Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Pierre Danet
DanKolaDyk 1743-1745 oryginał
NOWY WIELKI DYKCYONARZ JMći: X. DANETA OPATA FRANCUSKI, ŁACIŃSKI y POLSKI

https://crispa.uw.edu.pl/object/files/411858/display/Default [t. I, A-E], https://crispa.uw.edu.pl/object/files/411857/display/Default [t. II,F-Z]
Odnotowano 2201 cytatów z tego źródła
– MOULINS [...] DanKolaDyk II, 283.
patrz:
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz:
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz:
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ABECADLNY
– DICTIONNAIRE, sŭbst. m. (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium. DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– CHIFFRE, subst. masc. (Caractere qui sert à exprimer les nombres.) Numeri nota, ae, f. Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. (Le Chiffre Romain se marque par certaines lettres de l'Alphabet, comme C, D, I, L, M, V, X. Le Chiffre des Grecs se marque par des lettres de l'Alphabet Grec, Alpha, Vita, c'est à dire 1, 2. etc. Le Chiffre Arabe, ou vulgaire est ai[.]si figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. Liczba Rzymska álbo kościelna wyraża się niektoremi literami obiecadła iako C, D, I, L, M, V, X. Liczba Grecka wyraża się literami obiecádła greckiego Alpha Vita, to iest: 1, 2. Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. [...]. DanKolaDyk I, 304.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– P 'Lettre consonne et quinzieme de l'alphabet (qui est une lettre numerale pour cent. Mais Baronius croit qu'il marqne [!] le nombre septenaire. Quand il y a un titre dessus, il vent dire quatre cens mille.) P litera dwoygłośna piętnasta w obiecadle, liczalna też była wyrażaiąc sto, Baroniusz mniema że ta litera znaczy liczbę siedm krotną z tytlem zaś znaczy czterykroć sto tysięcy. DanKolaDyk II, 322.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– ESTANT [...] w łacińskim wyraża się samo słowo, bez tego iestem álbo będąc y kładzie się w Ablatywie absolutnym. DanKolaDyk I, 547.
patrz: ABLATYW
– ESTANT [...] w łacińskim wyraża się samo słowo, bez tego iestem álbo będąc y kładzie się w Ablatywie absolutnym. DanKolaDyk I, 547.
patrz: ABSOLUTNY
– HELAS [...] Ach mnie mizernemu. DanKolaDyk II, 119.
patrz: ACH, ACH, AH
– JACULATOIRE [...] STRZELISTE akty ku Panu Bogu z gorącości ducha y z całego serca pochodzące. DanKolaDyk II, 135.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– AULIQUE [...] Acte de Theologie [...] Aulica [...] AKT publiczny Teologicznej dysputy, ktorą na Sali Arcybiskupstwa odprawuie ten, co Doktorem zostaie. DanKolaDyk I, 152.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– INTERMEDE [...] INTERMEDIUM część aktu sceny między Aktami wyprawuiąca się. DanKolaDyk II, 167.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– A iezeli to imię istotne iest w większey liczbie w Francuskim to, w łacińskim zgadzaią adwerb iák adiektyw z tym substantywem, náprzykład: Rządcy mowcowie [...]. DanKolaDyk II, 106.
patrz: ADIEKTYW
– GENS [...] To Słowo Gens (ludzie osoby) w francuskim zawsze iest rodzaiu męskiego kiedy Adiektyw po nim następuie, ále kiedy się pierwey przednim kładzie adiektyw, to zawsze iest rodzaiu biáłogłowskiego. DanKolaDyk II, 84.
patrz: ADIEKTYW
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: ADIEKTYW
– AIDE de camp Praefecti castrorum vicarius [...] NAMIESTNIK Hetmański Adiutant. DanKolaDyk .
patrz: ADIUTANT
– LIEUTENANT de Roy [...] ADMINISTRATOR Gubernator na mieyscu Krola w kraiu. DanKolaDyk II, 203.
patrz: ADMINISTRATOR
– LIEUTENANCE de Roy [...] regia provinciae praefectura, [...] ADMINISTRATORYA Gubernatorya Imieniem Krolewskim y ná mieyscu Krolewskim Wielkorządy Prowincyi iákiey. DanKolaDyk II, 203.
patrz: ADMINISTRATORIA
– W łacińskim zgadzaią adwerb iák adiektyw z tym substantywem. DanKolaDyk II, 106.
patrz: ADWERB
– MATIN [...] Rano często iest adwerb [...] nie Imię, náprzykład bardzo rano iednakże z siebie iest Imię náprzykład pogodne rano álbo poranek pogodny. DanKolaDyk II, 243.
patrz: ADWERB
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie. [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: AFTARZ, AFTERZ, HAFTARZ, HAFTARZ
– AUTHENTIQUE en terme de jurisprudence [...] Instrumentum authenticum et certae fidei. AUTENTYCZNY, terminem prawnym co iest według prawa napisane mowiąc o aktach prawnych. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AFTENTYCZNY, AUTENTYCZNY, AUTENTYCZNY
– GROS [...] LA GROSSE d’un contract [...] EXTRAKT kontraktu iakiego Autentyk oryginał. DanKolaDyk II, 104.
patrz: AFTENTYK, AUTENTYK, AUTENTYK
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie . [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: AFTOWAĆ, AWTOWAĆ, HAFTOWAĆ, HAFTOWAĆ
– AGENDA [...] Tabella, ou tabula memorialis [...] AIENDA Tabliczki: na ktorych naznaczamy co przez dzień mamy do czynienia. DanKolaDyk I, 60.
patrz: AGENDA, AGENDA, AJENDA
– CLERC de Procureur [et] des autres Officiers de justice. Scriba. [...] AIENT, Pisarek Patrona lub inszych urzędnikow sądowych. DanKolaDyk I, 313.
patrz: AGENT, AGENT, AJENT
– PALIUSZ stroy Arcybiskupi [...] Paliusze te są robione z wełny dwóch Jagniąt ktore zákonnice S. Agnieszki w Rzymie co rok oddaią we mszy pod czas Agnus Dei odbieraią ie dway Kanonicy kościoła y oddaią w ręce Poddyakonow Papieskich á ci maią staranie o Ich pasieniu swoich czasow strzyżenia. DanKolaDyk II, 325-326.
patrz: AGNIESZKA, AGNIESZKA, JAGNIESZKA
– LAMBRUCHE (Espece de vin sauvage) [...] Vitis labrusca [...] AGREST macica winna dzika płonna. DanKolaDyk II, 186.
patrz: AGREST, AGREST, AGRESTA, AGRESTA, AGRESZT, ANGREST
– ACACIE [...] Acacia AKACYA Ziele, co żołto zakwita, zapachu bardzo wdzięcznego y przyiemnego. DanKolaDyk I, 19.
patrz: AKACJA
– DANSE [...] Academia de danse [...] Akademia Tańcuiących; szkoła gdzie Tańcow uczą. DanKolaDyk I, 410.
patrz: AKADEMIA
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: AKCJA
– JOURNÉE [...] DZIEN potrzeba sprawa znaczna y pámiętna iáko potrzeba Akcyacka gdzie Cezar przeciwko Antoniuszowi wygrał [...] Potrzeba Kánneńska gdzie Annibal zniosł Rzymskie woyska (w polskim mowi się poprostu Akcyacka, Kanneńska, chocimska, wideńska etc. DanKolaDyk II, 176.
patrz: AKCJACKI
– Acolythe [...] Acolythus [...] AKOLIT sługa kościelny ktory odprawuie powinność pierwszego święcenia między czterema święceniami mnieyszemi w Kościele. DanKolaDyk I, 35.
patrz: AKOLIT
– DEMANDEUR [...] Celuy qui demande [...] STRONA powodna w prawie Aktor. DanKolaDyk I, 437.
patrz: AKTOR
– ACTRICE [...] Quae agit partem aliquam (in Comoediis) AKTORKA spiewaczka na komedyi. DanKolaDyk I, 37.
patrz: AKTORKA
– DEMANDERESSE [...] Celle qui demande [...] STRONA powodna w prawie. Aktorka. DanKolaDyk I, 437.
patrz: AKTORKA
– LEUR [...] Kiedy Leur w Francuskim kładzie się przed Nominatywem lub Akuzatywem to się w Polskim nie wyraża przez Ich (albo) onych, ale przez swoy, swoia, swoie. DanKolaDyk II, 198.
patrz: AKUZATYW
– ALABESTRE [...] Alabastrites [...] ALABASTER Kamień rodzay mármuru barzo biały. DanKolaDyk I, 76.
patrz: ALABASTER, ALABASTER, ALABASTR, ALABASTR, HALABASTER
– ALAMBIC [...] Clibanus [...] ALAMBIK náczynie do distilowania. DanKolaDyk I, 75.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC [...] wyciągać przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– CUCURBITE [...] (terme de Chymie) [...] TYKIEW Alembik chimiczny nakształt tykwy. DanKolaDyk I, 404.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– DISTILLATION [...] (Expression par le feu du Suc des herbes) [...] PRZEPUSZCZANIE zioł przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC przepuszczać [...] przez alembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– LABORATOIRE [...] Chymica officina [...] MIEYSCE gdzie chimistowie topią y robią swoie alembiki. DanKolaDyk II, 182.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– CORNUE [...] termes de Chymie [...] ALEMBIK Chymistow z recypientem w wodzie. DanKolaDyk I, 371.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– ALAMBIQUER [...] ALAMBIKOWAĆ nie mowi sie w wyrozumieniu własnym, gdyż nie mowi się alambikować zioła ale w niewłasnym wyrozumieniu w Francuskim barzo się dobrze mowi. DanKolaDyk I, 76.
patrz: ALAMBIKOWAĆ, ALEMBIKOWAĆ, ALEMBIKOWAĆ
– DE`BANDADE [...] HALASPAS, Swywola, rospusta. DanKolaDyk I, 412.
patrz: ALASPAS, ALASPAS, HALASPAS
– DE`BANDADE [...] Les soldats vont à la debandade [...] Halaspasem chodzą zołnierze. DanKolaDyk I, 412.
patrz: ALASPAS, ALASPAS, HALASPAS
– ESPRITS [...] DUCHY treść Sama y moc z rożnych minerow álbo kruszcow przez alchimią wyciągniona, wodki rożne iáko wodka siarczana, wodka saletrzana. DanKolaDyk I, 543.
patrz: ALCHIMIA, ALCHIMIA, ALCHYMIA
– ALLE'GORIE [...] Allegoria ALLEGORYA ustawiczna słow zámianá, kiedy słow záżywamy ktore służą do wyrażenia własnego iedney rzeczy, ná wyrażenie nie tey ále inszey rzeczy. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORIA
– ALLE'GORISTE subst. masc. (Qui se sert d'allégories, qui parle allégories.) Qui loquitur allegories, ou per állegoriam. ÁLEGORYK ktory alegoryami mowi. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORIA
– ALLE'GORIQUEMENT, adv. (Par allégorie.) Per allegoriam. Allegoricè, Cic. ALLEGORYCZNIE, przez Allegoryą. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYCZNIE
– ALLEGORIQUE [...] Allegoriis [...] ALEGORYCZNY. DanKolaDyk i, 79.
patrz: ALEGORYCZNY
– ALLEGORISTE [...] ALEGORYK Ktory alegoryami mowi. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYK
– ALLEGORISER [...] ALLEGORYZOWAĆ zażywać allegoryi w mowie. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYZOWAĆ
– ALOES [...] Aloe [...] ALOES Drze[wo] Indyńskie ktore iest barzo gorzkie y laxuiące. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ALOES
– Vox gravis. Głos gruby bass. (le contraire) Vox acuta [...] Głos alt wysoki. DanKolaDyk II, 591.
patrz: ALT
– Enter en écusson. Arborem emplastrare [...] Przysadzanie wsadzanie drzew alteracya alterowanie. DanKolaDyk I, 517.
patrz: ALTERACJA
– Enter en écusson. Arborem emplastrare [...] Przysadzanie wsadzanie drzew alteracya alterowanie. DanKolaDyk I, 517.
patrz: ALTEROWANIE
– AUVERNAS [...] ALWERN wielkie iagody winne barzo czarne w Okolicy Aurelianeńskiey. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERN
– Szczepienie tego winá przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywá się: Czarne wino, alwern álbo álwernak. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERN
– Szczepienie tego winá przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywá się: Czarne wino, alwern álbo álwernak. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERNAK
– AMATYS Kamień drogi koloru szarłatnego. DanKolaDyk I, 93.
patrz: AMATYS, AMATYST, AMETYST, AMETYST, AMETYSZT
– SPIKANARD ziele z ktorego kwiatkow oleiek bardzo pachnący robią ktory wszystkie Zybety, piżma, ambry wonnością swoią zatłumia. DanKolaDyk II, 291.
patrz: AMBRA
– AMMONIAK Guma ktora się robi z soku pewnego rodzaiu zapaliczki, iest to ziele ktore rośnie w Cyrenie w Barbaryi, przy Kościele Jowisza Ammoniusza. DanKolaDyk I, 95.
patrz: AMONIAK, AMONIAK, ARMONIAK
– AMPOULLE [...] Ampulla [...] AMPUŁKA Banieczka szklana z szyią przydłuższą. DanKolaDyk I, 98.
patrz: AMPUŁKA, AMPUŁKA, JAMPOŁKA, JAMPUŁKA
– COTYLEDON [...] ZYŁY maciczne termin Anatomiczny. DanKolaDyk I, 377.
patrz: ANATOMICZNY
– HYMEN [...] BŁONKA całości dziewictwa znak u anatomistow. DanKolaDyk II, 135.
patrz: ANATOMISTA
– ANNATY ieden rok dochodu Duchownych dobr Konsystoryalnych ktore płacą Papieżowi. DanKolaDyk I, 104.
patrz: ANATY, ANNATY, ANNATY
– MASTIER [...] CIASTO pieczone między dwoma żelazami, Androty czyli kratkowe ciasto. DanKolaDyk II, 257.
patrz: ANDROT
– CIMETERRE [...] (Sorte dc coutelas) [...] NOZ mieczyk u pasa wiszący, Andzar turecki. DanKolaDyk .
patrz: ANDZAR, ANDZIAR, ANDŻAR, ANDŻAR, HANDZIAR
– ROCZNICA Nabożeństwo za umarłego w rok kiedy, rok przychodzi po śmierci iego. Anniwersarz. DanKolaDyk I, 224.
patrz: ANNIWERSARZ
– ANONYME [...] Sine nomine Cuius auctor ignoratur. ANONYM bez Imienia własnego Autora. DanKolaDyk I, 105.
patrz: ANONIM
– AVANCE [...] (Saillie qui avance dans un bastiment [!]) Projectura. Prominentia [...] WYSTAWA gzymsowanie antá to co wychodzi w budowaniu iakim. DanKolaDyk I, 144.
patrz: ANTA
– Sztuka wina wszelka, iako to Beczka oksefft Antał baryła kufa. DanKolaDyk II, 351.
patrz: ANTAŁ
– ANTIPHONIER, ou ANTIPHONAIRE [...]. Antiphonarium, gen. antiphonari [...] ANTYFONARZ, Księga Kościelna gdzie są spisane Antyfony do spiewania Terme Ecelesiastique Termin Kościelny. DanKolaDyk I, 106.
patrz: ANTYFONARZ
– ANTIPODES [...] ANTYPODY, ci co nogi maią do nas obrocone ktorzy nogami do nas chodzą pod połokrągiem świata na ktorym my zostaiemy. DanKolaDyk I, 106.
patrz: ANTYPOD, ANTYPODA
– Stracić komu apetyt [...] Obrzydził mi Filo[so]fią smak ochotę mi do niey stracił. DanKolaDyk II, 344.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– ACHE [...] Apium [...] OPICH, ziele podobne pietruszce ktore przy błotach rośnie, á kwitnie biało. DanKolaDyk I, 33.
patrz: APICH, OPICH, OPICH, OPYCH
– GALANTERIE [...] ZARAZIĆ się szpetną chorobą od niewiast, od wszeteczeństwa galanteryki nabyć na aptekę zarobić. DanKolaDyk II, 74.
patrz: APOTEKA, APTEKA, APTEKA, APTYKA, HAPTEKA, JAPTYKA
– CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337.
patrz: APTEKARSKI, APTEKARSKI, APTYKARSKI, HAPTEKARSKI
– CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337.
patrz: APTEKARSKI, APTEKARSKI, APTYKARSKI, HAPTEKARSKI
– Le Chiffre Arabe, on vulgaire est ai[n] (i figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0) [...] Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. DanKolaDyk I, 304.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– TRYTRAK gra w Arcaby y kości [...] TABLICA Arcabnica do gry Trytraku. DanKolaDyk II, 555.
patrz: ARCABNICA, WARCABNICA
– COMPOSITE [...] SKŁADANY słowo Architektoniki. DanKolaDyk I, 334.
patrz: ARCHITEKTONIKA
– ASTRAGALE [...] OBRĄCZKA [ozdoba słupa] termin Architektoński. DanKolaDyk I, 134.
patrz: ARCHITEKTOŃSKI
– Abaque [...] SZACHOWNICA Termin Architektury. DanKolaDyk I, 5.
patrz: ARCHITEKTURA
– AULIQUE [...] Akt publiczny Teologicznej dysputy, ktorą na Sali Arcybiskupstwa odprawuie ten, co Doktorem zostaie. DanKolaDyk I, 152.
patrz: ARCYBISKUPSTWO
– ARCHIDIACONE [...] ARCYDYAKONSTWO Urząd albo godność Arcydyakona. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYDIAKON
– ARCHIDIACONE [...] ARCYDYAKONSTWO Urząd albo godność Arcydyakona. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYDIAKOŃSTWO
– ARCHI-PRIPON [...] Insignis nebulo [...] ARCYSZALBIERZ Herszt szalbierzow. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYSZALBIERZ
– INTERCALAIRE [...] JOUR intercalaire [...] Jest to dzień przybywaiący między dwiema dniami ktory ogłaszali Arcy-wieszczkowie Pogańscy w głos go otrębuiąc z urzędu swego. DanKolaDyk II, 166.
patrz: ARCYWIESZCZEK
– FERMIER m. FERMIERE f. [...] ARĘDARZ, ARĘDARKA, Dzierzawca, Dzierzawczyna zastawnik, zastawnica, co dobra iakie trzyma od kogo w summie iakiey kontraktem. DanKolaDyk II, 23.
patrz: ARENDARKA, ARENDARKA, HARENDARKA
– LOCTAIRE [...] NAIEMNIK Komornik Arendarz kontraktem trzymaiący mieszkanie iakie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: ARENDARZ, ARENDARZ, HARENDARZ
– HARPE [...] ARFA Instrument do grania. DanKolaDyk II, 115.
patrz: ARFA, ARFA, ARFIJA, HARFA
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– JOUER [...] FAISER d’instrumments de musique [...] SKRZYPEK, lutnista, Arfista [...] ten co iakie instrumenta robi. DanKolaDyk II, 164.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– JOUR [...] ZŁODZIEY. Arfista z niego chapliwy ruchliwy. DanKolaDyk II, 173.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– AIR [...] Modus Modulus [...] ARYA Ton albo nuta się mowi w muzyce o głosach y tonach wywodzeniu, bo pochodzą z roznego poruszenia powietrza. DanKolaDyk I, 71.
patrz: ARIA
– MOUSQUETAIRE [...] MUSZKIETNICY Arkabuźnicy strzelcy prochowi. DanKolaDyk II, 284.
patrz: ARKABUŹNIK
– ŁANCUCH arkan stare słowo znaczące kołnierz albo łańcuch drogiemi kamieńmi przybrany ktory białogłowy nosili na szyi. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ARKAN
– ARKAN teraz znaczy karanie Ktore zadaią bankretom y inszym złoczyńcom daiąc im żelazny kołnierz na szyię, y przywięzuiąc ich tak do słupa po ulicach: kuna żelazna. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ARKAN
– HARLEQUIN [...] OSOBA śmieszna Komedyina. Harlekin. DanKolaDyk II, 115.
patrz: ARLEKIN, ARLEKIN, HARLEKIN
– COMMISAIRE de l`artillerie [...] KOMISSAR [!] albo starszy armatny albo nad armatą nad zbroiownią. DanKolaDyk I, 327.
patrz: ARMATNY
– ESPRITS [...] DUCHY w suchych żyłach w arteryach. DanKolaDyk I, 543.
patrz: ARTERIA
– IL [...] ARTYKUŁ w Francuskim dokłada się do wszystkich słow, w łacińskim zaś y w Polskim nigdzie się przy słowiech dla samego wyrażenia osoby niekładzie. DanKolaDyk II, 142.
patrz: ARTYKUŁ
– IASPE [...] DE IASPE [...] IASPIZOWY [...] IASPIZOWAC polor y glanc iáspiszowy dawać. DanKolaDyk II, 137.
patrz: ASPISOWY, AŚPISOWY, JASPISOWY, JASPISOWY, JASPISZOWY
– TREILUS (TOILE gommé) Tela gummi illita. PŁOTNO gumowane w wodę w morę Astrachanią zowią. DanKolaDyk II, 552.
patrz: ASTRACHANIA
– COLURE [...] PAS terminem astronomicznym albo gwiazdarskiey nauki, mowi się o dwoch kołach albo pasach wielkich ktore przechodzą przez oba bieguny. DanKolaDyk I, 321.
patrz: ASTRONOMICZNY
– ACCOMPAGNEMENT [...] Commitatio SŁUŻENIE assystencya. DanKolaDyk I, 24.
patrz: ASYSTENCJA
– ATHE’ISTE [...] Impius [...] ATEISTA nieprzyznawaiący Boga [...] To Słowo Starzeie się w Francuskim. DanKolaDyk I, 135.
patrz: ATEISTA
– ATHE’E [...] ATEUSZ bez Boga, człowiek co wiary nie ma. DanKolaDyk I, 135.
patrz: ATEUSZ
– ATLAS [...] Atlas genit. Atlantis [...] ATLAS, Księga maiąca opisanie całego swiata powszechne, y Karty wszystkie iego. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATLAS en médicine [...] Prima colli vertebra [...] ATLAS w lekarskiey nauce pierwszy kręg w szyi ktory na sobie nosi głowę. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATLAS [...] Atlas genit. Atlantis [...] ATLAS Gora w Afryce barzo wysoka. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATTRIBUT [...] (terme de Théologie [...]) Divinum nomen [...] ATTRIBUTA termin Teologiczny ktory się mowi o wszystkich doskonałościach ktore są w Bogu, iako Sprawiedliwość, miłosierdzie etc. DanKolaDyk I, 143.
patrz: ATRYBUT, ATRYBUTUM
– ATTRITION [...] terme teologique [...] Attritio [...] Dolor peccati timore poenae conceptus [...] ATTRYCYA termin Teologiczny, żal że sie Boga obraziło dla boiaźni sądow Jego, ktorą S. Paweł nazywa boiaźnią niewolniczą ktora nieusprawiedliwia grzesznika. DanKolaDyk I, 143.
patrz: ATRYCJA
– GOUST [...] Trzeba się czasem wprowadzić do tego co Cyceron nazywa attycyzmem to iest krotkością albo zwięzłością formy. DanKolaDyk II, 92.
patrz: ATTYCYZM
– AUDIENCE [...] Forum [...] Mieysce słuchania, rozprawiania się, Ratusz, sąd. abere forum. Zasiadać na audyencyi na sądach. DanKolaDyk I, 149.
patrz: AUDIENCJA, AUDIENCJA, AWDIENCJA
– Rotae auditor [...] AUDYTOR Roty w Rzymie iest sędzia Trybunału ktory się nazywa Rota. DanKolaDyk I, 149.
patrz: AUDYTOR
– AUTEUR [...] Auctor [...] AUTOR osobliwie mowi się o tych, ktorzy są wynaleźcami czego. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– AUTEUR [...] AUTOR terminem nauk mowi się o tych wszystkich ktorzy wydali na świat pisma iakie. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– SANDARAQUE [...] Sandaracha. SANDARAKA mineralna farba cynobrowata samorodna: lub też aurypigment robiony. DanKolaDyk II, 472.
patrz: AURYPIGMENT
– TAVERNE [...] KARCZMA Gościniec Dom goscinny Austerya. DanKolaDyk II, 530.
patrz: AUSTERIA
– HOSTE [...] GOSCINNY Gospodarz karczmarz austernik. DanKolaDyk II, 130-131.
patrz: AUSTERNIK
– LEGALISER [...] AUTHENTYKOWAC Autentycznie wypisać y wydać z Ksiąg lub podpieczęcią y świadectwem urrędownie [!] podpisanym. DanKolaDyk II, 193.
patrz: AUTENTYCZNIE
– AUTHENTIQUER [...] MOWIĄ też w prawie: Autentykować białogłowę: Deklarować ią przekonaną o cudzołostwo według Autentyki ut nulli ktora iest 134 Mowa Justyniana, na utracenie posagu y wszystkich zapisow ślubnych na ogolenie, y zamknięcie do klasztora. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKA
– AUTHENTIQUER [...] Alicui scripto fidem et auctoritatem dare. AUTENTYKOWAĆ pismo iakie, w prawie: według formy prawney go ze wszyskim obwarować. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKOWAĆ
– AUTHENTIQUER [...] MOWIĄ też w prawie: Autentykować białogłowę: Deklarować ią przekonaną o cudzołostwo. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKOWAĆ
– LEGALISATION [...] AUTHENTYKOWANIE, podanie do urzędu dla swiadectwa przyznanie urzędowne. DanKolaDyk II, 193.
patrz: AUTENTYKOWANIE
– AUTORISATION [...] Terme de Palais Auctoritas [...] DANIE władzy, Autoryzacya. Termin prawny. Moc ktorą mąż żonie daie do tranzakcyi iakiey. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTORYZACJA
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: AZBESTOWY
– MER CASPIENNE [...] mare Caspium ou Hyrcanum MORZE AZYAŃSKIE, chwaleńskie morze. DanKolaDyk II, 253.
patrz: AZJAŃSKI
– ACCOUCHEUSE [...] Obstetrix [...] Bábá, niewiasta przy porodzeniu. DanKolaDyk I, 27.
patrz: BABA
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BABA
– MAQUIGNONNE [...] NIERZĄD trzymaiąca bezecnica sromotnica baba. DanKolaDyk 233.
patrz: BABA
– LAMENTATION [...] Puścić się w płacz lamenta szlochanie ryczenie iák baba. DanKolaDyk II, 186.
patrz: BABA
– Pavicula [...] BABA do ubiiania bruku taran brukowy [...] Ubiiać bábą. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BABA
– FEE [...] mulieris fatidicae, ou fatiloque [...] WIDMY Czarownice BABY wrożki. DanKolaDyk II, 19.
patrz: BABA
– DEVINE subst. f. Celle qui l`avenir. Vates Mulier fatidica. WIESZCZKA, wrożka, widma Bábá. DanKolaDyk I, 462.
patrz: BABA
– ACCOUCHER [...] Babić, służyć położnicy przy połogu, Dzieci odbierać. DanKolaDyk I, 27.
patrz: BABIĆ
– SIEŃ kościelna kruchta Bábiniec. DanKolaDyk II, 333.
patrz: BABIENIEC, BABINIEC, BABINIEC
– Są tákie Babki ktore y zęba niemaią á przecię się muszczą smaruią farbuią áby swoie defecta pokryć. DanKolaDyk II, 96.
patrz: BABKA
– CLIGNE-MUSETTE [...] SLEPA babka gra gdzie ieden w posiedzeniu maiąc oczy zawiązane szuka drugich. DanKolaDyk I, 314.
patrz: BABKA
– MAILLE (Petite monnoye de cuirre valant la moitié d’un Denier) LICZMAN babka [...] Siodma część szeląga [...] ZŁĄMANEY bábki nie má nie ma [!] szeląga. DanKolaDyk II, 220.
patrz: BABKA
– DE TONNEAU [...] qui est grosse comme un tonneau. BECZKOWY: Bábsko grube iák beczka. DanKolaDyk II, 541.
patrz: BABSKO
– HYADES [...] GWIAZDY Báby ná niebie siedm ich iest y záwsze deszcz przynoszą. DanKolaDyk II, 134.
patrz: BABY
– BRETAUDER un cheval [...] (Luy couper les oreilles) [...] BACHMATOWAC Koniá, urznąć mu uszy. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BACHMATOWAĆ
– AVISÉ [...] Callidus [...] BACZNY iáko Imię Istotne rozważny świadomy y dobrze obiaśniony w procederze spraw swoich Mądry, Rostropny. DanKolaDyk I, 48.
patrz: BACZNY
– COTON [...] Toile de coton [...] Płotno bawałniane, bagazya. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BAGAZJA
– Eau de marest. Aqua palustris. Woda z Bagnisk z ługowisk, z brodow. DanKolaDyk I, 488.
patrz: BAGNISKO
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BAGNO
– Bágno, smocze legowisko według báiek gdzie Herkules zábił Hudrę [!] o siedmiu głowach. DanKolaDyk II, 195.
patrz: BAGNO
– Wykładający sny tłomacz snow, sennik, bay co sny wykłada. DanKolaDyk II, 504.
patrz: BAJ
– DISEUR de rien, ou de bagatelles Nugator [...] BAY prożnomowny co plecie y baie lada co baiarz. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BAJ
– BAY baiarz co nic do rzeczy prawi dziwak. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BAJ
– Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
patrz: BAJAĆ
– GADUŁA Báy Báiarz, báiarka, co prawi ni to ni owo: co się z Panem álbo z Zwierzchnością sprzecza. DanKolaDyk 412.
patrz: BAJARKA
– Delira mulier. Bayka bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk 447.
patrz: BAJARKA
– PAISONNER [...] GADUŁA Báy Báiarz, báiarka, co prawi ni to ni owo: co się z Panem álbo z Zwierzchnością sprzecza. DanKolaDyk II, 412.
patrz: BAJARZ
– DE’BITEUR [...] NOWINIARZ baiarz. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BAJARZ
– HISTORIETTE [...] HISTORYJKA powiastka báieczka. DanKolaDyk 125.
patrz: BAJECZKA
– FABULEUSEMENT adv. [...] Fabulosè. adv. BAIECZNIE, co ná baykę poszło. DanKolaDyk II, 2.
patrz: BAJECZNIE
– FABULEUX [...] BAJECZNY, BAJECZNA, zmyślony, udany. DanKolaDyk II, 2.
patrz: BAJECZNY
– BARDES [...] Bardi, bardorum SPIEWACY między dawnemi Francuzami byli Rymotworcy baieczni ktorzy pochwały Bohatyrow spiewywali. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAJECZNY
– MINUTIES [...] DROBIAZGI fraszki bayki mała rzecz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: BAJKA
– CONTE [...] BAYKI plotki znaczy złe gadanie o kim, wieści o kim rozsiane z iego krzywdą. DanKolaDyk I, 356.
patrz: BAJKA
– Il n’avoit point encor débité ces soittises [...] Ieszcze tych swoich baykow niebył rozsiał. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BAJKA
– Fabulae aniles. Cic. NAZYWAJĄ przysłowiem Bayki o bocianie powieści zmyślone na uciechę dla bawienia dzieci. DanKolaDyk I, 308.
patrz: BAJKA
– CONTE [...] Bayki dziecinne. DanKolaDyk I, 356.
patrz: BAJKA
– Fabularum narrator [...] BAY, Báiarz, baiacz, baykarz, co bayki prawi. DanKolaDyk 2.
patrz: BAJKARZ
– BAGNO Bajoro. DanKolaDyk 233.
patrz: BAJOR, BAJORO
– BACCALAUREAT [...] Baccalaureatus [...] BAKAŁARSTWO pierwszy stopień ná ktory wysadzaią w Akademiach nauk, Teologij, Prawá y Lekarskiey. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARSTWO
– BACHELIER [...] Baccalaureus [...] BAKAŁARZ ten co na pierwszy stopień postąpił w náukach, Theologiy, Prawa, y Medycyny. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– BAKALARZ, ogólnie uczeń w iákiem rzemieśle. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– Magister [...] MAYSTER náuczyciel Bákałarz Faracki klecha. DanKolaDyk II, 218.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– Aller à la bouline (Prendre le vent de biais) [...] Z boku wiatr wziąc bakierować. DanKolaDyk I, 219..
patrz: BAKIEROWAĆ
– BOULINER, pour dire Biaiser dans les affaires [...] BAKIEROWAC wybiegow szukać kręcić w sprawach. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BAKIEROWAĆ
– COURTISER [...] NADSKAKIWAĆ komu, świecić, bakować, áby czego dostać od niego. DanKolaDyk I, 389.
patrz: BAKOWAĆ
– BARBIER [...] Tonsor [...] BALWIERZ co brodę y włosy zdeymuie. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALBIERZ, BALWIERZ, BALWIERZ, BALWIRZ, BARBIERZ, BARBIRZ, BARWIERZ, BARWIRZ
– BALAIS adiect. masc. (Qualité d’un rubin excellent) Balassius, a, um. BALE własność Rubinow wybornych. DanKolaDyk I, 165.
patrz: BALE
– LAVOIR[...] POMYWALNIA pomywalnik szaflik drybus naczynie wszelkie do pomywania wanna balia pralnia. DanKolaDyk II, 192.
patrz: BALIA
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302..
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– BAUME [...] Le suc, ou la liqueur qui dé coule du baume. Balsami succus [...] Balsami lacryma. [...] BALSAM tok álbo sok ciekący z drzewa Balsamu. DanKolaDyk I, 184.
patrz: BALSAM, BALSAM, BALZAM, BAŁSAM, BAŁZAM
– BARBIERE [...] Tonstrix [...] BALWIERKA żona Balwierza. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERKA, BALWIERKA, BAŁWIERKA, BARWIERKA
– Boutique de barbier. Tonstrina. Balwiernia. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERNIA, BARWIERNIA, BARWIERNIA
– Boutique de barbier. Tonstrina. Balwiernia. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERNIA, BALWIERNIA, BARWIERNIA
– DE BARBIER. Tonsorius, a, um BALWIERSKI. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERSKI, BALWIERSKI, BARWIERSKI
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BAŁAMONT, BAŁAMUNT, BAŁAMUT, BAŁAMUT
– COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367.
patrz: BAŁAMUCIĆ
– CAFFARDERIE [...] BAŁAMUCTWO w nabożeństwie zmyślonym. (Mot bas et injurieux) Słowo podłe y uraŹliwe. DanKolaDyk I, 244.
patrz: BAŁAMUCTWO, BAŁAMUCTWO, BAŁAMUSTWO
– TALMUD Księga praw obyczaiow y bałamuctw żydowskich. DanKolaDyk II, 358.
patrz: BAŁAMUCTWO, BAŁAMUCTWO, BAŁAMUSTWO
– BROUILONNE (Estourdie) Mulier praeceps [...] BAŁAMUTNICA głupia kobieta. DanKolaDyk I, 235.
patrz: BAŁAMUTNICA
– INVENTRICE [...] SZALBIERKA mataczka bałamutnica. DanKolaDyk II, 170.
patrz: BAŁAMUTNICA
– FOURCHE [...] POTKLIWIE mowić ięzykiem bełkotać plątać się ięzykiem w mowieniu záiąkać się. DanKolaDyk II, 55.
patrz: BAŁKOTAĆ, BELKOTAĆ, BEŁGOTAĆ, BEŁKOTAĆ, BEŁKOTAĆ
– IDOLE se di figurément (de celui qui n`a point d`espris, [et] qui paroist comme une statuë) Infans statua [...] BAŁWAN głupi iák Posąg. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWAN
– BLOC [...] BAŁWAN, Słup sztuká Marmuru tak iako go z szyby dobywaią. *Bałwan Marmuru. *Bałwan Kamienia. DanKolaDyk I, 202.
patrz: BAŁWAN
– IDOLE [...] BAŁWAN Bałwanek co do passyi gwałtowney zakochanie, Jego to Bałwanek, Jego Bożek. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWANEK
– IDOLATRE [...] Zona iego y dzieci iest iego bałwanek ktoremu się kłania. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWANEK
– IDOLATRE [...] BAŁWOCHWALCA w Francuskim się mowi o tym co się szalenie w czym zákocha y zátopi. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWOCHWALCA
– MAILLE (Petite monnoye de cuivre valant la moitié d'un Denier) LICZMAN babka ban. (Ce mot dans Seneque signifie la septiéme d'une AEreole.) Siodma część szeląga. ON DIT proverbialement & familierement en ce sens. Il n'a pas la maille, Il n'a a pas le sou. Nihil est illi in manu. Plaut. Nihil habet in loculis. Hor. ZŁĄMANEY bábki nie má szleląga bana. Je u'en rabbatray pas la maille, pour dire. Je n'en rabbatray rien. Ne teruncius unus hinc abesse potest. Ter. Szeląga, bábki bana nieustąpię [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: BAN
– Quadrille [...] CADRILE [...] BANDY Kawalerow ná Rycerskich utarczkach y Igrzyskach każda rożnego stroiu y barwy. DanKolaDyk II, 400.
patrz: BANDA
– MASCARADE [...] Personata turba [...] BANDA kompania ludzi w maski postroionych maszkary. DanKolaDyk II, 240.
patrz: BANDA
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: BANDA
– Mettre Pavillon bas (Le baisser par force on pour faire honneur.) [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 338.
patrz: BANDERA
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: BANDERA
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: BANDERA
– PANDORE (Instrument de musique assez semblable au Luth). Pandura, ae. fem. BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: BANDORA, BANDURA, BANDURA, PANDORA, PANDURA
– MANORE [...] Fidicula [...] BANDURA czyli Lira. DanKolaDyk .
patrz: BANDORA, BANDURA, BANDURA, PANDORA, PANDURA
– PANDORE (Instrument de musiue assez semblable au Luth). Pandura, ae, fem. BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: BANDURKA
– JOUEUR [...] Skrzypek, Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista etc. wszelki muzykant graiący ná instrumentach stronámi náwiązanych Bandurzysta & c. DanKolaDyk II, 173.
patrz: BANDURZYSTA
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– OURQUE [...] Bania státek niewielki morski okrągły iákich záżywaią Hiszpani. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– OURQUE (Monstre ou Poisson de mer). Orca [...] BANIA (álbo) Beczka morska ryba. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– PORTIRON. (Gros fruit qui vient rond). Cucurbita. KORB, Bania. DanKolaDyk II, 373.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– Vaisseau à mettre du lait. Sinus [...] Náczynie mleczne bánia na mleko. DanKolaDyk II, 564.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– VAISSEAU à mettre l`huile d`olive. Metreta olivaria […] BANIA státek oliwny. DanKolaDyk II, 311.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– […] Ampulla […] AMPUŁKA Banieczka szklana z szyią przydłuższą. DanKolaDyk I, 98.
patrz: BANICZKA, BANIECZKA, BANIECZKA
– BANQUE [...] Argentaria [...] BANK handel ktory záwisł ná liczeniu pieniędzy przez weksle. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANK
– BUREAU des changeurs et banquiers. Mensae trapezitarum. [...] BANK Mieysce wekślow. DanKolaDyk I, 240.
patrz: BANK
– PHIOLE (Petite bouteille de verre) [...] Ampulla vitrea […] AMPUŁKA karafinka bańka. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BANKA, BAŃKA, BAŃKA
– BOURSE [...] BURSA w niektorych prowincyach, Bank gdzie wekslami handluią názywaią Bankiernią DanKolaDyk I, 222.
patrz: BANKIERNIA
– CHANGEUR (Qui fait le change.) [...] ODMIENIACZ bankierz monetnik przekupień pieniędzy. DanKolaDyk I, 283..
patrz: BANKIERZ, BANKIERZ, BAŃKIERZ
– BANQUIER [...] Danista [...] Argentarius [...] BANKIERZ co pieniądze ná wekśle daie y niemi handluie. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANKIERZ, BANKIERZ, BAŃKIERZ
– BANQUEROUTIER [...] Decoctor. Conturbator creditorum. Fraudator [...] BANKRET utratnik, marnotrawca, stracony kupiec. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANKRET, BANKRET, BANKROT, BANKRUT, PANKRUT
– FAILLIR [...] NIE stawić się w słowie, nie oddać ná termin według karty długu záciągnionego, co iest nie iáko bankretować. DanKolaDyk II, 6.
patrz: BANKRETOWAĆ, BANKRETOWAĆ, BANKRUTOWAĆ
– BURAKAN przedtym mowiono Barakan Materya tęga przędziona z wełny koziey. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BARAKAN
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BARAMKA
– Vervex sycophanta. BARANEK wilkiem podszyty niewiniątko ná pozor w samey rzeczy hultay wierutny. DanKolaDyk II, 57.
patrz: BARANEK
– NIAISERIE [...] BŁAZENKOWANIE báianie prawienie badanego baraszkowanie. DanKolaDyk II, 297.
patrz: BARASZKOWANIE
– BARBARZYNIEC, grubianin, znaczy okrutniká, nie ludzkiego, iako są narody ktore niemaią poloru. DanKolaDyk I, 170.
patrz: BARBARZYNIEC
– FUTAINE [...] (Etoffé faite de fil [et] de coton.) Pannus xylinus [...] BARCHAN materya z wełny y nici robiona. DanKolaDyk II, 71.
patrz: BARCHAN, BARCHAN, BARCHON, BARCHOŃ
– BRAS [...] Qui a les bras forts, qui a les Bras nerveux [...] Barczysty co ma ramiona mocne żyłowate. DanKolaDyk I, 227.
patrz: BARCZYSTY
– BARTA Toporek narzędzie na kształt toporka zakrzywione ktorym Bednarze zaprawiaią deski wydrożone y skrzywione. DanKolaDyk 73.
patrz: BARDA, BARTA, BARTA
– CAQUE [...] CWIERTOWKA Baryła miara trzymaiąca ćwierć beczki. DanKolaDyk I, 256.
patrz: BAREŁA, BARYŁA, BARYŁA
– BARILLET [...] Modiolus, modioli BARYŁECZKA. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAREŁECZKA, BARYŁECZKA, BARYŁECZKA
– BARIL [...] BARYŁKA naczynie małe okrągłe nákształt beczki. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAREŁKA, BARYŁKA, BARYŁKA
– GONDOLIER [...] Cymbae ductor [...] Barkanierowie Przewoźnicy na kanałach Weneckich. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BARKANIER
– POSCIEL posłanie łoszko, Barłog posłanie proste nieporządne [...] Mowią żartownie leży na barłogu swoim na łóżku pościelą się bawi. DanKolaDyk II, 94.
patrz: BARŁÓG
– BARON [...] Baro, Baronis [...] stopień szlachectwa wyższy nad prostą szlachtę. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BARON
– MIEL [...] Qui le son du miel [...] PASIECZNIK Bartnik. DanKolaDyk II, 263.
patrz: BARTNIK
– LIVRE’E [...] BARWA tym słowem znaczą się suknie y stroy rożnego koloru dworu zacnych osob [...] Ludzie do Barwy barwiani iako Paziowie albo Izdebni Pokoiowi, lokaie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: BARWA
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– MULET de mer [...] BARWENA ryba [...] Petite mulet de mer [...] Barwenka mała. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– Petite mulet de mer. Mullunus, [...]. Barwenka mała. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BARWENKA
– BARWA tym słowem znaczą się suknie y stroy rożnego koloru [...] Ludzie do barwy barwiani iako Paziowie albo Izdebni Pokoiowi, lokaie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: BARWIANY
– LUDZIE Barwiani [...] w barwie służący ludzie iako Paziowie lokaie [et]c. DanKolaDyk I, 381.
patrz: BARWIANY
– ROSETTE (Craye blanche teinte en rouge par les peintres). Purpurtissum. RUBRYKA czyli Barwiczka. DanKolaDyk II, 460.
patrz: BARWICZKA
– GRAVE [...] Un son grave. Sonus gravis [...] Głos nuta poważna, Bass. DanKolaDyk II, 99.
patrz: BAS, BAS, BASS
– BASSE [...] BASS, terminem Muzyki część muzyki ktora wydaie głosy náypoważnieysze y náygłuchsze. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAS, BAS, BASS
– FAUX - BOURDON [...] terme de Musique (qu ' on appelle simplement Contre-point.) Rudior musicorum concentus. BASSY falszywe w muzyce Kontratony niezgadzaiące się z sobą. DanKolaDyk II, 17.
patrz: BAS, BAS, BASS
– Basse de – Viole. Soni gravis barbitus Bassetla, Skrzypce do Bassow. DanKolaDyk 176.
patrz: BASETLA
– JOUEUR [...] Skrzypek, Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista & c wszelki muzykant grający ná instrumentach stronámi náwiązanych. DanKolaDyk 173.
patrz: BASETLISTA
– GUILLEDOU [...] Lupanarium [...] GIEŁDA Burdel, dom nie rządny czerwona baszta. DanKolaDyk II, 108.
patrz: BASTA, BASZTA
– (Chef de la Communauté des Avocats et Procureurs.) Causidicorum coryphćus, i masc. PALESTRY Patronow głowá y Starszy. [...] Słowo Sądowe gdzie tez z łacińská nazywáią Bastoneriusz, co iest słowo podłey łaciny. DanKolaDyk I, 179.
patrz: BASTONERIUSZ
– BASTILLE [...] Castellum [...] BASTYLA [!] Forteca w blanki. [...] To nazwisko dano Fortecy, álbo Zamkowi, ktory iest w Paryżu między Arsenałem y Bramą S. Antoniego, y kędy wsadzaią więźniow publicznych. DanKolaDyk I, 178.
patrz: BASTYLIA
– BAHUT [...] Arca camerata [...] BAUL Kufer, Skrzynka wydrożona iáko Sklepienie DanKolaDyk I, 162.
patrz: BAUL
– VALISE, Hippopera. Vidulus, viduli, TŁOMOK Baul waliza skrzynka okrągła w skorą obita DanKolaDyk II, 565.
patrz: BAUL
– COTONNE’ [...] BAWEŁNIANY bawełną wysłany. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BAWEŁNIANY
– BASIN [...] Xylinum [...] BAWEŁNICA gatunek bawełnianey materyi. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAWEŁNIANY
– BASIN, subst. masc. Espece de Futaine. Xylinum, genit. i.n. BAWEŁNICA gatunek bawełnianej materyi. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAWEŁNICA
– MERCURIALE [...] Mercuriale sauvage. Brassica canina. Mercurialis silvestris [...] Bazanka ziele. DanKolaDyk II, 254.
patrz: BAZANKA, BAZANKA, BAŻANKA
– BAZANTARNIA mieysce ná chowanie bażantow. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTARNIA, BAŻANTARNIA, BAŻANTARNIA
– FAISANDERIE [...] BAZANTARNIA mieysce gdzie trzymaią y chowaią bazanty, sadz ná Bázanty. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTARNIA, BAŻANTARNIA, BAŻANTARNIA
– FAISANDIER [...] BAZANTARNIK co koło bażantow chodzi, y o nich má staranie. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTARNIK
– FAISANDEAU [...] BAZANTEK mały młody. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTEK
– FAISANNE [...] (La femelle du faisan) Phasiana [...] BAZANTKA samica. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTKA
– BAŻANT [...] BAZANTKA samica. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTKA
– BAZANTNIK co o Bażantach má stáranie. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTNIK, BAŻANTNIK, BAŻANTNIK
– BASILIQUE [...] Basilica [...] BAZYLIKA Gmach wielki wspaniały, to właśnie co názywamy salą, co znáczy Gmach Krolewski. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKA
– BASILIC [...] Ocimum ou ocymum BAZYLIKA ziele pachniące. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKA
– BASILICON, subst. masc. (Sorte d'onquent qui sert à consolider les playes.) Tetrapharmacum. BAZYLIKON pewna maść służąca do zamknięcia ran. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKON
– MORELLE [...] PSINKI Ziele y iágody [...] Psinek wieloraki iest rodzay, pierwsze Psinki ogrodowe, liście maią ciemne większe niż Bazylikowe dobre do iedzenia. DanKolaDyk II, 279.
patrz: BAZYLIKOWY
– COCATRIX [...] Basiliscus. RODZAY Bazyliszkow ktory się lęże w iáskiniach y studniach. DanKolaDyk I, 315.
patrz: BAZYLISZEK
– MOINEAU [...] WROBEL [...] ON DIT proverbialement, Tirer sa poudre aux moineaux[...] BĄKI strzelać nic nie robić słusznego, koszt y czas na daremno trawić. DanKolaDyk II, 271.
patrz: BĄK
– DE'BAUCHER [...] ZNACZY sługi od kogo odmawiać, przemawiać namawiać bechtać ná hardość wsadzać. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BECHTAĆ
– OURQUE (Monstre ou Poisson de mer). Orca [...] BANIA (álbo) Beczka morska ryba. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BECZKA
– DE TONNEAU [...] qui est grosse comme un tonneau. BECZKOWY: Bábsko grube iák beczka. DanKolaDyk II, 541.
patrz: BECZKOWY
– MERRAIN [...] DESKI wątory dna klepki & c. z czego bednarz wyrabia statki. DanKolaDyk II, 255.
patrz: BEDNARZ
– AISCEAU [...] Ascia [...] BARTA Toporek nárzędzie ná kształt toporka zakrzywione ktorym Będnarze záprawiaią deski wydrożone y skrzywione. DanKolaDyk I, 73.
patrz: BEDNARZ
– BESOGNE [...] MOWIĄ przysłowiem własny bednarz, więcey hałasu niż roboty. DanKolaDyk I, 191.
patrz: BEDNARZ
– BENJOIN [...] Benzuinum, i. Laser, laseris [...] BENDZWIN sok pachniący ziela ktore rosnie ná Wyspie Sumatra y w Krolestwie Siam [...] Laserpiciatum acetum. Ocet zaprawny sokiem bendźwinu. DanKolaDyk I, 189.
patrz: BENDŹWIN
– PRAWO nádawania beneficyum Kościelnego prawo kolatorskie spadaiące, álbo przypadáiące ná kogo álbo same beneficyum wakuiące y przechodzące do mocy kolatora áby komu prawo nánie nádał. DanKolaDyk I, 463.
patrz: BENEFICJUM
– BARRETTE f. Biretum n. BIERET czapka ktorey záżywaią we Włoszech [...] Bieret daią Kardynałom przed Kapeluszem. DanKolaDyk I, 174.
patrz: BERET, BIERET, BIERLET, BIRET, BIRET, BIRETR, BIRLET, BITER
– BERGAMOTE [...] BERGAMOTA rodzay gruszek zielonych okrągłych. DanKolaDyk I, 290.
patrz: BERGAMOTA
– CHIEN […] PIES bestya domowa. DanKolaDyk I, 303.
patrz: BESTIA
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– BESTES [...] BESTYE się też mowi o robactwie, iáko gąsienicach, myszach, kleszczach álbo muchach co psuią owoce. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– ME’CHANT […] Zła bestya bestyika zła z ciebie. DanKolaDyk II, 245.
patrz: BESTIA
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– BESTIALEMENT adv. (D’une manière brutale) [...] BESTYALNIE bez rozumnie sprośnie. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALNIE
– BESTIALITE [...] (La nature des bestes). Animalitas. Natura pecudum [...] BESTYALNOSC Bestyalstwo przyrodzenie bestyi. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALNOŚĆ
– BESTIALITE [...] BESTYALSTWO [...] dzikość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BESTIALITE [...] (La nature des bestes). [...] BESTYALNOSC Bestyalstwo przyrodzenie bestyi. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BESTIALITE [...] BESTYALSTWO nieobyczayność [...]. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BESTE [...] Petite beste. Bestiola [...] Bestyika. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTYJKA
– BELETTE [...] (Petit animal sauvage qui mange les fruits et les pigeons)Mustela [...] ŁASICA, mała bestyika dzika, ktora ziada owoce, y gołębie. DanKolaDyk I, 188.
patrz: BESTYJKA
– ME’CHANT [...] Malus. Improbus. Vitiosus [...] ZŁY, ZŁA, ladaco [...] *Zła bestya bestyika z ciebie [...]. DanKolaDyk II, 245.
patrz: BESTYJKA
– S’ENTRE – DIRE [...] S’entre-dire des injures. Mutuis se confectari ou infectari maledictis ou conviciis. Szkalować się wzaiemnie Besztać się z sobą. DanKolaDyk I, 519.
patrz: BESZTAĆ SIĘ
– BASTON […] ON DIT aussi Estre bien assuré de son baston […] MOWIĄ też być bespiecznym pewnym o lasce swoiey, kiedy kto ma dobrych poplecznikow tego co mowi albo czyni, y kiedy kto iest pewny o skutku dobrym imprezy iákiey. DanKolaDyk I, 179.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– PARDONNER […] WYBACZYC. Proszę mi wybaczyć nie mieć zá złe że bespiecznie powiem. DanKolaDyk II, 329.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– BETOINE (Herbe céphalique) [...] BETONIKA bukwica Ziele głowne od tego że liście ma ząbkowane. DanKolaDyk I, 193.
patrz: BETONIKA
– MAQUIGNONNE, (Celle gui prostitue des filles). Feles virginalis. Plaut. Lena, ae, f. NIERZĄD trzymaiąca bezecnica sromotnica baba. DanKolaDyk 233.
patrz: BEZECNICA
– UN EFFRONTE. Os impudens.Inverecundae frontis homo. Cioer. Suet. NIEWSTYDNIK zuchwalec bezecnik. DanKolaDyk 493.
patrz: BEZECNIK
– IMPE’CCABLE [...] BEZGRZESZNY co grzeszyć nie umie. DanKolaDyk II, 146.
patrz: BEZGRZESZNY
– FLASQUE [...] Flaccidus [...] SŁABY nie tęgi obwisły zwłaszcza co do lędźwi y nog bezkosty. DanKolaDyk II, 37.
patrz: BEZKOSTY
– MESSE [...] MSZA Swięta Ofiara bez krwawna nowego Zákonu w ktorey się Iezus Chrystus Ofiarą ofiaruie Oycu zá ludzkie zbawienie. DanKolaDyk II, 256.
patrz: BEZKRWAWNY
– FOL [...] Mente captus [...] Szalony bez mozgi. DanKolaDyk II, 42.
patrz: BEZMÓZGI
– CONTINU [...] PO LEKARSKU mowią: Gorączka ustawiczna, co bezprzestannie trapi chorego y spoczynku mu nieda. DanKolaDyk I, 359.
patrz: BEZPRZESTANIE, BEZPRZESTANNIE, BEZPRZESTANNIE
– CONTINU [...] USTAWICZNY bezprzestanny nieprzestanny. DanKolaDyk I, 358.
patrz: BEZPRZESTANNY
– BESTISE [...] (Stupidité.) Stupiditas [...] Stupor [...] GŁUPSTWO durność bezrozumność. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BEZROZUMNOŚĆ
– INEXECUTION [...] (Défaut d'execution.) Nulla executio [...] BEZSKUTECZNOSC nieprzywiedzenie do skutku. DanKolaDyk II, 156.
patrz: BEZSKUTECZNOŚĆ
– IMPUDEMMENT [...] BEZ wstydnie, niewstydliwie. DanKolaDyk II, 148.
patrz: BEZWSTYDNIE
– IMPUDENCE [...] NIEWSTYD Sromota, bezecność, niewstydliwość, Bezwstydność [...] Swiadoma iest niewstydliwość tey osoby. DanKolaDyk II, 148.
patrz: BEZWSTYDNOŚĆ
– MARIE' [...] Qui n'est point marié. Caelebs muliere [...] W stanie bez żeńskim żyiący, Bez żeniec. DanKolaDyk II, 237.
patrz: BEZŻENIEC
– CELIBAT [...] Qui est dans le célibat, Coelebs. [...] Bezżeniec. DanKolaDyk I, 270.
patrz: BEZŻENIEC
– TO mu serca ochoty fanatzyi humoru dodało, to mu bembenka podbiło przysłowie polskie na hardo wsadziło. DanKolaDyk II, 117.
patrz: BĘBENEK
– TAMBOURIN (Petit tambour d’enfant) [...] BĘBENEK dziecinny. DanKolaDyk .
patrz: BĘBENEK
– BASTARDISE [...] Natalium vitium. BĘKARSTWO wada urodzenia. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKARCTWO, BĘKARSTWO, BĘKARSTWO
– BASTARD [...] Silvestris [...] BĘKART, dzika płonka mowiąc o szczepach y drzewach. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKART
– HABILITER [...] Bękart do stanu Kapłańskiego sposobnym się staie, przez małżeństwo nástępuiące między Rodzicami. DanKolaDyk II, 110.
patrz: BĘKART
– BASTARD [...] Adulterinus, a, um. BĘKART odrodny mięszany. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKART
– BLANCHASTRE [...] BIAŁAWY, bieleiący się. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁAWY
– CLAIRET [...] Vin clairet, rouge paillet. [...] WINO białawe. DanKolaDyk I, 312.
patrz: BIAŁAWY
– LE BLANC, la blancheur. Candor [...] BIAŁEK białość. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– LE BLANC, la blancheur [...] Białek oczu áalbo oká. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– LE BLANC d’un oeus [...] BIAŁEK iaiá. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– NOIR [...] ON DIT proverbialement [...] WNET biało wnet czarno u niego dopiero ciepło dopiero zimno. DanKolaDyk II, 298.
patrz: BIAŁO
– BLANCHEMENT [...] BIAŁO, Czysto chędogo [...] Vestu blanchement, ayant du linge blanc [...] Co biało czysto chodzi, maiący chusty białe. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁO
– MOIS [...] Mois des filles & des femmes, [...] Menstrua orum. [...] Miesiące czas białogłowski co miesiąc im przypadaiący. DanKolaDyk 271.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– To Słowo Personne: w francuskim iest zawsze rodzaiu białogłowskiego y adiektyw lub relatyw ponim idący w francuskim zawsze się kłaść ma w rodzaiu białogłowskim, chyba żeby wyraźnie znáć było w mowie że się o męskiey płci mowi, to ná ten czas relatyw nástępuiący kładą w męskim rodzaiu [...]. DanKolaDyk II, 347.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– HONTEUX [...] WSTYD zowią się członki przyrodzone ludzkie u Męszczyzny y białogłowy ktore obnażać sromota. Członek męski, członek białogłowski wstydliwy. DanKolaDyk II, 129.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– GENS [...] To Słowo Gens (ludzie osoby) w francuskim zawsze iest rodzaiu męskiego kiedy Adiektyw po nim następuie, ále kiedy się pierwey przednim kładzie adiektyw, to zawsze iest rodzaiu biáłogłowskiego. DanKolaDyk II, 84.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– MENSTRUES [...] Menstrua muliebria [...] MIESIĘCZNY krwotok białogłow miesiące czas białogłoski [!]. DanKolaDyk 252.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– BLONDIN [...] Qui a les chereux blonds Flavis capillis adolescens. BIAŁOKUROWATY BIAŁOKUROWATA. DanKolaDyk i, 203.
patrz: BIAŁOKUROWATY
– ME'GISSIER [...] LA ME'GISSERIE [...] ZAMSZOWANIE Biáłoskornictwo. DanKolaDyk II, 247.
patrz: BIAŁOSKÓRNICTWO
– FOND [...] Ne faites point trop de font sur la blancheur de rostre teint. Nimium ne crede colori Virg. [Nie ufaj urodzie y płci pięknej białości]. DanKolaDyk II, 44.
patrz: BIAŁOŚĆ
– BLANCHEUR (Couleur blanche) [...] BIAŁOSC kolor biały [...] Białość iaśnieiącá, wysoka iako śniegu y cukru. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁOŚĆ
– LE BLANC, la blancheur. Condor [...] BIAŁEK białość [...] Białek oczu álbo oká. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁOŚĆ
– ESTUDE [...] To Słowo Francuskie zle się mowi o Izdebce Pisarza álbo Patrona gdzie ma księgi y pápiery prawne, y ná sprawy się gotuie, ále się może názwać kancelarya Biblioteka. DanKolaDyk I, 555.
patrz: BIBLIOTEKA
– Verge [...] Flagellum stagelli. Verber. Bicz woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: BICZ
– VERGE [...] Flagellum stagelli. Verber. Bicz woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: BICZYSKO
– JUSQUIAME [...] Hyosciamus [...] Herba Apollinaris. Faba fuilla [...] BIELUN ziele szaley. DanKolaDyk II, 180.
patrz: BIELAN, BIELON, BIELUN, BIELUN
– BLANCHISSEUR de muraille [...] BIELARZ co ściany bieli mularz. DanKolaDyk I, 201.
patrz: BIELARZ
– BLANCHASTRE [...] BIAŁAWY, bieleiący się. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIELEJĄCY SIĘ
– BLANCHIMENT d'une muraille [...] BIELENIE ściany. DanKolaDyk 200.
patrz: BIELENIE
– MAMMELLE [...] PRZYSŁOWIE: Mędrsze chcą być kurczęta niż kokosz (álbo) ieszcze mu się mleko ná wąsach bieli, á iuż chce więcey nád innych rozumieć. DanKolaDyk II, 228.
patrz: BIELIĆ SIĘ
– BLANC D'ESPAGNE [...] BIELIDŁO BLEYWAS białe co odchodzi od cyny gatunek malowidłá. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIELIDŁO
– ARGEMONE [...] BIELMOK, ziele rodzay maku dzikiego, który pomocny iest ná spędzenie bielmu z oczu. DanKolaDyk I, 126.
patrz: BIELMO
– ARGEMONE [...] BIELMOK ziele, rodzay maku dzikiego który pomocny iest ná spędzenie bielmu z oczu. DanKolaDyk I, 126.
patrz: BIELMOK
– LA CONFIRMATION [...] BIERZMOWANIE Sakrament w Kosciele nowego testamentu. DanKolaDyk I, 344.
patrz: BIERZMOWANIE
– BISSAC (Sac double) [...] SAKWY biesagi wor dwoisty. DanKolaDyk I, 199.
patrz: BIESAG, BIESAGA
– GALIMAFRÉE [...] Diversorum ciborum miscellanea [...] BIGOS potrawa zroznych ostatkow pozostałych DanKolaDyk II, 75.
patrz: BIGOS
– HACHER [...] Porąbię cię ná bigos. DanKolaDyk II, 111.
patrz: BIGOS
– CAPILOTADE [...] MOWIĄ niewłaśnie: kogo ná bigos wydać, szarpać Imię iego y sławę ná sztuki. DanKolaDyk I, 254.
patrz: BIGOS
– HACHIS [...] (viandes hachées bien menn.) BIGOSS [...] potrawa [...] Postawił przed nim banię pełną bigosu. DanKolaDyk II, 111.
patrz: BIGOS
– CAPILOTADE subst. f. (sausse qu'on fait á des restes de volailles dépecés.) Minutal, alis neut. Bigos záprawny z podrobkow kurzych kapłonich. Faire une capilotade. Minutal reliquiarum facere. Podroby ná potrawkę záprawić. DanKolaDyk I, 254.
patrz: BIGOS
– LAMBEL [...] BINDA u wierzchu tarczy w herbie [...] DanKolaDyk II, 92.
patrz: BINDA, BIŃDA
– LAMBREQUINS [...] BINDY opuszczone końce kitayka wstęgi wiszące od szyszaka dla stroiu [...]. DanKolaDyk II, 185.
patrz: BINDA, BIŃDA
– BINDA málarską, mularską, álbo snicerską robotą w Architekturze słupow porządku Jonickiego kwieciá, owocow, pełna [...]. DanKolaDyk II, 92.
patrz: BINDA, BIŃDA
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: BISIOROWY
– BISCUIT [...] *Iest też to ciasto robione z mąki z iáiec y cukru Biszkokt. DanKolaDyk I, 198.
patrz: BISKOKT, BISKOKT, BISZKOKT
– COMBATS [...] BITWA zápasy zápaśnikow utarczki y pasowanie się z sobą woyna żartowna postanowiona niegdyś w Grecyi a potym w Rzymie dla ćwiczenia się w sile y dla uciechy pospolstwa. DanKolaDyk I, 322.
patrz: BITWA
– UN COMBAT singulier ou d'homme á homme [...] Pugna singularis. POTKANIE potyczka sam ná sam, poiedynkowa bitwa. DanKolaDyk II, 498.
patrz: BITWA
– COMBAT naval [...] BITWA, wodna woyna okrętowa ktorą Cesarze Rzymscy zwodzić kazali dla rozrywki. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– COMBAT [...] BITWA, walka, woyna się mowi niewłaśnie o rzeczach do umysłu y obyczaiow należących [...] Wielka była walka o sławę, wielki spor między nimi o sławę. DanKolaDyk I, 322.
patrz: BITWA
– COMBAT [...] *Combat naval. Navale praelium [...]* Bitwa álbo woyna okrętowa. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– COMBAT BITWA, kłotnia ktora się kończy woyną. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– TOURTIERE [...] BLACHA od tortow robienia. DanKolaDyk II, 545.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– BALLE en termes d'Imprimerie [...] Follicus typographicus [...] PIŁKA terminem Drukarnianym, mieszek wytkany ktorym farbę biorą do nádania oney ná formy, álbo na blachy. DanKolaDyk I, 166.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– BATTEUR d'or, (Qui bat l'or et le met en feuille.) [...] BLACHARZ złotnik ktory złoto ná blaszki y liście ciągnie. DanKolaDyk I, 181.
patrz: BLACHARZ
– Un peu palle. Subpallidus. BLADAWY. DanKolaDyk II, 349.
patrz: BLADAWY
– PALEUR, PALE. BLADOŚĆ wybladość blády wybladły. DanKolaDyk II, 325.
patrz: BLADOŚĆ, BLADOŚĆ, BLIADOŚĆ
– VERD, VERTE [...] ZIELONY, Zielona. Verd gay. Verd passe. Viride pallens Blado zielony. Verd d'herbe. Herbaceus. Herbeus. DanKolaDyk II, 573.
patrz: BLADOZIELONY
– BLANC D'ESPAGNE [...] BIELIDŁO BLEYWAS białe co odchodzi od cyny gatunek malowidła. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BLAJWAJS, BLAJWAS, BLEJWAS, BLEJWAS, BLEJWEJS
– SE DE'TEINDRE [...] UTRACIC kolor, barwę mienić blakować. DanKolaDyk I, 459.
patrz: BLAKOWAĆ
– CRE'NEAU [...] BLANKI kramzansy wyrzynanie w murach u wierzchu. DanKolaDyk I, 397.
patrz: BLAMK, BLAMKA, BLANK, BLANK, BLANKA, BLANKA, BŁAMK, BŁANK, BŁANKA
– BLANC SIGNE' [...] BLANKIET Membran goły Karta podpisana ręką swoią, ná ktorey nic nie masz nápisanego. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BLANKIET, BLANKIET, PLANKIET
– CRENELER [...] BLANKOWAC Blanki dawać po wierzchu murow y wie[ż]ow. DanKolaDyk I, 397.
patrz: BLANKOWAĆ
– CLARTE, (Eclat d`une chose éclat.) Nitor Splendor [...] JASNOŚĆ blask rzeczy iákiey polerowaney. DanKolaDyk I, 312.
patrz: BLASK
– SKŁADACZ álbo Zycer ten co zbiera y układa porządnie litery po blaszcze miedzianey, álbo żelazney dla rownania wierszy [...] Tę blaszkę nazywaią składaczka iednakżeby lepiey bylo nazwać prawidło W[i]kielak. DanKolaDyk I, 334.
patrz: BLASKA, BLASZKA, BLASZKA, BŁASZKA
– ZŁOTO w blaszkach albo książeczkach lub listkach złoto malarsie. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BLASKA, BLASZKA, BLASZKA, BŁASZKA
– BRAILLER [...] BLAZGONIC, gadać wiele y głośno, á nie do rzeczy. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BLAZGONIĆ
– BAVARDER [...] Ineptias loqui [...] BLAZGONIC, Pleść y gadać wiele nieuwaznym być w mowie gadać ni to ni owo. (Mot bas et ironique.) Słowo podłe i na śmiech. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BLAZGONIĆ
– SORNETTES (Discous vaques, sottises, niaiseries) [...] BLAZGONIENIE ladaczego prawienie. Conter de sornettes. Nugas garrire. Blazgonić ladaco. DanKolaDyk II, 505.
patrz: BLAZGONIĆ
– JASER [...] PLESC prawić gadać blazgonić lada co. DanKolaDyk II, 137.
patrz: BLAZGONIĆ
– SORNETTES (Discous vaques, sottises, niaiseries) [...] BLAZGONIENIE ladaczego prawienie. Conter de sornettes. Nugas garrire. Blazgonić ladaco. DanKolaDyk II, 505.
patrz: BLAZGONIENIE
– JASEUR [...] GADUŁA plotka blazgon. DanKolaDyk II, 137.
patrz: BLAZGOŃ
– FAT [...] GŁUPI nikczemny podły ládaco blazgoń Dubiel. DanKolaDyk II, 14.
patrz: BLAZGOŃ
– BAILLEUR [...] BLAZGON co gada woła ladaco. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BLAZGOŃ
– BAVARD [...] Futilis et importunus loquutor. BLAZGON co wiele mowi nieuważny co wszystko wygada co wie. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BLAZGOŃ
– CAUSER (Celuy qui parle trop ou qui parle indiscrement.) Garrulus, i. GADUŁA co wiele álbo nieuwaznie mowi, Blazgoń. DanKolaDyk I, 267.
patrz: BLAZGOŃ
– BREDOUILLEUR [...] BLEKOT momot prędkomowny. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEGOT, BLEKOT, BLEKOT
– BREDOUILLER [...] BLEKOTAC w mowie mowić álbo z trudnością, álbo zbyt prędko. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEGOTAĆ, BLEKOTAĆ, BLEKOTAĆ, BŁEKOTAĆ
– BREDOUILLEMENT [...] BLEKOTANIE momotanie, predkomowność. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEKOTANIE
– VERVEINE (Herbe qui jette plusieurs tiges.) Verbena. Verbenaca. [...] BLUSZCZ ziele. [...] Zowią ie w Łacińskim Ziele Swięte. Iż Bałwochwalcy náywięcey tego ziela záżywali w ofiarach swoich y poświęceniach Domow. DanKolaDyk II, 578.
patrz: BLIUSZCZ, BLUSZCZ, BLUSZCZ
– POULIE, subst. f. (Instrument dont on se sert pour d'elever des fardeaux.) Trochlea, ae, f. Rechamus, i, m. Vitr. Orbiculus, li, masc. KOŁKO do windowania, Bloch [...] *Lina blochowa winda. DanKolaDyk II, 374.
patrz: BLOCH, BLOCH, BŁOCH
– KOŁKO do windowania, Bloch [...] Lina blochowa winda. DanKolaDyk II, 374.
patrz: BLOCHOWY
– LIERRE [...] DE LIERRE [...] BLUSZCZOWY Hebdowy. DanKolaDyk II, 202.
patrz: BLUSZCZOWY
– LIERRE terrestre [...] Helix [...] BLUSZCZYK máły co się tylko poziemi pnie á nie do gory po drzewach álbo murach. DanKolaDyk II, 202.
patrz: BLUSZCZYK
– JUREUR [...] Bluźnierka zła białogłowa klnąca. DanKolaDyk II, 180.
patrz: BLUŹNIERKA
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: BŁAWATEK
– BOUFFON [...] BŁAZEN, smieszek, Trefniś Ktory się puścił ná takie życie áby do śmiechu pobudzał ludzi powieściami swemi. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– BOUFFON [...] Faire le metier de bouffon [...] Błaznować, szmieszkować, trefnictwem się bawić. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– BAGUENAUDER [...] Nugari [...] BŁAZNOWAC fraszkami ladaczym się bawić. DanKolaDyk I, 162.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– BADINER [...] Ineptire [...] BŁAZNOWAC żartować, Trefnisiem się czynić. DanKolaDyk I, 161.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– GOGUENARDER [...] Delicias facere [...] ZARTAMI się bawić przedrwiwać prawić co śmiesznego dla rozrywki trefnictwem się bawić błaznować. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– BOUFFONNERIE hors du théatre. Scurrilis jocns [!] [...] Scurrilis dicacitas [...] BŁAZNOWANIE śmieszkowanie gdzieindziey nie ná widowiskach. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZNOWANIE
– BADINAGE [...] Nugae, Gerrae [...] TREFNICTWO, żarty, błaznowanie, szalenie, rozrywki mało poważne. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BŁAZNOWANIE
– SINGERIE [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: BŁAZNOWANIE
– ERREUR [...] BŁĘDY błąkania się Ulyssesowe w długiey iego peregrynacyi po morzu. DanKolaDyk I, 526-527.
patrz: BŁĄD
– FEU [...] MOWIĄ o człowieku bardzo ubogim nieznáiomym y tułaczu, wałkonie, błąkaczu, áni dymu áni dachu niemaiący pewnego. DanKolaDyk II, 26.
patrz: BŁĄKACZ
– MARAUDEUR [...] BŁĄKACZ żołnierz zbieg álbo też rożnie po zdzierstwie wstępuiący co raz się od inszych odrywaiący dla porwania czego. DanKolaDyk II, 233.
patrz: BŁĄKACZ
– ERREUR [...] Ulissis errores [...] BŁĘDY błąkania się Ulyssesowe w długiey iego peregrynacyi po morzu. DanKolaDyk I, 526-527.
patrz: BŁĄKANIE SIĘ
– ERRANT [...] BŁĄKACZ, BŁĘDNY, włoczęga co tám y sam chodzi. DanKolaDyk I, 526.
patrz: BŁĘDNY
– BOUE [...] Qui est de bouē. Luteus [...] Co iest z błota błocisty błotnisty [...]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOCISTY
– GASCHIS [...] Coenosus locus [...] BŁOCKO mokrość, bágno mokradlá, wodą zlane mieysce. DanKolaDyk II, 80.
patrz: BŁOCKO
– CORNE'E [...] ROGOWA Błonka w oku twarda y przezroczysta iak rog. DanKolaDyk I, 371.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– OEUIL [...] OKO [...] Błonki oka. [...] Błonka gronkowata. Błonka iak paięczynka [...] Błonka siatkowa. DanKolaDyk II, 309.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– BOUEUR [...] Stercorarius. Lutarius [...] BŁOTNIK, Karownik, co ulicę czyści y błoto wywozi z miasta. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNIK
– BOUEUX [...] Qui est couvert de bouë) Lutosus. Coenos. Cic. Colum. BŁOTNISTY, BŁOTNISTA, błotem okryty. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUE [...] Qui est de bouë. Luteus, Lutea, Luteum. Ovid. Co iest z błota błocisty błotnisty. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUEUX [...] (Sali de bouë) [...] BŁOTNISTY, błotem splugawiony. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUE [...] Ten Pan tego człowieká z błota wyprowadził, to iest z stanu podłego y wzgardzonego DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUER [...] Obrocić się w błoto. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] BŁOTO plugastwo śmiecie ziemia wodą rozczynioná. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] Szczęście dziś ludzi sadzá ná tonie, á iutro ich spychá w błoto. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– DISCULPER [...] Usprawiedliwię się oczyszczę y ciebie z błota w ktorymeś ulgnął wyciągnę. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] MOWIĄ niewłaśnie Dusza álbo człowiek iak z błotá. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– GROS [...] PRZEMOWIC się z kim słowami przykremi uraźliwemi; złaiać kogo zbłotem go zmięszać. DanKolaDyk II, 103.
patrz: BŁOTO
– BOUë (Pus que ren une playe) [...] BŁOTO ropá ktorą z siebie raná wydaie otok. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– PIQUER les boeufs avec un aiguillon [...] Stimulo boves increpare. BODŹCEM woły poganiać. DanKolaDyk II, 355.
patrz: BODEC, BODZIEC, BODZIEC, BODZIEĆ, BOJEC
– AIGUILLON, au figuré [...] Stimulus [...] BODZIEC w wyrozumieniu nie włásnym, to co pobudza do czego. DanKolaDyk I, 67.
patrz: BODEC, BODZIEC, BODZIEC, BODZIEĆ, BOJEC
– BOUQUESPINE [...] Rhamnus, i, BODŁAK Ziele inaczey oset czarny ktore wydaie ziarnka lekarskie y czyszczące. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BODLAK, BODŁAK, BODŁAK
– ESPINGLE [...] Záżywano przedtym kolcow od cierni álbo bodłakow od ostu, nim szpilki wynaleziono, czego ieszcze záżywaią chłopi. DanKolaDyk I, 541.
patrz: BODLAK, BODŁAK, BODŁAK
– BUT [...] Z CELU w bok, głupie, lekomyślnie [!]. DanKolaDyk I, 240.
patrz: BOK
– COSTE' [...] BOK się mowi względem ciała ludźkiego, o wszystkim co iest ná prawey álbo lewey stronie. DanKolaDyk I, 375.
patrz: BOK
– TENIR [...] Chwytać się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk II, 534.
patrz: BOK
– DE COSTE' [...] Z BOKU z strony nie prosto ukośnie. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– COSTE' [...] Trzymał się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– DE COSTE' [...] BOKOWY, od bokow, poboczny. DanKolaDyk I, 375.
patrz: BOKOWY
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– AVANT BEC [...] Anteris, anteridis [...] BUNTY w budowaniu, Haki wychodzące w palach mostowych. DanKolaDyk I, 146.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– E'MOTION populaire. Populi motus. ROZRUCH Bunt pospolity. DanKolaDyk I, 501.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: BOR, BÓR, BÓR
– BORAX [...] KLEY ognisty do lutowania złota. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BORAKS
– Człowiek niebieski y Boski. DanKolaDyk I, 270.
patrz: BOSKI
– BOSKI DanKolaDyk I, 476.
patrz: BOSKI
– Istność Boska DanKolaDyk I, 476.
patrz: BOSKI
– DE'FERRER [...] Vn cheval deferré [...] Koń odkuty, bez podkow, bossy. DanKolaDyk I, 429.
patrz: BOSSY, BOSY, BOSY, BOSZY
– BOTTE (Sorte de Chaussure qui couvre toute la jambe jusques au genou) [...] BUT, sposob obuwia ná całą nogę aż do kolana. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– BOTTE [...] MOWIĄ przysłowiem buty komu wycierać, niskie mu posługi y podchlebstwa czynić z interesu. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– BRODEQUINS (Sorte de supplice.) Cothurni (quibus nocentium cura premuntur.) KATOWSKIE buty, męka. [...] Daią te buty ná nogi złoczyńcy ktory się przyznać niechce, áni swoich pomocnikow, á to się dzieie deskami mocnemi ktore klinami wbiiaią mu ná nogi. DanKolaDyk I, 233.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Bożka DanKolaDyk I, 466.
patrz: BOŻEK
– VENUS [...] WENUS Bałwan fałszywe Bożyszcze miłości. DanKolaDyk II, 573.
patrz: BOŻYSCZE, BOŻYSZCZE, BOŻYSZCZE
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: BOŻYSCZE, BOŻYSZCZE, BOŻYSZCZE
– FAGOT [...] ON DIT figurément, Conter des fagots, des sottifès. Fabulas narrare. BAIAC bayki bzdury prawić. [...] *Bayki to wszystko; iákby się konie bodły. DanKolaDyk II, 5.
patrz: BÓŚĆ SIĘ
– FRAIS [...] Prendre le frais [...] Chłod brać chłodzić się na wietrze. DanKolaDyk II, 58-59.
patrz: BRAĆ
– BORD d'une robe (Ce qui sert à la border) [...] BRZEG brama u szaty do obłożenia iey pokraiach, obłoga. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BRAM, BRAMA
– BORDER [...] BRAMOWAC okładkę dawać około brzegow iakiey rzeczy. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BRAMOWAĆ
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie. [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: BRAMOWANIE
– BRANDEBOURG (Grosse Casaque venuë à la mode de ce pays-la.). Gausapa, ae, f. BRANDEBURA szata grubiańska ktora weszła w zwyczay od tamtego kraiu. DanKolaDyk I, 226.
patrz: BRANDEBURA, BRANDEBURA, BRANDYBURA
– PRISONNIER de guerre. Captivus, a, um. Cic. NIEWOLNIK braniec w niewolą ná woynie wzięty. DanKolaDyk II, 389.
patrz: BRANIEC
– CHIOURME [...] RUDELNICY, brańcy ktorych zábieraią do robienia wiośłami ná galerach, niewolnik wiosłowy. DanKolaDyk I, 305.
patrz: BRANIEC
– ESCLAVE fait en guerre. Captivus pour un homme. captive pour une femme. NIEWOLNIK braniec ná woynie. Niewolnica branka. DanKolaDyk I, 533.
patrz: BRANKA
– BRAN de vin [...] Brant winny wodka z lagru winnego robiona. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BRANT
– BRAVACHE, subst. m. mot vieux (Fanfaron sur le fait de la valeur, faux brave.) Plenus gloriarum [...] BRAWURA Darmochwał. DanKolaDyk I, 228.
patrz: BRAWURA
– BRAVADE, subst. f. (Menace d'un fanfaron.) on le dit mieux au plurier Bravades. Jactatio [...] BRAWURA przegrażanie się odkazywanie prożne lepiey się mowi w większey liczbie Brawury. DanKolaDyk I, 228.
patrz: BRAWURA
– FABLES [...] Bayki to wszystko fraszki y szalbierstwa baśnie szczere, plotki, brzednie. DanKolaDyk II, 1.
patrz: BREDNIA, BREDNIA, BRYDNIA, BRZEDNIA
– MOTTE de terre [...] BRYŁA ziemi [...] PETITE MOTTE [...] Bryłka mała. DanKolaDyk II, 262.
patrz: BREŁKA, BRYŁKA, BRYŁKA
– BREVIAIRE [...] BREWIARZ Księga maiącá w sobie godziny Kapłańskie ktore codziennie odprawuią w Kościele. DanKolaDyk I, 230.
patrz: BREWIARZ
– HARPER [...] SE HARPER [...] SZAMOTAC się szarpać się tárgać się tárgańca zá brody zá łby z sobą chodzić. DanKolaDyk II, 115.
patrz: BRODA
– Barbe de chevre. Aruncus [...] Kozia broda. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BRODA
– Mowi się tymże sposobem [...] Włos, y brodę zápuścić. DanKolaDyk I, 301.
patrz: BRODA
– POIL [...] BRODA [...] Qui a bien du poil. Pilosus, a, um. Cic. Brodaty obrosły zárosły kosmaty brodacz. DanKolaDyk II, 363.
patrz: BRODACZ
– BIGARRADE [...] POMARANCZA brodawczatá, Rodzay pomarańczy co má ná skorce wiele narostkow. DanKolaDyk I, 197.
patrz: BRODAWCZATY
– PETIT POIREAU, Verrucula [...] BRODAWECZKA máłá. DanKolaDyk II, 365.
patrz: BRODAWECZKA
– QUEUE de scorpion. (Herbe). Verrucaria. BRODAWNIK brodawiec ziele. DanKolaDyk II, 405.
patrz: BRODAWIEC
– HIPPOMANES [...] SZALEY szkapi [...] Pliniusz powiada że to ma być brodawka zrzebięca ná czele z ktorą się zrzebię rodzi y záraz mu ią klacz ugryza. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BRODAWKA
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo [rumien] bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: BRONATNY, BRUNATNY, BRUNATNY
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Broń ná obrazę, y ná obronę to iest ktorą álbo kogo nápastuiemy, álbo siebie od nápaści broniemy. DanKolaDyk II, 310.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Le choc des armes. Armorum incussus [...] Uderzenie tętęń żelazney broni szczęk, brzęk. DanKolaDyk I, 305.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– EMPESCHER [...] Zábraniać przeszkadzać komu weyścia niedopuszczać niedawać. Choremu iedzenia bronic. DanKolaDyk I, 502.
patrz: BRONIĆ
– DE'FENDRE [...] BRONIC zásłonić ochronić co od czego. DanKolaDyk I, 248.
patrz: BRONIĆ
– DE'FENDRE [...] *Strzedz się pieszczot czyich bronić się od nich. DanKolaDyk I, 428.
patrz: BRONIĆ SIĘ
– HERSER [...] WŁOCZYĆ rolą posianą bronować. DanKolaDyk II, 122.
patrz: BRONOWAĆ
– CARREAU [...] POSADZKA się też mowi o Bruku, y o ziemi za domem ná ulicy, iáko: wyrzucić ruchomości ná bruk, wyrzucić ie z domu [...] Wyrzucił go ná bruk ná dwor. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUK, BRUK, BURK
– CARRELEUR [...] (Qui carrele et pave les chambres.) Qui latribus loca sternit. POKŁADACZ posadzki Brukarz. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUKARZ, BRUKARZ, BURKARŻ
– PAVEUR [...] Pavimentorum structor [...]. BRUKARZ. DanKolaDyk II, 338.
patrz: BRUKARZ, BRUKARZ, BURKARŻ
– MASTIC [...] Signinum [...] KIT nábianie tło grunt ktory daią w studniach brukuiąc kámykami drobnemi y wapnem zalewaiąc kituiąc. DanKolaDyk II, 242.
patrz: BRUKOWAĆ, BRUKOWAĆ, BURKOWAĆ
– CARRELURE [...] (L'action de carreler une chambre.) Stratura é lateribus. POKŁAD pościełanie posadzki brukowanie. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUKOWANIE
– GRE'S [...] Silex [...] Saxum silex [...] KAMIENIE krzemienie do brukowania. DanKolaDyk II, 101.
patrz: BRUKOWANIE
– PAVEMENT [...] (L'action de paver.) Viarum stratura [...] BRUKOWANIE. DanKolaDyk II, 338.
patrz: BRUKOWANIE
– Pavicula [...] BABA do ubiiania bruku taran brukowy [...] Ubiiać bábą. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BRUKOWY
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) [...] BRYNIOLE gatunek śliw suszonych Ktore pochodzą z Brynioli miasta. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– BRIGNOLE, (Ville de Provence.) Brinonia, genit. ae, f. BRYNIOLA Miasto Prowencyi. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) Brinolium prunum, genit. i, nrut. BRYNIOLE gatunek śliw suszonych ktore pochodzą zBrynioli miasta. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– DOGUE, subst. m. (Gros chien d'Angleterre.) Molossus canis. PIES, Angielski wielki Brytan Krwawy. DanKolaDyk I, 477.
patrz: BRYTAN
– LECHEFRITE [...] BRYTFANNA pod pieczenią. DanKolaDyk II, 192.
patrz: BRYTFANNA
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BRZANKA
– PĘKAC się mowiemy niewłaśnie: o gwałtownych passyach, od ktorych nam serce brzmieie pękac się od śmiechu. DanKolaDyk I, 398.
patrz: BRZMIEĆ
– GODENOT [...] ON DIT (d'un visage fort laid) [...] Pithecium. Spinturnicium [...] WŁASNA poczwara maszkara brzydota koczkodan. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BRZYDOTA
– FOUTEAU [...] BUK buczyna bukowe drzewo. DanKolaDyk II, 57.
patrz: BUCZYNA
– HESTRE [...] Fagus [...] Buk buczyna bukowe drzewo. DanKolaDyk II, 122.
patrz: BUCZYNA
– BARAQUE [...] Tugurium [...] BUDA, maiak chatá dlá żołnierzy prostych w obozie. DanKolaDyk I, 170.
patrz: BUDA
– CHAMBRE du pilote (dans un navire) Magistri diaeta [...] IZBA, Buda, szyprowska na statku. DanKolaDyk I, 278.
patrz: BUDA
– ESTAU [...] BUDA kramnica do rozłożenia towarow náprzedaż szopa iákie ná iármarkach stawiaią. DanKolaDyk I, 548.
patrz: BUDA
– ESTALEUR [...] KUPIEC Krámárz przekupń [...] To słowo w Francuskim ordynaryinie się mowi o ubogim przekupniu álbo kramarzu co księgi álbo safiany wystawuie kędy w budzie przy moście ná przedaż. DanKolaDyk I, 546.
patrz: BUDA
– VEDETTE (Echauguette d'où l'on fait sentinelle.) Specula. BUDKA wystawiona dlá wárty. DanKolaDyk II, 567.
patrz: BUDKA
– E'DIFIANT [...] BUDUIĄCY przykładny co do dobrego prowadzi náuką y przykładami swemi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWAĆ
– AVANT BEC [...] Anteris, anteridis [...] Bunty w budowaniu, Haki wychodzące w palach mostowych. DanKolaDyk I, 146.
patrz: BUDOWANIE
– E'DILE [...] BUDOWNICZY urząd u Rzymian ktorego powinność była mieć dozor o Fabrykach wszystkich publicznych, świętych y świeckich, y o dobrym porządku pospolitym w mieście iáko też o widokach y igrzyskach publicznych u nás Burgrabiowie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– E'DILE [...] Byli tákże insi Budowniczy gminni ktorych obierano z gminu pospolitego, y ktorych urząd był doglądać miar y wagi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– E'DILE [...] Byli u Rzymian Budowniczy krzesłowi bo mieli prawo zásiadać w krzesłach z słoniowey kości z drugie,mi urzędnikami wyższemi w Senacie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– E'DIFICATEUR [...] (Batisseur.) Aedificator BUDOWNIK co rad stawia buduie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNIK
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BUDOWNIK
– BASTISSEUR [...] Aedificator [...] BUDOWNIK ten co się rad budowaniem bawi. DanKolaDyk I, 178.
patrz: BUDOWNIK
– E'DIFICE [...] AEdificium [...] Petit édifice. AEdificatiuncula. kletka Budyneczek. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDYNECZEK
– TAUREAU (Le masle de la vache). Taurus. BYK, Bujak. DanKolaDyk II, 530.
patrz: BUJAK
– MARCHE' [...] Zá dobrych rządow chleb ták tani bywał że iedney bułki za grosz we dwoch ludzie zieść nie mogli [...] ále teraz większe oko u wołu niż bułka chleba u piekarza. DanKolaDyk II, 234.
patrz: BUŁKA
– *Du pain paistri. Panis depstitius. Cat. ou depsiticus. *Chleba bochenki álbo bułki z ciasta robione surowe ieszcze. DanKolaDyk II, 324.
patrz: BUŁKA
– MUTIN, m. MUTINE, f. (Opiniastre, qui se revolte contre la raison). Pervicax. Contumax [...] UPARTY zuchwały buntowny sprzeciwny. DanKolaDyk II, 289.
patrz: BUNTOWNY
– MUTIN (Séditieux) [...] BUNTOWNY niespokoyny, bunt czyniący, podnoszący, pobudzaiący do buntu. DanKolaDyk II, 289.
patrz: BUNTOWNY
– INCARTADE subst. foem. Brauade insolente.) BURDA. *Faire une incartade à quelqu'un. Alicui insultare. [...] *Stroić burdy, burdy czynić. DanKolaDyk II, 150.
patrz: BURDA
– BORDEL [...] (Lieu in fame et prostitution.) Lunapar [...] BURDEL, Dom nierządny, zamtus mieysce niepoczciwe. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BURDEL
– JUGE AUDITEUR [...] Judex auditor [...] SĘDZIA zamkowy Burgrabia ktory publicznie sądzi wszystkie sprawy nie dochodzące 25. liwrow álbo 14. złotych naszych. DanKolaDyk I, 149.
patrz: BURGRABI, BURGRABIA, BURGRABIA, MURGRABIA
– CASAQUE, subst. f. Sagum, i, n. Cic. SZATA krotka żołnierska Saian [...] ON DIT figurément Tourner Casaque, (Changer de parti.) Ab aliquo deficere, desciscere.Cicer. MOWIĄ niewłaśnie, burkę obrocić, odmienić się y udać ná inszą stronę, odstąpiwszy kogo. DanKolaDyk I, 263.
patrz: BURKA
– MAGISTRATURE [...] Magistratus [...] BURMISTRZOSTWO Rádziectwo. DanKolaDyk II, 219.
patrz: BURMISTRZOSTWO, BURMISTRZOSTWO, BURMISTRZOWSTWO
– FRAPPER [...] ON DIT encore, Ils sont frappes á mesme coin [...] Paves natura & ingenio [...] IEDNEGO bicia, iednego stępla ludzie iedna torba, iedna bursa, ieden wart ośmnascie drugi dwadzieścia bez dwoch. DanKolaDyk II, 61.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– COTTERIE [...] BURSA sekta spolnictwo złączenie sie kilku Mieszczan kompania ktorzy się z sobą w iedney sekcie trzymaią u siebie przebywaią wzaiemnie się cieszą iadaią grywaią pospolicie z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSE [...] BURSA w niektorych prowincyach, Bank gdzie wekslami handluią. *názywaią Bankiernia. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSE [...] NAZNACZONY w szkołach dochod ná naukę iákich ubogich dzieci. Nazywaią pospolicie Bursa. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– COTTERIE [...] Ils sont de la mesme cotterie. Sunt sodales [...] Iedna to sekta iedney są bursy z sobą iednego cechu. Cechowi są z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSIER [...] WYCHOWANIEC Ten co z Bursy szkolney ma wychowanie y opatrzenie swoie. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSIER [...] WYCHOWANIEC Ten co z Bursy szkolnej ma wychowanie y opatrzenie swoie. Nazywaią pospolicie Bursak. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSAK
– AMBRE GRIS [...] Ambar [...] BURSZTYN szary gummá ktorá bardzo wdzięczną wonność wydaie, znayduiącá się nad brzegami morskiemi. DanKolaDyk I, 90.
patrz: BURSTYN, BURSZTYN, BURSZTYN, BURZTYN
– ORAGEUX [...] Procellosus, Cic. Tempestuosus. Aul. Gel. Turbulentus, Turbidus [...] BURZLIWY, Burzliwa. ON DIT au figuré que cette vie est une mer orageuse, troublé e de mille soins. Haec vita, ut mare procellosum, curanum fluctibus agitatur. ZYCIE to ludzkie burzliwe iáko morze náwałności y troskliwości pełne. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURSZLIWY, BURZLIWY, BURZLIWY, BURŻLIWY
– D'AMBRE Succineus [...] BURSZTYNOWY. DanKolaDyk I, 90.
patrz: BURSZTYNOWY
– PARC de clayes (on l'on enferme la nuit le bétaie dans la campagne) [...] BURTA w polu na owce płoty ná bydło. DanKolaDyk II, 328.
patrz: BURTA
– PARQUER, ou (fair parquer les troupeaux dans le campagne, les enfermer avec des clayes d'osier) [...] Tenere peeus. BURTOWAĆ trzodę w polu. DanKolaDyk II, 331.
patrz: BURTOWAĆ
– ORAGE [...] Tempestus [...] Procella [...] NAWAŁNOSC fala burza. Burza wielka powstała ná powietrzu wicher szturm záwierucha. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURZA
– Burza [...] ORAGE se dit figurément (d'un malheur passager, d'un trouble public ou domestique.) Tempestas, Procella, Calamitas, atis, [...]. BURZE wichry kłotnie domowe niepokoie rosterki záwieruchy. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURZA
– REFLUS (Retour des eaux de l'ocean. [...] MORSKIE burzenie przybywanie y opadanie wody. DanKolaDyk II, 423.
patrz: BURZENIE
– MARE'E (Flus et reflus de la mer) AEstus [...] MORSKIE burzenie podnoszenie y opadanie przychodzenie y odchodzenie wody ná morzu. DanKolaDyk II, 236.
patrz: BURZENIE
– EXTERMINATEUR [...] NISZCZYCIEL niszczący wytępiaiący. Burzyciel pustoszyciel. DanKolaDyk I, 568.
patrz: BURZYCIEL
– FASTE [...] WYNIOSŁOŚĆ [...] Pogarda drugich. Pokazowanie się. Buta stare słowo Polskie. DanKolaDyk II, 14.
patrz: BUTA
– ENTONNER [...] WINO lać do beczki álbo ciągnąć z kuffy do beczki. Lewarem álbo przez leiek. [...] Ley służący do nálewania beczek y butlow. DanKolaDyk II, 518.
patrz: BUTEL
– FIOLE [...] Ampulla vitrea [...] BUTELKA flaszka szklanna ampułka karafinka. DanKolaDyk II, 35.
patrz: BUTELKA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– BOTTE [...] MOWIĄ przysłowiem buty komu wycierać, niskie mu posługi y podchlebstwa czynić z interesu. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi się o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– DISGRACE [...] Estre en la disgrace de son Prince, avoir perdu sa faveur. Esse in offensâ apud Principem. [...] Być w niełasce Krolewskiey, utracić łaskę Pańską. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– BESTE [...] BYDLĄTKO Cielę mowi się też o osobie głupiey bez uwagi y obyczaiow. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDLĄTKO
– SOMMIER. (Une beste de somme) [...] ROBOTNE bydlę, szkapsko, wywłoka. DanKolaDyk II, 503.
patrz: BYDLĘ
– MULET [...] MUŁ bydlę mięszaniec z osła y klaczy, lub z konia y oślicy. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BYDLĘ
– CHEVRE [...] KOZA, bydlę domowe co mleko daie á zażywają go ná lekarstwo, samica od kozła. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BYDLĘ
– BESTE [...] (Animal privé de raison.). Bestia, ae. BYDLE zwierzę bez rozumne bestya. DanKolaDyk 192.
patrz: BYDLĘ
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDLĘ
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– BESTES à Laine. Lanigerum pecus [...] BYDŁO Wełniste. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– DIVERTISSEMENT [...] (L'action de detourner les choses et de les derober.) Abactus [...] KRADZIESZ bydłokradztwo záymowanie. DanKolaDyk I, 476.
patrz: BYDŁOKRADZTWO, BYDŁOKRADZTWO, BYDŁOKRADŹTWO
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: BYWALEC
– FADAISES [...] Dire des fadaises [...] Bzdurzyć bzdury prawić fraszki ni to ni owo gadać baiać. DanKolaDyk II, 5.
patrz: BZDURZYĆ
– VESSE [...] Flatus ventris malè olens [...] ZAKURZENIE ciche przyrodzenia smrod bździna. DanKolaDyk II, 578.
patrz: BŹDZINA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: CALE, CALE, WCALE
– [...] CAŁOWNIK kupiec co całkiem przedaie nie na części.[...] DanKolaDyk II, 104.
patrz: CAŁOWNIK
– MITRON [...] PIEKARCZYK [...] Przed tym chodziwali w czapkach nákształt Iufuł piekarczykowie. DanKolaDyk II, 269.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– BARRETTE f. Biretum n. BIERET czapka ktorey záżywaią we Włoszech [...] Bieret daią Kardynałom przed Kapeluszem. DanKolaDyk I, 174.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– ALWERN wielkie iagody winne barzo czarne w Okolicy Aurelianeńskiey. DanKolaDyk I, 157.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– Szczepienie tego wina przyszło z Alwerniy... Wino z tych gron robione nazywa się: Czarne wino, alwern albo alwernak. DanKolaDyk I, 157.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– COMBAT naval [...] BITWA, wodna woyna okrętowa ktorą Cesarze Rzymscy zwodzić kazali dla rozrywki. DanKolaDyk I, 321.
patrz: CESARZ, CESARZ, CYSARZ
– SNIADY, chabry, siny, iák ołow mowiąc o cerze. DanKolaDyk II, 361.
patrz: CHABRY
– NOIRASTRE [...] qui tere sur le noir [...] CZARNIAWY Sniady chabry. DanKolaDyk II, 298.
patrz: CHABRY
– BASANE [...] Fuscus [...] SNIADY SNIADA co ma płeć oleiowatą iákoby okopciałą od dymu, Chabry. DanKolaDyk I, 176.
patrz: CHABRY
– MAURICAUD (Qui est peu noir de visage) [...] Subniger [...] CZARNIAWY, Czarniawa, Śniady, chabry. DanKolaDyk II, 244.
patrz: CHABRY
– ASTROLOGIE Iudiciarie. Astrologia divinans [...] WIESZCZBIARSKA náuka *Cicero názywa Haldeyska sztuka wrożenia. DanKolaDyk I, 135.
patrz: CHALDAJSKI, CHALDEJSKI, CHALDEJSKI, HALDEJSKI
– MAZURE [...] Parietina [...] PUSTKA domiszczko walące się ládaiakie chałupina. DanKolaDyk II, 242.
patrz: CHAŁUPINA
– MAISONETTE ou Loge à Berger [...] CHAŁUPKA Buda owczarska. DanKolaDyk I, 223.
patrz: CHAŁUPKA
– LOGE [...] PETITE LOGE. Casula, ae, f. Tuguriolum, li, neut. Plin. CHAŁUPKA. DanKolaDyk II, 209.
patrz: CHAŁUPKA
– CAME'LEON [...] KAMELEON bestyika małá Indyi nakształt iászczurki tylko że ma głowę większą, y ogon dłuższy. DanKolaDyk I, 248.
patrz: CHAMALEONT, CHAMELEON, CHAMELEON, CHAMELEONT, HAMELEON, KAMELEON
– JOUËR [...] ZŁODZIEY. Artista z niego chapliwy ruchliwy. DanKolaDyk II, 173.
patrz: CHAPLIWY
– HAPPER [...] CAPNĄĆ rzucić się ná co áby prędko porwać chapnąć. DanKolaDyk II, 114.
patrz: CHAPNĄĆ
– EXEMPLE [...] EXEMPLARZ charakter do pisania dla tych co ich pisać uczą, wiersz ieden álbo y dwa dla przykładu z początku nápisane. *Exemplarz álbo charakter nápisać dziecięciu pisać się uczącemu. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Arabowie przyznaią że liczbę swoię maią od Indyanow, y nazywaią ie Figury álbo charaktery Indyiskie. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– NOMPAREILLE [...] NAYMIEYSZY charakter w drukarniach nád ktory mnieyszy być nie może. DanKolaDyk II, 300.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– CHIFFRE [...] Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Co zaś do L ktore znaczy pięćdziesiąt y D ktore znaczy pięćset zażywano ich bo te litery znaczyły połowę sta álbo tysiąca w charakterze Gotyckim. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– GRIMOIRE [...] KSIEGI czarownickie, charakternickie pismo niezrozumiane. DanKolaDyk II, 102.
patrz: CHARAKTERNICKI
– Grogmement [...] KWIK kwiczenie wieprzow charkanie. DanKolaDyk II, 103.
patrz: CHARCHANIE, CHARKANIE, CHARKANIE, CHRACHANIE
– PSOW Osobliwe Denominacye od Pòétow skoncypowane z Autorow wytłumáczone co do Etymon. [...] Pòémenis, Stroż od bydłá. Nabe, Charcica do Myślistwá zgodna. Agre, Łowiąca. Lache, Kosmata. Licisca, z Wilká y Suki Charcicá. DanKolaDyk I, 484.
patrz: CHARCICA, CHARCICA, HARCICA
– LEVRETTE [...] (Chienne de chasse.) Verragus femina [...] CHARCICA Charciczka. DanKolaDyk II, 199.
patrz: CHARCICZKA
– LEVRON [...] SZCZENIĘ charcię młode. DanKolaDyk II, 199.
patrz: CHARCIĘ, CHARCIĘ, CHARCZĘ, HARCIĘ
– *Chien courant. Canis celer, ou cursor* [...] Chart pies prętkonogi. DanKolaDyk I, 303.
patrz: CHART, CHART, HART
– BARAQUE [...] Tugurium [...] BUDA maiak chatá dlá żołnierzy prostych w obozie. DanKolaDyk I, 170.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– MAISONETTE [...] DOMECZEK domek chatka. DanKolaDyk II, 223.
patrz: CHATKA
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: CHCIEĆ
– CUCURBITE [...] (terme de Chymie) [...] TYKIEW Alembik chimiczny nakształt tykwy. DanKolaDyk I, 404.
patrz: CHEMICZNY
– HIERARCHIE ou JERARCHIE [...] IERARCHIA chorow Anielskich porządek [...] IERARCHIA stanow w Kościele S. porządek [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: CHIERARCHIA, HIERARCHIA, HIERARCHIA, JERARCHIA
– LAPPER [...] CHLEPAC iák psy piią DanKolaDyk II, 188.
patrz: CHŁEPAĆ, CHŁEPAĆ, ŁEPAĆ
– RAFRAISCHIR, (Refroidir, diminuer de la chaleur.) Restinguere nimios ardores, compescere. Sedare. CHŁODNĄĆ oziębić się co do pory czasu. DanKolaDyk II, 410.
patrz: CHŁODNĄĆ
– RAFRAISCHIR [...] Refrigerare [...] OCHŁODZIĆ ostudzić. [...] *Le temps se rafraischit. Tempus-refrigescit ou refrigeratur. *Czas chłodnieie pora się oziębia. DanKolaDyk II, 10.
patrz: CHŁODNIEĆ
– BERCAU [...] Pergula cameraria [...] KOLEBKA iest też chłodnik w ogroddie [!] zámknięty z wierzchu liściami winnemi, y innych gałążek. Berceau de vigne. Arcella [...] Chłodnik z winnych latorośli. DanKolaDyk I, 190.
patrz: CHŁODNIK
– FRAIS (qui a de la fraicheur.) Frigidus [...] CHŁODNY zdrowy [...] Poranek chłodny [...] Nie masz mieysca chłodnieyszego, áni milszego przyiemnieyszego. DanKolaDyk II, 58.
patrz: CHŁODNY
– HOMME [...] ZONA názywa mężem prziaciela [!] swego [...] Turbuie się o męża swego o chłopa swego. DanKolaDyk II, 126.
patrz: CHŁOP
– COQUETTE [...] FRYERKA zalotna białogłowa, niewstydliwa bezecna ktora chłopow do siebie przyłudza wdzięcząc się. DanKolaDyk I, 67.
patrz: CHŁOP
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec, chłopczyk chłopiec kuchenny kuchta kuchcik. DanKolaDyk II, 76.
patrz: CHŁOPCZYK
– WALET ou Enfant de cuisine. Puer coquorum. Minister culinarius. KUCHENNY Posługacz, chłopiec kuchenny, kuchta. DanKolaDyk II, 564.
patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec. DanKolaDyk II, 76.
patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ
– HOMME [...] UN PETIT homme. Homunculus [...] CZŁOWIECZEK człowieczyna chłopina. DanKolaDyk II, 126.
patrz: CHŁOPINA
– MAROUFLE [...] GRĄDAL grądalisko drąg chłopisko proste brzydkie [...] Słowo potworliwe łaiąc. DanKolaDyk II, 238.
patrz: CHŁOPISKO
– GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
patrz: CHŁOPISKO
– UN PEU PAYSAN. Rusticulus. Subrusticus. Subagrestis [...] CHŁOPKOWATY chłopowaty. DanKolaDyk II, 340.
patrz: CHŁOPKOWATY
– UN PEU PAYSAN. Rusticus. Subrusticus [...] Subagrestis [...] CHŁOPKOWATY chłopowaty. DanKolaDyk II, 340.
patrz: CHŁOPOWATY
– Se donner, ou Prendre la discipline [...] Dysciplinę czynić, álbo wziąć dyscypliną, wziąć chłostę. DanKolaDyk I, 470.
patrz: CHŁOSTA
– FRAIS CHŁOD POWIETRZE pomiarkowane y chłodne. DanKolaDyk II, 58.
patrz: CHŁÓD
– FRAIS [...] Prendre le frais [...] Chłod brać chłodzić się na wietrze. DanKolaDyk II, 58-59.
patrz: CHŁÓD
– TRINGUER (Mot bas & populaire). (Faire de'bauche de vin, en faire carrousse) Potitate [...] Pergraecari [...] Tingomenas facere, Petr. PODPIIAC sobie chłystać słowo podłe y proste łykać [...] *Chłysneliśmy łykneliśmo [!] dobrze wina Szampańskiego. DanKolaDyk II, 556.
patrz: CHŁYSNĄĆ
– CHINQUER [...] HULAC zápiiać podpiiać sobie słowo potoczne, pić zbytecznie szklenice o szklenice uderzaiąc á ieden zá drugim zdrowie spełniaiąc dla pobudzenia się do picia. Chłystać. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHŁYSTAĆ
– PORTER la mine. (Paroistre). Videri [...] ZDAIE wydaie się. [...] *Il me porte bien la mine d'avoir avassé un verre de vin proptement. Vinum scitissimè exantalasse, ou vini submeri poculum. Plaut. Nae iste poculo saepè axanclavit, hausit submerum scintissimè. Plaut. (Expression basse & populaire). *Coś mu z oczu pátrzy że chłysta, że się nápiia rád Expressya podła potoczna. DanKolaDyk II, 370.
patrz: CHŁYSTAĆ
– TRINQUER (mot bas et populaire). [...] PODPIIAĆ sobie chłystać słowo podłe y proste łykać. DanKolaDyk II, 556.
patrz: CHŁYSTAĆ
– YVROGNE s. f. (Qui aime se à boire, et qui se prend souvent de vin.) Ebriosus. Vinosus, a, um. et c. PIJAK Pijanica co się rad upija chłystek. DanKolaDyk II, 598.
patrz: CHŁYSTEK
– HOUBLONNIERE [...] Salictarium [...] CHMIELNIK. DanKolaDyk II, 131.
patrz: CHMIELNIK
– NE'BULEUX [...] Mglisto pochmurno iest ná dworze, chmurzy się. DanKolaDyk II, 294.
patrz: CHMURZYĆ SIĘ
– GUESTRES [...] Sculponeae [...] Perones [...] CHODAKI kurpie ná nogi czyli łystciańki álbo skornie ná nogi do obuwania dla potrzeby álbo ochrony pończoch [...] W chodakach, kurpiach skorniach chodzący w skornie ubrany. DanKolaDyk II, 107.
patrz: CHODAK
– PROPRETE [...] OCHĘDOSTWO około siebie chodzenie w stroiu. DanKolaDyk II, 395.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– TILLAC (Le plus haut pont d'un vaisseau.) Fori, forum. CHODZENIE ná okręcie pokład sztab. DanKolaDyk II, 538.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– KAWALER iest ten ktory podaie rękę Krolowey do chodzenia, y zowią go Kawaler Krolowey od powagi. DanKolaDyk I, 301.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHODZIĆ
– COMPAGNIE, en termes de chasse [...] STADO po mysliwsku się mowi, o tych ptastwie y zwierzu ktore kupami chodzi; iako stado kuropatw stado dzikow. DanKolaDyk 330.
patrz: CHODZIĆ
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHODZIĆ
– NAGER [...] Pływać w wodzie nurkiem chodzić [...] Nurzać się nurkiem chodzić. DanKolaDyk II, 289.
patrz: CHODZIĆ
– COMMODITÉ [...] WYGODA się też mowi w domu komorka sposobna gdzie ná potrzebę chodzą. DanKolaDyk I, 327.
patrz: CHODZIĆ
– LIEU COMMUN, (Retrait ou' l'on va aux grands besoins.) [...] MIEYSCE pospolite osobna komorka gdzie wszyscy chodzą na wielką potrzebę. DanKolaDyk I, 328.
patrz: CHODZIĆ
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: CHODZIĆ
– COURBETTE [...] MOWIĄ niewłaśnie kazać komu chodzić w korwety, po swoiey woli go gdzie zażywać iák się podoba. DanKolaDyk I, 386.
patrz: CHODZIĆ
– GROSSESSE [...] CIĄZA ciężarność białogłowy dzieckiem chodzącey. DanKolaDyk II, 94.
patrz: CHODZIĆ
– TRUYE [...] Ad quaestia non respondere, et aliud loqui. NIEODPOWIADAC do rzeczy chodzić w koło płota [...] Koło płota chodzisz, nie odpowadasz ná to o co cię pytaią. DanKolaDyk II, 560.
patrz: CHODZIĆ
– HARPER [...] SE HARPER [...] SZAMOTAC się szarpać się tárgać się tárgańca zá brody zá łby z sobą chodzić. DanKolaDyk II, 115.
patrz: CHODZIĆ
– BOUCHE [...] ALLER à la bouche, c'est à dire aux Cuisines du Roy. Ad culinam regiam ire. CHODZIC do kuchni, do stołu Krolewskiego, żyć z kuchni Krolewskiey. DanKolaDyk I, 213.
patrz: CHODZIĆ
– MENDIER [...] ZEBRAC z torbą chodzić po iáłmużnie. DanKolaDyk II, 251.
patrz: CHODZIĆ
– TROT (Alluve d'un chevel qui secoue son homme.) [...] TRUCHTEM iechać álbo chodzić kłusem trzęść. DanKolaDyk II, 558.
patrz: CHODZIĆ
– DE`BANDADE [...] Les soldats vont à la debandade [...] Halaspasem chodzą zołnierze. DanKolaDyk I, 412.
patrz: CHODZIĆ
– MITRON [...] PIEKARCZYK [...] Przed tym chodziwali w czapkach nákształt Iufuł piekarczykowie. DanKolaDyk II, 269.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– HANTER [...] UCZĘSZCZAC bywać chodziwać. DanKolaDyk II, 113.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– S'ENTRE HANTER, V. act. Se mutuò frequentare. UCZĘSZCZAĆ chodziwać do siebie bywać u siebie wzaiemnie. DanKolaDyk I, 520.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– COLERE [...] CHOLERA popędliwość umysłu impet w zwierzętach ktory ich porywa przeciwko temu co ich obraża, gniew, gniewność. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– COLERE [...] GNIEWLIWY, choleryczny żołci pełen popędliwy gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERYCZNY, CHOLERYCZNY, HOLERYCZNY, KOLERYCZNY
– COLERE [...] Zprzyrodzenia iest choleryk y wielki gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERYK, CHOLERYK, HOLERYK, KOLERYK
– VASSAL (Mot gothique qui vient de Wassel et se dit au pluriel VASSAUX.) Vassalus, vassali. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik [...] Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma [..]. DanKolaDyk II, 566.
patrz: CHOŁDOWNIK, HOŁDAWNIK, HOŁDOWNIK, HOŁDOWNIK, OŁDOWNIK
– COLLIER [...] CHOMONTO ná szyię koniom wozowym álbo robotnym. DanKolaDyk I, 320.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– BOURRELIER [...] Helciarius [...] SIEDLARZ rzemieślnik co chomąta robi ná konie wyściełane pilśnią. DanKolaDyk I, 221.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– HORIZON [...] KRAY świata gdzie kto z mieysca wysokiego iák náydaley okiem zásięgnąć a daley oka zápuścić niemożna. Horyzont kray widoczny [...]. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CHORYZONT, HORYZON, HORYZONT, HORYZONT, HORYŻONT, ORYZONT
– HORIZONTALEMENT [...] HORYZONTALNIE [...] prosto iedno w drugie [...]. DanKolaDyk II, 130.
patrz: CHORYZONTALNIE, HORYZONTALNIE, HORYZONTALNIE
– HORIZONTAL [...] HORYZONTALNY iák okiem tylko rzucić y zasiągnąć może prosto wlinią iedno wdrugie. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CHORYZONTALNY, HORYZONTALNY, HORYZONTALNY
– ORCHESTRE [...] CHOR ná Operach y Komedyach dla muzyki w przodzie od czoła placu widoku dany. (Orkestra) to u dawnych mieysce gdzie wiersze osob między sobą rozmawiających wyprawiano. DanKolaDyk II, 315.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– CHOEUR [...] CHUR znáczy też náypoważnieyszą część Kościołow nászych, gdzie mieysce swoie maią Kantorowie y Xięża, á Swieccy tam wchodzic nie powinni. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– CHOEUR [...] CHOR kilkanaście osob razem iednostaynie śpiewai[ą]cych. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– CHEUR [!] dans les anciens Tragedies. [...] CHUR w dawnych Traiedyach; zebranie osob Mowiących y obyczaie strofuiących. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– ENROUER quelqu'un (le vendre vauque). Aliquem vaucum efficere. CHRAPKĘ chrapliwość czynić. DanKolaDyk II, 514.
patrz: CHRAPLIWOŚĆ
– TENIR [...] Chwytać się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk II, 534.
patrz: CHWYTAĆ SIĘ
– CORNUE [...] termes de Chymie [...] ALEMBIK Chymistow z recypientem w wodzie. DanKolaDyk I, 371.
patrz: CHYMISTA
– BESTE [...] BYDLĄTKO Cielę mowi się też o osobie głupiey bez uwagi y obyczaiow DanKolaDyk I, 192.
patrz: CIELĘ
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: CIĘŻAROWY
– Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
patrz: CÓRKA, CÓRKA, CZÓRKA
– FANTASQUE [...] Morosus DZIWAK niedogodliwy, cudaczek sprzeciwny zrzędny. DanKolaDyk II, 12.
patrz: CUDACZEK
– EXTRAVGANT [...] Ineptus. Insulsus. [...] GŁUPI, głupiec, cudak, cudaczek. DanKolaDyk I, 569.
patrz: CUDACZEK
– MAROTTE [...] Ridiculum sigillum, quod morio praeferebat. [...] OBRAZEK cudaczek, iákie szaleni álbo błazniący w ręku dla pośmiewiska nosiwaią. DanKolaDyk II, 238.
patrz: CUDACZEK
– Capricieux, fantasque [...] CUDAK dziwak. DanKolaDyk II, 406.
patrz: CUDAK, CUDAK, CZUDAK
– EXTRAUGANT [...] GŁUPI, głupiec, cudak, cudaczek. DanKolaDyk I, 569.
patrz: CUDAK, CUDAK, CZUDAK
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: CYTRYSTA, CYTRYSTA, CYTRZYSTA
– czart w nauce DanKolaDyk I, 441.
patrz: CZART
– MENSTRUES [...] Menstrua muliebria [...] MIESIĘCZNY krwotok białogłow miesiące czas białogłoski [!]. DanKolaDyk 252.
patrz: CZAS
– MOIS [...] Mois des filles & des femmes, [...] Menstrua orum. [...] Miesiące czas białogłowski co miesiąc im przypadaiący. DanKolaDyk 271.
patrz: CZAS
– HONTEUX [...] WSTYD zowią się członki przyrodzone ludzkie u Męszczyzny y białogłowy ktore obnażać sromota. Członek męski, członek białogłowski wstydliwy. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CZŁONEK
– S'E'CLIPSER [...] (Soussrir une èclipse, parlant du Soleil et de la Lune) [...] ZACMIC się mowiąc o Słońcu y Xiężycu ćmić się. DanKolaDyk I, 491.
patrz: ĆMIĆ SIĘ
– TROUBLE [...] Je vois trouble et les jambes me manquent d'inantion [...] CMI mi się w oczach y nogi podemną słabieią. DanKolaDyk II, 558.
patrz: ĆMIĆ SIĘ
– COUVREUR [...] DACHOWNIK co dachy daie na domach zwyczaynie cieśla co z gontow nákształt dachowki dachy daie. DanKolaDyk I, 393.
patrz: DACHOWNIK
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: DAĆ
– DAMASSE' [...] (Oú il y a des figures comme au damas.) DAMASZKOWANY wzorzysto iák Adamaszek robiony. DanKolaDyk I, 408.
patrz: DAMASZKOWANY
– DARD [...] POCISK, broń, strzała pociskowa Darda. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DARDA, DARDA, DARTA
– HABLUER [...] DARMOCHWAŁ tylko gębą szalbierz oszust [...]. DanKolaDyk II, 111.
patrz: DARMOCHWAŁ
– DARMOJAD, pasorzyt cudzych kominow y obiadow patrzący. DanKolaDyk II, 355.
patrz: DARMOJAD, DARMOJAD, DARMOJED
– DISPOS [...] SPOSOBNY Łatwy ochoczy dziarski rzeski prędki lekki. DanKolaDyk I, 473.
patrz: DARSKI, DARZKI, DERSKI, DZIARSKI, DZIARSKI
– DATTAIRE [...] DATARYUSZ Urzędnik y Dygnitarz náyznacznieyszy Kancellaryi Rzymskiey. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DATARIUSZ
– DATTER [...] DATOWAC datę nápisać w liście álbo Instrumencie iákim nápisanym. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DATOWAĆ
– HUMEUR [...] Gniewa się ná mnie, dąsa się ná mnie [...]. DanKolaDyk II, 134.
patrz: DĄSAĆ SIĘ
– BOUDEUR m. BOUDEUSE (Celuy ou celle qui boude) [...] DĄSAL, DĄSALKA, ten álbo ta co się dąsa. Słowo rzadkie y pospolite. DanKolaDyk I, 215.
patrz: DĄSAL
– BOUDEUR m. BOUDEUSE (Celuy ou celle qui boude) [...] DĄSAL, DĄSALKA, ten álbo ta co się dąsa. Słowo rzadkie y pospolite. DanKolaDyk I, 215.
patrz: DĄSALKA
– DE'PIT [...] ZŁOSC gniew. Dąsanie się. DanKolaDyk I, 446.
patrz: DĄSANIE SIĘ
– Velis remisque navigare. Záglami y wiosłami dążyć. DanKolaDyk II, 413.
patrz: DĄZYĆ, DĄŻYĆ, DĄŻYĆ
– DE'CHIFFRER [...] DECYFROWAC Dochodzić dociec tego co inszym iest niewiadomo y táyno. DanKolaDyk I, 420.
patrz: DECYFROWAĆ
– DE'CHIFFREMENT [...] DECYFROWANIE listow, wyczytanie listow cyfframi pisanych, pisma iákiego taiemnego dochodzenie. DanKolaDyk I, 420.
patrz: DECYFROWANIE
– DEFINITEUR [...] DEFINITOR urząd zákonny, rada Przełożonego [...] Termin zażywany z Zakonie S. Franciszka. DanKolaDyk I, 430.
patrz: DEFINITOR
– DEISTE [...] (Qui reconnoit un Dieu.) [...] DEISTA ten co ták tylko wierzy. DanKolaDyk I, 434.
patrz: DEISTA
– DEISME [...] (Créance en Dieu.) [...] DEIZM wiara wiednego tylko Boga [...]. DanKolaDyk I, 434.
patrz: DEIZM
– HOUSSE [...] Dera ná konia álbo dek [...]. DanKolaDyk II, 131.
patrz: DEK, DEKA
– FUSIL [...] FUZYA strzelba ognista z ktorey strzelaią spuściwszy kurek o dekiel y zápaliwszy proch suchy ná panewce podsypany [...]. DanKolaDyk II, 71.
patrz: DEKIEL
– DE'CRETALES [...] Dekretalne listy są ktore czynią drugi Tom prawa Duchownego. DanKolaDyk I, 424.
patrz: DEKRETALNY
– DE'CRETALES [...] plur. [...] DEKRETAŁY álbo listy Dekretalne, odpisy y ustawy Papieżow rezolwuiące iáką trudność w prawie Kościelnym. DanKolaDyk I, 424.
patrz: DEKRETAŁ
– CONDAMNER [...] Condamner à payer une somme [...] Dekretować osądzić ná zápłacenie sumy. DanKolaDyk I, 340.
patrz: DEKRETOWAĆ
– DE'NONCIATION faite au Juge [...] DONIESIENIE do sądu Delacya odniesienie. DanKolaDyk I, 443.
patrz: DELACJA
– DOUILLETTEMENT [...] (Mollement.) [...] MIĘTKO pieszczono delikacko. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DELIKACKO
– DE'LICATESSE des ouvrage d'esprit [...] DELIKATNOŚĆ subtelność co do zábáw umysłowych. DanKolaDyk I, 436.
patrz: DELIKATNOŚĆ
– COUTELAT [...] ANDZAR turecki. noż stalowy, demeszka szabla, mieczyk polowy podrożny bułatowy. DanKolaDyk I, 391.
patrz: DEMESZKA
– DAMASQUINER [...] DEMESZKOWAC żelazo bułatować w wzory rożne. DanKolaDyk I, 408.
patrz: DEMESZKOWAĆ
– FOULERIE [...] TRETOWANIA [!] tłokarnia do tłoczenia deptania mieysce, niby deptalnia [...]. DanKolaDyk II, 55.
patrz: DEPTALNIA
– COURROY [...] DEPTANIE skor wyprawiaiąc ie. DanKolaDyk I, 388.
patrz: DEPTANIE
– FOURIERRE [...] DRWALNIA [...] starszy nád Drwalnią, Derewniczy. Chef de Fourriere. Regiorum lignatorum praefectus [...] Derewniczy nadworny. DanKolaDyk II, 57.
patrz: DEREWNICZY
– FUIARD [...] Fugiens [...] ZBIEG Dezertor woyska [...]. DanKolaDyk II, 68.
patrz: DESERTOR, DEZERTOR, DEZERTOR
– DE'SEPE'RE'MENT [...] (En de'sespere') [...] ROSPACZNIE, desperacko. DanKolaDyk I, 452.
patrz: DESPERACKO
– DESPOTIQUEMENT [...] DESPOTYCZNIE samowładnie. DanKolaDyk I, 455.
patrz: DESPOTYCZNIE
– DESPOTIQUE [...] DESPOTYCZNE tyrańskie samowładne Panowanie. DanKolaDyk I, 455.
patrz: DESPOTYCZNY
– DISTILLATION [...] PRZEPUSZCZANIE zioł przez álembik. *Dystylacya połacinie znáczy tylko katarowy spadek z głowy ktory się sączy po kropli przez nos. DanKolaDyk I, 475.
patrz: DESTYLLACJA, DESTYLLACJA, DYSTYLACJA, DYSTYLLACJA
– DEVISE, (Inscription, qui consiste en lettres ou en un ou deux mots.) Inscriptio. NAPIS literami álbo słowem lub dwiema. Dewiza. DanKolaDyk I, 462-463.
patrz: DEWIZA
– GRISETTE [...] SZARKA Panna álbo matrona w szarzyźnie chodząca dewotka. DanKolaDyk II, 103.
patrz: DEWOTKA
– DĄBY młode z kory odarte dla dębowania skor. DanKolaDyk II, 341.
patrz: DĘBOWANIE
– DIABLERIE subst. f. (Sortilege.) Veneficium. DYABELSTWO czary. DanKolaDyk I, 466.
patrz: DIABELSTWO
– Diabły DanKolaDyk I, 441.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– DIABLESSE [...] se dit aussi (d'une meschante femme, qui tempeste et s'emporte.) Malis furiis acta. DYABLICA złośliwa Białogłowa hałaśnica. DanKolaDyk I, 464.
patrz: DIABLICA
– DIACONIE [...] Diaconia DYAKONIE pewne szpitalne Domy zdawna w Rzymie rządzone przez Dyakonow gdzie wdowy y sieroty mięszkały y pożywienie miały. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIAKONIA
– DIACONESSE [...] (Femme consacrée au service de l'Eglise et au culte des Auteles dans la primitive Eglise.) Diaconissa [...]. DYAKONISSA Matrona poświęcona ná usługę Kościelną koło Ołtarzow zá pierwszych Chrześcian. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIAKONISSA
– DE LA DIALECTIQUE. Dialecticus. DYALEKTYCZNY, Dyalektycki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCKI
– DIALECTIQUEMENT adv. (Selon les regles de la Dialectique.) DYALEKTYCZNIE według Dyalektyki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCZNIE
– DE LA DIALECTIQUE. Dialecticus. DYALEKTYCZNY, Dyalektycki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCZNY
– DIALOGISME [...] Sermocinatio. DYALOGIZM, sposob rozmowy przez pytania y odpowiedzi. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALOGIZM
– DIURNAL [...] (Petit livre qui contient les petites heures du Breviaire.) DIURNAŁ mała książka maiąca w sobie mnieysze godziny dzienne kapłańskie. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DIURNAŁ
– BURINER ABSOLU, (Graver avec le burin.) DŁOTOWAC, Dłotem rznąć, ryć. DanKolaDyk I, 240.
patrz: DŁOTOWAĆ
– GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
patrz: DŁUGOSZ
– DE'BITRICE [...] DŁUZNICKA [!] tá co winna komu dług. DanKolaDyk I, 415.
patrz: DŁUŻNICZKA
– CHERCHEUR de pierre philosophale Soufleur, Chimiste [...] SZUKAIĄCY kamienia Filozoficznego, dmuchacz, Alchoimista. DanKolaDyk I, 298.
patrz: DMUCHACZ
– SARBATANE [...] Tubus ou tubulus vitreus [...] RURA dmuchawka do strzelania grochem lub Cwieczkami, rura szklana álbo drewniana. DanKolaDyk II, 474.
patrz: DMUCHAWKA
– GOUTTE [...] Dna, łupanie rwanie w stawiech w nogach goleniach ręku [...]. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DNA
– Do sytu roskoszy uciech záżyć. DanKolaDyk II, 476.
patrz: DO SYTU
– BONASSE [...] mot wulgaire (Qui est bon, simple et facile) [...]. DOBRUCH, słowo pospolite to iest dobry, szczery, y dobrowolny. DanKolaDyk I, 209.
patrz: DOBRUCH
– FOURNISSEUR [...] DAWCA szafarz dodawca Gospodarz [..]. DanKolaDyk II, 56.
patrz: DODAWCA
– CUIRE [...] DOPIEKAC dogarać dokuczać o dolegliwościach iákich bardzo doymuiących. DanKolaDyk I, 405.
patrz: DOGARAĆ
– CONDESCENDANT [...] UKŁADNY łagodny usłużny miły dogodliwy. DanKolaDyk I, 341.
patrz: DOGODLIWY
– JOUËR [...] DO-IGRA się on czego nieszczęścia iákiego [...] Doigrałem się aż mię ledwie nieubito [...]. DanKolaDyk II, 173.
patrz: DOIGRAĆ SIĘ
– ROMPRE les chiens [...]. ZRAŻENIE psow mowi się o płochości doieżdzacza kiedy wpadnie miedzy psy gończe y one zrazi. DanKolaDyk I, 303.
patrz: DOJEŻDŻACZ
– STATEK ná wodę nálewka wszelaka [...] Státek ná wino náczynie wszelakie. Dzban etc [...] Doyny státek skopek donica do doienia. DanKolaDyk 372.
patrz: DOJNICA, DONICA, DONICA, DÓNICA, DUNICA, DUNICZA
– [...] ieszcze się toczy iák może, ieszcze ziepa, ieszcze się dokręca, ieszcze się ciągnie poki się nie urwie. DanKolaDyk II, 461.
patrz: DOKRĘCAĆ SIĘ
– Passer Médecin. Fieri medicum. Doktorować. DanKolaDyk II, 335.
patrz: DOKTOROWAĆ
– DOCTEUR [...] Estre reçu Docteur. Ad Doctoris gradum promoveri. Zostać Doktorem być dokorowanym [!] doktorować się. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DOKTOROWAĆ SIĘ
– DOCTEUR [...] Estre reçu Docteur. Ad Doctoris gradum promoveri. Zostać Doktorem być dokorowanym [!] $doktorować$ się. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DOKTOROWANY
– LETTRE [...] Lettre de maistrise [...] Patent ná Doktorstwo. DanKolaDyk II, 196.
patrz: DOKTORSTWO
– DOULOUREUX [...] DOLEGLIWY przykry ciężki załosny. DanKolaDyk I, 483.
patrz: DOLEGLIWY
– REMPLISSAGE ou le REMPLAGE (Parmi les Cabarettiers). [...] DOLEWKA szynkuiąc. DanKolaDyk II, 431.
patrz: DOLEWEK, DOLEWEK, DOLEWKA, DOLEWKA, DOLIWEK, DOLIWKA
– VALLON (Petite valie). Vallis. DOLINKA DanKolaDyk ii, 565.
patrz: DOLINKA
– LE DESSOUS [...] SPODEK dolnia część. DanKolaDyk I, 457.
patrz: DOLNI, DOLNY
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: DOM
– CASANIER [...] Casarius, ii. DOMATOR piecuch co się z domu nie wychyli, gnuśny, leżuch. DanKolaDyk I, 263.
patrz: DOMATOR, DOMATOR, DOMATUR
– CASANIERE (Celle qui ne bouge du coin du seu.) Casaria. Focaria. DOMATORKA. DanKolaDyk I, 263.
patrz: DOMATORKA
– MAISONNETTE [...] DOMECZEK domek chatka [...]. DanKolaDyk II, 223.
patrz: DOMECZEK
– MAZURE [...] PUSTKA domiszczko walące się ládaiakie chałupina [...]. DanKolaDyk II, 242.
patrz: DOMISZCZKO
– DOMESTICITE' [...] (Qualite' de domestique.) [...] DOMOWNICTWO przymiot Domownika domowy. DanKolaDyk I, 478.
patrz: DOMOWNICTWO
– CHEVRE [...] KOZA, bydlę domowe co mleko daie á zażywają go ná lekarstwo, samica od kozła. DanKolaDyk I, 302.
patrz: DOMOWY
– DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52.
patrz: DOMOWY
– CHIEN […] PIES bestya domowa. DanKolaDyk I, 303.
patrz: DOMOWY
– TACITE [...] DOMYŚLANY niewyraźny, dorozumiewany, skrycie się nie wyraźnie znayduiący, skryty, ukryty, taiemny. DanKolaDyk II, 256.
patrz: DOMYŚLANY
– CONJECTURAL [...] DOMYSLNY co się nie zgadza tylko ná porozumieniu y pozornym podobieństwie [...] Náuki domyślne. DanKolaDyk I, 347.
patrz: DOMYŚLNY
– DONATAIRE [...] (Celuy, ou celle à qui on fait quelque don.) Donatarius. Ten ktory co darem darowizną odebrał. Donatariusz. DanKolaDyk I, 479.
patrz: DONATARIUSZ
– DE'NONCIATION faite au Juge [...] DONIESIENIE do sądu Delacya odniesienie. DanKolaDyk I, 443.
patrz: DONIESIENIE
– EN COURANT [...] BIEGNĄC spieszno co prędzey [...] w dopadki. DanKolaDyk I, 386.
patrz: DOPADEK
– CUISSON [...] DOPIEKANIE parzenie bol rany. DanKolaDyk I, 405.
patrz: DOPIEKANIE
– ESPAULE'E [...] ON DIT Faire une chose par épaule'e c'est à dire à diverses reprises, et négligement. Misi inetrmisssio aliquid agere. DORYWCZĄ co czynić czsami y niedbale co rz porucaiąc [!] y znowu się wracaiąc do tego. DanKolaDyk I, 538.
patrz: DORYWCZĄ
– [...] Responsare. ODPOWIADAĆ gębą dorzucać starszemu odmrukiwać. DanKolaDyk II, 443.
patrz: DORZUCAĆ
– COURTISER [...] NADSKAKIWAĆ komu, świecić, bakować, áby czego dostać od niego. DanKolaDyk I, 389.
patrz: DOSTAĆ
– Kiły dostałem dlá przysługi twoiey od biegania. DanKolaDyk II, 120.
patrz: DOSTAĆ
– DE'TERRER [...] ODKRYC co, dochodzić czego z pracą y długo myśląc doszukać się czego. DanKolaDyk I, 459.
patrz: DOSZUKAĆ SIĘ
– ESPROUVER [...] (Experimentor, essayer, faire l'e'preuve.) DOSWIADCZAC się dochodzić czego sprobować obaczyć doznać. DanKolaDyk I, 543.
patrz: DOŚWIADCZAĆ SIĘ
– CLERC [...] ZMACZY też żaka, ucznie w kunszcie iakim y takiego ktory ieszcze w konszcie iakim nowy i nie douczony. DanKolaDyk I, 313.
patrz: DOUCZONY
– DISQUISITION [...] (Recherche exacte, examen.) Disquisitio. WYWIADYWANIE SIĘ, szukanie pilne dowiadywanie się. DanKolaDyk I, 473.
patrz: DOWIADYWANIE SIĘ
– CLOPINER [...] Z TRUDNOSCIĄ y zá ledwie chodzić ná nogi iákoby náchramuiąc drepcić. DanKolaDyk I, 314.
patrz: DRAPSIĆ, DRAPSIĆ, DREPCIĆ, DREPSIĆ
– AIGUILLEE Acia [...] NIC Dratwa ná raz zawlec do igły. DanKolaDyk I, 67.
patrz: DRATWA
– TOURET [...] Dłotko tokarskie do drelowania kości słoniowey. DanKolaDyk II, 544.
patrz: DRELOWANIE
– MINUTIES [...] DROBIAZGI fraszki bayki mała rzecz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: DROBIAZG, DROBIAZG, DROBIUZG
– HOUTARDE [...] Otis [...] DROP ptak dziki wielkości Indyka [...]. DanKolaDyk II, 131.
patrz: DROP
– SEDIMENT, qui se dit de la lie ou de la crasse qui demeure au fond d'une liqueur [...] DROZDE plugastwo osiadaiące ná spodku. DanKolaDyk II, 483.
patrz: DROZDE, DROZDZE, DROZDZIE, DROZDŻE, DROŻDZE, DROŻDŻE, DROŻDŻE
– BE'ATILLES [...] Minutiae esculentae [...] DROBKA kąski smaczne ktore kładą w potrawy iako są mleczká cielęce, grzebyki kogutow, karczochy, pistacie. DanKolaDyk I, 184.
patrz: DRÓBKA
– MARIAGE [...] ENTRE-METTEUR de mariage [...] SWAT. Druch. Dziewosłąb. Zerżec [..]. DanKolaDyk II, 237.
patrz: DRUCH, DRUH, DRUH
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DRUGI
– BALLE en termes d'Imprimerie [...] Folliculus typographicus [...] PIŁKA terminem drukarnianym, mieszek wytkany ktorym farbą biorą do nádania oney na formy, álbo na blachy. DanKolaDyk I, 166.
patrz: DRUKARNIANY
– DRZEĆ się ná skrzypcach, o tym co źle gra ná skrzypcach, iákby po uszach drapał. DanKolaDyk II, 409.
patrz: DRZEĆ SIĘ
– DOUBLER une bille au jeu du billard [...] MOCNO wydać gałkę w grze bilaru [!] áby się dwa rázy o pasy álbo brzegi obiła: Dublować. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DUBLOWAĆ
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: DUDEK
– TULIPE (Fleur qui fait comme un calyce et qui a peu d'odeur, mais fort estimée par la varieté de ses couleurs.) Tulipa, ae. TULIPAN Kwiat nákształt kielicha roznością farb známienity. DanKolaDyk II, 561.
patrz: DULIPAN, TULIPAN, TULIPAN, TULIPANT
– FOUETTER [...] Une tulipe fouettér [...] Variata, ou virgata tulipa [...] TULIPAN w prążki czerwone. DanKolaDyk II, 54.
patrz: DULIPAN, TULIPAN, TULIPAN, TULIPANT
– DOUBLE [...] LE DOUBLE d'un écrit. Apographum. RZECZ papier instrument ná dwie ręce ná drugą rękę pisany. Duplikata. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DUPLIKAT, DUPLIKATA
– BESTISE [...] (Stupidité) [...] GŁUPSTWO durność bezrozumność. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DURNOŚĆ
– DAUBE [...] DUSZENINA sposob gotowania mięsa iákiego z winem słoniną y korzeniem dusząc. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DUSZENINA
– LION [...] Gloriarum plenior sine virtute. [...] TYLKO go gęba: Serdyt á nie duż. Lew thorzem podszyty. DanKolaDyk II, 206.
patrz: DUŻY
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DWA
– DUPLICITE' [...] (Objet quion voit double.) [...] DWOIENIE Dwoiący się co się dwoi w oczach álbo troi. DanKolaDyk I, 486.
patrz: DWOJENIE
– F. Szosta litera Obiecadła Czwarta z dwoygłosnych [...]. DanKolaDyk II, 1.
patrz: DWÓJGŁOSNY, DWÓJGŁOŚNY, DWÓJGŁOŚNY
– LIVRE [...] LE POIDS de cent livre [...] Dwa cetnary dwu cetnarowy [...]. DanKolaDyk II, 208.
patrz: DWUCETNAROWY
– DUUMVIR subst. (Magistrat d'une Colonie Romaine.) Duum vir. URZĄD Burmistrzowski w osadach Rzymskich Dwumąż názwany. DanKolaDyk I, 487.
patrz: DWUMĄŻ
– DEUX FOIS [...] Qui a deux ans, ou Qui est âge' de deux ans [...] Co ma dwa lata dwulatek. Dziecię w drugim roku álbo dwuroczek. DanKolaDyk I, 464.
patrz: DWUROCZEK
– HALEINE [...] COURTE HALEINE [...] Anhelation [...] DUSZNOSC Dychawiczność dychawica [..]. DanKolaDyk II, 112.
patrz: DYCHAWICZNOŚĆ
– DYCHAWICA choroba ktora się koniom przydaie [...] Ten koń zdychawiczał, dychawiczny iest, dychawy. DanKolaDyk II, 375.
patrz: DYCHAWY
– VOCABULAIRE (Dictionaire de tous les mots d'une langue). Vocabulorum index. Vocabularium. Dictionarium. WOKABULARZ Dykcyonarz słownik wszystkich słow ięzyka iákiego zebranie. DanKolaDyk II, 589.
patrz: DYKCJONARZ
– DICTIONNAIRE [...] (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium, DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DYKCJONARZ
– DICTATEUR [...] SE DICTATEUR. Dictatorius, a, um. DYKTATORSKI rządy náywyższe w Rzeczypospolitety maiący. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DYKTATORSKI
– DIMISSOIRE [...] (lettres d'un Evesque qui permettent à un Ecclesiatique son diocesain d'estre dans un autre Diocese, ou de prendre les Ordres de quelque autre Evesque. Dimissoriae litterae [...] LIST swiadeczny od Biskupa własnego z pozwoleniem Duchowney osobie bawienia się y swięcenia w Inszey Diecezyi u inszego á nie swoiego Biskupa Dymissoryalne Listy: Listy wypuszczaiące z pod władzy swoiey. DanKolaDyk I, 469.
patrz: DYMISSORIALNY
– TARTE, ou LE SEL DE TARTRE [...] SOL winna, biały proszek ktory się koło beczek wewnątrz po wątorach robi y zostanie z win dymkowatych iáko skorupa iáka. DanKolaDyk II, 530.
patrz: DYMKOWATY
– TEPIE (Instrument de ter a trois pieds). Instrumentum terreum tripes. TRZYNOG dynareg [!] Státek [...] Stoł o trzech nogach ná ktorym wieszczkowie y Sybille siadały kiedy swe wrożby y wieszczby czynili. DanKolaDyk II, 554.
patrz: DYNAREK
– Dithyrambe [...] (Hymne à l'honeur du Dieu Bacchus, dont la maniere fut invene'e par un nommé DITHYRAMBUS) [...] DITYRAMB wiersz álbo pieśń ná część Báchusa, wynáleziona naypieuwrey przez nie iákiego Imieniem Dityramba [...] Zwáno też u Grekow samego Báchusa Dityramb że się dwa rázy rodził iáko báią. z Jowisza y Semeli. DanKolaDyk I, 475.
patrz: DYTYRAMB
– Dithyrambe [...] (Hymne à l'honeur du Dieu Bacchus, dont la maniere fut invene'e par un nommé DITHYRAMBUS) [...] DITYRAMB wiersz álbo pieśń ná część Báchusa, wynáleziona naypieuwrey przez nie iákiego Imieniem Dityramba [...] Zwáno też u Grekow samego Báchusa Dityramb że się dwa rázy rodził iáko báią. z Jowisza y Semeli. DanKolaDyk 475.
patrz: DYTYRAMB
– PLUVIER [...] DZDZOWNIK ptak bardzo do iedzenia smaczny. DanKolaDyk II, 362.
patrz: DZDZOWNIK
– FIL [...] NIC pasmo w robieniu dzianin, osnowa w tkactwie [...]. DanKolaDyk II, 31.
patrz: DZIANINA
– MARCASSIN [...] (Vn petit sanglier) [...] DZIDZEK [!] młody [...]. DanKolaDyk II, 234.
patrz: DZICZEK
– GROSSESSE [...] CIĄZA ciężarność białogłowy dzieckiem chodzącey. DanKolaDyk II, 94.
patrz: DZIECKO
– DE'CANISER [...] DZIEKANIC, Urząd Dziekański sprawować. DanKolaDyk I, 417.
patrz: DZIEKANIĆ
– DOIENNE' [...] (La dignité ou la charge de Doien.) Decanatus. DZIEKANIA Dziekaństwo dostoyność Dziekańska. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DZIEKAŃSKI
– DOIENNE' [...] (La dignité ou la charge de Doien.) Decanatus. DZIEKANIA Dziekaństwo dostoyność Dziekańska. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DZIEKAŃSTWO
– JASMIN [...] GELSIMINUM [...] DZIELSIMIN [...] Dzielsimin cudzoziemski hiszpanski [...]. DanKolaDyk II, 137.
patrz: DZIELSIMIN, DZIELSIMIN, DZIELŚMIN, DZIELZAMIN
– DE'CAGONE [...] O DZIESIĄCIU graniach álbo rogach dziesięćgraniasty. DanKolaDyk 417.
patrz: DZIESIĘĆGRANIASTY
– DE THYM. Thyminus. DZIĘCIELINOWY szmerowy. DanKolaDyk II, 537.
patrz: DZIĘCIELINOWY
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: DZIK
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DZIKI
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz: DZIKI
– BESTIALITE. (Brutalité) [...] BESTYALSTWO nieobyczayność dzikość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DZIKOŚĆ
– GROTTESQUEMENT [...] DZIWACKO dziwnie [...]. DanKolaDyk II, 105.
patrz: DZIWACKO
– FANTASQUE [...] Humoru przyrodzenia dziwackiego, dziwaczący, wydziwiaiący, zrzędny. DanKolaDyk II, 12.
patrz: DZIWACZĄCY
– TESTE [...] Himeryk prędko się o lada co rozgniewa dziwaczek. DanKolaDyk II, 536.
patrz: DZIWACZEK
– CAPRICE [...] Faire une chose plustôt par caprice que par une meure déliberation. Impetu quodam animi potiùs, quàm cogitatione aliquid facere. Czynić co bardziey przez dziwaczność umysłu, niż przez słuszny namysł. DanKolaDyk I, 255.
patrz: DZIWACZNOŚĆ
– EXCRESCENCE [...] MIĘSO wyrosłe, dziwe mięso [...]. DanKolaDyk I, 562.
patrz: DZIWI, DZIWY
– Guinder [...] POdnosili dach n wieży dzwigonami podważyli go drągami [...]. DanKolaDyk II, 108.
patrz: DZWIGON, DŹWIGOŃ, DŹWIGOŃ
– DanKolaDyk II, 191.
patrz: EKWATOR
– PIQUER dans les Atteliers (Celuy qui tient le rôle des ouvriers, et qui marque leur absence). Annotator. PISARZ fabryczny starszy warsztatowy co reiestra trzyma robotnikow y nieprzytomnych imiona náznacza. DanKolaDyk II, 355.
patrz: FABRYCZNY
– FABRICATION [...] FABRYKOWANIE robiennie czego, to w francuskim się niemowi tylko o robieniu pieniędzy, ále w polskim fabrykowanie bierze się w zły sposob o wszelkim podeysciu y chytrym czego knowaniu [...]. DanKolaDyk II, 1.
patrz: FABRYKOWANIE
– FABRICATEUR [..] SZTUKMAYSTER, sztuki w sobie máiący, sztuczny Fabrykuiący. Ten co knuie co potaiemnie, y wyrabia fabrykuie. DanKolaDyk II, 1.
patrz: FABRYKUJĄCY
– FACECIE [...] ZARTY mowy żartobliwe na rozweselenie y uciechę Faceycye; stare słowo [...]. DanKolaDyk II, 2.
patrz: FACEJCJA
– FAGOT [...] ON DIT figurément, Conter des fagots, des sottifès. DanKolaDyk II, 5.
patrz: FAGOT
– FIFRE [...] PISZCZAŁKA żołnierska iákiey náybardziey w záciągu niemieckim záżywaią skąd Fayfrowie to iest Piszczkowie [...] Piszczek, Fayfer. DanKolaDyk II, 30.
patrz: FAJFER
– FALSET Kamień fałszywy Flus DanKolaDyk II, 114.
patrz: FALSET
– FAUSSET [...] FALSET głos fistuła dyszkant ale zmyślony DanKolaDyk II, 18.
patrz: FALSET
– FLUSEM tez zowią álbo falsetem człowieka co się coś widzi ná pozor á w rzeczy samey niemasz nic DanKolaDyk II, 114.
patrz: FALSET
– FAUX-DIAMANT [...] FALSET Fałszywy Dyament, Kamień drogi fałszywy DanKolaDyk II, 17.
patrz: FALSET
– FAUX - BOURDON [...] terme de Musique (qu ' on appelle simplement Contre-point.) Rudior musicorum concentus. BASSY falszywe w muzyce Kontratony niezgadzaiące się z sobą. DanKolaDyk II, 17.
patrz: FALSZYWY, FAŁSZYWY, FAŁSZYWY
– FALSIFICATION [...] FAŁSZOWANIE ksiąg prawnych papierow etc [...]. DanKolaDyk II, 10.
patrz: FAŁSZOWANIE
– FALSIFICATEUR [...] FAŁSZUIĄCY korzenie y insze rzeczy [...]. DanKolaDyk II, 10.
patrz: FAŁSZUJĄCY
– HE'TEROCLITE [...] DZWIAK odludek fantástyk niedogodny [...]. DanKolaDyk II, 122.
patrz: FANTASTYK
– MINISTRE [...] MINISTER Heretycki Predykant Fararz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: FARARZ
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: FARBOWANY, FARBOWANY, FORBOWANY
– INDIGO [...] Indicum [...] INDYCH; ziele niedobrze starym znaiome Farbownik [...]. DanKolaDyk II, 155.
patrz: FARBOWNIK
– FASCINE [...] WICINY, Pęki rozg ktoremi podczas woyny rowy wypełniaią do szturmu Faszyny [...]. DanKolaDyk II, 14.
patrz: FASCYNA, FASZCZYNA, FASZYNA, FASZYNA
– HARICOT [..] Phaselus [...] BOB álbo groch Turecki; fazoli ktory iedzą gotowany y kraiany w strąkach kiedy iest młody [...]. DanKolaDyk II, 115.
patrz: FASIOLI, FASOLI, FASOLI, FASOŁY, FAZIOLI, FAZOLI
– FAUX FILLER [...] FASTRZYGOWAĆ właśnie sfastrzygować suknią prostym sciegiem szeroko dlá sprostowania [...]. DanKolaDyk II, 17.
patrz: FASTRYGOWAĆ, FASTRYGOWAĆ, FASTRZYGOWAĆ
– GOURDIN [...] Fustis [...] FASULEC kiy do fasowania walec iáki [...]. DanKolaDyk II, 92.
patrz: FASULEC
– MIGNON (Favori de quelqu'um ēn bonne part) FAWORYT kochanek [...] DanKolaDyk II, 264.
patrz: FAWORYT, FAWORYT, FOWORYT
– FAVORITE [...] FAWORYT naymilszy ulubiony kochanek Pański, wiernek faworytka kochanka [...]. DanKolaDyk II, 16.
patrz: FAWORYTKA
– FAVORISER SPRZYJAĆ faworyzować komu [...]. DanKolaDyk II, 16.
patrz: FAWORYZOWAĆ
– FI FI [...] Apage. Procul ô procul. FE FE brzydząc się czym álbo kim [...] Fe coż to záś, nieprzestaniesz tego [...]. DanKolaDyk II, 27.
patrz: FE
– ESCRIME (L'art de faire des armes.) Ars armorum ludicra. RYCERSKA náuka záżywania broni y nią robienia: szermierka, szermierstwo. Ten co uczy iák broni umieiętnie y zręcznie záżyć, iák nią robić szermierz, Fechmistrz. DanKolaDyk I, 535.
patrz: FECHMISTRZ, FECHMISTRZ, FEKMISTRZ
– PELUCHE [...] Villosa pellis. KUTNER, Felpa. Bonnet de pluche. Villosus galerus. Czapka kutnerowana felpowa. DanKolaDyk II, 342.
patrz: FELPA, FELPA, FERPA
– PELUCHE [...] Villosa pellis. KUTNER, Felpa. Bonnet de pluche. Villosus galerus. Czapka kutnerowana felpowa. DanKolaDyk II, 342.
patrz: FELPOWY
– FERIE [...] U nas Chrześcian dni powszednie w ktore żádnego święta niemasz názywaią Feryą y ták Poniedziałek w łacińskim zowią Feria secunda [...] DanKolaDyk II, 21-22.
patrz: FERIA
– FERULE [...] Ferula [...] Iużem nie iest pod karą twoią, iużem wyszedł z pod mocy twoiey z náuki twoieyt z pod feruły twoiey [...]. DanKolaDyk II, 24.
patrz: FERUŁA
– TEINDRE [...] Fárbować Fiałkowo. DanKolaDyk II, 531.
patrz: FIAŁKOWO, FIOŁKOWO, FIOŁKOWO
– FIGUERIE [...] PŁONNIK figowy, mieysce kwatera zásadzona figami, figarnia [...]. DanKolaDyk II, 30.
patrz: FIGARNIA
– HISTRION [...] KUGLARZ Figlarz, Błazen, Trefniś [...]. DanKolaDyk II, 125.
patrz: FIGLARZ
– FICTION [...] FIKCYA Inwencya Poetycka, zmyślona rzecz [...]. DanKolaDyk II, 28.
patrz: FIKCJA
– FILIGRANE [...] FILIGRANOWA robota, złotnicka w koronkę, siatkę etc. DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILGRANOWY, FILIGRANOWY, FILIGRANOWY
– ON APPELLE dans le bourlesque, chevalier d'industrie, pour dire un filon, un escroc [...] MOWIĄ w opacznym rozumieniu kawaler od dowcipu, to iest Filut oszust, ktory nie zyie tylko furfanteryą obrotem y sztukami. DanKolaDyk I, 301.
patrz: FILUT
– EXCROC [...] WYŁZY-grosz. Oszust. Filut. DanKolaDyk I, 562.
patrz: FILUT
– TRICHEUR. Fallaciosus. OSZUST Filut Szuler. DanKolaDyk II, 555.
patrz: FILUT
– FILUT [...] FRIPPON [...] Nebulo [...] HULTAY, Szalbierz, oszust, Smyk, złodziey złodzieyka nic dobrego filut wierutny DanKolaDyk II, 63.
patrz: FILUT
– COQUIN [...] Du Kanże powiada że podłą łaciną kocionami zwano włoczęgow, Powsinogow, Filutow Cyganow ktory po iarmarkach biegaią y uwiiaią się rzezimieszkowie. DanKolaDyk I, 368.
patrz: FILUT
– FILOU [...] Levator [...] Sycophanta SZALBIERZ, màtàcz, Figlarz, wykrętarz, pływacz rzezimieszek, oszust, filut wierutny złodziey łotr DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILUT
– FILOUTERIE [...] Sycophantiae [...] ŁOTROWSTWO, szalbierstwo, Filutowstwo DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILUTOWSTWO
– FIZYONOMIKA nauka poznawania przyrodzenia y skłonności przyrodzonych iákiey osoby z poyrzenia y z składu twarzy [...]. DanKolaDyk II, 350.
patrz: FIZJONOMIKA
– MADRE' [...] Undulatus [...] Crispus [...] FLADROWATY, FLADROWATA, drzewo fladrowate słoiowate iáko náprzykład orzechowe drzewo etc. DanKolaDyk II, 218.
patrz: FLADROWATY
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– PLUMACEAU [....] Linamentum [...] FLEYTUCH z płotna szarpanego lub skrobanego do rany. DanKolaDyk II, 361.
patrz: FLAJTUCH, FLEJTUCH, FLEJTUCH
– TENTE faite de ligne qu'on met dans une playe. Turunda. Penicillum. FLEYTUCH do rany. DanKolaDyk II, 534.
patrz: FLAJTUCH, FLEJTUCH, FLEJTUCH
– FLANELLE [...] FLANELA wełniana materya [...]. DanKolaDyk II, 37.
patrz: FLAMELA, FLAMELA, FLANELA
– AVANTIM [...] Viticula [...] ZRAZ winney latorośli według winnicznych ktorzy sadzą w ziemi dla przyięcia Flanc [...]. DanKolaDyk I, 148.
patrz: FLANCA
– JOUEUR [...] FLECISTA, oboista, surmacz [...]. DanKolaDyk II, 173.
patrz: FLECISTA
– MATELOTE [...] RYBY Flisowskie po flisowsku przyprawione ná flis [..]. DanKolaDyk II, 242.
patrz: FLISOWSKI
– FLEURET [...] Gladius praepilatus [...] FLORET broń z guzikiem ná koncu do czwiczenia się w kunszcie Rycerskim [...]. DanKolaDyk II, 39.
patrz: FLORET
– MUSETTE[...] FUIARKA Fuiara piszczałka czyli multanki [..] Joneur de musette [..] Ten co na piszczałce pastuszey fuiarze grywa Fuiarzysta [...]. DanKolaDyk 288.
patrz: FOJARKA, FUJARKA, FUJARKA
– GALLICISME [...] FRANCUZCZYZNA expressya iáka francuskiego ięzyka własna [...]. DanKolaDyk II, 75.
patrz: FRANCUSZCZYZNA, FRANCUSZCZYZNA, FRANCUZCZYZNA
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: FRANT
– FINANSSER [...] FRANTOWSKO nieszczerze z kim poczynać obchodzić się chytrze [...]. DanKolaDyk II, 34.
patrz: FRANTOWSKO
– MANCHETTE [...] (Petit ornement de toile qu'on met au bout des manches) [...] MANKIETY u rękawow u koszul brzegi, frezy [...]. DanKolaDyk II, 228.
patrz: FREZA
– MUSETTE[...] FUIARKA Fuiara piszczałka czyli multanki [..] Joneur de musette [..] Ten co na piszczałce pastuszey fuiarze grywa Fuiarzysta [...]. DanKolaDyk 288.
patrz: FUJARZYSTA
– FONDATRICE [...] Creatrix [...] FUNDATORKA ta co zákłada [...]. DanKolaDyk II, 45.
patrz: FUNDATORKA
– MESSE [...] MSZA Fundatorska fundacyalna z fundacyi się odprawuiąca [...]. DanKolaDyk II, 256.
patrz: FUNDATORSKI
– FORFANTERIE [...] Ventosa loquacitas [...] FURFANTERYA oszustowska sprawa [...]. DanKolaDyk II, 48.
patrz: FURFANTERIA
– LAMBRISSER [...] POWLEKAC futrowac ściany [...]. DanKolaDyk II, 186.
patrz: FUTROWAĆ
– COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367.
patrz: GACH
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. DanKolaDyk I. 159.
patrz: GADANIE
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. [...] Uszy mi zmordował swoią gadatliwością. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADATLIWOŚĆ
– CAQUETEUR, subst. m. [...] Loquax, Garrulus. PLOTUCH, gaduła, co wiele gada. DanKolaDyk 256.
patrz: GADUŁA
– BABLLARD commeun substantif masc. [...] Loquaeulus. Locutuleius. [...] GADUŁA, świergot, co ustawicznie gadá, á nie mowitylko co nic potym. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADUŁA
– BABILLARDE, subst. f. [...] Loquax mulier. Garulla. Loquacúla. [...] GADUŁA, Świergotká, niewiastá gadatliwá. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADUŁA
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: GAJOWIZNA
– GALANTERIE se dit aussi [...] GALANTERYA, zalotliwość iurność do białogłów; chciwość do kobiet záchowanie z niewiastami co się tak w dobry iáko y w zły sposob mowi. [...] ON DIT, Gagner quelque galanterie avec une femme, pour dire Quelque petite faveur de Venus, qui demande des remedes. [...] ZARAZIĆ się szpetną chorobą od niewiast, od wszeteczeństwa galanteryki nábyć ná aptekę zárobić. DanKolaDyk II, 74.
patrz: GALANTERYJKA
– GALOP, sub. m. (Allure d'un cheval qui court.) Incitatus equi cursus [...] GALOP kłus koński chod. DanKolaDyk 75.
patrz: GALOP
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) [...] BRYNIOLE gatunek śliw suszonych Ktore pochodzą z Brynioli miasta. DanKolaDyk 231.
patrz: GATUNEK
– BASIN, subst. masc. Espece de Futaine. Xylinum, genit. i.n. BAWEŁNICA gatunek bawełnianej materyi. DanKolaDyk 176.
patrz: GATUNEK
– NOUVELLISTE [...] NOWINIARZ Gazeciarz co wieśći zbiera y rozsyła sieiąc po świecie nowiny co było nie było. DanKolaDyk II, 302.
patrz: GAZECIARZ
– GAZETTIER [...] GAZETNIK Gazeciarz Nowiniarz ten co nowiny sieie układa y rozsyła. DanKolaDyk II, 81.
patrz: GAZECIARZ
– GAZETTIER [...] GAZETNIK Gazeciarz Nowiniarz ten co nowiny sieie układa y rozsyła. DanKolaDyk II, 81.
patrz: GAZETNIK
– GLOSSER [...] Glocire [...] GDAKAC o kurach ktore gdakaią gdy się nosić maią álbo kurczęta wodzą. DanKolaDyk II, 89.
patrz: GDAKAĆ
– GEOGRAPHIE […] OPISANIE Kraiow y rożnych części Swiata. Geografia. DanKolaDyk II, 85..
patrz: GEOGRAFIA, GEOGRAFIA, JEOGRAFIA
– GEOMETRE [...] IEOMETRA co się ná Ieometryi rozumie Mierniczy: Miernik [...]. DanKolaDyk II, 85.
patrz: GEOMETER, GEOMETR, GEOMETRA, GEOMETRA, JEOMETRA
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: GEST, GEST, GIEST, JEST
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GĘBA
– ZBIĆ stłuc otłuc gębę pięściami. DanKolaDyk II, 367.
patrz: GĘBA
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: GĘBA
– BOUCHE cousuë (pour recommander le secret d'une chose à quelqu'un: [...]) GĘBĘ zaszyć zalecić komu sekret w czym. DanKolaDyk I, 214.
patrz: GĘBA
– ZAKNĘBLOWAC knebel w gębę w prawić. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GĘBA
– MOWIĄ też o niepomiarkowanym człeku wszystko wymowi co tylko wie gęba iák rzeszoto nic w sobie nie zatrzyma. DanKolaDyk I, 214.
patrz: GĘBA
– LES OFFICIERS de la Bouche chez le Roy (sont ceux qui luy apprestent à manger.) Coqui regii, [...]. URZĘDNICY gęby, stołu, kuchni u Krola, ci co Krolowi ieść gotuią. DanKolaDyk I, 213.
patrz: GĘBA
– JOUFFLU [...] Boucculenus [...] Qui est malis plenioribus [...] GĘBATY, pyskaty. DanKolaDyk II, 173.
patrz: GĘBATY
– BOUCHE [...] Qui a une grand bouche [...] Pyskaty gębaty co ma wielką gębę. DanKolaDyk I, 213.
patrz: GĘBATY
– ONDIT [...] Lunam allatraut [...] MOWIĄ o tych co się odkazuią y wiele gadaią: álbo gębują są to ludzie co szczekaią na Xiężyc. DanKolaDyk I,.
patrz: GĘBOWAĆ
– HABLERIE [...] CHLUBA prożna udawanie gębowanie DanKolaDyk II, 111.
patrz: GĘBOWANIE
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk 205.
patrz: GĘSTWINA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: GLINA
– UWAGI głozy ná księgę iáką, pisma, Authora etc. Podstrzeganie, przygana lub wykład. DanKolaDyk II, 300.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– GLOSE [...] Scriptoris interpretatio [...] GŁOSSA proste tłomaczenie słow czyich álbo textu iákiego Autora. DanKolaDyk II. 89.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– INTERLIGNE [...] GLOSSY słow kilka wpisanych między dwiema wierszami DanKolaDyk II, 167.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– WYKŁADACZ ten co wykłada księgi y glosuie Tłomacz DanKolaDyk II, 479.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– GLOSSOWAC słowa y sprawy ludzkie onym przyganiać uwłaczać opacznie ie sobie brać y tłomaczyć DanKolaDyk II, 89.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– GLOSSOWAC tłomaczenie przypisać do textu iákiego Autora. DanKolaDyk II, 89.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– Cancellare [...] Gluzować zakreślać co dla zmazania mieysca iakiego DanKolaDyk I, 174.
patrz: GLUZOWAĆ
– CANCELLER terme de pratique, pour dire Barrer une obligation, ou quelque acteen faisant des traits dessus. PRZEKREŚLAĆ w kratkę, słowo prawne, gluzować iakie pismo, kartę, piorem linie po nim ciągnąć. DanKolaDyk I, 250.
patrz: GLUZOWAĆ
– PETITE VOIX Vox parva [...] GŁOSEK cienki subtelny głos. DanKolaDyk II 591.
patrz: GŁOSEK
– BRAILLER [...] BLAZGONIC, gadać wiele y głośno, á nie do rzeczy. DanKolaDyk I, 225.
patrz: GŁOŚNIE, GŁOŚNO
– MUGE [...] (Poisson de mer) Mugil [...] GŁOWACZ ryba. DanKolaDyk II, 287.
patrz: GŁOWACZ
– FOUILLE, subst. foem. (L'action de fouiller.) Terrae fossio, onis, f. Colum. KOPANIE rycie grzebanie szukanie gmeranie w ziemi [...]. DanKolaDyk II, 54.
patrz: GMERANIE
– E'DILE [...] Byli tákże insi Budowniczy gminni ktorych obierano z gminu pospolitego, y ktorych urząd był doglądać miar y wagi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: GMINNY
– POURRIR, V. act. & neut.(Gaster, corrompre.) Putrefacere, (o, is, feci, factum.) Colum. GNOIC zgnoić zepsuć. POURRIR, (Se pourrir.) Putrescere. Computrescere, Exputrescere. Imputrescere, (sco, putrui.) sans supin. Putrefieri (io, is, factus sum.) GNIC zgnić psować się zepsować się. DanKolaDyk II, 375.
patrz: GNOIĆ
– SOUILLON, subst. m. & f. (Qui est mal propre, qui a ses habits plein de graisse) Vilissimus culinae minister ou spurcissimus coquorum puer, ri. m. (Il se dit par mépris des petits valets & servantes de cuisine.) KUCHTA kuchcik szurgot gnoiek nieochędożony smoluch. On a pris une souillon, pour laver la vaisselle. Sordida quasillaria recepta est ad eluenda vasa. Przyięto smolucha do kuchni. DanKolaDyk II, 509.
patrz: GNOJEK
– PROPRE se dit austi Des qualitez naturelles et nécessaires pour réussir à quelque chose. Alicui rei ou aliquid aptus. Idoneus. SPOSOBNY dobry do czego, zdać się ná co [...] Vn remede propre á faire suppurer les playes. Accommodatum remedium puri movendo. Cels. Maść do gnoienia do obierania rany [...]. DanKolaDyk II, 394.
patrz: GNOJENIE
– FUMIER, subst. m. (Excrements des bestiaux.) Fimus, i, m. et. f. Fimum, i, n. Stercus, genit. stercoris, n. Gnoy łąyno plugastwo. Fumier de pigeon. Fimus columbinus. GNOY gołębi. De brebis. Ovillus. Owcze bobki. De poule. Gallinaceus. Gnoy kokoszy. De cheval. Caballinus. Plin. Gnoy koński. D'asne. Ssininus. Plin. Gnoy ośli. Fosse à fumier, (dans les basse-cours, où l'on met pourrir le fumier.) Fimetum, i, n. Sterquilinium, ii, neut. Plin. Colum. Gnoiowsko [!]. DanKolaDyk II, 69.
patrz: GNOJEWISKO, GNOJEWISKO, GNOJOWISKO
– CLAYE, subst. f. (Ouvrage qui se fait d'osier, à plusieurs usages.) Corates, tis, f. PLECIONKA krata, robota z rokiciny do rozmaitego zażywania. DE CLAYES, Cratitius, a, um. Vitrr. KRACIASTY. Couvrir de Clayes. Cratire, (cratio.) act. acc. Plin. Okracic kratą zamknąć. Clayes à porter le fumier. Crates stercorariae, f. pl. Catul. Gnoiowki kosz do gnoiu wynoszenia. Des toits faits de clayes, ou avec des clayes. Cratibus tecta facta. Liv. Dachy kracone. DanKolaDyk I, 313.
patrz: GNOJEWKA, GNOJÓWKA, GNOJÓWKA
– COLERE [...] Zprzyrodzenia iest choleryk y wielki gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: GORĄCZKA
– COLERE [...] GNIEWLIWY, choleryczny żołci pełen popędliwy gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: GORĄCZKA
– ALOES [...] Aloe [...] ALOES Drzewo Indyńskie ktore iest barzo gorzkie y laxuiące. DanKolaDyk I, 86.
patrz: GORZKI
– TAVERNE [...] KARCZMA Gościniec Dom goscinny Austerya. DanKolaDyk II, 530.
patrz: GOŚCIENIEC, GOŚCINIEC, GOŚCINIEC
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: GOŚCIENIEC, GOŚCINIEC, GOŚCINIEC
– Co zaś do L ktore znaczy pięćdziesiąt y D ktore znaczy pięćset zażywano ich bo te litery znaczyły połowę sta álbo tysiąca w charakterze Gotyckim. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GOTYCKI
– VALLÉE, Valles. DOLINA padoł. Vallée entre les montagnes. Convallis. Dolina między dwiema gorami row parowa. DanKolaDyk II, 565.
patrz: GÓRA
– JEUX [...] Niewarta gra świecy, francuskie przysłowie, to iest żál się boże y kosztu y czasu ná to łożyć z czego się nigdy niewroci. DanKolaDyk II, 141.
patrz: GRA
– CHANDELLE [...] Gra świecy nie warta, więcey straty niż zysku żal się Boże świecy. DanKolaDyk I, 281.
patrz: GRA
– GRAMMATICAL, masc. GRAMMATICALE, foem. (Qui appartient à la Grammaire.) Grammaticus, a, um. Quint. GRAMATYCKI náleżący do Gramatyki. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYCKI, GRAMATYCKI, GRAMMATYCKI
– To imię według Grammatykow iest záwsze mnieyszey álbo poiedyńczey liczby, kiedy znaczy właśnie kark u szyi, ále znacząc niewłaśnie hardość y zá ciętość iest, większey liczby. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GRAMATYK
– GRAMMAIRIEN [...] Grammaticus [...] GRAMATYK umieiący álbo uczący Gramatyki. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYK
– GRAMMAIRE [...] GRAMATYKA Ksiąszka o tey nauce pisząca [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYKA
– GRAMMAIRE [...] GRAMATYKA náuka rozmaitego nákłania [!] słow w iákim ięzyku y zgadania [!] między sobą wszystkich części wchodzących w mowę y onę skadaiących [!] porządnego y náleżytego wyrażania [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYKA
– GRAIN signifie Le plus petit des poids, (dont on se sert pour peser.) Mica, ae, f. Lucr. GRAN es. naymnieysza waga w ważeniu. (Il en faut trois ponr faire une obole). Trzy esy álbo grana trzeba ná iednę babkę álbo szeląg [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAN, GRANUM
– GRENADIER [...] GRANADYEROWIE żołnierze, do wyrzucania, y zápalania granatow [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRANADER, GRANADIER, GRANADIER, GRANADYR, GRANATIER, GRANATYR, GRENADIER
– [...] GRANATOWE Drzewo, co iabłka granaty rodzi [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRANATOWY
– GRENADE [...] Malum granatum [...] GRANATOWE iabłko [...]. DanKolaDyk II, 100.
patrz: GRANATOWY
– ANGLE' [...] Crux è cujus angulis quatuor lilia prodeunt. GRANIASTY, GRANIASTA, iáko krzyż graniasty terminem Herbarskim z ktorego rogow wychodzą cztery lilie. DanKolaDyk I, 102.
patrz: GRANIASTY
– TRIANGLE (Figure com pise sous trois angles). Triangulum. Trigonum [...] TROYGRANIE figura o trzech graniach [...] Troygranie o iednym graniu prostym [...] TROYGRANIE o wszystkich trzech graniách rownych. DanKolaDyk II, 555.
patrz: GRANIE, GRAŃ
– FACETTE [...] Facies [...] GRANIA boki, strony [...] Dyament rznięty w grania, graniasty [...]. DanKolaDyk II, 2.
patrz: GRANIE, GRAŃ
– COTTERIE [...] BURSA sekta spolnictwo złączenie sie kilku Mieszczan kompania ktorzy się z sobą w iedney sekcie trzymaią u siebie przebywaią wzaiemnie się cieszą iadaią grywaią pospolicie z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: GRAWAĆ, GRAWAĆ, GRYWAĆ
– CHIFFRE, subst. masc. (Caractere qui sert à exprimer les nombres.) Numeri nota, ae, f. Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. (Le Chiffre Romain se marque par certaines lettres de l'Alphabet, comme C, D, I, L, M, V, X. Le Chiffre des Grecs se marque par des lettres de l'Alphabet Grec, Alpha, Vita, c'est à dire 1, 2. etc. Le Chiffre Arabe, ou vulgaire est ai[.]si figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. Liczba Rzymska álbo kościelna wyraża się niektoremi literami obiecadła iako C, D, I, L, M, V, X. Liczba Grecka wyraża się literami obiecádła greckiego Alpha Vita, to iest: 1, 2. Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. [...]. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GRECKI
– ENTREGENT [...] (Un sçavoir-faire.) Scita et elegans agendi ratio. Industria. GRZECZNOSC przystoyność przyzwoitość rozeznanie przezorność. DanKolaDyk I, 520.
patrz: GRECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ
– CORRODER [...] terme de Medecine. (Rongir petit à petit) Corrodere [...] GRYSC potrosze y powoli termin w francuskim lekarski wygryzać. DanKolaDyk I, 374.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– FREIN [...] Frenum mordere (Ciceron prend cette expression au figuré) gryść wędzidła wziąć na kieł [...]. DanKolaDyk II, 61-62.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– CLOSTURE [...] ZAMKNIĘCIE, płot, grodza, co służy do zamknięcia. DanKolaDyk I, 315.
patrz: GRODZA
– FERMETEURE [...] ZAMKNIĘCIE zamknienie, grodza, ogrodzenie, oparkanienie [...]. DanKolaDyk II, 23.
patrz: GRODZA
– OEUIL [...] OKO [...] Błonki oka. [...] Błonka gronkowata. Błonka iak paięczynka [...] Błonka siatkowa. DanKolaDyk II, 309.
patrz: GRONKOWATY
– Szczepienie tego wina przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywa się: Czarne wino, alwern albo alwernak. DanKolaDyk I, 157.
patrz: GRONO
– [...] MURMURE, (Bruit sourd et confus de plusieurs personnes.) Murmur [...] Strepitus. Fremitus [...] SZEMRANIE gadanie gruchanie między ludźmi [...]. DanKolaDyk II, 288.
patrz: GRUCHANIE
– [...] FRACAS, (brisement des choses qui se fait avec grand bruit.) Violenta rerum cum horrendo fragore fractura, ae, f. Ruina, ae, f. Cicer. TRZASK Łąm rzeczy z hałasem się łomiących. W Polskim rozmaicie się mowi łomot trzask co do drew. Brzęk co do kruszcow szkła, glinianych statkow, gruchot co do skorup orzechow kości [...]. DanKolaDyk II, 58.
patrz: GRUCHOT
– GRIGOTER, V. act. (Manger [u]n griguon, on de la croûte.) Crustulum panis rodere, (do, dis, rosi, rosum.) act. SKORKĘ chleba ieść gruchocąc, schrupać skorkę chleba. (Mot bas & du discours familier.) Słowo francuskie proste mowy potoczney. DanKolaDyk II, 102.
patrz: GRUCHOTAĆ
– [...] GRUGER signifie simplement parmi le peuple, Manger beaucoup. Multùm mandere, (do, is, di, sum.) act. ZRZEC ieść wiele nágruchotać znacznie czego iedząc. *Il a des valets qui grugent bien. Sunt illi servi validi manducones. *Má czeladź co dobrze gruchotaią co potężnie żrą. DanKolaDyk II, 105.
patrz: GRUCHOTAĆ
– GLANDULE [...] Glandula [...] GRUCZOŁEK MAŁY [...]. DanKolaDyk II, 88.
patrz: GRUCOŁEK, GRUCZOŁEK, GRUCZOŁEK
– BUBON, subst. m. (Tumeur, ou peste qui vient aux émonctoires du corps humain, à l'aine et sous les aisselles.) Bubo pestilens. Feruel. Carbunculus. Plin. DYMIENICA guz powietrze ktore się przydaie ná grucołowatych mieyscach ciała ludzkiego w łonie, y pod pachami. DanKolaDyk I, 238.
patrz: GRUCOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY
– GLANDULEUX, masc. GLANDULEUSE, foem. (Plein de glandes.) Glandulosus, a, um. Colum. GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATA. DanKolaDyk II, 88.
patrz: GRUCOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY
– W Normandyi z iabłek trunek nazywaią iabłecznik, á trunek z gruszek gruszecznikiem zowią. DanKolaDyk I, 307.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– BERGAMOTE [...] BERGAMOTA rodzay gruszek zielonych okrągłych. DanKolaDyk I, 290.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– W Normandyi z iabłek trunek nazywaią iabłecznik, á trunek z gruszek gruszecznikiem zowią. DanKolaDyk I, 307.
patrz: GRUSZECZNIK
– SIDRE (Boisson faite de pommesou de poires). Sicera. Succus é pomis expressus. ou ex piris. JABŁECZNIK Trunek z jábłek GRUSZECZNIK trunek z gruszek. DanKolaDyk II, 496.
patrz: GRUSZECZNIK
– VERD, VERTE [...] ZIELONY [...] Trawiasty. Verd de gris. Aerugo, aeruginis. Gryszpan. DanKolaDyk II, 573.
patrz: GRYNSZPAN, GRYSZPAN, GRYSZPAN
– CORROSIF [...] *Vn medicament corrosif [...] GRYZĄCY, szkodliwy. *Gryzące szczypiące lekarstwo. DanKolaDyk I, 375.
patrz: GRYZĄCY
– GRISETTE, subst. f. (Petit habit d'une étosse grise.) Vestis leucophaea, foem. GRYZETA suknia szara odzienie szarzyzna [...]. DanKolaDyk II, 103.
patrz: GRYZETA
– CORROSION [...] GRYZIENIE. (Termes de Medecine.) Terminy lekarskie. DanKolaDyk I, 375.
patrz: GRYZIENIE
– TRENCHE'E [...] Trenchèes ou Douleurs des intestins. Tormuna torsiones [...] Intestinorum dolores. Rznięcie gryzienie w żołądku [...] Rznięcie żołądka cierpieć. DanKolaDyk I, 553.
patrz: GRYZIENIE
– GRIFFONAGE, subst. m. (Mauveise écriture qu'on ne pent lire.) Litterae malè exaratae, arum, f. pl. GRYZMOLENIE ládaiakie pisanie. DanKolaDyk II, 102.
patrz: GRYZMOLENIE
– GRIFFONER, V. act. (Ecrire mal.) Malè scribere. Malè litteras exerare. GRYZMOLIC [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRYZMOLIĆ
– S'ENTRE MANGER, V. act. Se invicem vorare. act. POZERAC się wzaiemnie zobopolnie między sobą się gryść. DanKolaDyk II, 520.
patrz: GRYŹĆ SIĘ, GRYŹĆ SIĘ, GRZYŹĆ SIĘ
– MELANCHOLIĄ samą się trawić gryźć się w sobie samym ná osobności daleko od wszelkich rozrywek y zabaw. DanKolaDyk II, 301.
patrz: GRYŹĆ SIĘ, GRYŹĆ SIĘ, GRZYŹĆ SIĘ
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...] Upił się iák grzanka w rosole. DanKolaDyk II, 511.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...]. DanKolaDyk II, 511.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– PANADE (Morceau de pain bouilli dans le pet) Frustum panis jure soporatum. GRZANKI w rosole taione. DanKolaDyk II, 326.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– LIEUTENANT de Roy [...] ADMINISTRATOR Gubernator na mieyscu Krola w kraiu. DanKolaDyk II, 203.
patrz: GUBERNATOR
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCENIE, GWAŁCENIE, GWAŁCZENIE
– VIOLATEUR [...] Violateur de la pudicité des filles, ravisseur. Pudicitiae corruptor. Gwałciciel wstydu Białogłowskiego porubnik. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCICIEL
– VIOLATRICE, Corruptrix. Przestępnica gwałcicielka występna. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCICIELKA
– PROFANATEUR [...] Sacrilegus. Impius. BEZBOŻNY Świętokradca co rzeczy swięte gwałci. DanKolaDyk II, 391.
patrz: GWAŁCIĆ
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁT
– ENLEVER (Emporter, ravir.) Rapere. PORWAC brać gwałtem przez moc zábrać. DanKolaDyk I, 512.
patrz: GWAŁTEM
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁTEM
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: GWAŁTEM
– CLAMEUR [...] WOŁANIE gwałtu, krzyk wzywaiąc pomocy i ratunku publicznego przeciwko gwałtowi. DanKolaDyk I, 312.
patrz: GWAŁTU
– GARENT W przymierzach walnych Gwarant: nie polskie słowo. Właśniey w Polskim Zástępca Iściec do żyiszczenia obowięzuiący się [...] Mieć dobrego zástępcę Ekwitora Gwaranta [...]. DanKolaDyk II, 79.
patrz: GWARANT
– GARDE [...] UN GARDE DU CORPS [...] WARTA pokoiowa osoby Krolewskiey pilnuiąca. Gwardya [...] chorągiew Gwardyi [...] KAPITAN gwardyi. DanKolaDyk II, 77.
patrz: GWARDA, GWARDIA, GWARDIA
– Soldat du Regiment des Gardes. Praetorianum, on miles praetorianus. Gwardyak Zołnierz z pod Gwardyi. DanKolaDyk II, 425.
patrz: GWARDIAK
– GWAREK co koło soli w robi w szybach solnych Gornicy. DanKolaDyk II, 476.
patrz: GWAREK
– BARBOUILLEUR [...] Fuscator [...] GWAZDACZ co szczotką maluie y ściany farbą iaką maże. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDACZ
– ON DIT ironiquement [...] MOWI się ná pośmiewisko o partaczu malarzu prosty gwazdacz, co grę piłki iasno maluie. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDACZ
– BARBOUILLER [...] Multa scripsit perversè et insulse [...] GWAZDAC mazać mowi się w wyrozumieniu niewłasnym, o pracach rozumu, y o sławie. Ten Autor wiele papieru pogwazdał wiele ladaczego popisał. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDAĆ
– BARBOUILLER [...] oblinere [...] MAZAC gwazdać pomalować poprostu Kwaczem iákim, farbą powlec. DanKolaDyk 171.
patrz: GWAZDAĆ
– SIFFLEMENT. Sibilus, sibili, sibilum. SWISZCZENIE Świstanie sykanie gwizdanie DanKolaDyk 496.
patrz: GWIZDANIE
– HIPPOTAME [...] KON wodny [...] Ma mieć kopyto rozkroione iák u wołu [...] grzywę szerść końską, kły iák u odyńca ále nie ták ostre. DanKolaDyk II, 124.
patrz: HODYNIEC, ODYNIEC, ODYNIEC
– VASSELAGE, subst. masc. Clientela, ae, foem. HOŁDOWNICTWO Maństwo. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDOWNICTWO
– VASSAL, subst. masc. (Mot gothique qui vient de WASSEL et se dit au plurier VASSAUX.) Vassalus, vassali, m. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik. (Ce mot signifie celui qui tient quelque fief à soy & hommage, sujet de quelque Souverain. Cliens, entis, masc.) Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDOWNICZY
– VASSAL [...] WAZAŁ hołduiący komu z Páństwa y kraiu swego. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDUJĄCY
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: HULTAJ, HULTAJ, ULTAJ
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: HULTAJSTWO, HULTAJSTWO, ULTAJSTWO
– Arabowie przyznaią że liczbę swoię maią od Indyanow, y nazywaią ie Figury álbo charaktery Indyiskie. DanKolaDyk I, 304.
patrz: INDYJSKI
– EXAMINATEUR [...] EXAMINATOR Inkwizytor z urzędu [...] EXAMINATOR co z náuki y zdolności examinuie kogo. DanKolaDyk I, 560.
patrz: INKWIZYTOR
– MELONIERE [...] INSPEKT grzęda robiona ná melony zágon sypany [...]. DanKolaDyk II, 249.
patrz: INSPEKT
– IOEUR [...] MUZYKANT ná instrumentach rożnych graiący, instrumentalista. DanKolaDyk II, 164.
patrz: INSTRUMENTALISTA
– INSTIGATRICE [...] PODSZCZUWACZKA podbudzicielka instygatorka [...]. DanKolaDyk II, 163.
patrz: INSTYGATORKA
– INTERMEDE [...] INTERMEDIUM część áktu sceny między Aktami wyprawuiaca się. DanKolaDyk II, 167.
patrz: INTERMEDYJUM
– INTERVENTION INTERWENCYA indykcya do sprawy [...]. DanKolaDyk II, 168.
patrz: INTERWENCYJA
– INTONATION [...] INTONOWANIE Pieśni psalmu záczęcie tonu [...]. DanKolaDyk II, 169.
patrz: INTONOWANIE
– LIBRAIRE ... Une LIBRAIRE [...] KSIĘŻNICZKA, księżnika żona Introligatorka. DanKolaDyk II, 200.
patrz: INTRELIGATORKA, INTRELIGATORKA, INTROLIGATORKA
– COPIE [...] EXEMPLARZ po Drukarsku álbo Introligatorsku iest oryginał księgi do drukowania álbo oprawy. DanKolaDyk I, 367.
patrz: INTROLIGATORSKI
– LIBRAIRE [...] KSIĘŻNICTWO Introligatorstwo. DanKolaDyk II, 200.
patrz: INTROLIGATORSTWO
– INTRUS [...] Obreptus [...] WLAZ intruz ten co ukradkiem wchodzi wmyka się wkrada się [...]. DanKolaDyk II, 170.
patrz: INTRUZ
– Intrygant nátręt wścibski co się we wszystko wmięsza y wda w każdą rzecz. DanKolaDyk II, 520.
patrz: INTRYGANT
– INTIMER [...] Wydać stronie pozwy do sądu wyższego prozekucye terminy [...] Intymować pozwy [...]. DanKolaDyk II, 169.
patrz: INTYMOWAĆ
– ENSTICELANT [...] ISKRZĄCY się Blásk światło z siebie iák Iskierki wydaiący [...]. DanKolaDyk I, 550.
patrz: ISKRZĄCY SIĘ
– ESTINCELLER [...] Oczy mu się iskrzą, z oczu mu skry lecą sypią się [...] ISKRZENIE się oczu. DanKolaDyk I, 551.
patrz: ISKRZENIE SIĘ
– JETTER du feu [...] OGIEN rzucac iskrzyć się iako dyamenty [...]. DanKolaDyk II, 140.
patrz: ISKRZYĆ SIĘ
– Nudam et appertam veritatem proferre. SZCZERĄ samą prawdę istną opowiadać. DanKolaDyk II, 303.
patrz: ISTNY
– EXEMPT [...] Wolny od iścia ná woynę od wyprawy woienney [...]. DanKolaDyk I, 564.
patrz: IŚCIE
– Iść [...] ná potrzebę mnieyszą [...] ná mały stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: IŚĆ
– Iść ná potrzebę wielką [...] na wielki [...] stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: IŚĆ
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec. DanKolaDyk II, 76.
patrz: IZDEBNY
– GRENADE [...] Malum granatum [...] GRANATOWE iabłko [...]. DanKolaDyk II, 100.
patrz: JABŁKO
– COMESTIBLE [...] IADALNY, álbo co się iada, co ieść można. DanKolaDyk I, 323.
patrz: JADALNY
– LITS [...] ŁOSZKA stołowe iádalne około stołow stawiane łoszka czyli kanapy u dawnych ná ktorych legali do iádania. DanKolaDyk II, 207.
patrz: JADANIE
– MENDIER [...] ZEBRAC z torbą chodzić po iáłmużnie. DanKolaDyk II, 251.
patrz: JAŁMUŻNA
– Cordus agnus. Baranek iarlaczek [...]. DanKolaDyk II, 469.
patrz: JARLACZEK
– MAILLEURE [...] Varia macula [...] IARZĘBACIZNA pstrociny odmiany ná pierzu ptakow myśliwskich [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: JARZĘBACIZNA
– CORME [...] Sorbium [...] IARZĘBINA owoc, iagody bardzo przykre. DanKolaDyk I, 370.
patrz: JARZĘBINA
– GELINOTTE [...] Gallina silvestris [...] KOKOSZKA leśna iárzębka [...]. DanKolaDyk II, 82.
patrz: JARZĘBKA
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iárzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: JARZMO, JARZMO, JARŻMO
– FRESNE [...] DE FRESNE Fraxinus [...] IESIONOWY Z Iesi9nu [...]. DanKolaDyk II, 62.
patrz: JASIENIOWY, JASIENOWY, JASIONOWY, JESIENOWY, JESIONOWY, JESIONOWY, JESSIONOWY, JESZONOWY, JOSIONOWY
– FRESNE [...] Fraxinus [...] IESION drzewo Iesionowe [...]. DanKolaDyk II, 62.
patrz: JASION, JESION, JESION
– HIRONDELLE [...] IASKOŁCZY [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: JASKÓŁCY, JASKÓŁCZY, JASKÓŁCZY, JASKUŁCZY
– BIGARRURE [...] IASKRATOSC, złe wydanie farb ktore się z sobą nie zgadzaią. DanKolaDyk I, 197.
patrz: JASKRATOŚĆ
– CRE'CHE ... ZŁOB, iasła gdzie ieść daią y siano zakładaią dla bydląt. DanKolaDyk I, 396.
patrz: JASŁA
– CHEVAL [...] Iasnobiały [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOBIAŁY
– CHEVAL [...] Iasno cisawy [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOCISAWY
– CHEVAL [...] Iásno gniady [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOGNIADY
– IASPE [...] DE IASPE [...] IASPIZOWY [...] IASPIZOWAC polor y glanc iáspiszowy dawać. DanKolaDyk II, 137.
patrz: JASPIZOWAĆ
– DE BOUCHER qui concerne le bucher.) RZEZNICZY, Rzeźnicki. Un estable de boucher [...] Iátka Rzeźnicka, stoł rzeźniczy. DanKolaDyk I, 214.
patrz: JATKA
– EXCULCE'RATION [...] IĄTRZENIE záiątrzenie [...]. DanKolaDyk I, 568.
patrz: JĄTRZENIE
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: JEDEN
– CONCILIATRICE [...] IEDNACZKA ta co strony iedna między sobą. DanKolaDyk I, 339.
patrz: JEDNACZKA
– CONSONNE, ou CONSONNANTE [...] DWOY głosna litera ktora głosu niewydaie niebrzmi nie może być wyrażona chyba złączona zliterą samo przez się brzmiącą álbo iednogłosną. DanKolaDyk I, 354.
patrz: JEDNOGŁOSNY, JEDNOGŁOŚNY, JEDNOGŁOŚNY
– EVACUATION [...] EWAKUACYA y insze słowa ktorych W iest dwoygłośną literą á nie wokalą, to iest iednogłośną, ktore znaydziesz po tym słowie EVXIN. DanKolaDyk I, 557.
patrz: JEDNOGŁOSNY, JEDNOGŁOŚNY, JEDNOGŁOŚNY
– MAIN [...] O IEDNEY ręce iednoręki. DanKolaDyk II, 220.
patrz: JEDNORĘKI
– HIERARCHIQUE [...] IERARCHICZNY [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: JERARCHICZNY
– MARTINET [...] Cypselus [...] JERZYK Ptak [..]. DanKolaDyk II, 240.
patrz: JERZYK
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: JEŚĆ
– FRAMBOISIER [...] Rukus Idaeus [...] MALINOWA Ieżyna krzew krzak malinowy [...]. DanKolaDyk II, 59.
patrz: JEZINA, JEZYNA, JEŻYNA, JEŻYNA
– HE'RISSER [...] NAIEZAC, Ieżyć od strachu. DanKolaDyk II, 120.
patrz: JEZYĆ, JEŻYĆ, JEŻYĆ
– CONTREPOIL [...] Vn esprit á contrepoil, Vn esprit malfait, ou de travers [...] Mowią też niewłaśnie: umysł pod włos ieżowaty niedobrze pomiarkowany ná opak rozum, na bakier w głowie. DanKolaDyk I, 363.
patrz: JEŻOWATY
– D'ARBOISIER [...] Arbuteus [...] IEZOWKOWY. DanKolaDyk I, 123.
patrz: JEŻÓWKOWY
– SANGLOT [...] ŁKANIE, szlochanie, ięczenie, płacz [...] Ięczenia czynić, płakać, nárzekać. DanKolaDyk II, 472.
patrz: JĘCZENIE
– LAMIE [...] ON APPELLE aussi Lamies [...] STRZYGI Iędzy Czarownice. DanKolaDyk II, 186.
patrz: JĘDZA, JĘDZA, JĘDŻA
– FLAGORNEUR [...] Delator adulatorius ZAUSZNIK, plotka, ięzor, podchlebca, wiernek, trzecie oko [...]. DanKolaDyk II, 36.
patrz: JĘZOR
– PARER [...] WYPRAWOWAĆ skory iuchtować [...]. DanKolaDyk II, 329.
patrz: JUCHTOWAĆ
– BALLOT [...] PAKA tłomok, iuk, pudło towarow w kupę ułożonych. DanKolaDyk I, 167.
patrz: JUK, JUKA
– [...] SCHOWAY się z tą Iunakieryą z temi groźbami [...]. DanKolaDyk II, 434.
patrz: JUNAKIERIA
– LASCIVEMENT [...] ROSPUSTNIE swywolnie iurliwie [...]. DanKolaDyk II, 190.
patrz: JURLIWIE
– FEMME [...] Męszczyzna jurny jurliwy gorący do kobiet rospustny swywolny [...]. DanKolaDyk II, 20.
patrz: JURLIWY
– FEMME [...] Męszczyzna jurny jurliwy gorący do kobiet rospustny swywolny [...]. DanKolaDyk II, 20.
patrz: JURNY, JURNY, JURZNY
– ADVOCASSER ou AVOCASSER [...] Causas dicere. JURYSTOWAC Patronizować stawać w sprawach u sądu. DanKolaDyk I, 49.
patrz: JURYSTOWAĆ
– CORNETTE [...] KORNET [...] To słowo przed tym się mowiło o wszelkim ná głowę ubraniu álbo nákryciu, y ták mowiono kornet Mniski za kaptur, kornet Iurystowski y Doktorski kaptur ktory przedtym brali ná głowę ná formę dwoch rożkow. DanKolaDyk I, 371.
patrz: JURYSTOWSKI
– COULIS [...] IUSZKA przez worek álbo sito cedzona z mięsa gotowanego. DanKolaDyk I, 382.
patrz: JUSZKA
– ENTRDEUX [...] SRZODEK mieysce między dwiema rzeczami wesrzodku. [...] Srzodek przez poł káblonu sztuka przez poł między łopatkami. DanKolaDyk I, 519.
patrz: KABLION, KABLON, KABLON, KABŁON
– Vn CAFFÈ,[...] Thermopolium,ii,n. KAFARNIA mieysce gdzie ná kaffę chodzą lub ná insze ciepłe trunki.[...] Zdawna mieysce gdzie trunki ciepłe szynkowano w Rzymie ták się nazywało.[...] Establir un caffé. Thremopolium instruere. Kaffarnią wystawić otworzyć. DanKolaDyk I, 244.
patrz: KAFARNIA, KAFARNIA, KAFFARNIA
– POIX [...] SMOŁA żywica Dziegieć. [...] SMOŁA biała Burgundyiska smoła kalefonia. DanKolaDyk II, 366.
patrz: KALEFONIA, KOLOFONIA, KOLOFONIA
– SOUFFLEUR [...] KALKANCISTA do miechow organowych. DanKolaDyk II, 508.
patrz: KALKANCISTA
– Qui a une grosse bed aine. Ventriosus, i. Kałduniasty Brzuchaty co ma brzuch wielki. DanKolaDyk I, 187.
patrz: KAŁDUNIASTY
– GAMACHES, subst. f . (Covuerture - de toile dont on se convre les jambes, pour conserver ses bas.)Ocreae lineae,arum, f. plur. KAMASZE płocienne obuwie ná nogę dlá ochrony pończochow ná golenice obow. na nogi podrożny,żołnierski. DanKolaDyk II, 75.
patrz: KAMASZ
– CAMELOT, subst. m. (Etoffe faite de poil de chèvre on de bouc.) Contextumcaprinum, i, n. KAMLOT Materya z kameli to iest wełny koźey robiona. DanKolaDyk I, 248.
patrz: KAMELA
– CAMELOT, subst. m. (Etoffe faite de poil de chèvre on de bouc.) Contextumcaprinum, i, n. KAMLOT Materya z kameli to iest wełny koźey robiona. DanKolaDyk I, 248.
patrz: KAMLOT, KAMLOT, KAMŁOT
– CAMPANE, subst. f. (Crespine de soye, d'or et d' argent.) Finbria serica, aurer, argentea, ae, f. KAMPANKA brzeg koronka z iedwabiu, ze srebra lub z złota. DanKolaDyk I, 249..
patrz: KAMPANKA
– GONDOLIER [...] Cymbae ductor [...] Barkanierowie Przewoźnicy na kanałach Weneckich. DanKolaDyk II, 90.
patrz: KANAŁ
– PETIT CONDUIT, Canalicula, ae, f. [...] Canalicus [...] MAŁY Kanałek, upustek. DanKolaDyk I, 342.
patrz: KANAŁEK
– CELLERIERE subst. foem. (Cell qui a soin des provisons d'un Monastere de Filles.) Cellaria, Cellariae, foem. KANAPARKA. DanKolaDyk I, 270.
patrz: KANAPARKA
– CELLERIER, subst. m. mot d'usage dans les Monastere pour Celuy qui a soin des provisions d'un Convent. Cellarius, ii, m. Obsonator, ori, m. [...] KANAPARZ słowo záżywane w Klasztorach Mnichow, ten co ma starania o żywności Klasztorney. DanKolaDyk I, 270.
patrz: KANAPARZ
– LE PALAIS [...] Homme de Palais. Homo sorensis [...] Człowiek grodzki do sądu do urzędu náleżący sędzia lub Pisarz lub Pátron, lub Káncelarzystowie. DanKolaDyk II, 325.
patrz: KANCELARYSTA, KANCELARYSTA, KANCELARZYSTA
– NOEL [...] ROTUŁY Pieśni o Bożym Narodzeniu Kantyczki. DanKolaDyk II, 298.
patrz: KANTYCZKA
– SONDE, [...] SZPALET kannula Cerulicka do ran. [...]Kánulę w Meat wprowadzić kędy uryna odchodzi. DanKolaDyk II, 504.
patrz: KANULA
– CANEVAS subst. m. [...] KANWA Płotno rzadkie zgrzebne do roboty wyszywaney. DanKolaDyk I, 251.
patrz: KANWA
– CHAPIER, subst. m. (Chantre, qui porte ia chapedans l'Eglise.) Cantor trabeatus, genit. cantoris trabeati, masc. KAPNIK śpiewak w kapie Kościelney. DanKolaDyk I, 286.
patrz: KAPNIK
– CORRIGER, [...] Castigare. Punire. POPRAWIAĆ karczyć strofować karać. DanKolaDyk I, 374.
patrz: KARCIĆ, KARCIĆ, KARCZYĆ
– DE CENSEUR. Censorius, a, um [...] CENZOROWY, karczący, przyganiający. DanKolaDyk I, 271.
patrz: KARCZĄCY
– CENSURE, (Réprehension, critique.) Ceosura. Reprehensio. Correctio. [...] CENZURA, Przyganá, poprawienie strofowanie karczenie. DanKolaDyk I, 271.
patrz: KARCZENIE
– Carcasse, Espece de Bombe dans l'Artilerie, compossée de plusieurs cercles de fer en forme d'une carcasse, qu'on remplit de grenades [et] ferrailles.) Tormentumcirculis ferreis compactum [et] fartum ignibus, i, neut. KARKASSA; Kształt Bomby w Zbroiowni z kilku obręczy żelaznych złożoná nákształt żeber w ciele ktorą nakładaią granatami y zieleźcami. DanKolaDyk I, 258.
patrz: KARKAS, KARKASA
– CAROLUS, subst. m. (Monnoye hors d'usage, qui valoit dix deniers.) Caroleus, ai, m. (on sons-etend nummus.) KAROL Moneta ktora wyszła z używania ważaca dziesięć poczwornych groszy. ON DIT proverbialement d'un homme riche, Il bien des carolus. Multarum rerum dives. Hor. MOWIĄ przysłowiem o człowieku bogatym, ma wiele Karolusów. DanKolaDyk I, 259.
patrz: KAROL
– CAROLUS, subst. m. (Monnoye hors d'usage, qui valoit dix deniers.) Caroleus, ai, m. (on sons-etend nummus.) KAROL Moneta ktora wyszła z używania ważaca dziesięć poczwornych groszy. ON DIT proverbialement d'un homme riche, Il bien des carolus. Multarum rerum dives. Hor. MOWIĄ przysłowiem o człowieku bogatym, ma wiele Karolusów. DanKolaDyk I, 259.
patrz: KAROLUS
– MAISTRE [...] Maistre Boueux [...] Curatot cloacarum [et] sordium urbis. Karownik co błoto śmiecie gnoie po miastach z ulic wywozi. DanKolaDyk II, 223.
patrz: KAROWNIK
– CARTIER, subst. m. (Qui fait des cartes.) Chartarius, ii, m. KARTARZ co karty robi DanKolaDyk I, 262.
patrz: KARTARZ
– DE' BAUCHE' au jeu, (Qui jouë avec excès.) [...] KÀRTOWNIK szuler kostera gracz. DanKolaDyk I, 414.
patrz: KARTOWNIK
– JOUEUR [...] GRACZ kostera kartownik. DanKolaDyk II, 173.
patrz: KARTOWNIK
– BESOIN, subst. m. (Manque, disette dequelque chose) Opus, Cic. POTRZEBA, niedostatek czegoś, karystyá. DanKolaDyk I, 191.
patrz: KARYSTIA
– FAMINE, subst. foem. (Disette generale de fruits et de bled.) Fames, is, foem. Cic. GŁOD karystia powszechna. DanKolaDyk II, 11.
patrz: KARYSTIA
– VIVRES [...] PROWIANT roczny ná cały rok opatrzenie żywnośći, *Chartésdes vivres. Annonae caritas. Cic. *Kárystya drogość drożyzna [...]. DanKolaDyk II, 588.
patrz: KARYSTIA
– S'EFFORCER, V. neut. (Employer ses forces à une chose.) Conari. Contendere. Cic. USIŁOWAC siłami o co się starać silić się kasać się mocno sadzić się. DanKolaDyk I, 493.
patrz: KASAĆ SIĘ
– JAMBE [...] NOGI przysłowiem. [...] Faire selon la jambe, le pied. Suo se modulo ac pede metiri. Hor. Według nogi krok czynić, nád siły swoie się nie kasać. DanKolaDyk II, 136.
patrz: KASAĆ SIĘ
– GLAUCOMA, subst. masc. terme de medecine, (C'est une maladie des yeux, lorsque l'bumeur crystalline devient d'une couleur verdoyante, ou azurée.) Glaucoma, atis, neut. Glaucoma, ae, foem. Glaucomatum, i, neut. [...] KATARAKTA oka záyście, modrzeniec ná oku choroba. DanKolaDyk II, 88.
patrz: KATARAKT, KATARAKTA
– BRODEQUINS (Sorte de supplice.) Cothurni (quibus nocentium cura premuntur.) KATOWSKIE buty, męka. [...] Daią te buty ná nogi złoczyńcy ktory się przyznać niechce, áni swoich pomocnikow, á to się dzieie deskami mocnemi ktore klinami wbiiaią mu ná nogi. DanKolaDyk I, 233.
patrz: KATOWSKI
– ESTOUPPE D'E'TOUPPE [...] Maillet à bati l'étouppe. Malleus stuparius [...] Kilofy dębowe do tłuczenia konopi álbo lnu z moczydła to iest z wody wyiąwszy przed międleniem. DanKolaDyk I, 552.
patrz: KILOF
– HERGNE [...] KIŁA choroba puchlina macherzyny, álbo iądrow wypuklina. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁA
– Kiły dostałem dlá przysługi twoiey od biegania. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁA
– DESCENTE de boyau [...] WYPUKLINA, kiła, kiedy wnętrzności wypadaią w macherzynę. DanKolaDyk I, 225.
patrz: KIŁA
– ROMPU (Qui a une hernie on une descent de boyaux). Ramicosus [...] KIŁOWATY rupturę mający. DanKolaDyk II, 459.
patrz: KIŁOWATY
– HERGNE [...] Kiłowaty wypukły. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁOWATY
– HYDROCELE [...] Qui a une hydrocele. Hydrocelicus [...] Kiłowaty. DanKolaDyk II, 135.
patrz: KIŁOWATY
– CLAVIER [...] KLAWIATURA rząd tanjęntu u organ na ktorym graią palcami przyciskaiąc. DanKolaDyk I, 313.
patrz: KLAWIATURA
– Clavessin [...] KLAWIKORD Klawicymbał instrument muzyczny z klawiaturą y stronami do grania. DanKolaDyk 313.
patrz: KLAWICYMBAŁ
– CLAVESSIN [...]KLAWIKORD Klawicymbał instrument muzyczny z klawiaturą y stronami do grania. DanKolaDyk 313.
patrz: KLAWIKORD, KLAWIKORD, KLAWIKORT
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II,164.
patrz: KLAWIKORDZISTA
– Klawisze [...] Rury piszczałki organki u organ [...]. Miechy u organ. DanKolaDyk 318.
patrz: KLAWIS, KLAWISZ, KLAWISZ
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: KNEBEL
– FEMMELETTE, (prononcez famelette.) subst. foem. (Petite femme qui n'est autorement cosiderable.) Muliercula, ae, foem. Cicer. KOBIECINA kobietka, niewiastka podła niewiasta kobiecisko. DanKolaDyk II, 20.
patrz: KOBIECINA
– FEMMELETTE, (prononcez famelette.) subst. foem. (Petite femme qui n'est autorement cosiderable.) Muliercula, ae, foem. Cicer. KOBIECINA kobietka, niewiastka podła niewiasta kobiecisko. DanKolaDyk II, 20.
patrz: KOBIECISKO
– HOMMASSE, adj. f. (Femme grossiere.) Virago, inis, foem. KOBIECISKO proste, kostur matroniszcze. DanKolaDyk II, 126.
patrz: KOBIECISKO
– FEMMELETTE (petite femme qui n'est pas autrement considerable) [...] KOBIECINA kobietka niewiastka podła niewiasta kobiecisko DanKolaDyk II, 20.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– CONTER [...] MOWIĄ ieszcze prawić kobietce iákiey zálecać się iey w zły sposob. DanKolaDyk I, 358.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– GALANTISER [...] Niewiast, kobietek patrzyć DanKolaDyk II, 74.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– DAMERET [...] GALANT ten co się wytwornie stroi áby się umizgał y upodobał kobietkom. DanKolaDyk I, 408.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– CORNE-MUSE ... KOBZA, dudy, instrument [!] do grania prosty chłopski, dutki pastusze multanki. DanKolaDyk I, 371.
patrz: KOBZA
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: KOLĘDA
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: KOLĘDA
– COUVENT [...] Konwent Zákon Mnichow álbo Mniszek. DanKolaDyk I, 391.
patrz: KONWENT
– COUVENT [...] KONWENT zgromadzenie całe Zákonnikow iednego Klasztora. DanKolaDyk I, 391.
patrz: KONWENT
– CONVICTION [...] KONWIKCYA Dowod niezbity w rzeczy iákiey ktorey kto przeczy. DanKolaDyk I, 366.
patrz: KONWIKCYJA
– DE'FERRER [...] Un cheval deferré [...] Koń odkuty, bez podkow, bossy. DanKolaDyk I, 429.
patrz: KOŃ
– COURBETTE [...] MOWIĄ niewłaśnie kazać komu chodzić w korwety, po swoiey woli go gdzie zażywać iák się podoba. DanKolaDyk I, 386.
patrz: KORWETA
– LIT [...] Łoże rzeki, Kanał, row koryto ktorym płynie. Rzeka tok. DanKolaDyk II, 207.
patrz: KORYTO
– HELLESPONT [...] MORZE Carogrodzkie koryto morskie, morze korytem ciasno idące pod Carogrodem. DanKolaDyk II, 49.
patrz: KORYTO
– COSMOGRAPHE, subst. m. [...] Qui mundum describit. Cosmographus, phi, masc, TEN uczy nauki Opisania y położenia roznych stron świata Kosmograf. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAF
– Te ostatnie słowo to iest Cosmographus áni w greckim się nieznayduie, iáko też y to Kosmografia. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFIA
– COSMOGRAPHIE, subst. f. [...] Mundi descriptio, onis, foem KOSMOGRAFIA Nauka opisania świata. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFIA
– COSMOGRAPHIQUE. adject. m. et f. [...] Ad Mundi descriptionem pertineus, entis, omn. gen. Cosmographicus, a, um. KOSMOGRAFICKI należący do kosmografii náuki opisania Swiata. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFICKI
– CROUPPIER [...] KOSTERA wspolnik graczow w grze iákiey. DanKolaDyk I, 402.
patrz: KOSTERA, KOSTERA, KOSTYRA
– ANTYFONARZ, księga Kościelna gdzie sq spisane Antyfony do śpiewania [...] Termin Kościelny. DanKolaDyk I, 106.
patrz: KOŚCIELNY
– Acolythe [...] Acolythus [...] AKOLIT sługa kościelny ktory odprawuie powinność pierwszego święcenia między czterema święceniami mnieyszemi w Kościele. DanKolaDyk I, 35.
patrz: KOŚCIELNY
– SIEŃ kościelna kruchta Bábiniec. DanKolaDyk .
patrz: KOŚCIELNY
– Barbe de chevre. Aruncus [...] Kozia broda. DanKolaDyk I, 302.
patrz: KOZI
– GEOGRAPHE, subst. m. [...] Qui terram describit. Qui de situ terrae scribit. Gegraphus, masc. [...] KRAIOPIS co się zna o opisaniu y położeniu Kraiow. DanKolaDyk II, 85.
patrz: KRAJOPIS
– DE CROCODILE [...] ON APPELLE Des larmes de crocodile, (des larmes feintes [et] trompeuses) Lacrymae crocodilinae. FICTAE LACRIMAE. ŁZY krokodylowe zmyślone, zdradliwe, nieszczere. DanKolaDyk I, 400.
patrz: KROKODYLOWY
– LARME [...] ON APPELLE proverbialement, Des larmes de crocodile, des larmes feintes [...] ŁZY KROKODYLOWE zmyślone [...] Płakać kogo łzami krokodylowemi. DanKolaDyk II, 189.
patrz: KROKODYLOWY
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: KROPLA
– KROTOFILNE, zápłátá od mieysca od widoku ná komedyi. DanKolaDyk 469.
patrz: KROTOFILNE
– COMPERE [...] Mowią krotofilnie o człowieku obrotnym y biegłym w rzeczach swoich: Jest to kmotrek. DanKolaDyk 331.
patrz: KROTOFILNIE
– COMIQUEMENT [...] (d'un air comique.) Comice [...] KROTOFILNIE, postawą krotofilną. DanKolaDyk I, 324.
patrz: KROTOFILNIE
– BOUFFON [...] (Comedien, Farceur qui divert le public par ses plaisanteries [...] KUGLARZ trefniś krotofilnik co żartami swemi wszystkim rozrywkę czyni. DanKolaDyk 216.
patrz: KROTOFILNIK
– E'DILE [...] Byli u Rzymian Budowniczy krzesłowi bo mieli prawo zásiadać w krzesłach z słoniowey kości z drugie,mi urzędnikami wyższemi w Senacie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: KRZESŁOWY
– ANGLE' [...] Crux è cujus angulis quatuor lilia prodeunt. GRANIASTY, GRANIASTA, iáko krzyż graniasty terminem Herbarskim z ktorego rogow wychodzą cztery lilie. DanKolaDyk I, 102.
patrz: KRZYŻ
– WALET ou Enfant de cuisine. Puer coquorum. Minister culinarius. KUCHENNY Posługacz, chłopiec kuchenny, kuchta. DanKolaDyk II, 564.
patrz: KUCHENNY
– BOUCHE [...] ALLER à la bouche, c'est à dire aux Cuisines du Roy. Ad culinam regiam ire. CHODZIC do kuchni, do stołu Krolewskiego, żyć z kuchni Krolewskiey. DanKolaDyk I, 213.
patrz: KUCHNIA
– CHEVROTIN [Pean de chevreau préparée.] Pellicula hoedina, f. Cicer. KOZŁOWA Skorka wyprawna, Kurdwan. DanKolaDyk .
patrz: KURDWAN, KURDWAN, KURDYBAN
– TRAITTER (Pancer ou Penser un malade) […] Curare […] Traitter une maladie. Curationem morbo adhibere. Kurować chorobę iáką. […] Opatrywać ranę kurować ránę iáką. DanKolaDyk II, 549.
patrz: KUROWAĆ
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: KURZYĆ
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: KWIATEK
– DU LABYRINTHE. Labyrintheus [...] LABIRYNTOWY DanKolaDyk II, 183.
patrz: LABIRYNTOWY
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: LADAJAKO, LADAJAKO, LEDAJAKO
– LAMENTATION [...] Puścić się w płacz lamenta szlochanie ryczenie iák baba. DanKolaDyk II, 186.
patrz: LAMENT
– TRESOR LES CHARTRES [...] Tabularium. [...] Skarbiec ná papiery y dokumenta prawne Kancellarya Lamuz domowy DanKolaDyk II, 554.
patrz: LAMUS, LAMUS, LAMUZ, LEMUS, LIAMUS
– DON, (Largesse que les Princes faisoient anciennement aux soldats) Donativum [...]. DONATYWA Largicya między woysko uczyniona. DanKolaDyk I, 479.
patrz: LARGICYJA
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: LAS
– GRESLE [...] Lasko nogi, cienkich nog. DanKolaDyk II, 101.
patrz: LASKONOGI
– CANNELER une colonne ou outre chose [...] LASKOWAC Słup iaki rznąć go w rowki wydrożane od gory do dołu po całym słupie do kołá. DanKolaDyk I, 252.
patrz: LASKOWAĆ
– BOIS [...] Kochaiący się w borach, w lasach, leśny, Lasota. DanKolaDyk I, 205.
patrz: LASOTA
– GERME [...] RODZENIE puszczanie się z nasienia latoroślka, kiełek DanKolaDyk II, 85.
patrz: LATOROSKA, LATOROSŁKA, LATOROSŁKA, LATOROŚLKA
– AZURER [...] LAZUROWAĆ, modrą farbę dawać. DanKolaDyk I, 158.
patrz: LAZUROWAĆ
– VERMEIL [...] VASE de vermeil doré. Vas ex argento inaurarum. NACZYNIE Lázurowane. DanKolaDyk II, 575.
patrz: LAZUROWANY
– COUVÉE [...] LĄG ieden nasadki iayca razem pod kokosz laszone do wysiedzenia. DanKolaDyk I, 391.
patrz: LĄG
– SINGERIF [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– COEFFE [...] NAKRYCIE letkie ná głowę, zasłona kwef. DanKolaDyk I, 316.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: LEN
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: LEN
– LICENCE [...] LICENCYAT w Akademiach. [...] LICENCIER [...] LICENCYATEM w Akademii uczynić Promotem zrobić DanKolaDyk II, 201.
patrz: LICENCJAT
– Tá litera [G] u dawanych [!] była literą liczalną álbo liczbę znaczącą y sama przez się znaczyła 400. á z liniyką ná pisana zaczyła [!] 40000. DanKolaDyk II, 71.
patrz: LICZALNY
– Le Chiffre Arabe, on vulgaire est ai[n] (i figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0) [...] Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. DanKolaDyk I, 304.
patrz: LICZBA, LICZBA, LIDZBA
– LINIOWANY, LINIOWANA, z liniami. *Du papier réglé [...] Papier z liniami. DanKolaDyk II, 425.
patrz: LINIOWANY
– MELILOT [...] KOMONICA. Nostrzyk, przytulia, Lipnik ziele. DanKolaDyk II, 248.
patrz: LIPNIK
– TROESNE [...] Ligustrum. LUBSZCZYK ziele biało kwitnące. Ligustr. DanKolaDyk II, 557.
patrz: LUBCZYK, LUBCZYK, LUBSCZYK, LUBSZCZYK
– PANDORE [...] (Instrument de musique assez semblable au Luth.) Pandura, [...] BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: LUTENKA
– JOUEUR [...] Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista etc. wszelki muzykant graiący ná instrumentach stronámi náwiązanych Bandurzysta etc. DanKolaDyk II, 173.
patrz: LUTNISTA
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: LUTNISTA
– JOUER [...] FAISER d’instrumments de musique [...] SKRZYPEK, lutnista, Arfista [...] ten co iakie instrumenta robi. DanKolaDyk II, 164.
patrz: LUTNISTA
– CYGNE, subst. m. Cycnus, i, m. Olor, oris, m. [...] ŁABĘC. [...] Ptak wodny wielki, bardzo biały procz młodości, szyie długiey y prostey. Pospolita omyłka iákoby łabęć miał spiewać przed śmiercią, iest okazyą że Poetow pospolicie zowią Łabędziami Gory Parnassowey zwłaszcza o ostatnich ich rymach y pismach mowiąc. DanKolaDyk 407.
patrz: ŁABĄDŹ, ŁABĘĆ, ŁABĘDŹ, ŁABĘDŹ
– Łacić, łaty dawać przybiiać [...] LATTER [...] ŁACIC, łaty dawać pod dach DanKolaDyk II, 191.
patrz: ŁACIĆ
– (Chef de la Communauté des Avocats et Procureurs.) Causidicorum coryphćus, i masc. PALESTRY Patronow głowá y Starszy. [...] Słowo Sądowe gdzie tez z łacińská nazywáią Bastoneriusz, co iest słowo podłey łaciny. DanKolaDyk I, 179.
patrz: ŁACINA
– GRAVOISI, subst. m. (les Maçons disent GRAVAS.) (Menuës d[è]molitions de bastiment.) Rudera, erum, n. pl. Vitr. OBALINY łomaniny budynku Rumy sztuki walące się álbo umyślnie łąmane. DanKolaDyk II, 100.
patrz: ŁAMANINA, ŁAMANINA, ŁOMANINA
– PERCE-PIERRE (Herbe qui se mange en salade confice dans le vinaigre). Saxifragia. ŁOMIKAMIEŃ ziele sałaciane, pimpinella. DanKolaDyk II, 343.
patrz: ŁAMIKAMIEŃ, ŁAMIKAMIEŃ, ŁOMIKAMIEŃ
– ŁANCUCH arkan stare słowo znaczące kołnierz albo łańcuch drogiemi kamieńmi przybrany ktory białogłowy nosili na szyi. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ŁANCUCH, ŁAŃCUCH, ŁAŃCUCH
– RAPACITE [...] CHCIWOŚĆ do brania łápczywość. DanKolaDyk II, 414.
patrz: ŁAPCZYWOŚĆ
– CHINFRENEAU [...] ŁAPIGUZ słowo potoczne uderzenie w głowę álbo uderzywszy się o co z przypadku, álbo biiąc się. DanKolaDyk I, 305.
patrz: ŁAPIGUZ
– DE BELETTE. Mustelinus, mustelina, mustelinum. […] ŁASI, Łasiczny. DanKolaDyk I, 188.
patrz: ŁASI
– Maitresse des bains Balneatrix [...] Łaźienniczká gospodyni łazien DanKolaDyk I, 163.
patrz: ŁAZIEBNICZKA, ŁAZIEBNICZKA, ŁAZIENNICZKA
– Qui concerne les bains. Balnearius [...] Łaźienniczy co należy do łaźni. DanKolaDyk I, 163.
patrz: ŁAZIEBNICZY, ŁAZIEBNICZY, ŁAZIENNICZY, ŁAZIEWNICZY
– BAIGNEUR [...] ŁAZIEWNIK ten co w kąpieli, álbo łaźni myie drugich, ktory u siebie trzyma łaźnią pospolitą. DanKolaDyk I, 162.
patrz: ŁAZIEBNIK, ŁAZIEBNIK, ŁAZIENNIK, ŁAZIEWNIK
– CABOCHARD [...] ŁBISTY záderewisty, uparty. DanKolaDyk I, 242.
patrz: ŁBISTY
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: ŁGAĆ, ŁŻYĆ
– FONDOIR [...] ŁOIOWNIA mieysce gdzie rzeźnicy Łoy wytapiaią szlachtuż DanKolaDyk II, 45.
patrz: ŁOJOWNIA
– OFRAYE, subst. fòem. (Oiseau nocturne et de mauvais augure, qui est une espece d'Aigle). Ossifragus, i, masc. Plin. KLESK łomikost ptak, brzydki złey wrożby puhacz. DanKolaDyk II, 317.
patrz: ŁOMIKOST
– FRACAS, Brisement des choses qui se fait avec grand bruit.) Violenta rerum cum horrendo fragore fractura [...]. TRZASK Łąm rzeczy z hałasem się łomiących. W Polskim rozmaicie się mowi łomot trzask co do drew. Brzęk co do kruszcow szkła, glinianych statkow, gruchot co do skorup orzechow kości [...]. DanKolaDyk II, 58.
patrz: ŁOMOT
– LES BESTES [...] JELENIE daniele łośiowaty zwierz wszelki DanKolaDyk II, 462.
patrz: ŁOSIOWATY, ŁOSIOWATY, ŁOSZOWATY
– PIGNON [...] LUBIOWE orzeszki pistacie, pinele z włoska DanKolaDyk II, 354.
patrz: ŁUBIOWY
– MAILLET. subst. m. (Gros marteau de bois.) Malleus lignens [!], i, m. SZLAGA kula drzewiana młot wielki do łupania drew y rozbiania klocow. DanKolaDyk II, 220.
patrz: ŁUPANIE
– DE'PRE'DATION, subst. f. (Pillage, pillerie.) Direptio. RABUNEK Rubież Łupież. DanKolaDyk I, 447.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– COUVERT [...] NAKRYTY, okryty, odziany. Są zwierzęta álbo bydlęta samą tylko skorą okryte, insze pierzem, insze skorupą y łuskwą. DanKolaDyk I, 392.
patrz: ŁUSKWA
– PASSOIR [...] DURSZLAK náczynie kuchenne Łużnik. DanKolaDyk II, 336.
patrz: ŁUŻNIK
– GOBELOTER [...] POPIIAC łyktusić słowo proste y podłe. DanKolaDyk 89.
patrz: ŁYKTUSIĆ
– FOULQUE [...] ŁYSZKA ptak kokosz wodna pierza czarnego. DanKolaDyk II, 55.
patrz: ŁYSKA, ŁYSKA, ŁYSZKA
– GALLOCHE [...] ŁYSTCIANKI pewne obuwie ná nogi. DanKolaDyk II, 75.
patrz: ŁYSTCIANKA
– SANICLE [...] ZANKIEL álbo łyszczak ziele. DanKolaDyk II, 473.
patrz: ŁYSZCZAK
– LARME [...] ON APPELLE proverbialement, Des larmes de crocodile, des larmes feintes [...] ŁZY KROKODYLOWE zmyślone [...] Płakać kogo łzami krokodylowemi. DanKolaDyk II, 189.
patrz: ŁZA
– DE CROCODILE [...] ON APPELLE Des larmes de crocodile, (des larmes feintes [et] trompeuses) Lacrymae crocodilinae. FICTAE LACRIMAE. ŁZY krokodylowe zmyślone, zdradliwe, nieszczere. DanKolaDyk I, 400.
patrz: ŁZA
– LACRYMATOIRE [...] ŁZAWNICZKA náczynie od łez zbierania. DanKolaDyk II, 183.
patrz: ŁZAWNICZKA
– MACE'RATION […] MACEROWANIE uprawianie wapna mięszaiąc z gruzem tłuczonym lub piaskiem. DanKolaDyk II 216.
patrz: MACEROWANIE
– MACE'RATION du corps […] MACEROWANIE trudzenie ciała umartwieniami, ostrościami, postami, włosiennicami. DanKolaDyk II 216.
patrz: MACEROWANIE
– MORELLE […] PSINKI Ziele y iagody […] Drugie miechunkami albo pęcherzycą zowią wydaie z siebie pęcherzyki okrągłe nakształt męcherzynek wewnątrz w nich iagoda iako winna nakształt y niezda się do iedzenia. DanKolaDyk II 279.
patrz: MACHARZYNKA, MACHARZYNKA, MACHERZYNKA, MECHERZYNKA, MĘCHERZYNKA
– MARASTRE […] Novercalis & hoc le. Tacit. MACOSZYN. DanKolaDyk II 233.
patrz: MACOSZYN, MACOSZYNY
– Magister [...] MAYSTER náuczyciel Bákałarz Faracki klecha. DanKolaDyk II, 218.
patrz: MAGISTER, MAGISTER, MAISTER, MAJSTER
– D'AIMANT, ou qui concerne l'aimant. Magneticus, a, um. MAGNETYCZNY, co náleży do Magnetu. DanKolaDyk I 69.
patrz: MAGNETYCZNY
– MAGISTRALEMENT, adv. (En maistre). Doctoris ou magistri in morem. Po maystrowsku. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAJSTROWSKI
– MAGISTRAL, masc. MAGISTRALE, fem. (Qui tient du maistre). Magistralis et hoc le. MAGISTROWSKI należący do maystra. Une autorité magistrale. Magistri auctoritas, atis, foem. Auctoritas quae magistrum decet. *Powaga maystrowska. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAJSTROWSKI
– MACULATURE, subst, f. (fenille de papier imprimée qui sert pour envèloper). Folium maeusolum, i, n. MAKULATURY w Drukarni papiery służące do obwiania. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAKULATURA
– FRAMBOISER, v, act. (Mettre des framboises dans des liquers.). Moris Idaeis condire liquors. MALINAMI záprawiać, malenniki robić. DanKolaDyk II 59.
patrz: MALENNIK, MALINNIK, MALINNIK
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: MAŁPA
– GUENON, subst. f. (Petit singe femelle. Cercopithecus, i, m. Plin. MAŁPECZKA mała, samiczka, kocię, małpię, koczkodanek. DanKolaDyk II 105.
patrz: MAŁPECZKA
– GUENON, subst. f. (Petit singe femelle). Cercopithecus, i, m. Plin. MAŁPECZKA mała, samiczka, kocię, małpię, koczkodanek. DanKolaDyk II 105.
patrz: MAŁPIĘ
– Iść [...] ná potrzebę mnieyszą [...] ná mały stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: MAŁY
– BREDOUILLEUR [...] BLEKOT momot prędkomowny. DanKolaDyk I, 229.
patrz: MAMOT, MOMOT, MOMOT
– BEGUE [...] (Celuy, ou celle qui a difficulté de parler, qui repet en parlant plusieurs fois la mesme Syllabe d'un mot). Blaesus, a, um ZAIĄKLIWY, momot, ten co źle wymawiá powtarzaiąc kilká razy tęż samą sylabę. DanKolaDyk I, 187.
patrz: MAMOT, MOMOT, MOMOT
– HAUT [...] J'eusse fait mon petit paquet, et band le pied. Aliquid convalassem, meque in pedes protinùs conjecissem ou dedissem. Ter. Ułożyłbym był swoie manatki, y hayda w nogi. DanKolaDyk II 118.
patrz: MANATKI
– MANDATAIRE, sybst. masc. (Celuy qui est fondé sur un Reserit du Pape.) Mandatarius, ii, m. MANDATARZ ten komu zleceniem Papieskim iest co poruszono. DanKolaDyk II 228.
patrz: MANDATARZ
– MURMURE (Plaite sectrete de plusieurs persońńes) SZEMRANIE mruczenie markotanie DanKolaDyk II, 288.
patrz: MARKOTANIE
– ALABESTRE [...] Alabastrites [...] ALABASTER Kamień rodzaj marmuru barzo biały. DanKolaDyk I, 76.
patrz: MARMOR, MARMUR, MARMUR
– BANQUEROUTIER [...] Decoctor. Conturbator creditorum. Fraudator [...] BANKRET utratnik, marnotrawca, stracony kupiec. DanKolaDyk 169.
patrz: MARNOTRAWCA
– DISSIPATION, subst. f. (De'quast, profusion qu'on fait de ses biens mal à propos). Dissipatio. Cic. Prodigentia. Tacit. UTRACENIE fortuny marnotrawstwo, marnowanie. DanKolaDyk 474.
patrz: MARNOWANIE
– MARINER, v, act. (Affaisoner de la viande et du poison, avec vinaigre, sel, poivre, et leur donner un gout de mer etc.) Macerate carnes ou pisces embammate. MARYNOWAĆ záprawiać Octem solą pieprzem etc. ná chowanie. DanKolaDyk 237.
patrz: MARYNOWAĆ
– MARINADE, subst. foem. (Ragoust de poulets ou de veau qu'on laisse tremper dans une sausse de vinaigre, sel et poivre etc.) Pulli ou vituli condimento ou embammate macerati. MARYNOWANIE marynata Potrawy rożne w occie z solą y pieprzem mácerowane. DanKolaDyk 237.
patrz: MARYNOWANIE
– PLEUREUR, subst. m. (Qui pleure aisement.) Plorator, oris, m. Mart. Facilis in lacrymas. Qui facile lacrymatur. PŁACZER, masloch, co łatwo się rospłacze. DanKolaDyk II 360.
patrz: MASLOCH
– ONCTEUX, masc. OCTUEUSE, foem. (Qui renferme quelque humeur grasse.) Unctousus. Plin. OLEYNOSC, oleiowatość, masność w sobie maiący. DanKolaDyk II 312.
patrz: MASNOŚĆ
– MASSIQUE, ou le Mont Massique. (Montagne de la Campagnie en Italie.) Massicus mons, genit. montis Massici, m. MASSYK gora w Kampanii we Włoszech. *Vin massique (qui croist sur cette montagne, qui estoit estimé des anciens Romains.) Vinum Massicum. Massicum, i, neut. Hor. *Wino Mysykowe [Masykowe] od tey gory nazwane ktore zá przednie miewali u Rzymian. DanKolaDyk II 241.
patrz: MASYKOWY
– MASTER un vaisseau, (en prononce mâter.) V. act. (Y mettre le mast.) Malum egirere. Virg. Instruere navem malo. MASZTOWAC mászt przyprawiać ná okręcie. DanKolaDyk II 242.
patrz: MASZTOWAĆ
– ENGEOLLEUR [...] (Celuy qui engeolle) Captator. Delinitor. OSZUST matacz szacher szalbierz. DanKolaDyk I, 511.
patrz: MATACZ
– INVENTRICE [...] SZALBIERKA mataczka bałamutnica. DanKolaDyk II, 170.
patrz: MATACZKA
– ENGEOLLEUSE [...] (Celle qui engeolle) Quae ductat aliquem. OSZUSTKA mataczka. DanKolaDyk I, 511.
patrz: MATACZKA
– FOURBE [...] Fallax [...] SZALBIERZ oszust szalbierka kształtnie oszukuiący [...] mátaczka. DanKolaDyk II, 55.
patrz: MATACZKA
– ON DIT au jeu, Les hautes cartes, (comme sont les peintures etc.) Folia lusoria superiora, n. plur. WYSOKIE karty głowne wegrze starsze matadory. DanKolaDyk II 118.
patrz: MATADOR
– HOMMASSE, adj. f. (Femme grossiere.) Virago, inis, foem. KOBIECISKO proste, kostur matroniszcze. DanKolaDyk II, 126.
patrz: MATRONISZCZE
– FARINIER, subst. masc. (Qui apporte de la farine pour vendre.) Farinarius, ii, masc. Plin. et Caton. MĄCZARZ, co mąkę ná przedaż wozi. DanKolaDyk II, 13.
patrz: MĄCZARZ
– BAGUENAUDER, subst. masc. (Petit arbre portant les baguenaude.) Colutea, ou Colitea, genit. coluteae, foem. Plin. MIECHUNKOWE, drzewko ná ktorym rosną miechunki. DanKolaDyk I, 162.
patrz: MECHANKOWY, MIECHUNKOWY, MIECHUNKOWY
– CORAL, ou CORAIL, subst. m. [...] KORAL Drzewko morskie ná dnie morskim. [...] Dawni ie nazywali w łacińskim Gorgonia, bo rozumieli że kamienieie iák prędko ná wiatr z morza się pokaże, iako rzeczy kamieniały ná weyrzenie głowy Meduziney. DanKolaDyk I, 368.
patrz: MEDUZINY, MEDUZINY, MEDUZYNY
– MENADES, subst. f. (Les Bacchantes, femmes éprises de fareur, qui faisoient des sacrifices à Bacchus). Bacchae mulieres foem. plur. MENADY białogłowy szaleiące w obrządkach pewnych zá Pogan ná ofiarach ktore czyniono Bachusowi. DanKolaDyk II 250.
patrz: MENADA
– HABILLER [...] ON DIT aussi Habiller au chanvre, (quand on le passe par le seran). Cannabim contundere et purgare. MĘDLIC konopie. DanKolaDyk II 110.
patrz: MĘDLIĆ
– ESTOUPPE [...] Maillet à battre l'étrouppe. Malleus stuparius, i, m. Kilofy dębowe do tłuczenia konopi álbo lnu z moczydła to iest z wody wyiąwszy przed międleniem. DanKolaDyk I 552.
patrz: MIĄDLENIE, MIĘDLENIE, MIĘDLENIE
– BAGUENAUDE, subst, f. (Sorte de fruit dans lequel il n'y a que duvent enferme en de petites bourses, qui sort avec éclat quand on le presse.) Solanum vesicarium, genit. solani vesicarii, neut. Plin. MIECHUNKI, zorawiny, rodzay owocu w ktorym niemasz tylko wiatr zámknięty w pęcherkach, ktory z hałasem wypada kiedy go ściśnie. BAGUENAUDER, v, neut. [...] (Cetre signification vient de ce que les enfans se jouent avec des baguenaudes, prenant plaisir au bruit qu'elles font en les crevant entre leurs mains.) To wyrażenie pochodzi, że dzieci igrają sobie miechunkami, maiąc upodobanie w hałasie ktory wydaią, gdy się im w ręku pukaią. DanKolaDyk I, 162.
patrz: MIECHUNKI
– ACCOUDOIR, (Appui, dans l'Architecture) Pluteus, i, m. Podium, genit/ Podii, neut. Virt. Międzyfilarze, krawędź. DanKolaDyk I, 27.
patrz: MIEDZYFILARZE, MIĘDZYFILARZE, MIĘDZYFILARZE
– ISTHME [...] Isthmus [...] MIĘDZY morze ziemi plac wąski między dwiema morzami. DanKolaDyk II, 178.
patrz: MIEDZYMORZE, MIĘDZYMORZE, MIĘDZYMORZE
– LA MESOPOTAMIE [...] Mezopotamią zowią niby kray międzyrzeczny; bo iest między dwiema rzekami to iest Eufratesem y Tygrys. DanKolaDyk II, 256.
patrz: MIEDZYRZECZNY, MIĘDZYRZECZNY, MIĘDZYRZECZNY
– ENTREDEUX, subst, m. (L'espace qui est etre deux choses). [...] Między żyle, álbo Biel w drzewie między smolnemi żyłami. [...] DanKolaDyk I, 519.
patrz: MIEDZYŻYLE, MIĘDZYŻYLE, MIĘDZYŻYLE
– BALAYEUSE, subst, f. (Celle qui vend des balays, et celle quibalaye.) Scoparia, genit. scopariae, f. Vlp. MIETELNICA álbo pomiataczka ta co przedaie miotły, álbo pomiata. DanKolaDyk I, 166.
patrz: MIETELNICA
– CHAIR se dit ausi des poissons et des sruits. Caro *La chair de vipere. Vipereae carnes. Ovid. Mięso się też mowi o rybach y owocach. [...] LIEU où 'l/en garde la chair dans un logis. Carnarium. Col. Mięsiarnia, mieysce gdzie mięso chowaią w domu. DanKolaDyk 276.
patrz: MIĘSIARNIA
– CHAIR [...] LIEU ou l'on vend la chair, la Boucherie, Carnarium. Plaut. JATKA Mięsiarnia mieysce gdzie mięso przedaią w iatkach. DanKolaDyk 276.
patrz: MIĘSIARNIA
– PAITRISSEMENT, subst, m. (L'action de paistrir). Subactus, ûs, m. Plin. MIĘSIENIE deptanie rosczynianie. DanKolaDyk 324.
patrz: MIĘSIENIE
– DE CENTAURE ou Qui concerne le Centaure. Centaureus, a, um. Hor. Centauricus, a, um, Stat. POTWORNY, Mięszancowy, konno, człowieczy. DanKolaDyk I, 272.
patrz: MIĘSZAŃCOWY
– MIGNARDISES ou les caresses que les femmes employent pour se faire aimer. Blenditiae, arum, f. plur. Palpationes, onum, f. plur. Plaut. Blandimenta, orum, n. pl. Plaut. PIESZCZOTY biáłogłowskie, wdzięki, wdzięczenie milenie się kobiet áby ich kochano. DanKolaDyk II, 263.
patrz: MILENIE SIĘ
– MILIASE[...] MILIONOWY Milionow liczba niezliczona DanKolaDyk II, 265.
patrz: MILIONOWY
– MINÉRAL, m. MINE'RALE, f. comme Les eaux minérales. Aquae merallicae. Aquae medicae. WODY minerowe kruszcowe. DanKolaDyk II 266.
patrz: MINEROWY
– MÉTALLIQUE, adject. m. f. comme Vne terre métallique, (d'où l.on tire des métaux). Terra metallifera, ae, f. Sil. Ital. MINEROWA gora ziemia grunt. DanKolaDyk II 258.
patrz: MINEROWY
– LAMPROYE, subst. f. (Poisson de mer de la figure d'une anguille, qui se pesche aussi dans le rivieres) Lampreda, ae. f. MINOG ryba. *(Si elle est de riviere, Mustela fluviatilis, f.) *Mientuz Piskorz rzeczny. DanKolaDyk 186.
patrz: MINÓG, MINÓG, NINÓG
– CASSIDOINE, subst. f. (Pierre minérale et précieuse, qui a des veines de plusieurs couleurs, dont on fait des vases qui sont fort estimez.) Morrha, ae, f. MIROWY kamień kruszcowy drogi maiący żyły rożnych kolorow z ktorego robią naczyniá ktore bardzo szacuią. DanKolaDyk 264.
patrz: MIROWY
– MYRTE, subst. masc. (Arbrisseau dont les feuilles sont odoriferantes). Myrtus, i foem. Horat. MITROWE drzewko. LIEU planté de myrtes. Myrtetum, i, masc. foem. Virg. MIRTOWNIK sadzone mieysce. DanKolaDyk II, 289.
patrz: MIRTOWNIK
– MUGUETTER, v. act. (Faire le galand auprès des Dames leur en compter.) Oculis acblanditiis vonari mulieres ou Verborum blanditiis captare. Blandè palpari mulieribus. UMIZGI stroić mizdżyć się umizgać się do kobiet. DanKolaDyk II, 287.
patrz: MIZDRZYĆ SIĘ
– MUGUET, subst. masc. (Jeunne homme qui a trop de soin de s'ajuster) Juvenis elegantioris cultûs affectator. Venustulus amator ou politulus. GŁADYSZ młody człowiek co się rad stroi storzypiętka stroyniś mizgoń. DanKolaDyk II, 287.
patrz: MIZGOŃ, MIZGOŃ, MIZGUŃ
– LAITANCE, ou LAITE des poissons, subst, f. Lactes ium, f. pl. Plin. MLECZAK rybie [sic!] DanKolaDyk II, 185.
patrz: MLECZAK
– LAITAGE, subst. m. (Ce qui se fait de lait, comme le beurre, le formage, etc.) Lactentia mieux que Lactantia, ium, n. pl. Celf. Lacticinia, orum, n. pl. Lac, genit, lactis, n. Caef. NABIAŁ mleczywo wszelakie iáko to másło ser etc. DanKolaDyk II, 185.
patrz: MLECZYWO, MLECZYWO, MLICZYWO
– MOULINS à bras. Molae trusatiles, genit. molarum trusatilium, foem. plur. Apul. MŁYN ręczny ktory ręką obracaią korbami. DanKolaDyk II, 283.
patrz: MŁYN
– MOULINS [...] *Moulin à huile. Trapetum, i, neut. Trapetus, i masc. Colum. Cat. *Folusz stępy do wybiania oleiu. Prasa oleiarska álbo oliwna. *Moulin à sucre. Trapetum ad tri turandos calamos sacchari. * Stępa cukrowa młynek żarna. *Moulin à papier. Carnaceum trapetum. *Młyn Papierniczy Papiernia. *Moulin à faulon. Fullonica taberna, ae, foem. *Farbiernia młyn Sukiennikowy czyli prasa. DanKolaDyk II, 283.
patrz: MŁYN
– MOULINET, subst. m. (Petit moulin que les enfans font tourner au vent.) Orbiculus versitalis, m. MŁYNEK dziecięcy co go sobie dzieci ná wietrze wystawuią dla igraszki. DanKolaDyk II, 284.
patrz: MŁYNEK
– COUVENT [...] Konwent Zákon Mnichow álbo Mniszek. DanKolaDyk I, 391.
patrz: MNISZKA
– La trop grande abondance de viande travaille beaucoup un estomac fible. AEgrum stomachum sollicitat mala copia. Hor. Zbytnie iedzenie y picie mocuie bardzo żołądek słáby. DanKolaDyk I, 551.
patrz: MOCOWAĆ
– GESNER signifie aussi, Contraindre. Coardtare. Angustare, (o, as, avi, arum.) act. acc. Cic. PRZYMUSZAC siłować mocować. DanKolaDyk II, 86.
patrz: MOCOWAĆ
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: MODRAK, MODRAK, MODREK
– GAZON [...] Cespes MURAWA. DanKolaDyk II 81.
patrz: MORAWA, MURAWA, MURAWA
– GROTTESQUE, subst. f. [...] Y daie ich pewne opisanie náprzykład maluią Trzciny miasto słupow, á nátrzcinach słupy fugowane haki z liściami y gałęziami ná wierzchu, á nowe gałąski znich się puszczaiące od dołu á ná nich siedzące mormule bez porządku, álbo też daią kwiaty od wierzchu tych látorośli á z kwiatow wychodzące osobki po pas ktore się zdadzą iákoby się urodziły ztych kwiatow á iedne znich z głowami ludzkiemi, insze z bydlęcemi lub zwierzęcemi. DanKolaDyk II, 104-105.
patrz: MORMUL
– REFLUS (Retour des eaux de l'ocean. [...] MORSKIE burzenie przybywanie y opadanie wody. DanKolaDyk II, 423.
patrz: MORSKI
– MARE'E (Flus et reflus de la mer) AEstus [...] MORSKIE burzenie podnoszenie y opadanie przychodzenie y odchodzenie wody ná morzu. DanKolaDyk II, 236.
patrz: MORSKI
– MER CASPIENNE [...] mare Caspium ou Hyrcanum MORZE AZYAŃSKIE, chwaleńskie morze. DanKolaDyk II, 253.
patrz: MORZE
– ME'DITERRANNE'E ou LA ME'DITERRANNE'E ou INTERNE Mare Mediterraneum, genit. maris mediterranei, neut. SRZODZIEMNE morze. DanKolaDyk II, 247.
patrz: MORZE
– CHIO ou Kio, (Ilse de l'Archipel.) Chios, genit. Chii, f. [...] CHIO álbo Kio Wysep na morzu Greckim álbo srzodziemnym. DanKolaDyk I, 305.
patrz: MORZE
– Homme, subst. m. (Qui a la nature humaine, homme et femme en genéral.) [...] *Vn homme de fortune. Novus homo. Hortunae filius. *Człowiek nowy nowy Szlachcic nowy Panek Mospanek. DanKolaDyk II, 126.
patrz: MOSPANEK
– FOURMILLIERE, subst. foem. (Gros tas de fourmis.) FORMICARUM cubile, is, n. Formicarum foramina, inum, neut. plur. MROWISKO Mrowie gniazdo siedlisko mrowie kupa mrowek. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MROWI
– DE FOURMI. Formicinus, a, um. Plaut. MROWKOWY Mrowczany. *Movet formicinum gradum. Plaut. Il marche à pas de forumi. *Chodzi kręci się iák mrowka. Qui est rempli de forumis. Formicosus, a, um. Plin. Mrowisty, mrowiska mrowek pełny. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MROWISTY
– DE FOURMI. Formicinus, a, um. Plaut. MROWKOWY Mrowczany. *Movet formicinum gradum. Plaut. Il marche à pas de fourmi. * Chodzi kręci się iák mrowka. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MRÓWKOWY
– CLIGNEMENT, subst. f. (Mouvement des pauperies de l'oeil qu'on ferme à demi.) Nictario, Plin. MRUGNIENIE, mruganie powiek oczu, mrużenie oka. DanKolaDyk II, 314.
patrz: MRUŻENIE
– NIEPRZYIACIELE padaią gęsto iák muchy. DanKolaDyk II, 282.
patrz: MUCHA
– MASSONNERIE, subst. f. (L'art de massonner.) Structa, ae, f. Vitr. MULARKA Mularski kunszt. DanKolaDyk II, 242.
patrz: MULARKA
– BARDOT, subst. m. (petit Mulet.) Pusillus mulus, genit. pusilli muli, m. MUŁEK mały. DanKolaDyk I, 172.
patrz: MUŁEK
– *Vne vieille mazure. Vetus maceria, veteris maceriae, foem. *Stare murzysko. DanKolaDyk II, 581.
patrz: MURZYSKO
– MOUSSELINE, subst. f. (Etosse de linge tres claire.) Ventus textilis, m. Nebula linea, f. Petr. MUSLIN. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MUSLIN, MUSZLIN, MUŚLIN, MUŚLIN
– MOUTARDIER, subst. masc. (Petit vase à mettre de la moutarde.) Acetabulum in quo sinapi reconditur ou asservatur, n. MUSZTARDNICZKA ná musztardę náczynie. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MUSZTARDNICZKA
– MUSICIENNE, subst. f. Musica, ae, foem. Plin. MUZYKANTKA. DanKolaDyk 288.
patrz: MUZYKANTKA
– CORNET àbouquin, (Instrument de musique, qui sert à soûtenir un grand choeur.) Symphoniacum, ou musicum cornu. TRĄBA wielka muzykantska do choru. DanKolaDyk I, 371.
patrz: MUZYKANTSKI, MUZYKAŃSKI, MUZYKAŃSKI
– MUSICALEMENTm adv. Ad harmoniam. Cic. (Musica se trouve dans Plaute en autre sens, comme Musicè uivere, Faire grand' chere.) PO muzykantsku z muzyką do stołu siadać po Páńsku. DanKolaDyk II, 288.
patrz: MUZYKANTSKI, MUZYKAŃSKI, MUZYKAŃSKI
– SAVONNERIE, (Lieu où l'on fait le savon.) Saponis officina, ae, fem. MYDLARNIA gdzie mydło robią. DanKolaDyk II, 476.
patrz: MYDLARNIA
– MOUSSE que fait la biere et le savon, (Certaine écume blanche qui s'éleve.) Spuma, ae, f. Plin. PIANA ktorą się pieni mydło piwo mydliny, piany. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MYDLINY
– VACILLATION, subst. foem. (Variation dans ses réponses et dans son sentiment). Vacillatio, Varietas, varietatis, foem.. Cic. MYLĄCY się myłkuiący w słowach. DanKolaDyk II, 563.
patrz: MYŁKUJĄCY
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: MYŚLIWSKI
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: NA
– Wydała go natura ná świat z rozumem ná bakier, álbo ná ukoś danym. DanKolaDyk I, 543.
patrz: NA BAKIER
– MOWI też niewłaśnie: umysł pod włos ieżowaty niedobrze pomiarkowany ná opak rozum, na bakier w głowie. DanKolaDyk I, 363.
patrz: NA BAKIER
– Il porte sa robe de travers [...] Ná bakier suknią nosi. DanKolaDyk II, 551.
patrz: NA BAKIER
– AVOIR en main [...] MIEĆ w ręku mieć pod ręką ná doręczu w mocy [...] Mám ná doręczu pogotowiu człeka wyśmienitego, y bardzo przywiązanego do usług twoich [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: NA DORĘCZU
– DE'BRIDER [...] SPIESZYC się ná dorywczu co czynić. DanKolaDyk I, 416.
patrz: NA DORYWCZU
– TINTER [...] DZWONIC we dzwon w iedną tylko stronę iák ná gwałt álbo ná znák iáki. DanKolaDyk II, 538.
patrz: NA GWAŁT
– Nie dosyć mu ná tym że się mnie náłaiał nábeształ, ále mię ieszcze náleżycie ochędożył puszlikiem przydawszy do tego wiele słow zelżywych. DanKolaDyk I, 555.
patrz: NABESZTAĆ SIĘ
– [...] METTRE une chose dans la teste d'une personne. Inducere aliquid in animum alicujus. Cic. Aliquid alicui persuadere. Ter. WBIIAC komu co w głowę nábiiać mu głowę czym. *Il s'est mis cela en ieste [!] ou dans la teste. Id sibi in animum induxit. Ter. Nábił sobie tym głowę. *Se mettre une personne dans l'esprit. Sibi aliquem in animum instituere. Ter. Nábić sobie głowę osobą iáką kim, záprzątnąć sobie głowę nią [...]. DanKolaDyk II, 260.
patrz: NABIĆ
– CHIMERES que tout cela. Som nia. Ter. *Il se repaist l'esprit de chimeres. Inanibus pascitur. HYMERY to wszystko, bayki, prożność ni-to, ni-owo. *Pasie swoy umysł Hymerami Se mettre mille chimeres dans l'esprit. Sibi monstra & portenta fingere. Inanes visiones habere. Cic. Tysiącznemi hymerami głowę sobie nabić. DanKolaDyk I, 304.
patrz: NABIĆ
– [...] ENFARINER se dit au figuré, pour Gaster l'esprit de quelqu'un par des vaines et fausses opinions. Opiniounm [!] pravitate aliquem inficere. Cicer. GŁOWĘ komu umączyć mowią w Francuskim zá miast nabić mu głowę y uprzątnąć w głowie prożne y ladaiakie opinie. Il s'est allé enfariner de cette opinion. Opplevit illius animum haec opinio. Cic. Uprzątnął sobie w głowie álbo nábił sobie głowę tym zdaniem. DanKolaDyk I, 508.
patrz: NABIĆ
– [...] ENTESTEMENT, Estime trop grande de quelqu'un, ou pour une chose.) Nimia alicujus existimatio. NABIC sobie głowę kim álbo czym, zbytnie y wielkie bardzo o tym u siebie mieć poważenie, trzymać o czym wiele y rozumieć wysoce [...]. DanKolaDyk I, 517.
patrz: NABIĆ
– IMPRESSION [...] CECHA znák, nácechowanie naznaczenie [!]. DanKolaDyk II, 148.
patrz: NACECHOWANIE
– CLOCHER [...] MOWIĄ niewłaśnie náchramywać wsprawach, niepoprostu ále oboiętnie sobie w nich poczynać. DanKolaDyk I, 314.
patrz: NACHRAMOWAĆ, NACHRAMOWAĆ, NACHRAMYWAĆ, NACHREMOWAĆ
– FEINDRE [...] MOWIĄ ieszcze o kim co nogę złamał, y ieszcze słabo chodzi ná nię; Niedobrze go wygoili ieszcze nápáda náchremuie ná nogę prawą. DanKolaDyk II, 19.
patrz: NACHRAMOWAĆ, NACHRAMOWAĆ, NACHRAMYWAĆ, NACHREMOWAĆ
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: NAKŁONIĆ
– OINDRE, V. act. (Frotter de quelque liqueur grasse.) Ungere. Inungere. Cic. Hor. NASMAROWAC nátrzeć czym tłustym námazać námaścić. DanKolaDyk II, 311.
patrz: NASMAROWAĆ
– ON DIT proverbialement, (Graisser la patte à un juge, le corrompre par argent:) Pecunià corrumpere ou oppugnare judicem. Cic. NASMAROWAC ręce sędziemu nápletać ręce. [...] DanKolaDyk II, 338.
patrz: NASMAROWAĆ
– Nie śmiał násrzod morza się puszczać kiedy wiatry gwałtownie wiały ná morzu. DanKolaDyk II, 571.
patrz: NAŚRÓD, NAŚRÓD, NAŚRZÓD
– FESLER un verre [..] Vasi fissuram indere [...] NATŁUCZ szklankę, kieliszek &c. DanKolaDyk II, 24.
patrz: NATŁUC
– FROISSEMENT [...] Fractura [...] TŁUCZENIE stłuczenie nátłuczenie [...]. DanKolaDyk II, 65.
patrz: NATŁUCZENIE
– FESLURE [...] NATŁUCZENIE spadanie we szkle etc. DanKolaDyk II, 24.
patrz: NATŁUCZENIE
– VIN [...] Ce vin n'a que la cappe et l'espée. Infirmi admodum saporis vinum. Wino nic nie warto. DanKolaDyk II, 584.
patrz: NIC
– VALEUR [...] Un homme de nulle valeur [...] Człowiek nic wart nic nieważący nikczemny. DanKolaDyk II, 564.
patrz: NIC
– DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACE [...] (La perte de la faveur et des bonnes graces de quelque grand Seigneur.) Offensa [...] utracenie łaski wypadnienie z łaski, wpadnienie w niełaskę Pána znácznego. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACIER quelqu'un [...] (Eloigner quelqu'un de sa présence, luy oster sa protection) Removere aliquem à se. Z NIEŁASKĄ się komu oświadczyć od łaski go oddalić wyrugować od siebie z oczu serca y myśli. DanKolaDyk I, 472.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACE [...] Estre en la disgrace de son Prince, avoir perdu sa faveur. Esse in offensâ apud Principem. [...] Być w niełasce Krolewskiey, utracić łaskę Pańską. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– BOULIMIE [...] terme de médicine (Maladie qui cause un appétit desordonné) [...] BULIMIA apetyt zbytni łaknienie nienasycenie chorobą. DanKolaDyk I, 219.
patrz: NIENASYCENIE
– INSATIABLEMENT [...] NIENASYCENIE bez sytu DanKolaDyk II, 162.
patrz: NIENASYCENIE
– CONTER [...] ON DIT proverbialement, Conter des fagots [...] PRAWIĆ o żelaznym wilku, prawić rzeczy niepodobne. DanKolaDyk I, 358.
patrz: NIEPODOBIEN, NIEPODOBNY
– CHANDELLE [...] Gra świecy nie warta, więcey straty niż zysku żal się Boże świecy.