Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Salomon Rysiński
RysProv 1618 oryginał
Proverbium polonicorum

http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=23658, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/666907/edition/762924/content
Odnotowano 1227 cytatów z tego źródła
– Y Bábá śmielsza zá murem. RysProv K2v. RysProv K2v.
patrz:
– Stroi Bábá firleie/ kiedy sobie podleie. RysProv I.
patrz:
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz:
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz:
– RysProv .
patrz:
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz:
– Bábá lecąc ze wschodu wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv A.
patrz:
– Gniewa się Bábá ná targ/ á targ o tym nie wie. RysProv B3v.
patrz:
– Nie miáła babá kłopotu/ y kupiłá sobie párszywe prosię. RysProv E4v.
patrz:
– Táż Bábá/ też kołá. RysProv Iv.
patrz:
– Trzebá Bábie ná boty. RysProv Iv.
patrz:
– Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv A.
patrz:
– Własny nieboszczyk Dąbek/ co w stoiączki zdechł. RysProv K.
patrz:
– Anielskie tám mieszkánie/ gdźie iadáią/ á nie feidáią. RysProv A.
patrz: ANGELSKI, ANGIELSKI, ANIELSKI, ANIELSKI, ANJELSKI, JANIELSKI, JENIELSKI
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: ANGELSKI, ANGIELSKI, ANIELSKI, ANIELSKI, ANJELSKI, JANIELSKI, JENIELSKI
– Ani be/ áni me. Ne gry quidem. RysProv A.
patrz: ANI
– Iak w aptece/ tak w Złotarni/ ni do czego się nie garni. RysProv C2v.
patrz: APOTEKA, APTEKA, APTEKA, APTYKA, HAPTEKA, JAPTYKA
– Aue Rabbi, a za płotem drabi. RysProv A.
patrz: AWE
– Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv 12.
patrz: BABA
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: BABA
– Táż Bábá/ też kołá. RysProv Iv.
patrz: BABA
– Trzebá Bábie ná boty. RysProv Iv.
patrz: BABA
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: BABA
– Stroi Bábá firleie/ kiedy sobie podleie. RysProv I.
patrz: BABA
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: BABA
– Gniewa się Bábá ná targ/ á targ o tym nie wie. RysProv B3v.
patrz: BABA
– Y Bábá śmielsza zá murem. RysProv K2v.
patrz: BABA
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: BABA
– Musiał to w Bábinie słyszeć. RysProv E4 RysProv E4.
patrz: BABIN
– Ná krotkie nogi wysokie báczmági. RysProv Fv.
patrz: BACZMAG, BACZMAGA
– Kto z Bogiem zácznie/ vczyni bácznie. RysProv E1.
patrz: BACZNIE, BACZNO
– Nie wszytkiego trzebá baczyć. RysProv F3.
patrz: BACZYĆ
– Zaden swey wády do siebie nie bacży. RysProv K3.
patrz: BACZYĆ
– Wielkiemu Pánu nie wszytko trzebá baczyć. RysProv Kv.
patrz: BACZYĆ
– Idąc do woytá/ obá się boytá. RysProv C2.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– W dzień Symoná Iudy/ boi się koń grudy. RysProv Kv.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Kto się ludzi nie wstydzi/ ten się y Bogá nie boi. RysProv C3v.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Boiąc się Wilká do lásá nie iść. RysProv A2.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Iákoby ná Niemieckim kazániu był. Iákoby też o żeláznym Wilku báiał. RysProv C1.
patrz: BAJAĆ
– Zgodá miedzy námi/ iák Wilkom z Bárány. RysProv XVIII, 1.
patrz: BARAN
– Chodzi iák owieczká/ á tryksa iák Báran. RysProv A3v.
patrz: BARAN
– Báránie nie mąć wodą. RysProv I, 2.
patrz: BARAN
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: BARAN
– Mow wilku pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: BARAN
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: BARAN
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: BARANI
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ á mięso báránie/ v Pawá. RysProv XV, 2.
patrz: BARANI
– V Báránowá wielka wodá/ káżdy się tám wozić musi. RysProv XVI, 3.
patrz: BARANÓW
– Nie gmeray w onem istem/ by bárziey nie śmierdziáło. Malum bene conditum ne moueas. RysProv IX, 5.
patrz: BARDZO, BARZO, BARZO
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: BARDZO, BARZO, BARZO
– Biie na bark. RysProv I, 6.
patrz: BARK
– Wsádził go ná Bárzego. RysProv 2.
patrz: BARZY
– W káftan Báwełnę/ á w chomąto słomę. RysProv XVI, 6.
patrz: BAWEŁNA
– W Maiu się rodził/ Harpakiem się bawi. RysProv XVII, 6.
patrz: BAWIĆ SIĘ
– Ani bąknął/ ani iąknął. RysProv A1v.
patrz: BĄKNĄĆ
– Ani be/ áni me. Ne gry quidem. RysProv A.
patrz: BE
– RysProv XI, 1.
patrz: BECZKA
– Nie mow Krolowi Beszte/ bo cię zetną ieszcze. RysProv XI, 2.
patrz: BESZTE
– Wiele słucháć/ rzecz bespieczna. RysProv XVII, 6.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– Im kto głupszy/ tym bywa bespiecznieyszy. RysProv V, 4.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Kto ma mniey/ ma bespieczniey. RysProv VI, 7.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv XVII, 1.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII, 1.
patrz: BEZ, BEZ, BEZE
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: BEZ, BEZ, BEZE
– Pilny/ by Záiąc bębná. RysProv XII, 7.
patrz: BĘBEN
– Głośny bęben zá gorą/ á kiedy do nas przyidzie/ álić iák pudełko. RysProv IV, 3.
patrz: BĘBEN
– Podbił mu bębenká. RysProv H1.
patrz: BĘBENEK
– Biádá temu domowi/ gdzie krowa dobádá wołowi. RysProv 15.
patrz: BIADA, BIEDA
– Biádá tey Kokoszy/ ná ktorey Iástrząbá łowią. RysProv 13.
patrz: BIADA, BIEDA
– Gdzie Pan hárdy/ á chleb twárdy/ ktemu piwnicá ná kołku/ biádá tám chudemu páchołku. RysProv 26.
patrz: BIADA, BIEDA
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: BIAŁOKUROWATY
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: BIAŁOKUROWATY
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: BICZ
– Nie będzie z gowná bicz. RysProv X, 7.
patrz: BICZ
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: BIĆ
– Biie na bark. RysProv I, 6.
patrz: BIĆ
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: BIĆ
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: BIEGAĆ
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3-4.
patrz: BIEGAĆ
– Muchá w mleku/ álbo Cygan w bieli. RysProv IX, 1.
patrz: BIEL
– Mnichowi dawszy ieść/ trzebá mu y w biesági włożyć. RysProv IX, 3.
patrz: BIESAG, BIESAGA
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: BIESIADA, BIESIADA, BIESIEDA
– Nie wie głowá co ięzyk blekoce. Dat sine mente sonum. Lingua ne praecurrat mentem. RysProv X, 4.
patrz: BLEGOTAĆ, BLEKOTAĆ, BLEKOTAĆ, BŁEKOTAĆ
– Bliższa koszulá niż kábat. RysProv I, 5.
patrz: BLISKI
– Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
patrz: BLISKI
– Kto bliski Kościołá/ ten ostátni do kościołá. RysProv VII, 9.
patrz: BLISKI
– Błaznow wszędzie pełno. RysProv I, 5.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII, 1.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Wszędzie ná błazny kápie. RysProv XVI, 9.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Káżdy błazen swoim stroiem. RysProv VII, 4.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– Błazeńska rzecz nie ma odpowiedzi. RysProv I, 5.
patrz: BŁAZENSKI, BŁAZEŃSKI, BŁAZEŃSKI, BŁAŻEŃSKI
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: BŁAZENSTWO, BŁAZEŃSTWO, BŁAZEŃSTWO, BŁAŻEŃSTWO
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: BŁĄD
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: BŁĄD
– Kto pyta/ nie błądzi. RysProv 8.
patrz: BŁĄDZIĆ
– Ięzyk kiedy błądzi/ prawdę mowi. RysProv 30.
patrz: BŁĄDZIĆ
– Błogo temu przy dworze/ komu domá pług orze. RysProv I, 6.
patrz: BŁOGO
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: BŁOTO
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv XVII, 3.
patrz: BŁOTO
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: BOGACTWO, BOGACTWO, BOGACZTWO, BOGASTWO
– Bogáty zá vbogiego nie płáci. RysProv I, 6.
patrz: BOGATY
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: BOGATY
– Vczyń mię wieszczym/ á vczynię cię bogátym. RysProv XVI, 4.
patrz: BOGATY
– Bogáty się dziwi/ czym się chudziná żywi. RysProv I, 6.
patrz: BOGATY
– Bogátego pokutá/ vbogiego łáźnia. RysProv I, 6.
patrz: BOGATY
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: BOGATY
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: BOGATY
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: BOGATY
– Chłop ná chłopá/ kiedy wedle boku płochá. RysProv II, 8.
patrz: BOK
– Z przybytku głowá nie boli. RysProv K3.
patrz: BOLEĆ
– Od wrácánia boli głowá. RysProv 63.
patrz: BOLEĆ
– Nie Doktorá pytay/ chorego pytay/ gdzie go boli. RysProv 62.
patrz: BOLEĆ
– Nie trzebá tym zártowáć/ co śmierdzi/ co szkodzi/ y co boli. RysProv 57.
patrz: BOLEĆ
– Vmie Pan Bog vgodzić/ gdzie boli. RysProv 81.
patrz: BOLEĆ
– Tu gore/ tu boli. RysProv 78.
patrz: BOLEĆ
– Gdzie miło tám oczy/ gdzie boli tám ręce. RysProv 24.
patrz: BOLEĆ
– Ták ráná boli w goleń/ iáko y w głowę. RysProv 77.
patrz: BOLEĆ
– Kto miłuie powoli/ tego głowá nie boli. RysProv 36.
patrz: BOLEĆ
– Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv Iv.
patrz: BOLESNO, BOLESNO, BOLEŚNIE, BOLEŚNIE
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: BOLEŚĆ
– Chyłem borem/ czarnym szlákiem. RysProv 18.
patrz: BOR, BÓR, BÓR
– Chyłem borem/ czarnym szlákiem. RysProv II, 5.
patrz: BOREM
– Rzemieśnikowi przed czásem nie płáć/ Koni ná borg nie przedaway. RysProv XIV, 3.
patrz: BORG, BORG, BORK, BÓRG
– Koniá ná pole nie pożyczay/ ná borg biorąc drugim nie daway. RysProv VII, 8.
patrz: BORG, BORG, BORK, BÓRG
– Nie cięży swe boroczno koniowi. RysProv IX, 8.
patrz: BOROCZNO
– RysProv II, 10.
patrz: BOSKI
– RysProv I, 8.
patrz: BOSKI
– Zono podźmy do Kościołá/ nie mam w cżym miły: Podźmysz do Kárcżmy/ Dziewko/ day sám stáre boty/ są tám gdzieś pod łáwą. RysProv XVIII, 10.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Nie zedrzesz zemną pápierowych trzewików. RysProv XI, 1-2.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Trzebá Bábie ná boty. RysProv XV, 5.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Nie będą ze psiey skory Iáłowicze boty. RysProv XI, 7.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– V Kráwcá záwsze ma być zdárta suknia/ á v Szewcá dziuráwy bot. RysProv XVI, 4.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Trzebá Bábie ná boty. RysProv Iv.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Spieszy się by szwiec z boty ná targ. RysProv XIV, 7.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: BOŻY
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: BOŻY
– Człowiek Boże igrzysko. RysProv I, 10.
patrz: BOŻY
– Kto się ludzi nie wstydzi/ ten się y Bogá nie boi. RysProv C3v.
patrz: BÓG
– Kto z Bogiem zácznie/ vczyni bácznie. RysProv E1.
patrz: BÓG
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: BÓG
– Wszytko podobno v Bogá. RysProv 82.
patrz: BÓG
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: BÓG
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: BÓG
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: BÓG
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: BRAĆ
– Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
patrz: BRAT
– Witay mi kácżká nie brodząc. RysProv XVI, 9.
patrz: BRODZIĆ
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: BROIĆ
– Nie broy Ráchemberku/ przed czásem zginiesz. RysProv IX, 7.
patrz: BROIĆ
– Na się drugi broń nosi. RysProv XI, 8.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Kord broń/ száblá stroy. RysProv VI, 5.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: BRONIĆ
– Iednemu szydłá golą/ á drugiemu brzytwy niechcą. RysProv IV, 7.
patrz: BRZYTEW, BRZYTWA
– Trzebá tám stąpać/ iák po brzytwách. RysProv XV, 9.
patrz: BRZYTEW, BRZYTWA
– Ludzie dla nas budowáli/ á my dla ludzi. RysProv VIII, 7.
patrz: BUDOWAĆ
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: BUDOWAĆ
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: BUDOWAĆ
– Trzy rzeczy w szlácheckim mieście bácżni nágány być godne vpátruią/ kędy Dwor wyższy niźli Kościoł/ Kárczmá okazálsza niźli Rátusz/ psiárnia budownieysza niźli szpitał. RysProv XV, 5.
patrz: BUDOWNY
– Wierna Bursá/ zie bez obrusá. RysProv XVII, 2.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– Chłop ma być iáko násiekány kiy. RysProv I, 10.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.
patrz: BYDŁO
– Otoż tobie Byśku Mazia. RysProv XII, 4.
patrz: BYSIEK
– Poki żytá/ poty bytá/ wszák nie dáć od tego mytá. RysProv XIII, 2.
patrz: BYT
– Kto ná morzu nie bywał/ ten dziwow nie widał. RysProv 37.
patrz: BYWAĆ
– I wilk syt/ y owce cáłe. RysProv 28.
patrz: CAŁY
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: CAŁY
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– Chyłem borem/ czarnym szlákiem. RysProv 18.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– Káżdy kot w nocy czarny. RysProv VII, 10.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– Cená w mieszek nie idzie. RysProv II, 5.
patrz: CENA, CENA, CZYNA
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: CENTNAR, CENTNAR, CETNAR
– Wolno dupce/ w swoiey cháłupce. RysProv 6.
patrz: CHAŁUPKA
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: CHART, CHART, HART
– Wielka tárápátá/ dziuráwa w deżdż chátá. RysProv XVII, 7.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: CHCIEĆ
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: CHCIEĆ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: CHCIEĆ
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: CHCIEĆ SIĘ
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: CHŁODZIĆ
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: CHŁODZIĆ
– Labor, Chłop, Auaritia, Pop. RysProv VIII,1.
patrz: CHŁOP
– Kos ná kosá/ chłop ná chłopá. RysProv VI, 4.
patrz: CHŁOP
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: CHŁOP
– Chłop ma być iáko násiekány kiy. RysProv I, 10.
patrz: CHŁOP
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: CHŁOP
– Kiy ná chłopy/ żelázo ná szláchtę. RysProv VII, 10.
patrz: CHŁOP
– Zły chłop od Zony. RysProv XVIII, 6.
patrz: CHŁOP
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: CHŁOP
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: CHŁOP
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: CHŁOP
– Chłop ná chłopá/ kiedy wedle boku płochá. RysProv II, 8.
patrz: CHŁOP
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: CHŁOP
– Z kárłow wyrosł/ á chłopá nie dorosł. RysProv XVIII, 8.
patrz: CHŁOP
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: CHŁOP
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: CHŁOP
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: CHŁOP
– Szczęście niewieście/ Fortuná chłopia. RysProv XIV, 6.
patrz: CHŁOPI
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ
– Chłopiętá nigdy nie vrostą. RysProv II, 3.
patrz: CHŁOPIĘ
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: CHŁOPSKI
– Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
patrz: CHŁOPSKI
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: CHŁÓD
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: CHODZIĆ
– Chodzi iák owieczká/ á tryksa iák Báran. RysProv A3v.
patrz: CHODZIĆ
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: CHODZIĆ
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: CHODZIĆ
– Cnotá w czerwieni chodzi. RysProv I, 10.
patrz: CHODZIĆ
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: CHODZIĆ
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: CHODZIĆ
– Ták v Xiędzá iák v Wdowy/ káżdy chodzi po swey woli. RysProv XV, 10.
patrz: CHODZIĆ
– Poki chodzim/ poty się godzim. RysProv XII, 5.
patrz: CHODZIĆ
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: CHODZIĆ
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: CHODZIĆ
– Kto nie rychło chodzi/ ten sobie szkodzi. RysProv V, 7.
patrz: CHODZIĆ
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv VI, 3.
patrz: CHODZIĆ
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: CHODZIĆ
– Nie po drzewie przygodá chodzi/ po ludziach. RysProv IX, 7.
patrz: CHODZIĆ
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv 36.
patrz: CHODZIĆ
– Albo moiá gębá cholewá? RysProv I, 1.
patrz: CHOLEWA
– W káftan Báwełnę/ á w chomąto słomę. RysProv XVI, 6.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– W káftan Báwełnę/ á w chomąto słomę. RysProv XVI, 6.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: CHOROBA
– Nie Doktorá pytay/ chorego pytay/ gdzie go boli. RysProv 62.
patrz: CHORY
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: CHÓD
– Bogáty się dziwi/ czym się chudziná żywi. RysProv I, 6.
patrz: CHUDZINA
– Chyłem borem/ czarnym szlákiem. RysProv 18.
patrz: CHYŁEM
– Ná suszy kotá ciągnie. RysProv X, 2.
patrz: CIĄGNĄĆ
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: CIEŻKI, CIĘŻKI, CIĘŻKI
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: CIEŻKI, CIĘŻKI, CIĘŻKI
– Cnotá w czerwieni chodzi. RysProv I, 10.
patrz: CNOTA
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: CNOTA
– Zoná ma być trzeźwa/ ochędożna y cnotliwa. RysProv 93.
patrz: CNOTLIWY
– By nie cudze płátki/ nie miałby kráwiec kárwatki. RysProv I, 7.
patrz: CUDZY
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv XVII, 3.
patrz: CUDZY
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: CUDZY
– Nie grzyź ze Diabłem orzechow. RysProv IX, 10.
patrz: CZART
– Nie broy Ráchemberku/ przed czásem zginiesz. RysProv IX, 7.
patrz: CZAS
– Cnotá w czerwieni chodzi. RysProv I, 10.
patrz: CZERWIEŃ
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: CZŁOWIEK
– Wolna myśl iedná roskosz v człowieká. RysProv 82.
patrz: CZŁOWIEK
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: CZŁOWIEK
– Człowiek Boże igrzysko. RysProv I, 10.
patrz: CZŁOWIEK
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCIE, CZTERYDZIEŚCI, CZTYRDZIEŚCI, SZTERDZIEŚCI, ŚTERDZIEŚCI
– Kto w dźieśiąći lećiech/ nie będźie nadobny/ we dwudźiestu gładki/ we trzydźiestu duży/ we cżterdźiestu mądry/ w pięćiudźieśiąt bogaty/ w sześćiudźieśiąt nabożny/ tedy iuż do śmierći takim nie będźie. RysProv VII, 7.
patrz: CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCI, CZTERDZIEŚCIE, CZTERYDZIEŚCI, CZTYRDZIEŚCI, SZTERDZIEŚCI, ŚTERDZIEŚCI
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: CZUŁOŚĆ
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: CZUŁY
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: ĆWICZYĆ
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: DAĆ
– Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.
patrz: DAĆ
– Máło dáć wstyd/ á siłá żal. RysProv 93.
patrz: DAĆ
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: DAĆ
– Gwałtem wziąć może/ ále dáć nie może. RysProv III, 10.
patrz: DAĆ
– Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
patrz: DALEKI
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: DALEKO
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: DALEKO
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: DALEKO
– Nie dáleko drzewá iábłko páda. RysProv X, 1.
patrz: DALEKO
– By był Wilk nie feydał/ iużby był dawno zá gorą. RysProv A2.
patrz: DAWNOŚĆ
– Własny nieboszczyk Dąbek/ co w stoiączki zdechł. RysProv K.
patrz: DĄBEK
– Kogo kobzá vweseli/ fráncá vbogáci/ á demnoweszki vcieszą/ wielki Fortunat. RysProv Cent. VII, Dec. 5.
patrz: DEMNOWESZKA
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: DESZCZ
– Wielka tárápátá/ dziuráwa w deżdż chátá. RysProv XVII, 7.
patrz: DESZCZ
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: DIABELSKI, DIABELSKI, DYJABELSKI
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: DIABELSKI, DIABELSKI, DYJABELSKI
– U diabła ryby, a pieprz u dwu. RysProv XVI, 4.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– Nie grzyź ze Diabłem orzechow. RysProv IX, 10.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: DLA
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: DO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: DO
– O moie żyto/ mnież dobito. RysProv XII, 3.
patrz: DOBIĆ
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: DOBRE
– Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
patrz: DOBRY
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: DOBRY
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: DOBRY
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: DOBRY
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: DOBRZE
– Wdowiec z wdową/ rzadko dobrze z sobą. RysProv 84.
patrz: DOBRZE
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: DOBRZE
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: DOBRZE
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: DOBRZE
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: DOBYĆ
– Dwie Niedzieli kwitnie/ dwie Niedzieli wysypuie/ dwie Niedzieli doyźrzewa zboże ná polu. RysProv III, 7.
patrz: DOJRZEWAĆ, DOJRZEWAĆ, DOJZREWAĆ, DOJŹRZEWAĆ, DOZRZEWAĆ, DOŹRZEWAĆ
– Nie Doktorá pytay/ chorego pytay/ gdzie go boli. RysProv 62.
patrz: DOKTOR
– Im ci co wolniey/ tym się staw dolniey. RysProv 30.
patrz: DOLNIE
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: DOM
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3-4.
patrz: DOM
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: DOM
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: DOM
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: DOM
– Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
patrz: DOMNY
– Z kárłow wyrosł/ á chłopá nie dorosł. RysProv XVIII, 8.
patrz: DOROSNĄĆ
– Mądremu dosyć námienić. Sapienti satis dictum. Sapientem mittas nihil ei dicas. RysProv 48.
patrz: DOSYĆ
– Dość sárnie ogoná po rzyć. RysProv 21.
patrz: DOŚĆ
– Aue Rabbi, a za płotem drabi. RysProv A.
patrz: DRAB
– Twárda kość Drabiku. RysProv XV, 7.
patrz: DRABIK
– Non omnibus omnia apia, nie wszytkim gruszki/ drugim jabłká. RysProv G1.
patrz: DRUGI
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: DRUGI
– Na się drugi broń nosi. RysProv XI, 8.
patrz: DRUGI
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: DRUGI
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: DRWA
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: DRYJA
– Łowić sobie kotku. RysProv VIII, 7.
patrz: DRZEMAĆ
– Nie po drzewie przygodá chodzi/ po ludziach. RysProv IX, 7.
patrz: DRZEWO
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: DRZEWO
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: DRZEWO
– Więcey w dupie gowien/ niżli w głowie mozgu. RysProv K.
patrz: DUPA
– Wolno dupce/ w swoiey cháłupce. RysProv 6.
patrz: DUPKA
– Więcey w dupie gowien/ niżli w głowie mozgu. RysProv K.
patrz: DUŻO
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: DUŻO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: DUŻY
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: DWA
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: DWADZIEŚCIA
– Wstyd dworzanina nie karmi. RysProv 81.
patrz: DWORANIN, DWORZANIN, DWORZANIN
– Do czásu zbánek wodę nosi. RysProv II, 9.
patrz: DZBANEK, DZBANEK, ZBANEK
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: DZIEGIEĆ
– W dzień Symoná Iudy/ boi się koń grudy. RysProv Kv.
patrz: DZIEŃ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: DZIEŃ
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: DZIESIĘĆ
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: DZIESIĘĆ
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: DZIESIĘĆ
– Wielka tárápátá/ dziuráwa w deżdż chátá. RysProv XVII, 7.
patrz: DZIURAWY
– Nie wielkie dziwy/ iż łotr szczęśliwy. RysProv 60.
patrz: DZIW, DZIWO
– Kto ná morzu nie bywał/ ten dziwow nie widał. RysProv 37.
patrz: DZIW, DZIWO
– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.
patrz: DZIW, DZIWO
– Bogáty się dziwi/ czym się chudziná żywi. RysProv I, 6.
patrz: DZIWIĆ SIĘ
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: DZIWOWAĆ SIĘ
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: DZIWOWAĆ SIĘ
– Dźwięk zá węch. RysProv Bv.
patrz: DŹWIĘK
– Chuda fárá/ sam Pleban dzwoni. RysProv II, 3.
patrz: FARA
– By był Wilk nie feydał/ iużby był dawno zá gorą. RysProv A2.
patrz: FEJDAĆ
– Anielskie tám mieszkánie/ gdźie iadáią/ á nie feidáią. RysProv A.
patrz: FEJDAĆ
– Nie pomogą Ráyce/ kiedy się feydáć záchce. Maturum stercus est intollerabile pondus. RysProv F4.
patrz: FEJDAĆ
– Stroi Bábá firleie/ kiedy sobie podleie. RysProv I.
patrz: FIRLEJE
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: FORMAN, FURMAN, FURMAN
– Kogo kobzá vweseli/ fráncá vbogáci/ á demnoweszki vcieszą/ wielki Fortunat. RysProv Cent. VII, Dec. 5.
patrz: FRANCA
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: FUNT
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: GACH
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: GAŁĄŹ, GAŁĘZIE
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: GARNĄĆ
– Iak w aptece/ tak w Złotarni/ ni do czego się nie garni. RysProv C2v.
patrz: GARNĄĆ SIĘ
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: GDZIE
– Zámykay gębę Woytku/ bo teraz Łáyná po świecie latáią. RysProv 90.
patrz: GĘBA
– Albo moiá gębá cholewá? RysProv I, 1.
patrz: GĘBA
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: GĘBA
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: GĘŚ
– Nam się v ludzi/ á ludziom się záś v nas Zda się grzecznieyszy/ v Giermáká kutas; Aliena nobis, nostra alijs plus placent. RysProv XI, 9.
patrz: GIERMAK
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: GŁADKI
– Ná gładką Zonę pátrząc syt nie będziesz. RysProv 62.
patrz: GŁADKI
– Głaszcz ty kotowi skorę/ á on ogon w gorę. RysProv IV, 4.
patrz: GŁASKAĆ
– Łowić sobie kotku. RysProv VIII, 7.
patrz: GŁODNY
– Głos ludzki/ zgadza się w wolą Bożą. RysProv B3.
patrz: GŁOS
– Głos ludzki/ głos Boży. Vox populi, vox DEI. RysProv B3.
patrz: GŁOS
– Zaloty głosem/ śianie w deżdż/ zwádá po piiánu/ czadko [?] z pożytkiem. RysProv Lv.
patrz: GŁOS
– Stroy Angelski/ chod Złodżieyski/ głos Diabelski/ á mięso báránie/ RysProv H4v.
patrz: GŁOS
– Pśi głos nie idźie do niebios. Canis Lunam allatrans cursum eius non impedit. RysProv G3.
patrz: GŁOS
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: GŁOSEM
– Głośny bęben zá gorą/ á kiedy do nas przyidzie/ álić iák pudełko. RysProv IV, 3.
patrz: GŁOŚNY
– Więcey w dupie gowien/ niżli w głowie mozgu. RysProv K.
patrz: GŁOWA
– Od wrácánia boli głowá. RysProv 63.
patrz: GŁOWA
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: GŁOWA
– Nie wie głowá co ięzyk blekoce. Dat sine mente sonum. Lingua ne praecurrat mentem. RysProv X, 4.
patrz: GŁOWA
– Kto miłuie powoli/ tego głowá nie boli. RysProv 36.
patrz: GŁOWA
– Ták ráná boli w goleń/ iáko y w głowę. RysProv 77.
patrz: GŁOWA
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: GŁÓD
– Przysłowia rozne roznym ięzykiem wydano/ Násze snádź dla niedbálstwá głucho dotąd miano. RysProv 2.
patrz: GŁUCHO
– Nie gmeray w onem istem/ by bárziey nie śmierdziáło. Malum bene conditum ne moueas. RysProv IX, 5.
patrz: GMERAĆ, GMERAĆ, GMYRAĆ
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: GNAROWAĆ
– Gniewa się Bábá ná targ/ á targ o tym nie wie. RysProv B3v.
patrz: GNIEWAĆ SIĘ
– Poki chodzim/ poty się godzim. RysProv XII, 5.
patrz: GODZIĆ SIĘ
– Ták ráná boli w goleń/ iáko y w głowę. RysProv 77.
patrz: GOLEŃ
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: GOSPODARZ
– By był Wilk nie feydał/ iużby był dawno zá gorą. RysProv A2.
patrz: GÓRA
– Głaszcz ty kotowi skorę/ á on ogon w gorę. RysProv IV, 4.
patrz: GÓRA
– Więcey w dupie gowien/ niżli w głowie mozgu. RysProv K.
patrz: GÓWNO
– Nie będzie z gowná bicz. RysProv X, 7.
patrz: GÓWNO
– Grábieżna klácżá/ kontentuie się y plewámi. RysProv B4.
patrz: GRABIEŻNY
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: GRACZ
– Nie to Kosterá co grá/ to kosterá/ co kosterom przyświeca. RysProv G2.
patrz: GRAĆ
– Nam się v ludzi/ á ludziom się záś v nas Zda się grzecznieyszy/ v Giermáká kutas; Aliena nobis, nostra alijs plus placent. RysProv XI, 9.
patrz: GRECZNY, GRZECZNY, GRZECZNY, GRZĘCZNY
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Nie grzyź ze Diabłem orzechow. RysProv IX, 10.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Rycerstwo zá niem/ gryzłoby kámień. RysProv XIV, 3.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Iął się gryść rzemieniá. RysProv IV, 8.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– W dzień Symoná Iudy/ boi się koń grudy. RysProv Kv.
patrz: GRUDA
– Non omnibus omnia apia, nie wszytkim gruszki/ drugim jabłká. RysProv G1.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– Nie zápomni gruszki w popiele. RysProv F2v.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– Vkázuie gruszki ná wierzbie. RysProv I3.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– Kazałci zá gniłe gruszki podziękować. RysProv D1.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: GRZAĆ
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: GRZAĆ
– Trzy rzeczy/ á nic grzeczy. RysProv XV, 6.
patrz: GRZECZY
– Gwałtem wziąć może/ ále dáć nie może. RysProv III, 10.
patrz: GWAŁTEM
– Nie sobie gwoli kucharz potráwy zápráwuie. RysProv 55.
patrz: GWOLEJ, GWOLI, GWOLI, KWOLI
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: HAMOWAĆ
– Nie mow hup áż przeskoczysz. RysProv IX, 5.
patrz: HUP
– Człowiek Boże igrzysko. RysProv I, 10.
patrz: IGRZYSKO
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: IM
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: IMIĘ
– Zbił go z inochody. RysProv XVIII.
patrz: INOCHODA
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: INSZY
– Cená w mieszek nie idzie. RysProv II, 5.
patrz: IŚĆ
– Boiąc się Wilká do lásá nie iść. RysProv A2.
patrz: IŚĆ
– Idąc do woytá/ obá się boytá. RysProv C2.
patrz: IŚĆ
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: JA
– Vczyń mię wieszczym/ á vczynię cię bogátym. RysProv XVI, 4.
patrz: JA
– Nie dáleko drzewá iábłko páda. RysProv X, 1.
patrz: JABŁKO
– Non omnibus omnia apia, nie wszytkim gruszki/ drugim jabłká. RysProv G1.
patrz: JABŁKO
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: JABŁKO
– Nie dáleko drzewá iábłko páda. RysProv X, 1.
patrz: JABŁOŃ
– Anielskie tám mieszkánie/ gdźie iadáią/ á nie feidáią. RysProv A.
patrz: JADAĆ
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: JAKI
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: JAKI
– Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
patrz: JARZĄBEK
– Iął się gryść rzemieniá. RysProv IV, 8.
patrz: JĄĆ SIĘ
– Ani bąknął/ áni iąknął. RysProv I, 2.
patrz: JĄKNĄĆ, JĘKNĄĆ, JĘKNĄĆ
– Kto smáruie/ iedźie. RysProv C4v.
patrz: JECHAĆ
– Wolna myśl iedná roskosz v człowieká. RysProv 82.
patrz: JEDEN
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: JEDEN
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: JEDEN
– Do Kościołá trzebá kłusem/ á z kościołá iednochodą. RysProv III, 5.
patrz: JEDNOCHODA, JEDNOCHODA, JEDNOCHODZA
– Do dobrego trudno o kłusaká/ á do złego iednochodniczek iák tu był. RysProv III, 3.
patrz: JEDNOCHODNICZEK
– O moie żyto/ mnież dobito. RysProv XII, 3.
patrz: JESZCZE
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: JESZCZE
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: JESZCZE
– Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
patrz: JEŚĆ
– Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
patrz: JEŚĆ
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: JEŚĆ
– Ná pieższe wodá/ á ná jęzne trztáczká,. RysProv X, 8.
patrz: JEZDNY, JEZDNY, JEZNY, JĘZNY
– Pan się ná sługę zá żywotá ieży/ Po śmierci rowno z nim w kośnicy leży. RysProv XIII, 4.
patrz: JEŻYĆ SIĘ
– Co ná sercu v trzeźwego/ to ná ięzyku v piianego. RysProv 16.
patrz: JĘZYK
– Ięzyk kiedy błądzi/ prawdę mowi. RysProv 30.
patrz: JĘZYK
– Nie wie głowá co ięzyk blekoce. Dat sine mente sonum. Lingua ne praecurrat mentem. RysProv X, 4.
patrz: JĘZYK
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: JĘZYK
– Iunosza ogień w dom wnasza. RysProv IV, 10.
patrz: JUNOSZA
– Bárziey iuszno/ niźli rybno. RysProv I, 3.
patrz: JUSZNO
– Bliższa koszulá niż kábat. Genu surâ propius. RysProv A2.
patrz: KABAT
– Ni to kaczor/ ni to káczká. RysProv F3.
patrz: KACOR, KACZER, KACZOR, KACZOR, KACZUR
– W káftan Báwełnę/ á w chomąto słomę. RysProv XVI, 6.
patrz: KAFTAN
– Gdźie trzebá pápáć/ tám trzebá y kákáć. RysProv B4.
patrz: KAKAĆ
– Rycerstwo zá niem/ gryzłoby kámień. RysProv XIV, 3.
patrz: KAMIEŃ, KAMIEŃ, KAMIŃ
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: KAMIEŃ, KAMIEŃ, KAMIŃ
– Wszędzie ná błazny kápie. RysProv XVI, 9.
patrz: KAPAĆ
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: KAPLICA
– Wstyd dworzanina nie karmi. RysProv 81.
patrz: KARMIĆ
– By nie cudze płátki/ nie miałby kráwiec kárwatki. RysProv I, 7.
patrz: KARWATKA
– Z kárłow wyrosł/ á chłopá nie dorosł. RysProv XVIII, 8.
patrz: KARZEŁ
– Káżdy błazen swoim stroiem. RysProv VII, 4.
patrz: KAŻDY
– Káżdy kot w nocy czarny. RysProv VII, 10.
patrz: KAŻDY
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: KĄPAĆ SIĘ
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: KIEDY
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: KIEŁBASA
– Chłop ma być iáko násiekány kiy. RysProv I, 10.
patrz: KIJ
– Kiy ná chłopy/ żelázo ná szláchtę. RysProv VII, 10.
patrz: KIJ
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: KIJOWY
– Grábieżna klácżá/ kontentuie się y plewámi. RysProv B4.
patrz: KLACZ, KLACZA
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: KLECIĆ
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: KŁADKA
– Kogo kobzá vweseli/ fráncá vbogáci/ á demnoweszki vcieszą/ wielki Fortunat. RysProv Cent. VII, Dec. 5.
patrz: KOBZA
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: KOCUR
– Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv 12.
patrz: KOŁO
– Táż Bábá/ też kołá. RysProv Iv.
patrz: KOŁO
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: KONEW
– Grábieżna klácżá/ kontentuie się y plewámi. RysProv B4.
patrz: KONTENTOWAĆ SIĘ
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: KOŃ
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv 36.
patrz: KOŃ
– Ieśli się kto náprze z strony koniá/ wozu/ sukniey/ żony/ ku iákiey kolwiek potrzebie/ nie puszczay z domu bez siebie/ woz połamią/ suknię zmáżą/ koń osádnią/ żonę z łáską odeszlą. RysProv C1v.
patrz: KOŃ
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: KOŃ
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: KOŃ
– W dzień Symoná Iudy/ boi się koń grudy. RysProv Kv.
patrz: KOŃ
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv XVII, 3.
patrz: KOŃ
– Kord do boiu szablá do stroiu RysProv Cent.VI, Dec.5.
patrz: KORD
– Kord broń Száblá stroy RysProv Cent.VI, Dec.5.
patrz: KORD
– Nie do kordá Pánie Hordá RysProv Cent.X, Dec. 4.
patrz: KORD
– Kord broń/ száblá stroy. RysProv VI, 5.
patrz: KORD
– Kos ná kosá/ chłop ná chłopá. RysProv VI, 4.
patrz: KOS
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: KOSIĆ
– Nie to Kosterá co grá/ to kosterá/ co kosterom przyświeca. RysProv G2.
patrz: KOSTERA, KOSTERA, KOSTYRA
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: KOSTKA
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: KOŚCIÓŁ
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: KOT
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: KOT
– Głaszcz ty kotowi skorę/ á on ogon w gorę. RysProv IV, 4.
patrz: KOT
– Wstyd Kotá w ogon. RysProv XVII, 7-8.
patrz: KOT
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: KOT
– Wstyd Kotá w ogon. RysProv 86.
patrz: KOT
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3-4.
patrz: KOT
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: KOT
– Ná suszy kotá ciągnie. RysProv X, 2.
patrz: KOT
– Opiera się by kot ná ledzie. RysProv XII, 3-4.
patrz: KOT
– Dobrze mowią przy dworze/ nie kupią kotá we worze. RysProv II, 10.
patrz: KOT
– Káżdy kot w nocy czarny. RysProv VII, 10.
patrz: KOT
– Łowić sobie kotku. RysProv VIII, 7.
patrz: KOTEK
– Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3.
patrz: KOTEK
– By nie cudze płátki/ nie miałby kráwiec kárwatki. RysProv I, 7.
patrz: KRAWIEC
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: KROK
– Ná krotkie nogi wysokie báczmági. RysProv Fv.
patrz: KRÓTKI
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: KSIĄDZ
– Gdzie Pan hárdy/ á chleb twárdy/ ktemu piwnicá ná kołku/ biádá tám chudemu páchołku. RysProv 26.
patrz: KTEMU
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv 36.
patrz: KTO
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: KTO
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: KTO
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: KTO
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: KTO
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: KTO
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: KTO
– Kto nie rychło chodzi/ ten sobie szkodzi. RysProv V, 7.
patrz: KTO
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: KTO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: KTO
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: KTO
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: KTO
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: KTÓRY
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: KTÓRY
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: KTÓRY
– Nie sobie gwoli kucharz potráwy zápráwuie. RysProv 55.
patrz: KUCHARZ
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: KULKA
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: KUNA
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: KUNA
– Dobrze mowią przy dworze/ nie kupią kotá we worze. RysProv II, 10.
patrz: KUPIĆ
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: KUSIĆ SIĘ
– Nam się v ludzi/ á ludziom się záś v nas Zda się grzecznieyszy/ v Giermáká kutas; Aliena nobis, nostra alijs plus placent. RysProv XI, 9.
patrz: KUTAS
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: LADA, LADA, LEDA
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: LADA, LADA, LEDA
– Boiąc się Wilká do lásá nie iść. RysProv A2.
patrz: LAS
– Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
patrz: LASOWE
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: LATAĆ
– Zámykay gębę Woytku/ bo teraz Łáyná po świecie latáią. RysProv 90.
patrz: LATAĆ
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: LATAĆ
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: LATO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: LATO
– Bez leycá ná woz/ bez wiosłá ná wodę/ bez ostrog ná koniá/ nie wśiáday. RysProv Av.
patrz: LEC, LEJC, LEJC
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: LECIEĆ
– Zbieraycie sieci/ bo iuż ptacy nie lecą. RysProv 88.
patrz: LECIEĆ
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: LECIEĆ
– Przypádłych rzecży lekce nie waż. Anteeunt tacitas semper praesagia clades. RysProv 65.
patrz: LEKCE, LEKCE, LEKKO, LEKKO, LETKO
– Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
patrz: LEKCE, LEKCE, LEKKO, LEKKO, LETKO
– Lekko z ptaki byś ich nie spłoszył. RysProv 46.
patrz: LEKCE, LEKCE, LEKKO, LEKKO, LETKO
– Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv 12.
patrz: LEKKO, LETKO
– Lempay wáłáchá Párulu. RysProv Ev.
patrz: LEMPAĆ
– Nie przylecą do Leniá piecżone gołąbki/ By śiedźiał/ y nádśiedźiał zgotowáwszy ząbki. RysProv F.
patrz: LEŃ
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: LEPIEJ
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: LEPIEJ
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: LEPSZY
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: LIS
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: LIS
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: LISOWATY
– Łowić sobie kotku. RysProv VIII, 7.
patrz: LISZKA
– Opiera się by kot ná ledzie. RysProv XII, 3-4.
patrz: LÓD
– Kto się ludzi nie wstydzi/ ten się y Bogá nie boi. RysProv C3v.
patrz: LUDZIE
– Gdy się możni mnożą/ ludzie vbożą. RysProv 26.
patrz: LUDZIE
– Nam się v ludzi/ á ludziom się záś v nas Zda się grzecznieyszy/ v Giermáká kutas; Aliena nobis, nostra alijs plus placent. RysProv XI, 9.
patrz: LUDZIE
– Nie po drzewie przygodá chodzi/ po ludziach. RysProv IX, 7.
patrz: LUDZIE
– Ludzie dla nas budowáli/ á my dla ludzi. RysProv VIII, 7.
patrz: LUDZIE
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: LUDZKI
– Zámykay gębę Woytku/ bo teraz Łáyná po świecie latáią. RysProv 90.
patrz: ŁAJNO
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: ŁAKOMY
– Potrzebá práwo łamie. RysProv 65.
patrz: ŁAMAĆ, ŁAMAĆ, ŁOMAĆ, ŁOMIĆ, ŁOMIĆ
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: ŁASKA
– Bogátego pokutá/ vbogiego łáźnia. RysProv I, 6.
patrz: ŁAŹNIA
– Lepiey kiedy mącżno/ niżli kiedy łącżno. RysProv E2.
patrz: ŁĄCZNO
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: ŁĄKA
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: ŁĄKA
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: ŁEB
– Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv Iv.
patrz: ŁOKIEĆ
– W głowie szum/ w kośćiách łom/ w mieszku trwogá/ rátuy kto dla Bogá. RysProv Kv.
patrz: ŁOM
– Iáie dźiśieysze/ chleb wczoráyszy/ ćielę sześć niedźielne/ á wino łońskie nalepsze. RysProv C2v.
patrz: ŁOŃSKI, ŁOŃSKI, ŁUŃSKI
– Nie wielkie dziwy/ iż łotr szczęśliwy. RysProv 60.
patrz: ŁOTR
– Lotrowi łotrowskie się dźieie. RysProv E2v.
patrz: ŁOTROWSKIE
– Łowić sobie kotku. RysProv VIII, 7.
patrz: ŁOWIĆ
– Zmyto go bez ługu. RysProv K3v.
patrz: ŁUG
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: ŁUPIĆ
– Co się łyso vrodźi/ łyso zginie. RysProv A3.
patrz: ŁYSO
– Ieden Wiedeń/ Prágá/ mágá/ Kraków miasto. RysProv IV, 10.
patrz: MAGA
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: MAGIERKA
– Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.
patrz: MAJ
– Máło dáć wstyd/ á siłá żal. RysProv 93.
patrz: MAŁO
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: MASŁO
– Otoż tobie Byśku Mazia. RysProv XII, 4.
patrz: MAZIA, MAZJA
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: MAZUREK
– Báránie nie mąć wodą. RysProv I, 2.
patrz: MĄCIĆ, MĄCIĆ, MĘCIĆ
– Lepiey kiedy mącżno/ niżli kiedy łącżno. RysProv E2.
patrz: MĄCZNO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: MĄDR, MĄDRY
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: MĄDRO, MĄDRZE
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: MĄŻ
– Ani be/ áni me. Ne gry quidem. RysProv A.
patrz: ME
– Nie mász lepszey źwierzyny/ iáko nászá gąská/ Dobre piorko/ dobry mech/ nie gań mi y miąská. RysProv G.
patrz: MIĄSKO
– V stráchá wielkie oczy. RysProv 79.
patrz: MIEĆ
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv 36.
patrz: MIEĆ
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3-4.
patrz: MIEĆ
– Chłop ma być iáko násiekány kiy. RysProv I, 10.
patrz: MIEĆ
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: MIEĆ
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: MIEĆ
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: MIEĆ
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: MIEĆ
– By nie cudze płátki/ nie miałby kráwiec kárwatki. RysProv I, 7.
patrz: MIEĆ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: MIEĆ SIĘ
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: MIEDŹWIEDŹ, NIEDŹWIEDŹ, NIEDŹWIEDŹ
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: MIEJSCKI, MIEJSKI, MIEJSKI, MIESCKI
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: MIEŁOŚĆ, MIŁOŚĆ, MIŁOŚĆ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: MIESIĄC, MIESIĄC, MIĘSIĄC
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: MIESIĄC, MIESIĄC, MIĘSIĄC
– Cená w mieszek nie idzie. RysProv II, 5.
patrz: MIESZEK
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: MIESZEK
– Anielskie tám mieszkánie/ gdźie iadáią/ á nie feidáią. RysProv A.
patrz: MIESZKANIE, MIESZKANIE, MIĘSZKANIE
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: MIĘSOŻRALEC
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: MILCZEĆ
– Kto miłuie powoli/ tego głowá nie boli. RysProv 36.
patrz: MIŁOWAĆ
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: MŁODY
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: MŁODY
– Kto pierwey do młyná záiedźie/ temu pierwey zmielą. Qui prior tempore, potior iure. RysProv C4.
patrz: MŁYN
– Diabeł niechćiał być kuchárzem/ furmánem/ y mámką/ ále chćiał być młynárskim wieprzem/ vrzędnicżym koniem/ y Xiężą kuchárką. RysProv B2.
patrz: MŁYNARSKI
– Káżdy młynarz ná swoie koło wodę prowádźi. RysProv C3v.
patrz: MŁYNARZ
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: MNICH
– Gdy się możni mnożą/ ludzie vbożą. RysProv 26.
patrz: MNOŻYĆ SIĘ
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: MOC
– Y Bábá śmielsza zá murem. RysProv K2v.
patrz: MOR, MUR, MUR
– Kto ná morzu nie bywał/ ten dziwow nie widał. RysProv 37.
patrz: MORZE
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: MOST
– Pánow mostwo/ cżyni vbostwo. RysProv G4v.
patrz: MOSTWO
– Gdy się możni mnożą/ ludzie vbożą. RysProv 26.
patrz: MOŻNY
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII, 1.
patrz: MÓC
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: MÓC
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: MÓC
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: MÓC
– Gwałtem wziąć może/ ále dáć nie może. RysProv III, 10.
patrz: MÓC
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: MÓC
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: MÓL, MÓL, MUL
– Ięzyk kiedy błądzi/ prawdę mowi. RysProv 30.
patrz: MÓWIĆ
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: MÓWIĆ
– Mow wilku pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: MÓWIĆ
– Więcey w dupie gowien/ niżli w głowie mozgu. RysProv K.
patrz: MÓZG
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: MUROWAĆ
– Ludzie dla nas budowáli/ á my dla ludzi. RysProv VIII, 7.
patrz: MY
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3-4.
patrz: MYSZ
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: MYSZ
– Bespiecznie myszy biegáią/ gdy Kotá domá nie máią. RysProv I, 3.
patrz: MYSZ
– Wolna myśl iedná roskosz v człowieká. RysProv 82.
patrz: MYŚL
– Wszędzie ná błazny kápie. RysProv XVI, 9.
patrz: NA
– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.
patrz: NA
– Na się drugi broń nosi. RysProv XI, 8.
patrz: NA
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: NABOŻEŃSTWO
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: NABOŻNY
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: NACIERPIEĆ SIĘ
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: NADGRODZIĆ SIĘ, NAGRODZIĆ SIĘ, NAGRODZIĆ SIĘ
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: NADOBNY
– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.
patrz: NADZIEJA
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: NAMAZAĆ
– Chłop ma być iáko násiekány kiy. RysProv I, 10.
patrz: NASIEKANY
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: NASYCIĆ SIĘ
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: NI, NIE, NIE
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: NI, NIE, NIE
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII, 1.
patrz: NI, NIE, NIE
– Nie grzyź ze Diabłem orzechow. RysProv IX, 10.
patrz: NI, NIE, NIE
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: NI, NIE, NIE
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: NI, NIE, NIE
– Cená w mieszek nie idzie. RysProv II, 5.
patrz: NI, NIE, NIE
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: NI, NIE, NIE
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: NI, NIE, NIE
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: NI, NIE, NIE
– Bogáty zá vbogiego nie płáci. RysProv I, 6.
patrz: NI, NIE, NIE
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: NI, NIE, NIE
– Gwałtem wziąć może/ ále dáć nie może. RysProv III, 10.
patrz: NI, NIE, NIE
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: NI, NIE, NIE
– Chłopiętá nigdy nie vrostą. RysProv II, 3.
patrz: NI, NIE, NIE
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: NI, NIE, NIE
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: NI, NIE, NIE
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: NI, NIE, NIE
– Nie broy Ráchemberku/ przed czásem zginiesz. RysProv IX, 7.
patrz: NI, NIE, NIE
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: NI, NIE, NIE
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: NIC
– Trzy rzeczy/ á nic grzeczy. RysProv XV, 6.
patrz: NIC
– Nużby niebo vpádło/ y skowronki potłukło. RysProv IX, 10.
patrz: NIEBO
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: NIEBOŻĘ
– Nieboiá pśi kąsáią. RysProv E4v.
patrz: NIEBÓJ
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv 45.
patrz: NIECH
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: NIECIĆ
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: NIECNOTA
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: NIECNOTA
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: NIEŁOWNY
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: NIEMIECKI
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: NIEMOC
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: NIEMOWNY
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: NIEPODOBIEN, NIEPODOBNY
– Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
patrz: NIEPRZYJACIEL
– Z nieprzyiacielem vmrzeć nie żal. RysProv 90.
patrz: NIEPRZYJACIEL
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: NIERÓWNY
– Kto nie rychło chodzi/ ten sobie szkodzi. RysProv V, 7.
patrz: NIERYCHŁO
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: NIEWIASTA
– Nie wielkie dziwy/ iż łotr szczęśliwy. RysProv 60.
patrz: NIEWIELKI
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: NIGDY
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: NIGDY
– Chłopiętá nigdy nie vrostą. RysProv II, 3.
patrz: NIGDY
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: NIŻ
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: NIŻ
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: NOC
– Káżdy kot w nocy czarny. RysProv VII, 10.
patrz: NOC
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: NOGA
– Ná krotkie nogi wysokie báczmági. RysProv Fv.
patrz: NOGA
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: NOSIĆ
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: NOSIĆ
– Na się drugi broń nosi. RysProv XI, 8.
patrz: NOSIĆ
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: NOSIĆ
– Nużby niebo vpádło/ y skowronki potłukło. RysProv 53.
patrz: NOŻ, NUŻ, NUŻ
– Sam się swoim nożem zárznął. RysProv XIV, 8.
patrz: NÓŻ
– Kiedy z cudzego tedy Nu, Nu, á kiedy z swego tedy/ Nie, Nie. RysProv 42.
patrz: NU, NUŻ, NUŻE
– Idąc do woytá/ obá się boytá. RysProv C2.
patrz: OBA
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: OBFITY
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: OBIAD
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: OBIESIĆ, OBIESIĆ, OBIESSIĆ
– Ofeydawszy oblizuie. RysProv G2v.
patrz: OBLIZYWAĆ
– Zoná ma być trzeźwa/ ochędożna y cnotliwa. RysProv 93.
patrz: OCHĘDOŻNY
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: ODMIANA
– Nie ćiągni psá zá ogon/ bo ćię vkąśi/ álbo ofeyda. RysProv E4v.
patrz: OFEJDAĆ
– Ofeydawszy oblizuie. RysProv G2v.
patrz: OFEJDAĆ
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: OGARZ
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
patrz: OGIEŃ
– Iunosza ogień w dom wnasza. RysProv IV, 10.
patrz: OGIEŃ
– Iunosza ogień w dom wnasza. RysProv IV, 10.
patrz: OGIEŃ, WNASZAĆ
– Iunosza ogień w dom wnasza. RysProv IV, 10.
patrz: OGIEŃ, WNASZAĆ, DOM
– Wstyd Kotá w ogon. RysProv XVII, 7-8.
patrz: OGON
– Głaszcz ty kotowi skorę/ á on ogon w gorę. RysProv IV, 4.
patrz: OGON
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: OGON
– Dość sárnie ogoná po rzyć. RysProv 21.
patrz: OGON
– Wstyd Kotá w ogon. RysProv 86.
patrz: OGON
– Nie ćiągni psá zá ogon/ bo ćię vkąśi/ álbo ofeyda. RysProv E4v.
patrz: OGONEK
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: OGÓREK
– Czego oko nie widzi/ tego sercu nie żal. RysProv 16.
patrz: OKO
– V stráchá wielkie oczy. RysProv 79.
patrz: OKO
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: OŁÓW
– Opiera się by kot ná ledzie. RysProv XII, 3-4.
patrz: OPIERAĆ SIĘ
– Nie grzyź ze Diabłem orzechow. RysProv IX, 10.
patrz: ORZECH
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: OSZUST
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: OTWÓR
– Mow wilku pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: OWCA
– I wilk syt/ y owce cáłe. RysProv 28.
patrz: OWCA
– Chodzi iák owieczká/ á tryksa iák Báran. RysProv A3v.
patrz: OWIECZKA
– Własne Záięcze łáyno/ ni śmierdzi ni pachnie. RysProv XVI, 8.
patrz: PACHNĄĆ, PACHNIEĆ
– Mow wilk pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: PACIERZ
– Mow wilku pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: PACIERZ
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: PADAĆ
– Száchem páda. RysProv XIV, 8.
patrz: PADAĆ
– Nie dáleko drzewá iábłko páda. RysProv X, 1.
patrz: PADAĆ
– Prętka robotá/ z ręku páda. RysProv XIII, 8.
patrz: PADAĆ
– Kogo się nieszczęście imie/ ten sobie nos vcieráiąc palec wywyinie. RysProv VI, 1.
patrz: PALEC
– Nie kłádź pálcá miedzy drzwi/ być się nie vskrzynął. RysProv IX, 7.
patrz: PALEC
– Rzadko co ludzie z pálcá sobie wyzsą. RysProv XIV, 2.
patrz: PALEC
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: PAN
– Wielkiemu Pánu nie wszytko trzebá baczyć. RysProv Kv.
patrz: PAN
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: PAN
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: PAN
– Wszytko podobno v Bogá. RysProv 82.
patrz: PAN
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: PAN
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: PAN
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: PAN
– Co głowá to rozum. Co Pánek to dzbánek. RysProv II, 2.
patrz: PANEK
– Corká swey mátki we wszem náśláduie; Suczká swey Pániey záwsze trop pilnuie. RysProv II, 8.
patrz: PANI
– Młoda rádá/ Pánieńska łáská/ Márcowa pogoda/ skutku nie maią. RysProv IX, 3.
patrz: PANIEŃSKI, PANIEŃSKI, PANIĘSKI
– Miłość Pánieńska/ szczescie kárty/ łáská Páńska/ y krasá rożey/ nie długo trwáłe rzeczy. RysProv IX, 3.
patrz: PANIEŃSKI, PANIEŃSKI, PANIĘSKI
– Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
patrz: PAŃSKI
– Gdzie trzebá pápáć/ tám trzebá y kákáć. RysProv IV, 2.
patrz: PAPAĆ
– Pápároná gąská/ Domátur gniazdosz. RysProv XIII, 7-8.
patrz: PAPARONA
– Nie zedrzesz zemną pápierowych trzewików. RysProv XI, 1-2.
patrz: PAPIEROWY, PAPIEROWY, PAPIOROWY, PAPIROWY
– W Rzymie być/ á Papieżá nie widzieć. RysProv XVI, 7-8.
patrz: PAPIEŻ
– Pánu Rymá/ Pániey sápká/ a czeládzi párskot. RysProv XII, 5.
patrz: PARSKOT
– Nie miáłá Bábá kłopotu/ y kupiłá sobie párszywe prosię. RysProv IX, 6.
patrz: PARSZYWY
– Lempay wáláchá Párulu. RysProv VIII, 3.
patrz: PARUL
– Ná gładką Zonę pátrząc syt nie będziesz. RysProv 62.
patrz: PATRZEĆ, PATRZYĆ
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: PATRZEĆ, PATRZYĆ
– Błaznow wszędzie pełno. RysProv I, 5.
patrz: PEŁNO
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: PEWIEN, PEWNY
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: PEWNIE
– Nie będzie z gowná bicz. RysProv X, 7.
patrz: PIASEK
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: PIĆ
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: PIEC
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv 36.
patrz: PIECHOTA
– Kto nie ma koniá/ niech piechotą chodzi. RysProv VI, 3.
patrz: PIECHOTA
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: PIECZEŃ
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: PIEKŁO
– Kto pierwey do młyná záiedźie/ temu pierwey zmielą. Qui prior tempore, potior iure. RysProv C4.
patrz: PIERWEJ
– Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3.
patrz: PIES
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: PIES
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: PIES
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: PIĘĆDZIESIĄT
– Co ná sercu v trzeźwego/ to ná ięzyku v piianego. RysProv 16.
patrz: PIJANY
– Grábieżna klácżá/ kontentuie się y plewámi. RysProv B4.
patrz: PLEWA, PLEWA, PLOWA
– Bogáty zá vbogiego nie płáci. RysProv I, 6.
patrz: PŁACIĆ
– By nie cudze płátki/ nie miałby kráwiec kárwatki. RysProv I, 7.
patrz: PŁATEK
– Chłop ná chłopá/ kiedy wedle boku płochá. RysProv II, 8.
patrz: PŁOCHY
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: PŁODZIĆ
– Aue Rabbi, a za płotem drabi. RysProv A.
patrz: PŁOT
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: PO CICHU
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: PODDANY
– Brzegowi poderwánemu nigdy nie dufay. RysProv A2.
patrz: PODERWANY
– Stroi Bábá firleie/ kiedy sobie podleie. RysProv I.
patrz: PODLAĆ
– Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
patrz: PODŁY
– Wszytko podobno v Bogá. RysProv 82.
patrz: PODOBNIE, PODOBNO
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: POJĄĆ
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: POKORNY
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: POKÓJ
– Bogátego pokutá/ vbogiego łáźnia. RysProv I, 6.
patrz: POKUTA
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: POLE
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: POLSKI
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: POMKNĄĆ SIĘ
– Nie pomogą Ráyce/ kiedy się feydáć záchce. Maturum stercus est intollerabile pondus. RysProv F4.
patrz: POMÓC
– Labor, Chłop, Auaritia, Pop. RysProv VIII,1.
patrz: POP
– Máli być ládá iákim Popem/ lepiey że będzie dobrym chłopem. RysProv VIII, 9.
patrz: POP
– Nie zápomni gruszki w popiele. RysProv F2v.
patrz: POPIÓŁ
– Lepiej nie grzeszyć/ niż pokutować. Melius est poenitenda non facere, kwam poenitentiam agere. Lepiej popuszczając/ niżli popluwając. RysProv E2.
patrz: POPLUWAĆ
– Kwápi się by Popowna zá mąż. RysProv V, 10.
patrz: POPÓWNA
– Dziesięć lisowátych do iednego białokurowátego ná porádę chodzą. RysProv III, 6.
patrz: PORADA
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: PORYWAĆ SIĘ
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: POSŁAĆ
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: POST
– Nużby niebo vpádło/ y skowronki potłukło. RysProv IX, 10.
patrz: POTŁUC
– Chybáby łyká poschły/ konopie grad potłukł/ á przez szubienicę wodá ciekłá/ tedyby nie wisiał. RysProv II, 7.
patrz: POTŁUC
– Nie sobie gwoli kucharz potráwy zápráwuie. RysProv 55.
patrz: POTRAWA
– Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
patrz: POTRAWA
– Potrzebá práwo łamie. RysProv 65.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: POTYKAĆ SIĘ
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: POWIEDZIEĆ
– Kto miłuie powoli/ tego głowá nie boli. RysProv 36.
patrz: POWOLEJ, POWOLI, POWOLI
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: POŻĄDAĆ
– Poki chodzim/ poty się godzim. RysProv XII, 5.
patrz: PÓKI
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: PÓŁNOC, PUŁNOC
– Poki chodzim/ poty się godzim. RysProv XII, 5.
patrz: PÓTY
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: PRAWDA
– Ięzyk kiedy błądzi/ prawdę mowi. RysProv 30.
patrz: PRAWDA
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: PRAWDA
– Nie wszytko to prawdá/ co Xiądz ná kázániu powie. RysProv 54.
patrz: PRAWDA
– Potrzebá práwo łamie. RysProv 65.
patrz: PRAWO
– Prętka robotá/ z ręku páda. RysProv XIII, 8.
patrz: PRĘDKI
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: PRĘDKO
– Chłop nosi proch/ á Pan Bog kulki. RysProv II, 3.
patrz: PROCH
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: PROSIĆ
– Nie broy Ráchemberku/ przed czásem zginiesz. RysProv IX, 7.
patrz: PRZED
– Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.
patrz: PRZEDSIĘ
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: PRZEDSIĘ
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: PRZEKLĘTY
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: PRZEŁOŻONY
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: PRZESŁY, PRZESZŁY, PRZESZŁY
– Nie po drzewie przygodá chodzi/ po ludziach. RysProv IX, 7.
patrz: PRZYGODA
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: PRZYJAŹŃ
– Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.
patrz: PRZYJŚĆ, PRZYŚĆ
– Przypádłych rzecży lekce nie waż. Anteeunt tacitas semper praesagia clades. RysProv 65.
patrz: PRZYPADŁY
– Kiedy woz násmáruiesz/ iákobyś trzeciego koniá przyprzągł. RysProv VI, 4.
patrz: PRZYPRZĄC
– Nie káżdemu w szubce przystoi. RysProv 54.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ
– Dobremu koniowi przysypuią obroku/ á zlemu vymuią. RysProv B.
patrz: PRZYSYPOWAĆ, PRZYSYPYWAĆ
– NIe Doktorá pytay/ chorego pytay/ gdźie go boli. Nie to Kosterá co gra/ to kosterá/ co kosterom przyświeca. RysProv G2.
patrz: PRZYŚWIECAĆ
– Nie to Kosterá co grá/ to kosterá/ co kosterom przyświeca. RysProv G2.
patrz: PRZYŚWIECAĆ
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: PRZYWALIĆ
– Przywiązał się by cielę do krowy. RysProv XIII, 3.
patrz: PRZYWIĄZAĆ SIĘ
– Zbieraycie sieci/ bo iuż ptacy nie lecą. RysProv 88.
patrz: PTAK
– Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
patrz: PTAK
– Komuż zedrzeć pypeć/ iedno vbogiemu? Pan się pewnie odeymie swemu. RysProv D4v.
patrz: PYPEĆ
– Nie Doktorá pytay/ chorego pytay/ gdzie go boli. RysProv 62.
patrz: PYTAĆ
– Kto pyta/ nie błądzi. RysProv 8.
patrz: PYTAĆ
– Aue Rabbi, a za płotem drabi. RysProv A.
patrz: RABI
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: RAD, RADY
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: RAD, RADY
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: RAD, RADY
– Nie pomogą Ráyce/ kiedy się feydáć záchce. Maturum stercus est intollerabile pondus. RysProv F4.
patrz: RAJCA
– Ták ráná boli w goleń/ iáko y w głowę. RysProv 77.
patrz: RANA
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: RAZ, RAZA
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv XVI, 7.
patrz: RĄBAĆ, RĄBAĆ, RĘBAĆ, RUBAĆ
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: RĄBAĆ, RĄBAĆ, RĘBAĆ, RUBAĆ
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: RĘKA
– Prętka robotá/ z ręku páda. RysProv XIII, 8.
patrz: RĘKA
– Prętka robotá/ z ręku páda. RysProv XIII, 8.
patrz: ROBOTA
– W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
patrz: RODZIĆ SIĘ
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: ROK
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ROK
– Tráfił mu w Rumel. RysProv XV, 7.
patrz: ROMEL, RUMEL, RUMEL
– Wolna myśl iedná roskosz v człowieká. RysProv 82.
patrz: ROZKOSZ
– Mieyska przyiaźń konwie ná piwo á rożná ná pieczenią nie bronić. RysProv IX, 2.
patrz: ROŻEN
– Rycerstwo zá niem/ gryzłoby kámień. RysProv XIV, 3.
patrz: RYCERSTWO
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: RYKNĄĆ
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: RZADKI
– Wdowiec z wdową/ rzadko dobrze z sobą. RysProv 84.
patrz: RZADKO
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: RZADKO
– Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3.
patrz: RZĄD
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: RZECZ
– Trzy rzeczy/ á nic grzeczy. RysProv XV, 6.
patrz: RZECZ
– Przypádłych rzecży lekce nie waż. Anteeunt tacitas semper praesagia clades. RysProv 65.
patrz: RZECZ
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: RZECZ
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: RZECZ
– Iął się gryść rzemieniá. RysProv IV, 8.
patrz: RZEMIEŃ
– Dość sárnie ogoná po rzyć. RysProv 21.
patrz: RZYĆ, RZYĆ, RŻYĆ
– Lepszy sąsiád bliski/ niźli Brát dáleki. RysProv E2.
patrz: SAMSIAD, SĄSIAD, SĄSIAD
– Dość sárnie ogoná po rzyć. RysProv 21.
patrz: SARNA
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: SERCE
– Co ná sercu v trzeźwego/ to ná ięzyku v piianego. RysProv 16.
patrz: SERCE
– Czego oko nie widzi/ tego sercu nie żal. RysProv 16.
patrz: SERCE
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: SFRASOWAĆ
– Zbieraycie sieci/ bo iuż ptacy nie lecą. RysProv 88.
patrz: SIEĆ
– Máło dáć wstyd/ á siłá żal. RysProv 93.
patrz: SIEŁA, SIŁA, SIŁA
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: SIEŁA, SIŁA, SIŁA
– Wdowiec z wdową/ rzadko dobrze z sobą. RysProv 84.
patrz: SIĘ
– Nie sobie gwoli kucharz potráwy zápráwuie. RysProv 55.
patrz: SIĘ
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: SIĘ
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: SKAKAĆ
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: SKOCZYĆ
– Cżego się z rázu skorupá nápiie/ to się z niey potym nigdy nie wymyie. Quod noua testa capit, inueterata sapit. RysProv A2v.
patrz: SKORUPA
– Nużby niebo vpádło/ y skowronki potłukło. RysProv IX, 10.
patrz: SKOWRONEK
– Głaszcz ty kotowi skorę/ á on ogon w gorę. RysProv IV, 4.
patrz: SKÓRA
– W káftan Báwełnę/ á w chomąto słomę. RysProv XVI, 6.
patrz: SŁOMA
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: SŁUCHAĆ
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: SŁUCHAĆ
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: SŁYCHAĆ
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: SMAK
– Furman we złym ráźie odrzeka się swego stanu/ á przyiáchawszy ná nocleg znowu woz smáruie. RysProv B3.
patrz: SMAROWAĆ, SMAROWAĆ, SZMAROWAĆ
– Kto smáruie/ iedźie. RysProv C4v.
patrz: SMAROWAĆ, SMAROWAĆ, SZMAROWAĆ
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: SOBOL
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: SOBOL
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: SOKÓŁ
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: SOWA
– Kto dziáła skoro/ nie bywa mu sporo. RysProv 38.
patrz: SPORO
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: SPRAWIEDLIWY
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: STAĆ
– Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
patrz: STAĆ
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: STAROŚĆ
– Kto z młodu chodzi iáko stáry/ ná stárość skacze iáko młody. RysProv VII, 2.
patrz: STARY
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: STARY
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: STARY
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: STARY
– Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
patrz: STAWIĆ
– Im ci co wolniey/ tym się staw dolniey. RysProv 30.
patrz: STAWIĆ SIĘ
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: STĄPAĆ
– Liśie pomkni śie/ kuno przed stoł/ sobolu zá stoł/ á ty báránie zá piec. RysProv E2v.
patrz: STÓŁ
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: STRACH
– V stráchá wielkie oczy. RysProv 79.
patrz: STRACH
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: STRACIĆ
– Stroi Bábá firleie/ kiedy sobie podleie. RysProv I.
patrz: STROIĆ
– Kord broń/ száblá stroy. RysProv VI, 5.
patrz: STRÓJ
– Stroy Angelski/ chod Złodzieyski/ głos Diabelski/ a mięso baranie/ v Paẃa. RysProv H3v.
patrz: STRÓJ
– Káżdy błazen swoim stroiem. RysProv VII, 4.
patrz: STRÓJ
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: STUDNIA
– Ieśli się kto náprze z strony koniá/ wozu/ sukniey/ żony/ ku iákiey kolwiek potrzebie/ nie puszczay z domu bez siebie/ woz połamią/ suknię zmáżą/ koń osádnią/ żonę z łáską odeszlą. RysProv C1v.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– Nie zbyway stárey sukni poki nowey nie spráwisz. RysProv G1v.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– Lepiey rękawem zátkáć/ niźli cáłą suknią. RysProv E2.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: SUMNIENIE
– Ná suszy kotá ciągnie. RysProv X, 2.
patrz: SUSZA
– Prze niezgodę trácą ludźie świebodę. RysProv G4v.
patrz: SWOBODA, SWOBODA, ŚWIEBIEDA, ŚWIEBODA
– Káżdy błazen swoim stroiem. RysProv VII, 4.
patrz: SWÓJ
– Zaden swey wády do siebie nie bacży. RysProv K3.
patrz: SWÓJ
– Wolno dupce/ w swoiey cháłupce. RysProv 6.
patrz: SWÓJ
– Nie zátái się szydło w worze. RysProv F.
patrz: SYDŁO, SZYDŁO, SZYDŁO
– Iednemu szydłá golą/ á drugiemu brzytwy niechcą. RysProv C.
patrz: SYDŁO, SZYDŁO, SZYDŁO
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: SYN
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: SYPIAĆ
– I wilk syt/ y owce cáłe. RysProv 28.
patrz: SYT, SYTY
– Ná gładką Zonę pátrząc syt nie będziesz. RysProv 62.
patrz: SYT, SYTY
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: SZABLA
– Kord broń/ száblá stroy. RysProv VI, 5.
patrz: SZABLA
– Száchem páda. RysProv XIV, 8.
patrz: SZACH
– Gdzie diabeł nie może/ tám Bábę pośle. RysProv B3v.
patrz: SZATAN
– Nie wielkie dziwy/ iż łotr szczęśliwy. RysProv 60.
patrz: SZCZĘŚLIWY
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: SZEŚĆDZIESIĄT
– Nie trzebá tym zártowáć/ co śmierdzi/ co szkodzi/ y co boli. RysProv 57.
patrz: SZKODZIĆ
– Kto nie rychło chodzi/ ten sobie szkodzi. RysProv V, 7.
patrz: SZKODZIĆ
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: SZKOŁA
– Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
patrz: SZLACHECKI
– Kiy ná chłopy/ żelázo ná szláchtę. RysProv VII, 10.
patrz: SZLACHTA, SZLACHTA, ŚLACHTA
– Chyłem borem/ czarnym szlákiem. RysProv 18.
patrz: SZLAK, SZLAK, SZLAKA, SZLAKA, ŚLAK, ŚLAKA
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: SZMIGIEL
– Kto chodzi po nocy/ szuka kiiowey niemocy. RysProv V, 8.
patrz: SZUKAĆ
– Nie mow Krolowi Beszte/ bo cię zetną ieszcze. RysProv F4.
patrz: ŚCIĄĆ
– Plápla/ co mu ślinká do gęby przynieśie. RysProv G4.
patrz: ŚLINKA
– Smiałká wszędźie biią. RysProv I.
patrz: ŚMIAŁEK
– Y Bábá śmielsza zá murem. RysProv K2v.
patrz: ŚMIAŁY
– Káżdy pies ná swym śmiećisku śmiáły. RysProv D.
patrz: ŚMIECISKO
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ŚMIERĆ
– Kto dobrze broi/ śmierci się nie boi. RysProv VI, 7.
patrz: ŚMIERĆ
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: ŚMIERĆ
– Námaż ty chłopá másłem/ przedsię on dziegciem śmierdzi. RysProv XI, 4.
patrz: ŚMIERDZIĆ, ŚMIERDZIEĆ
– Nie trzebá tym zártowáć/ co śmierdzi/ co szkodzi/ y co boli. RysProv 57.
patrz: ŚMIERDZIĆ, ŚMIERDZIEĆ
– Nie gmeray w onem istem/ by bárziey nie śmierdziáło. Malum bene conditum ne moueas. RysProv IX, 5.
patrz: ŚMIERDZIĆ, ŚMIERDZIEĆ
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv 89.
patrz: ŚRÓD, ŚRZÓD
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: ŚWIAT
– Zámykay gębę Woytku/ bo teraz Łáyná po świecie latáią. RysProv 90.
patrz: ŚWIAT
– Zywot Dworski/ świetnogorzki. Aulica vita, splendida miseria. RysProv L.
patrz: ŚWIETNOGORZKI
– Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3.
patrz: TANIEC, TANIEC, TONIEC
– Wielka tárápátá/ dziuráwa w deżdż chátá. RysProv XVII, 7.
patrz: TARAPATA
– Gniewa się Bábá ná targ/ á targ o tym nie wie. RysProv B3v.
patrz: TARG
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: TEN
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: TEN
– Dla pokoiu tę broń noszę/ O ktory cię Boże proszę. RysProv III, 3.
patrz: TEN
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: TEN
– Tráfił mu w Rumel. RysProv XV, 7.
patrz: TRAFIĆ
– Dáley Kot trzáśnie/ niźli mysz skoczy. RysProv III, 6-7.
patrz: TRASNĄĆ, TRZASNĄĆ, TRZASNĄĆ
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: TRUDNO
– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.
patrz: TRUDNO
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: TRWAĆ
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: TRWAĆ
– Chodzi iák owieczká/ á tryksa iák Báran. RysProv A3v.
patrz: TRYKAĆ
– Chodzi iák owieczká/ á tryksa iák Báran. RysProv A3v.
patrz: TRYKSAĆ
– Stáry furman rad słucha/ kiedy kto biczem trzáska. RysProv XV, 2.
patrz: TRZASKAĆ
– Nie wszytkiego trzebá baczyć. RysProv F3.
patrz: TRZEBA
– Trzebá Bábie ná boty. RysProv Iv.
patrz: TRZEBA
– Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
patrz: TRZEBA
– Tego trzebá hámowáć/ co się do broni porywa/ á co do mieszká/ tego nie trzebá. RysProv XV, 10.
patrz: TRZEBA
– Nie trzebá tym zártowáć/ co śmierdzi/ co szkodzi/ y co boli. RysProv 57.
patrz: TRZEBA
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: TRZESZCZEĆ
– Zoná ma być trzeźwa/ ochędożna y cnotliwa. RysProv 93.
patrz: TRZEŹWI, TRZEŹWY
– Co ná sercu v trzeźwego/ to ná ięzyku v piianego. RysProv 16.
patrz: TRZEŹWI, TRZEŹWY
– Trzy rzeczy/ á nic grzeczy. RysProv XV, 6.
patrz: TRZY
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: TRZYDZIEŚCI
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: TUREK
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: TWARDY
– Vczyń mię wieszczym/ á vczynię cię bogátym. RysProv XVI, 4.
patrz: TY
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: TYDZIEŃ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: TYDZIEŃ
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: TYLKO
– Im kot straszy stárszy/ tym ogon twárdszy. RysProv IV, 7-8.
patrz: TYM
– Bogátego pokutá/ vbogiego łáźnia. RysProv I, 6.
patrz: UBOGI
– Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4.
patrz: UBOGI
– Bogáty zá vbogiego nie płáci. RysProv I, 6.
patrz: UBOGI
– Gdy się możni mnożą/ ludzie vbożą. RysProv 26.
patrz: UBOŻYĆ
– Vszy słucháiąc/ Ięzyk mowiąc/ Ręce do siebie gárnąc/ Serce pożądáiąc/ nigdy się nie násycą. RysProv 81.
patrz: UCHO
– Vczyń mię wieszczym/ á vczynię cię bogátym. RysProv XVI, 4.
patrz: UCZYNIĆ
– Kto z Bogiem zácznie/ vczyni bácznie. RysProv E1.
patrz: UCZYNIĆ SIĘ
– Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProv V, 5.
patrz: UDERZYĆ
– Atoż nász żywot/ vfeydáwszy się vmrzeć. RysProv A.
patrz: UFEJDAĆ SIĘ
– Vgodzi nieszcżęście wszędzie/ choć podobieństwá nie będzie. RysProv XVI, 2.
patrz: UGODZIĆ
– Vmie Pan Bog vgodzić/ gdzie boli. RysProv XVI, 5.
patrz: UGODZIĆ
– Nie ćiągni psá zá ogon/ bo ćię vkąśi/ álbo ofeyda. RysProv E4v.
patrz: UKĄSIĆ, UKĄSIĆ, UKĘSIĆ, UKUSIĆ
– Młynarz nie vmącżony źwierzyná. RysProv E4.
patrz: UMĄCZONY
– Pierwey trzebá przed swoią śienią vmieść. RysProv G4v.
patrz: UMIEŚĆ
– Z nieprzyiacielem vmrzeć nie żal. RysProv 90.
patrz: UMRZEĆ
– Atoż nász żywot/ vfeydáwszy się vmrzeć. RysProv A.
patrz: UMRZEĆ
– Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv Iv.
patrz: UMRZEĆ
– Pluskał/ pluskał/ á nie vmuskał. RysProv Hv.
patrz: UMUSKAĆ
– Nużby niebo vpádło/ y skowronki potłukło. RysProv IX, 10.
patrz: UPAŚĆ
– Kiedy człowiek łąki kosi/ ládá bábá deżdż vprosi. RysProv D4.
patrz: UPROSIĆ
– Vryaszowe listy. Bellerophontis literae. RysProv I3v.
patrz: URIASZOWY
– Chłopiętá nigdy nie vrostą. RysProv II, 3.
patrz: UROSNĄĆ, URÓŚĆ
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: URZENNIK, URZĘDNIK, URZĘDNIK
– Nie trziy się o stáry Koćieł/ bo się vsmolisz. RysProv F3.
patrz: USMOLIĆ SIĘ
– Koń ná cżterech nogách/ á vsterka się. RysProv C4v.
patrz: USTERKAĆ SIĘ
– Ktora go przed sobą nosząc nie vstrzeże/ druga zá nią chodząc pewnie nie vstrzeże. RysProv VI, 10.
patrz: USTRZEC
– Day Boże dobrą broń mieć/ á nigdy iey nie vżywáć. RysProv III, 8.
patrz: UŻYWAĆ
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: W
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: W
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: W
– Kto po kładkách mądrze stąpa/ ten się rzadko w błocie kąpa. RysProv VII, 5.
patrz: W
– Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
patrz: W
– Zaden swey wády do siebie nie bacży. RysProv K3.
patrz: WADA
– Przypádłych rzecży lekce nie waż. Anteeunt tacitas semper praesagia clades. RysProv 65.
patrz: WAŻYĆ
– Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
patrz: WAŻYĆ
– Wdowiec z wdową/ rzadko dobrze z sobą. RysProv 84.
patrz: WDOWA
– Wdowiec z wdową/ rzadko dobrze z sobą. RysProv 84.
patrz: WDOWIEC
– Kto w dziesiąci leciech/ nie będzie nadobny/ we dwudziestu gładki/ we trzydziestu duży/ we czterdziestu mądry/ w piąciudziesiąt bogáty/ wsześciudziesiąt nabożny/ tedy iuz do śmierci tákim nie będzie. RysProv VII, 7.
patrz: WE
– Chłop ná chłopá/ kiedy wedle boku płochá. RysProv II, 8.
patrz: WEDLA, WEDLE
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: WESZ
– Koń Turek/ chłop Mázurek/ czápká mágierká/ száblá Węgierká. RysProv VI, 4.
patrz: WĘGIERKA
– Kto ná morzu nie bywał/ ten dziwow nie widał. RysProv 37.
patrz: WIDAĆ
– Czego oko nie widzi/ tego sercu nie żal. RysProv 16.
patrz: WIDZIEĆ
– Gniewa się Bábá ná targ/ á targ o tym nie wie. RysProv B3v.
patrz: WIEDZIEĆ
– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Wielka tárápátá/ dziuráwa w deżdż chátá. RysProv XVII, 7.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Nie bądź błaznem/ kiedy nie możesz być wielkim Pánem. RysProv X, 1.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Wielkiemu Pánu nie wszytko trzebá baczyć. RysProv Kv.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– V stráchá wielkie oczy. RysProv 79.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: WIEPRZ
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: WIERNY
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: WIERZAĆ, WIERZYĆ
– Vkázuie gruszki ná wierzbie. RysProv I3.
patrz: WIERZBA
– Złodźiey w nocy krádnie/ á we dnie go wieszą. RysProv K3v.
patrz: WIESIĆ, WIESIĆ, WIESSIĆ, WIĘSIĆ
– Vczyń mię wieszczym/ á vczynię cię bogátym. RysProv XVI, 4.
patrz: WIESZCZY
– Kto Bogá zdrádźił/ á kogoż nie zdrádźił? Kto milcży/ zezwala. Qui tacet, consentire videtur. Káżdy leniwy wieszcży. Omnis piger vatem agit. RysProv C4v.
patrz: WIESZCZYĆ
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: WIEŚ
– Iákoby ná Niemieckim kazániu był. Iákoby też o żeláznym Wilku báiał. RysProv C1.
patrz: WILK
– Zgodá miedzy námi/ iák Wilkom z Bárány. RysProv XVIII, 1.
patrz: WILK
– Boiąc się Wilká do lásá nie iść. RysProv A2.
patrz: WILK
– Mow wilku pácierz/ á wilk/ Owcá/ Báran. RysProv VIII, 10.
patrz: WILK
– I wilk syt/ y owce cáłe. RysProv 28.
patrz: WILK
– By był Wilk nie feydał/ iużby był dawno zá gorą. RysProv A2.
patrz: WILKUR, WILKUR, WYLKUR
– Nie zátái się szydło w worze. Nie ma być więtszy rozchod/ niżli przychod. Sumptus ne superet censum. Nie płáći bogáty/ płáći winowáty. RysProv F.
patrz: WINOWAT, WINOWATY
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv 82.
patrz: WIÓR
– W cudzym domu drwá rąbią/ á do nas wiory lecą. RysProv XVI, 7.
patrz: WIÓR
– Oy Máćku/ Mácieiu/ nie swą rownią poymiesz/ moiá dziewká Włodarzowna/ á tyś prosty kmieć. RysProv XII, 3.
patrz: WŁODARZÓWNA
– Kiedy Pánowie zá łeb chodzą/ tedy v poddánych włosy trzeszczą. RysProv VI, 3.
patrz: WŁOS
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: WŁOSKI
– Báránie nie mąć wodą. RysProv I, 2.
patrz: WODA
– Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
patrz: WODZIĆ
– Hánkám ći ia Mátyaszku hánká/ A tyś mniemał że Woiewodzanká. RysProv B4v.
patrz: WOJEWODZANKA, WOJEWODZONKA
– Ták v Xiędzá iák v Wdowy/ káżdy chodzi po swey woli. RysProv XV, 10.
patrz: WOLA
– Koń ma być czuły/ nog pewnych/ y gęby wolney. RysProv 43.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Wolna myśl iedná roskosz v człowieká. RysProv 82.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Wolno do Piekłá/ by chciał o połnocy/ Otworem stoi/ tá przeklęta mocy. RysProv 85.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– Wolno dupce/ w swoiey cháłupce. RysProv 6.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– Im ci co wolniey/ tym się staw dolniey. RysProv 30.
patrz: WOLNIE, WOLNO
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: WOŁAĆ
– Dobrze mowią przy dworze/ nie kupią kotá we worze. RysProv II, 10.
patrz: WOR, WÓR
– V Báránowá wielka wodá/ káżdy się tám wozić musi. RysProv XVI, 3.
patrz: WOZIĆ SIĘ
– Idąc do woytá/ obá się boytá. RysProv C2.
patrz: WÓJT
– Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
patrz: WÓJT
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: WÓŁ
– Ieśli się kto náprze z strony koniá/ wozu/ sukniey/ żony/ ku iákiey kolwiek potrzebie/ nie puszczay z domu bez siebie/ woz połamią/ suknię zmáżą/ koń osádnią/ żonę z łáską odeszlą. RysProv C1v.
patrz: WÓZ
– Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv 12.
patrz: WÓZ
– Od wrácánia boli głowá. RysProv 63.
patrz: WRACANIE
– Gdy Sokoł spieszeie/ bije go y wroná. RysProv IV, 2.
patrz: WRONA
– Nie pomoże wronie kapánie [kąpanie]. RysProv XI, 5.
patrz: WRONA
– Strászydło ná wroble. RysProv XIV, 10.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Cudzą pszenicę ogania/ á iego wroble piią. RysProv II, 5.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Wypráwił go z kuszą ná wroble. RysProv XVI, 10.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Przy Orle/ żywią się y wroble. RysProv XIII, 6.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Słowko wroblem wyleci/ á wołem się wraca. RysProv XIV, 4.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Ták temu rád/ iákoby mu nogę vćiął. Ták temu mił/ iáko sol w oku. Trzebá mu iák wrzodowi wygadzáć. RysProv 12.
patrz: WRZÓD
– Chłopá ná Páná nie godzi się wsadzáć. RysProv II, 8 (w. 83).
patrz: WSADZAĆ
– Wsádzono go w kozi rożek. RysProv XVII, 4.
patrz: WSADZIĆ
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: WSCHÓD
– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.
patrz: WSKÓRAĆ
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: WSKÓRAĆ
– Máło dáć wstyd/ á siłá żal. RysProv 93.
patrz: WSTYD
– Wstyd dworzanina nie karmi. RysProv 81.
patrz: WSTYD
– Kto raz miłego wstydu przekroczy gránice, Ten już znácznie będzie miał niewstydliwe lice. RysProv 43.
patrz: WSTYD
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: WSTYD
– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.
patrz: WSTYD
– Wstyd Kotá w ogon. RysProv 86.
patrz: WSTYD
– Mnich niemowny/ kot niełowny/ gách wstydliwy/ gracż spráwiedliwy/ nigdy nie wskuráią. RysProv IX, 1.
patrz: WSTYDLIWY
– Kto się ludzi nie wstydzi/ ten się y Bogá nie boi. RysProv C3v.
patrz: WSTYDZIĆ SIĘ
– Wszędzie ná błazny kápie. RysProv XVI, 9.
patrz: WSZEDZIE, WSZĘDZIE
– Błaznow wszędzie pełno. RysProv I, 5.
patrz: WSZEDZIE, WSZĘDZIE
– Nie wszytkiego trzebá baczyć. RysProv F3.
patrz: WSZYSTKO
– Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
patrz: WSZYSTKO
– Wielkiemu Pánu nie wszytko trzebá baczyć. RysProv Kv.
patrz: WSZYSTKO
– Non omnibus omnia apia, nie wszytkim gruszki/ drugim jabłká. RysProv G1.
patrz: WSZYTCY
– Wszytko podobno v Bogá. RysProv 82.
patrz: WSZYTKO
– Wszytko się nágrodzić może/ tylko strách nic. RysProv 85.
patrz: WSZYTKO
– Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
patrz: WWALIĆ
– Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
patrz: WYFEJDAĆ SIĘ
– Spokoyne wyfeydánie/ stoi zá dobre śniadánie. RysProv H4v.
patrz: WYFEJDANIE
– Dryiá w Szmiglu koniá wygráłá/ á chłopá obieszono. RysProv III, 4.
patrz: WYGRAĆ
– Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
patrz: WYJEŻDŻAĆ SIĘ
– Cżego się z rázu skorupá nápiie/ to się z niey potym nigdy nie wymyie. Quod noua testa capit, inueterata sapit. RysProv A2v.
patrz: WYMYĆ
– Cżego się z rázu skorupá nápiie/ to się z niey potym nigdy nie wymyie. RysProv A2v.
patrz: WYMYĆ SIĘ
– Z kárłow wyrosł/ á chłopá nie dorosł. RysProv XVIII, 8.
patrz: WYROSNĄĆ, WYRÓŚĆ
– Ná krotkie nogi wysokie báczmági. RysProv Fv.
patrz: WYSOKI
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: WYSOKO
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: WYŻEŁ
– Gwałtem wziąć może/ ále dáć nie może. RysProv III, 10.
patrz: WZIĄĆ
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: WZIĄĆ SIĘ
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv XVII, 3.
patrz: Z
– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.
patrz: Z
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ZABIĆ
– Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv Iv.
patrz: ZABIĆ SIĘ
– Nie pomogą Ráyce/ kiedy się feydáć záchce. Maturum stercus est intollerabile pondus. RysProv F4.
patrz: ZACHCIEĆ SIĘ
– Kto z Bogiem zácznie/ vczyni bácznie. RysProv E1.
patrz: ZACZĄĆ
– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.
patrz: ZAJĄC
– Kto pierwey do młyná záiedźie/ temu pierwey zmielą. Qui prior tempore, potior iure. RysProv C4.
patrz: ZAJECHAĆ
– Chłopi ná wsi/ á żacy w szkole odmiánie Przełożonych bárzo rádzi. RysProv II, 5.
patrz: ZAK, ŻAK
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ZAKŁUĆ
– Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
patrz: ZAKRYTY
– Zámykay gębę Woytku/ bo teraz Łáyná po świecie latáią. RysProv 90.
patrz: ZAMYKAĆ
– Nie zápomni gruszki w popiele. RysProv F2v.
patrz: ZAPOMNĄĆ, ZAPOMNIĆ, ZAPOMNIEĆ
– Nie sobie gwoli kucharz potráwy zápráwuie. RysProv 55.
patrz: ZAPRAWOWAĆ
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ZARZNĄĆ
– Sam się swoim nożem zárznął. RysProv XIV, 8.
patrz: ZARZNĄĆ
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: ZATAIĆ
– Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6.
patrz: ZAWSZE
– Zbieraycie sieci/ bo iuż ptacy nie lecą. RysProv 88.
patrz: ZBIERAĆ
– Niewiástá/ ktora wstyd stráci/ prętko się z niecnotą zbráci. RysProv 57.
patrz: ZBRACIĆ SIĘ
– Nam się v ludzi/ á ludziom się záś v nas Zda się grzecznieyszy/ v Giermáká kutas; Aliena nobis, nostra alijs plus placent. RysProv XI, 9.
patrz: ZDAĆ SIĘ
– Lis grzeie/ kuná chłodzi/ sobol zdobi/ báran wszy płodzi. RysProv E2v.
patrz: ZDOBIĆ
– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....
patrz: ZDROWIE
– Nie broy Ráchemberku/ przed czásem zginiesz. RysProv IX, 7.
patrz: ZGINĄĆ
– Zgodá miedzy námi/ iák Wilkom z Bárány. RysProv XVIII, 1.
patrz: ZGODA
– Lecie mi go nie chłodź/ zimie mi go nie grzey. RysProv VIII, 3.
patrz: ZIMA
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: ZIMA
– Kiedy ziástrzębieie Sowá/ chce wyżey latáć Sokołá. RysProv 41.
patrz: ZJASTRZĘBIEĆ
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: ZŁE
– Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
patrz: ZŁE
– Iak w aptece/ tak w Złotarni/ ni do czego się nie garni. RysProv C2v.
patrz: ZŁOTARNIA
– Lepszy funt złotá/ niż centnar ołowiu. RysProv VIII, 5.
patrz: ZŁOTO
– Zły chłop od Zony. RysProv XVIII, 6.
patrz: ZŁY
– Kto pierwey do młyná záiedźie/ temu pierwey zmielą. Qui prior tempore, potior iure. RysProv C4.
patrz: ZMIELIĆ
– Zmyto go bez ługu. RysProv K3v.
patrz: ZMYĆ
– Kto we żniwá pátrzy chłodu/ nácierpi się zimie głodu. RysProv VI, 8.
patrz: ZNIWO, ŻNIWO, ŻNIWO
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ZOSTAĆ
– Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
patrz: ZRANIONY
– Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z siáday. RysProv XVII, 3.
patrz: ZSIADAĆ
– Chart pokorny/ ogarz łákomy/ wyżeł zwádliwy. RysProv II, 2.
patrz: ZWADLIWY
– Bábá lecąc ze wschodu [= ze schodów] wołáłá/ co dalej to gorzej. RysProv 12.
patrz: ŹLE
– Zaden swey wády do siebie nie bacży. RysProv K3.
patrz: ŻADEN
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII,1.
patrz: ŻADEN
– Zadna biesiádá nie może być bez błazná. RysProv XVIII, 1.
patrz: ŻADEN
– Czego oko nie widzi/ tego sercu nie żal. RysProv 16.
patrz: ŻAL
– Máło dáć wstyd/ á siłá żal. RysProv 93.
patrz: ŻAL
– Z nieprzyiacielem vmrzeć nie żal. RysProv 90.
patrz: ŻAL
– Niewieścia żáłobá/ tylko v pogrzebu. RysProv F3v .
patrz: ŻAŁOBA
– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
patrz: ŻAŁOWAĆ
– Nie trzebá tym zártowáć/ co śmierdzi/ co szkodzi/ y co boli. RysProv 57.
patrz: ŻARTOWAĆ
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: ŻEBRAK
– Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.
patrz: ŻEBRAK
– Iákoby ná Niemieckim kazániu był. Iákoby też o żeláznym Wilku báiał. RysProv C1.
patrz: ŻELAZNY, ŻELAZNY, ŻELAŻNY
– Kiy ná chłopy/ żelázo ná szláchtę. RysProv VII, 10.
patrz: ŻELAZO
– Potykay się w imię Boże/ ná toś brał żołd nieboże. RysProv XII, 8.
patrz: ŻOŁD
– Zoná ma być trzeźwa/ ochędożna y cnotliwa. RysProv 93.
patrz: ŻONA
– Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
patrz: ŻONA
– Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6.
patrz: ŻONA
– Zły chłop od Zony. RysProv XVIII, 6.
patrz: ŻONA
– Ná gładką Zonę pátrząc syt nie będziesz. RysProv 62.
patrz: ŻONA
– Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv Iv.
patrz: ŻONA
– Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
patrz: ŻONA
– Nie o to ią bito/ że chodziłá w żyto/ ále że domá nie sypiáłá. RysProv X, 2.
patrz: ŻYTO
– O moie żyto/ mnież dobito. RysProv XII, 3.
patrz: ŻYTO
– Ták to prawdá/ iáko kiedy żywe kiełbásy po świecie latáły. RysProv 78.
patrz: ŻYW, ŻYWY
– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.
patrz: ŻYW, ŻYWY
– Bogáty się dziwi/ czym się chudziná żywi. RysProv I, 6.
patrz: ŻYWIĆ SIĘ
– Atoż nász żywot/ vfeydáwszy się vmrzeć. RysProv A.
patrz: ŻYWOT