Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Apolinary Wieczorkowicz
CompMed 1719 oryginał
Compendivm medicvm avctvm to jest krotkie zebranie y opisanie chorob [...] także rożnych sposobow robienia wodek, oleykow [...] na siedem traktatow rozdzielone y teraz świeżo przez tegoż authora z errorow typograficznych expurgowane [...] dla większey wygody ludzkiey przedrukowane roku pańskiego 1719

https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=465945, http://polona.pl/item/36260354/2/ [egzemplarz niekompletny]
Odnotowano 648 cytatów z tego źródła
– Na Ozenę, wprzod ciało dobrze przepurgowawszy applikacye czynić czyszczące, a potym goiące. CompMed 57.
patrz:
– Weś korzenia wężowniku, korzenia kozi álbo Aronowey brody, Rad. Aaronis zwáney [...] po ośmi łotow. CompMed 464.
patrz: AARONOWY, AARONOWY, AARONÓW, AARONÓW, ARONOWY
– Absorbentia takowe są. Unicornu fossile, unicornu Groenlanticum. CompMed 622.
patrz: ABSORBENCJUM
– Pewne lekárstwo [na podagrę] Abstinencya, y drugie tákze Kontinencya. CompMed 391.
patrz: ABSTYNENCJA
– TRAKTAT VI [...] w ktorym zamykaią się choroby [...] także Additamenta do niektorych chorob. CompMed 443.
patrz: ADDYTAMENT
– Przyczyny kaszlu pospolite. Naprzod piersi zaziębienie, tak aeryą ostrą, iako też piciem nagłym zimnego napoiu. CompMed 145.
patrz: AERIA
– Enemá ná wypędzenie wiátrow w kolicznych áffekcyách. CompMed 469.
patrz: AFEKCJA
– Defekt duchow ożywiaiących, ktory pochodzi z postow zbytnich [...] z aprehensiey [...] z affektu nieporządnego [...] sprawuie drzenie [serca]. CompMed 173.
patrz: AFEKT
– Z koron Beginami Z dziwnemi Angazantami [...] Ozdobiały swoie głowy [kobiety]. CompMed 707.
patrz: AGAŻANT, ANGAŻANT, ANGAŻANT
– Napada też Paralisz [...] z zbytniey agitacyey, co się trafi w tańcach; kiedy rospaliwszy się dla ochłodzenia na wiatr wychodzą. CompMed 121.
patrz: AGITACJA
– NAprzod Káthar pozbywa się przez poty, przez purgánse, przez Enemy, przez ápplikácye powierzchowne, przez kurzenia, przez dietę, przez ágitácyą, iákoż ludzie prácowići nieznáią Kátháru. CompMed 47.
patrz: AGITACJA
– Rzecz pewna; Weś Pulpae Thamarindorum unc. 1. albo mniej, przydaj stali subtelno piłowanej scrup. 1. Sal. Tamarisei gr. 8. zmieszaj wraz, niech tego chory co dzień zażywa, a przytym po zażyciu, niech się bawi agitacją. CompMed 312.
patrz: AGITACJA
– Agituiemy w człeku humory, Wypędzamy ie na wierzch do skory [mówią podagra i Wenus]. CompMed 389.
patrz: AGITOWAĆ, AGITOWAĆ, AITOWAĆ
– Weś Mercurij dulcis gran ośm [...] przyday Mercurij vitae grano iedno, ágituy długo w możdzierzyku kámiennym. CompMed 557.
patrz: AGITOWAĆ, AGITOWAĆ, AITOWAĆ
– Szkodzi wiem dobrze agitowanie [...] Leżeć na łoszku w miękki pościeli, Przymuszam wszystkich by leżeć chcieli [mówi podagra]. CompMed 390.
patrz: AGITOWANIE
– Weś Agrestu wielkiego, wybierz z niego ziarka. CompMed 646.
patrz: AGREST, AGREST, AGRESTA, AGRESTA, AGRESZT, ANGREST
– Lubo się [sok żołądkowy] wielekroć Circuluie, y dilátuie, iednak go serce do swey doskonáłości, y subtelności swoią ákcyą przywieść nie może. CompMed 632.
patrz: AKCJA
– Pełności [humorów] przyczyny są [...] utrácenie ákcyey żołądká, y kiszek, ták że chory áni trawić, áni pozbywáć z siebie exkrementow może. CompMed 126.
patrz: AKCJA
– Sposoby leczenia akkomodować się maią rożnościom ich [ran]. CompMed 593.
patrz: AKOMODOWAĆ SIĘ
– [...] áby [...] umieli poznawáć choroby, náczym wszystká rzecz należy, według áxiomá pospolitego. Medicus in tantum bene curat, in quantum bene cognoscit. CompMed 3.
patrz: AKSJOMA
– Weś Cynámonu [...] przepal przez álembik wolnym ogniem. CompMed 633-634.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– Glisty gdy ich wiele, y większych bárdźiey szkodzą, ániżeli kiedy ich mniey, mniesze [!], przynoszą albowim Choroby ćięszkie; to iest, Gorączki, mdłości, szaleństwo, wielką chorobę, koliczną áffekcyą, ápetyt zły do rzeczy niezwyczáynych, tákże apetyt zbytni, ktory názywa się Faemes Canina. CompMed 251-252.
patrz: ALBOWIEM, ALBOWIEM, ALBOWIM
– Álchermes z winem rozmąciwszy, przykładáć ku sercu, płátek Szkárłatny, tym nápuściwszy. CompMed 629.
patrz: ALCHERMES, ALKERMES, ALKIERMES, ALKIERMES
– [...] tákże náráżenie się ná dym iáki záráźliwy, iáko się przytrafia Złotnikom, Alchimistom, tákże Mulárzom, Kámieniarzom [jest przyczyną suchot]. CompMed 132.
patrz: ALCHIMISTA, ALCHIMISTA, ALCHYMISTA, ALHIMISTA
– Spytam [...] ktora [czaszka jest] [...] Alchimisty ciekawego, z złota istność robiącego. CompMed 711.
patrz: ALCHIMISTA, ALCHIMISTA, ALCHYMISTA, ALHIMISTA
– Lepiey záwiązáć go [szafran] w węzełek, y wpráwić w kápitel to iest czápkę álembikową. CompMed 637.
patrz: ALEMBIKOWY
– Weś Cynamonu [...] záwini do chustki, włoż do kápitelá, to iest Czapki álembikowey, záłoż drewienkámi dobrze żeby nie wpadł do álembiká y przepal. CompMed 669.
patrz: ALEMBIKOWY
– Do przepaloney wodki przyday [...] Cytwaru, Rad doronici, drzewa Aloesowego [...]. CompMed 637.
patrz: ALEOSOWY, ALOESOWY, ALOESOWY
– Temperámentá też, nátur nászych nábywáią się nie tylko z álimentow, ále też z Rodzicow, y ex influxu astrorum. CompMed 633.
patrz: ALIMENT
– Trzecia [przyczyna poronień] posty częste, zkąd płod alimentu potrzebnego mieć niemoże. CompMed 532.
patrz: ALIMENT
– Białogłowom ciężárnym, boiáźliwi Medycy krwi puszczáć zákázuią, dla subtrákcyi álimentu płodowi. CompMed 35.
patrz: ALIMENT
– Tákże álimentá bárdzo gorące, iáko pieprz, imber [powodują kamienie nerkowe]. CompMed 328.
patrz: ALIMENT
– Weś nasienia Alkekingi, Stłucz, namocz w winie. CompMed 370.
patrz: ALKEKENGA, ALKEKINGA, ALKEKINGA, ALKIEKENGA
– Alkekingi w winie moczone: piiąc to wino co dzień piásek y kámień pędzi. CompMed 336-337.
patrz: ALKEKENGA, ALKEKINGA, ALKEKINGA, ALKIEKENGA
– Ma [Wenus] [...] Roskoszne wodki Alkiermesowe, Ma Háłunowe y Gryszpanowe [leki na dworską chorobę]. CompMed 413.
patrz: ALKIERMESOWY
– Aloe z sokiem rzodkwiánym zmieszáne wpuszczay w ucho. CompMed 52.
patrz: ALOE
– Weś [...] Aloesu Succotrinum názwánego, Modrzewiowey gębki Agaricus zwáney. CompMed 667-668.
patrz: ALOES
– Bywa też Odrá záráźliwa, ktora pánuiąc między ludźmi w znáczne wprowadza álterácye. CompMed 562.
patrz: ALTERACJA
– Ktorzy [źli lekarze] nieumieiąc rozeznawáć chorob, ich różności, y przyczyn, przeciwne dáiąc lekárstwá, czym náturę y chorobę alteruiąc, wielom miásto pomocy szkodzili. CompMed 3.
patrz: ALTEROWAĆ
– Pokárm zepsowány |...] ále też długo tam [w żołądku] przetrzymány, suchy álteruiąc tę chorobę spráwuie. CompMed 620.
patrz: ALTEROWAĆ
– Kolor Ponso, y Amorant [!], Aurora, Kafe Blamorant, Dyszer, y Gryalinowy, Papuży, y Sosenkowy. CompMed 709.
patrz: AMARANT
– Przyczyna tey choroby iest [...] materya osobliwym sposobem w macicy zkorumpowana [...] z zapachu rzeczy pachniących, Piżma, Zibetu, Ambry, albo co podobnego. CompMed 612.
patrz: AMBRA
– Ambra w czym kolwiek dana, znacznie posila także Kamfora. CompMed 171.
patrz: AMBRA
– Troiaka iest puchlina. Pierwsza nazywa się Anasarca, albo Hiposarca, albo Sarcites [...] Znaki Anasarki. Ciała wszytkiego nabrzmiałość, cera blada. CompMed 293.
patrz: ANASARKA
– W cudzych Kraiach, nie Anatomistowie, ale Chirurgowie tę operacyą [wyjęcie kamienia z pęcherza] odprawuią. CompMed 350.
patrz: ANATOMISTA
– Leżą kości z ich głowami, Tu y Anatomistowa, odpoczywa znami głowa. Ktora insze rozbierała, żyły, kości uważała, wnętrzności rewidowała. CompMed 712-713.
patrz: ANATOMISTOWY
– Rácya zá nic Medyká stoi, Babá uporna androny stroi. CompMed 258.
patrz: ANDRONY
– Taka Roża bywa pod czas niebespieczna, tak względem gorączki, iako y Anginy, to iest: że podczas przynosi wrzod w gardle niebespieczny. CompMed 485.
patrz: ANGINA
– Na częste bolenie Głowy dobra rzecz aperturę mieć w ręce, albo brać często purgans głowny. PromMed. 19. Położ plasterek z dziurką, tam gdzie ma bydz Apertura. CompMed 191.
patrz: APERTORA, APERTURA, APERTURA
– Przyczyny zbytniego apetytu. SĄ humory kwasne, y cierpkie, Orficjum żołądka ściskaiące, marsczące y sczypiące, zkąd się ten fałszywy rodzi apetyt. CompMed 180.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– Przyczyny zbytniego apetytu. CompMed 180.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– Gdy kto zbytnim apetytem iedząc, oraz żołądek oblewa piwem [miewa kolki]. CompMed 206.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– NAprzod Káthar pozbywa się przez poty, przez purgánse, przez Enemy, przez applikácye powierzchowne, przez kurzenia, przez dietę, przez ágitácyą, iákoż ludzie prácowići nieznáią Kátháru. CompMed 47.
patrz: APLIKACJA
– Sposoby do Leczenia [śledziony] Naprzod służą [...] powierzchne aplikacye: to iest plastry, materace, linimenta, etc. CompMed 310.
patrz: APLIKACJA
– Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57.
patrz: APLIKACJA
– Przy tym [na kolkę] służą formentacye, kąpieli, smarowania, Kathaplasmy, plastry, y insze applikacye. CompMed 208.
patrz: APLIKACJA
– Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57.
patrz: APLIKACJA
– Ieżeli chory dla słabości wielkiey Enemy brać niemoże, a na [ma] zatwardzenie, na ten czas czopek applikować się ma. CompMed 494.
patrz: APLIKOWAĆ
– Serzysko Zaięcze, tak do używania iako y do applikowania, iest pomocne. CompMed 608.
patrz: APLIKOWANIE
– Dla ich [chirurgów] niedbalstwa w applikowaniu się do tego [usuwania kamieni z pęcherza] tak wiele znacznych ludzi umierać musi. CompMed 350.
patrz: APLIKOWANIE SIĘ
– Zwyczaynie Paralisz zakończa Apoplexyą. CompMed 120.
patrz: APOPLEKSJA
– Apoplexya znaczy się nagła śmierć. CompMed 113.
patrz: APOPLEKSJA
– Pod nosem nácieráć Bálsamem, apoplektycznym. CompMed 109.
patrz: APOPLEKTYCZNY
– Weś ná nię [fistułę] Gumi Arábskiego ćwierć łotá. CompMed 65.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– Niekiedy do tákich álbo podobnych Enem ná Biegunki krwáwe, dodáią Gumi Arábskiey [...]. CompMed 498.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– [...] weś grochu [...] przyday Gumi Arábskiego, formuy tábliczki [...]. CompMed 674.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– Chłopek wolny za swoy grosz, napiiać się wszędzie. Pan przykazał by nie pił tylko na Harendzie. CompMed 399.
patrz: ARENDA, ARENDA, HARENDA
– Pospolity iest zwyczay przepalania wodek z rozmaitemi aromatami, to iest korzeniami. CompMed 669.
patrz: AROMATA
– Na Cancer wrzodowaty między wszystkiemi do leczenia sposobami, naylepszy iest Arszenik. CompMed 465.
patrz: ARSENIK, ARSZENIK, ARSZENIK, ARSZENNIK
– Kto iest podległy częstym bolom zębow, temu trzeba przypalić Arteryi na skroni z tey strony, kędy się bol często odzywa. CompMed 75.
patrz: ARTERIA
– Arteriotomia, znaczy puszczenie krwi z arteryi, to iest z pulsowych żył. CompMed 34.
patrz: ARTERIOTOMIA
– POżyteczne są naprzod Enemy [...] Haemorhoidow otworzenie, Arteritonomia [!], Kauterye, Pryscze, & c [na melancholię]. CompMed 92.
patrz: ARTERIOTOMIA
– WEś Assy Faetydy, Galbanu [...] rospuść octem, wysmasz. CompMed 118.
patrz: ASAFETYDA
– Kurzyć trzeba rzeczami smrodliwemi, iako to pierzem Pawim, Kuropatwim, skorą starą, Assą faetidą. CompMed 110.
patrz: ASAFETYDA
– Odwłoczenie bowiem puszczenia [krwi] dla przeciwnych aspektow, wielom ruinę w zdrowiu przynosi. CompMed 34.
patrz: ASPEKT
– Zaczym czyli dobry, czyli zły Aspekt, czyli kwadra, Now, albo Pełnia [...] gdy gwałtowna choroba przymusza, bespiecznie puścić się ma [krew]. CompMed 34.
patrz: ASPEKT
– Naprzod powietrza constitutia nieprzyiazna [...] oczym y Astronomowie w Kalendarzach dorocznych piszą y prognostykuią [jest przyczyną poronień]. CompMed 532.
patrz: ASTRONOM
– Kolor Ponso, y Amorant, Aurora, Kafe Blamorant. CompMed 709.
patrz: AURORA
– [Te] Ktore żyiąc wydziwiáły, Wstroiach mody wymysláły. Mántolety z Węgierkami, Y Házuczki z Korszetámi [...] Podkładáiąc ie breklámi, Sciskáiąc się iák prásami [...] Wszystko zgniło [po śmierci, w grobie]. CompMed 708-709.
patrz: AZUCKA, AZUCZKA, HAZUCZKA, HAZUCZKA
– Jeżeli też bol głowy pochodzi z mácice, Ná to máią baby swe rożne táiemnice. CompMed 42.
patrz: BABA
– Weś Ruty [...] Babki kończátey, to iest psich ięzyczkow. CompMed 540.
patrz: BABKA
– A osobliwie owi Pánowie, co piią wino iák Bachusowie. Y owi co im Venus smákuie, Temi się serce me delektuie [mówi podagra]. CompMed 389.
patrz: BACH, BACH, BACHUS, BACHUS, BAKCHUS
– Mániacy [...] Sposobni są czásami do wesołości, y śmiechu zbytniego, á czásami názbyt się smucą y boią. CompMed 89.
patrz: BAĆ, BAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ, BOJAĆ SIĘ
– Potym chorego párzy nád párą ziela warzonego [...] to záś ziele názywa się Bágnem iákosz ná bágnách roście, wielkie, żołto kwitnące, y niewdzięcznie pachniące. CompMed 410-411.
patrz: BAGNO
– Balsamus Bori, iest dobry ná rány iáko go zálecáią, tákże Balsam Hiszpáński. CompMed 598.
patrz: BALSAM, BALSAM, BALZAM, BAŁSAM, BAŁZAM
– Pod nosem nácieráć Bálsamem, apoplektycznym. CompMed 109.
patrz: BALSAM, BALSAM, BALZAM, BAŁSAM, BAŁZAM
– Bálsam náturalny, iest bárdzo skuteczny [na kamień nerkowy]. CompMed 337.
patrz: BALSAM, BALSAM, BALZAM, BAŁSAM, BAŁZAM
– Sposob robienia Bań szklánych okrągłych koloru rozmáitego. Tákie bánie pospolicie wieszáią w izbách, w Aptekách dla ozdoby. CompMed 697.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– Zrázu tá wodá będzie bez koloru [...] potym iák się wystoi, powlewáy do Bań, dobrze pozáwięzuy, y schoway. CompMed 681.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– WEś kwieciá Podrożnikowego świeżego, co mieć możesz, nápchay go w skláną Bánkę. CompMed 64.
patrz: BANKA, BAŃKA, BAŃKA
– Báńkámi ociągánie, znácznie pomaga [na ischias]. CompMed 462.
patrz: BANKA, BAŃKA, BAŃKA
– Weś żołądek świeżo zábitego Báráná, uwarz go w wodzie, posiekay drobno. CompMed 690.
patrz: BARAN
– Weś nerek báránich coć się zda. CompMed 457.
patrz: BARANI
– Pierwszy piiak iest mądry [...] Nálazł się też dwánásty, (ni bárełá) bluie, Ostátni iák furyat, ludzi nápástuie. CompMed 85.
patrz: BAREŁA, BARYŁA, BARYŁA
– BAchus [...] Jáko w báreły leiąc w káłdony, Womitem trapi ná obie strony. CompMed 105-106.
patrz: BAREŁA, BARYŁA, BARYŁA
– Branca ursina, Barszcz ogrodny [regestr ziół]. CompMed 21.
patrz: BARSZCZ
– WEś [...] liścia Barsczu ogrodowego, Rzepiku [...] po puł garści. CompMed 497.
patrz: BARSZCZ
– Zrazu ta woda będzie bez koloru, podobna barszczowi. CompMed .
patrz: BARSZCZ
– Weś barsczu ziela, babiego muru, ktory też zowią mchem większym [...] warz to wraz. CompMed 397.
patrz: BARSZCZ
– Bárwinek w winie wárzony przycukrowawszy, piiąc polewkę zniego iest doświadczony ná Káthar. CompMed 50.
patrz: BARWINEK
– Oneyże [trupiej] głowy pytałem. czy znáć teraz między wámi, Ktore się więc sobolámi Zdobiły, lub kleynotámi, Ktore głowy Fontáziámi. Kornetámi, Bátálniámi, [...] Ozdabiały CompMed 707.
patrz: BATALNIA
– Rzecz pewna; Weś Pulpae Thamarindorum unc. 1. albo mniej, przydaj stali subtelno piłowanej scrup. 1. Sal. Tamarisei gr. 8. zmieszaj wraz, niech tego chory co dzień zażywa, a przytym po zażyciu, niech się bawi agitacją. CompMed 312.
patrz: BAWIĆ SIĘ
– Czy znać teraz między wami, ktore [...] Kornetami, Batalniami, Kwefy y Bawoletami [...] ozdobiały swoie głowy. CompMed 707.
patrz: BAWOLET
– Człowiek pewny miał zwyczay wącháć często ziołká Bázyliki. CompMed 40.
patrz: BAZYLIKA
– NAprzod krwie pusczenie [...] naypotrzebnieysze, z żyły Bázyliki [...] y z powtorzeniem, ieżeliby tego byłá potrzebá. CompMed 159.
patrz: BAZYLIKA
– Basilicum, Bázyliká większa [rejestr ziół]. CompMed 20.
patrz: BAZYLIKA
– Zyłá zwána Hepatica, álbo Bázyliká, zostáiąca niżey pod Medyánną, otwierána bywa ná wszelkie áffekcye wątroby. CompMed 31.
patrz: BAZYLIKA
– Potrzebne iest puszczenie z salwateli, álbo Bázyliki, tákże parganse wolne. CompMed 309.
patrz: BAZYLIKA
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] bázylikowe, gwoździkowe, cząmbrowe. CompMed 636-637.
patrz: BAZYLIKOWY
– Maść Denna. Weś Dennych bedłek co chcesz, wysmaż ie w oliwie. CompMed 656.
patrz: BEDŁKA, BEDŁKA, BETKA, BETŁKA
– W tym iá tu mowę przerwałem, Oneyże głowy [trupiej] pytałem, Czy znáć teraz między wámi, Ktore [...] Z koron Beginámi, Zdziwnemi Angázántámi [...] Ozdobiáły swoie głowy. CompMed 707.
patrz: BEGINA
– Weś gałki muszkátowey puł łotá [...] Benzoinu, korzenia fiałkowego. CompMed 638.
patrz: BENZOIN
– Weś [...] Benzoinu skrupuł ieden. CompMed 146.
patrz: BENZOIN
– Weś skorki Berberysowey zieloney coć się zda, námocz ią w winie. CompMed 501.
patrz: BERBERYSOWY, BERBERYSOWY, BERBESOWY
– Syropy, iáko to porzeczkowy, Málinowy, Berberysowy, Wiśniowy, Poziomkowy iednákowym sposobem smáżą się. CompMed 644.
patrz: BERBERYSOWY, BERBERYSOWY, BERBESOWY
– Ludzie ubodzy [...] mogą bespiecznie z domowych drzew wárzyć go [dekokt] Iáko to z drzewá Iáłowcowego, Berberysowego. CompMed 556.
patrz: BERBERYSOWY, BERBERYSOWY, BERBESOWY
– Drzewo Berberysowe fladrzyste. Pod iesień, álbo w Márcu, náwyrzynay kiiow Berberysowych. CompMed 698.
patrz: BERBERYSOWY, BERBERYSOWY, BERBESOWY
– Służą w gorączkách rożne soki smażone iáko wiśniowy, poziemkowy, porzeczkowy, á osobliwie Berbesowy. CompMed 426-427.
patrz: BERBERYSOWY, BERBERYSOWY, BERBESOWY
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] ze bzu włoskiego, z hiszpáńskiego, biedrzeńcowe etc. CompMed 636-637.
patrz: BES, BEZ, BEZ
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] ze bzu włoskiego, z hiszpáńskiego, biedrzeńcowe etc. CompMed 636-637.
patrz: BES, BEZ, BEZ
– Dałbym połowę swey substáncyi, Bym iáko pozbył tey zły bestyi [podagry]. CompMed 388.
patrz: BESTIA
– Ná ukąszenie Psczoły, lub Osy, Lub Szerszeniá. Weś tęż bestyikę [...] rozetrzyi w pálcách, y przyłoż. CompMed 543.
patrz: BESTYJKA
– WEś Betoniki Máieranu, Szalwiey [...] warz. CompMed 98.
patrz: BETONIKA
– Więc że ten omierzły narod [Żydzi] iest w głowę nieprzyiaciel Chrześcianom [...] ná to się usadził, áby też y oni byli ich obrzydłości bezecnych uczestnikámi. CompMed 393.
patrz: BEZECNY, BEZECNY, BEZECZNY
– Ieżeliby malignitas gorę bráła [...] ná ten czás alexifarmaca są naypotrzebnieysze, iáko konfekt Hiacyntowy, kámień Bezoárdowy. CompMed 565.
patrz: BEZOARDOWY, BEZOAROWY, BEZUARDOWY, BEZUARTOWY, BEZUARTOWY
– Weś [...] kámieniá Bezoárowego, korzenia Dzięgielowego, káżdego po skrupule. CompMed 541.
patrz: BEZOARDOWY, BEZOAROWY, BEZUARDOWY, BEZUARTOWY, BEZUARTOWY
– Nábrzmiáłość iest miękka, gdy palcámi nátłoczysz ustepuie, y gdy w nię trącisz iak bęben dzwięk wydaie. CompMed 511.
patrz: BĘBEN
– Spada [humor katarowy] y do uszu, kędy sprawuie szumy, dzwonienia, pisk, bębnienia, zátkánie. CompMed 46.
patrz: BĘBNIENIE
– Unquis [et] sagitra Iest błoneczká żyłowáta białáwa, ktora od większych kącikow oczu wychodzi, y rozszerza się po nich. CompMed 12.
patrz: BIAŁAWY
– Miasto zwyczáynego czerwonego [płynu], blądé, sine, zielone, żołte, białáwe odchodzą máterye [opis miesiączki]. CompMed 586.
patrz: BIAŁAWY
– O Rożnych chorobách piersi Białogłowskich CompMed 570.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– To mydło [...] czyści ciáło od wszelkich zmaz, krost, plam, y białość spráwuie. CompMed 692.
patrz: BIAŁOŚĆ
– SMáruy máścią Topolową z winem zmieszawszy nád ogniem, ná wierzch kłádź bibułę. CompMed 597.
patrz: BIBUŁA
– [...] rospuściwszy [sól] przecedź przez bibułę, y wysmaż ná tyglu, aż do suchości, potym włoż do tygla [...]. CompMed 507.
patrz: BIBUŁA
– Wpráwiwszy kiszki w moszná, weś bibuły, z mocz octem, uczyń piełkę okrągłą, przyłoż ná słábiznę kędy Ruptura. CompMed 506.
patrz: BIBUŁA
– Gdy chory uryny puścić niemoże, stłucz ziele Biedrzeniec, przysmasz z másłem, przyłoż ciepło ná łono. CompMed 345.
patrz: BIEDRZENIEC, BIEDRZENIEC, BIEDRZYNIEC
– Pimpinella Germanica Biedrzeniec mnieyszy. [rejestr ziół] CompMed 26.
patrz: BIEDRZENIEC, BIEDRZENIEC, BIEDRZYNIEC
– záraz z wiosny zbieray te kwiecia [...] ze bzu włoskiego, z hiszpáńskiego, biedrzeńcowe etc. CompMed 636-637.
patrz: BIEDRZEŃCOWY
– Po czwarte, gdy się dziąsłá bieleią [to znak, że dziecku wychodzą ząbki]. CompMed 450.
patrz: BIELEĆ SIĘ
– Suffusto, Hypofitis, Catharacta, to iest ztwárdnienie humoru lipkiego, ktory Oko zákrywa [...] co pospolicie zowią Bielmem. CompMed 60.
patrz: BIELMO
– Weś czosnku, zwierć go, rozmąć mlekiem maczay chustę; przyłoż ná biodro. CompMed 385.
patrz: BIODRA, BIODRO
– Ná ktorey [głowie] kápelusz drogi, Albo więc kaptur ubogi, Albo Infułá Biskupia [...] záiácháłá do wieczności. CompMed 710-711.
patrz: BISKUPI
– Iezeli fluxus seminis pochodzi z gorącości wielkiey, dobra rzecz nosić blachę ołowiáną ná ná krzyżách. CompMed 580.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– Nie tylko białości, ále też obrzydłey bládości, (ktora w ták wielu śmiercią się zakończyłá) dostąpiły [modne kobiety wybielające twarz]. CompMed 83.
patrz: BLADOŚĆ, BLADOŚĆ, BLIADOŚĆ
– Znáki Anasarki. Ciáłá wszytkiego nábrzmiáłość, cerá bláda, gorączká wnętrzna wolna. CompMed 293.
patrz: BLADY, BLADY, BLIADY
– Skoro się Roża ná ktorey części ciáłá wyda: okładay lniankámi [...] posypuiąc ie krydą lubo Bleywasem. CompMed 484.
patrz: BLAJWAJS, BLAJWAS, BLEJWAS, BLEJWAS, BLEJWEJS
– Plámy ná suknie od wina chędożyć. CompMed 689.
patrz: BLAMA, PLAMA, PLAMA, PLANA
– [Po śmierci] Wszystko zgniło same gnaty. Nágie oraz leżą známi, Ktore tu więc z kolorámi. Wydziwiáły názwiskámi, KolorPouso, y Amorant [...] Káfe Blámoránt, Dyszer, y Gryálinowy, Papieży, y sosenkowy. Według mody dobieráiąc, One drogo przepłacáiąc. CompMed 709.
patrz: BLAMORANT, BLAMORANT, BLOMERANT
– Gdy w podniebieniu dziurá będzie, trudno iey zagoić, ále trzebá w nię blászkę wpráwiáć. CompMed 409-410.
patrz: BLASKA, BLASZKA, BLASZKA, BŁASZKA
– Czy znáć teraz miedzy wámi [...] ktora [...] modno blechowáłá. Wodkámi się záwsze myłá. CompMed 707-708.
patrz: BLECHOWAĆ, BLECHOWAĆ, BLICHOWAĆ
– [...] przez te niezwyczáyne sposoby blechuiąc się, iak wiele sobie szkodzą widzieć się dáie [...]. CompMed 83.
patrz: BLECHOWAĆ SIĘ
– Weś [...] Iáskołczego ziela, z korzeniem Blusczu ktory się po drzewach pnie [...] po garści. CompMed 518.
patrz: BLIUSZCZ, BLUSZCZ, BLUSZCZ
– Hedera terrestris. Konrádek, Bluszcz ziemny. CompMed 23.
patrz: BLIUSZCZ, BLUSZCZ, BLUSZCZ
– Pierwszy piiak iest mądry [...] Nálazł się też dwánásty, (ni bárełá) bluie, Ostátni iák furyat, ludzi nápástuie. CompMed 85.
patrz: BLUĆ
– Cyanos, Błáwat. CompMed 21.
patrz: BŁAWAT
– Rádam w bławacie chodziłá, Y w kleynotym się zdobiłá. CompMed 706.
patrz: BŁAWAT
– Ieżeli kto w czym iáki błąd postrzeże, niech wybaczy nieudolności moiey. CompMed 4.
patrz: BŁĄD
– Należy też do tego [do pleury] zápalenie błony, dzielącey płucá (ktora názywa się Mediastinum. CompMed 156.
patrz: BŁONA, BŁONA, BŁÓNA
– Unquis et sagitra, Iest błoneczká żyłowáta białáwa, ktora od większych kącikow oczu wychodzi, y rozszerza się po nich czásem y zrzenice zákrywa. CompMed 12.
patrz: BŁONECZKA
– Mgłą zaście Oká [...] to iest zaście oká, od kątá większego, błonką żyłowátą nákształt strzałki, czásem áż do zrzenice. CompMed 60.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– Moy Ociec Bachus [...] Zwádzi się prędko, rad da przyczynę, Wsadzi do błotá, iáko w pierzynę [mówi podagra]. CompMed 390.
patrz: BŁOTO
– Bokámi świeci, iákby z niewoli, Głod niedostátek, áż głowa boli [wielbiciel Wenus]. CompMed 413.
patrz: BOK
– Gdy się przyzwyczai, wlecze co nádybie [niewiasta do szynku] Choć iey mąż bokow zmáca, gdy ią przy czym zdybie. CompMed 399-400.
patrz: BOK
– Niektorzy ná boku boleiącym báńkę siekáną, álbo z piiáwkámi przystawiáią [...]. CompMed 165.
patrz: BOLĄCY, BOLEJĄCY
– Iest żyłká przy samym uchu, tę gdy otworzy láncetem z tey strony gdzie ząb boli, iuż więcey z tey strony zęby bolewać nie będą. CompMed 446.
patrz: BOLEWAĆ, BOLEWAĆ, BOLIWAĆ
– Borago, Borak ziele [regestr ziół]. CompMed 21.
patrz: BORAG, BORAG, BORAK
– Konfekty też rożne posiláiące [dawać] iáko Gwozdzikowy, Melissowy, Borakowy. CompMed 170.
patrz: BORAGOWY, BORAKOWY, BORAKOWY
– Záraz z wiosny zbieray te kwiacia [...] borákowe, miodunczáne, száłwiowe, lewándowe. CompMed 636-637.
patrz: BORAGOWY, BORAKOWY, BORAKOWY
– WEś Wodki Rożánej, Fiałkowey, Borakowey, Melissowey, po dwie Uncye. CompMed 171.
patrz: BORAGOWY, BORAKOWY, BORAKOWY
– Chodzenie bosemi nogámi po gołey ziemi, pomaga do solutiey náturálney. CompMed 502.
patrz: BOSSY, BOSY, BOSY, BOSZY
– ... tákże kąpiel Lágrowa, álbo bráchá skuteczne są [na ischias]... CompMed 463.
patrz: BRAHA
– Wstroiach mody wymysláły. Mántolety z Węgierkami, Y Házuczki z Korszetámi [...] Podkładáiąc ie breklámi, Sciskáiąc się iák prásami [...] Wszystko zgniło [po śmierci, w grobie]. CompMed 708-709.
patrz: BREKLA, BREKLA, BRYKLA
– Weś białek iaiowy, trzyi go zbrełką Háłunu ná misce gliniáney áż zgęśnie iák śmietána, CompMed 64.
patrz: BREŁKA, BRYŁKA, BRYŁKA
– Wykrzywienie Twarzy, Warg, Brwi, Oczu, ábo Nosa, gdy się tráfi w gorączce, częstokroć znáczy śmierć. CompMed 127.
patrz: BREW
– Zyły zostáiące pod brodą otwieráne bywáią piiawkámi, ná bol w sczekach. CompMed 31.
patrz: BRODA
– Vlmaria, Barba Caprina, Kozia brodá [regestr ziół]. CompMed 29.
patrz: BRODA
– Weś korzenia wężowniku, korzenia kozi álbo Aronowey brody, Rad. Aaronis zwáney [...] po ośmi łotow. CompMed 464.
patrz: BRODA
– Osobliwie Meláncholikom suchey komplexyey ludziom, iest rzecz pospolita, że ná brodzie osobliwie álbo mało co álbo nic nie maią [włosów]. CompMed 521.
patrz: BRODA
– Tráfiá się czásem, że Brodawká wyrośnie ná końcu ięzyká, ktora bywa nie tylko przykra lecz y bolesna, á do zleczenia trudna. CompMed 471.
patrz: BRODAWKA
– Skorá ieżowa ná popioł spalona, y záżywána, broni od poronienia. CompMed 538.
patrz: BRONIĆ
– Antidotum, Lekárstwo broniące od zarázy. CompMed 6.
patrz: BRONIĆ
– Złemi [głowami] piekło brukowáne, Z dobrych będzie zbudowáne, W Niebie Miásto BOGA mego. CompMed 712.
patrz: BRUKOWAĆ, BRUKOWAĆ, BURKOWAĆ
– Złemi [głowami] piekło brukowane, Z dobrych będzie zbudowáne, W Niebie Miásto BOGA mego. CompMed 712 CompMed 712.
patrz: BRUKOWANY, BRUKOWANY, BURKOWANY
– Centuryey kwiát [...] warząc w wodzie z pod brusa kowálskiego [...] y przykładáiąc ná rány proste y dawne goi ie prędko. CompMed 596.
patrz: BRUS
– Weś wody háłunowey [...] námocz w niey tártey álbo strugáney, lubo Bryzeliey czerwoney, lubo drzewá sándáłowego, niech moknie. CompMed 683.
patrz: BRYZELIA, BRYZELIA, BRYZYLIA
– Pić przytym dekokcyą, z drzewá Sándałowego, y Bryzeliey. CompMed 134.
patrz: BRYZELIA, BRYZELIA, BRYZYLIA
– Dáie się też przestrogá, áby dla bespieczeństwá nieyrzynáć kołtona nożyczkámi, nożem, álbo brzytwą, áni żadnym żeláznym instrumentem. CompMed 298.
patrz: BRZYTEW, BRZYTWA
– Máią też niektorzy zá Sekret proszek z ususzonego Bufoná [...] (trzebá mu łep uciąć, nogi y wnętrzności wyrzucić) Bufo názywa się żábá ziemna. CompMed 302.
patrz: BUFO, BUFON
– Weś Bufoná, to iest żábę ziemną, usiekay ią żywo. CompMed 465.
patrz: BUFO, BUFON
– Popioł z kozich łaien, iest skuteczny: tákże popioł z Bufoná. CompMed 367.
patrz: BUFO, BUFON
– Po kiszkách burkotánie, pod czás tez nápada biegunka z ostrości wielkiey humorow. CompMed 316.
patrz: BURKOTANIE
– Weś [...] oleyku Bursztynowego puł ćwierci łotá. CompMed 105.
patrz: BURSZTYNOWY
– Gdy chory nie czuie przelewánia, álbo burzenia po kiszkách, przy tym ma prágnienie wielkie y kászel, zły bárdzo znák. CompMed 296.
patrz: BURZENIE
– Krew z świeżo zábitego Byká, nácieráiąc nią, tráci brodawki. CompMed 471.
patrz: BYK
– Weś Mydłá przedniego [...] przyday do niego oleyku Szpikánárdowego łotow dwá, żołci bykowey łyżek cztery. CompMed 661.
patrz: BYKOWY
– Oko 9...0 Bystro iásne iest zdrádliwe CompMed 702,703.
patrz: BYSTROJASNY
– Wodká wypalona z korzenia Hebdowego, y Bzowego wraz, znácznie puchlinę ściąga: piiąc ią. CompMed 306.
patrz: BZOWY
– Lepiey záwiązáć go [szafran] w węzełek, y wpráwić w kápitel to iest czápkę álembikową. CompMed 637.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– Weś Cynamonu [...] záwini do chustki, włoż do kápitelá, to iest Czapki álembikowey, záłoż drewienkámi dobrze żeby nie wpadł do álembiká y przepal. CompMed 669.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– Tákże máterye rożengo koloru wychodzące, á osobliwie carne, zielone, żołte, á przytym zbyt smrodliwe, (przy ktorych y krew się pokázuie) nieuleczoną biegunkę znácą. CompMed 231.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– WArz Cząber w wodzie [...] możesz osłodzić miodkiem Rożánym. CompMed 76.
patrz: CĄBR, CZAMBR, CZĄBER, CZĄBER, CZĄBR, CZĄBR
– WEś ziela CZąbru, Bábki. CompMed 528.
patrz: CĄBR, CZAMBR, CZĄBER, CZĄBER, CZĄBR, CZĄBR
– Weś [...] cząbru, száłwiey, ruty, lewándy. CompMed 661-662.
patrz: CĄBR, CZAMBR, CZĄBER, CZĄBER, CZĄBR, CZĄBR
– Saturegia, Cząber [regestr ziół]. CompMed 28.
patrz: CĄBR, CZAMBR, CZĄBER, CZĄBER, CZĄBR, CZĄBR
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] cząmbrowe, mácierzanki, kopru włoskiego. CompMed 636-637.
patrz: CĄBROWY, CĄBROWY, CZĄBROWY
– Warz [zioła] w piwie, wyley do cebrzyká, niech chory moczy nogi w tym iák przestygnie. CompMed 95.
patrz: CEBRZYK, CEBRZYK, CZEBRZYK
– Warz Cybulę w mleku, przecedziwszy przysłodź miodem, piy ciepło. CompMed 146.
patrz: CEBULA, CEBULA, CYBULA, CZYBULA
– WEś korzenia Slazowego Cybul liliowych, oboygá po funcie. CompMed 549.
patrz: CEBULA, CEBULA, CYBULA, CZYBULA
– Cebulá w mleku wárzona, y ná bok przykładáná, znaczną folgę czyni. CompMed 166.
patrz: CEBULA, CEBULA, CYBULA, CZYBULA
– WEŚ [...] Cybule zwyczayney głowek dwánaście. CompMed 549.
patrz: CEBULA, CEBULA, CYBULA, CZYBULA
– Weś nasienia Száleiowego, Porowego, Cybulánego, rowne części. CompMed 75.
patrz: CEBULANY, CEBULANY, CYBULANY
– Żyła głowna Cephalica zwána. CompMed 31.
patrz: CEFALIKA
– Oprocz tego pomocne są Vesicatoria, krwie puszczenie z cefaliki [na ból głowy]. CompMed 44-45.
patrz: CEFALIKA
– Weś proszku z cegłey subtelno tártego łot ieden. CompMed 72.
patrz: CEGŁA, CEGŁA, CZEGŁA
– Weś Lagru winnego [...] day go wypalić do piecá gdzie wapno álbo cegłę palą, żeby go podwierzch włożono. CompMed 679.
patrz: CEGŁA, CEGŁA, CZEGŁA
– WEś Celidonij, Mácierzanki [...] zwierć. CompMed 43.
patrz: CELIDONA, CELIDONIA, CELIDONIA
– Gorący [ocet] wyley ná cynowe náczynie, niech postoi trochę, nábędzie koloru bárdzo pięknego od Cyny. CompMed 675.
patrz: CENOWY, CYNOWY, CYNOWY, CZENOWY, CZYNOWY
– Niech się chory potrosze nápiia, y ustá tym niech płocze charkáiąc. CompMed 528.
patrz: CHARCHAĆ, CHARKAĆ, CHARKAĆ, CHRACHAĆ
– Przyłoż ná zęby chlebá ośrzodkę ćiepłą, ieżelić to niepomoże, wytrway, á samo ustánie. CompMed 71.
patrz: CHLEB, CHLEB, KLEB
– Kąpieli chłodne są pomocne, ktore obacz iák się gotowáć máią między kąpielámi. CompMed 591.
patrz: CHŁODNE
– Ná spárzelinę y ná inne zápálenia Máść chłodząca pewna. CompMed 480.
patrz: CHŁODZĄCY
– Służą przytym płokánia rożne chłodzące [na zapalenie gardła]. CompMed 79.
patrz: CHŁODZĄCY
– Woreczki z zioł chłodzących y odmiękczáiących dobre [na zapalenie uszu]. CompMed 51.
patrz: CHŁODZĄCY
– By odrobił Pánsczyznę, Pan oto niestoi, Ze chłop o głodzie robi, bo się plagi boi. CompMed 399.
patrz: CHŁOP
– Wielu álbowiem iest niedoskonáłych lekárzow, ktorzy leczenia tey choroby [dworskiej] podeymuią się, á náwet y báby, chłopi prości, żydzi, etc. CompMed 406.
patrz: CHŁOP
– Chłopek wolny zá swoy grosz, nápiiáć się wszędzie. Pan przykazał by nie pił tylko ná Hárendzie. CompMed 399.
patrz: CHŁOPEK
– Wyżey podobno chłopkowá, Leży, niźli Pańska głowá. CompMed 713.
patrz: CHŁOPKOWY
– Iak się wypali [lager winny], rospuść wodą, warz, przecedź, potym wywarz do połowy, postaw ná zimno w chłodzie. CompMed 679.
patrz: CHŁÓD
– Chmiel [...] wárząc w winie, álbo w piwie, co raz ciepło przykładáiąc pomaga. CompMed 312.
patrz: CHMIEL, CHMIEL, HMIEL
– Lupuii iuli, Wierzchołki chmielowe [regestr ziół]. CompMed 24.
patrz: CHMIELIWY, CHMIELOWY, CHMIELOWY
– Ozwała się trupia głowá [...] Rádam w bławacie chodziłá, Y w kleynotym się zdobiłá. CompMed 705-706.
patrz: CHODZIĆ
– Śni się im [melancholikom] często o pogrzebách, o trupách, o grobách, że po nich chodzą, y z umárłemi gádáią. CompMed 701.
patrz: CHODZIĆ
– Cię szkość y bol w práwym boku, á osobliwie chodząc, biegáiąc, iádąc wydáie się. CompMed 310.
patrz: CHODZIĆ
– Byłá stárodawnych Medykow opinia [...] iákoby Matrix miáła tam y sám chodzić po żywocie; podstępować pod żołądek. CompMed 615.
patrz: CHODZIĆ
– Osmy znák iest [kamienia w nerkach]. Náuzea, y womity dla społeczności nerek z żołądkiem przez membránę á peritoneo per nervum sextae coniugationis z ktorych dwie od nogi od zołądká idą do nerek: zkąd flegmá, cholerá żołtá, álbo rdzáwá odchodzi. CompMed 330.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Szosta Chorobá Zołądká iest Cholerá. To iest gwałtowne humorow cholerycznych, ostrych, y zepsowunych [!] przez womit, raz y przez stolce odchodzenie. CompMed 190.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Osmy znák iest [kamienia w nerkach]. Náuzea, y womity dla społeczności nerek z żołądkiem przez membránę á peritoneo per nervum sextae coniugationis z ktorych dwie od nogi od zołądká idą do nerek: zkąd flegmá, cholerá żołtá, álbo rdzáwá odchodzi. CompMed 330.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– Náturá Cholerycznego. Dátny, śmiáły, zárosły, sczupły y fałszywy. CompMed 702.
patrz: CHOLERYCZNY
– Kwaskowáte Medykámentá; służą cholerykom. CompMed 200.
patrz: CHOLERYK, CHOLERYK, HOLERYK, KOLERYK
– Druga zowie się asthma. w ktorey cięszkość większa w piersiách oddech częsty z chrapániem, y swistem CompMed 139.
patrz: CHRAPANIE
– Jeżeli chory śpiąc powoli, y zchrapániem oddycha, tákże kiedy drzy [...] są znáki bárdzo złe CompMed 96.
patrz: CHRAPANIE
– rąk y nog ziębnienie, chrapánie z cięszkim oddychániem, páznokty sine, znáki są wielkiego niebespieczeństwá. CompMed 158.
patrz: CHRAPANIE
– Pies wściekły, áni ie, áni piie, uszy y ogon opuściwszy, ięzyk wywiesiwszy biega ziáiąc y wyiąc chrápliwie CompMed 119.
patrz: CHRAPLIWIE
– Także sen niespokoyny, chrapliwość, włosów opádnienie, rozumu pomieszánie, nog nabrzmienie, wszy mnogość, flegma smrodliwa, tákże znáki są bliskie śmierci. CompMed 133.
patrz: CHRAPLIWOŚĆ
– Weś Cynamonu [...] przepal przez alembik wolnym ogniem. CompMed .
patrz: CINAMON, CYNAMON, CYNAMON
– Weś proszku z Kubebow ćwierć łotá, zmięszay z wodą w ktorey Lukrecya wrzáłá, day choremu wypić, powtorz ieżeli trzebá. Ieżeli z źimney przyczyny, weś winá garnuszek, wsyp weń Cytwaru tłuczonego łyszkę, Cukru lodowátego co potrzebá, nákryi pokrywką niech upre przy ogniu, tego po łyżce iáko nayćiepley záżywa. CompMed 48.
patrz: CYTWAR
– Weś wody háłunowey [...] námocz w niey tártey álbo strugáney, lubo Bryzeliey czerwoney, lubo drzewá sándáłowego, niech moknie. CompMed 683.
patrz: CZERWONY, CZERWONY, CZYRWONY
– Ieżeli chory dla słabości wielkiey Enemy brać niemoże, a na [ma] zatwardzenie, na ten czas czopek applikować się ma. CompMed 494.
patrz: CZOPEK
– Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57.
patrz: CZYSZCZĄCY
– Náturá Cholerycznego. Dátny, śmiáły, zárosły, sczupły y fałszywy. CompMed 702.
patrz: DATNY
– [...] chwianie się zębow z częstych defluxow z głowy [...]. CompMed 70.
patrz: DEFLUKS
– Służy tá dekokcya ná wiele innych chorob [...]. CompMed 58.
patrz: DEKOKCJA
– Maść denna. Weś dennych bedłek co chcesz, wysmaż ie w oliwie [...]. CompMed 656.
patrz: DENNY
– Maść Denna. Weś Dennych bedłek co chcesz, wysmaż ie w oliwie. CompMed 656.
patrz: DENNY
– Sczkawká iest poruszenie ściągáiące, álbo kurczące Diafrágmę [...] z ostrości słoney pochodzące [...]. CompMed 183.
patrz: DIAFRAGMA
– Śmierć [...] się prędko domniemała, Ze to konik z grzywą młody [...]. CompMed 711.
patrz: DOMNIEMAĆ SIĘ
– Pewnym doświadczeniem leczy Ráká wodká z slimakow [...]. CompMed 469.
patrz: DOSWIADCZENIE, DOŚWIADCZENIE, DOŚWIADCZENIE
– Bárwinek w winie wárzony przycukrowawszy, piiąc polewkę zniego iest doświadczony ná Káthar. CompMed 50.
patrz: DOŚWIADCZONY
– ARthritis iest dwoiáka [...] Vaga záś ta iest; ktora po stáwách tám y sám swoie drámmátá odpráwuie [...]. CompMed 375.
patrz: DRAMAT, DRAMAT, DRAMMAT
– Pan, by naywiększy honor mi dáie, Wpraszá się w łáskę, gdy mnie uznáie Zá przyiaciołkę, wiernie służącą, W swoich dramatach nieustáiącą [...]. CompMed 389.
patrz: DRAMAT, DRAMAT, DRAMMAT
– Do przepaloney wodki przyday [...] Cytwaru, Rad doronici, drzewa Aloesowego [...]. CompMed 637.
patrz: DRZEWO
– Ieżeli konwulsye pochodzą z zákłocia, álbo przecięcia Nerwow ránę trzebá dylátowáć, y wlać w nię oleyku Terpentynowego [...]. CompMed 129.
patrz: DYLATOWAĆ
– Succus brwi flegmistey [...] lubo się wielekroć circuluie y dilátuie, iednák go serce do swey doskonáłości, y subtelności swoią ákcyą przywieść nie może [...]. CompMed 632.
patrz: DYLATOWAĆ SIĘ
– Bubo, Dyminica, ktorey rożne są rodzáie, iáko to prosta, álbo zwyczáyna, iadowita, powietrzna to iest, w powietrzách się wydáiąca, tákże w Dworskiey chorobie. CompMed 8.
patrz: DYMIENICA, DYMIENICA, DYMINICA
– Drugie [glisty] názywáią się Lumbrici Cucurbitini, ktore są ná kształt Dyniowego naśienia, te pospolicie rodzą się w niższych kiszkách, to iest, in recto intestino, álbo in coli cellulis. CompMed 250.
patrz: DYNIOWY
– [..] tákże dobry ná to [kolkę] iest Oleum Cucurbitinum, z włoskich Dyniek [...]. CompMed 209.
patrz: DYŃKA
– Dysuria, Iest trudne odchodzenie uryny z wielką boleścią [...]. CompMed 367.
patrz: DYSURIA
– Na Mdłość w Gorączce. WEś wodki Rozáney kwáterkę, przyday Kámfory, Cynámonu, Száfránu potrosze, Octu mocnego puł kieliszká, zmięszay, okładay pulsy, y serce. Item. Wodká wypalona z kwiátu Dziewánny, dáiąc do picia, iest doświadczona. CompMed 171.
patrz: DZIEWANNA
– Weś [...] kámieniá Bezoárowego, korzenia Dzięgielowego, káżdego po skrupule. CompMed 541.
patrz: DZIĘGIELOWY
– Przyczyny są te: naprzod exkrementow zátwárdziáłość, álbo nábrzmiáłość, ktora śćiskáiąc kiszki, wolnego przechodu exkrementom nie dozwala. CompMed 213.
patrz: EKSKREMENT
– Mariseae, są exkrescencye twárde, pospolite w dworskiey chorobie. CompMed 268.
patrz: EKSKRESCENCJA
– LEczenie tey choroby, należy ná expurgácyey humorow, ostrych, lipkich, ktore są przyczyną iey, po purgánsách należą medykámentá oćieráiące, śćiągáiące, álbo goiące. CompMed 232.
patrz: EKSPURGACJA
– Szárpy trafione z fálbami, z żałobnemi koronámi. CompMed 709.
patrz: FALBA
– Fártuszki z fálbánámi, Spodnice też z ogonámi [...] Wszystko zgniło. CompMed 709.
patrz: FALBANA
– Przyczyny zbytniego apetytu. SĄ humory kwasne, y cierpkie, Orficjum żołądka ściskaiące, marsczące y sczypiące, zkąd się ten fałszywy rodzi apetyt. CompMed 180.
patrz: FALSZYWY, FAŁSZYWY, FAŁSZYWY
– Ieżeli chylus [...] z defektu należytego fermentu nie dobrze rozrzedzony będzie, na ten czas rodzi się z niego succus krwi. CompMed 632.
patrz: FERMENT
– [...] humory [...] ostrością swoią Fibry, Nerwy, y membrany sczypią [...]. CompMed 461.
patrz: FIBRA
– Jáko naczynie szkláne Stłuczone sklyić tákże Filzány. CompMed 694.
patrz: FILZANA
– Znáki, ktore z Phisiognomiey początkow y Reguł o ludzkich komplexyách [...] dochodzą się [...]. CompMed 698-699.
patrz: FISJOGNOMIA, FISJONOMIA, FIZJOGNOMIA, FIZJONOMIA, FIZJONOMIA, FIZOGNOMIA, FIZONOMIA, FIZYGNOMIA
– Ieżeli z flegmy zbytni bol głowy, nie ták dokucza, flegmá z ust, z nosá dobywa się. CompMed 40.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– Knotek z fleytuchá zrobiwszy, nápuścić go Oleykiem kminkowym [...] wkłádáć w uszy [...]. CompMed 53.
patrz: FLAJTUCH, FLEJTUCH, FLEJTUCH
– [...] gdy ząb boli, nápuść báwełnę [olejkiem], lubo fleytuszek, y przyłoż ná ząb. CompMed 443.
patrz: FLAJTUSZEK, FLEJTUSZEK, FLEJTUSZEK
– Náturá Flegmátycznego. Spioch, leniwiec, otyły, á rad często pluie [...]. CompMed 702.
patrz: FLEGMATYCZNY, FLEGOMATYCZNY
– Znáki komplexyey flegmátyczney. Tácy nie są wzrostu bárdzo wielkiego, iednák ogromni, á pod czás otyli [...]. CompMed 700.
patrz: FLEGMATYCZNY, FLEGMATYCZNY, FLEGOMATYCZNY
– [...] w Flegmátycznych [kompleksjach] wodniste, wilgotne y kliowáte przez ustá wychodzą humory. CompMed 200.
patrz: FLEGMATYCZNY, FLEGMATYCZNY, FLEGOMATYCZNY
– [...] nayczęściey nápada [paraliż] flegmátykow, owych pospolicie co się sedentáryą bawią, á wiele iedzą y piią [...]. CompMed 121.
patrz: FLEGMATYK
– Weś kostek Brzoskwiniowych [...] nákłádź do nowego garnuszká, zálep pokrywkę, włoż do ognia. CompMed 674.
patrz: GARNUSEK, GARNUSZEK, GARNUSZEK
– Weś [...] Aloesu Succotrinum názwánego, Modrzewiowey gębki Agaricus zwáney. CompMed 667-668.
patrz: GĄBKA, GĘBKA, GĘBKA
– [...] robaczkámi, (ktore bywáią w gębkách roży polney) skronie nácieráć, rostarszy ich. CompMed 425.
patrz: GĄBKA, GĘBKA, GĘBKA
– WEś gębki morskiey, gębek ktore na Roży polney wyrastáią, oboygá co chcesz [...]. CompMed 454.
patrz: GĄBKA, GĘBKA, GĘBKA
– Namocz gębkę w urynie własney, wyzmiy trochę, przyłoż ciepło na sledzionę. CompMed 312.
patrz: GĄBKA, GĘBKA, GĘBKA
– WEś gębki morskiey, gębek ktore na Roży polney wyrastáią, oboygá co chcesz [...]. CompMed 454.
patrz: GĄBKA, GĘBKA, GĘBKA
– Pićie częste mleká, álbo serwatki, iest pożyteczne, tákże polewki Migdałowe, Kontuzy z rákow, Gelátiná z Pigiew, gąscz z rodzenkow z cukrem smáżony, konsekt smáżony. CompMed 429.
patrz: GELATYNA
– PRzepurgowawszy dobrze chorego przykładáć rzeczy tráwiące, iáko Mercurium praecipitatum, mięszáiąc z iákim unguentem, náprzykład de Altea Sarcoma, że bywa wyżey w nośie; zrobić czopek z Gencyány, námázywáć koniec máścią, y wpusczáć w nos. CompMed 59.
patrz: GENCJANA
– Fandivenis ponderaty, wszystko zgniło same gnaty. CompMed 709.
patrz: GNAT
– Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57.
patrz: GOJĄCY
– Chodzenie bosemi nogámi po gołey ziemi, pomaga do solutiey náturálney. CompMed 502.
patrz: GOŁY
– Uwarz grámatkę z piwá, z chlebá, przyley octu trochę [...]. CompMed 43-44.
patrz: GRAMATKA, GRAMATKA, GRAMATYKA
– Weś skorek Gránatowych łot ieden [...]. CompMed 63.
patrz: GRANATOWY
– [...] weś polewki pułkwarty, przyday Bobrowego stroiu tártego, co pięć gran pieprzowych záważy [...]. CompMed 497.
patrz: GRANO
– Wieszáią też ná szyiách dzieci dla ochrony od tey choroby rożne graty, iáko to korzeń piwoniey, żęby wilcze [...]. CompMed 625.
patrz: GRAT
– Drugi [rak] ktory nayczęściey tráfia się, otwárty bywa, y ciáło rozszerzáiąc się gryzie, psuie, y záraża [...]. CompMed 464.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Wodká złotnicza zielona, ostrożnie nią nácieray [liszaje], bo gryzie [...]. CompMed 86.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Zmięszáłá głoẃę, snu niepozwoli, Sumnienie gryzie dla swoiey woli [Wenus - choroba dworska]. CompMed 412.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– Ma [Wenus] [...] Roskoszne wodki Alkiermesowe, Ma Háłunowe y Gryszpanowe [leki na dworską chorobę]. CompMed 413.
patrz: GRYNSZPANOWY, GRYSZPANOWY, GRYSZPANOWY
– [...] iák przestydnie [miód] przyday mąki posledniey to iest gryzu záczyń ciásto [...]. CompMed 672.
patrz: GRYS, GRYS, GRYSS, GRYZ
– Ma [Wenus] y pomaty, pięknie pachniące, Co smárowania zbytnie gryzące [leki na dworską chorobę]. CompMed 413.
patrz: GRYZĄCY
– Corrosivum, To iest trawiące, álbo gryzące [lekarstwo]. CompMed 7.
patrz: GRYZĄCY
– [...] z kurzenia álbo gryzienia częstego Tutoniu [powstaje wrzód żołądka]. CompMed 196.
patrz: GRYZIENIE
– Ten Elixir sekretny ma dziwne skutki ná rozmáite choroby, osobliwie [...] ná kolki y gryzienie w żywocie. CompMed 668.
patrz: GRYZIENIE
– Trzecia [przyczyna poronień] Motsus, to iest gryzienie, álbo sczypánie, pochodzące z humorow ostrych, zlewáiących się do niey [macicy] [...]. CompMed 531.
patrz: GRYZIENIE
– [...] w żołądku gryzienie, ślin z ust płynienie [objawy epilepsji] [...]. CompMed 108.
patrz: GRYZIENIE
– [...] zmięszawszy [olejki] smáruy Pacierze, grzeiąc ręce nád Fáierką [...]. CompMed 116.
patrz: GRZAĆ
– WEś Wáysztynu y Soli rowne części, włoż do worká, grzey ná Panwi. CompMed 76.
patrz: GRZAĆ
– Niekiedy do tákich álbo podobnych Enem ná Biegunki krwáwe, dodáią Gumi Arábskiey [...]. CompMed 498.
patrz: GUMA
– Weś ná nię [fistułę] Gumi Arábskiego ćwierć łotá. CompMed 65.
patrz: GUMI
– [...] weś grochu [...] przyday Gumi Arábskiego, formuy tábliczki [...]. CompMed 674.
patrz: GUMI
– CompMed .
patrz: GURDZIEL, KURDZIEL, KURDZIEL, KURDZIEŁ
– Wrzody zá uszymá. Parrotides názwáne. CZásem są niebespieczne, więc zrázu záraz ieżeliby się wydáły z zápaleniem, trzebá krew puśćić, plastry kłáść chłodzące, y domiękczáiące, iáko Mollisicans Venetorum, de achilon simpli ,álbo cum gum: Crituu[m] Diasulphur. Rulandi, tákże Oleiek Gwáiakowy osobliwe służy smáruiąc nim. CompMed 56.
patrz: GWAJAKOWY
– Mozg [...] gwałtownie się mięsza, y wzrusza, usiłuiąc pozbyć z siebie przeciwnych waporow, ktore pory iego pozatykáły. CompMed 621.
patrz: GWAŁTOWNIE
– Womity w gwałtowney gorączce niezwyczayne, złym bywáią znakiem [...]. CompMed 188.
patrz: GWAŁTOWNY
– Ieżeli sczkawká pochodzi z wyproznienia, znák tego iest, ieżeli poprzedziłá gwałtowna biegunká. CompMed 183.
patrz: GWAŁTOWNY
– Dáią tám leki chłopy odmienne, Y po łopácie w piece wsadzaią, Duszno im áże gwałtu wołáią [...]. CompMed 414.
patrz: GWAŁTU
– Piłem Herba The, piłem y káwe, Rożne mixtury, bárdzo plugáwe. CompMed 387.
patrz: HERBATE
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] ze bzu włoskiego, z hiszpáńskiego, biedrzeńcowe etc. CompMed 636-637.
patrz: HISZPAŃSKI
– Balsamus Bori, iest dobry ná rány iáko go zálecáią, tákże Balsam Hiszpáński. CompMed 598.
patrz: HISZPAŃSKI
– Uryná bywa biała, niestrawna, iednák nie záwsze: (czym się mylą Medycy) przytym bywa konstypácya wielka; y trudność w upusczániu uryny. Ieżeli pochodzi z samych wiátrow, w ten czás bol bywa rozciągáiący, y nádętość żywotá, przytym przelewánie się y hurkotánie po kiszkách, czego łátwo doyść. CompMed 206.
patrz: HURKOTANIE
– Znáki nástępuiącey choroby, naprzod ciáłá cáłego ocieżáłość, y osłábienie, osobliwie w nogách się wydáiące, twarz bláda y smutna, ckliwości ná żołądku, podczás y womity częste przypadáią, tęskliwości, potraw obrzydzenie, y po żywocie przelewánie się, y hurkotánie co nie záwsze bywa. CompMed 611.
patrz: HURKOTANIE
– Ná przod nábrzmiáłość pępká, áni zbyt twárda, áni też zbyt miękka, á gdy w sobie chory dech zátrzyma, ná ten czas przybywa iey, á gdy się chory wznak położy, kiszki z hurkotániem ná swoie mieysce wstępuią [...]. CompMed 510.
patrz: HURKOTANIE
– Rugitus, Hurkotánie po kiszkách. CompMed 14.
patrz: HURKOTANIE
– Ná ktorey [głowie] kápelusz drogi, Albo więc kaptur ubogi, Albo Infułá Biskupia [...] záiácháłá do wieczności. CompMed 710-711.
patrz: INFUŁA
– Niektorzy kłádą száfran do álembiká, z inszemi ingrdyencyámi, co zle czynią. CompMed 637.
patrz: INGREDIENCYJA
– Ingrediencye z ktorych wárzone bywáią [dekokty] są te: Salsa Parilla, Radices Chinae, Lignum Sanctum. CompMed 551.
patrz: INGREDIENCYJA
– O Ischuryey, Stranguryey, y Dysuryey. CompMed 367.
patrz: ISCHURIA
– Oko [...] pomrugliwe, znáczy serce boiaźliwe. Iáskrawe záś zapálczywe [...]. CompMed 702-703.
patrz: JASKRAWY
– Iasminum, Iásmin [...]. CompMed 24.
patrz: JASMIN, JAŚMIN, JAŚMIN, JAŹMIN
– [...] przyday [...] Oleyku iásminowego, álbo Tubae Rosae, schoway od potrzeby. CompMed 681.
patrz: JASMINOWY, JAŚMINOWY, JAŚMINOWY, JAZMINOWY
– Skorá ieżowa ná popioł spalona, y záżywána, broni od poronienia [..]. CompMed 538.
patrz: JEZOWY, JEŻOWY, JEŻOWY
– Ktora głowá Iubilatá, A ktora prostego brátá [...] záiácháłá do wieczności. CompMed 710-711.
patrz: JUBILAT
– Iulep Rożany purguiący delikátny. CompMed 639.
patrz: JULEP
– Insi robią z soku wiśniowego Iulepek, ktory też ma moc iáko y konfekt. CompMed 640.
patrz: JULEPEK, ULEPEK, ULEPEK, ULIPEK
– przyday Aloesu tártego łotow dwá, kadzidłá, kolofoniey, oboygá po pułtorá łotá. CompMed 687.
patrz: KALEFONIA, KOLOFONIA, KOLOFONIA
– BAchus zuchwáły, záwraca głowę, Oczy záślepia, odmienia mowę. Rzuca iak káduk, niby co złego, Piiaká Trunkiem zára[...] nego. Iáko w báreły leiąc w káłdony, Womitem trapi ná obie strony. CompMed 106.
patrz: KAŁDON, KAŁDUN, KAŁDUN
– Inśi kwásem kápuśnym nie zbyt ostrym, (przydawszy másłá) głowę myią. CompMed 88.
patrz: KAPUŚNY
– Siodma Chorobá Zoładká, iest Cardialgia, to iest bol Zołądká. CompMed 192.
patrz: KARDIALGIA
– [...] inśi przydáią korzenia kurkumy tártego łotow 4. żeby był żołcieyszy [plaster] [...]. CompMed 664.
patrz: KARKUMA, KURKUMA, KURKUMA
– [...] Czyli ią [podagrę] Etná z siebie wydáłá, Z ogniem siárczystym by kátowáłá. Członki, junktury moie páliła, Dárłá, wierciáłá, y one mdliłá [...]. CompMed 386.
patrz: KATOWAĆ
– Nárzekasz ná mnie, że cię morduię, Strzykam y palę, srodze kátuię [mówi podagra] [...]. CompMed 390.
patrz: KATOWAĆ
– Iák ná kátowni zostawáć muszę, Gdyż ze mnie práwie wypiera duszę [podagra]. CompMed 388.
patrz: KATOWNIA
– Katar słony spływający. R. Succi LIquir drach: 2. Aloe lotae dr: 1. Mass: Pill: d. Cynoglos drach. S. cum Syrop: Viol: f. m. na raz brać po pięć pigułek małych idąc spać, kto zaś jest podległy ustawicznemu Katarowi, ten niech sobie każe otworzyć Kauterią w ręce, albo w nodze. CompMed 50.
patrz: KAUTERIA
– Leczenie w pierwszym y drugim stopniu náleży naywięcey ná alimentách, ostrość krwi temperuiących, iáko są bulliony, Galarety, polewki ćielęce, Kápłonie, Kuropátwie, Kászá ięczmienna, Ryżowa, SliMáki, z Rákow kontuzy, polewki migdałowe, Gelátiny z Rogu Ieleniego z Cynámonem etc. CompMed 429.
patrz: KONTUZ, KONTUZA
– Weś Ruty [...] Babki kończátey, to iest psich ięzyczkow. CompMed 540.
patrz: KOŃCZATY
– Ziele, ktore Się názywa kotcza miętá, często Się podkurzáiąc, czyni sposobnosć do poczęcia. CompMed 608.
patrz: KOTCZY
– Vlmaria, Barba Caprina, Kozia brodá [regestr ziół]. CompMed 29.
patrz: KOZI
– Kurzyć trzeba rzeczami smrodliwemi, iako to pierzem Pawim, Kuropatwim, skorą starą, Assą faetidą. CompMed 110.
patrz: KURZYĆ
– Czy znać teraz między wami, ktore [...] Kornetami, Batalniami, Kwefy y Bawoletami [...] ozdobiały swoie głowy. CompMed 707.
patrz: KWEF
– Weś Láchmusu tábliczkę, pokray, námocz w wodzie wapienney [...]. CompMed 681.
patrz: LACHMUS, LAKMUS, LAKMUS
– [...] tákże kąpiel Lágrowa, ábo brácká skuteczne są. CompMed 463.
patrz: LAGROWY
– Orzechy láskowe przypiekáne, z miodem prásnym záżywáne pomagáią. CompMed 151.
patrz: LASKOWY
– Oleyki destillowáne/ to iest: kminkowy, Hányszkowy, z Kopru Włoskiego, z Kopru prostego, látáwcowy, etc./ tákim robią sposobem [...]. CompMed 651.
patrz: LATAWCOWY
– Gorącość Wątroby, nie ma w sobie niebespieczeńśtwá, iednák ieżeli żołądek będźie źimny, á Wątrobá gorąca, (iáko pospolićie bywa) trudna iest do leczenia, chłodząc bowiem Wątrobę żołądek się bárdziey słábi. CompMed 271.
patrz: LECZENIE
– Sposobni są czásami do wesołośći, y śmiechu zbytniego, á czásami názbyt się smucą y boią, nágo rádzi legáią, zimná nie czuią, pámięć pospolićie miewáią wielką, że y dawne rzeczy wspomináią. CompMed 89.
patrz: LEGAĆ, LEGAĆ, LIGAĆ
– [śmierć na suchoty] pospolicie bywa lekka przy dobrey rekollekcyey [...]. CompMed 132.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– LIenteria iest Biegunká, w ktorey potráwy niestrawne (iák ták bywáią iedzone) przez stolec wychodzą. CompMed 219.
patrz: LIENTERIA
– Serwatká czysta często (z sokiem Limoniowym, álbo Rożowym syropem) záżywána, nád insze bárdźiey chłodzi Wątrobę, może iey zażyć y cum solo Anodyno minerali. CompMed 272.
patrz: LIMONIOWY
– Weś kwáśney wodki puł ćwierći łotá, spiritus vini 4. łoty, miodu prásnego dwá łoty, uczyń z tego liniment, ktorym nácieray często ięzyk. CompMed 78.
patrz: LINIMENT
– Dla ochłodzenia Wątroby, pić miásto piwá Tyzánnę z ieczmieniá wárzoną, przydawszy korzeniá z Lukrecyey, Graminis Ciborei, Acetisae, do ktorey może przydáwáć Syropu Limoniowego, álbo Rożánego, álbo z octu, álbo samę wodę przewárzoną pić, temisz iulepámi zapráwną, byle żołądek nie był temu przećiwny. CompMed 272.
patrz: LUKRECJA
– Ná zmienienie głosu z Kátháru. Weś Mánny Kálábr: łotow dwá, roztworz przy ogniu z Wodką Rożáną, przecedź, przyday soku Lukrecyowego, tłuczonego puł łotá, Cukru lodowátego szárego cztery łoty, zmięszay przy ogniu, niech tego chory záżywa po łyżce. CompMed 48.
patrz: LUKRECJOWY
– Ieżeli krwie z kászlem máło co (y z łechtániem Arteryey) wychodźi: znák iest że z nieyże samey zránioney pochodźi. CompMed 153.
patrz: ŁECHTANIE, ŁECHTANIE, ŁEKTANIE
– Ná szum w głowie y łupánie [lek]. CompMed 43.
patrz: ŁUPANIE
– [...] rożny bywa [kołtun], ieden szkodliwy, spráwuiący po kościach łupánie; bol głowy, w oczách záćmienie [...]. CompMed 396.
patrz: ŁUPANIE
– Ná suche strupy z łupierzámi [leki]. CompMed 519.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– Łupierze z Głowy spędza wodká wypalona z kwiátu wierzbowego [...]. CompMed 89.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– [...] pospolicie czyli drapiąc, czyli nie, opadáią łupierze niby łupiná z ryb [świerzb]. CompMed 487.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– Porrigo. Furfuratio, Łupieże z głowy [...]. CompMed 11.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– Druga przyczyna jest, zatwardzenie mecherzynki, w której żółć zostaje, które przeszkadza w chodzenia jej per ductum Chelidochum, do kiszek. CompMed 284.
patrz: MACHARZYNKA, MACHARZYNKA, MACHERZYNKA, MECHERZYNKA, MĘCHERZYNKA
– Humory szkodliwe, śćiągáiące się do sercá, iáko meláncholia, Cholerá, etc. tákże zápalenie sercá, guźik álbo wrzod, álbo krostki, Hyutides zwáne, álbo nábrzmienie Pericardij, tákże w samym sercu kámyczki, kostki, káwáłki mięśiste: bywáią przyczyną drzenia sercá. CompMed 172.
patrz: MALANKOLIA, MELANCHOLIA, MELANCHOLIA, MELANKOLIA, MIELANCHOLIA
– Pimpinella Germanica Biedrzeniec mnieyszy. [rejestr ziół] CompMed 26.
patrz: MAŁY
– Choroba tá, iáko y pierwsza iest długa, do leczenia bárdzo trudna, zkąd názywa się flagelium, álbo illusto Medicorum. Obraca się poczás w Mánią. CompMed 92.
patrz: MANIA
– Menta Saracenica, seu Graeca Márzymięta álbo Piwonia CompMed 25.
patrz: MARZYMIĘTA
– NAprzod zyzowátość żadną miárą uleczona bydź nie może, w dziećiách iednák świeżo urodzonych może, temi sposobámi, zrobić Mászkárkę z dziurkámi ná oczy, ktore máią bydź prosto oczu wyrobione, tę Mászkárkę zawsze kłáść ná twarz, żeby dziećię owemi dziurkámi prosto pátrzáło, czym się wzrok zyzowáty wyprostuie, miásto Mászkárki może z płotná kliionego zrobić nákryćie, ná same oczy, dziurki w nim porobiwszy. CompMed 61.
patrz: MASZKARKA
– Ná spárzelinę y ná inne zápálenia Máść chłodząca pewna. CompMed 480.
patrz: MAŚĆ
– [...] dáie się przestrogá, że iák chory záżył czego z pomienionych rzeczy; trzebá żeby chodził, álbo się ruszał ustáwnie, á ná żywot położyć Máterac z zioł odmiękczáiących, nápić się oleyku Migdałowego, z oleykiẽ Hányszkowym. CompMed 217.
patrz: MATERAC
– Ná okładánie żywotá, służą rożne Kátháplásmy, Máterace, Fomentá, Plastry, o czym masz náukę in Dyarrhaea y Lienteriae. CompMed 238.
patrz: MATERAC
– Womity pod czás bywáią kwáśne, czarne zielone, odrzygánia częste, po kiszkách burkotánie, pod czás tez nápada biegunkáz ostrości wielkiey humorow: uryná bywa pod czás mątná z czerwonym sedymentem, nápada y sercá drzenie, strzykánie w lewym boku y skakánie, co drudzy rozumieią że serce drzy, prágnienie wolne, dufność, bol głowy, szum w uszách, oczu záćmienie. CompMed 316.
patrz: MĄTNY, MĘTNY, MĘTNY
– Dáię się przestrogá ná záwsze żeby (záżywszy ze stali praeparowánego Medykámentu) nie siedzieć, áni leżeć, ále chodzić przynamniey z puł godziny. CompMed 282.
patrz: MEDYKAMENT
– Ziele, ktore Się názywa kotcza miętá, często Się podkurzáiąc, czyni sposobnosć do poczęcia. CompMed 608.
patrz: MIĘTA
– Oleiek z Kminu kramnego, Muszkátowy, Migdałowy, z Tátárskiego ziela, Miętczány, etc. są bárdzo dobre. CompMed 185.
patrz: MIĘTCZANY
– Weś wodki z kwiátu Bzowego, przyday do niey miodku Rożánego, octu, y Mirrhy trochę, zmięszawszy wraz, płocz często ćiepło, przy tym smáruy ie oleykiem Migdałowym, przydawsz ydo niego trochę oleyku z wosku. CompMed 78.
patrz: MIODEK
– Endivia silvestris, Sonchus Mlecz [regestr ziół] CompMed 23.
patrz: MLECZ
– Weś rosołu kurzego, warz w niem Slaz, Fiołkowe liście, Podrożnik, Mlecz. CompMed 197.
patrz: MLECZ
– Przyczyny powierzchne, y wnętrzne. Naprzod zbytnie picie trunkow gorących, á osobliwie gorzałki, tákże potraw zbyt korzennych częste zażywánie: Nagła Qgitácya, przeziębnienie, kászel wielki, z stłuczenie, spadek dzwigánie nagłe ćieżaru iákiego, mocowánie się etc. CompMed 154.
patrz: MOCOWANIE SIĘ
– Niech chory często iada chleb w winie słodkim moczony, iáicá miękko wárzone, zołedki iáiowe twárdo wárzone, Mięso wieprzowe a tłuste, y insze potráwy tłuste, słodko zapráwne, tákże Sálsasony. CompMed 181.
patrz: MOCZONY
– Weś [...] Aloesu Succotrinum názwánego, Modrzewiowey gębki Agaricus zwáney. CompMed 667-668.
patrz: MODRZEJOWY, MODRZEWIOWY, MODRZEWIOWY, MODRZEWOWY
– WEś gębki morskiey, gębek ktore na Roży polney wyrastáią, oboygá co chcesz [...]. CompMed 454.
patrz: MORSKI
– Znáki Dyssenteryey, Naprzod częste bárdzo operácye z morzyskami z wydymaniem, exkrementá wychodzą flegmiste, pod czás ze krwią pomieszáne, á pod czás ropiste, rdzáwe, zielone, żołte, czarne, białe, czásem samá krew czysta, á pod czás spiekła w sztukách, przytym gorączká, niespánie prágnienie, ápetytu utrácenie, w cienkich kiszkách około pępka. CompMed 229.
patrz: MORZYSKO
– Chory czuie z ktorych części ćiáłá iákoby wiátr, álbo mrowie ná głowie idące álbo słábość znáczna w teyże części. CompMed 108.
patrz: MROWIE
– WEś Gumi Seraphiunum, rospuściwszy octem námázuy go często. albo głowki mrowcze roztárszy śliną smárowáć Ięczmyk. CompMed 67.
patrz: MRÓWCZY
– Oprocz tego, Muszkułow abdominis żápalenie, ma wielkie podobieństwo zápalenie wątroby, zárázem trzebá dobrze rozeznáć, ztąd osobliwie, że Muszkułow zápalenie wdłusz się przez żywot wydaie około pępká. CompMed 277.
patrz: MUSKUŁ, MUSZKUŁ, MUSZKUŁ
– [...] do gárcá álbo álembiká, zá káżdym nábiciem, włożyć kilká trzasek sczyp smolnych [...]. CompMed 653.
patrz: NABICIE
– [...] niech ták moknie [nasienie] [...] nábiy w álembik czysty [...]. CompMed 651.
patrz: NABIĆ
– Ná spuchnienie Dźiąseł. NAprzod przystáwienie do nich piiawek iest pożyteczne, ále nie záwsze, gdyż pod czas więcey humorow przyćiagnie, zkąd większa nábrzmiáłość, á czásem exulcerácya. CompMed 76.
patrz: NABRZMIAŁOŚĆ
– ZYły, ktore się názywáią Venae Haemorrohoidales, często nábrzmiewaią, czym nieznośny bol sprawuią: Przyczyná nábrzmiáłośći, y bolu ze krwi bywa, ktora álbo iest gruba z Meláncholią zmieszána, álbo iest zbyt ostra, ktora niemogąc otworzyć Orisicia Venarum: zápálenie z nabrzmieniem przynośi, zkąnd bywa bol nieznośny. CompMed 263.
patrz: NABRZMIEWAĆ
– Na wygubienie Myszy procz innych rożnych sposobow, ten iest osobliwszy, tám gdźie ich iest wiele, postáwiay ogniá w naczyńkách iákich tu i owdzie, ná ten ogień álbo węgłe, kłádź skorki álbo łupiny z cybule, żeby się kádźiło, co raz przykładáiąc, gdy to raz, y drugi y trzeci uczynisz, wszystkie wyżdychaią [!], rzecz pewna. CompMed 697.
patrz: NACZYŃKO
– Opiata też w tey chorobie dobrze się nádáią. CompMed 175.
patrz: NADAWAĆ SIĘ
– Bálsam náturalny, iest bárdzo skuteczny [na kamień nerkowy]. CompMed 337.
patrz: NATURALNY
– Dziąsłá częśćią bywáią czerwone, częśćią żołtáwe nabrzmiałe, czásem świrzbiące, z ktorych krew wodnista odchodzi; przytym ślin z ust częste odchodzenie, przez spluwánie, niespánie, w niektorych żáś wielkie ospálstwo, oddech ćięszki, Kászel, nauzea, ápetytu utrácenie żywot czasem wolny, á czásem trudny do stolcow, bokow rozdęćie bol w zywoćie, ná nogách wydáią się plámy, álbo krostki, częśćią śine, czerwone, á pod czás czarne, á nie tylko ná nogách, ále też y ná wstydliwych mieyscách [...]. CompMed 321.
patrz: NAUZEA, NAUZEA, NAUZJA
– Ieżeli kto w czym iáki błąd postrzeże, niech wybaczy nieudolności moiey. CompMed 4.
patrz: NIECH
– [...] nieprzystoyna rzecz polskim ięzykiem opisywáć ią [gonoreę]. CompMed 411.
patrz: NIEPRZYSTOJNY
– Ieżeli w zawrocie, nie tylko obiętká obraca się w koło, ále też y głowá (z zaćmieniem Oczu) znáczy wielkie niebespieczeństwo [...]. CompMed 103.
patrz: OBJĘTKA
– Iezeli fluxus seminis pochodzi z gorącości wielkiey, dobra rzecz nosić blachę ołowiáną ná ná krzyżách. CompMed 580.
patrz: OŁOWIANY
– Przyłoż ná zęby chlebá ośrzodkę ćiepłą, ieżelić to niepomoże, wytrway, á samo ustánie. CompMed 71.
patrz: OSRZÓDEK, OSZRODEK, OŚRODEK, OŚRODEK, OŚRÓDKA, OŚRÓDKA, OŚRZODEK, OŚRZÓDKA
– [chorzy na suchoty] ieść máią ćielęćinę [...] ráki [...] ślimaki, ostrygi, zołwie [...]. CompMed 134.
patrz: OSTRYGA, OSTRYGA, OSTRZYGA
– Pospolicie osutki leczą kąpielámi, y smárowaniem. CompMed 477.
patrz: OSUTKA
– Maculae Hepaticae Osutká CompMed 11.
patrz: OSUTKA
– Bywa też osutká ze złey dyspozycyey, nayczęściey wątroby. CompMed 478.
patrz: OSUTKA
– Sposoby leczenia osutki. CompMed 476.
patrz: OSUTKA
– I tá kąpiel ná osutkę pewna. CompMed 477.
patrz: OSUTKA
– Ná Plámy y Osutkę Dobry iest oleiek z wosku, smáruiąc niem. CompMed 86.
patrz: OSUTKA
– Z Dwoiákiey przyczyny przydáie się Osutká, to iest álbo z chumorow złych, ostrych ... we krwi zostáiących [...] álbo z czárow, co się nayczęśćiey przytrafia. CompMed 476.
patrz: OSUTKA
– Likwor twarz czyszczący,to iest spędzaiący wszelkie plámy,osutkę, liszáie, piegi, krosty, ogorzelinę. CompMed 678.
patrz: OSUTKA
– Przyczyná tey choroby iest [...] materya osobliwym sposobem w macicy zkorumpowána lubo samá przez się lubo z przyczyn powierzchownych, iáko z zápachu rzeczy pachniących, Pizmá, Zibetu, Ambry. CompMed 612.
patrz: PACHNĄCY, PACHNIĄCY
– Swinskie łáyno, zmieszáne z pácyną z piecá piekárskiego wziętą znácznie krew zátrzymywa. CompMed 452.
patrz: PACYNA, PACYNA, PACZYNA, PECZYNA, PĘCZYNA
– Ná czoło y skronie y kark przyłoż pácynę z piecá rostworzoną octem. CompMed 452.
patrz: PACYNA, PACYNA, PACZYNA, PECZYNA, PĘCZYNA
– Niemász teraz pálatynki, Ni szrynkierki, ni szmácinki. Wszystko w trunnie, w ropie zgniło, Czym się marny proch zdobiło. CompMed 708.
patrz: PALATYNKA
– Julep z Octu [...] służy osobliwie w gorączkách, mieszáiąc z wodą y piiąc, tákże ná palenie w żołądku, y zgagę. CompMed 645.
patrz: PALENIE
– Ten bol y palenie ku nocy bárdziey się wzmaga [karbunkuł]. CompMed 601.
patrz: PALENIE
– Weś Lagru winnego [...] day go wypalić do piecá gdzie wapno álbo cegłę palą, żeby go podwierzch włożono. CompMed 679.
patrz: PALIĆ
– Ieżeli zäś w samym sercu urośnie kamyk álbo kostká: [...] Palpita infestuie tákich áż do śmierci. CompMed 174.
patrz: PALPITA
– Palpitatia nie tylko wydaie się przez dotykánie, ále pod czás ták wielka bywa, że áż żebrá podnosi. CompMed 173.
patrz: PALPITACYJA
– Częsta y nagła mdłość (przy Pálpitácyey) nápádaiąca, częstokroć śmierć przynosi nagłą. CompMed 174.
patrz: PALPITACYJA
– Weś Terpentyny Weneckiey [...] włoż do panwi, álbo kociełká [...] naley wody w kociełek, podpal żeby woda wrzáłá. CompMed 685-686.
patrz: PANEW
– WEś Wáysztynu y Soli rowne części, włoż do worká, grzey ná Panwi. CompMed 76.
patrz: PANEW
– Pánią dziedziczną iestem ia w tobie [mówi podagra]. CompMed 391.
patrz: PANI
– Febris alba, Mortus virgineus, Cerá bláda Pánieńska. CompMed 15.
patrz: PANIEŃSKI, PANIEŃSKI, PANIĘSKI
– By odrobił Pánszczyznę, Pan oto niestoi, Ze chłop o głodzie robi, bo się plagi boi. CompMed 399.
patrz: PAŃSZCZYZNA
– S. pulv. divid. in 6. part. aequal daway codzień po iednym pápierku w serwatce przewárzoney. CompMed 320.
patrz: PAPIEREK, PAPIEREK, PAPIREK
– Polipodium, Páproć dębowa [regestr ziół]. CompMed 27.
patrz: PAPROCZ, PAPROĆ, PAPROĆ
– Kto chce więcey wiedzieć, niech czyta Autorow szeroko o tey chorobie piszczących, y sposoby do leczenia podáiących, tu dość ná pápugę. CompMed 581.
patrz: PAPUGA
– Kolor Ponso, y Amorant [!], Aurora, Kafe Blamorant, Dyszer, y Gryalinowy, Papuży, y Sosenkowy. CompMed 709.
patrz: PAPUZI, PAPUŻY, PAPUŻY
– Na poiedynki nie raz wyzywa, Zkąd párágrafy po gębie miewa [Bachus]. CompMed 390.
patrz: PARAGRAF
– Oprocz Bálsamu nácieráć głowę często wodką Páráliżową z mrowek zrobioną. CompMed 115.
patrz: PARALIŻOWY
– Zmieszay [maść] y smáruy párchy, czyli świerzb. CompMed 488.
patrz: PARCH, PARCHA
– Lepra Iudaeorum, Parchy. CompMed 16.
patrz: PARCH, PARCHA
– Nie tylko kołtony moczą [żydzi], ále też y sami się w piwách, w gorzałkách kąpią, y one párchámi zárażáią. CompMed 393.
patrz: PARCH, PARCHA
– O Parchach. PArchow álbo Swierzbu iest kilká rodzáiow. CompMed 487.
patrz: PARCH, PARCHA
– Koliczny záś [ból] niestáteczny iest, raz w tym, drugi raz w owym mieyscu párcie, y bole spráwuiący. CompMed 207.
patrz: PARCIE
– Naprzod bol w boku lewym álbo w práwym z kłociem z párciem. CompMed 156.
patrz: PARCIE
– Przypadáią też pod czás przed Pároxysmem womity, párcia, rozdymánie {objawy epilepsji]. CompMed 108-109.
patrz: PARCIE
– Iliaca passio, Párcie, álbo bol bárdzo cięszki w kiszkách cieńszych z womitámi przydáiący się. CompMed 14.
patrz: PARCIE
– Gorączká wolnieysza, párcie y bol w boku nie ták dokuczáiący [objawy nieprawdziwej pleury]. CompMed 156.
patrz: PARCIE
– Samę Páryetáryą z Trybulą zwierciawszy przyłoż ná krzyże. CompMed 333.
patrz: PARIETARYJA
– WEś liścia wierzbowego, Párietáryey polney Dryakwi, Zánklu, káżdego po dobrey garści. CompMed 517.
patrz: PARIETARYJA
– Po Pároxysmie chory nie pámięta co się z nim działo. CompMed 109.
patrz: PAROKSYZM
– W Sámym Pároxyzmie obudzić chorego á naylepiey strzelić mu nád głową. CompMed 155.
patrz: PAROKSYZM
– Jeżeli w tey chorobie oddech nie bárdzo się tłumi, y pároxysmy nie często się odbywáią, są znáki dobre. CompMed 612.
patrz: PAROKSYZM
– Trzecia [febra] zowie się Duplex, to iest: kiedy ieden dzień wolny, á dwá nástępuiące niewolne od pároxysmu. CompMed 417.
patrz: PAROKSYZM
– Choćby skorá oblázłá z chłopá párszywego, Pan tego nieuważa, dla zysku swoiego. CompMed 399.
patrz: PARSZYWY
– W pártykularnym Páráliżu, ktory pochodzi, álbo ze krwie złey, álbo z spadku [...] może krew bespiecznie puścić CompMed 122-123.
patrz: PARTYKULARNY
– Łatwo kámień urodzić się może, należy do tego dziedziczna dispozycya, to iest z Rodzicow na dzieci spadáiąca choroba, y inne pártikularne przyczyny. CompMed 616.
patrz: PARTYKULARNY
– W rożnościách potraw nayduie się wiele pártykuł ostrych, iáko to siárczystych, Sáletrzánych, Słonych. CompMed 515.
patrz: PARTYKUŁA
– Tákże powiesiwszy ná szyi Jaspisz czerwony stánowi krew, álbo Krwáwnik kámień, ktory często w pierścieniách bywa. CompMed 592.
patrz: PIERSCEN, PIERSCZIEN, PIERŚCIEŃ, PIERŚCIEŃ, PIERZCIEŃ, PIĘRŚCIĘŃ
– O Rożnych chorobách piersi Białogłowskich CompMed 570.
patrz: PIERŚ
– Weś korzenia tátárskiego ziela, ostruż ie, y pokray płásko, włoż do garnká. CompMed 648.
patrz: PLASKO, PŁASKO, PŁASKO
– [...] przecedziwszy [dekokt] przez płat sukienny, schoway ná zimno [...]. CompMed 404.
patrz: PŁAT, PŁATA
– WYkroy z Sáfianu cztery okrągłe płateczki [...]. CompMed 511.
patrz: PŁATECZEK
– [...] álchermes z winem rozmąciwszy/ przykładáć ku sercu płatek szkárłátny, tym nápuściwszy. CompMed 629.
patrz: PŁATEK
– [...] nácieray [maścią] wprzod mieysce płatkiem Sukiennym nátárszy, áż záczerwienieie [...]. CompMed 521.
patrz: PŁATEK
– Służą przytym płokánia rożne chłodzące [na zapalenie gardła]. CompMed 79.
patrz: PŁOKANIE, PŁOKANIE, PŁUKANIE
– W tákiey chorobie Opiata są záwsze podeyrzáne, lepiey się od nich wstrzymáć miásto nich warz mákowski w wodzie, maczaiąc w niey chustę, okładay głowę. CompMed 94.
patrz: PODEJRZANY
– Tinea, Kiedy włosy sztukámi od nieiákich robakow podgryzione wypadáią. CompMed 11.
patrz: PODGRYZIONY
– Podkurzanie koziemi rogámi, wielce skuteczne iest [przy porodzie], tákże Gálbánem. CompMed 603.
patrz: PODKURZANIE
– Częste podkurzanie się rozmárynem, tákże drzewem Lignum Aloes, zwánym, wielom pomaga. CompMed 608.
patrz: PODKURZANIE SIĘ
– O Podnoszeniu się Mácicznym. Byłá stárodawnych Medykow opinia, ktorą y teraz niezupełni Medycy trzymáią, iákoby Matrix miałá tám y sám chodzić po żywocie. CompMed 615.
patrz: PODNOSZENIE SIĘ
– Pokurczenie onych z wiátrow [...] tákże ściśnienie kiszek, od humoru ná wierzchu zostáiącego [jest przyczyną kolki]. CompMed 206.
patrz: POKURCZENIE
– Weś korzenia Polipodij, Kopru włoskiego, Szpárágowego. CompMed 516.
patrz: POLIPODA, POLIPODIA, POLIPODIUM
– Ból wielki w żołądku pałający, kolący, siepający, rozszerzający, który w grzbiecie czuć się daje, przytym nabrzmiałość żołądka znaczna, pod czas tak znaczna, że nietylko dotykaniem, ale i naoko widzieć się daje łopatki się na dół ociągają, oddech cięszki, w połykaniu trudność, rzyganie częste, womity podczas podczás nieco pomieszane ze krwią, gorączka wnętrzna znaczna. CompMed 196.
patrz: POŁYKANIE
– Dla pomagánia prędkiego zbieránia, iest osobliwy Plaster. CompMed 598.
patrz: POMAGANIE
– Pomatá. Weś sadłá wieprzowego [...] warz w soku iábłecznym świeżym, a wystałym. CompMed 660.
patrz: POMATA
– Pomex rospalony zgaś w Winie po dwá rázy. CompMed 72.
patrz: POMEKS
– Oko [...] wypukłe, pomrugliwe, znáczy serce boiaźliwe. CompMed 702.
patrz: POMRUGLIWY
– Trzeci czás Supparationis, to iest gdy się [ospa] doskonále wyda y ponábiera. CompMed 563.
patrz: PONABIERAĆ SIĘ
– Zyły in Orificio ani to iest, w pośladku [...] otwieráne bywáią piiawkámi, gdy świerzbią y gdy ponábrzmiewáią. CompMed 32-33.
patrz: PONABRZMIEWAĆ
– Fandievenis ponderaty, wszystko zgniło... CompMed 709.
patrz: PONDERATA
– ...náwyrzynay kiiow Berberysowych, z ktorych iedne poostruguy ze skory... CompMed 698.
patrz: POOSTRUGIWAĆ
– Kurcz z rány w ktorey są Nerwy poprzecináne, czásem śmierć przynosi. CompMed 127.
patrz: POPRZECINANY
– Jeżeli będzie opárzenie prochem, ą spryszczy się ciáło, trzeba pryszcze poprzestrzygáć, á proch igłą, álbo czym innym powybieráć. CompMed 479.
patrz: POPRZESTRZYGAĆ
– ...lipkość onychże [humorów złych] gdy do zmarszczkow żołądká poprzylegáią [przyczyna braku apetytu]. CompMed 177.
patrz: POPRZYLEGAĆ
– ...kiedy máterya Sczkawkę spráwuiąca, w samym żołądku iest, iáko to humory ostre: do zmarczkow[!] żołądká po przylegáłe. CompMed 182.
patrz: POPRZYLEGAŁY
– Przyczyny Dycháwice są te. Naprzod poprzylegánie humorow kliiowátych, w około Arteryey dechowi służącey. CompMed 140.
patrz: POPRZYLEGANIE
– Posadzą chorego [...] ná padołku Mężá iákiego mocnego [...] Strząśnie nim z gory ná doł kilká rázy, y záraz obie ręce do stop dobrze poprzywięzuie. CompMed 348.
patrz: POPRZYWIĄZYWAĆ, POPRZYWIĘZOWAĆ, POPRZYWIĘZYWAĆ
– Dysenterya, iest rożnych humorow, z ropa y ze krwią zmieszánych, z morzyskámi, zgorączką, z prágnieniem z niespániem, ápetytu utráceniem, z kiszek ustáwicznego poruszenia, álbo sczypánia od humorow ostrych, niekiedy z poránieniem, y owrzedzeniem onychże, przez stolec odchodzenie CompMed 228.
patrz: PORANIENIE
– Weś nasienia száleiowego, Porowego, Cybulánego, rowne części... CompMed 75.
patrz: POROWY
– Vpiecz chlebá dwá bochny ięczmiennych, prosto z piecá poroskraway, uwiń w chusty y poprzykładay do bokow chorego. CompMed 550.
patrz: POROZKRAWAĆ
– Iusi iáskołki żywo porozrzynáne przykłádaią [na głowę - lek na szaleństwo]. CompMed 94.
patrz: POROZRZYNANY
– ...przyday Aloesu [...] posmaż z godzinę, iák się ustoi schoway, iest [ten pokost] bárdzo schnący, y rány świeże bárdzo prędko goiący, zápusczáiąc nim ciepło. CompMed 687.
patrz: POSMAŻYĆ
– [...] áby [...] umieli poznawáć choroby, náczym wszystká rzecz należy, według áxiomá pospolitego. Medicus in tantum bene curat, in quantum bene cognoscit. CompMed 3.
patrz: POSPOLITY
– [...] guzy po głowie, potłuczone lice [...] [pijak po bójce]. CompMed 400.
patrz: POTŁOCZONY, POTŁUCZONY
– Ziołá drobno pokray, insze rzeczy zgrubá potłucz [...]. CompMed 49.
patrz: POTŁUC
– Iedno drugie potłucze, oczy popodbiia [małżeństwo pijackie]. CompMed 400.
patrz: POTŁUC
– [...] wszystko pokráiawszy y potłukszy, włoż do naczynia szklánego [...]. CompMed 636.
patrz: POTŁUC
– Wszystko potłukszy, y pokráiáwszy, warz w kwarcie winá [...]. CompMed 58.
patrz: POTŁUC
– [...] wszystkie medicamentá w ktore castereum wchodzi skuteczne są do potłumienia kwáśności [...]. CompMed 623.
patrz: POTŁUMIENIE
– Sposoby do Leczenia [śledziony] Naprzod służą [...] powierzchne aplikacye: to iest plastry, materace, linimenta, etc. CompMed 310.
patrz: POWIERZCHNI, POWIERZCHNY
– NAprzod uważyć pilnie, z iákiye przyczyny bol głowy pochodzi, ktorą przez należyte sposoby oddalić potrzebá. Ieżeli z powierzchniey przyczyny łátwo y prędko uleczyć się może ieżeli ze wnętrzney, trudniey ná to podáią się sposoby ták w pospolitośći, iáko y w osobnośći. CompMed 41.
patrz: POWIERZCHNI, POWIERZCHNY
– NAprzod Káthar pozbywa się przez poty, przez purgánse, przez Enemy, przez applikácye powierzchowne, przez kurzenia, przez dietę, przez ágitácyą, iákoż ludzie prácowići nieznáią Kátháru. CompMed 47.
patrz: POWIERZCHOWNY
– Piąta [ruptura] Carnosa to iest mięsista. Szosta Varicosa, to iest gdy się żyły w kupę powiklą. CompMed 503.
patrz: POWIKLIĆ SIĘ
– Varix, Iest powikłánie álbo pozbiegánie się żył, z ktorych gdy się iedná otworzy, záledwie krew się ustánowić może. CompMed 10.
patrz: POWIKŁANIE
– Cienie Kryształowe weź wody wapienney czystey, powleway do Bań. CompMed 682-683.
patrz: POWLEWAĆ
– ...warz z pułgodziny [...] iák powre odley [wodę] y przepłocz inszą... CompMed 649.
patrz: POWRZEĆ
– W eś Pigew [...] ostruż ie y powydrożay, włoż do garnká, náley wodą, warz áż zmiękną. CompMed 648.
patrz: POWYDRĄŻAĆ
– Więc y z przyodziewku ogołociłá, Suknie, rządziki powywłoczyłá [Wenus- dworska choroba]. CompMed 413.
patrz: POWYWŁÓCZYĆ
– w dmuchuy [...] Cinober, Gryszpan, gdy pozásypuiesz, wsyp ná ostatku mąki rżany... CompMed 697.
patrz: POZASYPOWAĆ, POZASYPYWAĆ
– WĄtroby zatwárdzenie, iest pośćiskánie, álbo pozátykánie żył, idących á Porta et cara, á pod czás y samey Parenchimatis, to iest, istności wątroby, do prześcia humorow náturálnych, y álimentu dystrybucyey przeszkadzaiące Máterya zátykáiąca pory, lubo żyły... CompMed S2.
patrz: POZATYKANIE
– ...zrázu tá wodá będzie bez koloru [...] potym iák się wystoi powlewáy do Bań, dobrze pozáwięzuy, y schoway. CompMed 681.
patrz: POZAWIĄZYWAĆ, POZAWIĘZYWAĆ
– Varix, Iest powikłánie, álbo pozbiegánie się żył, z ktorych gdy się iedná otworzy, záledwie krew się ustánowić może [słownik]. CompMed 10.
patrz: POZBIEGANIE SIĘ
– NAprzod Káthar pozbywa się przez poty, przez purgánse, przez Enemy... CompMed 47.
patrz: POZBYWAĆ SIĘ
– Gdy glisty przez ustá álbo przez stolce w gorączce pozdycháłe pokażą się: znák iest máligny. CompMed 419.
patrz: POZDYCHAŁY
– Hedera terrestris. Konrádek, Bluszcz ziemny. CompMed 23.
patrz: POZIEMNY, POZIOMNY, POZIOMNY
– WYkroy z Sáfianu cztery okrągłe płateczki, ktore pozlepiay, y násmáruy w około Emplastrio Oxyfroces. CompMed 511.
patrz: POZLEPIAĆ
– Ktoż maiący zdrowy rozum, widząc tákie strászydłá ná głowách [kołtun], miáłby to przypisać náturálnemu powikłániu, albo pozrastániu włosow. CompMed 394.
patrz: POZRASTANIE
– Milum solis, Wroble proso. CompMed 26.
patrz: PROSO
– Wielu álbowiem iest niedoskonáłych lekárzow, ktorzy leczenia tey choroby [dworskiej] podeymuią się, á náwet y báby, chłopi prości, żydzi, etc. CompMed 406.
patrz: PROSTY
– Odwłoczenie bowiem puszczenia [krwi] dla przeciwnych aspektow, wielom ruinę w zdrowiu przynosi. CompMed 34.
patrz: PRZECIWNY
– Weś Cynámonu [...] przepal przez álembik wolnym ogniem. CompMed 633-634.
patrz: PRZEPALIĆ
– Ustá też trzebá przez gwałt otworzyć dla wolnieyszego oddechu [...]. CompMed 115.
patrz: PRZEZ GWAŁT
– Senecio, Przymiętowe ziele [regestr ziół]. CompMed 28.
patrz: PRZYMIĘTOWY
– Enemy tákże są pożyteczne, ktore máią bydź przymocnieysze. CompMed 140.
patrz: PRZYMOCNY
– Nayosobliwsza iest z głow ySkopowey wárząc ią, przydawszy Roży suchey, ieczmieniá przypálonego, y Caudam Equinam, to iest, Equisetum, z Cukrem, y z żołtkámi iáiowemi; także dobre są z mleká z żołtkámi, iáiowemi, przydawszy szárego Cukru, y łoiu Kozłowego. CompMed 234.
patrz: PRZYPALONY
– ...pozyngowawszy [pierniki] piwem kłaść do piecá, y wyiąwszy ie iák się przypieką, znowu ie zyngowáć miodem... CompMed 672.
patrz: PRZYPIEC SIĘ
– Orzechy laskowe przypiekáne z miodem prásnym záżywáne pomagáią [na kaszel]. CompMed 147.
patrz: PRZYPIEKANY
– ...należy też do tego [pleury] zápalenie błony, dzielącey płucá (ktora názywa się Mediastinum) tákże y płuc do żeber przyrośnienie... CompMed 156.
patrz: PRZYROŚNIENIE
– Nakray korzenia Przystępowego, włoż do garnká... CompMed 678.
patrz: PRZYSTĘPOWY
– WEś Krochmalu łotow 4. żywice łot ieden, zmięszay nád ogniem: rościągni ná chuście włosow przystrzykszy obłoż ciepło... CompMed 89.
patrz: PRZYSTRZYC
– ...niech mokną [zioła] przez noc, dobrze przytkawszy naczynie, názáiutrz przyley winá dobrego gárniec. CompMed 667.
patrz: PRZYTKAĆ
– Uryná Dziecięca z oliwą y miodem zmieszána y przywárzona dobra iest [przeciw puchlinie]. CompMed 300.
patrz: PRZYWARZONY
– Cetula faetida, Psi rumienek [...]. CompMed 22.
patrz: PSI
– Weś [...] pietruszki, złotowierzby, psinku, rumienku po gárści. CompMed 347.
patrz: PSINEK
– Y owszem káżda żołć iest dobra ná słuch, á osobliwe Pstrągowa, Węgorżowa, Záięcza, Krucza, ieszcze lepiey pomaga essencya z nich wyćiągniona, tákże Wodká z mrowek y miody wypalona iest dobra. CompMed 54.
patrz: PSTRĄGOWY
– REGESTR Rzeczy tey ksiąszki [...] Dziąsłá puchniące. CompMed 718.
patrz: PUCHNĄCY, PUCHNĄCY, PUCHNIĄCY
– ...przyday [...] Boraxu, álbo Purisu Weneckiego, po puł ćwierci łotá. CompMed 585.
patrz: PURYS
– O Puszczániu się ząbkow dzieciom. CompMed 449.
patrz: PUSZCZANIE SIĘ
– Y owszem wielu sie ná tę ckorobę uzdawiáią, záżywáiąc proszku z samego Rhabarbarum w Konfekcie Rożowym co dzien, dokłada się iednák żeby Rhabarbarum było práwdziwe, wielkie bowiem oszukánie bywa w niem [...]. CompMed 248.
patrz: RABARBARUM, RABARBARUM, RABARUM, REUBARBARUM, REUBARBARUN, REUMBARBARUM
– Osmy znák iest [kamienia w nerkach]. Náuzea, y womity dla społeczności nerek z żołądkiem przez membránę á peritoneo per nervum sextae coniugationis z ktorych dwie od nogi od zołądká idą do nerek: zkąd flegmá, cholerá żołtá, álbo rdzáwá odchodzi. CompMed 330.
patrz: RDZAWY
– Czy znać teraz [po śmierci] [...], które rączki w rękáwiczkách, Nogi w przepysznych trzewiczkách. Zá żywotá więc bywáły, Gdy się ludziom podobáły. CompMed 707-708.
patrz: RĘKAWICZKA
– Powierzchowne sposoby do zgłádzenia zbytniego rumieńcu są te [...]. CompMed 83.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Znáki pospolite nástępuiącey Ospy [...] oczu odmiáná, y świerzbienie, twarzy nábrzmiáłość, y rumieniec [...]. CompMed 561.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Znáki Choroby [dworskiej] [...] cera bláda, niektorym często rumieniec się ná twárzy wydáie. CompMed 401.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Modá bowiem teráźnieysza świátowa: ochydziwszy sobie rumieniec, (na ktory przedtym rożnych sposobow záżywáłá) niezwyczáynych y bárdzo szkodzących zdrowiu sposobow używa, áby białości dostąpiłá [...]. CompMed 82-83.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– [...] znaki Choroby. Naprzod [...] rozpalenie ktore się ná twárzy wydáie, przez rumieniec [...]. CompMed 315.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Wodká wypalona z przestępowego korzenia (myiąc się nią) spędza rumieniec, krosty [...]. CompMed 84.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Czy znáć teraz między wámi [...] Ktora w mászkárce chodziłá. Gębę w pokrowcu nosiłá. Rumieniec zmyslony miáłá [...]. CompMed 707-708.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Wodká z żabiego skrzeku [...] czyści twarz, y rumieniec gási [...]. CompMed 84.
patrz: ROMIENIEC, RUMIENIEC, RUMIENIEC
– Chamomilla, Rumienek ogrodny [...]. CompMed 21.
patrz: ROMIONEK, RUMENOK, RUMIANEK, RUMIANEK, RUMIENEK, RUMINEK
– Cetula faetida, Psi rumienek [...]. CompMed 22.
patrz: ROMIONEK, RUMENOK, RUMIANEK, RUMIANEK, RUMIENEK, RUMINEK
– Chamomilla Romana, Rumienek włoski [...]. CompMed 21.
patrz: ROMIONEK, RUMENOK, RUMIANEK, RUMIANEK, RUMIENEK, RUMINEK
– Warz ruminek w wine [!] piy często, urynę pędzi [...] toż czyni sok z belice często pity. CompMed 346.
patrz: ROMIONEK, RUMENOK, RUMIANEK, RUMIANEK, RUMIENEK, RUMINEK
– Tám gdzie pluskwy przebywáią pozácieray wapnem niegászonym, rospráwnym żołcią wołową. CompMed 690.
patrz: ROZPRAWNY
– Gdy się iuż chorobá [suchoty] bárdzo záweźmie, iágody sinieią, ktore się przedtym rumieniły, twárz blednieie [...]. CompMed 131.
patrz: RUMIENIĆ SIĘ
– Więc y z przyodziewku ogołoćiłá, Suknie, rządziki powywłoczyłá (=Wenus, dworska choroba). CompMed 413.
patrz: RZĄDZIK, RZĄDZIK, RZĘDZIK
– Aloe z sokiem rzodkwiánym zmieszáne wpuszczamy w ucho. CompMed 52.
patrz: RZODKWIANY
– Weś [...] drzewá Sandáłu, Cytrynowego, etc. káżdego mniey nieżeli się kładzie, do Alembika, záwiąż álbo záwiń do chustki. CompMed 669.
patrz: SANDAŁ, SANDAŁ, SZANDAŁ
– Tłustość Węgorzowa, tákże Kretowa, Oleiek z Migdałow gorżkich, Wężowe sádło wpuszczay w uszy, słuch nápráwuie. CompMed 53.
patrz: SŁUCH
– Chceszli mieć sporo oleyku, każ same kwiecie osmykiwáć z piolunu do námoczenia, z nich tylko bowiem oleiek bywa, á łodygi zá nic ważą. CompMed 653.
patrz: SPORO
– Ná stłuczenie gdy ciáło zásinieie [leki]. CompMed 597.
patrz: STŁUCZENIE
– Plaster Wulfowski [...] Iest bárdzo skuteczny ná rány, ná bole Artektyczne, na stłuczenia etc. CompMed 663.
patrz: STŁUCZENIE
– Ieżeli pochodzi [mdłość] z defektu álimentu, w ten czás Winem dobrym chorego posiláć, polewkámi sytnemi, bulione, etc. CompMed 169.
patrz: SYTNY
– Młotki, piłki, srubsztáki noże, y nożyce [...] Wlecze [pijaczka] wszystko do żyda, iákby do kramnice. CompMed 400.
patrz: SZRUBSZTAK, ŚRUBSZTAK, ŚRUBSZTAK
– Slimaki stłuczone y przykładáne około szyi rospędzáią slinogorz. CompMed 526.
patrz: ŚLEMAK, ŚLIMAK, ŚLIMAK
– Ná zápalenie slinnych iágod, ktore Tonsillas zowią, służą tákże w zwyż pomienione medykamentá CompMed 52J.
patrz: ŚLINNY
– Nábrzmienie slinnych iágod, ktore Tonsillas, álbo Amygdalas zowią CompMed 71.
patrz: ŚLINNY
– Ná nábrzmienie iágod ślinnych [leki] CompMed 78.
patrz: ŚLINNY
– Iedzeni tłustych potraw częste, czynią śliskośc żołądká, ápetyt odeymuią, tákże zbytnie picie Win mocnych, żołądek słábią. CompMed 177.
patrz: ŚLISKOŚĆ
– Znáki są te. Naprzod krostka pod nosem, álbo nákształt brodawki guzik popieláty świerzbiący [wyrasta], ktory drapiąc y trząc śliwi się, potym oboie wárgi krostami obsypuie [...]. CompMed 57.
patrz: ŚLIWIĆ SIĘ
– W Dysenteryey nie ták często bywa wydymánie; tu záś ustáwiczne, przytym in Tenesmo wychodźi trochę śluzu, to iest, kliowatey Máteryey, álbo ropistey ze krwią, w Dysenteryey záś máterya rożnego koloru, y wiele iey odchodzi. CompMed 240.
patrz: ŚLOZ, ŚLUZ, ŚLUZ
– Pospolita tez tá chorobá młodym, gdy w głębokim śnie pod się pusczáią, álbo też gdy się im śni, że na dworze to odpráwuią. CompMed 364.
patrz: ŚNIĆ SIĘ
– Śni się im [melancholikom] często o pogrzebách, o trupách, o grobách, że po nich chodzą, y z umárłemi gádáią. CompMed 701.
patrz: ŚNIĆ SIĘ
– Z kąd ią Medycy Lues przezwáli, By się zarázy tey wárowáli [...] Młodzi rospustni, świátowniczkowie, Złego ćwiczenia, źli synaczkowie. CompMed 415.
patrz: ŚWIATOWNICZEK
– Bokámi świeci, iákby z niewoli, Głod niedostátek, áż głowa boli [wielbiciel Wenus]. CompMed 413.
patrz: ŚWIECIĆ
– Weś kwartę winá stárego, włoż w nie kilká gałek Gálásu przetłuczonego iágod tarkowych garść, warz w gárnuszku záspuntowawszy, macżay w tym chustkę zákładay ćiepło, często macżáiac, wpráwiwszy wprzod ielito tym sposobem, zgrzey piwá z Oliwą álbo z másłem, maczay w niem pálce, wpraw, y záraz pomienione wino przyłoż Item. CompMed 245.
patrz: TARKOWY
– Ziele zwane Tránk, ná proch stárte daiąc go ná raz łyszkę w czymkolwiek: mocz zatrzymány wyprowadza. CompMed 337.
patrz: TRANK
– Z ust fetor, nosa opádnienie, álbo ugnicie (sc. dworska choroba) CompMed 402.
patrz: UGNICIE
– NAprzod uważyć pilnie , z iákiye przyczyny bol głowy pochodzi, ktorą przez należyte sposoby oddalić potrzebá. Ieżeli z powierzchniey przyczyny łátwo y prędko uleczyć się może ieżeli ze wnętrzney, trudniey ná to podáią się sposoby ták w pospolitośći, iáko y w osobnośći. CompMed 41.
patrz: ULECZYĆ SIĘ
– Weś stochmalu, miodu prásnego, gorzałki, soku rzodkwiánego wszystkiego coc się będżie zdáło, włoż do gárnuszká, zalep, upraż, rozłożywszy ná chuśćie, przyłoz ná śledźionę [...]. CompMed 312.
patrz: UPRAŻYĆ
– Weś Bufoná, to iest, żábę ziemną, usiekay ią żywo [...]. CompMed 465.
patrz: USIEKAĆ
– Uwarz twárdo iaiec co chcesz, powybieray z nich żołtek, ktore usiekay drobno [...]. CompMed 654.
patrz: USIEKAĆ
– [...] niech mokną te rzeczy utłuczone przez kilká dni [...]. CompMed 69.
patrz: UTŁOCZONY, UTŁUCZONY
– Weś ieża, zabiy y spal ná popioł, utłucz, przesiey, y daway potrosze. CompMed 619.
patrz: UTŁUC
– [...] utłuką ná proch Bob, przydąwszy mąki pszenney, przywarzáią w mleku, y okładáią [piersi]. CompMed 575.
patrz: UTŁUC
– Ieżeli tá biegunká wolna iest, y z ktorey chory ná śiłách nie upada, y owszem czuie się lekszym, táka názywa się Crytica, od wielu chorob uwalniaiąca. CompMed 225.
patrz: UWALNIAJĄCY
– Rożni się [ten wrzód] od nábrzmiáłośći, álbo w zdęćiá śledźiony tym, że gdy náćiśniesz nábrzmiałość Sledziony pálcámi; ustępuie, y churkotánie, álbo wárczenie po kiszkách spráwuie, gdy záś Scyrrhum náćiśniesz, bynamniey nie ustępuie, áni tych háłásow po kiszkách robi. CompMed 313.
patrz: WARCZENIE
– ...wedmiy wiátry w chorego Syrengą przez stolec, y záraz Enemę day mocną [sposób na zatwardzenie]. CompMed 209.
patrz: WDĄĆ
– Proszek kicháiący w nos (piorem) wdmuchni, pod nos przytykay Spir: sal: Arm: ur: CompMed 169.
patrz: WDMUCHNĄĆ
– ...gdy chory po wdmuchnionym proszku kicháiącym w nos nie kichnie, iest znák bárdzo zły. CompMed 169.
patrz: WDMUCHNIONY
– Ieżeli záś w nerkách, álbo w pęcherzu iest exulcerácya, dochodzi się z bolu, ktory ieżeli iest w krzyżách, znáć że z nerek w exulcerowánych. CompMed 358.
patrz: WEGSULCEROWANY
– ...suchą wellifikacyą ustawiczne prágnienie spráwuie [puchlina] (a chora wątroba). CompMed 1719.
patrz: WELLIFIKACJA
– Sposoby robienia Wernixow rożnych. Wernix, álbo Pokost Turecki. CompMed 684.
patrz: WERNIC, WERNIKS, WERNIKS, WERNIS
– Najlepsze jest Rhabarbarum z Cytwarowym nasieniem, albo weś Rhabarbar. dr. 1. nalej wodką z trawy, namocz przez noc, nazajutrz przygrzej dobrze, żeby wezwrzało; przecedź, przydaj Rhabárbarum w proszku;... CompMed 252.
patrz: WEZWREĆ, WEZWRZEĆ, WEZWRZEĆ
– ...ná te choroby służą purgánse często, Frykácye, Vesicátoria, Kauterye... CompMed 62.
patrz: WEZYKATORIA, WEZYKATORIUM
– Tłustość Węgorzowa, tákże Kretowa Oleiek z Migdałow gorżkich, Wężowe sádło wpuszczay w uszy, słuch nápráwuie. CompMed 53.
patrz: WĘGORZOWY
– Tłustość Węgorzowa, tákże Kretowa, Oleiek z Migdałow gorżkich, Wężowe sádło wpuszczay w uszy, słuch nápráwuie. CompMed 53.
patrz: WĘŻOWI, WĘŻOWY, WĘŻOWY
– Weś korzenia wężowniku, korzenia kozi álbo Aronowey brody, Rad. Aaronis zwáney [...] po ośmi łotow. CompMed 464.
patrz: WĘŻOWNIK
– Zágnieć ciásto, z ktorego rob pierniczki według upodobánia, powierzchu wgniátay skorkę Cytrynową. CompMed 671.
patrz: WGNIATAĆ
– Konfekt Rożowy purguiący Weś Roży Wiedenki, álbo Centofoliey obráney puł funtá. CompMed 665.
patrz: WIEDENKA
– Basilicum, Bázyliká większa [rejestr ziół]. CompMed 20.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– Weś Gleyty puł łotá, Bleywásu w wodce Rożáney płokánego, Háłunu palonego, sádzy z kominá twárdych, proszku z korzenia Omanowego, Bibuły paloney, wszystkiego po puł ćwierći łotá, oleyku z żołtkow iáiowych, Bobkowego, Rożánego, Sádłá wieprzowego, wszystkiego zárowno, uczyn máść, do ktorey przyley octu mocnego trochę, smáruy nią po zmyćiu, iest doświadczona. CompMed 88.
patrz: WIEPRZOWY
– Czemu się Dworską chorobą zowie, Bo tám proznuią, rádzi Pánowie. Młodzi swawolni, wiercipiętkowie, Smágli y chożi moczywąsowie. CompMed 414.
patrz: WIERCIPIĘTKA
– Lupuii iuli, Wierzchołki chmielowe [regestr ziół]. CompMed 24.
patrz: WIERZCHOŁEK
– ...tu naylepiej służy [na poty] proszek Wiperynowy, często go dawáiąc. CompMed 516.
patrz: WIPERYNOWY
– Sekret Elektorá Saxoniae dla dźieći, áby ná záwsze wolne były od tey choroby. weś trochę łayná krowy czarney, ususz, utrzi iák naysubtelniey, day nowonárodzonemu dźiecięćiu iák napárstek w mleku, álbo w polewce, wkrotce wyrzući z siebie wiele złych humorow ktorych w się nábráło w żywoćie Mátki, zkąd pospolićie przyczyná iest tey choroby. CompMed 112.
patrz: WKRÓTCE
– Consolida saracenica Virga aurea, Prosiána włoć [regestr ziół]. CompMed 22.
patrz: WŁOĆ
– Záraz z Wiosny zbieray te kwiecia [...] ze bzu włoskiego, z hiszpáńskiego, biedrzeńcowe etc. CompMed 636-637.
patrz: WŁOSKI
– Chamomilla Romana, Rumienek włoski [...]. CompMed 21.
patrz: WŁOSKI
– Pizmo w Báwełnę wmieszáne, kłádąć w uszy słuch przywraca. CompMed 55.
patrz: WMIESZANY, WMIĘSZANY
– Ná ściągnienie wodnistego humoru z ćiáłá, naylepszy iest sok z korzenia Kosaccowego, dáiąc go ná raz uncy trzy z wine, przydawszy Mánny Kalábryny: ktory ták przez stolec iák przez urynę wyprowadza wodnistośc. CompMed 299.
patrz: WODNISTOŚĆ
– Ktoby chciał mieć wolnieyszą [wódkę], niech miásto gorzałki przyda wodki Rożáney [...]. CompMed 669.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Smaż do konsistentiey wolney, to iest: gdy pocznie lipnąć, álbo gęstnieć [...]. CompMed 595.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Jeżeli stolce bywáią wolne, álbo womity czásem dobrowolnie nápadáiące, dobry znak. CompMed 316.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Weś Bursztynu tártego, násyp w worek, przeszyi, weś Pieprzu długiego, przetłucz, náley gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiay często worek, y przykładay w tył głowy. CompMed 43.
patrz: WOREK
– NAprzod w samym Pároxyzmie krew puścić, z ręki, naylepiey z Sálwátelli, z lewey strony, przytym dáwáć záraz choremu lubo Theryáki, lubo Mitridatu, álbo Diascordium, nad to Lapis Bezoar: prawdziwy iest naylepszy, dáć go gran trzy, w wodce Cynámonowey z proszkiem Perłowym. CompMed 174.
patrz: WÓDKA
– Ma [Wenus] [...] Roskoszne wodki Alkiermesowe, Ma Háłunowe y Gryszpanowe [leki na dworską chorobę]. CompMed 413.
patrz: WÓDKA
– ...wárząc w mleku, máczáć chusty, y ćiepło okładác, często odmieniáiąc, do wpráwiánia kiszki obsypáć tym proszkiem... CompMed 243.
patrz: WPRAWIANIE
– Zátwardżenie wątroby świeże, łátwo uleczyć się może: zástárzáłe záś trudniey, y lubo się uleczy, iednákże wiele chorob wprowadza; to iest: álbo zgniłość humorow, álbo gorącyki, y zápalenie wnętrzne... CompMed 208.
patrz: WPROWADZAĆ
– Námocz w gorzałce korzenia Ciemierzyce czarney, tę gorzałkę wpuszczay w ucho kroplámi ćiepło. CompMed 55.
patrz: WPUSZCZAĆ
– Weś Piołunu garść, łaien wroblich, y gołębich po połgarści [...]. CompMed 186.
patrz: WRÓBLI
– Milum solis, Wroble proso. CompMed 26.
patrz: WRÓBLI
– Iáko się wzwyż námieniło, że ieżeli kámień będzie znáczny, y twárdy, żadne Medykámentá y naysekretnieysze skruszyć go nie mogą, ináczey pozbyć go trudno, tylko przez wyrznięcie [...]. CompMed 348.
patrz: WYRZNIĘCIE
– Kámień w pęcherzu zostáiący dziecinny, ieżeli za wczasu lubo przez Medykámentá, lubo przez wyrznięcie pozbyty nie będzie, zá czásem większy rośnie, y w dálszym wieku o śmierć przypráwi. CompMed 617.
patrz: WYRZNIĘCIE
– Iáko Krety wytrácić. Wydroż Orzech włoski, wybierz iądrá [...]. CompMed 675.
patrz: WYTRACIĆ
– [...] ktorym się oddech w konwulsiách zátłumia [...] tácy są w wielkim niebespieczeństwie życia. CompMed 621-622.
patrz: ZATŁOMIAĆ, ZATŁUMIAĆ, ZATŁUMIAĆ
– Z zátłumienia duchow ożywiaiących, tákże z defektu onychże [są mdłości]. CompMed 168.
patrz: ZATŁUMIENIE
– Ieżeli z zátłumienia duchow ożywiaiących [jest mdłość], czynić Frykácye [...]. CompMed 170.
patrz: ZATŁUMIENIE
– Pochodzi też tá chorobá [moczenie się] z słábości wielkiey, y zátłumienia ciepłá przyrodzonego, iáko się trafia bliskiemu śmierci. CompMed 365.
patrz: ZATŁUMIENIE
– Przyczyny tego złego [gangreny] są, ciepłá przyrodzonego w tey cześci zátłumienie y wyniszczenie od zbytniego zápalenia [...]. CompMed 480-481.
patrz: ZATŁUMIENIE
– [...] moc kwaskowátego humoru do fermentácyéy należytego od śledziony pochodzącego zátłumiona bywa [...]. CompMed 19.
patrz: ZATŁUMION, ZATŁUMIONY
– Gdy kto zbytnim apetytem iedząc, oraz żołądek oblewa piwem [miewa kolki]. CompMed 206.
patrz: ZBYTNI
– Przyczyny zbytniego apetytu. CompMed 180.
patrz: ZBYTNI
– Woreczki z zioł chłodzących y odmiękczáiących dobre [na zapalenie uszu]. CompMed 51.
patrz: ZIELE
– Hedera terrestris. Konrádek, Bluszcz ziemny. CompMed 23.
patrz: ZIEMNY
– Zaczym czyli dobry, czyli zły Aspekt, czyli kwadra, Now, albo Pełnia [...] gdy gwałtowna choroba przymusza, bespiecznie puścić się ma [krew]. CompMed 34.
patrz: ZŁY
– Gdy się przyzwyczai, wlecze co nádybie [niewiasta do szynku] Choć iey mąż bokow zmáca, gdy ią przy czym zdybie. CompMed 399-400.
patrz: ZMACAĆ
– Item. Z ukąszenia żmii, albo wężá. CompMed 96.
patrz: ZMIJA, ŻMIJA, ŻMIJA
– WEŚ [...] Cybule zwyczayney głowek dwánaście. CompMed 549.
patrz: ZWYCZAJNY
– Unquis et sagitra, Iest błoneczká żyłowáta białáwa, ktora od większych kącikow oczu wychodzi, y rozszerza się po nich czásem y zrzenice zákrywa. CompMed 12.
patrz: ŹRENICA, ŹRENICA, ŹRZENICA
– Mgłą zaście Oká [...] to iest zaście oká, od kątá większego, błonką żyłowátą nákształt strzałki, czásem áż do zrzenice. CompMed 60.
patrz: ŹRENICA, ŹRENICA, ŹRZENICA
– Wodka z żabiego skrzeku nieprzepalona, ale w piwnicy z worka ścieka, przydawszy do niej Salarmoniaku, i Kamfory w Gorzałce rozpuszczonej czyści twarz, i rumieniec gasi. CompMed 84.
patrz: ŻABI
– Osmy znák iest [kamienia w nerkach]. Náuzea, y womity dla społeczności nerek z żołądkiem przez membránę á peritoneo per nervum sextae coniugationis z ktorych dwie od nogi od zołądká idą do nerek: zkąd flegmá, cholerá żołtá, álbo rdzáwá odchodzi. CompMed 330.
patrz: ŻÓŁTY
– [...] ná káżdy dzień warz żywokostne korzenie w wodzie, ktorą odcedziwszy daway pić, przydaiąc do niey potrosze soli bálsamowey [...]. CompMed 507-508.
patrz: ŻYWOKOSTNY