] z Morzem ma Sympatyą [...] aliás skora iey gdziekolwiek się znayduie, koresponduie z Morską konstytucyą, z burzącym się włosy do gory podnosi, a spokoynym pokłada. ChmielAteny I I, 530.

– STRUS [...] Garbem, Ciałá wielkością, kopytkiem podwoynym álbo rácicą, długą szyią, do Zwierzęcia Wielbląda y czworonożnych bydląt, możesz go przykomparować. ChmielAteny I 518.

– W Kráinie Kanchiow żadnego nie masz bydlęcia, ani drzewá, áni Wody, samą tylko wodą deszczową támeczni żyią Obywátele. ChmielAteny I 641.

– Od bydlęcego kopyta dignoscitur tárciem o sukno, ieżeli odor wydaie, znać że iest Łosie Kopyto. ChmielAteny I I, 479.

– Iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny I 474.

– PSOW Osobliwe Denominacye wytłumaczone co do Etymon, ... Dorceus, Ostrowidz, Bystrooki ChmielAteny I 484.

– Ktore Animalia Swiát Bogácą? [...] LYNX, to iest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzáiu Wilkow [...] żyiący drapiestwem, Ktore wywierá ná rożne Zwierzętá, zdrádą ná nie z drzewa skacząc. ChmielAteny I 495.

– Scillę, alias cebulę Dioscorides medyk przeciw czarom we drzwiach radzi zawiesić, a Pliniusz radzi skórę z głowy albo pysek wilczy nade drzwiami lokować dla prezerwatywy od czarów. 8. Aristoteles tęż moc Rucie przyznaje. ChmielAteny I ?.

– BEZOAR [...] Kámien ten składa się z warstw iáko Cybula z łupin. ChmielAteny I 550.

– CEDR Drzewo wysoko, prościusienko, gładko, bez sękow rośnie, záwsze zielone, gory lubiące, twarde, páchnące bardzo, do iáłowcowego podobne Drzewá. ChmielAteny I 538.

– Oleiek z Cedrowego Drzewa, ciałá prezerwuie od korrupcyi. ChmielAteny I 538.

– Blisko Nilu Rzeki WILCZYCA do Celki Pustelniczey przychodziłá, u drzwi czekaiąc po wieczerzy odrobin ze stołu, ktore z rąk Pustelnika iádła, ręce lizáłá. ChmielAteny I 491.

– CORCOBADUS [...] Szpetność swoię wielu wetuie pożytkámi [...] skorę ná pokrycie chałup y budek, ná rzemienie. ChmielAteny I 473.

– Chameleon iest Zwierzątko Cudzoziemskie, w Afryce się znayduiące, między CzworoNożne Zwierzętá od Ionstona policzone, podobne postacią do Iászczurki., ChmielAteny I 472.

– Iástrząb przeciwny Chameleontowi, Małpa Zołwiowi, Zołw Kuropátwie, iż iedno z nich czyste, drugie nie czyste. ChmielAteny I 507.

– W Chinach są Ptaki Krolewskiemi zwane [...] O tym Ptaku Chińskie ták decantant wiersze, że adumbruie Humeris virtutes [...] Tego Ptaká essugies malowane na sukniach Imperatora. ChmielAteny I 520.

– BETONICA po Polsku Bukwica [...] Rosnie w Lásach, ná Łąkách, Mieyscach trawistych cienistych, chłodnych. ChmielAteny I I, 545.

– TIUTIUN po Łácinie Tabacum ináczey Herba Nicotiana, iest ták że wszędzie in usu, ktory siać iák rosadę, sadzić iak kapustę, y podlewáć, iák urośniepasenkowáć, to iest nie dáć się rozrastać ná wiele latorosli, aliás byłyby máłe Listki, potym listki obrywáć, w słomie ięczmienney suchey chowáć poki się nieuleżą aliás Zołknieią; potym ná sznury náwlekáć, y w chłodzie nie ná Słońcu, pod dáchem suszyć, składać. ChmielAteny I 546.

– Ná Kánariyskich tákże Insułach [...] Deszczowa niebywa ochłodá, ále chmurki drzewo pewne wielkich listow otaczáią, ná nich dosyć czyniąc wilgoci, ktorą Obywátele w naczynia strząsnąwszy, gruntá polewáią. ChmielAteny I I, 639.

– Woiennych konsztow, to iest Straży, Podsłuchow, chodzenia Pułkámi, dały informacyą ZURAWIE; też same z długich nosow dały inwencyą do Trab Woiennych. ChmielAteny I 521.

– Chameleon [...] Ieszcze powolnieyszy daleko nád żołwia w chodzeniu, bo ledwo ná łokieć przez dzień uczołga się. ChmielAteny I 472.

– LESZCZYNA po Łácinie Corylus z tey rácyi do Moich wchodzi Aten, iż Metallici álbo Gornicy, koło Złota, Srebrá y innych mineráłow chodzący, wierzą iákoby z laskowey rozgi zrobione widełka, náturalną Sympatyą tám się nachylaią gdzie takie kryią się Minerały, Kruszce y Skarby. ChmielAteny I 541.

– PEGNINUS, álbo Gęś Mágellanska, ktora iáko Człek rozdartą do gory Staturą, prosto chodzi, skrzydłá krotkie bardzo máiąc. ChmielAteny I 516.

– KROKODYL Zwierz Wodno-Ziemny, ná czterech chodzący y pływáiący nogách, Nilu, Indusa, Gangesa, item Kuamy, Nigra Rzek wielkich Obywatel. ChmielAteny I 477.

– ROSOMAK [...] Scaliger go názywa Vulturem quadrupedem, Sępem czwornożnym, álbo Sępem chodzącym, bo tákże wiátrem, naydaley uczuie ścierw, do ukontentowania swego żarłoctwa. ChmielAteny I 485.

– Wiele tákich Rodzicow, ktorzy mizernie chodzą, iedzą, paráduią, máiąc Fortunę, aby ią Dzieciom zostawili, álbo Sukcessorom. ChmielAteny I 510.

– Dopieroż cudem Pana BOGA bez żadney kontrowersyi, inne postaci mogą bydź ná wyobráżeniu Człeká, iáko się stało z Nabuchononozorem w Wołá zamienionym, z Terydatesem Krolem w Wieprzá transfigurowanym. ChmielAteny I 492.

– Zwierzęta [...] trzecie w Wodzie y na Ziemi czasami przebywające Amphibia zwane, iako Wydra. ChmielAteny I 471.

– CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus, po Polsku záś Bernárdynek, Turecki Czubek, Oset Włoski, Czubek, iest nátury gorszkiey, dla tego gorącey, suszącey, otwieráiącey. ChmielAteny I 545.

– CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus, po Polsku záś Bernárdynek, Turecki Czubek, Oset Włoski, Czubek, iest nátury gorszkiey, dla tego gorącey, suszącey, otwieráiącey. ChmielAteny I 545.

– [...] procz okná owego, są inne tám weyścia [prowadzące do wnętrza góry], iak ná miny kopáne, ktoremi tám idąc, z razu czuć nieznośne zimno, potym letnią aeryą, tandem zbliżywszy się do minerałow, cále gorącą. ChmielAteny I 632.

– STRUS [...] Garbem, Ciałá wielkością, kopytkiem podwoynym álbo rácicą, długą szyią, do Zwierzęcia Wielbląda y czworonożnych bydląt, możesz go przykomparować. ChmielAteny I 518.

– EX SACRIS non SACRA álbo SCYENCYA o BAŁWANACH w PISMIE SWIĘTYM WSPOMNIANYCH, NIE DLA ADORACYI, LECZ DLA ABOMINACYI. Inferentur przytym y inne Numina ex occasione dla erudicyi Ciekáwego Czytelniká. ChmielAteny I 29.

– [O Drzewach osobliwych] Palmy te takim sadzą sposobem: Wziawszy datylow 120 albo 30 ie w dołku w ziemi ułożą pyramidalną, toiest zdołu ku gorze co raz wąższą figurę, tak żeby ostatni daktyl zawierszył, a tak Palma zeydzie y daktyle rodzi & quidem od Roku trzeciego do stu lat. ChmielAteny I 642-643.

– LASY Afrykańskie pełne Palmowego Drzewá, ktore rodzą Dáktyle pokarm obfity ordynáryiny dla támecznych Obywátelow, a dla nas kupiony. ChmielAteny I 640.

– Iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny I 474.

– Obywatele támecżni w piasku ostre kryią oszczepy żelázne, lub haki, ná ktorych z iáskiń wyłażąc swoich, lgną [węże] y wnętrzności przerzynáią swoie, interim Ludzie ná to pilnuiący, po kątach ukryci wypadáią, dobiiáią. ChmielAteny I 502.

– Iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny I 474.

– W Europie záś tenże sposob Drukowánia wynalazł Ian Gutembergus Niemiec w Mieście Argentynie vulgo w Strażburgu, według Wolaterrana y Polydora Wirgiliusza. ChmielAteny I 981.

– EUDOXIA Zona iego, dwom Synom Minorennibus przysięgą obowiązana, przez Męża Imperium dochować, Romana Diogenesa Mężem y Cesarzem uczyniła. Ten Eudoxyę od rządow oddaliwszy, sam był Monarchą, zrazu Turkow zwycięskim, potym zwyciężonym; y wziętym od AXAN Sułtana, tandem wypuszczonym, ale zperswázyi Eudoxyi wyłopieniem Oczu przywitany od Michała Syna Duki na Cesarstwo promowowanego, od niey y od Carogrodczanow. ChmielAteny I 479.

– [...] według Pliniusza na łokci dwa, szyia mu krotka, grzywa rzadka, z iedney tylko wisząca strony, nogi y golenie iak u Sarny subtelne, nogi zadnie z tyłu szerścią długą obrosłe, kopytka dwoiące się. Ze wszystkim bardzo Ieleniowi ten Zwierz podobien, rogiem iednym się od niego dystyngwuiący. ChmielAteny I 16.

– ACHMETES nic ososobliwego [!] nie uczynił, tylko Syna Dwunastoletniego zostáwił na Państwo. ChmielAteny I 493.

– Postrzelony JELEN, do Dyptanu bieży szukaiący remedium. ChmielAteny I 475.

– ADONIS będąc dziwney urody Młodzián Cynyry Krola Cypru Syn, Wenery Amazyusz, y dylekt, między Bogi policzony. ChmielAteny I 36.

– [.]Tandem wyszedłszy na sam wierzchołek ETNY, iest rownina piaskami usypana, bez kamieni, rospadlinami porysowana, z ktorych mały dymek dobywa się[.] ChmielAteny I 545.

– AKADEMICY Seny Miasta w Hetrurii vulgo Toskanii wzieli sobie za Symbolum Cucurbitam, alias Harbus, albo Dynię dziurawą z Inskrypcyą: Meliora latent, schowaniem y złożeniem Mądrości, przez to swoią rozumieiąc AKADEMIĘ, dla tego wzięli przezwisko Intro Nati; Posrzod Urodzeni: AKADEMII FLORENCKIEY, że iest Symbolum Sito z Otrębami, dawszy Lemma: Florem tritici meliorem secernit, nazwani tameczni Akademicy Furfurarii, Otrębnicy. ChmielAteny I 390.

– Na Pargaminie piszą Mandaty, Uniwersały, Diplomata, Prawa, Przywileie, Dekreta, Listy, a to wszystko piszą Piorem Gęsim. ChmielAteny I 592.

– Posłowie Cesarscy cum muneribus odesłani do Carogrodu: gdzie w Kaplicy Cesarskiey spiewano Credo po Grecku y po Łacinie, w Dyptychach przydana pamięć Biskupa Rzymskiego, Papy Ekumenicznego W lat potym Koncilium cztery Roku Pańskiego 1278. ChmielAteny I 1143.

– A tak poszło in usum Szkoły Publiczne nazywać wszędzie Akademiami. Tam tedy mieysce niższe do deambulacyi Spekulizantow służące zwało się Akademią. a Filozofowie idący za Platonem Akademicy; á zaś wyższe mieysce zwało się Lycaeum, wktorym uczył Aristoteles przechodząc się przez Krużganek pełny sztuk Malarskich Peripatèúm nazwany, gdzie chodzący y dysputuiący Filozofowie Peripatetici są rzeczeni. ChmielAteny I 409.

– Solenny potym traktament bywa na Sali Dywanu, gdzie Przednieysi Urzędnicy Cesarskim Stołem uczczeni bywaią. ChmielAteny I 1105.

– THYMUS, THYMALUS, THYMNNUS, TUNCZYK Rybá [...] ma odor Thymi zielá, aliàs Dzięcielnika. ChmielAteny I 533.

– U tych Saracenow był nie iaki w niewoli Bezer, ten z Chrześcianina Machometanem został, potym był przy boku Leona Isauryka Cesarza, tam zabrawszy do Monarchy konfidencyę, namawiał go na Obrazow burzenie: Więc Leo sroższym nad Lwy stał się na Obrazy, wydał Edykt, po całym Państwie, na palenie Obrazow, mianuiąc to Bałwochwalstwem. ChmielAteny I 1115.

– EXCESSIVI Żołnierze pro ratione delicti karani: 1mo. Fustigatione, aliàs Winnej Macice rozgą, Oficjer ich uderzał, drudzy kijmi bili, lub kamieńmi. 2do. Krwi puszczeniem, z którym i życie wypłyneło 3tio. Przez eksautoryzacją i Abszejt. ChmielAteny I 431.

– Nie żeby niemi co zarobić, ale się ozdobic, a ieżeli zarobić, to nieśmiertelną sławę y Estymacyą. ChmielAteny I 345.

– Włacinie był perfectissimus, wielki Legista, w Historyi biegły, Mądrych Estymator, przyiemny, łagodny, pomiarkowany. ChmielAteny I 523.

– Gdy ten święty [Patrycjusz] zawitał z opowiadaniem Ewangelii do Hibernii, widział tam wojsko czartów nieprzeliczone, które wszytek wysep dokoła otoczyło, ale musiało ustąpić Świętemu, jako pisze Stanichurstus w życiu jego. ChmielAteny I .

– Hieronymus CARDANUS z Mediolanu Xięstwa Włoskiego oriundus, Medyk i Matematyk sławny, powierzchowny Chrześcianin, a w sercu Ateusz. Nauczał w swych księgach blaspheme & impie, że Prawo starozakonne Żydowskie wyszło od Saturna. Nowy zaś Zakon, albo Ewangelia, od Jowisza i Merkuriusza; a zaś Alkoran Mahometa od Słońca i Marsa. ChmielAteny I .

– 5-to, [czart] na wspomnienie rzeczy świętych, vg Imienia JEZUS, MARYA, na obecność Relikwii; Obrazów, wody święconej, dopieroż na obecność Ś. Ewangelii, Najświęt: Sakramentu, wszystek trzęsie się, wrzeszczy; ChmielAteny I .

– Iuliusz Cesarz pełen Ambicyi. Alexander do piiaństwa skłonny, Marcellus prędki, Domician prożniak, Pyrrhus do gniewu, Annibal do Wiarołomstwa, Fabiusz w intentach powolny, o ktorym Annibal: Plus metuo Fabium Cunctantem, quam Marcellum praeliantem, Teste Plutarcho: Dla tego Konsyliarzow radą hamowani bydź maią w impetach Ci wszyscy wyliczeni. ChmielAteny I 367.

– CZłowiek u Grekow zowie się Microcosmus, to iest Mały swiat; że co w Wielkiey swiátá admiruięmy Fabryce, to w małey Człeká znáydujęmy strukturze. ChmielAteny I I, 581.

– Na INSULE CYPRUS iest Ziele Flabia zwane, ktore zerznąwszy, sok krwawy z siebie wydaie ciepły: tym kto się posmaruie, in amorem rapitur Mondognetus in vita Aurelii. ChmielAteny I 647.

– Teraz też recentissimè nowy szatana partus wyszedł na świat między Katolikámi. Nowa Sekta Franc-Masonow iakichsi Mularzow, ktorzy nową Herezye Chrześciańskie chcą bramę do piekła Prawowiernym záłożyć; nie murować, lecz ruynować stabilia, wysłani à Printipe mendaci Diabolo. ChmielAteny I 1131.

– [Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny I 496.

– Assumptki P. MARYI Zákonnice fundowáne R. 1626. ChmielAteny I 768.

– PAŁACOW teraznieyszych cale inaksza forma y dyspozycya. Naywięcey o czterech Węgłach, czasem przy węgłach wszystkich czterech przydawane bywaią gabineciki, wposrzodku nie daiąc żadnego prożnego spatium, iako Rzymianie starożytni zostawowali y Grecy podworza na spadek wod z dachow gmachu całego: ale na to mieysce maią stołowe izby, albo sale obszerne, o wielu oknach. ChmielAteny I 232.

– O tych to Warcholach łakomych, nie sumiennych Gadáczach, napisał Tacitus: Publicae mercis nil tàm venale, quam Advocatorum perfidia: O takichże u Kolumelli extat powieść: Sine Causidicis satis felices olim fuere futuraeq sunt Urbes: Taka iest Censura złych Iurystow, ále dobrych nie tyka się, o ktorych Ia reverenter sentio. ChmielAteny I 383.

– Cornelius à Lapide świadczy że we Fryzyi Syrena złowiona ryba speciem maiąca Panny, tylko się prząść nauczyła, y wiele lat żyła nic nie gadała. ChmielAteny I 121.

– SPHINX namienioná w Tytule było Monstrum Tebayskie z Panny od głowy, ze psa od ramion złożone, skrzydła maiące; ktore AEnigmata albo Gadki, lub trudne do solucyi Kwestye proponowało, osobliwie te: Co za zwierz z ráná o czterech, w południe o dwoch, w wieczor o trzech nogach chodzi? Gadki tey ktokolwiek nie zgadł, stawał się łupem y pastwiskiem żarłoczney SPHINGI. ChmielAteny I 1198.

– O BOGU, Bożkow mnostwie, Słow pięknych wyborze,Kwestyi cudnych wiele, o Sybillow zbiorze,O Zwierzu, Rybach, Ptakách, o Mátematyce,O Cudach Swiata, Ludzi Rządach, Polityce;O Językach, y Drzewách, o Zywiołach, Wierze,Hieroglifikach, Gadkach, Narodow manierze;Co Kray ktory ma w sobie dziwnych Ciekawości,Cały Swiàt opisany z gruntu w słow krotkości. ChmielAteny I tyt..

– Pomaga ná ukąszenie wężá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca, przez iákąś antypatyą w usta wzięty prágnienie gási [...]. U Pyrrusa Krolá Epyru według Soliná Autorá był Achátek dziewięć Muz wyrażający z Insigniami y Apolliná wyrażáiący. ChmielAteny I 549.

– O Tey GEOGRAFII, opuszczam Spekulizacyę, bo traktuię in hoc opere, pod tytułem Nowy Peregrynant Starego Swiata, dokąd cię odsyłam Czytelniku; tu tylko GEOGRAFIĘ iako Matematyki część, między czçściami wspominam Matematycznemi , sequentia innuendo. GEOGRAFIA iest to część KOSMOGRAFII, albo Sciencyi opisuiącey cały świat z Niebem y ziemią. ChmielAteny I 220.

– GEOGRAFIA. TA nie co innego iest, tylko opisanie ziemi. ChmielAteny I 220.

– AVES MALAE, ktore lotem, piskiem, śpiewaniem, co fatalnego, albo niepomyślnego obiecowały, od Poetow Dirae, Ferales, Nigrae, Laevae, Tristes, Funestae nazwane, iakie były: Kaniá, Sowa, Jaskułka, Kokosz, Puhacz, tak lotem, iako głosem coś nieszczęśliwego prognostykuiące, olim Pogaństwu, nie nam Katolikom, ktorzy temu wierzyć nie mamy, tylko wiedzieć dla erudycyi. ChmielAteny I 620.

– Budowniczego konsztu, álbo Architecturam Militarem przeiął Swiat z IASKUŁEK gniazdá lepiących. ChmielAteny I .

– Iák bydło ie [jelenie] do domu gonią, doią, nábiał zbieráią, wielką ztąd máiąc intratę. ChmielAteny I 474.

– PADUS vulgo PO; od Grekow Eridanus nazwany, inaczey PHAETONTIS FLUVIUS, Jasna Swiata Rzeka, bo Faetonta Syna Febusowego upádkiem z Nieba obiaśniona Z łona Vezuli, albo Vezus wierzchołka iednego Gor Alpeńskich płynąca. ChmielAteny I 563.

– REGILLUS, álbo Passer muscatus, ták iest opisany od Kardana w Księdze De subtilitate, że iest nie większy nád Osę, albo Szerszenia, skrzydłá ma złotawe y zielone, rożnego koloru, pyszczek ma iák szpilkę subtelny; dość że sam z gniazdem, nie więcey waży nád 24 gran. ChmielAteny I 519.

– Po Gruszkach radzi záżyć Winá y Orzechow Włoſkich ná prezerwatywę od trućizny, mowiąc: Adde Pyro potum, Nux eſt Medicina Veneno. ChmielAteny I 385.

– Zakon HIERONIMIANOW, od S. Hieronima zaczętych, od Piotra Ferdynanda Hiszpána Roku 1373. pod Regułą S. Augustyna w znieconych, od Grzegorza XI. potwierdzonych , w Habicie biáłym á w kápách czarnych y kapturách takichz̄e chodzących, nie we wszystkich Katolickich Páństwàch znayduie się. ChmielAteny I 1035.

– Ta awantura, pewnie nie Ducha Swiętego wokacya do S. Augustyna Habitu y Reguły wpędziła go w Erfordzie, y tam zakapturzony, tym mniey znaczny Hypokryta praeesse, non subesse ambiens. ChmielAteny I 1122.

– W Nuryi o 40. mil Włoskich od Alexandryi, liczono 500. Klasztorow, á w każdym było po 5. tysięcy Mnichow: co uczyni we wszystkich Klásztorách dwa kroć 50. tysięcy Osob. Coby tam Hábity y porcye kosztowáć mogły, gdyby nie w prostym stroiu chodzili, á po wielkiey części żyli korzonkami! ChmielAteny I 993.

– Habit noszą biały na znak niewinności pierworodney Nayswiętſzey Panny, a Płaszcze blámarantowe. ChmielAteny I 1038.

– Ta awantura, pewnie nie Ducha Swiętego wokacya do S. Augustyna Habitu y Reguły wpędziła go w Erfordzie, y tam zakapturzony, tym mniey znaczny Hypokryta praeesse, non subesse ambiens. ChmielAteny I 1122.

– Ten Woyciech Margrabia Brandeburski widząc res suas infaustas, Krolowi Polskiemu Zygmuntowi w Krakowskim Rynku na Maiestacie siedzącemu solenne złożył Filelitatis Juramentum, Habit Zakonu Krzyżackiego zrzucił, y Xiążęciem Pruskim uczyniony z podaniem Chorągwi z Polskiemi Insigniami. Roku namienionego 1525. Lutrem potym został, ożenił się z Dorotą Krola Duńskiego Siostrą. ChmielAteny I 1052.

– Ten Woyciech Margrabia Brandeburski widząc res suas infaustas, Krolowi Polskiemu Zygmuntowi w Krakowskim Rynku na Maiestacie siedzącemu solenne złożył Filelitatis Juramentum, Habit Zakonu Krzyżackiego zrzucił, y Xiążęciem Pruskim uczyniony z podaniem Chorągwi z Polskiemi Insigniami. Roku namienionego 1525. Lutrem potym został, ożenił się z Dorotą Krola Duńskiego Siostrą. ChmielAteny I 1052.

– O HYDROGRAFII. ChmielAteny I 215..

– HYDROGRAPHIA. TA Sciencya do Matematyki náleżąca, ex vi Nominis nie co innego sonat , tylko Wod opisanie: w rzeczy iest Sciencya tráktuiąca o Morzach, obszerności ich, głębokości, de fluxu et refluxu. O Okrętach, y ich częściach, strukturze, formie; o Zaglow akommodowaniu [...] ChmielAteny I 214.

– 18 KAPPADOCIA, maluie się w postaci białogłowy w koronie z Wież uformowaney, wiedney ręce gałkę, na znak hołdownictwa, w drugiey Chorągiew podnosi. ChmielAteny I 1163.

– W Zelandyi w niższych Niemcach, żadnego niemasz drzewa […] ani iadowitey bestyi. ChmielAteny I I, 641.

– HELIDONIA álbo Helidonium, alias Iáskułcze ziele, ktorym Iáskułki ślepo národzone, dotknięciem do wzroku przywodzą [...]. ChmielAteny I 544.

– TYGRYS [..] Zwierz [..] formą do kotá podobny, cętki czarne po sobie máiący, sam będąc iásno płowy [...]. ChmielAteny I 488.

– JAWOR w cudzych kráiách cudowney iest wielkosci, dla miłey umbry, ktorą czyni wielkim y gęstym liściem. ChmielAteny I 540.

– MONOCEROS, aliás iednorożec Rybá, ieden rog w czole nosząca [...]. ChmielAteny I 529-530.

– ROZA [...] Z Nátury swoiey [...] chrząszczowi, ieleńkowi y krowce fatalna, gdy roży zákosztowawszy, śmiercią przepłaca. ChmielAteny I 548.

– MEMPHIS vulgo Kayr, albo Alkair, Arabskim ięzykiem nazwane Miasto Krolow Egypskich Stolica, zabobonow gniazdo; gdzie Apisa albo Sorapisa Bożka w Wołowy postaci naywiększy był Cultus: tam Cuda Swiata Pyramidy, Krolow Groby. Nazwali też byli te Miasto Egypską Babylonią. ChmielAteny I 420.

– CHABAR álbo CABAR od Saracenow, Ismaelitow, Arabow, niżeli Machometa przyieli błędy, wenerowane Delubrum; znaczy z Arabskiego ięzyka Venerem, albo Luciferum ChmielAteny I 39.

– TURYBULARZ kadzący, z napisem: Dummodo supersit odor Te Symbolum tych reprehendit, ktorzy iedyney szukáią sławy. ChmielAteny I 1189.

– Potomkowie pomieszali swoię swiętobliwą krew, z krwią niezbożną, toiest Familia sprawiedliwa y bogoboyna Sethowa, z Kainitami, alias z Kaima Potomkami zaboystwem zmazanemi; z ktorego Potomstwa porodziły się. Monstra, wielcy Ludzie, toiest GIGANTES [...]. ChmielAteny I 1061.

– Po zmarłym MACHOMECIE, nastąpili KALIFOWIE na Krolestwo Arabskie, władzę Duchowną y Krolewską maiący iako to Ubekwar, ponim Homar, Persii Victor & Subactor, iako też Mezopotamii, Egyptu, Syrii, Palestyny, Jerozolimy. Po nim nastąpił Ordinar, potym Hali, ktory Imieniem KALIFY, toiest Namiestnika Machometowego posponuiąc, uczynił się Krolem, y Prorokiem Saraceńskim; większym nad Machometa; twierdząc: że ALKORAN od Gabrielá iemu, nie Machometowi miał bydź dany: tylko się omyłką stała Uczniow MACHOMET miał 4 sławnych, Halego, Ebbubekiera; Omara, y Ośmana. ChmielAteny I 1098.

– Naprzod tedy w Amerykańskim Krolestwie vulgo Nowey Hiszpanii, przez Zakonnikow S Franciszka Roku 1517 znaiomość BOGA prawdziwego zaniesiona, potym przez OO Dominikanow y Jezuitow. Za temi zawitali tam OO, Trynitarze. Karmelici, Kapucyni, Bracia Miłosierni. ChmielAteny I 1018.

– TIUTIUN po Łácinie Tabacum ináczey Herba Nicotiana, iest ták że wszędzie in usu, ktory siać iák rosadę, sadzić iak kapustę, y podlewáć, iák urośniepasenkowáć, to iest nie dáć się rozrastać ná wiele latorosli, aliás byłyby máłe Listki, potym listki obrywáć, w słomie ięczmienney suchey chowáć poki się nieuleżą aliás Zołknieią; potym ná sznury náwlekáć, y w chłodzie nie ná Słońcu, pod dáchem suszyć, składać. ChmielAteny I 546.

– Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny I 477.

– KON Morski [...] Iest Zwierz ciałá składem do Brytána Angielskiego podobny głowę iednak Końską máiący, gruby bardzo w sobie y otyły, w wodzie rybámi, ná lądzie tráwą żyie. ChmielAteny I I, 477.

– GEOGRAFIA iest to część KOSMOGRAFII, albo Sciencyi opisuiącey cały świat z Niebem y ziemią; o czym tę kładę scienda: Naprzod, że wodług niektorych zdania, wiele iest Swiatow. ChmielAteny I 220.

– Vates, Starożytność zwała tych, ktorzy z natchnienia, albo instynktu iaką rzecz przepowiadali. Tacy byli w Delfach w Kościele Apollina wydaiąc Proroctwa na proźby. ChmielAteny I .

– W Moskiewskim zaś Państwie, w Kraiu Lukomora do Samoiedyi należącym, koło Rzeki Tachnin ludzie się znayduią obrośli o pśiey głowie; ryba także w Rzece wspomnianey łowi się głowę, gębę, nos, oczy, ręce ludzkie maiąca, iako tameczni Kraiopiscy Swiatu oznaymuią: w teyże Krainie, na źimę ludzie zamieraią, si credendum. (wyd z 1755) ChmielAteny I 103.

– Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny I 477.

– Ten Woyciech Margrabia Brandeburski widząc res suas infaustas, Krolowi Polskiemu Zygmuntowi w Krakowskim Rynku na Maiestacie siedzącemu solenne złożył Filelitatis Juramentum, Habit Zakonu Krzyżackiego zrzucił, y Xiążęciem Pruskim uczyniony z podaniem Chorągwi z Polskiemi Insigniami. Roku namienionego 1525. Lutrem potym został, ożenił się z Dorotą Krola Duńskiego Siostrą. ChmielAteny I 1052.

– SOBOL Zwierz nie wielki, ale wielkich Panow y Bogaczow stroiący swym futrem, y ogrzewaiący. Forma iego iak Kuny, ale nie taki szacunek. ChmielAteny I 585.

– Ktore Ptactwo są smaczną ZWIERZYNĄ? Te Ptactwo między stołow policz specyały: Pierwszy DROZD, czyli Kwiczoł, Rzymian gust nie mały, KUROPATWA, JARZĄBEK, BEKAS y BAZANTY, CIETRZEW, nie zły Zwierz tłusty, co go noszą banty. ChmielAteny I I, 522.

– LABIRYNTOWI formalnemu murowanemu Károl Rancaetus przypisał Lemma: Labor intus. ChmielAteny I 1189.

– Lepiey iść za wszystkiemi, niżeli samemu, bo zaydziesz w Labirynta [...]. ChmielAteny I 1151.

– LILITH y LILIS u Hebrayczykow y Zydow iest to Hecate albo Lamia nocne Spectrum, álbo Upierzyca, czyli Strzyga, Matronom, według ich zdania, nieprzyiazna, dzieci morząca, dusząca. ChmielAteny I 39.

– [...] koło owego Dziedzińca z Kolumnami, szły Stołowe Izby, Exedry dla Audyencyi. Pokoie do mieszkania; Pinacothecae, to iest lamusy, gwarderoby, albo mieysca do schowania, Biblioteki, wirydarze etc. ChmielAteny I 231.

– Chowanie, Lamus, Pinacotheca, po Włosku Gvarderobana szat chowánie ChmielAteny I 78.

– Lapończykowie Borealìores, alias bardziey ku pułnocy nadani, kłaniaią się wschodzącemu Słońcu [...]. ChmielAteny I 1061.

– NIEDOPERZ [...] w nocy latá, ná zimę zámiera. ChmielAteny I 514-515.

– Indyanie tákże po pustyniách mieszkáiący, niemi [nietoperzami] żyią, gdzie od wielkości zowią się kotami lataiącemi. ChmielAteny I 515.

– U kogo [oczy] leniwe, powoli się obracaiące, denotant tępy w nim dowcip, y boiazliwego serca; a prędko lataiące, swiadczą obrot, dowcip, odwagę [...]. ChmielAteny I 174.

– Iaskułki Daryuszowi na Scytow idącemu przez gęste przed Woyskiem latánie, na Chorągwie siadánie, były złym prognostykiem, iáko sam pokazał skutek [...]. ChmielAteny I 522.

– BONAE AVES [...] Tákie są JASTRZĄB, álbo RAROS, KOGUT pieiący, SOKOŁ, DZIĘCIOŁ ná południe álbo ná pułnoc lewiruiący, WRONY álbo GAWRONY z lewego boku nádlatuiący. ChmielAteny I 521.

– Orła na Oboz Nieprzyiacielski lecącego widząc Aristander, ieszcze ante pugnam obiecywał sobie triumphum, iakoż w rzeczy samey pokazał eventus. ChmielAteny I 521-522.

– Ná Elekcyą pierwszą Nayiaśnieyszego Stánisławá Leszczyńskiego Roku 1704. 19 Julij, kuto monetę z rácą zápaloną, do gory lecącą, z nápisem: In splendorem rapitur. ChmielAteny I 895.

– Solon zaś Legislator Ateński, postanowił, aby ci tam byli Sędziami, ktorzy wprzod by byli Archontes, toiest Xiążętami, Rządcami Rzeczy-Pospolitey [...]. ChmielAteny I 409.

– 7mo. Może Cesarz Woyny wypowiadać, Pokoiu zawierać Pakta. 8vo. Ma Ius restituendi famam, y Legitymowania Osob złoźa nieprawego zrodzonych. ChmielAteny I 500.

– Gotowie y Szwedzi z łoża Nierządnego, nie tylko do Honorow ale y do kompanii nie przypuszczali. Francyá nawet Legitymowanych do Korony nie przypuszcza, a Szwaycarowie do rządow Rzeczypospolitey. ChmielAteny I 353.

– Kaptain Leutenant, iest Kommenderuiący Chorągwią Generalską: Kommendant iest Fortecy, y Ludzi w niey maiący superintendecyą: Sztabs Furirer, iest Pisarz, Konnotator Moderunku, à primario Stanowniczy. ChmielAteny I 83.

– OPTICA iest Sciencya benè videndi, alias iest taka Nauka, ktora o rzeczach pod wzrok ludzki podpadaiących, o ich własnościach, rożnicach, przymiotach, przypadkach daie swoię lekcyę. ChmielAteny I 228.

– DYAMENT, ze wszystkich kamieni naywyśmięnitszy, owszem Rex Gemmarum twardy, przezroczysty. Matka iego Indiá, rodząca go w skałach y wziemnych wnętrznościach, ktory z subtelney, czystey y letkiey formuie się materyi, z innych minerałow myxturą nie zmieszaney, w skałę lub inne mieysca podziemne schodzącey się. ChmielAteny I 551.

– FENIXOWI na stosie goreiącemu Lemmata przypisuią, to: Perit ne Pereat; to: Ut in aeternum vivat; to: Ex funere faenus to: rInde vivam, unde cruciar. ChmielAteny I 1182.

– Budowniczego kunsztu, albo Architecturam Militarem przeiął świat z Iaskułek gniazda lepiących [...]. ChmielAteny I 619.

– A te Mury z Cegieł in Bitumine, toiest w Kleiu Zydowskim dziwney lepkości, ani wilgoci, ani Słońca nie apprehenduiącym sadzone y oblewane były, ktorego Bitumen w tamtych kraiach miasto wapna zażywaią bez komparacyi nad wapno lepszego [...]. ChmielAteny I 412.

– Insi są, co czartami y czarami narabiaią. Znać ztąd. że się potężnemi kamieniami w piersi biią, żelaza rospalone wustach trzymáią bez naymnieyszey lezyi, piią Wino zakazane, y gorzałkę, iadaią Opium, a to wszystko czynią dla wesołości, y dla snu twardego, zowiąc go zachwyceniem. ChmielAteny I 1106.

– Lycopolitani czcili za Bożka Wilka, z tey racyi miesa bydlęcego nie iadaiąc, áby swego Deastrum głodem nie umorzyli. ChmielAteny I 18.

– JANOWI III. Krolowi [...] przyniesiono rzecz ádmiracyi godną, Szczupaka zębámi Lisa záżartego, i ták wraz z Lisem przyniesionego. ChmielAteny I 479.

– Czy wszystkie Zwierzęta były w Korabiu Nòégo? Odpowiada Ciekawy y Mądry Kircher in Arca Nóé, że nástępuiące Zwierzęta nie pewna rzecz, aby się znaydowały. Allopecopithicum Lisomałpa, z Lisa y Małpy. ChmielAteny I 591.

– Szosta Zagadka Krolem iestem á tákim, ktorego Poddani Lotnieysi są dáleko, niż krok Sarn y Łáni. [...] Jest to Orzeł Krol Ptáctwá [...]. ChmielAteny I 882.

– Marcin Luter zwał się Loter, toiest błazen z Niemieckiego, potym się nazwał Luter, albo Lauter, toiest czysty, chędogi, iako wywodzi Kwiatkiewicz. ChmielAteny I 57.

– STRONA ná Lutni wyciągniona z napisem: Plus torta, plus Musica Jest to na grube animusze, ktore tylko bite dobre, y na Katolikow pod biczem Bożym ustawicznym, dobrych. ChmielAteny I 1192.

– LUTNIA lub SKRZYPCE z urwaną iedną stroną cum Lemmate, Nil reliquae, si me deficit una fides. Inny dał Lemma: Dissona si disorepet una. Tak choć są Cnoty y uczynki, zła przed BOGIEM konsonancya bez Wiary, iák Instrument bez strony. ChmielAteny I 1192.

– Druga Zagadka. Lutniom [!] iest, ktorą Zydzi dobrze wystroili, Przy mnie Adam Abraham w gorę podskoczyli. Znaczy Chrystusa Paná od Zydow Ukrzyżowanego. ChmielAteny I 1201.

– DRZEWO rodzayne od fruktow łámiące się z nápisem: Me copia perdit. ChmielAteny I 1186.

– SS. Idziego y Onufrego Łania mlekiem swoim karmiła. ChmielAteny I 574A.

– Benevolentia, albo przyiazná chęć, wyrázá się w stroiu białym, w wieńcu liliowym, przy ktorey stoi pies łaszczący się. ChmielAteny I 1167.

– Niebu Jowisza, Powietrzu Junonę, Niebom niższym nadali, Saturna Marsa, Merkuriusza, Wenerę, etc. Morzu dali Rządcę Neptuna, Amfitriona, Nerea; Okrętom Tritones: Ziemi y Piekłu naznaczyli Praesidem Plutonem, Opem álbo Cybelę: poziemi łażącym Faunos, Panes Satyros, Orcades. ChmielAteny I 8.

– Ma wielką sympatyą z Ptakiem Krolikiem, po łácinie Trochylus nazwanym, bo mu w pysk otwarty w latuie, zeby zmięsiwa chędoży; ktorego łechceniem zasypia Krokodyl, á Ichneamon (Wydra Egypska) iak otwartą bramą paszczą, wewnątrz w niego wpáda, wnętrzności kaleczy, y tak wielką bestyę trupem sciele. ChmielAteny I 577.

– [...] satiùs trzymać że Pellicani nômine ma się rozumieć Sęp iakiś Egypski in Sensu Gesnera: albo że to nie ten iest co Onocrotalut, alias bąk z łyszkowatym pyskiem, z workiem pod szyią wielkim, ktory się przy Pòlskich znáyduie stawach y rzekach, siebie rybkami, nie Dzieci krwią własną karmiący. ChmielAteny I 126.

– Atheńczykowie y Macedończykowie zacżynaią lata swoie od Solstitium Letniego. ChmielAteny I 204.

– Cantacuzenus dał Corkę. Teodorę Chrześciankę za Urchana Krola Tureckiego Mahometanina; w Klasztorze życia dokońcżył. ChmielAteny I 490.

– Teraz na tym Dworze Machometanizmem, a ieszcze bardziey Paganizmem zárażonym obmierzła Chrześciańska Wiara, przecież in gratiam Luzytanow tolerarur, grube Pogaństwo y gęste gory, te Páństwo zamkneły przed Missionarzami. ChmielAteny I 1017.

– W Modlitwach swoich magnifikuią Wszechmocność, Miłłosierdzie, Sprawiedliwośc Boską. ChmielAteny I 1103.

– W AZYI pod Tureckim, Perskim, Mogolskim iarzmem ięczącey, nec vestigium Szkoł iakich Łacińskich y Politycznych; oprocz że w Indyi Orientalney na Peninsule Komorynie między Gangesem w Krolestwie Decan iest Akademia sławna GOANSKA, alias w Mieście Goa do Luzytanow należącym. ChmielAteny I 394.

– Okrągłego czoła, są gniewliwi Czoło zaś ieżeli iest niby proporcyi kwa drátowey przy tym na srodku zaklęsłe, zapadłe, znaczy dowcipnego, wielkie go serca y umysłu, dla wielkości Mozgu, Duchow, y ma ze Lwią głową podobieństwo, Czoła ponurego, posępnego, zmarszconego, znaczy Melancholika, śmiałym, natarczywym bywa. ChmielAteny I 183.

– Małpa [...] wielką ma antypatyą, albo wrodzoną nienawiść z Zołwiem. ChmielAteny I 486.

– Iástrząb przeciwny Chameleontowi, Małpa Zołwiowi, Zołw Kuropátwie, iż iedno z nich czyste, drugie nie czyste. ChmielAteny I 507.

– Bunt y Mendel znaczy pospolicie liczbę - 15. ChmielAteny I 161.

– Jeden Matacz, álbo Szarlatan miał Psá Morskiego ćwiczonego, ktorego z Sobą dla zysku wszędzie prowadził, ktory ná wspomnienie Imion Chrześciańskich wesołą miną iákąś wyrażał znáki, szmer czynił: ná wspomnienie Turczyna y Heretyka milczał [...]. ChmielAteny I 530.

– Na sam czosnek, cebulę, syr dla robotnikow 15 tysięcy talentow wydano Teste Stephano, Swieży y Mądro - ciekawy Peregrynant Xiążę Mikołay Krzysztof Radziwiłł Woiewoda, Wileński, potym Marszałek Litewski Oculatus Testis na mieyscu Starożytnego Miasta Memphis, przez ktore Nil rzeka olim płyneła nápatrzył się Pyramid, poobalanych na 4 mile spatium biorących, swemi ruinami. ChmielAteny I 667.

– Rzymianie dawni tak byli w iedzeniu moderaci, że tylko żytnego zażywali chleba, kaszy z bobowych krup, álbo ięczmiennych: Medowie tylko Migdałami. Murzyni Saránczą żyli. ChmielAteny I 365.

– TYGRYS Rzeka, adumbruie się tymże Stárcem, przy Tygrysie zwierzęciu, alludendo ad nomen; albo też mym zdaniem maluy Starca rzucaiącego strzałe, bo Tygris znaczy z Medzkiego ięzyka strzałę, alias prędkość tey Rzeki. ChmielAteny I 1164.

– Daią teyże Minerwie y AEgidem to iest Tarczę, głową wężowatą Meduzy insignitam Parkom przędzącym y ucinaiącym wątek życia ludzkiego, daią Kądziel y nożyce: Saturnowi :Kosę; Bogini Sprawiedliwości, Szalki etc. ChmielAteny I 34.

– Formę y postać temu Rabini affingunt Konia y Muła, inni krola, że te słowo Melech Krola znaczy. ChmielAteny I 40.

– Był ieszcze Tłumacz Alkoranu MELICH, ktorego interpretacyi trzymaią się Arabowie, ztąd Melichitami często zwani. ChmielAteny I 1098.

– 4 Umyć twarz swę, ręce wodą w ktorey iest wlany mocny ocet, moczony piołun, szałwia, ruta, melissa, maieran, hysop, bylica, spikonard; ktore zioła nosząc przy sobie, albo kładąc koło zarażonego, pomagaią. ChmielAteny I 453.

– ROIOWNIK Medyckim terminem Melisa, Apiastrũ, Cytrago, ziele oprocz rożnych skutkow, ule nim smaruiąc, do roienia pszczoł pomaga, aby z ulow nieuciekały broni, teste Syrenio. ChmielAteny I 645.

– PASTINACA, Trigon, Plasczka Ryba, nakształt Niedoperza, oskrzele maiąca. Ogon na końcu nosi bardzo zaostrzony, ktorym wszystkim na umor szkodzi Rybom, drzewa samym dotknięciem suszy, dopieroż szkodzi człekowi; bo według Dioskorydesa od niego zadane rany, nie wywikłanych chorob y bolow bywaią przyczyną, osobliwie szaleństwa, niemocy, strętwienia ciała, zaćmienia wzroku. ChmielAteny I 530.

– NIEDOPERZ iest iákieś compositum z Ptaká, bo latá, y z Zwierzęcia ziemnego, alias z Myszy, do ktorey dziwnie pyskiem, uszymá, ciałkiem podobny, skrzydłá ma iák z pęcherza, á w nich nożki, y ogon, á przytym ma piersi [...]. ChmielAteny I 514-515.

– Smok iest tákże z Wężow rodzáiu: gdy Wąż w mieyscu ukrytym y wygodnym przez długość lat, do wielkiego przyidzie wzrostu, náwet y skrzydłá máiący [...] z błonek y skory iák Niedoperz. ChmielAteny I 498-499.

– SZARANCZA w Polszcze tych lat była. Roku 1086 cięszka na Rusi, Teste Długossio. Roku 1334 w całey Polszcze ieszcze cięższa. Roku 1475 długa na pálec: z głowami, nákształt niedoperzow. ChmielAteny I 219.

– Nietoperz znatury bez pierza, znaczy człeka wiele bez sił należytych zaczynaiącego. ChmielAteny I 2155.

– W Prowincyi Xensi w Chinach Niedoperze tak wielkie iak gęsi, y kury, ktorych za wielki specyał tameczni zażywaią Obywatele; mięso ich nad kurze preferuiąc, teste Kirchero in China illustrata. ChmielAteny I 613.

– Acus Graecisat mowi się, gdy Magnes z linii Merydyonalney bardziey na Wschod kieruie a kiedy na Zachod, nachyla się, mowią Marynarze Acus Magistrisat, niby magis ostrizat. ChmielAteny I 79.

– Aristofanes Meseński towarzyszow pobił pro violata Virginitate. ChmielAteny I 968.

– Iest w Talmudach y tá báyká o Messiaszu, że Kupiec Ierozolimski zdybáł żydá orzącego wołami, ktore do siebie gadały, y ie Kupiec rozumiał. ChmielAteny I 1074.

– Ten uforwowawszy instrument, w mieyscach gdzie Metallow, lub Skarbow zakrytych iakie może bydź podobieństwo y apparencya, trzymać trzeba (powiadaią) za rogi ChmielAteny I 136.

– Szczekałem gdy szedł Złodziey, gdy Gamrat milczałem, Pánu się głosem, Páni milczkem [!] podobałem. ChmielAteny I 483.

– MONACHUS Mnich Rybá, á raczey Monstrum Morskie, kaptur Mnichow reprezentuiący, y twarz Ludzką, w Norwergskim Oceanie złowiony, według świadectwa Gaspara Schotta; ktoremu nápis Symbolista przypisał: Habitum, non virtutem. ChmielAteny I 528.

– PURPURA ... ona przez womit sok z śiebie wypuszcza Ostrum názwany, ktorym Sukna Garbuią Purpurą odtąd nazwáne, ná ustroienie Monarszyńskich, Xiążęcych, Senatorskich Osob. ChmielAteny I 531.

– W Częstochowią widziałem z Drzewká Korálowego cásłą misternie wyrobioną Monstrancyę z Krakowa [...] ob hostilitatem tam repronowána. ChmielAteny I 554.

– Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny I 477.

– Ná Morzá ták że Atlanckiego srodku, táż acus swoiey ná żadne stronę nie ma deklinacyi, iáko świádczą mądrzy morscy Peregrynanci, Pater Faillandier płynący do Indyi Oryentalney Roku 1711 y Milliet de Chates w Xiedze drugiey Nawigacyi. ChmielAteny I 557-558.

– OCEAN tenże płynąc ná Zachod, názywa się Oceanus AEthiopicus, potym Morzem Atlantckim od Gory Atlas, potym OCEANEM Francuskim, Kantabryiskim od Kantabryi, Akwitańskim od Akwitanii, Brytańskim od Brytannii Insuły, Hybernicus od Hybernii, Caledonicus od Kaledonii, to iest teraźnieyszey Szkocyi, Niemiecki od Niemcow. ChmielAteny I 450-451.

– INSECTA Naturalistowie zowią niedoskonałemi, małe Zwierzęta, krwi w sobie nie maiące, iedne lataiące, drugie po ziemi y w ziemi żyiące inne partim na ziemi, partim na powietrzu przebywaiące, iako to PSZCZOŁY, MUCHY, SZARANCZA, PAIĄKI, BOMBYCES, alias Iedwab robiące robaczki, CANTHARIDES, albo MUCHY Hiszpanńkie zielone, złoto, świetne, KONIKI, CICINDELAE, albo NOCTICULAE, toiest robaczki koło S Iana w nocy iak ogień świecące się, SLIMAKI, MROWKI, SCARABAEI Cornuti, toiest IELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, y MOTYLE. etc. ChmielAteny I 603.

– O MUCHACH wiadomych każdemu, nie należy mi tu mowić, iednak wspomnę dla erudycyi. ChmielAteny I 604.

– O Hieroglifikach [...] 23. Mucha, figurowała niewstyd, bo choć odegnana, znowu się wraca. ChmielAteny I 1154.

– Bożek much ztąd nazwany, że mnostwo much padało na mięśiwa Ofiar, ale nie padały na Ofiary BOGU prawdziwemu czynione. ChmielAteny I 38.

– Ta prawda o Salamandrze mogłaby probári komparacyą z następuiącym Zwierzątkiem. Aristoteles w Historyi o Zwierzętach [...], Pliniusz Naturalista, AElianus, Albertus Magnus, y świeży Medyk Marsilius Cagnanus swiadczą u Maiolusa że w Ogniu rodzi się Zwierzątko lataiące o czterech nogach, tylko iak mucha, y w ogniu żyie, iak długo się extra ognia zabawi, zamiera. ChmielAteny I 132.

– SEPS Padálec iest ták wielkiego iádu, że kto iámę iego nádepce nieostrożnie, nagłą padá śmiercią, táką zgniliznę, członkow rozsypane nágłe przynosi. ChmielAteny I 504.

– [...] o Domowych [zwierzętach], ktore oczy na Podworzach, Oborach, Pastwiskach; apetyt zaś nasycaią na Stołach, nic mowić niechcę, bo Curiôsitati non garrulitati incumbo. ChmielAteny I 591.

– Vates, Starożytność zwała tych, ktorzy z natchnienia, albo instynktu iaką rzecz przepowiadali. Tacy byli w Delfach w Kościele Apollina wydaiąc Proroctwa na proźby. ChmielAteny I .

– CALIONYMUS, inaczey URANOSCOPUS, albo Hemoeroceta Niebowid, Astronom, że oko ku Niebu w głowie ma obrocone [...] Galenus Medyk o tey mowi rybie [...] W dzień tylko sypia, a całą noc po morzu buia, żarloczność swoię kontentuiąc połowem ryb. ChmielAteny I I, 525.

– LAGANA [...] iest Ptak w nieprzyiaźni z Wielorybem żyiący, ktory tylko co pászczę otworzy swoię, ten Ptak aż do wnętrzności iego wdziera się, serce y wnętrzności iego pożera, y śmierć przynosi [...]. ChmielAteny I 514.

– Cnotá tego kámieniá [chryzolitu], według Rueusa, y Kardana, że duszność z piersi ruguie, y wszelką odetchnienia cięszkość, Nocne odpędza stráchy, według Piotra Berkoryuszá, złych Duchow odpędza y máláncholie [...]. ChmielAteny I 551.

– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obalin reprezentująca. ChmielAteny I I, 103.

– Hieronymus CARDANUS z Mediolanu Xięstwa Włoskiego oriundus, Medyk i Matematyk sławny, powierzchowny Chrześcianin, a w sercu Ateusz. Nauczał w swych księgach blaspheme & impie, że Prawo starozakonne Żydowskie wyszło od Saturna. Nowy zaś Zakon, albo Ewangelia, od Jowisza i Merkuriusza; a zaś Alkoran Mahometa od Słońca i Marsa. ChmielAteny I ?.

– Od tego mieysca itinere unius diei, to iest dzień drogi uszedłszy, iest Nowá Babylonia ex ruderibus stárey wybudowana, nie większa w cyrkumferencyi nád Bononią Włoskie Miásto. ChmielAteny I I, 103.

– MORZE MEDITERRANEUM, albo Internum iest Srodko Ziemne, Wewętrzne, z tey racyi nazwane, iż OCEAN Atlański od Zachodu Słońca per Fretum, toiest Ciasne Morze, wpadłszy między Gory Kalpy, od Hiſzpanii stoiącey, y Abyli od Afryki, ie rozdzielił, ktore Herkulesowemi nazwano Kolumnami, że się aż tam Męstwem oparł; tam tedy mowię OCEAN wpadłszy, między Europą, Afryką, y Azyą, rozlewa się, dlatego od srzodka tych Części Swiata, Srodko Ziemnym nazwany, a przy weściu iego w te Części Swiata, zowie się Fretum Gaditanum, od Insuł Gades bliskich, vulgo Cadix; albo też Fretum Herculeum, że Herkules z Afryki do Hiszpanii tamtym się Ciasnym Morzem przebráł. ChmielAteny I 554.

– Są też tám [w kopalniach] rury niby kánáły albo oddechy niby do Piwnic, ktoremi áeryę zdrową ze dworu wpuszczáią ChmielAteny I 632.

– PURPURA, albo Murex iest Ryba z rodzaiu Conchliorum, albo Ostrearum, Pławow; Ostrygow, w oryentalnych kraiach wielkości osobliwey, w Europeyskich subtelney. ChmielAteny I 631.

– OSTREAE Ostrygi w Indyiskim morzu, tak wielkie, że iedney samo mięso waży fontow 25, iako świadczy Antonius Pigafetta. ChmielAteny I 629.

– Pokazana Księga Nicety owa censuruiąca Ritus Latinos, wprzod tłumaczona Cesarzowi, ktorą potępić, spalić kazał, nową przeciwną pierwszey napisawszy, przy zachodzącey Autora pokucie publiczney. Sam Patryarcha Postowi, lub wokowany prezentować się niechciał, za co u S. Zosii publicè, z położeniem Anathematis na Ołtarzu, wyklęty, pospolstwo na Cearza pobuntował Od R 1180 za panowania Andronika y Izaaka Cesarzow, Nieprzyiacioł Łacinnikow, Schizma poczeła ożywiać, tyle razy umorzona. ChmielAteny I 1141.

– W Chinach tákże znayduią się bez rogow JELENIE, máiące przeciw pępká iákiś guz, ták pachnący, iáko Moschus, lub Zbytek aliás Pizmo. ChmielAteny I 474.

– CEDR Drzewo wysoko, prościusieńko, gładko, bez sęków rośnie, záwsze zielone, gory lubiące, twárde, páchnące bardzo, do iáłowcowego podobne Drzewá. ChmielAteny I 538.

– Przyszedszy przed wielki ołtarz [...] miewa Ociec Swięty Exhortę wykładaiąc Pacierz, to iest Modlitwę Pańską Pater noster. ChmielAteny I 127.

– Chameleon [...] Oczy ma okrągłe, wypukłe, wesołe, ktoremi ná iáki kolor poyzrzy, zá pacierz ná sobie reprezentuie. ChmielAteny I 472.

– Mátki się rodzą z mozgu, álbo też z szpiku w kości pacierzowey. Wiele ná świecie do Fortuny przychodzi z PSZCZOŁEK: z trupow ich, ożywia szczęście nie iednemu. ChmielAteny I 506.

– Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny I 477.

– W samym Mieście LORETANSKIM długo iedná ciągnie się ulica [...] w ktorey same Paciorki, y rzeczy do dewocyi służące [...] przedają. ChmielAteny I 172.

– ZOŁTACZEK po łácinie Charadrius, z tey rácyi dziwny, że gdy wesołym ná chorego Człeká patrzy okiem, zdrowia melioracyą y życie obiecuie; lecz wyciągnionemi w siebie z pacyenta humorámi, znáczną przynosi w zdrowiu sobie szkodę. ChmielAteny I 519.

– SEPS Padálec iest ták wielkiego iádu, że kto iámę iego nádepce nieostrożnie, nagłą padá śmiercią, táką zgniliznę, członkow rozsypane nágłe przynosi. ChmielAteny I 504.

– SEPS Padálec iest ták wielkiego iádu, że kto iámę iego nádepce nie ostrożnie, nagłą padá śmiercią, táką zgniliznę, członkow rozsypanie nágłe przynosi. ChmielAteny I 504.

– W Afryce podrożny, długą ufatygowany drogą, chcąc w nocy odpocząć sobie w polu, rozumieiąc, iż iest mogiła lub pagorek, álbo kámień, obnocował się ná Zołwiu. ChmielAteny I 534.

– Ná Kumánie Nowego Swiatá Insule, ták są mocne Páięczyny, że ledwie Człek mocny ie rozerwać może. ChmielAteny I 639.

– AZBEST [...] Może ten kámień Symbolizowáć álbo Potęmpiencow ktorzy palą się y ná dalsze servantur męki; álbo cierpiących dla Boga ktorzy Purgantur asflictionibus. ChmielAteny I 550.

– COCCUS iest Drzewo Indyiskie ad instar Pálmy, rodzące orzechy, z ktorego wiele profitu: bo z łupin robią garnuszki, dzbanki, łyszki; Z Owocu Oliwę, chleb. ChmielAteny I 538-539.

– PALMOWE Drzewo [...] Iest Płci dwoiákiey Sámiec y Samicá, Ktora nie rodzi, ieżeli in vicinia nie ma Samcá. W Egypcie ták ie sadzą, áżeby wiátr od Sámcow wiał y piasek rzucał ná Samicę. ChmielAteny I 541-542.

– LASY Afrykańskie pełne Palmowego Drzewá, ktore rodzą Dáktyle pokarm obfity ordynáryiny dla támecznych Obywátelow, a dla nas kupiony. ChmielAteny I 640.

– MANATI Rybá [...] Ledwie pará wołow uciągnie ią ná wozie. Jest łatwa do poięcia, ále też pámiętna urazy. ChmielAteny I 529.

– WIELBLĄD [...] Jest bárdzo pámiętny urázy, y po długim czasie ná swoim pástwiący się Adwersarzu. ChmielAteny I 489.

– SETIM Drzewo [...] zadney nie podległe korrupcyi. Z tego Drzewa Bog roskazał Arkę Pańską y inne porobić naczynia. ChmielAteny I I, 542.

– Lubią się Sympatycznie [...] Synogárlice z Papugámi, Kosy y Kwiczoły. ChmielAteny I 507.

– Wiele tákich Rodzicow, ktorzy mizernie chodzą, iedzą, paráduią, máiąc Fortunę, áby ią Dzieciom zostawili, álbo Sukcessorom. ChmielAteny I 510.

– Bukwica [...] Głowę y Mozg samym zápachem posila: ná Páráliż, kaduk, y Zołtą nie Moc pomaga, y ná suchoty, z wodą piiąc, od upicia tego dnia prezerwuie, Wzrok czysci. ChmielAteny I 545.

– Koń morski [...] ma ná szyi nosidłá przeciw paralizowey áffekcyi. ChmielAteny I 477.

– Nie sadzę się tu ná wysoką Polszczyznę, abym nią nie zaćmił sensow: nie rzucam nie potrzebnych dygressyi, nie paszkwiluię nikogo, tylko Mądrym przypominám, niedouczonych nauczam, ciekawych kontentuię. ChmielAteny I a 4.

– Petrus de Valle nowy Peregrynant , y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obalin reprezentująca. ChmielAteny I 103.

– Włosi przypisuią inwencyą tego kompasu Marco Aulo Veneto Sławnemu Peregrynántowi [...] niektorzy Autorem czynią tez inwencyi Arystotelesa [...]. ChmielAteny I 557.

– Xiąże Rádziwił Peregrynánt [...] Zony Lotowey w Bałwán soli zámienioney, y Jabłek Sodomskich popioł w sobie máiących nie oglądał. ChmielAteny I II, 522.

– Pliniusz im [Pigmejczykom] sedem, z razu w Scytyi, potym koło Thebaidy krainy Affrykańskiej, to koło źrodeł Nilowych, potym ná Indyiskich granicách koło źrzodeł Gangiesa determinuie, y że nie są rosleysi nad trzy piędzi, y że z Zurawiami woiuią. ChmielAteny I I, 91.

– Pod Miastem Julia Caesarea, w Afryce trupia Głowá ználeziona, Ktorą mierząc 12. piędzi ná mierzono [...]. ChmielAteny I I, 90.

– Turkus, po Łácinie Turcois, ktory od Páná iednego noszony w pierścieniu zá żywota iego wesoły prezentował Kolor. ChmielAteny I 561.

– INSUŁ de PAIS, w pierścień uszykowánych ná morzu iest 30. ChmielAteny I 624.

– BRITANNICUS Ryba, ktora koło czyli pierścień nosi ná głowie, Człeká do siebie wábi, iáki mu prezentuie áffekt y przychylność, ták nic się złego nie spodziewájącego pożera [...] ChmielAteny I 525.

– Matka gdy go nosiła [Św. Dominika], zdało się jej, iż nosi pieska zapalającego świat pochodnią. ChmielAteny I .

– Egypska Matrona według Arystotelesa y Gelliusza Autora, pięcioro razem porodziła dzieci. ChmielAteny I 682.

– O drugiey tamże pisze, że co rok po pięcioro bliźniąt rodziła przez lat 10; narodziła tedy hôc spatio wszystkich 50. Priamus Krol Troiański z Hekuby miał synow 19, illegitimos zaś 31. Artaxerxes 106. ChmielAteny I 683.

– Był tamże y most na rzece Eufratesie, przez Miasto płynącey, od teyże Semiramidy Krolowy, czyliteż od Nitokresae zbudowany; na pięcioro stayi przeciągniony, trzydzieści stop maiący szerokoścí, iako świadczy tenże Diodorus. ChmielAteny I 111.

– Są iednak ostrożni, aby przeciw Punktow pięciu Zákonu Machometańskiego, iako prawdziwych charakterow Bisurmanina, nic nie trzymali, uczyli, rozumieli. ChmielAteny I 1107.

– Zrzodło iego [rzeki Indus] pierwsze iest przy Imaus Gorze, czyli też z wierzchołku iednego Paropamysus Gory Kaukuzu, ktory z pięciu Strumieni się formuie, ztąk też Peniab, niby Pięciu Krynic Rzeka nazywa się. ChmielAteny I 561.

– Ta MACHINA iezli iest o iednym kole Manospatos się zowie; o dwoch kołkach zowie się Dispatos po Grecku, alias dwa razy ciągnąca dwoikolna Machina; iezli o trzech kołkach, Tryspastos, o czterech, Tetráspastos, o pięciu Pentaspastos, o sześciu Sexaspastos, etc. ChmielAteny I 225.

– Prawowierni Chrześcianie żegnaią się trzema palcami pierwszemi, weneruiąc Troycę Przenayświętszą; piąciu palcami, pięć Ran Chrystusowych, dwiema, dwie Natury w Chrystusie, Boską y Ludzką. ChmielAteny I 1119.

– BARANEC blisko Iwigny nad Morzem Kaspiyskim w Tartarii, DRZEWO po łacinie AGNUS SCYTICUS, że ad instar Baranka rośnie, głowę, nogi, wełne liściem y gałąskami reprezentuiące, obrosłe iak Baranek [...] DRZEWO same naciąwszy, sok krwawy z siebie sączy. ChmielAteny I 538.

– BĄK, BABA, po Łacinie Onocrotalus, Truo, ná kształt Łábęcia, ále pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, ná końcu zágiętego Wolę ma iáko sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. ChmielAteny I 509.

– BAZYLISZEK, po Łacinie Basiliscus, Regulus, iest rodzay Wężow osobliwych [...] ktory iadem swoim drzewa suszy, dopieroż rzeczy żyiące, y czuiące, to iest Ludzi, Zwierzęta. ChmielAteny I 497.

– MODRZEW Drzewo po Łacinie Latix [...] Onim trzymała Antiqitas że Ognia, nie apprehenduie, [...] exemplo że koło miasta Gezgobii, wieży nie mogł spalić Juliusz Cesarz [...] iż z tego była budowana Drzewa. ChmielAteny I I, 541.

– Insuła Hispaniola w Nowym Swiecie ma Psow, ktore nigdy nie szczekáią ani skomlą pobici, według Owetana in Summa Historiarum. ChmielAteny I 638.

– WIELBŁĄD, gdy nań iuki kłaść maią, uniża się y przyklęka, z napisem: Ut accipiat. Ták łákomi y podchlebnicy kłaniaią się dla swego profitu. ChmielAteny I 1183.

– LUCERNA, inaczey MILVUS, Swietłuszka Rybá, ktora ięzyk ognisty iák pochodnię pokazuie w nocy, pływáiąc po Morzu. ChmielAteny I 527.

– KON iaki iest, każdy widzi. Iedne są Thracii, toiest Tureckie, drugie Hiszpáńskie, inne Samogitici, Zmudy. Ałbańskie. Poddunáyskie; Frisii Frizy, Angielskie, Bachmaty Tatarskie, y Czerkieskie, Arabskie, Neapolitańskie, Asturskie etc. ChmielAteny I 574A.

– Ieden Zyd ná Okręcie w Sábasz Szyprem niechciał bydź, alias dysponowac tylko Okrętem, według Syneziusza; drugi z transyta do niego wpádłszy, wydźwignąć się nie pozwolił, według Walaterrana; Inni botow, trzewikow, że były podkute, obuć niechcieli, inni poyść ná opus naturae, inni świecom nosa utrzeć, listu odpieczętować nie ważyli się w dzień Sabaszu, według Origenesá, Iozefa, Serariusza. ChmielAteny I 1069.

– Signum Ordinis iest Monstrancyika, podługowato okrągła od Aniołow trzymana na metalu złotym, z trzema kroplami z Inskrypćyą: Precz od tego smutek, kto to odbiera. ChmielAteny I 1054.

– Káwá iest pewna Species Bobu w Egypcie y Arabii, ktorą Arábowie Bon zażywáią. Podobną kaffę ma teraz Hollandia, pewnie z Egyptu y Arabii sposob iey siania przeiąwszy y przewiosłszy do siebie. ChmielAteny I 546.

– W Mieście Furch támże in Oriente KURY są miasto pierzá, wełną obrosłe [...] W tákimże pierzu delikatnym do wełny podobnym Kury są w chinach [...]. ChmielAteny I 512.

– [Nil] śrzodkiem Murzyńskiey płynąc Ziemi, Afrykę od Ethiopii separuiąc, niektore formuie Insuły, iako to Meroen olim ludne Krolestwo; dopiero wodami wielu podsycony, poty to Astobores, to Astusapes zwany, tandem się NILEM zwać poczyna [...]. ChmielAteny I 562.

– Lydius Lapis, to iest Probierski Saratronicus iest kamień [...] Iest rudy, żołtemi pofladrowany żyłkami. ChmielAteny I 562.

– TURKUS [...] po Akcie pogrzebowym y Fortunie Nieboszczyka dysponowaney innemu dostał sie Panu, znowu wesołość y całość miał przywroconą. ChmielAteny I 561.

– ZURAW czuyności Symbolum, gdy snu żáżywa, ná iedney stoi nodze, gdy wielu iest w kupie poiedyncem straż trzymaią: záwsze kiedy lecą wodza iednego máią. ChmielAteny I 518.

– Słoń ufatygowany będąc rożnemi posługami, zrazu był przytrudny, y nie ochoczy potym słowy Gubernatora ugłaskany, aby te Luzytańskiemu Krolowi uczynił przyfługę, wyrzekłszy te słowa Ięzykiem Malabarskim: Hoo, Hoo, toiest Volo, Volo, uczynił z ochotą co kazano. Przypisuią mu docilitatem, poiętość wielką we wszystkim wszystkim. ChmielAteny I 586.

– 22 Ze Dawid nie zgrzeszył cudzołostwem y zabiciem Uryasza. A za coż tak cięszko pokatował in cinere et cilicio? ChmielAteny I 1074.

– Dano mu Epithetum: Sangvinarius (krwie rozlewca) że Zdraycow, Fakcyantow w Rzymie na traktament zaprosiwszy, pokatował, nie traktował, żelazem śmiertelnym nakarmił iak Strusiow. ChmielAteny I 513.

– U Ateńczyków zaś znak Szlachestwa Konik złory u czapki, czyli zawoja: U Egipcjanów Sępów skrzydła nadedrzwiami zawieszone: U Galatów, trupy pokrwawione, i głowy z ścięte przy drzwiach, albo nadedrzwiami wiszące wiszące. ChmielAteny I 69.

– TU moie ciekawe Pioro muśi sobie po Arabskich polatać gorach, szukaiąc Fenixa, albo Iedynego Ptaka, chcąc na niego choć casu natrafić, na ktorogo podobno od Potopu Swiata, albo też ab origine Mundi záden z fundamentalnie uczonych natrafić nie mogł. ChmielAteny I 120.

– Powinien Konsyderować o POLEMICE iak oboz ma lokować, na iakich stanowiskach, vulgo Kwaterach. ChmielAteny I 235.

– Nie sadzę się tu ná wysoką Polszczyznę, abym nią nie zaćmił sensow: nie rzucam nie potrzebnych dygressyi, nie paszkwiluię nikogo, tylko Mądrym przypominám, niedouczonych nauczam, ciekawych kontentuię. ChmielAteny I a 4.

– OLIWNE Drzewo, iest ták Sympatyczne z Myrtowym Drzewem iáko Myrtowe z Pomogránatem. ChmielAteny I 541.

– Antlia, albo Antilia, Machina do czerpania albo Pompowania wody służąca. ChmielAteny I 227.

– Ze wolna też iest w Polszcze Krolow Elekcya, y co Szlachcić, to Elektor, dlatego Konkurenci o Koronę Polską, też Szlachtę sobie dewinkuiąc, kapruiąc, rożne im y takie ponadawali Przywileie, iakich żadna na Swiecie nie ma Nacya. ChmielAteny I 377.

– Ieżeli gory lub kamienie lub ziemia na mieyscu Minerałow albo kruzcow są zielone, denotant tam będącą Miedź: ieżeli czarne, tedy tam srebro y złoto; ieśli blade tedy Ołow y żelazo, ieżeli żołto blade, śniade, tedy koperwas; ieśli popielato ciemne, siarkę znamienuią. ChmielAteny I 999.

– Instrumenta do Myślistwa należące: Fuzye, Muszkiety, Ianczarki, Smycz, Obroże, Swory, Trąby Myśliwskie, Sieci, Roziazdy, Poły, Siatki, na przepiorki, Wabiki rożnych Zwierząt, y Ptactwa głos imituiące. Berło pod Ptaka, alias Laska długa z krzyżem, albo poprzecżką. ChmielAteny I 80.

– Piąta Probácya z Malachiasza Próroká cap: 3 1 2, gdzie o Poprzedniku Ianie S y o samym Messiászu wzmianka: Ecce ego mitto Angelum meum (toiest Ianá) et praeparabit viam ante faciem meam: et statim veniet ad Templum suum Salvator, quem vos quaeritis, et Angelus Testamenti, quem vos vultis, toiest Messiasz... ChmielAteny I 1084.

– DĄB porządkiem Alfábetu pierwszy swemi ex patiatur gáłęziámi, według Pospolstwa opinij lat 100 rosnący. ChmielAteny I 539.

– Y to rzecz pewna, że oprocz głęboko założonych fundamentow ktore wysokości Fabryki powinny proportionari, przez cztery tysiące lat nie mało miały pornąć w ziemię y sama Stara Babylonia pewnie podobnym sposobem dla zbytniey swoiey wielkości y ciężaru, głębiey teraz sama niz iey olim Architekci, zapuściła y rzuciła fundamenta. ChmielAteny I 113.

– DĄB porządkiem Alfábetu pierwszy swemi ex patiatur gáłęziámi, według Pospolstwa opinij lat 100 rosnący. ChmielAteny I 539.

– Pobożność; w tyle człeka związanego, znaczą niewolę; Ręce razem dwie ściśnione, znaczą zawarcie przyiaźni. Ręce poucinane, znaczą dzieło zdesperowane, nieskuteczne. Statuy iednak bez rąk u Thebańczyka znaczyły, sędziow nieskorumponych sprawiedliwych. ChmielAteny I 1156.

– Pugna, albo Bitwa, wyraża się przez Białogłowę w sukni powalaney, opasaną wężem, ktora trąbi w trąbę, a z niey płomień wybucha. Bochius. ChmielAteny I 1173.

– ...przyniesie Młodź do stołu służąca, szaty, obowie, Łańcuchy złote, etc, na Tacy każdemu dana będzie cytryna, z ktorey za powąchaniem, śliczna wyskoczy Panna, z ukontentowaniem wszetecznym, wielu letnim. ChmielAteny I 1102.

– Z Początku BOG, z tąd SŁOWO y DUCHA powianie, Jedna moc we trzech, iedne w Naturze zgadzanie. ChmielAteny I 4.

– Pomaga ná ukąszenie wężá, broni od piorunow, siły wzmacnia, burze odwraca, przez iákąś antypatyą w usta wzięty prágnienie gási [...]. U Pyrrusa Krolá Epyru według Soliná Autorá był Achátek dziewięć Muz wyrażający z Insigniami y Apolliná wyrażáiący. ChmielAteny I 549.

– Scillę, alias cebulę Dioscorides medyk przeciw czarom we drzwiach radzi zawiesić, a Pliniusz radzi skórę z głowy albo pysek wilczy nade drzwiami lokować dla prezerwatywy od czarów. 8. Aristoteles tęż moc Rucie przyznaje. ChmielAteny I ?.

– DOMINIKA Ś. Patryarchy Zakonu Kaznodziejskiego 4 Sierpnia,. On Autorem Różańca i Promotorem. Matka gdy go nosiła, zdało się jej, iż nosi pieska zapalającego świat pochodnią. ChmielAteny I 131.

– PEGNINUS, álbo Gęś Mágellanska, ktora iáko Człek rozdartą do gory Staturą, prosto chodzi, skrzydłá krotkie bardzo máiąc. ChmielAteny I 516.

– Marsum carmen, bierze się za przymowki Wieszczbiarskie, bo się tym Marsow Nacya bawiła. ChmielAteny I 58.

– Nieprzystoi, áni pięknie, Miecz uwiiac Laurem, ktory się Braterską krwią ufarbował [...]. ChmielAteny I 440.

– Ani też ustawiczne tracenia za naymnieysze Excesa bydź maią: bo iak Medykom pogrzeby Pacyentow, tak Magistratowi częste ścinania, wieszania nie przystoią. ChmielAteny I 366.

– Blisko Nilu Rzeki WILCZYCA do Celki Pustelniczey przychodziłá, u drzwi czekaiąc po wieczerzy odrobin ze stołu, ktore z rąk Pustelnika iádła, ręce lizáłá. ChmielAteny I 491.

– Chameleon [...] Przeciwko Węża iadowi się armuie, zdźbło pewne w szczupłym trzymaiąc pyseczku. ChmielAteny I 473.

– Liście zioł, trawy, y drzewa nad temi mieyscami rosnących na Wiosnę bywaią niby Niebieskie y blade á same gałązki czarniáwe, z racyi waporow wychodzących. ChmielAteny I 634.

– Ta awantura, pewnie nie Ducha Swiętego wokacya do S. Augustyna Habitu y Reguły wpędziła go w Erfordzie, y tam zakapturzony, tym mniey znaczny Hypokryta praeesse, non subesse ambiens. ChmielAteny I 1122.

– Przed śmiercią Kaliguli Cesarza, Iowisza Bałwan w Rzymie bardzo się rozśmiáł. ChmielAteny I 989.

– A te Vasa o ktorych piszą Historycy tylko było substytuowane adinstar Arki przymierza, adinstar Tabularum Teſtimonij, y nakſztałt Rozgi Aaronowey formowane, ponieważ nulla o nich w Pismie S. post Restaurationem Templi mentio Co zaś Teolog Pańſki Apoc: cap: 11. o Arce temi wspomina słowy [...]. ChmielAteny I 117.

– DOMINIKA Ś. Patryarchy Zakonu Kaznodziejskiego 4 Sierpnia. On Autorem Różańca i Promotorem. Matka gdy go nosiła, zdało się jej, iż nosi pieska zapalającego świat pochodnią. ChmielAteny I 131.

– Izydor, Alkazar, Kircher twierdzą, iż Karbunkuł od Rubina, tylko sie Imieniem rożni, y że ieden oboch kamieni iest rodzay; który iednak pieknieyszy y przedni rubin, karbunkułem zwać się powninen per excellentiam według wielu zdania. ChmielAteny I 555.

– SARDONYX Kámień, iest specyes Onyxow, figurę y Kolor Ludzkiego máiący pázorá, ták názwany, bo sie rumienieie, iák Sárdyus, bieleie iáko Onyx; niby tedy composite sie mowi Sardonyx według Soliná, Pliniuszá, Izydorá. ChmielAteny I 560.

– CALIONYMUS, inaczey URANOSCOPUS, albo Hemoeroceta Niebowid, Astronom, że oko ku Niebu w głowie ma obrocone [...] Galenus Medyk o tey mowi rybie [...] W dzień tylko sypia, a całą noc po morzu buia, żarloczność swoię kontentuiąc połowem ryb. ChmielAteny I 525.

– Ban zaś albo Bannus, był Rządca Prowincyi, do Korony inkorporowáney, iako to Bannus Dalmacki [na Węgrzech]. ChmielAteny I II, 430.

– Krewni [chana tatarskiego] zowią się Ulan, Szlachta znácznieysza, Murzowie, Sędziowie, Kádye, Rządcy Begi, Brácia Soldan. ChmielAteny I II, 452.

– Clerus Hiszpański więcey Dobr trzyma, niżeli świeccy Panowie: […] Benedykcya Rzymska, wyprożnione nápełni szkatuły [o subsydiach papieskich na wojny z heretykami]. ChmielAteny I II, 36.

– Tamże [pod Warną] poległ Julianus Kardynáł, animuiący Woysko, Rzymską Benedykcyą do batálii. ChmielAteny I II, 350.

– Szafir od Łácinnikow Saphirus zwany, iest Kámień Niebieski máśći, álbo Ultramarynu niby Niebo gwiazdźiste imituiący, przeźroczysty. ChmielAteny I 559.

– S. LEO II [...] postanowił warować się Simonii w Administracyi Sakramentow. ChmielAteny I II, 152.

– 5-to, [czart] na wspomnienie rzeczy świętych, vg Imienia JEZUS, MARYA, na obecność Relikwii; Obrazów, wody święconej, dopieroż na obecność Ś. Ewangelii, Najświęt: Sakramentu, wszystek trzęsie się, wrzeszczy; ChmielAteny I !!!.

– Solenny potym traktament bywa na Sali Dywanu, gdzie Przednieysi Urzędnicy Cesarskim Stołem uczczeni bywaią. ChmielAteny I 1105.

– Drugá [herezja] MENNONISTOW, ktorzy są sekty Anabaptistow, ná rozne Sekty y imiona podzielonych. Autor tey Sekty iest Menno, nie iáki we Frizyi, Syn Szymona Pásterzá vulgò Predikántá. ChmielAteny I 790.

– Jezeliby od Klarystow do Kontrybulatow chciáł się kto przenieść, mutando Religionem musi się chrzcić de novo, y to to iest Anabáptystow Sekta. ChmielAteny I 791.

– ROSOMAK [...] Scaliger go názywa Vulturem quadrupedem, Sępem czwornożnym, álbo Sępem chodzącym, bo tákże wiátrem, naydaley uczuie ścierw, do ukontentowania swego żarłoctwa. ChmielAteny I 485.

– DOMINIKA Ś. Patryarchy Zakonu Kaznodziejskiego 4 Sierpnia. ChmielAteny I .

– Ktore Ptactwo są smaczną ZWIERZYNĄ? Te Ptactwo między stołow policz specyały: Pierwszy DROZD, czyli Kwiczoł, Rzymian gust nie mały, KUROPATWA, JARZĄBEK, BEKAS y BAZANTY, CIETRZEW, nie zły Zwierz tłusty, co go noszą banty. ChmielAteny I I, 522.

– W Bibliotece Carogrodzkiey była kiszka Smocza, na stop 120 długa, na ktorey Wiersze Homera Poety pisane były literami złotemi, według Zonara. ChmielAteny I 599.

– W Chinach są Ptaki Krolewskiemi zwane, samcowi Imie Fum, samicy Hoam, dzivney piękności, głową podobne do Smoka, ogonem do koguta, nogami do Zołwia. Mnożą się na gorach blisko Pekina Miasta. ChmielAteny I 618.

– Wiadomy Exteris dopieroż Lecha Synom SMOK w Krakowskiey skale Wawelu, za Krakusa Monarchy wypłodzony, ktory po Przedmiesciach ludzi, bydło, chwytał, pożerał, á ieszcze zarazał więcey iadowitym tchem swoim. Krakowianie Majori damno per minus zabiegaiąc, uchwalili co dzień temużdawać pewney godziny żarłokowi po troie bydląt. Ale y tey szkodzie Krakus Xiąże occurrendo, zinwentował sposob, aby cielęcia skorę śwież napchawszy saletrą, smołą, y siarką ie przed dziura iaskini owey położono; co głodny postrzegłſzy Smok, połknął, w krotce rozgrzana w nim gorącem naturalnym siarka, niewypowiedziane pragnienie wznieciła, ktore gdy wodą z bliskiey gasi Wisły, rospukł się, iako świadczą Kronikarze Polscy/ Aldrovandus. ChmielAteny I 599.

– SMOKAMI straszna Massyliska, w Afryce kraina, Indyia y Murzyńska ziemia, osobliwie circa Colonias Asacharum, tameczney Nacyi, teste Plinio. ChmielAteny I 1003.

– SPECIES y IMIONA DZIAŁ P O Polsku ponazywane, czyli też, ż Hiſzpańſkiego, Włoſkiego, Niemieckiego ięzyka wztłumaczone, te są Primi Generis: SMOK, albo BAZYLISZEK, lubo też WĄZ, albo KOLUBRYNA, to ieſt długa armata: SOKOŁ, albo FALCONETTA, GRYF, KROGUŁEC. Secundi Generis są DUPEL KARTAUNY, ktore Obudzaiącemi, mur burzącemi zowią: Poſpolite KARTAUNY, ktore SPIEWAKAMI; PUŁKARTAUNY, ktore BURZYCIELAMI: małe KARTAUNY, ktore KUSICIELAMI denominuią Archelicy, albo Altileriſtae. Tertii Generis są wszystkie działa żelazne wielkie, y małe, MOZDZIERZE, PETARDY, wiele waży ktore działo z wyliczonych, wiele prochu potrzebuie do nabicia, wiele koni do prowádzenia, wiele razy strzelic może, tu się opisuie. ChmielAteny I 238.

– Były też y Świątnice, á racżey Bałwochwalnice u Pogan názwiskiem DRACONARIA, to iest SMOKOWI Bożkowi poświęcone. ChmielAteny I 499.

– W Druku też bez errorow, nie iest Księga żadna: Te Mądremu poprawić, lub przebaczyć snadna. ChmielAteny I 7 nlb.

– Y przez inne potym calamitates y Woyny będąc meta ad Sagittam, gdyż miałá wiele Konkurrentów do siebie, iák piękna y bogata Dámá; Affectantes mieć tę caput Monarchow Babylońskich y Assyryiskich: przez co iák Trojá w popiołách y ruinach swoich pogrzebiona iest stará Babylonia. ChmielAteny I I, 102.

– Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obalin reprezentująca. ChmielAteny I I, 103.

– Cnotá tego kámieniá [chryzolitu], według Rueusa, y Kardana, że duszność z piersi ruguie, y wszelką odetchnienia cięszkość, Nocne odpędza stráchy, według Piotra Berkoryuszá, złych Duchow odpędza y máláncholie [...]. ChmielAteny I 551.

– nádawana [...] sukienek nie mało dźiwnie bogatych, w dyamenty iák Niebo w gwiazdy ukształconych. ChmielAteny I 300.

– Nád tym był Ephot, albo Humerał, ná rámionach sukienka, z ramion niżej pása nád kolána wisząca. [ sc. strój arcykapłana żydowskiego ] ChmielAteny I 551.

– [Tygrys] Gdy iest głodny, dziwney iest rączości i prędkości, á syty powolny. ChmielAteny I 488.

– [...] ieden Murzyn bieży na iednym [wielbłądzie] pięć dni, drugi na drugim pięć dni, trzeci na trzecim pięć dni, y znowu się powracaią tymże sposobem Kuryerowie, sami Daktylami w drodze posileni z sobą ie maiąc, alias by w Pustey Arábii z głodu pomarli, a WIELBŁĄDY syte są, w domu na pięć dni naiadłszy się, Teste Duce Radziwilio. ChmielAteny I 586.

– [Lew] Łup swoy, nie doiadłszy go, będąc iuż syty, żeby inne nie iadły Zwierzęta, iakimsi chuchnącym [!] zaraża dechem y wonią, Teste Aeliano. ChmielAteny I 477.

– [Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny I 496.

– ASMIS Zmiia [...] Jest to ostrożna bestya [...] Słysząc przymawianie, Szepty, wróżki. Czarnoxiężnika, Czarownika, iedne ucho ku ziemi przytuli drugie nakrywa ogonem. ChmielAteny I 504.

– Aconimylos, to jest młyn dla ostrzenia, i ślifowania służący, poprostu warstat Ślifierski. ChmielAteny I 227.

– GŁOWNEGO KARANIA Species za Akcye Kryminalne były, Obwiesić, Spalić, Sciąć, Ukamienować, Utopić, Cwiertować, Końmi rozszarpać, ze Skory odrzeć, zrzucić z skały, w rzucić między drapieżne Bestye, Kości łamać w kole. ChmielAteny I 366.

– KOścioł ten był blisko gory Parnasu opasany murem, y Miastem, nad iedną głęboką, y straszną iáskinią, swoię maiący cyrkumferencyą, ktory oprocz naturálnego praecipitium ieszcze kunsztem, inwencyą, industrią, był dziwnie opátrzony trudnym przystępem, zostawiono do niego iednę ciaśną ścieźeczkę, ktorąby iedná tylko osoba dla siebie lub innych consultura Oraculum mieć mogła ákces.[cytat z wyd. 1655] ChmielAteny I 46.

– W Iaponii gdy Swiętą szczepiono Wiarę, dziwne ścięte Drzewo, w ktorego srzodku Krzyżá znak znaleziony. ChmielAteny I 636.

– INSECTA Naturalistowie zowią niedoskonałemi, małe Zwierzęta, krwi w sobie nie maiące, iedne lataiące, drugie po ziemi y w ziemi żyiące inne partim na ziemi, partim na powietrzu przebywaiące, iako to PSZCZOŁY, MUCHY, SZARANCZA, PAIĄKI, BOMBYCES, alias Iedwab robiące robaczki, CANTHARIDES, albo MUCHY Hiszpanńkie zielone, złoto, świetne, KONIKI, CICINDELAE, albo NOCTICULAE, to iest robaczki koło S Iana w nocy iak ogień świecące się, SLIMAKI, MROWKI, SCARABAEI Cornuti, to iest IELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, y MOTYLE. etc. ChmielAteny I 505.

– SEPS Padálec iest ták wielkiego iádu, że kto iámę iego nádepce nieostrożnie, nagłą padá śmiercią, táką zgniliznę, członkow rozsypane nágłe przynosi. ChmielAteny I 504.

– SYRENY Morskie Monstra, koło bliskiego okrętu śpiewáią, a to harmonią złudzonych pożeraią z napisem od Kámeraryusza Symbolisty dánym Mortem dabit ista voluptas Inny przypisał tymże fatalnym śpiewaczkom: Quos vocant, devorant. ChmielAteny I 1180.

– Naprzod uczynić sobie długości, według upodobania dymensyę, tę długość na sześć części podzielić: z tych części szcześciu dać pięć szerokości całego Kościoła, te znowu szerokość rozdzielić na dziesięć częsci, z ktorych części dziefiąciu obroć trzy partes na szerokość, na Kaplice pobocznią, a 7, części środkowey Kościoła szerokości powinny tribui. ChmielAteny I 231.

– CZłowiek u Grekow zowie się Microcosmus, to iest Mały swiat; że co w Wielkiey swiátá admiruięmy Fabryce, to w małey Człeká znáydujęmy strukturze. ChmielAteny I 581.

– Drugi sposob docieczenia iest; długiemi swidrami ziemię swidrować, y przytuleniem ucha do dziury słuchać. ChmielAteny I 237.

– IMPERATOR ieżeli innemu zdał Kommendę nad Woyskiem, sam obligowany był in Augurali, toiest w Kaplicy przed Pałacem, lub Namiotem erygowaney czynić Auguria, czyli Auspicia, toiest przy Ofierze Pogańskiey zapatrywać się na Ptactwo, co lotem znaczyły, a tak się zwały Alites; albo głosem y świergotaniem, a ták zwały Oscines [...]. ChmielAteny I 461.

– SZMARAG. Aspisa według Teofrasta proles, podobną zielonośćią switły, owszem czystey oliwy reprezentuie kolor, a swiatłością błyskawicę. ChmielAteny I 660.

– Nie mniey dziwna iest GADU Species TARANTULA od Miasta Tarenta w Włoszech, inaczey Phalangium, albo Pstra Jaszczurka, iak tarant, kolorami z natury ukształcona, powierzchownie, á we wnątrz iad okrutny nosi, od ktorego ludzie smieią się, płaczą, wrzeszczą. Na ukąszenie naylepsze y doświadczone remedium w tym punkcie na Trąbie, albo Arfie granie, ktore zarazę odpędza. ChmielAteny I 501.

– W tymże [1605 r.] wszczęta między luźnemi zwada, dała okazyę, że Wołochy, Multány z Turkami na Polakow in sperate uderzyli, Zołkiewskiemu głowę ucieli, maiącego lat 73 Koniecpolskiego żywcem wzieli Tatarzy. ChmielAteny I 216.

– A te Vasa o ktorych piszą Historycy tylko było substytuowane adinstar Arki przymierza, adinstar Tabularum Teſtimonij, y nakſztałt Rozgi Aaronowey formowane, ponieważ nulla o nich w Pismie S. post Restaurationem Templi mentio Co zaś Teolog Pańſki Apoc: cap: 11. o Arce temi wspomina słowy [...]. ChmielAteny I 117.

– Do Rzymu wleciawszy, y tam tetryczny głos wydawszy, klęskę Rzymianom pod Mumancyą w Hiszpanii wyprorokował. ChmielAteny I 620.

– Recentiores Geografowie, y Topografowie nic tákowego o tey nie piszą Rzece; znać wyschnowszy perpetuum celebruie Sabbatum, álbo ktorędy inędy, záwstydziwszy się z utráconey prerogatywy dawney, obrociłá kurs swoy; álbo też dla nikczemności swoiey u Historykow y Peregrynantow ná siebie nie ma respektu y animadwertencyi. ChmielAteny I 132.

– A co większá, że Geografowie przez Topográficzne náymnieyszych mieysc deskrypcye, ziołka, muszk, kámyczki, drzewka, strumyczki w Kráiach wszystkich opisali, á tey cudowney rzeki w cáłym tygodniu burzącey się, á w Sabasz stoiącey nie opisaliby? (wyd. z 1755) ChmielAteny I 1083.

– STAREGO Rzymu y NOWEGO dam Topografię álbo ciekawe y osobliwe opisanie, w PEREGRYNANCIE NOWYM, aliàs iak o Włoskim będę traktował Kraiu, tu to enarro , co Populi Romani y Monarchii tameczney commendat Majestatem[!]. ChmielAteny I 350.

– Pod Miastem Julia Caesarea, w Afryce trupia Głowá ználeziona, Ktorą mierząc 12. piędzi ná mierzono [...]. ChmielAteny I I, 90.

– Naprzod tedy w Amerykańskim Krolestwie vulgo Nowey Hiszpanii, przez Zakonnikow S Franciszka Roku 1517 znaiomość BOGA prawdziwego zaniesiona, potym przez OO Dominikanow y Jezuitow. Za temi zawitali tam OO, Trynitarze. Karmelici, Kapucyni, Bracia Miłosierni. ChmielAteny I 1018.

– AMIRON Ryba tey iest natury gdy Człek na nią patrzy, upiie się, y gniewem zapali, gdy zaś iey pożywa, z piianego trzeźwym, z gniewliwego łagodnym się staie. ChmielAteny I 524.

– CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus, po Polsku záś Bernárdynek, Turecki Czubek, Oset Włoski, Czubek, iest nátury gorszkiey, dla tego gorącey, suszącey, otwieráiącey. ChmielAteny I 545.

– KOLUMNY y FILARY Tych ATEN albo KATALOG AUTOROW Ktorych powagi w komponowaniu Tey Księgi zażyłem. [...] Alkoran Turecki. [...] ChmielAteny I 7 nlb.

– Drugi raz dnia tegoż nadszedł, toż samo zastał spectaculum: aż dnia trzeciego iuż zastał owę kupę rozlazłą y zabitą żabę ziemną wielką; tuż zaraz znalasł Kamien, otarszy y ochędożywszy, zaniosł do domu, ktory w domu Gretterow był konserwowany, y wielom pożyczany, ale wziąwszy zastaw 50 álbo sto złotych valoris. ChmielAteny I 661.

– MANATI Ryba w rzekach Hisżpanioli Insuły poławiaiąca się. Iest głowy niby woley, nogi ma długie na stop 14, albo 15, grube na dłoni ośm. Ledwie para wołow uciągnie ią na wozie. ChmielAteny I 628.

– Koło Mexiku iest wrobel Vitulinus, mało co większy od Psżczoły wielkiey: żyie rosą samą. W Pazdzierniku do listku drzewa ze spodu uczepiwszy się, tak obumarły, aż do Kwietnia konserwuie się; po tym czasie lata. ChmielAteny I 618.

– HENRICUS III Niger [...] Dużym chleba kawałkiem udławił się, czy też z apprehensyi, że Słowacy y Lusatowie Woysko iego znieśli. Umarł Annô Domini 1056. ChmielAteny I 515.

– Nawet włosy sobie przypalał głownią Dyonizy, boiąc się zdrady od Barbierza: Kaligula y Karakalla Cesarze w skrzynkach truciznę mieli gotową, aby y siebie y innych wytruć mogli, dostawszy się Nieprzyiaciołom; Heliogabalus sznury iedwabne z sobą nosił ná uduszenie, puginały złote na przebicie siebie: Caligula Cesarz życzył sobie, aby wszyscy Rzymianie iednę mieli szyię, áby za iednym zamachem wszystkich razem wyciął, teste Fulgoso. ChmielAteny I 358.

– Kiedy potym Babylon przy afluencyi Kommercyow y bogactw przy rezydencyi Krolow, bo tam Nabuchodonozor swoię założył Stolicę, pyszną podniosł głowę, poszedł u BOGA in abominationem, kiedy go Cyrus Krol dla mocnego nie mogąc dobyć ufortyfikowania, Eufratem rzekę na nowe roskopawszy alveos, alias na kanały rozebrawszy, w rożne strony wodę puściwszy, suchym dnem Eufratesa, wielkie w Miasto wprowadził Wòysko, Ogniem y Mieczem grasuiąc [...]. ChmielAteny I 111.

– Cardanus Medyk sławny widział na Dwòrze Máryi Krolowy Czeskiey Corki Karola V. Cesarza Rzymskiego Słonia lat na ten czas 13 maiącego, ktory Magistra y Iezdcę swego, tak iak Człek we wszystkim rozumiał, w siadaiącemu na się, nie iako nogę troche schylał y uginał, y podnosił. ChmielAteny I 687.

– Był ná ten cżas w Więzieniu znácżny Kawaler Winkelried, obwiniony zá Záboystwo, śmierci godzien, ten pod kondycyą dárowania sobie życia, odważył się uchodzić bestyą; więc z konsensem Iurisdykcyi, snopek ciernia zrobiwszy, y ná Miecza koniec w sádziwszy, gdy bestya paszcżę otworzyła żárłoczną, on snopek w nią wrzucił, y báwiącą się tym kąskiem nie strawnym, w słabym mieyscu ugodził, zábił. ChmielAteny I 500.

– Inne karania były na życiu za wielkie Kryminały przez Szubinice, Miecż, Ukamienowanie, rozgami na śmierć zabicie, na Miecze gołe napędzeniem. ChmielAteny I 431.

– AMETYST po Łacinie y Grecku Amethistus, znaczy z Greckiego sine vino, że wina czerwonego ma kolor, choć iest sine vino; albo też iedno sonat co te słowa: non inebrians, gdyż natura tego kamieniá człeká prezerwować może od upicia się Iestkoloru fiał kowego, purpurowegc, rożowego. ChmielAteny I 650.

– W MEXYKU znayduie się DRZEWO MAGVEIS, z ktorego pnia sok płynie do picia przyiemny y upiiaiący, Kora uchodzi za przędziwo same Drzewo suche zdaie się na igły y szpilki. ChmielAteny I 638.

– Myśliwi łowią go, wino nastawiwszy, ktorym upiły, idzie im in praedam. ChmielAteny I 583.

– Drudzy tego są zdania, iż Młodsi są zgodnieyszemi ad Regendos Magistratus; tę alleguiąc racyę z Simanki y Swiętego Ambrożego mowiących: Non enim omnis Senectus Venerabilis et apta, sed illa quae non Canis sed moribus albescit: to iest ktora nie siwością, ale podściwoscią upudrowała głowę. ChmielAteny I 350.

– Piąty Sapient Solon Atheniensis Prawodawca y Filozof Ateńskiey Rzeczy Pospolitey, żyiący za Tarkwiniusza starego Krola Rzymskiego; takich Praw ustanowiciel, że Senat y pospolstwo poty nie zgodne, w dobrą wprowadził harmonię: Drakona Legislatora nieznosne po części zniosł Prawo. ChmielAteny I 692.

– PURPURA, albo Murex iest Ryba z rodzaiu Conchliorum, albo Ostrearum, Pławow, Ostrygow, w oryentalnych kraiach wielkości osobliwey, w Eyropeyskich subtelney. Tę Rybę Rybacy kamykiem uderzaią, w tym ona przez womit sok z siebie wypuszcza Ostrum nazwany, ktorym sukna farbuią, Purpurą odtąd nazwane, na ustroienie Monarszyńskich, Xiążęcych, Senatorskich Osob. ChmielAteny I 631.

– Idą inusum Medycyny, osobliwie ná truciznę pączki z drzewa tego [jesionu], iáko też utłuczone liście, ktore do swieżych przykładáią ran, álbo sokiem zápuszczaią [...]. ChmielAteny I 540.

– LUCIDA Ptaszek Hercynskich Lasow Obywatel, według Pliniusza, ktory ták świtne z kolorow ma piorá, że ciemne lasy widnemi czyni, y iáśnie oṡwieconemi. ChmielAteny I 519.

– Ta awantura, pewnie nie Ducha Swiętego wokacya do S. Augustyna Habitu y Reguły wpędziła go w Erfordzie, y tam zakapturzony, tym mniey znaczny Hypokryta praeesse, non subesse ambiens. ChmielAteny I 1122.

– ZIMORODEK, Alcyon, álbo Alcedo, większy od Wrobla Ptak, z granatowa szafirowy zwierzchu, z podspodu ponsowo białáwy, przy wodách się bawiący [...]. ChmielAteny I 519.

– KROLIK po Łácinie Regulus, álbo Trochilus, Ptak bárzo máleńki, ktorego do piecżenia zátknąwszy nie wypatroszonego, ná rożenek laskowy, świeżo wycięty, sam się przy ogniu obraca, byle był ná soszkach rowno ná wadze położony. ChmielAteny I 512.

– Trzeba potu, a czasem y łez wylać wiele, kto chce eminere ChmielAteny I 1178.

– Ktore Animalia Swiát Bogácą? [...] LYNX, to iest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzáiu Wilkow [...] żyiący drapiestwem, Ktore wywierá ná rożne Zwierzętá, zdrádą ná nie z drzewa skacząc. ChmielAteny I 495.

– ZIMORODEK, Alcyon, álbo Alcedo, większy od Wrobla Ptak, z granatowa szafirowy zwierzchu, z podspodu ponsowo białáwy, przy wodách się bawiący [...]. ChmielAteny I 519.

– Ten Woyciech Margrabia Brandeburski widząc res suas infaustas, Krolowi Polskiemu Zygmuntowi w Krakowskim Rynku na Maiestacie siedzącemu solenne złożył Filelitatis Juramentum, Habit Zakonu Krzyżackiego zrzucił, y Xiążęciem Pruskim uczyniony z podaniem Chorągwi z Polskiemi Insigniami. Roku namienionego 1525. Lutrem potym został, ożenił się z Dorotą Krola Duńskiego Siostrą. ChmielAteny I 1052.

– Hieronymus CARDANUS z Mediolanu Xięstwa Włoskiego oriundus, Medyk i Matematyk sławny, powierzchowny Chrześcianin, a w sercu Ateusz. Nauczał w swych księgach blaspheme & impie, że Prawo starozakonne Żydowskie wyszło od Saturna. Nowy zaś Zakon, albo Ewangelia, od Jowisza i Merkuriusza; a zaś Alkoran Mahometa od Słońca i Marsa. ChmielAteny I ?.

– Assumptki P. MARYI Zákonnice fundowáne R. 1626. ChmielAteny I 768.

– Po Jeruzalem y za Jeruzalem ieśli Pobożność czyia wizytuie mieysca, mieć powinna assystenta Zakonnika y Turczyna. ChmielAteny I 570.

– Po [...] Koronácyi [...] Z. Kościoła Koronáta wiodą ná Pokoie, Gdzie Bankiet záwołany y hoyne nápoie. ChmielAteny I II, 372.

– Po [...] Koronácyi [...] Z. Kościoła Koronáta wiodą ná Pokoie, Gdzie Bankiet záwołany y hoyne nápoie. ChmielAteny I II, 372.

– W Obdorze tákże Sámoiedzkiey Prowincyi był Bałwan ZŁOTEY Baby, ktorey ná ofiarę bito Jelenie y futrá dawáno Sobole. ChmielAteny I II, 430.

– Ten Woyciech Margrabia Brandeburski widząc res suas infaustas, Krolowi Polskiemu Zygmuntowi w Krakowskim Rynku na Maiestacie siedzącemu solenne złożył Filelitatis Juramentum, Habit Zakonu Krzyżackiego zrzucił, y Xiążęciem Pruskim uczyniony z podaniem Chorągwi z Polskiemi Insigniami. Roku namienionego 1525. Lutrem potym został, ożenił się z Dorotą Krola Duńskiego Siostrą. ChmielAteny I 1052.

– W dzień tylko sypia, á całą noc po morzu buia, żarłoczność swoię kontentuiąc połowem ryb. ChmielAteny I 623.

– LAGANA [...] iest Ptak w nieprzyiaźni z Wielorybem żyiący, ktory tylko co pászczę otworzy swoię, ten Ptak aż do wnętrzności iego wdziera się, serce y wnętrzności iego pożera, y śmierć przynosi [...]. ChmielAteny I 514.

– Y Iosephus Zydowin, twierdzi, że Rzymianie, Ieruzalem za Tytusa Cesarza horrende burząc, in Sancto Sanctorum nic nie zastali. ChmielAteny I 116.

– Zwał się [Flavius Domitianus] y Pallady Synem, słysząc od Iozefa Zydowina, że Kroł Swiata miał się narodzić z Panny, iako Svetonius y Baronius swiadczą Biciem Much w Pokoiu bawił się, za co od Thesaura censurowany: Hostibus Musca, Muscis hostis fuit. ChmielAteny I 469.