Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Pierre Danet
DanKolaDyk 1743-1745 oryginał
NOWY WIELKI DYKCYONARZ JMći: X. DANETA OPATA FRANCUSKI, ŁACIŃSKI y POLSKI

https://crispa.uw.edu.pl/object/files/411858/display/Default [t. I, A-E], https://crispa.uw.edu.pl/object/files/411857/display/Default [t. II,F-Z]
Odnotowano 2186 cytatów z tego źródła
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz:
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz:
– MOULINS [...] DanKolaDyk II, 283.
patrz:
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ABECADLNY
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– DICTIONNAIRE, sŭbst. m. (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium. DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– P 'Lettre consonne et quinzieme de l'alphabet (qui est une lettre numerale pour cent. Mais Baronius croit qu'il marqne [!] le nombre septenaire. Quand il y a un titre dessus, il vent dire quatre cens mille.) P litera dwoygłośna piętnasta w obiecadle, liczalna też była wyrażaiąc sto, Baroniusz mniema że ta litera znaczy liczbę siedm krotną z tytlem zaś znaczy czterykroć sto tysięcy. DanKolaDyk II, 322.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– CHIFFRE, subst. masc. (Caractere qui sert à exprimer les nombres.) Numeri nota, ae, f. Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. (Le Chiffre Romain se marque par certaines lettres de l'Alphabet, comme C, D, I, L, M, V, X. Le Chiffre des Grecs se marque par des lettres de l'Alphabet Grec, Alpha, Vita, c'est à dire 1, 2. etc. Le Chiffre Arabe, ou vulgaire est ai[.]si figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. Liczba Rzymska álbo kościelna wyraża się niektoremi literami obiecadła iako C, D, I, L, M, V, X. Liczba Grecka wyraża się literami obiecádła greckiego Alpha Vita, to iest: 1, 2. Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. [...]. DanKolaDyk I, 304.
patrz: ABECADŁO, ABECADŁO, ABĘCADŁO, ABIECADŁO, OBIECADŁO
– ESTANT [...] w łacińskim wyraża się samo słowo, bez tego iestem álbo będąc y kładzie się w Ablatywie absolutnym. DanKolaDyk I, 547.
patrz: ABLATYW
– ESTANT [...] w łacińskim wyraża się samo słowo, bez tego iestem álbo będąc y kładzie się w Ablatywie absolutnym. DanKolaDyk I, 547.
patrz: ABSOLUTNY
– HELAS [...] Ach mnie mizernemu. DanKolaDyk II, 119.
patrz: ACH, ACH, AH
– INTERMEDE [...] INTERMEDIUM część aktu sceny między Aktami wyprawuiąca się. DanKolaDyk II, 167.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– JACULATOIRE [...] STRZELISTE akty ku Panu Bogu z gorącości ducha y z całego serca pochodzące. DanKolaDyk II, 135.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– AULIQUE [...] Acte de Theologie [...] Aulica [...] AKT publiczny Teologicznej dysputy, ktorą na Sali Arcybiskupstwa odprawuie ten, co Doktorem zostaie. DanKolaDyk I, 152.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: ADIEKTYW
– A iezeli to imię istotne iest w większey liczbie w Francuskim to, w łacińskim zgadzaią adwerb iák adiektyw z tym substantywem, náprzykład: Rządcy mowcowie [...]. DanKolaDyk II, 106.
patrz: ADIEKTYW
– GENS [...] To Słowo Gens (ludzie osoby) w francuskim zawsze iest rodzaiu męskiego kiedy Adiektyw po nim następuie, ále kiedy się pierwey przednim kładzie adiektyw, to zawsze iest rodzaiu biáłogłowskiego. DanKolaDyk II, 84.
patrz: ADIEKTYW
– AIDE de camp Praefecti castrorum vicarius [...] NAMIESTNIK Hetmański Adiutant. DanKolaDyk .
patrz: ADIUTANT
– LIEUTENANT de Roy [...] ADMINISTRATOR Gubernator na mieyscu Krola w kraiu. DanKolaDyk II, 203.
patrz: ADMINISTRATOR
– LIEUTENANCE de Roy [...] regia provinciae praefectura, [...] ADMINISTRATORYA Gubernatorya Imieniem Krolewskim y ná mieyscu Krolewskim Wielkorządy Prowincyi iákiey. DanKolaDyk II, 203.
patrz: ADMINISTRATORIA
– W łacińskim zgadzaią adwerb iák adiektyw z tym substantywem. DanKolaDyk II, 106.
patrz: ADWERB
– MATIN [...] Rano często iest adwerb [...] nie Imię, náprzykład bardzo rano iednakże z siebie iest Imię náprzykład pogodne rano álbo poranek pogodny. DanKolaDyk II, 243.
patrz: ADWERB
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie. [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: AFTARZ, AFTERZ, HAFTARZ, HAFTARZ
– AUTHENTIQUE en terme de jurisprudence [...] Instrumentum authenticum et certae fidei. AUTENTYCZNY, terminem prawnym co iest według prawa napisane mowiąc o aktach prawnych. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AFTENTYCZNY, AUTENTYCZNY, AUTENTYCZNY
– GROS [...] LA GROSSE d’un contract [...] EXTRAKT kontraktu iakiego Autentyk oryginał. DanKolaDyk II, 104.
patrz: AFTENTYK, AUTENTYK, AUTENTYK
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie . [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: AFTOWAĆ, AWTOWAĆ, HAFTOWAĆ, HAFTOWAĆ
– AGENDA [...] Tabella, ou tabula memorialis [...] AIENDA Tabliczki: na ktorych naznaczamy co przez dzień mamy do czynienia. DanKolaDyk I, 60.
patrz: AGENDA, AGENDA, AJENDA
– CLERC de Procureur [et] des autres Officiers de justice. Scriba. [...] AIENT, Pisarek Patrona lub inszych urzędnikow sądowych. DanKolaDyk I, 313.
patrz: AGENT, AGENT, AJENT
– PALIUSZ stroy Arcybiskupi [...] Paliusze te są robione z wełny dwóch Jagniąt ktore zákonnice S. Agnieszki w Rzymie co rok oddaią we mszy pod czas Agnus Dei odbieraią ie dway Kanonicy kościoła y oddaią w ręce Poddyakonow Papieskich á ci maią staranie o Ich pasieniu swoich czasow strzyżenia. DanKolaDyk II, 325-326.
patrz: AGNIESZKA, AGNIESZKA, JAGNIESZKA
– LAMBRUCHE (Espece de vin sauvage) [...] Vitis labrusca [...] AGREST macica winna dzika płonna. DanKolaDyk II, 186.
patrz: AGREST, AGREST, AGRESTA, AGRESTA, AGRESZT, ANGREST
– ACACIE [...] Acacia AKACYA Ziele, co żołto zakwita, zapachu bardzo wdzięcznego y przyiemnego. DanKolaDyk I, 19.
patrz: AKACJA
– DANSE [...] Academia de danse [...] Akademia Tańcuiących; szkoła gdzie Tańcow uczą. DanKolaDyk I, 410.
patrz: AKADEMIA
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: AKCJA
– JOURNÉE [...] DZIEN potrzeba sprawa znaczna y pámiętna iáko potrzeba Akcyacka gdzie Cezar przeciwko Antoniuszowi wygrał [...] Potrzeba Kánneńska gdzie Annibal zniosł Rzymskie woyska (w polskim mowi się poprostu Akcyacka, Kanneńska, chocimska, wideńska etc. DanKolaDyk II, 176.
patrz: AKCJACKI
– Acolythe [...] Acolythus [...] AKOLIT sługa kościelny ktory odprawuie powinność pierwszego święcenia między czterema święceniami mnieyszemi w Kościele. DanKolaDyk I, 35.
patrz: AKOLIT
– DEMANDEUR [...] Celuy qui demande [...] STRONA powodna w prawie Aktor. DanKolaDyk I, 437.
patrz: AKTOR
– ACTRICE [...] Quae agit partem aliquam (in Comoediis) AKTORKA spiewaczka na komedyi. DanKolaDyk I, 37.
patrz: AKTORKA
– DEMANDERESSE [...] Celle qui demande [...] STRONA powodna w prawie. Aktorka. DanKolaDyk I, 437.
patrz: AKTORKA
– LEUR [...] Kiedy Leur w Francuskim kładzie się przed Nominatywem lub Akuzatywem to się w Polskim nie wyraża przez Ich (albo) onych, ale przez swoy, swoia, swoie. DanKolaDyk II, 198.
patrz: AKUZATYW
– ALABESTRE [...] Alabastrites [...] ALABASTER Kamień rodzay mármuru barzo biały. DanKolaDyk I, 76.
patrz: ALABASTER, ALABASTER, ALABASTR, ALABASTR, HALABASTER
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC przepuszczać [...] przez alembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– LABORATOIRE [...] Chymica officina [...] MIEYSCE gdzie chimistowie topią y robią swoie alembiki. DanKolaDyk II, 182.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC [...] wyciągać przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– CORNUE [...] termes de Chymie [...] ALEMBIK Chymistow z recypientem w wodzie. DanKolaDyk I, 371.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– ALAMBIC [...] Clibanus [...] ALAMBIK náczynie do distilowania. DanKolaDyk I, 75.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– CUCURBITE [...] (terme de Chymie) [...] TYKIEW Alembik chimiczny nakształt tykwy. DanKolaDyk I, 404.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– DISTILLATION [...] (Expression par le feu du Suc des herbes) [...] PRZEPUSZCZANIE zioł przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: ALAMBIK, ALEMBIK, ALEMBIK, HALEMBIK
– ALAMBIQUER [...] ALAMBIKOWAĆ nie mowi sie w wyrozumieniu własnym, gdyż nie mowi się alambikować zioła ale w niewłasnym wyrozumieniu w Francuskim barzo się dobrze mowi. DanKolaDyk I, 76.
patrz: ALAMBIKOWAĆ, ALEMBIKOWAĆ, ALEMBIKOWAĆ
– DE`BANDADE [...] HALASPAS, Swywola, rospusta. DanKolaDyk I, 412.
patrz: ALASPAS, ALASPAS, HALASPAS
– DE`BANDADE [...] Les soldats vont à la debandade [...] Halaspasem chodzą zołnierze. DanKolaDyk I, 412.
patrz: ALASPAS, ALASPAS, HALASPAS
– ESPRITS [...] DUCHY treść Sama y moc z rożnych minerow álbo kruszcow przez alchimią wyciągniona, wodki rożne iáko wodka siarczana, wodka saletrzana. DanKolaDyk I, 543.
patrz: ALCHIMIA, ALCHIMIA, ALCHYMIA
– ALLE'GORISTE subst. masc. (Qui se sert d'allégories, qui parle allégories.) Qui loquitur allegories, ou per állegoriam. ÁLEGORYK ktory alegoryami mowi. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORIA
– ALLE'GORIE [...] Allegoria ALLEGORYA ustawiczna słow zámianá, kiedy słow záżywamy ktore służą do wyrażenia własnego iedney rzeczy, ná wyrażenie nie tey ále inszey rzeczy. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORIA
– ALLE'GORIQUEMENT, adv. (Par allégorie.) Per allegoriam. Allegoricè, Cic. ALLEGORYCZNIE, przez Allegoryą. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYCZNIE
– ALLEGORIQUE [...] Allegoriis [...] ALEGORYCZNY. DanKolaDyk i, 79.
patrz: ALEGORYCZNY
– ALLEGORISTE [...] ALEGORYK Ktory alegoryami mowi. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYK
– ALLEGORISER [...] ALLEGORYZOWAĆ zażywać allegoryi w mowie. DanKolaDyk I, 79.
patrz: ALEGORYZOWAĆ
– ALOES [...] Aloe [...] ALOES Drze[wo] Indyńskie ktore iest barzo gorzkie y laxuiące. DanKolaDyk I, 86.
patrz: ALOES
– Vox gravis. Głos gruby bass. (le contraire) Vox acuta [...] Głos alt wysoki. DanKolaDyk II, 591.
patrz: ALT
– Enter en écusson. Arborem emplastrare [...] Przysadzanie wsadzanie drzew alteracya alterowanie. DanKolaDyk I, 517.
patrz: ALTERACJA
– Enter en écusson. Arborem emplastrare [...] Przysadzanie wsadzanie drzew alteracya alterowanie. DanKolaDyk I, 517.
patrz: ALTEROWANIE
– AUVERNAS [...] ALWERN wielkie iagody winne barzo czarne w Okolicy Aurelianeńskiey. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERN
– Szczepienie tego winá przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywá się: Czarne wino, alwern álbo álwernak. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERN
– Szczepienie tego winá przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywá się: Czarne wino, alwern álbo álwernak. DanKolaDyk I, 158.
patrz: ALWERNAK
– AMATYS Kamień drogi koloru szarłatnego. DanKolaDyk I, 93.
patrz: AMATYS, AMATYST, AMETYST, AMETYST, AMETYSZT
– SPIKANARD ziele z ktorego kwiatkow oleiek bardzo pachnący robią ktory wszystkie Zybety, piżma, ambry wonnością swoią zatłumia. DanKolaDyk II, 291.
patrz: AMBRA
– AMMONIAK Guma ktora się robi z soku pewnego rodzaiu zapaliczki, iest to ziele ktore rośnie w Cyrenie w Barbaryi, przy Kościele Jowisza Ammoniusza. DanKolaDyk I, 95.
patrz: AMONIAK, AMONIAK, ARMONIAK
– AMPOULLE [...] Ampulla [...] AMPUŁKA Banieczka szklana z szyią przydłuższą. DanKolaDyk I, 98.
patrz: AMPUŁKA, AMPUŁKA, JAMPOŁKA, JAMPUŁKA
– COTYLEDON [...] ZYŁY maciczne termin Anatomiczny. DanKolaDyk I, 377.
patrz: ANATOMICZNY
– HYMEN [...] BŁONKA całości dziewictwa znak u anatomistow. DanKolaDyk II, 135.
patrz: ANATOMISTA
– ANNATY ieden rok dochodu Duchownych dobr Konsystoryalnych ktore płacą Papieżowi. DanKolaDyk I, 104.
patrz: ANATY, ANNATY, ANNATY
– MASTIER [...] CIASTO pieczone między dwoma żelazami, Androty czyli kratkowe ciasto. DanKolaDyk II, 257.
patrz: ANDROT
– CIMETERRE [...] (Sorte dc coutelas) [...] NOZ mieczyk u pasa wiszący, Andzar turecki. DanKolaDyk .
patrz: ANDZAR, ANDZIAR, ANDŻAR, ANDŻAR, HANDZIAR
– ROCZNICA Nabożeństwo za umarłego w rok kiedy, rok przychodzi po śmierci iego. Anniwersarz. DanKolaDyk I, 224.
patrz: ANNIWERSARZ
– ANONYME [...] Sine nomine Cuius auctor ignoratur. ANONYM bez Imienia własnego Autora. DanKolaDyk I, 105.
patrz: ANONIM
– AVANCE [...] (Saillie qui avance dans un bastiment [!]) Projectura. Prominentia [...] WYSTAWA gzymsowanie antá to co wychodzi w budowaniu iakim. DanKolaDyk I, 144.
patrz: ANTA
– Sztuka wina wszelka, iako to Beczka oksefft Antał baryła kufa. DanKolaDyk II, 351.
patrz: ANTAŁ
– ANTIPHONIER, ou ANTIPHONAIRE [...]. Antiphonarium, gen. antiphonari [...] ANTYFONARZ, Księga Kościelna gdzie są spisane Antyfony do spiewania Terme Ecelesiastique Termin Kościelny. DanKolaDyk I, 106.
patrz: ANTYFONARZ
– ANTIPODES [...] ANTYPODY, ci co nogi maią do nas obrocone ktorzy nogami do nas chodzą pod połokrągiem świata na ktorym my zostaiemy. DanKolaDyk I, 106.
patrz: ANTYPOD, ANTYPODA
– Stracić komu apetyt [...] Obrzydził mi Filo[so]fią smak ochotę mi do niey stracił. DanKolaDyk II, 344.
patrz: APETYK, APETYT, APETYT
– ACHE [...] Apium [...] OPICH, ziele podobne pietruszce ktore przy błotach rośnie, á kwitnie biało. DanKolaDyk I, 33.
patrz: APICH, OPICH, OPICH, OPYCH
– GALANTERIE [...] ZARAZIĆ się szpetną chorobą od niewiast, od wszeteczeństwa galanteryki nabyć na aptekę zarobić. DanKolaDyk II, 74.
patrz: APOTEKA, APTEKA, APTEKA, APTYKA, HAPTEKA, JAPTYKA
– CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337.
patrz: APTEKARSKI, APTEKARSKI, APTYKARSKI, HAPTEKARSKI
– CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337.
patrz: APTEKARSKI, APTEKARSKI, APTYKARSKI, HAPTEKARSKI
– Le Chiffre Arabe, on vulgaire est ai[n] (i figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0) [...] Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. DanKolaDyk I, 304.
patrz: ARABSKI, ARABSKI, HARABSKI
– TRYTRAK gra w Arcaby y kości [...] TABLICA Arcabnica do gry Trytraku. DanKolaDyk II, 555.
patrz: ARCABNICA, WARCABNICA
– COMPOSITE [...] SKŁADANY słowo Architektoniki. DanKolaDyk I, 334.
patrz: ARCHITEKTONIKA
– ASTRAGALE [...] OBRĄCZKA [ozdoba słupa] termin Architektoński. DanKolaDyk I, 134.
patrz: ARCHITEKTOŃSKI
– Abaque [...] SZACHOWNICA Termin Architektury. DanKolaDyk I, 5.
patrz: ARCHITEKTURA
– AULIQUE [...] Akt publiczny Teologicznej dysputy, ktorą na Sali Arcybiskupstwa odprawuie ten, co Doktorem zostaie. DanKolaDyk I, 152.
patrz: ARCYBISKUPSTWO
– ARCHIDIACONE [...] ARCYDYAKONSTWO Urząd albo godność Arcydyakona. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYDIAKON
– ARCHIDIACONE [...] ARCYDYAKONSTWO Urząd albo godność Arcydyakona. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYDIAKOŃSTWO
– ARCHI-PRIPON [...] Insignis nebulo [...] ARCYSZALBIERZ Herszt szalbierzow. DanKolaDyk I, 124.
patrz: ARCYSZALBIERZ
– INTERCALAIRE [...] JOUR intercalaire [...] Jest to dzień przybywaiący między dwiema dniami ktory ogłaszali Arcy-wieszczkowie Pogańscy w głos go otrębuiąc z urzędu swego. DanKolaDyk II, 166.
patrz: ARCYWIESZCZEK
– FERMIER m. FERMIERE f. [...] ARĘDARZ, ARĘDARKA, Dzierzawca, Dzierzawczyna zastawnik, zastawnica, co dobra iakie trzyma od kogo w summie iakiey kontraktem. DanKolaDyk II, 23.
patrz: ARENDARKA, ARENDARKA, HARENDARKA
– LOCTAIRE [...] NAIEMNIK Komornik Arendarz kontraktem trzymaiący mieszkanie iakie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: ARENDARZ, ARENDARZ, HARENDARZ
– HARPE [...] ARFA Instrument do grania. DanKolaDyk II, 115.
patrz: ARFA, ARFA, ARFIJA, HARFA
– JOUER [...] FAISER d’instrumments de musique [...] SKRZYPEK, lutnista, Arfista [...] ten co iakie instrumenta robi. DanKolaDyk II, 164.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– JOUR [...] ZŁODZIEY. Arfista z niego chapliwy ruchliwy. DanKolaDyk II, 173.
patrz: ARFISTA, ARFISTA, HARFISTA
– AIR [...] Modus Modulus [...] ARYA Ton albo nuta się mowi w muzyce o głosach y tonach wywodzeniu, bo pochodzą z roznego poruszenia powietrza. DanKolaDyk I, 71.
patrz: ARIA
– MOUSQUETAIRE [...] MUSZKIETNICY Arkabuźnicy strzelcy prochowi. DanKolaDyk II, 284.
patrz: ARKABUŹNIK
– ŁANCUCH arkan stare słowo znaczące kołnierz albo łańcuch drogiemi kamieńmi przybrany ktory białogłowy nosili na szyi. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ARKAN
– ARKAN teraz znaczy karanie Ktore zadaią bankretom y inszym złoczyńcom daiąc im żelazny kołnierz na szyię, y przywięzuiąc ich tak do słupa po ulicach: kuna żelazna. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ARKAN
– HARLEQUIN [...] OSOBA śmieszna Komedyina. Harlekin. DanKolaDyk II, 115.
patrz: ARLEKIN, ARLEKIN, HARLEKIN
– COMMISAIRE de l`artillerie [...] KOMISSAR [!] albo starszy armatny albo nad armatą nad zbroiownią. DanKolaDyk I, 327.
patrz: ARMATNY
– ESPRITS [...] DUCHY w suchych żyłach w arteryach. DanKolaDyk I, 543.
patrz: ARTERIA
– IL [...] ARTYKUŁ w Francuskim dokłada się do wszystkich słow, w łacińskim zaś y w Polskim nigdzie się przy słowiech dla samego wyrażenia osoby niekładzie. DanKolaDyk II, 142.
patrz: ARTYKUŁ
– IASPE [...] DE IASPE [...] IASPIZOWY [...] IASPIZOWAC polor y glanc iáspiszowy dawać. DanKolaDyk II, 137.
patrz: ASPISOWY, AŚPISOWY, JASPISOWY, JASPISOWY, JASPISZOWY
– TREILUS (TOILE gommé) Tela gummi illita. PŁOTNO gumowane w wodę w morę Astrachanią zowią. DanKolaDyk II, 552.
patrz: ASTRACHANIA
– COLURE [...] PAS terminem astronomicznym albo gwiazdarskiey nauki, mowi się o dwoch kołach albo pasach wielkich ktore przechodzą przez oba bieguny. DanKolaDyk I, 321.
patrz: ASTRONOMICZNY
– ACCOMPAGNEMENT [...] Commitatio SŁUŻENIE assystencya. DanKolaDyk I, 24.
patrz: ASYSTENCJA
– ATHE’ISTE [...] Impius [...] ATEISTA nieprzyznawaiący Boga [...] To Słowo Starzeie się w Francuskim. DanKolaDyk I, 135.
patrz: ATEISTA
– ATHE’E [...] ATEUSZ bez Boga, człowiek co wiary nie ma. DanKolaDyk I, 135.
patrz: ATEUSZ
– ATLAS [...] Atlas genit. Atlantis [...] ATLAS, Księga maiąca opisanie całego swiata powszechne, y Karty wszystkie iego. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATLAS en médicine [...] Prima colli vertebra [...] ATLAS w lekarskiey nauce pierwszy kręg w szyi ktory na sobie nosi głowę. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATLAS [...] Atlas genit. Atlantis [...] ATLAS Gora w Afryce barzo wysoka. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ATLAS
– ATTRIBUT [...] (terme de Théologie [...]) Divinum nomen [...] ATTRIBUTA termin Teologiczny ktory się mowi o wszystkich doskonałościach ktore są w Bogu, iako Sprawiedliwość, miłosierdzie etc. DanKolaDyk I, 143.
patrz: ATRYBUT, ATRYBUTUM
– ATTRITION [...] terme teologique [...] Attritio [...] Dolor peccati timore poenae conceptus [...] ATTRYCYA termin Teologiczny, żal że sie Boga obraziło dla boiaźni sądow Jego, ktorą S. Paweł nazywa boiaźnią niewolniczą ktora nieusprawiedliwia grzesznika. DanKolaDyk I, 143.
patrz: ATRYCJA
– GOUST [...] Trzeba się czasem wprowadzić do tego co Cyceron nazywa attycyzmem to iest krotkością albo zwięzłością formy. DanKolaDyk II, 92.
patrz: ATTYCYZM
– AUDIENCE [...] Forum [...] Mieysce słuchania, rozprawiania się, Ratusz, sąd. abere forum. Zasiadać na audyencyi na sądach. DanKolaDyk I, 149.
patrz: AUDIENCJA, AUDIENCJA, AWDIENCJA
– Rotae auditor [...] AUDYTOR Roty w Rzymie iest sędzia Trybunału ktory się nazywa Rota. DanKolaDyk I, 149.
patrz: AUDYTOR
– AUTEUR [...] Auctor [...] AUTOR osobliwie mowi się o tych, ktorzy są wynaleźcami czego. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– AUTEUR [...] AUTOR terminem nauk mowi się o tych wszystkich ktorzy wydali na świat pisma iakie. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUKTOR, AUTOR, AUTOR, AWTOR
– SANDARAQUE [...] Sandaracha. SANDARAKA mineralna farba cynobrowata samorodna: lub też aurypigment robiony. DanKolaDyk II, 472.
patrz: AURYPIGMENT
– TAVERNE [...] KARCZMA Gościniec Dom goscinny Austerya. DanKolaDyk II, 530.
patrz: AUSTERIA
– HOSTE [...] GOSCINNY Gospodarz karczmarz austernik. DanKolaDyk II, 130-131.
patrz: AUSTERNIK
– LEGALISER [...] AUTHENTYKOWAC Autentycznie wypisać y wydać z Ksiąg lub podpieczęcią y świadectwem urrędownie [!] podpisanym. DanKolaDyk II, 193.
patrz: AUTENTYCZNIE
– AUTHENTIQUER [...] MOWIĄ też w prawie: Autentykować białogłowę: Deklarować ią przekonaną o cudzołostwo według Autentyki ut nulli ktora iest 134 Mowa Justyniana, na utracenie posagu y wszystkich zapisow ślubnych na ogolenie, y zamknięcie do klasztora. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKA
– AUTHENTIQUER [...] Alicui scripto fidem et auctoritatem dare. AUTENTYKOWAĆ pismo iakie, w prawie: według formy prawney go ze wszyskim obwarować. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKOWAĆ
– AUTHENTIQUER [...] MOWIĄ też w prawie: Autentykować białogłowę: Deklarować ią przekonaną o cudzołostwo. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTENTYKOWAĆ
– LEGALISATION [...] AUTHENTYKOWANIE, podanie do urzędu dla swiadectwa przyznanie urzędowne. DanKolaDyk II, 193.
patrz: AUTENTYKOWANIE
– AUTORISATION [...] Terme de Palais Auctoritas [...] DANIE władzy, Autoryzacya. Termin prawny. Moc ktorą mąż żonie daie do tranzakcyi iakiey. DanKolaDyk I, 156.
patrz: AUTORYZACJA
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: AZBESTOWY
– MER CASPIENNE [...] mare Caspium ou Hyrcanum MORZE AZYAŃSKIE, chwaleńskie morze. DanKolaDyk II, 253.
patrz: AZJAŃSKI
– ACCOUCHEUSE [...] Obstetrix [...] Bábá, niewiasta przy porodzeniu. DanKolaDyk I, 27.
patrz: BABA
– FEE [...] mulieris fatidicae, ou fatiloque [...] WIDMY Czarownice BABY wrożki. DanKolaDyk II, 19.
patrz: BABA
– Pavicula [...] BABA do ubiiania bruku taran brukowy [...] Ubiiać bábą. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BABA
– MAQUIGNONNE [...] NIERZĄD trzymaiąca bezecnica sromotnica baba. DanKolaDyk 233.
patrz: BABA
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BABA
– DEVINE subst. f. Celle qui l`avenir. Vates Mulier fatidica. WIESZCZKA, wrożka, widma Bábá. DanKolaDyk I, 462.
patrz: BABA
– LAMENTATION [...] Puścić się w płacz lamenta szlochanie ryczenie iák baba. DanKolaDyk II, 186.
patrz: BABA
– ACCOUCHER [...] Babić, służyć położnicy przy połogu, Dzieci odbierać. DanKolaDyk I, 27.
patrz: BABIĆ
– SIEŃ kościelna kruchta Bábiniec. DanKolaDyk II, 333.
patrz: BABIENIEC, BABINIEC, BABINIEC
– MAILLE (Petite monnoye de cuirre valant la moitié d’un Denier) LICZMAN babka [...] Siodma część szeląga [...] ZŁĄMANEY bábki nie má nie ma [!] szeląga. DanKolaDyk II, 220.
patrz: BABKA
– Są tákie Babki ktore y zęba niemaią á przecię się muszczą smaruią farbuią áby swoie defecta pokryć. DanKolaDyk II, 96.
patrz: BABKA
– CLIGNE-MUSETTE [...] SLEPA babka gra gdzie ieden w posiedzeniu maiąc oczy zawiązane szuka drugich. DanKolaDyk I, 314.
patrz: BABKA
– DE TONNEAU [...] qui est grosse comme un tonneau. BECZKOWY: Bábsko grube iák beczka. DanKolaDyk II, 541.
patrz: BABSKO
– HYADES [...] GWIAZDY Báby ná niebie siedm ich iest y záwsze deszcz przynoszą. DanKolaDyk II, 134.
patrz: BABY
– BRETAUDER un cheval [...] (Luy couper les oreilles) [...] BACHMATOWAC Koniá, urznąć mu uszy. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BACHMATOWAĆ
– AVISÉ [...] Callidus [...] BACZNY iáko Imię Istotne rozważny świadomy y dobrze obiaśniony w procederze spraw swoich Mądry, Rostropny. DanKolaDyk I, 48.
patrz: BACZNY
– COTON [...] Toile de coton [...] Płotno bawałniane, bagazya. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BAGAZJA
– Eau de marest. Aqua palustris. Woda z Bagnisk z ługowisk, z brodow. DanKolaDyk I, 488.
patrz: BAGNISKO
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BAGNO
– Bágno, smocze legowisko według báiek gdzie Herkules zábił Hudrę [!] o siedmiu głowach. DanKolaDyk II, 195.
patrz: BAGNO
– BAY baiarz co nic do rzeczy prawi dziwak. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BAJ
– DISEUR de rien, ou de bagatelles Nugator [...] BAY prożnomowny co plecie y baie lada co baiarz. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BAJ
– Wykładający sny tłomacz snow, sennik, bay co sny wykłada. DanKolaDyk II, 504.
patrz: BAJ
– Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
patrz: BAJAĆ
– Delira mulier. Bayka bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk 447.
patrz: BAJARKA
– GADUŁA Báy Báiarz, báiarka, co prawi ni to ni owo: co się z Panem álbo z Zwierzchnością sprzecza. DanKolaDyk 412.
patrz: BAJARKA
– DE’BITEUR [...] NOWINIARZ baiarz. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BAJARZ
– PAISONNER [...] GADUŁA Báy Báiarz, báiarka, co prawi ni to ni owo: co się z Panem álbo z Zwierzchnością sprzecza. DanKolaDyk II, 412.
patrz: BAJARZ
– HISTORIETTE [...] HISTORYJKA powiastka báieczka. DanKolaDyk 125.
patrz: BAJECZKA
– FABULEUSEMENT adv. [...] Fabulosè. adv. BAIECZNIE, co ná baykę poszło. DanKolaDyk II, 2.
patrz: BAJECZNIE
– FABULEUX [...] BAJECZNY, BAJECZNA, zmyślony, udany. DanKolaDyk II, 2.
patrz: BAJECZNY
– BARDES [...] Bardi, bardorum SPIEWACY między dawnemi Francuzami byli Rymotworcy baieczni ktorzy pochwały Bohatyrow spiewywali. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAJECZNY
– CONTE [...] BAYKI plotki znaczy złe gadanie o kim, wieści o kim rozsiane z iego krzywdą. DanKolaDyk I, 356.
patrz: BAJKA
– MINUTIES [...] DROBIAZGI fraszki bayki mała rzecz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: BAJKA
– Fabulae aniles. Cic. NAZYWAJĄ przysłowiem Bayki o bocianie powieści zmyślone na uciechę dla bawienia dzieci. DanKolaDyk I, 308.
patrz: BAJKA
– Il n’avoit point encor débité ces soittises [...] Ieszcze tych swoich baykow niebył rozsiał. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BAJKA
– CONTE [...] Bayki dziecinne. DanKolaDyk I, 356.
patrz: BAJKA
– Fabularum narrator [...] BAY, Báiarz, baiacz, baykarz, co bayki prawi. DanKolaDyk 2.
patrz: BAJKARZ
– BAGNO Bajoro. DanKolaDyk 233.
patrz: BAJOR, BAJORO
– BACCALAUREAT [...] Baccalaureatus [...] BAKAŁARSTWO pierwszy stopień ná ktory wysadzaią w Akademiach nauk, Teologij, Prawá y Lekarskiey. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARSTWO
– BACHELIER [...] Baccalaureus [...] BAKAŁARZ ten co na pierwszy stopień postąpił w náukach, Theologiy, Prawa, y Medycyny. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– BAKALARZ, ogólnie uczeń w iákiem rzemieśle. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– Magister [...] MAYSTER náuczyciel Bákałarz Faracki klecha. DanKolaDyk II, 218.
patrz: BAKALARZ, BAKAŁARZ, BAKAŁARZ
– Aller à la bouline (Prendre le vent de biais) [...] Z boku wiatr wziąc bakierować. DanKolaDyk I, 219..
patrz: BAKIEROWAĆ
– BOULINER, pour dire Biaiser dans les affaires [...] BAKIEROWAC wybiegow szukać kręcić w sprawach. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BAKIEROWAĆ
– COURTISER [...] NADSKAKIWAĆ komu, świecić, bakować, áby czego dostać od niego. DanKolaDyk I, 389.
patrz: BAKOWAĆ
– BARBIER [...] Tonsor [...] BALWIERZ co brodę y włosy zdeymuie. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALBIERZ, BALWIERZ, BALWIERZ, BALWIRZ, BARBIERZ, BARBIRZ, BARWIERZ, BARWIRZ
– BALAIS adiect. masc. (Qualité d’un rubin excellent) Balassius, a, um. BALE własność Rubinow wybornych. DanKolaDyk I, 165.
patrz: BALE
– LAVOIR[...] POMYWALNIA pomywalnik szaflik drybus naczynie wszelkie do pomywania wanna balia pralnia. DanKolaDyk II, 192.
patrz: BALIA
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302..
patrz: BALK, BALK, BALKA, BALKA, BAŁK, BELK, BELKA, BEŁK, BEŁKA
– BAUME [...] Le suc, ou la liqueur qui dé coule du baume. Balsami succus [...] Balsami lacryma. [...] BALSAM tok álbo sok ciekący z drzewa Balsamu. DanKolaDyk I, 184.
patrz: BALSAM, BALSAM, BALZAM, BAŁSAM, BAŁZAM
– BARBIERE [...] Tonstrix [...] BALWIERKA żona Balwierza. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERKA, BALWIERKA, BAŁWIERKA, BARWIERKA
– Boutique de barbier. Tonstrina. Balwiernia. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERNIA, BARWIERNIA, BARWIERNIA
– Boutique de barbier. Tonstrina. Balwiernia. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERNIA, BALWIERNIA, BARWIERNIA
– DE BARBIER. Tonsorius, a, um BALWIERSKI. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BALWIERSKI, BALWIERSKI, BARWIERSKI
– Delira mulier. BAYKA bayarka głupia bałamut baba. DanKolaDyk II, 447.
patrz: BAŁAMONT, BAŁAMUNT, BAŁAMUT, BAŁAMUT
– COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367.
patrz: BAŁAMUCIĆ
– CAFFARDERIE [...] BAŁAMUCTWO w nabożeństwie zmyślonym. (Mot bas et injurieux) Słowo podłe y uraŹliwe. DanKolaDyk I, 244.
patrz: BAŁAMUCTWO, BAŁAMUCTWO, BAŁAMUSTWO
– TALMUD Księga praw obyczaiow y bałamuctw żydowskich. DanKolaDyk II, 358.
patrz: BAŁAMUCTWO, BAŁAMUCTWO, BAŁAMUSTWO
– BROUILONNE (Estourdie) Mulier praeceps [...] BAŁAMUTNICA głupia kobieta. DanKolaDyk I, 235.
patrz: BAŁAMUTNICA
– INVENTRICE [...] SZALBIERKA mataczka bałamutnica. DanKolaDyk II, 170.
patrz: BAŁAMUTNICA
– FOURCHE [...] POTKLIWIE mowić ięzykiem bełkotać plątać się ięzykiem w mowieniu záiąkać się. DanKolaDyk II, 55.
patrz: BAŁKOTAĆ, BELKOTAĆ, BEŁGOTAĆ, BEŁKOTAĆ, BEŁKOTAĆ
– IDOLE se di figurément (de celui qui n`a point d`espris, [et] qui paroist comme une statuë) Infans statua [...] BAŁWAN głupi iák Posąg. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWAN
– BLOC [...] BAŁWAN, Słup sztuká Marmuru tak iako go z szyby dobywaią. *Bałwan Marmuru. *Bałwan Kamienia. DanKolaDyk I, 202.
patrz: BAŁWAN
– IDOLE [...] BAŁWAN Bałwanek co do passyi gwałtowney zakochanie, Jego to Bałwanek, Jego Bożek. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWANEK
– IDOLATRE [...] Zona iego y dzieci iest iego bałwanek ktoremu się kłania. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWANEK
– IDOLATRE [...] BAŁWOCHWALCA w Francuskim się mowi o tym co się szalenie w czym zákocha y zátopi. DanKolaDyk II, 138.
patrz: BAŁWOCHWALCA
– MAILLE (Petite monnoye de cuivre valant la moitié d'un Denier) LICZMAN babka ban. (Ce mot dans Seneque signifie la septiéme d'une AEreole.) Siodma część szeląga. ON DIT proverbialement & familierement en ce sens. Il n'a pas la maille, Il n'a a pas le sou. Nihil est illi in manu. Plaut. Nihil habet in loculis. Hor. ZŁĄMANEY bábki nie má szleląga bana. Je u'en rabbatray pas la maille, pour dire. Je n'en rabbatray rien. Ne teruncius unus hinc abesse potest. Ter. Szeląga, bábki bana nieustąpię [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: BAN
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: BANDA
– MASCARADE [...] Personata turba [...] BANDA kompania ludzi w maski postroionych maszkary. DanKolaDyk II, 240.
patrz: BANDA
– Quadrille [...] CADRILE [...] BANDY Kawalerow ná Rycerskich utarczkach y Igrzyskach każda rożnego stroiu y barwy. DanKolaDyk II, 400.
patrz: BANDA
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: BANDERA
– Mettre Pavillon bas (Le baisser par force on pour faire honneur.) [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 338.
patrz: BANDERA
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: BANDERA
– PANDORE (Instrument de musique assez semblable au Luth). Pandura, ae. fem. BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: BANDORA, BANDURA, BANDURA, PANDORA, PANDURA
– MANORE [...] Fidicula [...] BANDURA czyli Lira. DanKolaDyk .
patrz: BANDORA, BANDURA, BANDURA, PANDORA, PANDURA
– PANDORE (Instrument de musiue assez semblable au Luth). Pandura, ae, fem. BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: BANDURKA
– JOUEUR [...] Skrzypek, Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista etc. wszelki muzykant graiący ná instrumentach stronámi náwiązanych Bandurzysta & c. DanKolaDyk II, 173.
patrz: BANDURZYSTA
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– VAISSEAU à mettre l`huile d`olive. Metreta olivaria […] BANIA státek oliwny. DanKolaDyk II, 311.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– OURQUE [...] Bania státek niewielki morski okrągły iákich záżywaią Hiszpani. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– Vaisseau à mettre du lait. Sinus [...] Náczynie mleczne bánia na mleko. DanKolaDyk II, 564.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– OURQUE (Monstre ou Poisson de mer). Orca [...] BANIA (álbo) Beczka morska ryba. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– PORTIRON. (Gros fruit qui vient rond). Cucurbita. KORB, Bania. DanKolaDyk II, 373.
patrz: BANIA, BANIA, BANIJA
– […] Ampulla […] AMPUŁKA Banieczka szklana z szyią przydłuższą. DanKolaDyk I, 98.
patrz: BANICZKA, BANIECZKA, BANIECZKA
– BUREAU des changeurs et banquiers. Mensae trapezitarum. [...] BANK Mieysce wekślow. DanKolaDyk I, 240.
patrz: BANK
– BANQUE [...] Argentaria [...] BANK handel ktory záwisł ná liczeniu pieniędzy przez weksle. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANK
– PHIOLE (Petite bouteille de verre) [...] Ampulla vitrea […] AMPUŁKA karafinka bańka. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BANKA, BAŃKA, BAŃKA
– BOURSE [...] BURSA w niektorych prowincyach, Bank gdzie wekslami handluią názywaią Bankiernią DanKolaDyk I, 222.
patrz: BANKIERNIA
– CHANGEUR (Qui fait le change.) [...] ODMIENIACZ bankierz monetnik przekupień pieniędzy. DanKolaDyk I, 283..
patrz: BANKIERZ, BANKIERZ, BAŃKIERZ
– BANQUIER [...] Danista [...] Argentarius [...] BANKIERZ co pieniądze ná wekśle daie y niemi handluie. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANKIERZ, BANKIERZ, BAŃKIERZ
– BANQUEROUTIER [...] Decoctor. Conturbator creditorum. Fraudator [...] BANKRET utratnik, marnotrawca, stracony kupiec. DanKolaDyk I, 169.
patrz: BANKRET, BANKRET, BANKROT, BANKRUT, PANKRUT
– FAILLIR [...] NIE stawić się w słowie, nie oddać ná termin według karty długu záciągnionego, co iest nie iáko bankretować. DanKolaDyk II, 6.
patrz: BANKRETOWAĆ, BANKRETOWAĆ, BANKRUTOWAĆ
– BURAKAN przedtym mowiono Barakan Materya tęga przędziona z wełny koziey. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BARAKAN
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BARAMKA
– Vervex sycophanta. BARANEK wilkiem podszyty niewiniątko ná pozor w samey rzeczy hultay wierutny. DanKolaDyk II, 57.
patrz: BARANEK
– NIAISERIE [...] BŁAZENKOWANIE báianie prawienie badanego baraszkowanie. DanKolaDyk II, 297.
patrz: BARASZKOWANIE
– BARBARZYNIEC, grubianin, znaczy okrutniká, nie ludzkiego, iako są narody ktore niemaią poloru. DanKolaDyk I, 170.
patrz: BARBARZYNIEC
– FUTAINE [...] (Etoffé faite de fil [et] de coton.) Pannus xylinus [...] BARCHAN materya z wełny y nici robiona. DanKolaDyk II, 71.
patrz: BARCHAN, BARCHAN, BARCHON, BARCHOŃ
– BRAS [...] Qui a les bras forts, qui a les Bras nerveux [...] Barczysty co ma ramiona mocne żyłowate. DanKolaDyk I, 227.
patrz: BARCZYSTY
– BARTA Toporek narzędzie na kształt toporka zakrzywione ktorym Bednarze zaprawiaią deski wydrożone y skrzywione. DanKolaDyk 73.
patrz: BARDA, BARTA, BARTA
– CAQUE [...] CWIERTOWKA Baryła miara trzymaiąca ćwierć beczki. DanKolaDyk I, 256.
patrz: BAREŁA, BARYŁA, BARYŁA
– BARILLET [...] Modiolus, modioli BARYŁECZKA. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAREŁECZKA, BARYŁECZKA, BARYŁECZKA
– BARIL [...] BARYŁKA naczynie małe okrągłe nákształt beczki. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BAREŁKA, BARYŁKA, BARYŁKA
– GONDOLIER [...] Cymbae ductor [...] Barkanierowie Przewoźnicy na kanałach Weneckich. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BARKANIER
– POSCIEL posłanie łoszko, Barłog posłanie proste nieporządne [...] Mowią żartownie leży na barłogu swoim na łóżku pościelą się bawi. DanKolaDyk II, 94.
patrz: BARŁÓG
– BARON [...] Baro, Baronis [...] stopień szlachectwa wyższy nad prostą szlachtę. DanKolaDyk I, 172.
patrz: BARON
– MIEL [...] Qui le son du miel [...] PASIECZNIK Bartnik. DanKolaDyk II, 263.
patrz: BARTNIK
– LIVRE’E [...] BARWA tym słowem znaczą się suknie y stroy rożnego koloru dworu zacnych osob [...] Ludzie do Barwy barwiani iako Paziowie albo Izdebni Pokoiowi, lokaie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: BARWA
– MULET de mer [...] BARWENA ryba [...] Petite mulet de mer [...] Barwenka mała. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– Petite mulet de mer. Mullunus, [...]. Barwenka mała. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BARWENKA
– BARWA tym słowem znaczą się suknie y stroy rożnego koloru [...] Ludzie do barwy barwiani iako Paziowie albo Izdebni Pokoiowi, lokaie. DanKolaDyk II, 208.
patrz: BARWIANY
– LUDZIE Barwiani [...] w barwie służący ludzie iako Paziowie lokaie [et]c. DanKolaDyk I, 381.
patrz: BARWIANY
– ROSETTE (Craye blanche teinte en rouge par les peintres). Purpurtissum. RUBRYKA czyli Barwiczka. DanKolaDyk II, 460.
patrz: BARWICZKA
– FAUX - BOURDON [...] terme de Musique (qu ' on appelle simplement Contre-point.) Rudior musicorum concentus. BASSY falszywe w muzyce Kontratony niezgadzaiące się z sobą. DanKolaDyk II, 17.
patrz: BAS, BAS, BASS
– BASSE [...] BASS, terminem Muzyki część muzyki ktora wydaie głosy náypoważnieysze y náygłuchsze. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAS, BAS, BASS
– GRAVE [...] Un son grave. Sonus gravis [...] Głos nuta poważna, Bass. DanKolaDyk II, 99.
patrz: BAS, BAS, BASS
– Basse de – Viole. Soni gravis barbitus Bassetla, Skrzypce do Bassow. DanKolaDyk 176.
patrz: BASETLA
– JOUEUR [...] Skrzypek, Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista & c wszelki muzykant grający ná instrumentach stronámi náwiązanych. DanKolaDyk 173.
patrz: BASETLISTA
– GUILLEDOU [...] Lupanarium [...] GIEŁDA Burdel, dom nie rządny czerwona baszta. DanKolaDyk II, 108.
patrz: BASTA, BASZTA
– (Chef de la Communauté des Avocats et Procureurs.) Causidicorum coryphćus, i masc. PALESTRY Patronow głowá y Starszy. [...] Słowo Sądowe gdzie tez z łacińská nazywáią Bastoneriusz, co iest słowo podłey łaciny. DanKolaDyk I, 179.
patrz: BASTONERIUSZ
– BASTILLE [...] Castellum [...] BASTYLA [!] Forteca w blanki. [...] To nazwisko dano Fortecy, álbo Zamkowi, ktory iest w Paryżu między Arsenałem y Bramą S. Antoniego, y kędy wsadzaią więźniow publicznych. DanKolaDyk I, 178.
patrz: BASTYLIA
– BAHUT [...] Arca camerata [...] BAUL Kufer, Skrzynka wydrożona iáko Sklepienie DanKolaDyk I, 162.
patrz: BAUL
– VALISE, Hippopera. Vidulus, viduli, TŁOMOK Baul waliza skrzynka okrągła w skorą obita DanKolaDyk II, 565.
patrz: BAUL
– COTONNE’ [...] BAWEŁNIANY bawełną wysłany. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BAWEŁNIANY
– BASIN [...] Xylinum [...] BAWEŁNICA gatunek bawełnianey materyi. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAWEŁNIANY
– BASIN, subst. masc. Espece de Futaine. Xylinum, genit. i.n. BAWEŁNICA gatunek bawełnianej materyi. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAWEŁNICA
– MERCURIALE [...] Mercuriale sauvage. Brassica canina. Mercurialis silvestris [...] Bazanka ziele. DanKolaDyk II, 254.
patrz: BAZANKA, BAZANKA, BAŻANKA
– BAZANTARNIA mieysce ná chowanie bażantow. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTARNIA, BAŻANTARNIA, BAŻANTARNIA
– FAISANDERIE [...] BAZANTARNIA mieysce gdzie trzymaią y chowaią bazanty, sadz ná Bázanty. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTARNIA, BAŻANTARNIA, BAŻANTARNIA
– FAISANDIER [...] BAZANTARNIK co koło bażantow chodzi, y o nich má staranie. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTARNIK
– FAISANDEAU [...] BAZANTEK mały młody. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTEK
– FAISANNE [...] (La femelle du faisan) Phasiana [...] BAZANTKA samica. DanKolaDyk II, 10.
patrz: BAZANTKA
– BAŻANT [...] BAZANTKA samica. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTKA
– BAZANTNIK co o Bażantach má stáranie. DanKolaDyk II, 350.
patrz: BAZANTNIK, BAŻANTNIK, BAŻANTNIK
– BASILIQUE [...] Basilica [...] BAZYLIKA Gmach wielki wspaniały, to właśnie co názywamy salą, co znáczy Gmach Krolewski. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKA
– BASILIC [...] Ocimum ou ocymum BAZYLIKA ziele pachniące. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKA
– BASILICON, subst. masc. (Sorte d'onquent qui sert à consolider les playes.) Tetrapharmacum. BAZYLIKON pewna maść służąca do zamknięcia ran. DanKolaDyk I, 176.
patrz: BAZYLIKON
– MORELLE [...] PSINKI Ziele y iágody [...] Psinek wieloraki iest rodzay, pierwsze Psinki ogrodowe, liście maią ciemne większe niż Bazylikowe dobre do iedzenia. DanKolaDyk II, 279.
patrz: BAZYLIKOWY
– COCATRIX [...] Basiliscus. RODZAY Bazyliszkow ktory się lęże w iáskiniach y studniach. DanKolaDyk I, 315.
patrz: BAZYLISZEK
– MOINEAU [...] WROBEL [...] ON DIT proverbialement, Tirer sa poudre aux moineaux[...] BĄKI strzelać nic nie robić słusznego, koszt y czas na daremno trawić. DanKolaDyk II, 271.
patrz: BĄK
– DE'BAUCHER [...] ZNACZY sługi od kogo odmawiać, przemawiać namawiać bechtać ná hardość wsadzać. DanKolaDyk I, 414.
patrz: BECHTAĆ
– OURQUE (Monstre ou Poisson de mer). Orca [...] BANIA (álbo) Beczka morska ryba. DanKolaDyk II, 320.
patrz: BECZKA
– DE TONNEAU [...] qui est grosse comme un tonneau. BECZKOWY: Bábsko grube iák beczka. DanKolaDyk II, 541.
patrz: BECZKOWY
– BESOGNE [...] MOWIĄ przysłowiem własny bednarz, więcey hałasu niż roboty. DanKolaDyk I, 191.
patrz: BEDNARZ
– MERRAIN [...] DESKI wątory dna klepki & c. z czego bednarz wyrabia statki. DanKolaDyk II, 255.
patrz: BEDNARZ
– AISCEAU [...] Ascia [...] BARTA Toporek nárzędzie ná kształt toporka zakrzywione ktorym Będnarze záprawiaią deski wydrożone y skrzywione. DanKolaDyk I, 73.
patrz: BEDNARZ
– BENJOIN [...] Benzuinum, i. Laser, laseris [...] BENDZWIN sok pachniący ziela ktore rosnie ná Wyspie Sumatra y w Krolestwie Siam [...] Laserpiciatum acetum. Ocet zaprawny sokiem bendźwinu. DanKolaDyk I, 189.
patrz: BENDŹWIN
– PRAWO nádawania beneficyum Kościelnego prawo kolatorskie spadaiące, álbo przypadáiące ná kogo álbo same beneficyum wakuiące y przechodzące do mocy kolatora áby komu prawo nánie nádał. DanKolaDyk I, 463.
patrz: BENEFICJUM
– BARRETTE f. Biretum n. BIERET czapka ktorey záżywaią we Włoszech [...] Bieret daią Kardynałom przed Kapeluszem. DanKolaDyk I, 174.
patrz: BERET, BIERET, BIERLET, BIRET, BIRET, BIRETR, BIRLET, BITER
– BERGAMOTE [...] BERGAMOTA rodzay gruszek zielonych okrągłych. DanKolaDyk I, 290.
patrz: BERGAMOTA
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– CHIEN […] PIES bestya domowa. DanKolaDyk I, 303.
patrz: BESTIA
– ME’CHANT […] Zła bestya bestyika zła z ciebie. DanKolaDyk II, 245.
patrz: BESTIA
– BESTES [...] BESTYE się też mowi o robactwie, iáko gąsienicach, myszach, kleszczach álbo muchach co psuią owoce. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIA
– BESTIALEMENT adv. (D’une manière brutale) [...] BESTYALNIE bez rozumnie sprośnie. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALNIE
– BESTIALITE [...] (La nature des bestes). Animalitas. Natura pecudum [...] BESTYALNOSC Bestyalstwo przyrodzenie bestyi. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALNOŚĆ
– BESTIALITE [...] BESTYALSTWO [...] dzikość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BESTIALITE [...] BESTYALSTWO nieobyczayność [...]. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BESTIALITE [...] (La nature des bestes). [...] BESTYALNOSC Bestyalstwo przyrodzenie bestyi. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTIALSTWO
– BELETTE [...] (Petit animal sauvage qui mange les fruits et les pigeons)Mustela [...] ŁASICA, mała bestyika dzika, ktora ziada owoce, y gołębie. DanKolaDyk I, 188.
patrz: BESTYJKA
– BESTE [...] Petite beste. Bestiola [...] Bestyika. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BESTYJKA
– ME’CHANT [...] Malus. Improbus. Vitiosus [...] ZŁY, ZŁA, ladaco [...] *Zła bestya bestyika z ciebie [...]. DanKolaDyk II, 245.
patrz: BESTYJKA
– S’ENTRE – DIRE [...] S’entre-dire des injures. Mutuis se confectari ou infectari maledictis ou conviciis. Szkalować się wzaiemnie Besztać się z sobą. DanKolaDyk I, 519.
patrz: BESZTAĆ SIĘ
– BASTON […] ON DIT aussi Estre bien assuré de son baston […] MOWIĄ też być bespiecznym pewnym o lasce swoiey, kiedy kto ma dobrych poplecznikow tego co mowi albo czyni, y kiedy kto iest pewny o skutku dobrym imprezy iákiey. DanKolaDyk I, 179.
patrz: BEŚPIECZEN, BEŚPIECZNY, BEZPIECZEN, BEZPIECZEN, BEZPIECZNY, BEZPIECZNY, BIEZPIECZNY
– PARDONNER […] WYBACZYC. Proszę mi wybaczyć nie mieć zá złe że bespiecznie powiem. DanKolaDyk II, 329.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– BETOINE (Herbe céphalique) [...] BETONIKA bukwica Ziele głowne od tego że liście ma ząbkowane. DanKolaDyk I, 193.
patrz: BETONIKA
– MAQUIGNONNE, (Celle gui prostitue des filles). Feles virginalis. Plaut. Lena, ae, f. NIERZĄD trzymaiąca bezecnica sromotnica baba. DanKolaDyk 233.
patrz: BEZECNICA
– UN EFFRONTE. Os impudens.Inverecundae frontis homo. Cioer. Suet. NIEWSTYDNIK zuchwalec bezecnik. DanKolaDyk 493.
patrz: BEZECNIK
– IMPE’CCABLE [...] BEZGRZESZNY co grzeszyć nie umie. DanKolaDyk II, 146.
patrz: BEZGRZESZNY
– FLASQUE [...] Flaccidus [...] SŁABY nie tęgi obwisły zwłaszcza co do lędźwi y nog bezkosty. DanKolaDyk II, 37.
patrz: BEZKOSTY
– MESSE [...] MSZA Swięta Ofiara bez krwawna nowego Zákonu w ktorey się Iezus Chrystus Ofiarą ofiaruie Oycu zá ludzkie zbawienie. DanKolaDyk II, 256.
patrz: BEZKRWAWNY
– FOL [...] Mente captus [...] Szalony bez mozgi. DanKolaDyk II, 42.
patrz: BEZMÓZGI
– CONTINU [...] PO LEKARSKU mowią: Gorączka ustawiczna, co bezprzestannie trapi chorego y spoczynku mu nieda. DanKolaDyk I, 359.
patrz: BEZPRZESTANIE, BEZPRZESTANNIE, BEZPRZESTANNIE
– CONTINU [...] USTAWICZNY bezprzestanny nieprzestanny. DanKolaDyk I, 358.
patrz: BEZPRZESTANNY
– BESTISE [...] (Stupidité.) Stupiditas [...] Stupor [...] GŁUPSTWO durność bezrozumność. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BEZROZUMNOŚĆ
– INEXECUTION [...] (Défaut d'execution.) Nulla executio [...] BEZSKUTECZNOSC nieprzywiedzenie do skutku. DanKolaDyk II, 156.
patrz: BEZSKUTECZNOŚĆ
– IMPUDEMMENT [...] BEZ wstydnie, niewstydliwie. DanKolaDyk II, 148.
patrz: BEZWSTYDNIE
– IMPUDENCE [...] NIEWSTYD Sromota, bezecność, niewstydliwość, Bezwstydność [...] Swiadoma iest niewstydliwość tey osoby. DanKolaDyk II, 148.
patrz: BEZWSTYDNOŚĆ
– CELIBAT [...] Qui est dans le célibat, Coelebs. [...] Bezżeniec. DanKolaDyk I, 270.
patrz: BEZŻENIEC
– MARIE' [...] Qui n'est point marié. Caelebs muliere [...] W stanie bez żeńskim żyiący, Bez żeniec. DanKolaDyk II, 237.
patrz: BEZŻENIEC
– TAMBOURIN (Petit tambour d’enfant) [...] BĘBENEK dziecinny. DanKolaDyk .
patrz: BĘBENEK
– TO mu serca ochoty fanatzyi humoru dodało, to mu bembenka podbiło przysłowie polskie na hardo wsadziło. DanKolaDyk II, 117.
patrz: BĘBENEK
– BASTARDISE [...] Natalium vitium. BĘKARSTWO wada urodzenia. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKARCTWO, BĘKARSTWO, BĘKARSTWO
– HABILITER [...] Bękart do stanu Kapłańskiego sposobnym się staie, przez małżeństwo nástępuiące między Rodzicami. DanKolaDyk II, 110.
patrz: BĘKART
– BASTARD [...] Silvestris [...] BĘKART, dzika płonka mowiąc o szczepach y drzewach. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKART
– BASTARD [...] Adulterinus, a, um. BĘKART odrodny mięszany. DanKolaDyk I, 177.
patrz: BĘKART
– CLAIRET [...] Vin clairet, rouge paillet. [...] WINO białawe. DanKolaDyk I, 312.
patrz: BIAŁAWY
– BLANCHASTRE [...] BIAŁAWY, bieleiący się. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁAWY
– LE BLANC, la blancheur. Candor [...] BIAŁEK białość. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– LE BLANC, la blancheur [...] Białek oczu áalbo oká. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– LE BLANC d’un oeus [...] BIAŁEK iaiá. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁEK, BIAŁKO
– BLANCHEMENT [...] BIAŁO, Czysto chędogo [...] Vestu blanchement, ayant du linge blanc [...] Co biało czysto chodzi, maiący chusty białe. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁO
– NOIR [...] ON DIT proverbialement [...] WNET biało wnet czarno u niego dopiero ciepło dopiero zimno. DanKolaDyk II, 298.
patrz: BIAŁO
– To Słowo Personne: w francuskim iest zawsze rodzaiu białogłowskiego y adiektyw lub relatyw ponim idący w francuskim zawsze się kłaść ma w rodzaiu białogłowskim, chyba żeby wyraźnie znáć było w mowie że się o męskiey płci mowi, to ná ten czas relatyw nástępuiący kładą w męskim rodzaiu [...]. DanKolaDyk II, 347.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– HONTEUX [...] WSTYD zowią się członki przyrodzone ludzkie u Męszczyzny y białogłowy ktore obnażać sromota. Członek męski, członek białogłowski wstydliwy. DanKolaDyk II, 129.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– MENSTRUES [...] Menstrua muliebria [...] MIESIĘCZNY krwotok białogłow miesiące czas białogłoski [!]. DanKolaDyk 252.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– GENS [...] To Słowo Gens (ludzie osoby) w francuskim zawsze iest rodzaiu męskiego kiedy Adiektyw po nim następuie, ále kiedy się pierwey przednim kładzie adiektyw, to zawsze iest rodzaiu biáłogłowskiego. DanKolaDyk II, 84.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– MOIS [...] Mois des filles & des femmes, [...] Menstrua orum. [...] Miesiące czas białogłowski co miesiąc im przypadaiący. DanKolaDyk 271.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– BLONDIN [...] Qui a les chereux blonds Flavis capillis adolescens. BIAŁOKUROWATY BIAŁOKUROWATA. DanKolaDyk i, 203.
patrz: BIAŁOKUROWATY
– ME'GISSIER [...] LA ME'GISSERIE [...] ZAMSZOWANIE Biáłoskornictwo. DanKolaDyk II, 247.
patrz: BIAŁOSKÓRNICTWO
– BLANCHEUR (Couleur blanche) [...] BIAŁOSC kolor biały [...] Białość iaśnieiącá, wysoka iako śniegu y cukru. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁOŚĆ
– FOND [...] Ne faites point trop de font sur la blancheur de rostre teint. Nimium ne crede colori Virg. [Nie ufaj urodzie y płci pięknej białości]. DanKolaDyk II, 44.
patrz: BIAŁOŚĆ
– LE BLANC, la blancheur. Condor [...] BIAŁEK białość [...] Białek oczu álbo oká. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIAŁOŚĆ
– ESTUDE [...] To Słowo Francuskie zle się mowi o Izdebce Pisarza álbo Patrona gdzie ma księgi y pápiery prawne, y ná sprawy się gotuie, ále się może názwać kancelarya Biblioteka. DanKolaDyk I, 555.
patrz: BIBLIOTEKA
– Verge [...] Flagellum stagelli. Verber. Bicz woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: BICZ
– VERGE [...] Flagellum stagelli. Verber. Bicz woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: BICZYSKO
– JUSQUIAME [...] Hyosciamus [...] Herba Apollinaris. Faba fuilla [...] BIELUN ziele szaley. DanKolaDyk II, 180.
patrz: BIELAN, BIELON, BIELUN, BIELUN
– BLANCHISSEUR de muraille [...] BIELARZ co ściany bieli mularz. DanKolaDyk I, 201.
patrz: BIELARZ
– BLANCHASTRE [...] BIAŁAWY, bieleiący się. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIELEJĄCY SIĘ
– BLANCHIMENT d'une muraille [...] BIELENIE ściany. DanKolaDyk 200.
patrz: BIELENIE
– MAMMELLE [...] PRZYSŁOWIE: Mędrsze chcą być kurczęta niż kokosz (álbo) ieszcze mu się mleko ná wąsach bieli, á iuż chce więcey nád innych rozumieć. DanKolaDyk II, 228.
patrz: BIELIĆ SIĘ
– BLANC D'ESPAGNE [...] BIELIDŁO BLEYWAS białe co odchodzi od cyny gatunek malowidłá. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BIELIDŁO
– ARGEMONE [...] BIELMOK, ziele rodzay maku dzikiego, który pomocny iest ná spędzenie bielmu z oczu. DanKolaDyk I, 126.
patrz: BIELMO
– ARGEMONE [...] BIELMOK ziele, rodzay maku dzikiego który pomocny iest ná spędzenie bielmu z oczu. DanKolaDyk I, 126.
patrz: BIELMOK
– LA CONFIRMATION [...] BIERZMOWANIE Sakrament w Kosciele nowego testamentu. DanKolaDyk I, 344.
patrz: BIERZMOWANIE
– BISSAC (Sac double) [...] SAKWY biesagi wor dwoisty. DanKolaDyk I, 199.
patrz: BIESAG, BIESAGA
– HACHER [...] Porąbię cię ná bigos. DanKolaDyk II, 111.
patrz: BIGOS
– HACHIS [...] (viandes hachées bien menn.) BIGOSS [...] potrawa [...] Postawił przed nim banię pełną bigosu. DanKolaDyk II, 111.
patrz: BIGOS
– CAPILOTADE [...] MOWIĄ niewłaśnie: kogo ná bigos wydać, szarpać Imię iego y sławę ná sztuki. DanKolaDyk I, 254.
patrz: BIGOS
– CAPILOTADE subst. f. (sausse qu'on fait á des restes de volailles dépecés.) Minutal, alis neut. Bigos záprawny z podrobkow kurzych kapłonich. Faire une capilotade. Minutal reliquiarum facere. Podroby ná potrawkę záprawić. DanKolaDyk I, 254.
patrz: BIGOS
– GALIMAFRÉE [...] Diversorum ciborum miscellanea [...] BIGOS potrawa zroznych ostatkow pozostałych DanKolaDyk II, 75.
patrz: BIGOS
– LAMBEL [...] BINDA u wierzchu tarczy w herbie [...] DanKolaDyk II, 92.
patrz: BINDA, BIŃDA
– BINDA málarską, mularską, álbo snicerską robotą w Architekturze słupow porządku Jonickiego kwieciá, owocow, pełna [...]. DanKolaDyk II, 92.
patrz: BINDA, BIŃDA
– LAMBREQUINS [...] BINDY opuszczone końce kitayka wstęgi wiszące od szyszaka dla stroiu [...]. DanKolaDyk II, 185.
patrz: BINDA, BIŃDA
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: BISIOROWY
– BISCUIT [...] *Iest też to ciasto robione z mąki z iáiec y cukru Biszkokt. DanKolaDyk I, 198.
patrz: BISKOKT, BISKOKT, BISZKOKT
– UN COMBAT singulier ou d'homme á homme [...] Pugna singularis. POTKANIE potyczka sam ná sam, poiedynkowa bitwa. DanKolaDyk II, 498.
patrz: BITWA
– COMBAT BITWA, kłotnia ktora się kończy woyną. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– COMBAT [...] *Combat naval. Navale praelium [...]* Bitwa álbo woyna okrętowa. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– COMBAT [...] BITWA, walka, woyna się mowi niewłaśnie o rzeczach do umysłu y obyczaiow należących [...] Wielka była walka o sławę, wielki spor między nimi o sławę. DanKolaDyk I, 322.
patrz: BITWA
– COMBATS [...] BITWA zápasy zápaśnikow utarczki y pasowanie się z sobą woyna żartowna postanowiona niegdyś w Grecyi a potym w Rzymie dla ćwiczenia się w sile y dla uciechy pospolstwa. DanKolaDyk I, 322.
patrz: BITWA
– COMBAT naval [...] BITWA, wodna woyna okrętowa ktorą Cesarze Rzymscy zwodzić kazali dla rozrywki. DanKolaDyk I, 321.
patrz: BITWA
– BALLE en termes d'Imprimerie [...] Follicus typographicus [...] PIŁKA terminem Drukarnianym, mieszek wytkany ktorym farbę biorą do nádania oney ná formy, álbo na blachy. DanKolaDyk I, 166.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– TOURTIERE [...] BLACHA od tortow robienia. DanKolaDyk II, 545.
patrz: BLACH, BLACH, BLACHA, BLACHA, BŁACHA
– BATTEUR d'or, (Qui bat l'or et le met en feuille.) [...] BLACHARZ złotnik ktory złoto ná blaszki y liście ciągnie. DanKolaDyk I, 181.
patrz: BLACHARZ
– Un peu palle. Subpallidus. BLADAWY. DanKolaDyk II, 349.
patrz: BLADAWY
– PALEUR, PALE. BLADOŚĆ wybladość blády wybladły. DanKolaDyk II, 325.
patrz: BLADOŚĆ, BLADOŚĆ, BLIADOŚĆ
– VERD, VERTE [...] ZIELONY, Zielona. Verd gay. Verd passe. Viride pallens Blado zielony. Verd d'herbe. Herbaceus. Herbeus. DanKolaDyk II, 573.
patrz: BLADOZIELONY
– BLANC D'ESPAGNE [...] BIELIDŁO BLEYWAS białe co odchodzi od cyny gatunek malowidła. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BLAJWAJS, BLAJWAS, BLEJWAS, BLEJWAS, BLEJWEJS
– SE DE'TEINDRE [...] UTRACIC kolor, barwę mienić blakować. DanKolaDyk I, 459.
patrz: BLAKOWAĆ
– CRE'NEAU [...] BLANKI kramzansy wyrzynanie w murach u wierzchu. DanKolaDyk I, 397.
patrz: BLAMK, BLAMKA, BLANK, BLANK, BLANKA, BLANKA, BŁAMK, BŁANK, BŁANKA
– BLANC SIGNE' [...] BLANKIET Membran goły Karta podpisana ręką swoią, ná ktorey nic nie masz nápisanego. DanKolaDyk I, 200.
patrz: BLANKIET, BLANKIET, PLANKIET
– CRENELER [...] BLANKOWAC Blanki dawać po wierzchu murow y wie[ż]ow. DanKolaDyk I, 397.
patrz: BLANKOWAĆ
– CLARTE, (Eclat d`une chose éclat.) Nitor Splendor [...] JASNOŚĆ blask rzeczy iákiey polerowaney. DanKolaDyk I, 312.
patrz: BLASK
– SKŁADACZ álbo Zycer ten co zbiera y układa porządnie litery po blaszcze miedzianey, álbo żelazney dla rownania wierszy [...] Tę blaszkę nazywaią składaczka iednakżeby lepiey bylo nazwać prawidło W[i]kielak. DanKolaDyk I, 334.
patrz: BLASKA, BLASZKA, BLASZKA, BŁASZKA
– ZŁOTO w blaszkach albo książeczkach lub listkach złoto malarsie. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BLASKA, BLASZKA, BLASZKA, BŁASZKA
– JASER [...] PLESC prawić gadać blazgonić lada co. DanKolaDyk II, 137.
patrz: BLAZGONIĆ
– BRAILLER [...] BLAZGONIC, gadać wiele y głośno, á nie do rzeczy. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BLAZGONIĆ
– SORNETTES (Discous vaques, sottises, niaiseries) [...] BLAZGONIENIE ladaczego prawienie. Conter de sornettes. Nugas garrire. Blazgonić ladaco. DanKolaDyk II, 505.
patrz: BLAZGONIĆ
– BAVARDER [...] Ineptias loqui [...] BLAZGONIC, Pleść y gadać wiele nieuwaznym być w mowie gadać ni to ni owo. (Mot bas et ironique.) Słowo podłe i na śmiech. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BLAZGONIĆ
– SORNETTES (Discous vaques, sottises, niaiseries) [...] BLAZGONIENIE ladaczego prawienie. Conter de sornettes. Nugas garrire. Blazgonić ladaco. DanKolaDyk II, 505.
patrz: BLAZGONIENIE
– JASEUR [...] GADUŁA plotka blazgon. DanKolaDyk II, 137.
patrz: BLAZGOŃ
– FAT [...] GŁUPI nikczemny podły ládaco blazgoń Dubiel. DanKolaDyk II, 14.
patrz: BLAZGOŃ
– CAUSER (Celuy qui parle trop ou qui parle indiscrement.) Garrulus, i. GADUŁA co wiele álbo nieuwaznie mowi, Blazgoń. DanKolaDyk I, 267.
patrz: BLAZGOŃ
– BAILLEUR [...] BLAZGON co gada woła ladaco. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BLAZGOŃ
– BAVARD [...] Futilis et importunus loquutor. BLAZGON co wiele mowi nieuważny co wszystko wygada co wie. DanKolaDyk I, 183.
patrz: BLAZGOŃ
– BREDOUILLEUR [...] BLEKOT momot prędkomowny. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEGOT, BLEKOT, BLEKOT
– BREDOUILLER [...] BLEKOTAC w mowie mowić álbo z trudnością, álbo zbyt prędko. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEGOTAĆ, BLEKOTAĆ, BLEKOTAĆ, BŁEKOTAĆ
– BREDOUILLEMENT [...] BLEKOTANIE momotanie, predkomowność. DanKolaDyk I, 229.
patrz: BLEKOTANIE
– VERVEINE (Herbe qui jette plusieurs tiges.) Verbena. Verbenaca. [...] BLUSZCZ ziele. [...] Zowią ie w Łacińskim Ziele Swięte. Iż Bałwochwalcy náywięcey tego ziela záżywali w ofiarach swoich y poświęceniach Domow. DanKolaDyk II, 578.
patrz: BLIUSZCZ, BLUSZCZ, BLUSZCZ
– POULIE, subst. f. (Instrument dont on se sert pour d'elever des fardeaux.) Trochlea, ae, f. Rechamus, i, m. Vitr. Orbiculus, li, masc. KOŁKO do windowania, Bloch [...] *Lina blochowa winda. DanKolaDyk II, 374.
patrz: BLOCH, BLOCH, BŁOCH
– KOŁKO do windowania, Bloch [...] Lina blochowa winda. DanKolaDyk II, 374.
patrz: BLOCHOWY
– LIERRE [...] DE LIERRE [...] BLUSZCZOWY Hebdowy. DanKolaDyk II, 202.
patrz: BLUSZCZOWY
– LIERRE terrestre [...] Helix [...] BLUSZCZYK máły co się tylko poziemi pnie á nie do gory po drzewach álbo murach. DanKolaDyk II, 202.
patrz: BLUSZCZYK
– JUREUR [...] Bluźnierka zła białogłowa klnąca. DanKolaDyk II, 180.
patrz: BLUŹNIERKA
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: BŁAWATEK
– BOUFFON [...] BŁAZEN, smieszek, Trefniś Ktory się puścił ná takie życie áby do śmiechu pobudzał ludzi powieściami swemi. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZEN, BŁAZEN, BŁAŻEN
– BADINER [...] Ineptire [...] BŁAZNOWAC żartować, Trefnisiem się czynić. DanKolaDyk I, 161.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– BAGUENAUDER [...] Nugari [...] BŁAZNOWAC fraszkami ladaczym się bawić. DanKolaDyk I, 162.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– GOGUENARDER [...] Delicias facere [...] ZARTAMI się bawić przedrwiwać prawić co śmiesznego dla rozrywki trefnictwem się bawić błaznować. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– BOUFFON [...] Faire le metier de bouffon [...] Błaznować, szmieszkować, trefnictwem się bawić. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZNOWAĆ
– SINGERIE [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: BŁAZNOWANIE
– BOUFFONNERIE hors du théatre. Scurrilis jocns [!] [...] Scurrilis dicacitas [...] BŁAZNOWANIE śmieszkowanie gdzieindziey nie ná widowiskach. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁAZNOWANIE
– BADINAGE [...] Nugae, Gerrae [...] TREFNICTWO, żarty, błaznowanie, szalenie, rozrywki mało poważne. DanKolaDyk I, 160.
patrz: BŁAZNOWANIE
– ERREUR [...] BŁĘDY błąkania się Ulyssesowe w długiey iego peregrynacyi po morzu. DanKolaDyk I, 526-527.
patrz: BŁĄD
– MARAUDEUR [...] BŁĄKACZ żołnierz zbieg álbo też rożnie po zdzierstwie wstępuiący co raz się od inszych odrywaiący dla porwania czego. DanKolaDyk II, 233.
patrz: BŁĄKACZ
– FEU [...] MOWIĄ o człowieku bardzo ubogim nieznáiomym y tułaczu, wałkonie, błąkaczu, áni dymu áni dachu niemaiący pewnego. DanKolaDyk II, 26.
patrz: BŁĄKACZ
– ERREUR [...] Ulissis errores [...] BŁĘDY błąkania się Ulyssesowe w długiey iego peregrynacyi po morzu. DanKolaDyk I, 526-527.
patrz: BŁĄKANIE SIĘ
– ERRANT [...] BŁĄKACZ, BŁĘDNY, włoczęga co tám y sam chodzi. DanKolaDyk I, 526.
patrz: BŁĘDNY
– BOUE [...] Qui est de bouē. Luteus [...] Co iest z błota błocisty błotnisty [...]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOCISTY
– GASCHIS [...] Coenosus locus [...] BŁOCKO mokrość, bágno mokradlá, wodą zlane mieysce. DanKolaDyk II, 80.
patrz: BŁOCKO
– CORNE'E [...] ROGOWA Błonka w oku twarda y przezroczysta iak rog. DanKolaDyk I, 371.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– OEUIL [...] OKO [...] Błonki oka. [...] Błonka gronkowata. Błonka iak paięczynka [...] Błonka siatkowa. DanKolaDyk II, 309.
patrz: BŁONKA, BŁONKA, BŁÓNKA
– BOUEUR [...] Stercorarius. Lutarius [...] BŁOTNIK, Karownik, co ulicę czyści y błoto wywozi z miasta. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNIK
– BOUEUX [...] Qui est couvert de bouë) Lutosus. Coenos. Cic. Colum. BŁOTNISTY, BŁOTNISTA, błotem okryty. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUEUX [...] (Sali de bouë) [...] BŁOTNISTY, błotem splugawiony. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUE [...] Qui est de bouë. Luteus, Lutea, Luteum. Ovid. Co iest z błota błocisty błotnisty. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTNISTY
– BOUë (Pus que ren une playe) [...] BŁOTO ropá ktorą z siebie raná wydaie otok. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUER [...] Obrocić się w błoto. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] MOWIĄ niewłaśnie Dusza álbo człowiek iak z błotá. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– DISCULPER [...] Usprawiedliwię się oczyszczę y ciebie z błota w ktorymeś ulgnął wyciągnę. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] Szczęście dziś ludzi sadzá ná tonie, á iutro ich spychá w błoto. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] BŁOTO plugastwo śmiecie ziemia wodą rozczynioná. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] Ten Pan tego człowieká z błota wyprowadził, to iest z stanu podłego y wzgardzonego DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– GROS [...] PRZEMOWIC się z kim słowami przykremi uraźliwemi; złaiać kogo zbłotem go zmięszać. DanKolaDyk II, 103.
patrz: BŁOTO
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BŁOTO
– PIQUER les boeufs avec un aiguillon [...] Stimulo boves increpare. BODŹCEM woły poganiać. DanKolaDyk II, 355.
patrz: BODEC, BODZIEC, BODZIEC, BODZIEĆ, BOJEC
– AIGUILLON, au figuré [...] Stimulus [...] BODZIEC w wyrozumieniu nie włásnym, to co pobudza do czego. DanKolaDyk I, 67.
patrz: BODEC, BODZIEC, BODZIEC, BODZIEĆ, BOJEC
– ESPINGLE [...] Záżywano przedtym kolcow od cierni álbo bodłakow od ostu, nim szpilki wynaleziono, czego ieszcze záżywaią chłopi. DanKolaDyk I, 541.
patrz: BODLAK, BODŁAK, BODŁAK
– BOUQUESPINE [...] Rhamnus, i, BODŁAK Ziele inaczey oset czarny ktore wydaie ziarnka lekarskie y czyszczące. DanKolaDyk I, 219.
patrz: BODLAK, BODŁAK, BODŁAK
– COSTE' [...] BOK się mowi względem ciała ludźkiego, o wszystkim co iest ná prawey álbo lewey stronie. DanKolaDyk I, 375.
patrz: BOK
– BUT [...] Z CELU w bok, głupie, lekomyślnie [!]. DanKolaDyk I, 240.
patrz: BOK
– TENIR [...] Chwytać się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk II, 534.
patrz: BOK
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– DE COSTE' [...] Z BOKU z strony nie prosto ukośnie. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– COSTE' [...] Trzymał się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk I, 376.
patrz: BOK
– DE COSTE' [...] BOKOWY, od bokow, poboczny. DanKolaDyk I, 375.
patrz: BOKOWY
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– E'MOTION populaire. Populi motus. ROZRUCH Bunt pospolity. DanKolaDyk I, 501.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– AVANT BEC [...] Anteris, anteridis [...] BUNTY w budowaniu, Haki wychodzące w palach mostowych. DanKolaDyk I, 146.
patrz: BONT, BUNT, BUNT
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: BOR, BÓR, BÓR
– BORAX [...] KLEY ognisty do lutowania złota. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BORAKS
– Istność Boska DanKolaDyk I, 476.
patrz: BOSKI
– BOSKI DanKolaDyk I, 476.
patrz: BOSKI
– Człowiek niebieski y Boski. DanKolaDyk I, 270.
patrz: BOSKI
– DE'FERRER [...] Vn cheval deferré [...] Koń odkuty, bez podkow, bossy. DanKolaDyk I, 429.
patrz: BOSSY, BOSY, BOSY, BOSZY
– BOTTE [...] MOWIĄ przysłowiem buty komu wycierać, niskie mu posługi y podchlebstwa czynić z interesu. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– BRODEQUINS (Sorte de supplice.) Cothurni (quibus nocentium cura premuntur.) KATOWSKIE buty, męka. [...] Daią te buty ná nogi złoczyńcy ktory się przyznać niechce, áni swoich pomocnikow, á to się dzieie deskami mocnemi ktore klinami wbiiaią mu ná nogi. DanKolaDyk I, 233.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– BOTTE (Sorte de Chaussure qui couvre toute la jambe jusques au genou) [...] BUT, sposob obuwia ná całą nogę aż do kolana. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BOT, BOT, BÓT, BUT
– Bożka DanKolaDyk I, 466.
patrz: BOŻEK
– VENUS [...] WENUS Bałwan fałszywe Bożyszcze miłości. DanKolaDyk II, 573.
patrz: BOŻYSCZE, BOŻYSZCZE, BOŻYSZCZE
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: BOŻYSCZE, BOŻYSZCZE, BOŻYSZCZE
– FAGOT [...] ON DIT figurément, Conter des fagots, des sottifès. Fabulas narrare. BAIAC bayki bzdury prawić. [...] *Bayki to wszystko; iákby się konie bodły. DanKolaDyk II, 5.
patrz: BÓŚĆ SIĘ
– FRAIS [...] Prendre le frais [...] Chłod brać chłodzić się na wietrze. DanKolaDyk II, 58-59.
patrz: BRAĆ
– BORD d'une robe (Ce qui sert à la border) [...] BRZEG brama u szaty do obłożenia iey pokraiach, obłoga. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BRAM, BRAMA
– BORDER [...] BRAMOWAC okładkę dawać około brzegow iakiey rzeczy. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BRAMOWAĆ
– BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie. [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234.
patrz: BRAMOWANIE
– BRANDEBOURG (Grosse Casaque venuë à la mode de ce pays-la.). Gausapa, ae, f. BRANDEBURA szata grubiańska ktora weszła w zwyczay od tamtego kraiu. DanKolaDyk I, 226.
patrz: BRANDEBURA, BRANDEBURA, BRANDYBURA
– CHIOURME [...] RUDELNICY, brańcy ktorych zábieraią do robienia wiośłami ná galerach, niewolnik wiosłowy. DanKolaDyk I, 305.
patrz: BRANIEC
– PRISONNIER de guerre. Captivus, a, um. Cic. NIEWOLNIK braniec w niewolą ná woynie wzięty. DanKolaDyk II, 389.
patrz: BRANIEC
– ESCLAVE fait en guerre. Captivus pour un homme. captive pour une femme. NIEWOLNIK braniec ná woynie. Niewolnica branka. DanKolaDyk I, 533.
patrz: BRANKA
– BRAN de vin [...] Brant winny wodka z lagru winnego robiona. DanKolaDyk I, 225.
patrz: BRANT
– BRAVADE, subst. f. (Menace d'un fanfaron.) on le dit mieux au plurier Bravades. Jactatio [...] BRAWURA przegrażanie się odkazywanie prożne lepiey się mowi w większey liczbie Brawury. DanKolaDyk I, 228.
patrz: BRAWURA
– BRAVACHE, subst. m. mot vieux (Fanfaron sur le fait de la valeur, faux brave.) Plenus gloriarum [...] BRAWURA Darmochwał. DanKolaDyk I, 228.
patrz: BRAWURA
– FABLES [...] Bayki to wszystko fraszki y szalbierstwa baśnie szczere, plotki, brzednie. DanKolaDyk II, 1.
patrz: BREDNIA, BREDNIA, BRYDNIA, BRZEDNIA
– MOTTE de terre [...] BRYŁA ziemi [...] PETITE MOTTE [...] Bryłka mała. DanKolaDyk II, 262.
patrz: BREŁKA, BRYŁKA, BRYŁKA
– BREVIAIRE [...] BREWIARZ Księga maiącá w sobie godziny Kapłańskie ktore codziennie odprawuią w Kościele. DanKolaDyk I, 230.
patrz: BREWIARZ
– Barbe de chevre. Aruncus [...] Kozia broda. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BRODA
– HARPER [...] SE HARPER [...] SZAMOTAC się szarpać się tárgać się tárgańca zá brody zá łby z sobą chodzić. DanKolaDyk II, 115.
patrz: BRODA
– Mowi się tymże sposobem [...] Włos, y brodę zápuścić. DanKolaDyk I, 301.
patrz: BRODA
– POIL [...] BRODA [...] Qui a bien du poil. Pilosus, a, um. Cic. Brodaty obrosły zárosły kosmaty brodacz. DanKolaDyk II, 363.
patrz: BRODACZ
– Verrucula BRODAWECZKA mała. DanKolaDyk II, 365.
patrz: BRODAWECZKA
– QUEUE de scorpion. (Herbe). Verrucaria. BRODAWNIK brodawiec ziele. DanKolaDyk II, 405.
patrz: BRODAWIEC
– HIPPOMANES [...] SZALEY szkapi [...] Pliniusz powiada że to ma być brodawka zrzebięca ná czele z ktorą się zrzebię rodzi y záraz mu ią klacz ugryza. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BRODAWKA
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo [rumien] bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: BRONATNY, BRUNATNY, BRUNATNY
– Broń ná obrazę, y ná obronę to iest ktorą álbo kogo nápastuiemy, álbo siebie od nápaści broniemy. DanKolaDyk II, 310.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Le choc des armes. Armorum incussus [...] Uderzenie tętęń żelazney broni szczęk, brzęk. DanKolaDyk I, 305.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– EMPESCHER [...] Zábraniać przeszkadzać komu weyścia niedopuszczać niedawać. Choremu iedzenia bronic. DanKolaDyk I, 502.
patrz: BRONIĆ
– DE'FENDRE [...] BRONIC zásłonić ochronić co od czego. DanKolaDyk I, 248.
patrz: BRONIĆ
– DE'FENDRE [...] *Strzedz się pieszczot czyich bronić się od nich. DanKolaDyk I, 428.
patrz: BRONIĆ SIĘ
– HERSER [...] WŁOCZYĆ rolą posianą bronować. DanKolaDyk II, 122.
patrz: BRONOWAĆ
– CARREAU [...] POSADZKA się też mowi o Bruku, y o ziemi za domem ná ulicy, iáko: wyrzucić ruchomości ná bruk, wyrzucić ie z domu [...] Wyrzucił go ná bruk ná dwor. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUK, BRUK, BURK
– CARRELEUR [...] (Qui carrele et pave les chambres). Qui latribus loca sternit. POKŁADACZ posadzki Brukarz. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUKARZ, BRUKARZ, BURKARŻ
– MASTIC [...] Signinum [...] KIT nábianie tło grunt ktory daią w studniach brukuiąc kámykami drobnemi y wapnem zalewaiąc kituiąc. DanKolaDyk II, 242.
patrz: BRUKOWAĆ, BRUKOWAĆ, BURKOWAĆ
– CARRELURE [...] (L'action de carreler une chambre.) Stratura è lateribus. POKŁAD pościełanie posadzki brukowanie. DanKolaDyk I, 260.
patrz: BRUKOWANIE
– Pavicula [...] BABA do ubiiania bruku taran brukowy [...] Ubiiać bábą. DanKolaDyk II, 124.
patrz: BRUKOWY
– BRIGNOLE, (Ville de Provence.) Brinonia, genit. ae, f. BRYNIOLA Miasto Prowencyi. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) Brinolium prunum, genit. i, nrut. BRYNIOLE gatunek śliw suszonych ktore pochodzą zBrynioli miasta. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) [...] BRYNIOLE gatunek śliw suszonych Ktore pochodzą z Brynioli miasta. DanKolaDyk I, 231.
patrz: BRYNIOLA
– DOGUE, subst. m. (Gros chien d'Angleterre.) Molossus canis. PIES, Angielski wielki Brytan Krwawy. DanKolaDyk I, 477.
patrz: BRYTAN
– LECHEFRITE [...] BRYTFANNA pod pieczenią. DanKolaDyk II, 192.
patrz: BRYTFANNA
– BARBILLON [...] Barbulus [...] BARAMKA Brzanka mała barwena ryba rzeczna. DanKolaDyk I, 171.
patrz: BRZANKA
– PĘKAC się mowiemy niewłaśnie: o gwałtownych passyach, od ktorych nam serce brzmieie pękac się od śmiechu. DanKolaDyk I, 398.
patrz: BRZMIEĆ
– GODENOT [...] ON DIT (d'un visage fort laid) [...] Pithecium. Spinturnicium [...] WŁASNA poczwara maszkara brzydota koczkodan. DanKolaDyk II, 90.
patrz: BRZYDOTA
– HESTRE [...] Fagus [...] Buk buczyna bukowe drzewo. DanKolaDyk II, 122.
patrz: BUCZYNA
– FOUTEAU [...] BUK buczyna bukowe drzewo. DanKolaDyk II, 57.
patrz: BUCZYNA
– ESTAU [...] BUDA kramnica do rozłożenia towarow náprzedaż szopa iákie ná iármarkach stawiaią. DanKolaDyk I, 548.
patrz: BUDA
– ESTALEUR [...] KUPIEC Krámárz przekupń [...] To słowo w Francuskim ordynaryinie się mowi o ubogim przekupniu álbo kramarzu co księgi álbo safiany wystawuie kędy w budzie przy moście ná przedaż. DanKolaDyk I, 546.
patrz: BUDA
– BARAQUE [...] Tugurium [...] BUDA, maiak chatá dlá żołnierzy prostych w obozie. DanKolaDyk I, 170.
patrz: BUDA
– CHAMBRE du pilote (dans un navire) Magistri diaeta [...] IZBA, Buda, szyprowska na statku. DanKolaDyk I, 278.
patrz: BUDA
– VEDETTE (Echauguette d'où l'on fait sentinelle.) Specula. BUDKA wystawiona dlá wárty. DanKolaDyk II, 567.
patrz: BUDKA
– E'DIFIANT [...] BUDUIĄCY przykładny co do dobrego prowadzi náuką y przykładami swemi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWAĆ
– AVANT BEC [...] Anteris, anteridis [...] Bunty w budowaniu, Haki wychodzące w palach mostowych. DanKolaDyk I, 146.
patrz: BUDOWANIE
– E'DILE [...] Byli tákże insi Budowniczy gminni ktorych obierano z gminu pospolitego, y ktorych urząd był doglądać miar y wagi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– E'DILE [...] BUDOWNICZY urząd u Rzymian ktorego powinność była mieć dozor o Fabrykach wszystkich publicznych, świętych y świeckich, y o dobrym porządku pospolitym w mieście iáko też o widokach y igrzyskach publicznych u nás Burgrabiowie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– E'DILE [...] Byli u Rzymian Budowniczy krzesłowi bo mieli prawo zásiadać w krzesłach z słoniowey kości z drugie,mi urzędnikami wyższemi w Senacie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNICZY
– BASTISSEUR [...] Aedificator [...] BUDOWNIK ten co się rad budowaniem bawi. DanKolaDyk I, 178.
patrz: BUDOWNIK
– E'DIFICATEUR [...] (Batisseur.) Aedificator BUDOWNIK co rad stawia buduie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDOWNIK
– CHEVRE [...] KOZŁY są też bunty ktorych zażywaią budownicy dla dzwigania kamieni, y balkow. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BUDOWNIK
– E'DIFICE [...] Petit édifice. AEdificatiuncula. Kletka Budyneczek. DanKolaDyk I, 491.
patrz: BUDYNECZEK
– TAUREAU (Le masle de la vache). Taurus. BYK, Bujak. DanKolaDyk II, 530.
patrz: BUJAK
– MARCHE' [...] Zá dobrych rządow chleb ták tani bywał że iedney bułki za grosz we dwoch ludzie zieść nie mogli [...] ále teraz większe oko u wołu niż bułka chleba u piekarza. DanKolaDyk II, 234.
patrz: BUŁKA
– *Du pain paistri. Panis depstitius. Cat. ou depsiticus. *Chleba bochenki álbo bułki z ciasta robione surowe ieszcze. DanKolaDyk II, 324.
patrz: BUŁKA
– MUTIN, m. MUTINE, f. (Opiniastre, qui se revolte contre la raison). Pervicax. Contumax [...] UPARTY zuchwały buntowny sprzeciwny. DanKolaDyk II, 289.
patrz: BUNTOWNY
– MUTIN (Séditieux) [...] BUNTOWNY niespokoyny, bunt czyniący, podnoszący, pobudzaiący do buntu. DanKolaDyk II, 289.
patrz: BUNTOWNY
– INCARTADE subst. foem. Brauade insolente.) BURDA. *Faire une incartade à quelqu'un. Alicui insultare. [...] *Stroić burdy, burdy czynić. DanKolaDyk II, 150.
patrz: BURDA
– BORDEL [...] (Lieu in fame et prostitution.) Lunapar [...] BURDEL, Dom nierządny, zamtus mieysce niepoczciwe. DanKolaDyk I, 211.
patrz: BURDEL
– JUGE AUDITEUR [...] Judex auditor [...] SĘDZIA zamkowy Burgrabia ktory publicznie sądzi wszystkie sprawy nie dochodzące 25. liwrow álbo 14. złotych naszych. DanKolaDyk I, 149.
patrz: BURGRABI, BURGRABIA, BURGRABIA, MURGRABIA
– CASAQUE, subst. f. Sagum, i, n. Cic. SZATA krotka żołnierska Saian [...] ON DIT figurément Tourner Casaque, (Changer de parti.) Ab aliquo deficere, desciscere.Cicer. MOWIĄ niewłaśnie, burkę obrocić, odmienić się y udać ná inszą stronę, odstąpiwszy kogo. DanKolaDyk I, 263.
patrz: BURKA
– MAGISTRATURE [...] Magistratus [...] BURMISTRZOSTWO Rádziectwo. DanKolaDyk II, 219.
patrz: BURMISTRZOSTWO, BURMISTRZOSTWO, BURMISTRZOWSTWO
– COTTERIE [...] Ils sont de la mesme cotterie. Sunt sodales [...] Iedna to sekta iedney są bursy z sobą iednego cechu. Cechowi są z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSE [...] BURSA w niektorych prowincyach, Bank gdzie wekslami handluią. *názywaią Bankiernia. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSE [...] NAZNACZONY w szkołach dochod ná naukę iákich ubogich dzieci. Nazywaią pospolicie Bursa. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– FRAPPER [...] ON DIT encore, Ils sont frappes á mesme coin [...] Paves natura & ingenio [...] IEDNEGO bicia, iednego stępla ludzie iedna torba, iedna bursa, ieden wart ośmnascie drugi dwadzieścia bez dwoch. DanKolaDyk II, 61.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– COTTERIE [...] BURSA sekta spolnictwo złączenie sie kilku Mieszczan kompania ktorzy się z sobą w iedney sekcie trzymaią u siebie przebywaią wzaiemnie się cieszą iadaią grywaią pospolicie z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSIER [...] WYCHOWANIEC Ten co z Bursy szkolney ma wychowanie y opatrzenie swoie. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSA, BURSA, BURSZA
– BOURSIER [...] WYCHOWANIEC Ten co z Bursy szkolnej ma wychowanie y opatrzenie swoie. Nazywaią pospolicie Bursak. DanKolaDyk I, 222.
patrz: BURSAK
– AMBRE GRIS [...] Ambar [...] BURSZTYN szary gummá ktorá bardzo wdzięczną wonność wydaie, znayduiącá się nad brzegami morskiemi. DanKolaDyk I, 90.
patrz: BURSTYN, BURSZTYN, BURSZTYN, BURZTYN
– ORAGEUX [...] Procellosus, Cic. Tempestuosus. Aul. Gel. Turbulentus, Turbidus [...] BURZLIWY, Burzliwa. ON DIT au figuré que cette vie est une mer orageuse, troublé e de mille soins. Haec vita, ut mare procellosum, curanum fluctibus agitatur. ZYCIE to ludzkie burzliwe iáko morze náwałności y troskliwości pełne. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURSZLIWY, BURZLIWY, BURZLIWY, BURŻLIWY
– D'AMBRE Succineus [...] BURSZTYNOWY. DanKolaDyk I, 90.
patrz: BURSZTYNOWY
– PARC de clayes (on l'on enferme la nuit le bétaie dans la campagne) [...] BURTA w polu na owce płoty ná bydło. DanKolaDyk II, 328.
patrz: BURTA
– PARQUER, ou (fair parquer les troupeaux dans le campagne, les enfermer avec des clayes d'osier) [...] Tenere peeus. BURTOWAĆ trzodę w polu. DanKolaDyk II, 331.
patrz: BURTOWAĆ
– Burza [...] ORAGE se dit figurément (d'un malheur passager, d'un trouble public ou domestique.) Tempestas, Procella, Calamitas, atis, [...]. BURZE wichry kłotnie domowe niepokoie rosterki záwieruchy. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURZA
– ORAGE [...] Tempestus [...] Procella [...] NAWAŁNOSC fala burza. Burza wielka powstała ná powietrzu wicher szturm záwierucha. DanKolaDyk II, 315.
patrz: BURZA
– MARE'E (Flus et reflus de la mer) AEstus [...] MORSKIE burzenie podnoszenie y opadanie przychodzenie y odchodzenie wody ná morzu. DanKolaDyk II, 236.
patrz: BURZENIE
– REFLUS (Retour des eaux de l'ocean. [...] MORSKIE burzenie przybywanie y opadanie wody. DanKolaDyk II, 423.
patrz: BURZENIE
– EXTERMINATEUR [...] NISZCZYCIEL niszczący wytępiaiący. Burzyciel pustoszyciel. DanKolaDyk I, 568.
patrz: BURZYCIEL
– FASTE [...] WYNIOSŁOŚĆ [...] Pogarda drugich. Pokazowanie się. Buta stare słowo Polskie. DanKolaDyk II, 14.
patrz: BUTA
– ENTONNER [...] WINO lać do beczki álbo ciągnąć z kuffy do beczki. Lewarem álbo przez leiek. [...] Ley służący do nálewania beczek y butlow. DanKolaDyk II, 518.
patrz: BUTEL
– FIOLE [...] Ampulla vitrea [...] BUTELKA flaszka szklanna ampułka karafinka. DanKolaDyk II, 35.
patrz: BUTELKA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– DISGRACE [...] Estre en la disgrace de son Prince, avoir perdu sa faveur. Esse in offensâ apud Principem. [...] Być w niełasce Krolewskiey, utracić łaskę Pańską. DanKolaDyk I, 471.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– BOTTE [...] MOWIĄ przysłowiem buty komu wycierać, niskie mu posługi y podchlebstwa czynić z interesu. DanKolaDyk I, 213.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi się o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
patrz: BYĆ, BYĆ, BYDŹ
– BESTE [...] BYDLĄTKO Cielę mowi się też o osobie głupiey bez uwagi y obyczaiow. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDLĄTKO
– SOMMIER. (Une beste de somme) [...] ROBOTNE bydlę, szkapsko, wywłoka. DanKolaDyk II, 503.
patrz: BYDLĘ
– BESTE [...] (Animal privé de raison.). Bestia, ae. BYDLE zwierzę bez rozumne bestya. DanKolaDyk 192.
patrz: BYDLĘ
– MULET [...] MUŁ bydlę mięszaniec z osła y klaczy, lub z konia y oślicy. DanKolaDyk II, 287.
patrz: BYDLĘ
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDLĘ
– CHEVRE [...] KOZA, bydlę domowe co mleko daie á zażywają go ná lekarstwo, samica od kozła. DanKolaDyk I, 302.
patrz: BYDLĘ
– BESTES à Laine. Lanigerum pecus [...] BYDŁO Wełniste. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: BYDŁO
– DIVERTISSEMENT [...] (L'action de detourner les choses et de les derober.) Abactus [...] KRADZIESZ bydłokradztwo záymowanie. DanKolaDyk I, 476.
patrz: BYDŁOKRADZTWO, BYDŁOKRADZTWO, BYDŁOKRADŹTWO
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: BYWALEC
– FADAISES [...] Dire des fadaises [...] Bzdurzyć bzdury prawić fraszki ni to ni owo gadać baiać. DanKolaDyk II, 5.
patrz: BZDURZYĆ
– VESSE [...] Flatus ventris malè olens [...] ZAKURZENIE ciche przyrodzenia smrod bździna. DanKolaDyk II, 578.
patrz: BŹDZINA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: CALE, CALE, WCALE
– [...] CAŁOWNIK kupiec co całkiem przedaie nie na części.[...] DanKolaDyk II, 104.
patrz: CAŁOWNIK
– MITRON [...] PIEKARCZYK [...] Przed tym chodziwali w czapkach nákształt Iufuł piekarczykowie. DanKolaDyk II, 269.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– BARRETTE f. Biretum n. BIERET czapka ktorey záżywaią we Włoszech [...] Bieret daią Kardynałom przed Kapeluszem. DanKolaDyk I, 174.
patrz: CAPKA, CZAPKA, CZAPKA
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– ALWERN wielkie iagody winne barzo czarne w Okolicy Aurelianeńskiey. DanKolaDyk I, 157.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– Szczepienie tego wina przyszło z Alwerniy... Wino z tych gron robione nazywa się: Czarne wino, alwern albo alwernak. DanKolaDyk I, 157.
patrz: CARNY, CZARNY, CZARNY
– COMBAT naval [...] BITWA, wodna woyna okrętowa ktorą Cesarze Rzymscy zwodzić kazali dla rozrywki. DanKolaDyk I, 321.
patrz: CESARZ, CESARZ, CYSARZ
– SNIADY, chabry, siny, iák ołow mowiąc o cerze. DanKolaDyk II, 361.
patrz: CHABRY
– NOIRASTRE [...] qui tere sur le noir [...] CZARNIAWY Sniady chabry. DanKolaDyk II, 298.
patrz: CHABRY
– BASANE [...] Fuscus [...] SNIADY SNIADA co ma płeć oleiowatą iákoby okopciałą od dymu, Chabry. DanKolaDyk I, 176.
patrz: CHABRY
– MAURICAUD (Qui est peu noir de visage) [...] Subniger [...] CZARNIAWY, Czarniawa, Śniady, chabry. DanKolaDyk II, 244.
patrz: CHABRY
– ASTROLOGIE Iudiciarie. Astrologia divinans [...] WIESZCZBIARSKA náuka *Cicero názywa Haldeyska sztuka wrożenia. DanKolaDyk I, 135.
patrz: CHALDAJSKI, CHALDEJSKI, CHALDEJSKI, HALDEJSKI
– MAZURE [...] Parietina [...] PUSTKA domiszczko walące się ládaiakie chałupina. DanKolaDyk II, 242.
patrz: CHAŁUPINA
– MAISONETTE ou Loge à Berger [...] CHAŁUPKA Buda owczarska. DanKolaDyk I, 223.
patrz: CHAŁUPKA
– LOGE [...] PETITE LOGE. Casula, ae, f. Tuguriolum, li, neut. Plin. CHAŁUPKA. DanKolaDyk II, 209.
patrz: CHAŁUPKA
– CAME'LEON [...] KAMELEON bestyika małá Indyi nakształt iászczurki tylko że ma głowę większą, y ogon dłuższy. DanKolaDyk I, 248.
patrz: CHAMALEONT, CHAMELEON, CHAMELEON, CHAMELEONT, HAMELEON, KAMELEON
– JOUËR [...] ZŁODZIEY. Artista z niego chapliwy ruchliwy. DanKolaDyk II, 173.
patrz: CHAPLIWY
– HAPPER [...] CAPNĄĆ rzucić się ná co áby prędko porwać chapnąć. DanKolaDyk II, 114.
patrz: CHAPNĄĆ
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Arabowie przyznaią że liczbę swoię maią od Indyanow, y nazywaią ie Figury álbo charaktery Indyiskie. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– CHIFFRE [...] Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– EXEMPLE [...] EXEMPLARZ charakter do pisania dla tych co ich pisać uczą, wiersz ieden álbo y dwa dla przykładu z początku nápisane. *Exemplarz álbo charakter nápisać dziecięciu pisać się uczącemu. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– NOMPAREILLE [...] NAYMIEYSZY charakter w drukarniach nád ktory mnieyszy być nie może. DanKolaDyk II, 300.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Co zaś do L ktore znaczy pięćdziesiąt y D ktore znaczy pięćset zażywano ich bo te litery znaczyły połowę sta álbo tysiąca w charakterze Gotyckim. DanKolaDyk I, 304.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– GRIMOIRE [...] KSIEGI czarownickie, charakternickie pismo niezrozumiane. DanKolaDyk II, 102.
patrz: CHARAKTERNICKI
– Grogmement [...] KWIK kwiczenie wieprzow charkanie. DanKolaDyk II, 103.
patrz: CHARCHANIE, CHARKANIE, CHARKANIE, CHRACHANIE
– PSOW Osobliwe Denominacye od Pòétow skoncypowane z Autorow wytłumáczone co do Etymon. [...] Pòémenis, Stroż od bydłá. Nabe, Charcica do Myślistwá zgodna. Agre, Łowiąca. Lache, Kosmata. Licisca, z Wilká y Suki Charcicá. DanKolaDyk I, 484.
patrz: CHARCICA, CHARCICA, HARCICA
– LEVRETTE [...] (Chienne de chasse.) Verragus femina [...] CHARCICA Charciczka. DanKolaDyk II, 199.
patrz: CHARCICZKA
– LEVRON [...] SZCZENIĘ charcię młode. DanKolaDyk II, 199.
patrz: CHARCIĘ, CHARCIĘ, CHARCZĘ, HARCIĘ
– *Chien courant. Canis celer, ou cursor* [...] Chart pies prętkonogi. DanKolaDyk I, 303.
patrz: CHART, CHART, HART
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– BARAQUE [...] Tugurium [...] BUDA maiak chatá dlá żołnierzy prostych w obozie. DanKolaDyk I, 170.
patrz: CHATA, CHATA, HATA
– MAISONETTE [...] DOMECZEK domek chatka. DanKolaDyk II, 223.
patrz: CHATKA
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: CHCIEĆ
– CUCURBITE [...] (terme de Chymie) [...] TYKIEW Alembik chimiczny nakształt tykwy. DanKolaDyk I, 404.
patrz: CHEMICZNY
– HIERARCHIE ou JERARCHIE [...] IERARCHIA chorow Anielskich porządek [...] IERARCHIA stanow w Kościele S. porządek [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: CHIERARCHIA, HIERARCHIA, HIERARCHIA, JERARCHIA
– LAPPER [...] CHLEPAC iák psy piią DanKolaDyk II, 188.
patrz: CHŁEPAĆ, CHŁEPAĆ, ŁEPAĆ
– RAFRAISCHIR, (Refroidir, diminuer de la chaleur.) Restinguere nimios ardores, compescere. Sedare. CHŁODNĄĆ oziębić się co do pory czasu. DanKolaDyk II, 410.
patrz: CHŁODNĄĆ
– RAFRAISCHIR [...] Refrigerare [...] OCHŁODZIĆ ostudzić. [...] *Le temps se rafraischit. Tempus-refrigescit ou refrigeratur. *Czas chłodnieie pora się oziębia. DanKolaDyk II, 10.
patrz: CHŁODNIEĆ
– BERCAU [...] Pergula cameraria [...] KOLEBKA iest też chłodnik w ogroddie [!] zámknięty z wierzchu liściami winnemi, y innych gałążek. Berceau de vigne. Arcella [...] Chłodnik z winnych latorośli. DanKolaDyk I, 190.
patrz: CHŁODNIK
– FRAIS (qui a de la fraicheur.) Frigidus [...] CHŁODNY zdrowy [...] Poranek chłodny [...] Nie masz mieysca chłodnieyszego, áni milszego przyiemnieyszego. DanKolaDyk II, 58.
patrz: CHŁODNY
– COQUETTE [...] FRYERKA zalotna białogłowa, niewstydliwa bezecna ktora chłopow do siebie przyłudza wdzięcząc się. DanKolaDyk I, 67.
patrz: CHŁOP
– HOMME [...] ZONA názywa mężem prziaciela [!] swego [...] Turbuie się o męża swego o chłopa swego. DanKolaDyk II, 126.
patrz: CHŁOP
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec, chłopczyk chłopiec kuchenny kuchta kuchcik. DanKolaDyk II, 76.
patrz: CHŁOPCZYK
– WALET ou Enfant de cuisine. Puer coquorum. Minister culinarius. KUCHENNY Posługacz, chłopiec kuchenny, kuchta. DanKolaDyk II, 564.
patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec. DanKolaDyk II, 76.
patrz: CHŁOPIEC, CHŁOPIEC, CHŁOPIECZ
– HOMME [...] UN PETIT homme. Homunculus [...] CZŁOWIECZEK człowieczyna chłopina. DanKolaDyk II, 126.
patrz: CHŁOPINA
– GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
patrz: CHŁOPISKO
– MAROUFLE [...] GRĄDAL grądalisko drąg chłopisko proste brzydkie [...] Słowo potworliwe łaiąc. DanKolaDyk II, 238.
patrz: CHŁOPISKO
– UN PEU PAYSAN. Rusticulus. Subrusticus. Subagrestis [...] CHŁOPKOWATY chłopowaty. DanKolaDyk II, 340.
patrz: CHŁOPKOWATY
– UN PEU PAYSAN. Rusticus. Subrusticus [...] Subagrestis [...] CHŁOPKOWATY chłopowaty. DanKolaDyk II, 340.
patrz: CHŁOPOWATY
– Se donner, ou Prendre la discipline [...] Dysciplinę czynić, álbo wziąć dyscypliną, wziąć chłostę. DanKolaDyk I, 470.
patrz: CHŁOSTA
– FRAIS [...] Prendre le frais [...] Chłod brać chłodzić się na wietrze. DanKolaDyk II, 58-59.
patrz: CHŁÓD
– FRAIS CHŁOD POWIETRZE pomiarkowane y chłodne. DanKolaDyk II, 58.
patrz: CHŁÓD
– TRINGUER (Mot bas & populaire). (Faire de'bauche de vin, en faire carrousse) Potitate [...] Pergraecari [...] Tingomenas facere, Petr. PODPIIAC sobie chłystać słowo podłe y proste łykać [...] *Chłysneliśmy łykneliśmo [!] dobrze wina Szampańskiego. DanKolaDyk II, 556.
patrz: CHŁYSNĄĆ
– CHINQUER [...] HULAC zápiiać podpiiać sobie słowo potoczne, pić zbytecznie szklenice o szklenice uderzaiąc á ieden zá drugim zdrowie spełniaiąc dla pobudzenia się do picia. Chłystać. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHŁYSTAĆ
– PORTER la mine. (Paroistre). Videri [...] ZDAIE wydaie się. [...] *Il me porte bien la mine d'avoir avassé un verre de vin proptement. Vinum scitissimè exantalasse, ou vini submeri poculum. Plaut. Nae iste poculo saepè axanclavit, hausit submerum scintissimè. Plaut. (Expression basse & populaire). *Coś mu z oczu pátrzy że chłysta, że się nápiia rád Expressya podła potoczna. DanKolaDyk II, 370.
patrz: CHŁYSTAĆ
– TRINQUER (mot bas et populaire). [...] PODPIIAĆ sobie chłystać słowo podłe y proste łykać. DanKolaDyk II, 556.
patrz: CHŁYSTAĆ
– YVROGNE s. f. (Qui aime se à boire, et qui se prend souvent de vin.) Ebriosus. Vinosus, a, um. et c. PIJAK Pijanica co się rad upija chłystek. DanKolaDyk II, 598.
patrz: CHŁYSTEK
– HOUBLONNIERE [...] Salictarium [...] CHMIELNIK. DanKolaDyk II, 131.
patrz: CHMIELNIK
– NE'BULEUX [...] Mglisto pochmurno iest ná dworze, chmurzy się. DanKolaDyk II, 294.
patrz: CHMURZYĆ SIĘ
– GUESTRES [...] Sculponeae [...] Perones [...] CHODAKI kurpie ná nogi czyli łystciańki álbo skornie ná nogi do obuwania dla potrzeby álbo ochrony pończoch [...] W chodakach, kurpiach skorniach chodzący w skornie ubrany. DanKolaDyk II, 107.
patrz: CHODAK
– TILLAC (Le plus haut pont d'un vaisseau.) Fori, forum. CHODZENIE ná okręcie pokład sztab. DanKolaDyk II, 538.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– PROPRETE [...] OCHĘDOSTWO około siebie chodzenie w stroiu. DanKolaDyk II, 395.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– KAWALER iest ten ktory podaie rękę Krolowey do chodzenia, y zowią go Kawaler Krolowey od powagi. DanKolaDyk I, 301.
patrz: CHODZENIE, CHODZENIE, CHODZIENIE
– BOUCHE [...] ALLER à la bouche, c'est à dire aux Cuisines du Roy. Ad culinam regiam ire. CHODZIC do kuchni, do stołu Krolewskiego, żyć z kuchni Krolewskiey. DanKolaDyk I, 213.
patrz: CHODZIĆ
– COMPAGNIE, en termes de chasse [...] STADO po mysliwsku się mowi, o tych ptastwie y zwierzu ktore kupami chodzi; iako stado kuropatw stado dzikow. DanKolaDyk 330.
patrz: CHODZIĆ
– TRUYE [...] Ad quaestia non respondere, et aliud loqui. NIEODPOWIADAC do rzeczy chodzić w koło płota [...] Koło płota chodzisz, nie odpowadasz ná to o co cię pytaią. DanKolaDyk II, 560.
patrz: CHODZIĆ
– COMMODITÉ [...] WYGODA się też mowi w domu komorka sposobna gdzie ná potrzebę chodzą. DanKolaDyk I, 327.
patrz: CHODZIĆ
– MENDIER [...] ZEBRAC z torbą chodzić po iáłmużnie. DanKolaDyk II, 251.
patrz: CHODZIĆ
– HARPER [...] SE HARPER [...] SZAMOTAC się szarpać się tárgać się tárgańca zá brody zá łby z sobą chodzić. DanKolaDyk II, 115.
patrz: CHODZIĆ
– DE`BANDADE [...] Les soldats vont à la debandade [...] Halaspasem chodzą zołnierze. DanKolaDyk I, 412.
patrz: CHODZIĆ
– COURBETTE [...] MOWIĄ niewłaśnie kazać komu chodzić w korwety, po swoiey woli go gdzie zażywać iák się podoba. DanKolaDyk I, 386.
patrz: CHODZIĆ
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: CHODZIĆ
– GROSSESSE [...] CIĄZA ciężarność białogłowy dzieckiem chodzącey. DanKolaDyk II, 94.
patrz: CHODZIĆ
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHODZIĆ
– NAGER [...] Pływać w wodzie nurkiem chodzić [...] Nurzać się nurkiem chodzić. DanKolaDyk II, 289.
patrz: CHODZIĆ
– LIEU COMMUN, (Retrait ou' l'on va aux grands besoins.) [...] MIEYSCE pospolite osobna komorka gdzie wszyscy chodzą na wielką potrzebę. DanKolaDyk I, 328.
patrz: CHODZIĆ
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: CHODZIĆ
– TROT (Alluve d'un chevel qui secoue son homme.) [...] TRUCHTEM iechać álbo chodzić kłusem trzęść. DanKolaDyk II, 558.
patrz: CHODZIĆ
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– MITRON [...] PIEKARCZYK [...] Przed tym chodziwali w czapkach nákształt Iufuł piekarczykowie. DanKolaDyk II, 269.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– HANTER [...] UCZĘSZCZAC bywać chodziwać. DanKolaDyk II, 113.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– S'ENTRE HANTER, V. act. Se mutuò frequentare. UCZĘSZCZAĆ chodziwać do siebie bywać u siebie wzaiemnie. DanKolaDyk I, 520.
patrz: CHODZIWAĆ, CHODZYWAĆ, CHODZYWAĆ
– COLERE [...] CHOLERA popędliwość umysłu impet w zwierzętach ktory ich porywa przeciwko temu co ich obraża, gniew, gniewność. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERA, CHOLERA, HOLERA, KOLERA
– COLERE [...] GNIEWLIWY, choleryczny żołci pełen popędliwy gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERYCZNY, CHOLERYCZNY, HOLERYCZNY, KOLERYCZNY
– COLERE [...] Zprzyrodzenia iest choleryk y wielki gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: CHOLERYK, CHOLERYK, HOLERYK, KOLERYK
– VASSAL (Mot gothique qui vient de Wassel et se dit au pluriel VASSAUX.) Vassalus, vassali. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik [...] Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma [..]. DanKolaDyk II, 566.
patrz: CHOŁDOWNIK, HOŁDAWNIK, HOŁDOWNIK, HOŁDOWNIK, OŁDOWNIK
– BOURRELIER [...] Helciarius [...] SIEDLARZ rzemieślnik co chomąta robi ná konie wyściełane pilśnią. DanKolaDyk I, 221.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– COLLIER [...] CHOMONTO ná szyię koniom wozowym álbo robotnym. DanKolaDyk I, 320.
patrz: CHOMĄT, CHOMĄT, CHOMĄTO, CHOMĄTO, CHOMUNT, CHOMUNTO
– HORIZON [...] KRAY świata gdzie kto z mieysca wysokiego iák náydaley okiem zásięgnąć a daley oka zápuścić niemożna. Horyzont kray widoczny [...]. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CHORYZONT, HORYZON, HORYZONT, HORYZONT, HORYŻONT, ORYZONT
– HORIZONTALEMENT [...] HORYZONTALNIE [...] prosto iedno w drugie [...]. DanKolaDyk II, 130.
patrz: CHORYZONTALNIE, HORYZONTALNIE, HORYZONTALNIE
– HORIZONTAL [...] HORYZONTALNY iák okiem tylko rzucić y zasiągnąć może prosto wlinią iedno wdrugie. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CHORYZONTALNY, HORYZONTALNY, HORYZONTALNY
– CHEUR [!] dans les anciens Tragedies. [...] CHUR w dawnych Traiedyach; zebranie osob Mowiących y obyczaie strofuiących. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– CHOEUR [...] CHUR znáczy też náypoważnieyszą część Kościołow nászych, gdzie mieysce swoie maią Kantorowie y Xięża, á Swieccy tam wchodzic nie powinni. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– ORCHESTRE [...] CHOR ná Operach y Komedyach dla muzyki w przodzie od czoła placu widoku dany. (Orkestra) to u dawnych mieysce gdzie wiersze osob między sobą rozmawiających wyprawiano. DanKolaDyk II, 315.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– CHOEUR [...] CHOR kilkanaście osob razem iednostaynie śpiewai[ą]cych. DanKolaDyk I, 305.
patrz: CHÓR, CHÓR, CHUR, HÓR, KÓR
– ENROUER quelqu'un (le vendre vauque). Aliquem vaucum efficere. CHRAPKĘ chrapliwość czynić. DanKolaDyk II, 514.
patrz: CHRAPLIWOŚĆ
– TENIR [...] Chwytać się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk II, 534.
patrz: CHWYTAĆ SIĘ
– CORNUE [...] termes de Chymie [...] ALEMBIK Chymistow z recypientem w wodzie. DanKolaDyk I, 371.
patrz: CHYMISTA
– BESTE [...] BYDLĄTKO Cielę mowi się też o osobie głupiey bez uwagi y obyczaiow DanKolaDyk I, 192.
patrz: CIELĘ
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: CIĘŻAROWY
– Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
patrz: CÓRKA, CÓRKA, CZÓRKA
– EXTRAVGANT [...] Ineptus. Insulsus. [...] GŁUPI, głupiec, cudak, cudaczek. DanKolaDyk I, 569.
patrz: CUDACZEK
– FANTASQUE [...] Morosus DZIWAK niedogodliwy, cudaczek sprzeciwny zrzędny. DanKolaDyk II, 12.
patrz: CUDACZEK
– MAROTTE [...] Ridiculum sigillum, quod morio praeferebat. [...] OBRAZEK cudaczek, iákie szaleni álbo błazniący w ręku dla pośmiewiska nosiwaią. DanKolaDyk II, 238.
patrz: CUDACZEK
– EXTRAUGANT [...] GŁUPI, głupiec, cudak, cudaczek. DanKolaDyk I, 569.
patrz: CUDAK, CUDAK, CZUDAK
– Capricieux, fantasque [...] CUDAK dziwak. DanKolaDyk II, 406.
patrz: CUDAK, CUDAK, CZUDAK
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: CYTRYSTA, CYTRYSTA, CYTRZYSTA
– czart w nauce DanKolaDyk I, 441.
patrz: CZART
– MENSTRUES [...] Menstrua muliebria [...] MIESIĘCZNY krwotok białogłow miesiące czas białogłoski [!]. DanKolaDyk 252.
patrz: CZAS
– MOIS [...] Mois des filles & des femmes, [...] Menstrua orum. [...] Miesiące czas białogłowski co miesiąc im przypadaiący. DanKolaDyk 271.
patrz: CZAS
– HONTEUX [...] WSTYD zowią się członki przyrodzone ludzkie u Męszczyzny y białogłowy ktore obnażać sromota. Członek męski, członek białogłowski wstydliwy. DanKolaDyk II, 129.
patrz: CZŁONEK
– S'E'CLIPSER [...] (Soussrir une èclipse, parlant du Soleil et de la Lune) [...] ZACMIC się mowiąc o Słońcu y Xiężycu ćmić się. DanKolaDyk I, 491.
patrz: ĆMIĆ SIĘ
– TROUBLE [...] Je vois trouble et les jambes me manquent d'inantion [...] CMI mi się w oczach y nogi podemną słabieią. DanKolaDyk II, 558.
patrz: ĆMIĆ SIĘ
– COUVREUR [...] DACHOWNIK co dachy daie na domach zwyczaynie cieśla co z gontow nákształt dachowki dachy daie. DanKolaDyk I, 393.
patrz: DACHOWNIK
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: DAĆ
– DAMASSE' [...] (Oú il y a des figures comme au damas.) DAMASZKOWANY wzorzysto iák Adamaszek robiony. DanKolaDyk I, 408.
patrz: DAMASZKOWANY
– DARD [...] POCISK, broń, strzała pociskowa Darda. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DARDA, DARDA, DARTA
– HABLUER [...] DARMOCHWAŁ tylko gębą szalbierz oszust [...]. DanKolaDyk II, 111.
patrz: DARMOCHWAŁ
– DARMOJAD, pasorzyt cudzych kominow y obiadow patrzący. DanKolaDyk II, 355.
patrz: DARMOJAD, DARMOJAD, DARMOJED
– DISPOS [...] SPOSOBNY Łatwy ochoczy dziarski rzeski prędki lekki. DanKolaDyk I, 473.
patrz: DARSKI, DARZKI, DERSKI, DZIARSKI, DZIARSKI
– DATTAIRE [...] DATARYUSZ Urzędnik y Dygnitarz náyznacznieyszy Kancellaryi Rzymskiey. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DATARIUSZ
– DATTER [...] DATOWAC datę nápisać w liście álbo Instrumencie iákim nápisanym. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DATOWAĆ
– HUMEUR [...] Gniewa się ná mnie, dąsa się ná mnie [...]. DanKolaDyk II, 134.
patrz: DĄSAĆ SIĘ
– BOUDEUR m. BOUDEUSE (Celuy ou celle qui boude) [...] DĄSAL, DĄSALKA, ten álbo ta co się dąsa. Słowo rzadkie y pospolite. DanKolaDyk I, 215.
patrz: DĄSAL
– BOUDEUR m. BOUDEUSE (Celuy ou celle qui boude) [...] DĄSAL, DĄSALKA, ten álbo ta co się dąsa. Słowo rzadkie y pospolite. DanKolaDyk I, 215.
patrz: DĄSALKA
– DE'PIT [...] ZŁOSC gniew. Dąsanie się. DanKolaDyk I, 446.
patrz: DĄSANIE SIĘ
– Velis remisque navigare. Záglami y wiosłami dążyć. DanKolaDyk II, 413.
patrz: DĄZYĆ, DĄŻYĆ, DĄŻYĆ
– DE'CHIFFRER [...] DECYFROWAC Dochodzić dociec tego co inszym iest niewiadomo y táyno. DanKolaDyk I, 420.
patrz: DECYFROWAĆ
– DE'CHIFFREMENT [...] DECYFROWANIE listow, wyczytanie listow cyfframi pisanych, pisma iákiego taiemnego dochodzenie. DanKolaDyk I, 420.
patrz: DECYFROWANIE
– DEFINITEUR [...] DEFINITOR urząd zákonny, rada Przełożonego [...] Termin zażywany z Zakonie S. Franciszka. DanKolaDyk I, 430.
patrz: DEFINITOR
– DEISTE [...] (Qui reconnoit un Dieu.) [...] DEISTA ten co ták tylko wierzy. DanKolaDyk I, 434.
patrz: DEISTA
– DEISME [...] (Créance en Dieu.) [...] DEIZM wiara wiednego tylko Boga [...]. DanKolaDyk I, 434.
patrz: DEIZM
– HOUSSE [...] Dera ná konia álbo dek [...]. DanKolaDyk II, 131.
patrz: DEK, DEKA
– FUSIL [...] FUZYA strzelba ognista z ktorey strzelaią spuściwszy kurek o dekiel y zápaliwszy proch suchy ná panewce podsypany [...]. DanKolaDyk II, 71.
patrz: DEKIEL
– DE'CRETALES [...] Dekretalne listy są ktore czynią drugi Tom prawa Duchownego. DanKolaDyk I, 424.
patrz: DEKRETALNY
– DE'CRETALES [...] plur. [...] DEKRETAŁY álbo listy Dekretalne, odpisy y ustawy Papieżow rezolwuiące iáką trudność w prawie Kościelnym. DanKolaDyk I, 424.
patrz: DEKRETAŁ
– CONDAMNER [...] Condamner à payer une somme [...] Dekretować osądzić ná zápłacenie sumy. DanKolaDyk I, 340.
patrz: DEKRETOWAĆ
– DE'NONCIATION faite au Juge [...] DONIESIENIE do sądu Delacya odniesienie. DanKolaDyk I, 443.
patrz: DELACJA
– DOUILLETTEMENT [...] (Mollement.) [...] MIĘTKO pieszczono delikacko. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DELIKACKO
– DE'LICATESSE des ouvrage d'esprit [...] DELIKATNOŚĆ subtelność co do zábáw umysłowych. DanKolaDyk I, 436.
patrz: DELIKATNOŚĆ
– COUTELAT [...] ANDZAR turecki. noż stalowy, demeszka szabla, mieczyk polowy podrożny bułatowy. DanKolaDyk I, 391.
patrz: DEMESZKA
– DAMASQUINER [...] DEMESZKOWAC żelazo bułatować w wzory rożne. DanKolaDyk I, 408.
patrz: DEMESZKOWAĆ
– FOULERIE [...] TRETOWANIA [!] tłokarnia do tłoczenia deptania mieysce, niby deptalnia [...]. DanKolaDyk II, 55.
patrz: DEPTALNIA
– COURROY [...] DEPTANIE skor wyprawiaiąc ie. DanKolaDyk I, 388.
patrz: DEPTANIE
– FOURIERRE [...] DRWALNIA [...] starszy nád Drwalnią, Derewniczy. Chef de Fourriere. Regiorum lignatorum praefectus [...] Derewniczy nadworny. DanKolaDyk II, 57.
patrz: DEREWNICZY
– FUIARD [...] Fugiens [...] ZBIEG Dezertor woyska [...]. DanKolaDyk II, 68.
patrz: DESERTOR, DEZERTOR, DEZERTOR
– DE'SEPE'RE'MENT [...] (En de'sespere') [...] ROSPACZNIE, desperacko. DanKolaDyk I, 452.
patrz: DESPERACKO
– DESPOTIQUEMENT [...] DESPOTYCZNIE samowładnie. DanKolaDyk I, 455.
patrz: DESPOTYCZNIE
– DESPOTIQUE [...] DESPOTYCZNE tyrańskie samowładne Panowanie. DanKolaDyk I, 455.
patrz: DESPOTYCZNY
– DISTILLATION [...] PRZEPUSZCZANIE zioł przez álembik. *Dystylacya połacinie znáczy tylko katarowy spadek z głowy ktory się sączy po kropli przez nos. DanKolaDyk I, 475.
patrz: DESTYLLACJA, DESTYLLACJA, DYSTYLACJA, DYSTYLLACJA
– DEVISE, (Inscription, qui consiste en lettres ou en un ou deux mots.) Inscriptio. NAPIS literami álbo słowem lub dwiema. Dewiza. DanKolaDyk I, 462-463.
patrz: DEWIZA
– GRISETTE [...] SZARKA Panna álbo matrona w szarzyźnie chodząca dewotka. DanKolaDyk II, 103.
patrz: DEWOTKA
– DĄBY młode z kory odarte dla dębowania skor. DanKolaDyk II, 341.
patrz: DĘBOWANIE
– DIABLERIE subst. f. (Sortilege.) Veneficium. DYABELSTWO czary. DanKolaDyk I, 466.
patrz: DIABELSTWO
– Diabły DanKolaDyk I, 441.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– DIABLESSE [...] se dit aussi (d'une meschante femme, qui tempeste et s'emporte.) Malis furiis acta. DYABLICA złośliwa Białogłowa hałaśnica. DanKolaDyk I, 464.
patrz: DIABLICA
– DIACONIE [...] Diaconia DYAKONIE pewne szpitalne Domy zdawna w Rzymie rządzone przez Dyakonow gdzie wdowy y sieroty mięszkały y pożywienie miały. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIAKONIA
– DIACONESSE [...] (Femme consacrée au service de l'Eglise et au culte des Auteles dans la primitive Eglise.) Diaconissa [...]. DYAKONISSA Matrona poświęcona ná usługę Kościelną koło Ołtarzow zá pierwszych Chrześcian. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIAKONISSA
– DE LA DIALECTIQUE. Dialecticus. DYALEKTYCZNY, Dyalektycki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCKI
– DIALECTIQUEMENT adv. (Selon les regles de la Dialectique.) DYALEKTYCZNIE według Dyalektyki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCZNIE
– DE LA DIALECTIQUE. Dialecticus. DYALEKTYCZNY, Dyalektycki. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALEKTYCZNY
– DIALOGISME [...] Sermocinatio. DYALOGIZM, sposob rozmowy przez pytania y odpowiedzi. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DIALOGIZM
– DIURNAL [...] (Petit livre qui contient les petites heures du Breviaire.) DIURNAŁ mała książka maiąca w sobie mnieysze godziny dzienne kapłańskie. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DIURNAŁ
– BURINER ABSOLU, (Graver avec le burin.) DŁOTOWAC, Dłotem rznąć, ryć. DanKolaDyk I, 240.
patrz: DŁOTOWAĆ
– GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
patrz: DŁUGOSZ
– DE'BITRICE [...] DŁUZNICKA [!] tá co winna komu dług. DanKolaDyk I, 415.
patrz: DŁUŻNICZKA
– CHERCHEUR de pierre philosophale Soufleur, Chimiste [...] SZUKAIĄCY kamienia Filozoficznego, dmuchacz, Alchoimista. DanKolaDyk I, 298.
patrz: DMUCHACZ
– SARBATANE [...] Tubus ou tubulus vitreus [...] RURA dmuchawka do strzelania grochem lub Cwieczkami, rura szklana álbo drewniana. DanKolaDyk II, 474.
patrz: DMUCHAWKA
– GOUTTE [...] Dna, łupanie rwanie w stawiech w nogach goleniach ręku [...]. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DNA
– Do sytu roskoszy uciech záżyć. DanKolaDyk II, 476.
patrz: DO SYTU
– BONASSE [...] mot wulgaire (Qui est bon, simple et facile) [...]. DOBRUCH, słowo pospolite to iest dobry, szczery, y dobrowolny. DanKolaDyk I, 209.
patrz: DOBRUCH
– FOURNISSEUR [...] DAWCA szafarz dodawca Gospodarz [..]. DanKolaDyk II, 56.
patrz: DODAWCA
– CUIRE [...] DOPIEKAC dogarać dokuczać o dolegliwościach iákich bardzo doymuiących. DanKolaDyk I, 405.
patrz: DOGARAĆ
– CONDESCENDANT [...] UKŁADNY łagodny usłużny miły dogodliwy. DanKolaDyk I, 341.
patrz: DOGODLIWY
– JOUËR [...] DO-IGRA się on czego nieszczęścia iákiego [...] Doigrałem się aż mię ledwie nieubito [...]. DanKolaDyk II, 173.
patrz: DOIGRAĆ SIĘ
– ROMPRE les chiens [...]. ZRAŻENIE psow mowi się o płochości doieżdzacza kiedy wpadnie miedzy psy gończe y one zrazi. DanKolaDyk I, 303.
patrz: DOJEŻDŻACZ
– STATEK ná wodę nálewka wszelaka [...] Státek ná wino náczynie wszelakie. Dzban etc [...] Doyny státek skopek donica do doienia. DanKolaDyk 372.
patrz: DOJNICA, DONICA, DONICA, DÓNICA, DUNICA, DUNICZA
– [...] ieszcze się toczy iák może, ieszcze ziepa, ieszcze się dokręca, ieszcze się ciągnie poki się nie urwie. DanKolaDyk II, 461.
patrz: DOKRĘCAĆ SIĘ
– Passer Médecin. Fieri medicum. Doktorować. DanKolaDyk II, 335.
patrz: DOKTOROWAĆ
– DOCTEUR [...] Estre reçu Docteur. Ad Doctoris gradum promoveri. Zostać Doktorem być dokorowanym [!] doktorować się. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DOKTOROWAĆ SIĘ
– DOCTEUR [...] Estre reçu Docteur. Ad Doctoris gradum promoveri. Zostać Doktorem być dokorowanym [!] $doktorować$ się. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DOKTOROWANY
– LETTRE [...] Lettre de maistrise [...] Patent ná Doktorstwo. DanKolaDyk II, 196.
patrz: DOKTORSTWO
– DOULOUREUX [...] DOLEGLIWY przykry ciężki załosny. DanKolaDyk I, 483.
patrz: DOLEGLIWY
– REMPLISSAGE ou le REMPLAGE (Parmi les Cabarettiers). [...] DOLEWKA szynkuiąc. DanKolaDyk II, 431.
patrz: DOLEWEK, DOLEWEK, DOLEWKA, DOLEWKA, DOLIWEK, DOLIWKA
– VALLON (Petite valie). Vallis. DOLINKA DanKolaDyk ii, 565.
patrz: DOLINKA
– LE DESSOUS [...] SPODEK dolnia część. DanKolaDyk I, 457.
patrz: DOLNI, DOLNY
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: DOM
– CASANIER [...] Casarius, ii. DOMATOR piecuch co się z domu nie wychyli, gnuśny, leżuch. DanKolaDyk I, 263.
patrz: DOMATOR, DOMATOR, DOMATUR
– CASANIERE (Celle qui ne bouge du coin du seu.) Casaria. Focaria. DOMATORKA. DanKolaDyk I, 263.
patrz: DOMATORKA
– MAISONNETTE [...] DOMECZEK domek chatka [...]. DanKolaDyk II, 223.
patrz: DOMECZEK
– MAZURE [...] PUSTKA domiszczko walące się ládaiakie chałupina [...]. DanKolaDyk II, 242.
patrz: DOMISZCZKO
– DOMESTICITE' [...] (Qualite' de domestique.) [...] DOMOWNICTWO przymiot Domownika domowy. DanKolaDyk I, 478.
patrz: DOMOWNICTWO
– DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52.
patrz: DOMOWY
– CHIEN […] PIES bestya domowa. DanKolaDyk I, 303.
patrz: DOMOWY
– CHEVRE [...] KOZA, bydlę domowe co mleko daie á zażywają go ná lekarstwo, samica od kozła. DanKolaDyk I, 302.
patrz: DOMOWY
– TACITE [...] DOMYŚLANY niewyraźny, dorozumiewany, skrycie się nie wyraźnie znayduiący, skryty, ukryty, taiemny. DanKolaDyk II, 256.
patrz: DOMYŚLANY
– CONJECTURAL [...] DOMYSLNY co się nie zgadza tylko ná porozumieniu y pozornym podobieństwie [...] Náuki domyślne. DanKolaDyk I, 347.
patrz: DOMYŚLNY
– DONATAIRE [...] (Celuy, ou celle à qui on fait quelque don.) Donatarius. Ten ktory co darem darowizną odebrał. Donatariusz. DanKolaDyk I, 479.
patrz: DONATARIUSZ
– DE'NONCIATION faite au Juge [...] DONIESIENIE do sądu Delacya odniesienie. DanKolaDyk I, 443.
patrz: DONIESIENIE
– EN COURANT [...] BIEGNĄC spieszno co prędzey [...] w dopadki. DanKolaDyk I, 386.
patrz: DOPADEK
– CUISSON [...] DOPIEKANIE parzenie bol rany. DanKolaDyk I, 405.
patrz: DOPIEKANIE
– ESPAULE'E [...] ON DIT Faire une chose par épaule'e c'est à dire à diverses reprises, et négligement. Misi inetrmisssio aliquid agere. DORYWCZĄ co czynić czsami y niedbale co rz porucaiąc [!] y znowu się wracaiąc do tego. DanKolaDyk I, 538.
patrz: DORYWCZĄ
– [...] Responsare. ODPOWIADAĆ gębą dorzucać starszemu odmrukiwać. DanKolaDyk II, 443.
patrz: DORZUCAĆ
– COURTISER [...] NADSKAKIWAĆ komu, świecić, bakować, áby czego dostać od niego. DanKolaDyk I, 389.
patrz: DOSTAĆ
– Kiły dostałem dlá przysługi twoiey od biegania. DanKolaDyk II, 120.
patrz: DOSTAĆ
– DE'TERRER [...] ODKRYC co, dochodzić czego z pracą y długo myśląc doszukać się czego. DanKolaDyk I, 459.
patrz: DOSZUKAĆ SIĘ
– ESPROUVER [...] (Experimentor, essayer, faire l'e'preuve.) DOSWIADCZAC się dochodzić czego sprobować obaczyć doznać. DanKolaDyk I, 543.
patrz: DOŚWIADCZAĆ SIĘ
– CLERC [...] ZMACZY też żaka, ucznie w kunszcie iakim y takiego ktory ieszcze w konszcie iakim nowy i nie douczony. DanKolaDyk I, 313.
patrz: DOUCZONY
– DISQUISITION [...] (Recherche exacte, examen.) Disquisitio. WYWIADYWANIE SIĘ, szukanie pilne dowiadywanie się. DanKolaDyk I, 473.
patrz: DOWIADYWANIE SIĘ
– CLOPINER [...] Z TRUDNOSCIĄ y zá ledwie chodzić ná nogi iákoby náchramuiąc drepcić. DanKolaDyk I, 314.
patrz: DRAPSIĆ, DRAPSIĆ, DREPCIĆ, DREPSIĆ
– AIGUILLEE Acia [...] NIC Dratwa ná raz zawlec do igły. DanKolaDyk I, 67.
patrz: DRATWA
– TOURET [...] Dłotko tokarskie do drelowania kości słoniowey. DanKolaDyk II, 544.
patrz: DRELOWANIE
– MINUTIES [...] DROBIAZGI fraszki bayki mała rzecz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: DROBIAZG, DROBIAZG, DROBIUZG
– HOUTARDE [...] Otis [...] DROP ptak dziki wielkości Indyka [...]. DanKolaDyk II, 131.
patrz: DROP
– SEDIMENT, qui se dit de la lie ou de la crasse qui demeure au fond d'une liqueur [...] DROZDE plugastwo osiadaiące ná spodku. DanKolaDyk II, 483.
patrz: DROZDE, DROZDZE, DROZDZIE, DROZDŻE, DROŻDZE, DROŻDŻE, DROŻDŻE
– BE'ATILLES [...] Minutiae esculentae [...] DROBKA kąski smaczne ktore kładą w potrawy iako są mleczká cielęce, grzebyki kogutow, karczochy, pistacie. DanKolaDyk I, 184.
patrz: DRÓBKA
– MARIAGE [...] ENTRE-METTEUR de mariage [...] SWAT. Druch. Dziewosłąb. Zerżec [..]. DanKolaDyk II, 237.
patrz: DRUCH, DRUH, DRUH
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DRUGI
– BALLE en termes d'Imprimerie [...] Folliculus typographicus [...] PIŁKA terminem drukarnianym, mieszek wytkany ktorym farbą biorą do nádania oney na formy, álbo na blachy. DanKolaDyk I, 166.
patrz: DRUKARNIANY
– DRZEĆ się ná skrzypcach, o tym co źle gra ná skrzypcach, iákby po uszach drapał. DanKolaDyk II, 409.
patrz: DRZEĆ SIĘ
– DOUBLER une bille au jeu du billard [...] MOCNO wydać gałkę w grze bilaru [!] áby się dwa rázy o pasy álbo brzegi obiła: Dublować. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DUBLOWAĆ
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: DUDEK
– FOUETTER [...] Une tulipe fouettér [...] Variata, ou virgata tulipa [...] TULIPAN w prążki czerwone. DanKolaDyk II, 54.
patrz: DULIPAN, TULIPAN, TULIPAN, TULIPANT
– TULIPE (Fleur qui fait comme un calyce et qui a peu d'odeur, mais fort estimée par la varieté de ses couleurs.) Tulipa, ae. TULIPAN Kwiat nákształt kielicha roznością farb známienity. DanKolaDyk II, 561.
patrz: DULIPAN, TULIPAN, TULIPAN, TULIPANT
– DOUBLE [...] LE DOUBLE d'un écrit. Apographum. RZECZ papier instrument ná dwie ręce ná drugą rękę pisany. Duplikata. DanKolaDyk I, 482.
patrz: DUPLIKAT, DUPLIKATA
– BESTISE [...] (Stupidité) [...] GŁUPSTWO durność bezrozumność. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DURNOŚĆ
– DAUBE [...] DUSZENINA sposob gotowania mięsa iákiego z winem słoniną y korzeniem dusząc. DanKolaDyk I, 411.
patrz: DUSZENINA
– LION [...] Gloriarum plenior sine virtute. [...] TYLKO go gęba: Serdyt á nie duż. Lew thorzem podszyty. DanKolaDyk II, 206.
patrz: DUŻY
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: DWA
– DUPLICITE' [...] (Objet quion voit double.) [...] DWOIENIE Dwoiący się co się dwoi w oczach álbo troi. DanKolaDyk I, 486.
patrz: DWOJENIE
– F. Szosta litera Obiecadła Czwarta z dwoygłosnych [...]. DanKolaDyk II, 1.
patrz: DWÓJGŁOSNY, DWÓJGŁOŚNY, DWÓJGŁOŚNY
– LIVRE [...] LE POIDS de cent livre [...] Dwa cetnary dwu cetnarowy [...]. DanKolaDyk II, 208.
patrz: DWUCETNAROWY
– DUUMVIR subst. (Magistrat d'une Colonie Romaine.) Duum vir. URZĄD Burmistrzowski w osadach Rzymskich Dwumąż názwany. DanKolaDyk I, 487.
patrz: DWUMĄŻ
– DEUX FOIS [...] Qui a deux ans, ou Qui est âge' de deux ans [...] Co ma dwa lata dwulatek. Dziecię w drugim roku álbo dwuroczek. DanKolaDyk I, 464.
patrz: DWUROCZEK
– HALEINE [...] COURTE HALEINE [...] Anhelation [...] DUSZNOSC Dychawiczność dychawica [..]. DanKolaDyk II, 112.
patrz: DYCHAWICZNOŚĆ
– DYCHAWICA choroba ktora się koniom przydaie [...] Ten koń zdychawiczał, dychawiczny iest, dychawy. DanKolaDyk II, 375.
patrz: DYCHAWY
– VOCABULAIRE (Dictionaire de tous les mots d'une langue). Vocabulorum index. Vocabularium. Dictionarium. WOKABULARZ Dykcyonarz słownik wszystkich słow ięzyka iákiego zebranie. DanKolaDyk II, 589.
patrz: DYKCJONARZ
– DICTIONNAIRE [...] (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium, DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DYKCJONARZ
– DICTATEUR [...] SE DICTATEUR. Dictatorius, a, um. DYKTATORSKI rządy náywyższe w Rzeczypospolitety maiący. DanKolaDyk I, 465.
patrz: DYKTATORSKI
– DIMISSOIRE [...] (lettres d'un Evesque qui permettent à un Ecclesiatique son diocesain d'estre dans un autre Diocese, ou de prendre les Ordres de quelque autre Evesque. Dimissoriae litterae [...] LIST swiadeczny od Biskupa własnego z pozwoleniem Duchowney osobie bawienia się y swięcenia w Inszey Diecezyi u inszego á nie swoiego Biskupa Dymissoryalne Listy: Listy wypuszczaiące z pod władzy swoiey. DanKolaDyk I, 469.
patrz: DYMISSORIALNY
– TARTE, ou LE SEL DE TARTRE [...] SOL winna, biały proszek ktory się koło beczek wewnątrz po wątorach robi y zostanie z win dymkowatych iáko skorupa iáka. DanKolaDyk II, 530.
patrz: DYMKOWATY
– TEPIE (Instrument de ter a trois pieds). Instrumentum terreum tripes. TRZYNOG dynareg [!] Státek [...] Stoł o trzech nogach ná ktorym wieszczkowie y Sybille siadały kiedy swe wrożby y wieszczby czynili. DanKolaDyk II, 554.
patrz: DYNAREK
– Dithyrambe [...] (Hymne à l'honeur du Dieu Bacchus, dont la maniere fut invene'e par un nommé DITHYRAMBUS) [...] DITYRAMB wiersz álbo pieśń ná część Báchusa, wynáleziona naypieuwrey przez nie iákiego Imieniem Dityramba [...] Zwáno też u Grekow samego Báchusa Dityramb że się dwa rázy rodził iáko báią. z Jowisza y Semeli. DanKolaDyk I, 475.
patrz: DYTYRAMB
– Dithyrambe [...] (Hymne à l'honeur du Dieu Bacchus, dont la maniere fut invene'e par un nommé DITHYRAMBUS) [...] DITYRAMB wiersz álbo pieśń ná część Báchusa, wynáleziona naypieuwrey przez nie iákiego Imieniem Dityramba [...] Zwáno też u Grekow samego Báchusa Dityramb że się dwa rázy rodził iáko báią. z Jowisza y Semeli. DanKolaDyk 475.
patrz: DYTYRAMB
– PLUVIER [...] DZDZOWNIK ptak bardzo do iedzenia smaczny. DanKolaDyk II, 362.
patrz: DZDZOWNIK
– FIL [...] NIC pasmo w robieniu dzianin, osnowa w tkactwie [...]. DanKolaDyk II, 31.
patrz: DZIANINA
– MARCASSIN [...] (Vn petit sanglier) [...] DZIDZEK [!] młody [...]. DanKolaDyk II, 234.
patrz: DZICZEK
– GROSSESSE [...] CIĄZA ciężarność białogłowy dzieckiem chodzącey. DanKolaDyk II, 94.
patrz: DZIECKO
– DE'CANISER [...] DZIEKANIC, Urząd Dziekański sprawować. DanKolaDyk I, 417.
patrz: DZIEKANIĆ
– DOIENNE' [...] (La dignité ou la charge de Doien.) Decanatus. DZIEKANIA Dziekaństwo dostoyność Dziekańska. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DZIEKAŃSKI
– DOIENNE' [...] (La dignité ou la charge de Doien.) Decanatus. DZIEKANIA Dziekaństwo dostoyność Dziekańska. DanKolaDyk I, 477.
patrz: DZIEKAŃSTWO
– JASMIN [...] GELSIMINUM [...] DZIELSIMIN [...] Dzielsimin cudzoziemski hiszpanski [...]. DanKolaDyk II, 137.
patrz: DZIELSIMIN, DZIELSIMIN, DZIELŚMIN, DZIELZAMIN
– DE'CAGONE [...] O DZIESIĄCIU graniach álbo rogach dziesięćgraniasty. DanKolaDyk 417.
patrz: DZIESIĘĆGRANIASTY
– DE THYM. Thyminus. DZIĘCIELINOWY szmerowy. DanKolaDyk II, 537.
patrz: DZIĘCIELINOWY
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: DZIK
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DZIKI
– COLOGUINTE [...] Colocynthis [...] ZAMORSKIE iábłko dzika bania smaku bardzo gorzkiego. DanKolaDyk I, 321.
patrz: DZIKI
– BESTIALITE. (Brutalité) [...] BESTYALSTWO nieobyczayność dzikość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: DZIKOŚĆ
– GROTTESQUEMENT [...] DZIWACKO dziwnie [...]. DanKolaDyk II, 105.
patrz: DZIWACKO
– FANTASQUE [...] Humoru przyrodzenia dziwackiego, dziwaczący, wydziwiaiący, zrzędny. DanKolaDyk II, 12.
patrz: DZIWACZĄCY
– TESTE [...] Himeryk prędko się o lada co rozgniewa dziwaczek. DanKolaDyk II, 536.
patrz: DZIWACZEK
– CAPRICE [...] Faire une chose plustôt par caprice que par une meure déliberation. Impetu quodam animi potiùs, quàm cogitatione aliquid facere. Czynić co bardziey przez dziwaczność umysłu, niż przez słuszny namysł. DanKolaDyk I, 255.
patrz: DZIWACZNOŚĆ
– EXCRESCENCE [...] MIĘSO wyrosłe, dziwe mięso [...]. DanKolaDyk I, 562.
patrz: DZIWI, DZIWY
– Guinder [...] POdnosili dach n wieży dzwigonami podważyli go drągami [...]. DanKolaDyk II, 108.
patrz: DZWIGON, DŹWIGOŃ, DŹWIGOŃ
– DanKolaDyk II, 191.
patrz: EKWATOR
– PIQUER dans les Atteliers (Celuy qui tient le rôle des ouvriers, et qui marque leur absence). Annotator. PISARZ fabryczny starszy warsztatowy co reiestra trzyma robotnikow y nieprzytomnych imiona náznacza. DanKolaDyk II, 355.
patrz: FABRYCZNY
– FABRICATION [...] FABRYKOWANIE robiennie czego, to w francuskim się niemowi tylko o robieniu pieniędzy, ále w polskim fabrykowanie bierze się w zły sposob o wszelkim podeysciu y chytrym czego knowaniu [...]. DanKolaDyk II, 1.
patrz: FABRYKOWANIE
– FABRICATEUR [..] SZTUKMAYSTER, sztuki w sobie máiący, sztuczny Fabrykuiący. Ten co knuie co potaiemnie, y wyrabia fabrykuie. DanKolaDyk II, 1.
patrz: FABRYKUJĄCY
– FACECIE [...] ZARTY mowy żartobliwe na rozweselenie y uciechę Faceycye; stare słowo [...]. DanKolaDyk II, 2.
patrz: FACEJCJA
– FAGOT [...] ON DIT figurément, Conter des fagots, des sottifès. DanKolaDyk II, 5.
patrz: FAGOT
– FIFRE [...] PISZCZAŁKA żołnierska iákiey náybardziey w záciągu niemieckim záżywaią skąd Fayfrowie to iest Piszczkowie [...] Piszczek, Fayfer. DanKolaDyk II, 30.
patrz: FAJFER
– FAUSSET [...] FALSET głos fistuła dyszkant ale zmyślony DanKolaDyk II, 18.
patrz: FALSET
– FALSET Kamień fałszywy Flus DanKolaDyk II, 114.
patrz: FALSET
– FLUSEM tez zowią álbo falsetem człowieka co się coś widzi ná pozor á w rzeczy samey niemasz nic DanKolaDyk II, 114.
patrz: FALSET
– FAUX-DIAMANT [...] FALSET Fałszywy Dyament, Kamień drogi fałszywy DanKolaDyk II, 17.
patrz: FALSET
– FAUX - BOURDON [...] terme de Musique (qu ' on appelle simplement Contre-point.) Rudior musicorum concentus. BASSY falszywe w muzyce Kontratony niezgadzaiące się z sobą. DanKolaDyk II, 17.
patrz: FALSZYWY, FAŁSZYWY, FAŁSZYWY
– FALSIFICATION [...] FAŁSZOWANIE ksiąg prawnych papierow etc [...]. DanKolaDyk II, 10.
patrz: FAŁSZOWANIE
– FALSIFICATEUR [...] FAŁSZUIĄCY korzenie y insze rzeczy [...]. DanKolaDyk II, 10.
patrz: FAŁSZUJĄCY
– HE'TEROCLITE [...] DZWIAK odludek fantástyk niedogodny [...]. DanKolaDyk II, 122.
patrz: FANTASTYK
– MINISTRE [...] MINISTER Heretycki Predykant Fararz. DanKolaDyk II, 267.
patrz: FARARZ
– Tak się nazywa [muzyka kromatyczna], gdyż Grecy noty w tey części muzyki, pisali charakterami farbowanemi, ktorą oni nazywaią Kroma to iest farba. DanKolaDyk I, 307.
patrz: FARBOWANY, FARBOWANY, FORBOWANY
– INDIGO [...] Indicum [...] INDYCH; ziele niedobrze starym znaiome Farbownik [...]. DanKolaDyk II, 155.
patrz: FARBOWNIK
– FASCINE [...] WICINY, Pęki rozg ktoremi podczas woyny rowy wypełniaią do szturmu Faszyny [...]. DanKolaDyk II, 14.
patrz: FASCYNA, FASZCZYNA, FASZYNA, FASZYNA
– HARICOT [..] Phaselus [...] BOB álbo groch Turecki; fazoli ktory iedzą gotowany y kraiany w strąkach kiedy iest młody [...]. DanKolaDyk II, 115.
patrz: FASIOLI, FASOLI, FASOLI, FASOŁY, FAZIOLI, FAZOLI
– FAUX FILLER [...] FASTRZYGOWAĆ właśnie sfastrzygować suknią prostym sciegiem szeroko dlá sprostowania [...]. DanKolaDyk II, 17.
patrz: FASTRYGOWAĆ, FASTRYGOWAĆ, FASTRZYGOWAĆ
– GOURDIN [...] Fustis [...] FASULEC kiy do fasowania walec iáki [...]. DanKolaDyk II, 92.
patrz: FASULEC
– MIGNON (Favori de quelqu'um ēn bonne part) FAWORYT kochanek [...] DanKolaDyk II, 264.
patrz: FAWORYT, FAWORYT, FOWORYT
– FAVORITE [...] FAWORYT naymilszy ulubiony kochanek Pański, wiernek faworytka kochanka [...]. DanKolaDyk II, 16.
patrz: FAWORYTKA
– FAVORISER SPRZYJAĆ faworyzować komu [...]. DanKolaDyk II, 16.
patrz: FAWORYZOWAĆ
– FI FI [...] Apage. Procul ô procul. FE FE brzydząc się czym álbo kim [...] Fe coż to záś, nieprzestaniesz tego [...]. DanKolaDyk II, 27.
patrz: FE
– ESCRIME (L'art de faire des armes.) Ars armorum ludicra. RYCERSKA náuka záżywania broni y nią robienia: szermierka, szermierstwo. Ten co uczy iák broni umieiętnie y zręcznie záżyć, iák nią robić szermierz, Fechmistrz. DanKolaDyk I, 535.
patrz: FECHMISTRZ, FECHMISTRZ, FEKMISTRZ
– PELUCHE [...] Villosa pellis. KUTNER, Felpa. Bonnet de pluche. Villosus galerus. Czapka kutnerowana felpowa. DanKolaDyk II, 342.
patrz: FELPA, FELPA, FERPA
– PELUCHE [...] Villosa pellis. KUTNER, Felpa. Bonnet de pluche. Villosus galerus. Czapka kutnerowana felpowa. DanKolaDyk II, 342.
patrz: FELPOWY
– FERIE [...] U nas Chrześcian dni powszednie w ktore żádnego święta niemasz názywaią Feryą y ták Poniedziałek w łacińskim zowią Feria secunda [...] DanKolaDyk II, 21-22.
patrz: FERIA
– FERULE [...] Ferula [...] Iużem nie iest pod karą twoią, iużem wyszedł z pod mocy twoiey z náuki twoieyt z pod feruły twoiey [...]. DanKolaDyk II, 24.
patrz: FERUŁA
– TEINDRE [...] Fárbować Fiałkowo. DanKolaDyk II, 531.
patrz: FIAŁKOWO, FIOŁKOWO, FIOŁKOWO
– FIGUERIE [...] PŁONNIK figowy, mieysce kwatera zásadzona figami, figarnia [...]. DanKolaDyk II, 30.
patrz: FIGARNIA
– HISTRION [...] KUGLARZ Figlarz, Błazen, Trefniś [...]. DanKolaDyk II, 125.
patrz: FIGLARZ
– FICTION [...] FIKCYA Inwencya Poetycka, zmyślona rzecz [...]. DanKolaDyk II, 28.
patrz: FIKCJA
– FILIGRANE [...] FILIGRANOWA robota, złotnicka w koronkę, siatkę etc. DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILGRANOWY, FILIGRANOWY, FILIGRANOWY
– TRICHEUR. Fallaciosus. OSZUST Filut Szuler. DanKolaDyk II, 555.
patrz: FILUT
– FILOU [...] Levator [...] Sycophanta SZALBIERZ, màtàcz, Figlarz, wykrętarz, pływacz rzezimieszek, oszust, filut wierutny złodziey łotr DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILUT
– ON APPELLE dans le bourlesque, chevalier d'industrie, pour dire un filon, un escroc [...] MOWIĄ w opacznym rozumieniu kawaler od dowcipu, to iest Filut oszust, ktory nie zyie tylko furfanteryą obrotem y sztukami. DanKolaDyk I, 301.
patrz: FILUT
– FILUT [...] FRIPPON [...] Nebulo [...] HULTAY, Szalbierz, oszust, Smyk, złodziey złodzieyka nic dobrego filut wierutny DanKolaDyk II, 63.
patrz: FILUT
– COQUIN [...] Du Kanże powiada że podłą łaciną kocionami zwano włoczęgow, Powsinogow, Filutow Cyganow ktory po iarmarkach biegaią y uwiiaią się rzezimieszkowie. DanKolaDyk I, 368.
patrz: FILUT
– EXCROC [...] WYŁZY-grosz. Oszust. Filut. DanKolaDyk I, 562.
patrz: FILUT
– FILOUTERIE [...] Sycophantiae [...] ŁOTROWSTWO, szalbierstwo, Filutowstwo DanKolaDyk II, 32.
patrz: FILUTOWSTWO
– FIZYONOMIKA nauka poznawania przyrodzenia y skłonności przyrodzonych iákiey osoby z poyrzenia y z składu twarzy [...]. DanKolaDyk II, 350.
patrz: FIZJONOMIKA
– MADRE' [...] Undulatus [...] Crispus [...] FLADROWATY, FLADROWATA, drzewo fladrowate słoiowate iáko náprzykład orzechowe drzewo etc. DanKolaDyk II, 218.
patrz: FLADROWATY
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: FLAGMA, FLEGMA, FLEGMA
– PLUMACEAU [....] Linamentum [...] FLEYTUCH z płotna szarpanego lub skrobanego do rany. DanKolaDyk II, 361.
patrz: FLAJTUCH, FLEJTUCH, FLEJTUCH
– TENTE faite de ligne qu'on met dans une playe. Turunda. Penicillum. FLEYTUCH do rany. DanKolaDyk II, 534.
patrz: FLAJTUCH, FLEJTUCH, FLEJTUCH
– FLANELLE [...] FLANELA wełniana materya [...]. DanKolaDyk II, 37.
patrz: FLAMELA, FLAMELA, FLANELA
– AVANTIM [...] Viticula [...] ZRAZ winney latorośli według winnicznych ktorzy sadzą w ziemi dla przyięcia Flanc [...]. DanKolaDyk I, 148.
patrz: FLANCA
– JOUEUR [...] FLECISTA, oboista, surmacz [...]. DanKolaDyk II, 173.
patrz: FLECISTA
– MATELOTE [...] RYBY Flisowskie po flisowsku przyprawione ná flis [..]. DanKolaDyk II, 242.
patrz: FLISOWSKI
– FLEURET [...] Gladius praepilatus [...] FLORET broń z guzikiem ná koncu do czwiczenia się w kunszcie Rycerskim [...]. DanKolaDyk II, 39.
patrz: FLORET
– MUSETTE[...] FUIARKA Fuiara piszczałka czyli multanki [..] Joneur de musette [..] Ten co na piszczałce pastuszey fuiarze grywa Fuiarzysta [...]. DanKolaDyk 288.
patrz: FOJARKA, FUJARKA, FUJARKA
– GALLICISME [...] FRANCUZCZYZNA expressya iáka francuskiego ięzyka własna [...]. DanKolaDyk II, 75.
patrz: FRANCUSZCZYZNA, FRANCUSZCZYZNA, FRANCUZCZYZNA
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: FRANT
– FINANSSER [...] FRANTOWSKO nieszczerze z kim poczynać obchodzić się chytrze [...]. DanKolaDyk II, 34.
patrz: FRANTOWSKO
– MANCHETTE [...] (Petit ornement de toile qu'on met au bout des manches) [...] MANKIETY u rękawow u koszul brzegi, frezy [...]. DanKolaDyk II, 228.
patrz: FREZA
– MUSETTE[...] FUIARKA Fuiara piszczałka czyli multanki [..] Joneur de musette [..] Ten co na piszczałce pastuszey fuiarze grywa Fuiarzysta [...]. DanKolaDyk 288.
patrz: FUJARZYSTA
– FONDATRICE [...] Creatrix [...] FUNDATORKA ta co zákłada [...]. DanKolaDyk II, 45.
patrz: FUNDATORKA
– MESSE [...] MSZA Fundatorska fundacyalna z fundacyi się odprawuiąca [...]. DanKolaDyk II, 256.
patrz: FUNDATORSKI
– FORFANTERIE [...] Ventosa loquacitas [...] FURFANTERYA oszustowska sprawa [...]. DanKolaDyk II, 48.
patrz: FURFANTERIA
– LAMBRISSER [...] POWLEKAC futrowac ściany [...]. DanKolaDyk II, 186.
patrz: FUTROWAĆ
– COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367.
patrz: GACH
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. DanKolaDyk I. 159.
patrz: GADANIE
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. [...] Uszy mi zmordował swoią gadatliwością. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADATLIWOŚĆ
– CAQUETEUR, subst. m. [...] Loquax, Garrulus. PLOTUCH, gaduła, co wiele gada. DanKolaDyk 256.
patrz: GADUŁA
– BABLLARD commeun substantif masc. [...] Loquaeulus. Locutuleius. [...] GADUŁA, świergot, co ustawicznie gadá, á nie mowitylko co nic potym. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADUŁA
– BABILLARDE, subst. f. [...] Loquax mulier. Garulla. Loquacúla. [...] GADUŁA, Świergotká, niewiastá gadatliwá. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GADUŁA
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: GAJOWIZNA
– GALANTERIE se dit aussi [...] GALANTERYA, zalotliwość iurność do białogłów; chciwość do kobiet záchowanie z niewiastami co się tak w dobry iáko y w zły sposob mowi. [...] ON DIT, Gagner quelque galanterie avec une femme, pour dire Quelque petite faveur de Venus, qui demande des remedes. [...] ZARAZIĆ się szpetną chorobą od niewiast, od wszeteczeństwa galanteryki nábyć ná aptekę zárobić. DanKolaDyk II, 74.
patrz: GALANTERYJKA
– GALOP, sub. m. (Allure d'un cheval qui court.) Incitatus equi cursus [...] GALOP kłus koński chod. DanKolaDyk 75.
patrz: GALOP
– BASIN, subst. masc. Espece de Futaine. Xylinum, genit. i.n. BAWEŁNICA gatunek bawełnianej materyi. DanKolaDyk 176.
patrz: GATUNEK
– BRIGNOLE f. (Sorte de prune qu'on seche et qui vient de la ville de Brignole) [...] BRYNIOLE gatunek śliw suszonych Ktore pochodzą z Brynioli miasta. DanKolaDyk 231.
patrz: GATUNEK
– NOUVELLISTE [...] NOWINIARZ Gazeciarz co wieśći zbiera y rozsyła sieiąc po świecie nowiny co było nie było. DanKolaDyk II, 302.
patrz: GAZECIARZ
– GAZETTIER [...] GAZETNIK Gazeciarz Nowiniarz ten co nowiny sieie układa y rozsyła. DanKolaDyk II, 81.
patrz: GAZECIARZ
– GAZETTIER [...] GAZETNIK Gazeciarz Nowiniarz ten co nowiny sieie układa y rozsyła. DanKolaDyk II, 81.
patrz: GAZETNIK
– GLOSSER [...] Glocire [...] GDAKAC o kurach ktore gdakaią gdy się nosić maią álbo kurczęta wodzą. DanKolaDyk II, 89.
patrz: GDAKAĆ
– GEOGRAPHIE […] OPISANIE Kraiow y rożnych części Swiata. Geografia. DanKolaDyk II, 85..
patrz: GEOGRAFIA, GEOGRAFIA, JEOGRAFIA
– GEOMETRE [...] IEOMETRA co się ná Ieometryi rozumie Mierniczy: Miernik [...]. DanKolaDyk II, 85.
patrz: GEOMETER, GEOMETR, GEOMETRA, GEOMETRA, JEOMETRA
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: GEST, GEST, GIEST, JEST
– ZBIĆ stłuc otłuc gębę pięściami. DanKolaDyk II, 367.
patrz: GĘBA
– LES OFFICIERS de la Bouche chez le Roy (sont ceux qui luy apprestent à manger.) Coqui regii, [...]. URZĘDNICY gęby, stołu, kuchni u Krola, ci co Krolowi ieść gotuią. DanKolaDyk I, 213.
patrz: GĘBA
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: GĘBA
– ZAKNĘBLOWAC knebel w gębę w prawić. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GĘBA
– MOWIĄ też o niepomiarkowanym człeku wszystko wymowi co tylko wie gęba iák rzeszoto nic w sobie nie zatrzyma. DanKolaDyk I, 214.
patrz: GĘBA
– BOUCHE cousuë (pour recommander le secret d'une chose à quelqu'un: [...]) GĘBĘ zaszyć zalecić komu sekret w czym. DanKolaDyk I, 214.
patrz: GĘBA
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: GĘBA
– JOUFFLU [...] Boucculenus [...] Qui est malis plenioribus [...] GĘBATY, pyskaty. DanKolaDyk II, 173.
patrz: GĘBATY
– BOUCHE [...] Qui a une grand bouche [...] Pyskaty gębaty co ma wielką gębę. DanKolaDyk I, 213.
patrz: GĘBATY
– ONDIT [...] Lunam allatraut [...] MOWIĄ o tych co się odkazuią y wiele gadaią: álbo gębują są to ludzie co szczekaią na Xiężyc. DanKolaDyk I,.
patrz: GĘBOWAĆ
– HABLERIE [...] CHLUBA prożna udawanie gębowanie DanKolaDyk II, 111.
patrz: GĘBOWANIE
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk 205.
patrz: GĘSTWINA
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: GLINA
– UWAGI głozy ná księgę iáką, pisma, Authora etc. Podstrzeganie, przygana lub wykład. DanKolaDyk II, 300.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– INTERLIGNE [...] GLOSSY słow kilka wpisanych między dwiema wierszami DanKolaDyk II, 167.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– GLOSE [...] Scriptoris interpretatio [...] GŁOSSA proste tłomaczenie słow czyich álbo textu iákiego Autora. DanKolaDyk II. 89.
patrz: GLOSA, GLOSA, GLOSSA, GLOZA, GŁOZA
– WYKŁADACZ ten co wykłada księgi y glosuie Tłomacz DanKolaDyk II, 479.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– GLOSSOWAC słowa y sprawy ludzkie onym przyganiać uwłaczać opacznie ie sobie brać y tłomaczyć DanKolaDyk II, 89.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– GLOSSOWAC tłomaczenie przypisać do textu iákiego Autora. DanKolaDyk II, 89.
patrz: GLOSOWAĆ, GLOSOWAĆ, GLOSSOWAĆ
– CANCELLER terme de pratique, pour dire Barrer une obligation, ou quelque acteen faisant des traits dessus. PRZEKREŚLAĆ w kratkę, słowo prawne, gluzować iakie pismo, kartę, piorem linie po nim ciągnąć. DanKolaDyk I, 250.
patrz: GLUZOWAĆ
– Cancellare [...] Gluzować zakreślać co dla zmazania mieysca iakiego DanKolaDyk I, 174.
patrz: GLUZOWAĆ
– PETITE VOIX Vox parva [...] GŁOSEK cienki subtelny głos. DanKolaDyk II 591.
patrz: GŁOSEK
– BRAILLER [...] BLAZGONIC, gadać wiele y głośno, á nie do rzeczy. DanKolaDyk I, 225.
patrz: GŁOŚNIE, GŁOŚNO
– MUGE [...] (Poisson de mer) Mugil [...] GŁOWACZ ryba. DanKolaDyk II, 287.
patrz: GŁOWACZ
– FOUILLE, subst. foem. (L'action de fouiller.) Terrae fossio, onis, f. Colum. KOPANIE rycie grzebanie szukanie gmeranie w ziemi [...]. DanKolaDyk II, 54.
patrz: GMERANIE
– E'DILE [...] Byli tákże insi Budowniczy gminni ktorych obierano z gminu pospolitego, y ktorych urząd był doglądać miar y wagi. DanKolaDyk I, 491.
patrz: GMINNY
– POURRIR, V. act. & neut.(Gaster, corrompre.) Putrefacere, (o, is, feci, factum.) Colum. GNOIC zgnoić zepsuć. POURRIR, (Se pourrir.) Putrescere. Computrescere, Exputrescere. Imputrescere, (sco, putrui.) sans supin. Putrefieri (io, is, factus sum.) GNIC zgnić psować się zepsować się. DanKolaDyk II, 375.
patrz: GNOIĆ
– SOUILLON, subst. m. & f. (Qui est mal propre, qui a ses habits plein de graisse) Vilissimus culinae minister ou spurcissimus coquorum puer, ri. m. (Il se dit par mépris des petits valets & servantes de cuisine.) KUCHTA kuchcik szurgot gnoiek nieochędożony smoluch. On a pris une souillon, pour laver la vaisselle. Sordida quasillaria recepta est ad eluenda vasa. Przyięto smolucha do kuchni. DanKolaDyk II, 509.
patrz: GNOJEK
– PROPRE se dit austi Des qualitez naturelles et nécessaires pour réussir à quelque chose. Alicui rei ou aliquid aptus. Idoneus. SPOSOBNY dobry do czego, zdać się ná co [...] Vn remede propre á faire suppurer les playes. Accommodatum remedium puri movendo. Cels. Maść do gnoienia do obierania rany [...]. DanKolaDyk II, 394.
patrz: GNOJENIE
– FUMIER, subst. m. (Excrements des bestiaux.) Fimus, i, m. et. f. Fimum, i, n. Stercus, genit. stercoris, n. Gnoy łąyno plugastwo. Fumier de pigeon. Fimus columbinus. GNOY gołębi. De brebis. Ovillus. Owcze bobki. De poule. Gallinaceus. Gnoy kokoszy. De cheval. Caballinus. Plin. Gnoy koński. D'asne. Ssininus. Plin. Gnoy ośli. Fosse à fumier, (dans les basse-cours, où l'on met pourrir le fumier.) Fimetum, i, n. Sterquilinium, ii, neut. Plin. Colum. Gnoiowsko [!]. DanKolaDyk II, 69.
patrz: GNOJEWISKO, GNOJEWISKO, GNOJOWISKO
– CLAYE, subst. f. (Ouvrage qui se fait d'osier, à plusieurs usages.) Corates, tis, f. PLECIONKA krata, robota z rokiciny do rozmaitego zażywania. DE CLAYES, Cratitius, a, um. Vitrr. KRACIASTY. Couvrir de Clayes. Cratire, (cratio.) act. acc. Plin. Okracic kratą zamknąć. Clayes à porter le fumier. Crates stercorariae, f. pl. Catul. Gnoiowki kosz do gnoiu wynoszenia. Des toits faits de clayes, ou avec des clayes. Cratibus tecta facta. Liv. Dachy kracone. DanKolaDyk I, 313.
patrz: GNOJEWKA, GNOJÓWKA, GNOJÓWKA
– COLERE [...] Zprzyrodzenia iest choleryk y wielki gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: GORĄCZKA
– COLERE [...] GNIEWLIWY, choleryczny żołci pełen popędliwy gorączka. DanKolaDyk I, 319.
patrz: GORĄCZKA
– ALOES [...] Aloe [...] ALOES Drzewo Indyńskie ktore iest barzo gorzkie y laxuiące. DanKolaDyk I, 86.
patrz: GORZKI
– TAVERNE [...] KARCZMA Gościniec Dom goscinny Austerya. DanKolaDyk II, 530.
patrz: GOŚCIENIEC, GOŚCINIEC, GOŚCINIEC
– GARGOTTE [...] KARCZMISKO puste niewygodne, chata zgniłka spruchniałka gościniec ladaiáki podrożnemu ná popas álbo nocleg przypadaiący giełda garkuchnia. Aller prendre ses repas à la gargotte. Popinari [...]. Chodziwać ná obiady do giełdy do garkuchni. DanKolaDyk II, 79.
patrz: GOŚCIENIEC, GOŚCINIEC, GOŚCINIEC
– Co zaś do L ktore znaczy pięćdziesiąt y D ktore znaczy pięćset zażywano ich bo te litery znaczyły połowę sta álbo tysiąca w charakterze Gotyckim. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GOTYCKI
– VALLÉE, Valles. DOLINA padoł. Vallée entre les montagnes. Convallis. Dolina między dwiema gorami row parowa. DanKolaDyk II, 565.
patrz: GÓRA
– JEUX [...] Niewarta gra świecy, francuskie przysłowie, to iest żál się boże y kosztu y czasu ná to łożyć z czego się nigdy niewroci. DanKolaDyk II, 141.
patrz: GRA
– CHANDELLE [...] Gra świecy nie warta, więcey straty niż zysku żal się Boże świecy. DanKolaDyk I, 281.
patrz: GRA
– GRAMMATICAL, masc. GRAMMATICALE, foem. (Qui appartient à la Grammaire.) Grammaticus, a, um. Quint. GRAMATYCKI náleżący do Gramatyki. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYCKI, GRAMATYCKI, GRAMMATYCKI
– GRAMMAIRIEN [...] Grammaticus [...] GRAMATYK umieiący álbo uczący Gramatyki. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYK
– To imię według Grammatykow iest záwsze mnieyszey álbo poiedyńczey liczby, kiedy znaczy właśnie kark u szyi, ále znacząc niewłaśnie hardość y zá ciętość iest, większey liczby. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GRAMATYK
– GRAMMAIRE [...] GRAMATYKA náuka rozmaitego nákłania [!] słow w iákim ięzyku y zgadania [!] między sobą wszystkich części wchodzących w mowę y onę skadaiących [!] porządnego y náleżytego wyrażania [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYKA
– GRAMMAIRE [...] GRAMATYKA Ksiąszka o tey nauce pisząca [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAMATYKA
– GRAIN signifie Le plus petit des poids, (dont on se sert pour peser.) Mica, ae, f. Lucr. GRAN es. naymnieysza waga w ważeniu. (Il en faut trois ponr faire une obole). Trzy esy álbo grana trzeba ná iednę babkę álbo szeląg [...]. DanKolaDyk II, 96.
patrz: GRAN, GRANUM
– GRENADIER [...] GRANADYEROWIE żołnierze, do wyrzucania, y zápalania granatow [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRANADER, GRANADIER, GRANADIER, GRANADYR, GRANATIER, GRANATYR, GRENADIER
– [...] GRANATOWE Drzewo, co iabłka granaty rodzi [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRANATOWY
– GRENADE [...] Malum granatum [...] GRANATOWE iabłko [...]. DanKolaDyk II, 100.
patrz: GRANATOWY
– ANGLE' [...] Crux è cujus angulis quatuor lilia prodeunt. GRANIASTY, GRANIASTA, iáko krzyż graniasty terminem Herbarskim z ktorego rogow wychodzą cztery lilie. DanKolaDyk I, 102.
patrz: GRANIASTY
– TRIANGLE (Figure com pise sous trois angles). Triangulum. Trigonum [...] TROYGRANIE figura o trzech graniach [...] Troygranie o iednym graniu prostym [...] TROYGRANIE o wszystkich trzech graniách rownych. DanKolaDyk II, 555.
patrz: GRANIE, GRAŃ
– FACETTE [...] Facies [...] GRANIA boki, strony [...] Dyament rznięty w grania, graniasty [...]. DanKolaDyk II, 2.
patrz: GRANIE, GRAŃ
– COTTERIE [...] BURSA sekta spolnictwo złączenie sie kilku Mieszczan kompania ktorzy się z sobą w iedney sekcie trzymaią u siebie przebywaią wzaiemnie się cieszą iadaią grywaią pospolicie z sobą. DanKolaDyk I, 377.
patrz: GRAWAĆ, GRAWAĆ, GRYWAĆ
– CHIFFRE, subst. masc. (Caractere qui sert à exprimer les nombres.) Numeri nota, ae, f. Nota arithmetica, ae, f. LICZBA charakter do wyrażenia liczby. (Le Chiffre Romain se marque par certaines lettres de l'Alphabet, comme C, D, I, L, M, V, X. Le Chiffre des Grecs se marque par des lettres de l'Alphabet Grec, Alpha, Vita, c'est à dire 1, 2. etc. Le Chiffre Arabe, ou vulgaire est ai[.]si figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. Liczba Rzymska álbo kościelna wyraża się niektoremi literami obiecadła iako C, D, I, L, M, V, X. Liczba Grecka wyraża się literami obiecádła greckiego Alpha Vita, to iest: 1, 2. Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. [...]. DanKolaDyk I, 304.
patrz: GRECKI
– ENTREGENT [...] (Un sçavoir-faire.) Scita et elegans agendi ratio. Industria. GRZECZNOSC przystoyność przyzwoitość rozeznanie przezorność. DanKolaDyk I, 520.
patrz: GRECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ, GRZECZNOŚĆ
– FREIN [...] Frenum mordere (Ciceron prend cette expression au figuré) gryść wędzidła wziąć na kieł [...]. DanKolaDyk II, 61-62.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– CORRODER [...] terme de Medecine. (Rongir petit à petit) Corrodere [...] GRYSC potrosze y powoli termin w francuskim lekarski wygryzać. DanKolaDyk I, 374.
patrz: GREŹĆ, GRYŹĆ, GRYŹĆ, GRZYŹĆ
– CLOSTURE [...] ZAMKNIĘCIE, płot, grodza, co służy do zamknięcia. DanKolaDyk I, 315.
patrz: GRODZA
– FERMETEURE [...] ZAMKNIĘCIE zamknienie, grodza, ogrodzenie, oparkanienie [...]. DanKolaDyk II, 23.
patrz: GRODZA
– OEUIL [...] OKO [...] Błonki oka. [...] Błonka gronkowata. Błonka iak paięczynka [...] Błonka siatkowa. DanKolaDyk II, 309.
patrz: GRONKOWATY
– Szczepienie tego wina przyszło z Alwerniy [...] Wino z tych gron robione nazywa się: Czarne wino, alwern albo alwernak. DanKolaDyk I, 157.
patrz: GRONO
– [...] MURMURE, (Bruit sourd et confus de plusieurs personnes.) Murmur [...] Strepitus. Fremitus [...] SZEMRANIE gadanie gruchanie między ludźmi [...]. DanKolaDyk II, 288.
patrz: GRUCHANIE
– [...] FRACAS, (brisement des choses qui se fait avec grand bruit.) Violenta rerum cum horrendo fragore fractura, ae, f. Ruina, ae, f. Cicer. TRZASK Łąm rzeczy z hałasem się łomiących. W Polskim rozmaicie się mowi łomot trzask co do drew. Brzęk co do kruszcow szkła, glinianych statkow, gruchot co do skorup orzechow kości [...]. DanKolaDyk II, 58.
patrz: GRUCHOT
– [...] GRUGER signifie simplement parmi le peuple, Manger beaucoup. Multùm mandere, (do, is, di, sum.) act. ZRZEC ieść wiele nágruchotać znacznie czego iedząc. *Il a des valets qui grugent bien. Sunt illi servi validi manducones. *Má czeladź co dobrze gruchotaią co potężnie żrą. DanKolaDyk II, 105.
patrz: GRUCHOTAĆ
– GRIGOTER, V. act. (Manger [u]n griguon, on de la croûte.) Crustulum panis rodere, (do, dis, rosi, rosum.) act. SKORKĘ chleba ieść gruchocąc, schrupać skorkę chleba. (Mot bas & du discours familier.) Słowo francuskie proste mowy potoczney. DanKolaDyk II, 102.
patrz: GRUCHOTAĆ
– GLANDULE [...] Glandula [...] GRUCZOŁEK MAŁY [...]. DanKolaDyk II, 88.
patrz: GRUCOŁEK, GRUCZOŁEK, GRUCZOŁEK
– BUBON, subst. m. (Tumeur, ou peste qui vient aux émonctoires du corps humain, à l'aine et sous les aisselles.) Bubo pestilens. Feruel. Carbunculus. Plin. DYMIENICA guz powietrze ktore się przydaie ná grucołowatych mieyscach ciała ludzkiego w łonie, y pod pachami. DanKolaDyk I, 238.
patrz: GRUCOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY
– GLANDULEUX, masc. GLANDULEUSE, foem. (Plein de glandes.) Glandulosus, a, um. Colum. GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATA. DanKolaDyk II, 88.
patrz: GRUCOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY, GRUCZOŁOWATY
– W Normandyi z iabłek trunek nazywaią iabłecznik, á trunek z gruszek gruszecznikiem zowią. DanKolaDyk I, 307.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– BERGAMOTE [...] BERGAMOTA rodzay gruszek zielonych okrągłych. DanKolaDyk I, 290.
patrz: GRUSKA, GRUSZKA, GRUSZKA
– W Normandyi z iabłek trunek nazywaią iabłecznik, á trunek z gruszek gruszecznikiem zowią. DanKolaDyk I, 307.
patrz: GRUSZECZNIK
– SIDRE (Boisson faite de pommesou de poires). Sicera. Succus é pomis expressus. ou ex piris. JABŁECZNIK Trunek z jábłek GRUSZECZNIK trunek z gruszek. DanKolaDyk II, 496.
patrz: GRUSZECZNIK
– VERD, VERTE [...] ZIELONY [...] Trawiasty. Verd de gris. Aerugo, aeruginis. Gryszpan. DanKolaDyk II, 573.
patrz: GRYNSZPAN, GRYSZPAN, GRYSZPAN
– CORROSIF [...] *Vn medicament corrosif [...] GRYZĄCY, szkodliwy. *Gryzące szczypiące lekarstwo. DanKolaDyk I, 375.
patrz: GRYZĄCY
– GRISETTE, subst. f. (Petit habit d'une étosse grise.) Vestis leucophaea, foem. GRYZETA suknia szara odzienie szarzyzna [...]. DanKolaDyk II, 103.
patrz: GRYZETA
– CORROSION [...] GRYZIENIE. (Termes de Medecine.) Terminy lekarskie. DanKolaDyk I, 375.
patrz: GRYZIENIE
– TRENCHE'E [...] Trenchèes ou Douleurs des intestins. Tormuna torsiones [...] Intestinorum dolores. Rznięcie gryzienie w żołądku [...] Rznięcie żołądka cierpieć. DanKolaDyk I, 553.
patrz: GRYZIENIE
– GRIFFONAGE, subst. m. (Mauveise écriture qu'on ne pent lire.) Litterae malè exaratae, arum, f. pl. GRYZMOLENIE ládaiakie pisanie. DanKolaDyk II, 102.
patrz: GRYZMOLENIE
– GRIFFONER, V. act. (Ecrire mal.) Malè scribere. Malè litteras exerare. GRYZMOLIC [...]. DanKolaDyk II, 101.
patrz: GRYZMOLIĆ
– MELANCHOLIĄ samą się trawić gryźć się w sobie samym ná osobności daleko od wszelkich rozrywek y zabaw. DanKolaDyk II, 301.
patrz: GRYŹĆ SIĘ, GRYŹĆ SIĘ, GRZYŹĆ SIĘ
– S'ENTRE MANGER, V. act. Se invicem vorare. act. POZERAC się wzaiemnie zobopolnie między sobą się gryść. DanKolaDyk II, 520.
patrz: GRYŹĆ SIĘ, GRYŹĆ SIĘ, GRZYŹĆ SIĘ
– PANADE (Morceau de pain bouilli dans le pet) Frustum panis jure soporatum. GRZANKI w rosole taione. DanKolaDyk II, 326.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...] Upił się iák grzanka w rosole. DanKolaDyk II, 511.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...]. DanKolaDyk II, 511.
patrz: GRZANKA, GRZANKA, GRZONKA, GRŻANKA
– LIEUTENANT de Roy [...] ADMINISTRATOR Gubernator na mieyscu Krola w kraiu. DanKolaDyk II, 203.
patrz: GUBERNATOR
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCENIE, GWAŁCENIE, GWAŁCZENIE
– VIOLATEUR [...] Violateur de la pudicité des filles, ravisseur. Pudicitiae corruptor. Gwałciciel wstydu Białogłowskiego porubnik. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCICIEL
– VIOLATRICE, Corruptrix. Przestępnica gwałcicielka występna. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁCICIELKA
– PROFANATEUR [...] Sacrilegus. Impius. BEZBOŻNY Świętokradca co rzeczy swięte gwałci. DanKolaDyk II, 391.
patrz: GWAŁCIĆ
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁT
– VIOL et mieux VIOLEMENT [...] GWAŁCENIE Pánny wstydu gwałtem odebranie gwałt. DanKolaDyk II, 585.
patrz: GWAŁTEM
– ENLEVER (Emporter, ravir.) Rapere. PORWAC brać gwałtem przez moc zábrać. DanKolaDyk I, 512.
patrz: GWAŁTEM
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: GWAŁTEM
– CLAMEUR [...] WOŁANIE gwałtu, krzyk wzywaiąc pomocy i ratunku publicznego przeciwko gwałtowi. DanKolaDyk I, 312.
patrz: GWAŁTU
– GARENT W przymierzach walnych Gwarant: nie polskie słowo. Właśniey w Polskim Zástępca Iściec do żyiszczenia obowięzuiący się [...] Mieć dobrego zástępcę Ekwitora Gwaranta [...]. DanKolaDyk II, 79.
patrz: GWARANT
– GARDE [...] UN GARDE DU CORPS [...] WARTA pokoiowa osoby Krolewskiey pilnuiąca. Gwardya [...] chorągiew Gwardyi [...] KAPITAN gwardyi. DanKolaDyk II, 77.
patrz: GWARDA, GWARDIA, GWARDIA
– Soldat du Regiment des Gardes. Praetorianum, on miles praetorianus. Gwardyak Zołnierz z pod Gwardyi. DanKolaDyk II, 425.
patrz: GWARDIAK
– GWAREK co koło soli w robi w szybach solnych Gornicy. DanKolaDyk II, 476.
patrz: GWAREK
– BARBOUILLEUR [...] Fuscator [...] GWAZDACZ co szczotką maluie y ściany farbą iaką maże. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDACZ
– ON DIT ironiquement [...] MOWI się ná pośmiewisko o partaczu malarzu prosty gwazdacz, co grę piłki iasno maluie. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDACZ
– BARBOUILLER [...] oblinere [...] MAZAC gwazdać pomalować poprostu Kwaczem iákim, farbą powlec. DanKolaDyk 171.
patrz: GWAZDAĆ
– BARBOUILLER [...] Multa scripsit perversè et insulse [...] GWAZDAC mazać mowi się w wyrozumieniu niewłasnym, o pracach rozumu, y o sławie. Ten Autor wiele papieru pogwazdał wiele ladaczego popisał. DanKolaDyk I, 172.
patrz: GWAZDAĆ
– SIFFLEMENT. Sibilus, sibili, sibilum. SWISZCZENIE Świstanie sykanie gwizdanie DanKolaDyk 496.
patrz: GWIZDANIE
– HIPPOTAME [...] KON wodny [...] Ma mieć kopyto rozkroione iák u wołu [...] grzywę szerść końską, kły iák u odyńca ále nie ták ostre. DanKolaDyk II, 124.
patrz: HODYNIEC, ODYNIEC, ODYNIEC
– VASSELAGE, subst. masc. Clientela, ae, foem. HOŁDOWNICTWO Maństwo. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDOWNICTWO
– VASSAL, subst. masc. (Mot gothique qui vient de WASSEL et se dit au plurier VASSAUX.) Vassalus, vassali, m. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik. (Ce mot signifie celui qui tient quelque fief à soy & hommage, sujet de quelque Souverain. Cliens, entis, masc.) Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDOWNICZY
– VASSAL [...] WAZAŁ hołduiący komu z Páństwa y kraiu swego. DanKolaDyk II, 566.
patrz: HOŁDUJĄCY
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: HULTAJ, HULTAJ, ULTAJ
– COQUINAILLE [...] HULTAYSTWO słowo wzgardy ná bandę álbo kilkunastu hultayow. DanKolaDyk I, 368.
patrz: HULTAJSTWO, HULTAJSTWO, ULTAJSTWO
– Arabowie przyznaią że liczbę swoię maią od Indyanow, y nazywaią ie Figury álbo charaktery Indyiskie. DanKolaDyk I, 304.
patrz: INDYJSKI
– EXAMINATEUR [...] EXAMINATOR Inkwizytor z urzędu [...] EXAMINATOR co z náuki y zdolności examinuie kogo. DanKolaDyk I, 560.
patrz: INKWIZYTOR
– MELONIERE [...] INSPEKT grzęda robiona ná melony zágon sypany [...]. DanKolaDyk II, 249.
patrz: INSPEKT
– IOEUR [...] MUZYKANT ná instrumentach rożnych graiący, instrumentalista. DanKolaDyk II, 164.
patrz: INSTRUMENTALISTA
– INSTIGATRICE [...] PODSZCZUWACZKA podbudzicielka instygatorka [...]. DanKolaDyk II, 163.
patrz: INSTYGATORKA
– INTERMEDE [...] INTERMEDIUM część áktu sceny między Aktami wyprawuiaca się. DanKolaDyk II, 167.
patrz: INTERMEDYJUM
– INTERVENTION INTERWENCYA indykcya do sprawy [...]. DanKolaDyk II, 168.
patrz: INTERWENCYJA
– INTONATION [...] INTONOWANIE Pieśni psalmu záczęcie tonu [...]. DanKolaDyk II, 169.
patrz: INTONOWANIE
– LIBRAIRE ... Une LIBRAIRE [...] KSIĘŻNICZKA, księżnika żona Introligatorka. DanKolaDyk II, 200.
patrz: INTRELIGATORKA, INTRELIGATORKA, INTROLIGATORKA
– COPIE [...] EXEMPLARZ po Drukarsku álbo Introligatorsku iest oryginał księgi do drukowania álbo oprawy. DanKolaDyk I, 367.
patrz: INTROLIGATORSKI
– LIBRAIRE [...] KSIĘŻNICTWO Introligatorstwo. DanKolaDyk II, 200.
patrz: INTROLIGATORSTWO
– INTRUS [...] Obreptus [...] WLAZ intruz ten co ukradkiem wchodzi wmyka się wkrada się [...]. DanKolaDyk II, 170.
patrz: INTRUZ
– Intrygant nátręt wścibski co się we wszystko wmięsza y wda w każdą rzecz. DanKolaDyk II, 520.
patrz: INTRYGANT
– INTIMER [...] Wydać stronie pozwy do sądu wyższego prozekucye terminy [...] Intymować pozwy [...]. DanKolaDyk II, 169.
patrz: INTYMOWAĆ
– ENSTICELANT [...] ISKRZĄCY się Blásk światło z siebie iák Iskierki wydaiący [...]. DanKolaDyk I, 550.
patrz: ISKRZĄCY SIĘ
– ESTINCELLER [...] Oczy mu się iskrzą, z oczu mu skry lecą sypią się [...] ISKRZENIE się oczu. DanKolaDyk I, 551.
patrz: ISKRZENIE SIĘ
– JETTER du feu [...] OGIEN rzucac iskrzyć się iako dyamenty [...]. DanKolaDyk II, 140.
patrz: ISKRZYĆ SIĘ
– Nudam et appertam veritatem proferre. SZCZERĄ samą prawdę istną opowiadać. DanKolaDyk II, 303.
patrz: ISTNY
– EXEMPT [...] Wolny od iścia ná woynę od wyprawy woienney [...]. DanKolaDyk I, 564.
patrz: IŚCIE
– Iść ná potrzebę wielką [...] na wielki [...] stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: IŚĆ
– Iść [...] ná potrzebę mnieyszą [...] ná mały stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: IŚĆ
– GARÇON de la chambre [...] CHŁOPIEC izdebny pokoiowiec. DanKolaDyk II, 76.
patrz: IZDEBNY
– GRENADE [...] Malum granatum [...] GRANATOWE iabłko [...]. DanKolaDyk II, 100.
patrz: JABŁKO
– COMESTIBLE [...] IADALNY, álbo co się iada, co ieść można. DanKolaDyk I, 323.
patrz: JADALNY
– LITS [...] ŁOSZKA stołowe iádalne około stołow stawiane łoszka czyli kanapy u dawnych ná ktorych legali do iádania. DanKolaDyk II, 207.
patrz: JADANIE
– MENDIER [...] ZEBRAC z torbą chodzić po iáłmużnie. DanKolaDyk II, 251.
patrz: JAŁMUŻNA
– Cordus agnus. Baranek iarlaczek [...]. DanKolaDyk II, 469.
patrz: JARLACZEK
– MAILLEURE [...] Varia macula [...] IARZĘBACIZNA pstrociny odmiany ná pierzu ptakow myśliwskich [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: JARZĘBACIZNA
– CORME [...] Sorbium [...] IARZĘBINA owoc, iagody bardzo przykre. DanKolaDyk I, 370.
patrz: JARZĘBINA
– GELINOTTE [...] Gallina silvestris [...] KOKOSZKA leśna iárzębka [...]. DanKolaDyk II, 82.
patrz: JARZĘBKA
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iárzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: JARZMO, JARZMO, JARŻMO
– FRESNE [...] DE FRESNE Fraxinus [...] IESIONOWY Z Iesi9nu [...]. DanKolaDyk II, 62.
patrz: JASIENIOWY, JASIENOWY, JASIONOWY, JESIENOWY, JESIONOWY, JESIONOWY, JESSIONOWY, JESZONOWY, JOSIONOWY
– FRESNE [...] Fraxinus [...] IESION drzewo Iesionowe [...]. DanKolaDyk II, 62.
patrz: JASION, JESION, JESION
– HIRONDELLE [...] IASKOŁCZY [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: JASKÓŁCY, JASKÓŁCZY, JASKÓŁCZY, JASKUŁCZY
– BIGARRURE [...] IASKRATOSC, złe wydanie farb ktore się z sobą nie zgadzaią. DanKolaDyk I, 197.
patrz: JASKRATOŚĆ
– CRE'CHE ... ZŁOB, iasła gdzie ieść daią y siano zakładaią dla bydląt. DanKolaDyk I, 396.
patrz: JASŁA
– CHEVAL [...] Iasnobiały [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOBIAŁY
– CHEVAL [...] Iasno cisawy [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOCISAWY
– CHEVAL [...] Iásno gniady [...]. DanKolaDyk I, 299.
patrz: JASNOGNIADY
– IASPE [...] DE IASPE [...] IASPIZOWY [...] IASPIZOWAC polor y glanc iáspiszowy dawać. DanKolaDyk II, 137.
patrz: JASPIZOWAĆ
– DE BOUCHER qui concerne le bucher.) RZEZNICZY, Rzeźnicki. Un estable de boucher [...] Iátka Rzeźnicka, stoł rzeźniczy. DanKolaDyk I, 214.
patrz: JATKA
– EXCULCE'RATION [...] IĄTRZENIE záiątrzenie [...]. DanKolaDyk I, 568.
patrz: JĄTRZENIE
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: JEDEN
– CONCILIATRICE [...] IEDNACZKA ta co strony iedna między sobą. DanKolaDyk I, 339.
patrz: JEDNACZKA
– EVACUATION [...] EWAKUACYA y insze słowa ktorych W iest dwoygłośną literą á nie wokalą, to iest iednogłośną, ktore znaydziesz po tym słowie EVXIN. DanKolaDyk I, 557.
patrz: JEDNOGŁOSNY, JEDNOGŁOŚNY, JEDNOGŁOŚNY
– CONSONNE, ou CONSONNANTE [...] DWOY głosna litera ktora głosu niewydaie niebrzmi nie może być wyrażona chyba złączona zliterą samo przez się brzmiącą álbo iednogłosną. DanKolaDyk I, 354.
patrz: JEDNOGŁOSNY, JEDNOGŁOŚNY, JEDNOGŁOŚNY
– MAIN [...] O IEDNEY ręce iednoręki. DanKolaDyk II, 220.
patrz: JEDNORĘKI
– HIERARCHIQUE [...] IERARCHICZNY [...]. DanKolaDyk II, 124.
patrz: JERARCHICZNY
– MARTINET [...] Cypselus [...] JERZYK Ptak [..]. DanKolaDyk II, 240.
patrz: JERZYK
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: JEŚĆ
– FRAMBOISIER [...] Rukus Idaeus [...] MALINOWA Ieżyna krzew krzak malinowy [...]. DanKolaDyk II, 59.
patrz: JEZINA, JEZYNA, JEŻYNA, JEŻYNA
– HE'RISSER [...] NAIEZAC, Ieżyć od strachu. DanKolaDyk II, 120.
patrz: JEZYĆ, JEŻYĆ, JEŻYĆ
– CONTREPOIL [...] Vn esprit á contrepoil, Vn esprit malfait, ou de travers [...] Mowią też niewłaśnie: umysł pod włos ieżowaty niedobrze pomiarkowany ná opak rozum, na bakier w głowie. DanKolaDyk I, 363.
patrz: JEŻOWATY
– D'ARBOISIER [...] Arbuteus [...] IEZOWKOWY. DanKolaDyk I, 123.
patrz: JEŻÓWKOWY
– SANGLOT [...] ŁKANIE, szlochanie, ięczenie, płacz [...] Ięczenia czynić, płakać, nárzekać. DanKolaDyk II, 472.
patrz: JĘCZENIE
– LAMIE [...] ON APPELLE aussi Lamies [...] STRZYGI Iędzy Czarownice. DanKolaDyk II, 186.
patrz: JĘDZA, JĘDZA, JĘDŻA
– FLAGORNEUR [...] Delator adulatorius ZAUSZNIK, plotka, ięzor, podchlebca, wiernek, trzecie oko [...]. DanKolaDyk II, 36.
patrz: JĘZOR
– PARER [...] WYPRAWOWAĆ skory iuchtować [...]. DanKolaDyk II, 329.
patrz: JUCHTOWAĆ
– BALLOT [...] PAKA tłomok, iuk, pudło towarow w kupę ułożonych. DanKolaDyk I, 167.
patrz: JUK, JUKA
– [...] SCHOWAY się z tą Iunakieryą z temi groźbami [...]. DanKolaDyk II, 434.
patrz: JUNAKIERIA
– LASCIVEMENT [...] ROSPUSTNIE swywolnie iurliwie [...]. DanKolaDyk II, 190.
patrz: JURLIWIE
– FEMME [...] Męszczyzna jurny jurliwy gorący do kobiet rospustny swywolny [...]. DanKolaDyk II, 20.
patrz: JURLIWY
– FEMME [...] Męszczyzna jurny jurliwy gorący do kobiet rospustny swywolny [...]. DanKolaDyk II, 20.
patrz: JURNY, JURNY, JURZNY
– ADVOCASSER ou AVOCASSER [...] Causas dicere. JURYSTOWAC Patronizować stawać w sprawach u sądu. DanKolaDyk I, 49.
patrz: JURYSTOWAĆ
– CORNETTE [...] KORNET [...] To słowo przed tym się mowiło o wszelkim ná głowę ubraniu álbo nákryciu, y ták mowiono kornet Mniski za kaptur, kornet Iurystowski y Doktorski kaptur ktory przedtym brali ná głowę ná formę dwoch rożkow. DanKolaDyk I, 371.
patrz: JURYSTOWSKI
– COULIS [...] IUSZKA przez worek álbo sito cedzona z mięsa gotowanego. DanKolaDyk I, 382.
patrz: JUSZKA
– ENTRDEUX [...] SRZODEK mieysce między dwiema rzeczami wesrzodku. [...] Srzodek przez poł káblonu sztuka przez poł między łopatkami. DanKolaDyk I, 519.
patrz: KABLION, KABLON, KABLON, KABŁON
– Vn CAFFÈ,[...] Thermopolium,ii,n. KAFARNIA mieysce gdzie ná kaffę chodzą lub ná insze ciepłe trunki.[...] Zdawna mieysce gdzie trunki ciepłe szynkowano w Rzymie ták się nazywało.[...] Establir un caffé. Thremopolium instruere. Kaffarnią wystawić otworzyć. DanKolaDyk I, 244.
patrz: KAFARNIA, KAFARNIA, KAFFARNIA
– POIX [...] SMOŁA żywica Dziegieć. [...] SMOŁA biała Burgundyiska smoła kalefonia. DanKolaDyk II, 366.
patrz: KALEFONIA, KOLOFONIA, KOLOFONIA
– SOUFFLEUR [...] KALKANCISTA do miechow organowych. DanKolaDyk II, 508.
patrz: KALKANCISTA
– Qui a une grosse bed aine. Ventriosus, i. Kałduniasty Brzuchaty co ma brzuch wielki. DanKolaDyk I, 187.
patrz: KAŁDUNIASTY
– GAMACHES, subst. f . (Covuerture - de toile dont on se convre les jambes, pour conserver ses bas.)Ocreae lineae,arum, f. plur. KAMASZE płocienne obuwie ná nogę dlá ochrony pończochow ná golenice obow. na nogi podrożny,żołnierski. DanKolaDyk II, 75.
patrz: KAMASZ
– CAMELOT, subst. m. (Etoffe faite de poil de chèvre on de bouc.) Contextumcaprinum, i, n. KAMLOT Materya z kameli to iest wełny koźey robiona. DanKolaDyk I, 248.
patrz: KAMELA
– CAMELOT, subst. m. (Etoffe faite de poil de chèvre on de bouc.) Contextumcaprinum, i, n. KAMLOT Materya z kameli to iest wełny koźey robiona. DanKolaDyk I, 248.
patrz: KAMLOT, KAMLOT, KAMŁOT
– CAMPANE, subst. f. (Crespine de soye, d'or et d' argent.) Finbria serica, aurer, argentea, ae, f. KAMPANKA brzeg koronka z iedwabiu, ze srebra lub z złota. DanKolaDyk I, 249..
patrz: KAMPANKA
– GONDOLIER [...] Cymbae ductor [...] Barkanierowie Przewoźnicy na kanałach Weneckich. DanKolaDyk II, 90.
patrz: KANAŁ
– PETIT CONDUIT, Canalicula, ae, f. [...] Canalicus [...] MAŁY Kanałek, upustek. DanKolaDyk I, 342.
patrz: KANAŁEK
– CELLERIERE subst. foem. (Cell qui a soin des provisons d'un Monastere de Filles.) Cellaria, Cellariae, foem. KANAPARKA. DanKolaDyk I, 270.
patrz: KANAPARKA
– CELLERIER, subst. m. mot d'usage dans les Monastere pour Celuy qui a soin des provisions d'un Convent. Cellarius, ii, m. Obsonator, ori, m. [...] KANAPARZ słowo záżywane w Klasztorach Mnichow, ten co ma starania o żywności Klasztorney. DanKolaDyk I, 270.
patrz: KANAPARZ
– LE PALAIS [...] Homme de Palais. Homo sorensis [...] Człowiek grodzki do sądu do urzędu náleżący sędzia lub Pisarz lub Pátron, lub Káncelarzystowie. DanKolaDyk II, 325.
patrz: KANCELARYSTA, KANCELARYSTA, KANCELARZYSTA
– NOEL [...] ROTUŁY Pieśni o Bożym Narodzeniu Kantyczki. DanKolaDyk II, 298.
patrz: KANTYCZKA
– SONDE, [...] SZPALET kannula Cerulicka do ran. [...]Kánulę w Meat wprowadzić kędy uryna odchodzi. DanKolaDyk II, 504.
patrz: KANULA
– CANEVAS subst. m. [...] KANWA Płotno rzadkie zgrzebne do roboty wyszywaney. DanKolaDyk I, 251.
patrz: KANWA
– CHAPIER, subst. m. (Chantre, qui porte ia chapedans l'Eglise.) Cantor trabeatus, genit. cantoris trabeati, masc. KAPNIK śpiewak w kapie Kościelney. DanKolaDyk I, 286.
patrz: KAPNIK
– CORRIGER, [...] Castigare. Punire. POPRAWIAĆ karczyć strofować karać. DanKolaDyk I, 374.
patrz: KARCIĆ, KARCIĆ, KARCZYĆ
– DE CENSEUR. Censorius, a, um [...] CENZOROWY, karczący, przyganiający. DanKolaDyk I, 271.
patrz: KARCZĄCY
– CENSURE, (Réprehension, critique.) Ceosura. Reprehensio. Correctio. [...] CENZURA, Przyganá, poprawienie strofowanie karczenie. DanKolaDyk I, 271.
patrz: KARCZENIE
– Carcasse, Espece de Bombe dans l'Artilerie, compossée de plusieurs cercles de fer en forme d'une carcasse, qu'on remplit de grenades [et] ferrailles.) Tormentumcirculis ferreis compactum [et] fartum ignibus, i, neut. KARKASSA; Kształt Bomby w Zbroiowni z kilku obręczy żelaznych złożoná nákształt żeber w ciele ktorą nakładaią granatami y zieleźcami. DanKolaDyk I, 258.
patrz: KARKAS, KARKASA
– CAROLUS, subst. m. (Monnoye hors d'usage, qui valoit dix deniers.) Caroleus, ai, m. (on sons-etend nummus.) KAROL Moneta ktora wyszła z używania ważaca dziesięć poczwornych groszy. ON DIT proverbialement d'un homme riche, Il bien des carolus. Multarum rerum dives. Hor. MOWIĄ przysłowiem o człowieku bogatym, ma wiele Karolusów. DanKolaDyk I, 259.
patrz: KAROL
– CAROLUS, subst. m. (Monnoye hors d'usage, qui valoit dix deniers.) Caroleus, ai, m. (on sons-etend nummus.) KAROL Moneta ktora wyszła z używania ważaca dziesięć poczwornych groszy. ON DIT proverbialement d'un homme riche, Il bien des carolus. Multarum rerum dives. Hor. MOWIĄ przysłowiem o człowieku bogatym, ma wiele Karolusów. DanKolaDyk I, 259.
patrz: KAROLUS
– MAISTRE [...] Maistre Boueux [...] Curatot cloacarum [et] sordium urbis. Karownik co błoto śmiecie gnoie po miastach z ulic wywozi. DanKolaDyk II, 223.
patrz: KAROWNIK
– CARTIER, subst. m. (Qui fait des cartes.) Chartarius, ii, m. KARTARZ co karty robi DanKolaDyk I, 262.
patrz: KARTARZ
– DE' BAUCHE' au jeu, (Qui jouë avec excès.) [...] KÀRTOWNIK szuler kostera gracz. DanKolaDyk I, 414.
patrz: KARTOWNIK
– JOUEUR [...] GRACZ kostera kartownik. DanKolaDyk II, 173.
patrz: KARTOWNIK
– FAMINE, subst. foem. (Disette generale de fruits et de bled.) Fames, is, foem. Cic. GŁOD karystia powszechna. DanKolaDyk II, 11.
patrz: KARYSTIA
– BESOIN, subst. m. (Manque, disette dequelque chose) Opus, Cic. POTRZEBA, niedostatek czegoś, karystyá. DanKolaDyk I, 191.
patrz: KARYSTIA
– VIVRES [...] PROWIANT roczny ná cały rok opatrzenie żywnośći, *Chartésdes vivres. Annonae caritas. Cic. *Kárystya drogość drożyzna [...]. DanKolaDyk II, 588.
patrz: KARYSTIA
– S'EFFORCER, V. neut. (Employer ses forces à une chose.) Conari. Contendere. Cic. USIŁOWAC siłami o co się starać silić się kasać się mocno sadzić się. DanKolaDyk I, 493.
patrz: KASAĆ SIĘ
– JAMBE [...] NOGI przysłowiem. [...] Faire selon la jambe, le pied. Suo se modulo ac pede metiri. Hor. Według nogi krok czynić, nád siły swoie się nie kasać. DanKolaDyk II, 136.
patrz: KASAĆ SIĘ
– GLAUCOMA, subst. masc. terme de medecine, (C'est une maladie des yeux, lorsque l'bumeur crystalline devient d'une couleur verdoyante, ou azurée.) Glaucoma, atis, neut. Glaucoma, ae, foem. Glaucomatum, i, neut. [...] KATARAKTA oka záyście, modrzeniec ná oku choroba. DanKolaDyk II, 88.
patrz: KATARAKT, KATARAKTA
– BRODEQUINS (Sorte de supplice.) Cothurni (quibus nocentium cura premuntur.) KATOWSKIE buty, męka. [...] Daią te buty ná nogi złoczyńcy ktory się przyznać niechce, áni swoich pomocnikow, á to się dzieie deskami mocnemi ktore klinami wbiiaią mu ná nogi. DanKolaDyk I, 233.
patrz: KATOWSKI
– ESTOUPPE D'E'TOUPPE [...] Maillet à bati l'étouppe. Malleus stuparius [...] Kilofy dębowe do tłuczenia konopi álbo lnu z moczydła to iest z wody wyiąwszy przed międleniem. DanKolaDyk I, 552.
patrz: KILOF
– HERGNE [...] KIŁA choroba puchlina macherzyny, álbo iądrow wypuklina. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁA
– Kiły dostałem dlá przysługi twoiey od biegania. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁA
– DESCENTE de boyau [...] WYPUKLINA, kiła, kiedy wnętrzności wypadaią w macherzynę. DanKolaDyk I, 225.
patrz: KIŁA
– HERGNE [...] Kiłowaty wypukły. DanKolaDyk II, 120.
patrz: KIŁOWATY
– HYDROCELE [...] Qui a une hydrocele. Hydrocelicus [...] Kiłowaty. DanKolaDyk II, 135.
patrz: KIŁOWATY
– ROMPU (Qui a une hernie on une descent de boyaux). Ramicosus [...] KIŁOWATY rupturę mający. DanKolaDyk II, 459.
patrz: KIŁOWATY
– CLAVIER [...] KLAWIATURA rząd tanjęntu u organ na ktorym graią palcami przyciskaiąc. DanKolaDyk I, 313.
patrz: KLAWIATURA
– Clavessin [...] KLAWIKORD Klawicymbał instrument muzyczny z klawiaturą y stronami do grania. DanKolaDyk 313.
patrz: KLAWICYMBAŁ
– CLAVESSIN [...]KLAWIKORD Klawicymbał instrument muzyczny z klawiaturą y stronami do grania. DanKolaDyk 313.
patrz: KLAWIKORD, KLAWIKORD, KLAWIKORT
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II,164.
patrz: KLAWIKORDZISTA
– Klawisze [...] Rury piszczałki organki u organ [...]. Miechy u organ. DanKolaDyk 318.
patrz: KLAWIS, KLAWISZ, KLAWISZ
– MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.
patrz: KNEBEL
– GALANTISER [...] Niewiast, kobietek patrzyć DanKolaDyk II, 74.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– CONTER [...] MOWIĄ ieszcze prawić kobietce iákiey zálecać się iey w zły sposob. DanKolaDyk I, 358.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– DAMERET [...] GALANT ten co się wytwornie stroi áby się umizgał y upodobał kobietkom. DanKolaDyk I, 408.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– FEMMELETTE (petite femme qui n'est pas autrement considerable) [...] KOBIECINA kobietka niewiastka podła niewiasta kobiecisko DanKolaDyk II, 20.
patrz: KOBIETKA, KOBIETKA, KOBITKA
– CORNE-MUSE ... KOBZA, dudy, instrument [!] do grania prosty chłopski, dutki pastusze multanki. DanKolaDyk I, 371.
patrz: KOBZA
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: KOLĘDA
– ESTRE'MER [...] KOLĘDOWAC, kolędę obchodzić dawać odbierać chodzić z kolędą álbo po kolędzie. DanKolaDyk I, 554.
patrz: KOLĘDA
– COUVENT [...] KONWENT zgromadzenie całe Zákonnikow iednego Klasztora. DanKolaDyk I, 391.
patrz: KONWENT
– COUVENT [...] Konwent Zákon Mnichow álbo Mniszek. DanKolaDyk I, 391.
patrz: KONWENT
– CONVICTION [...] KONWIKCYA Dowod niezbity w rzeczy iákiey ktorey kto przeczy. DanKolaDyk I, 366.
patrz: KONWIKCYJA
– DE'FERRER [...] Un cheval deferré [...] Koń odkuty, bez podkow, bossy. DanKolaDyk I, 429.
patrz: KOŃ
– COURBETTE [...] MOWIĄ niewłaśnie kazać komu chodzić w korwety, po swoiey woli go gdzie zażywać iák się podoba. DanKolaDyk I, 386.
patrz: KORWETA
– HELLESPONT [...] MORZE Carogrodzkie koryto morskie, morze korytem ciasno idące pod Carogrodem. DanKolaDyk II, 49.
patrz: KORYTO
– LIT [...] Łoże rzeki, Kanał, row koryto ktorym płynie. Rzeka tok. DanKolaDyk II, 207.
patrz: KORYTO
– COSMOGRAPHE, subst. m. [...] Qui mundum describit. Cosmographus, phi, masc, TEN uczy nauki Opisania y położenia roznych stron świata Kosmograf. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAF
– Te ostatnie słowo to iest Cosmographus áni w greckim się nieznayduie, iáko też y to Kosmografia. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFIA
– COSMOGRAPHIE, subst. f. [...] Mundi descriptio, onis, foem KOSMOGRAFIA Nauka opisania świata. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFIA
– COSMOGRAPHIQUE. adject. m. et f. [...] Ad Mundi descriptionem pertineus, entis, omn. gen. Cosmographicus, a, um. KOSMOGRAFICKI należący do kosmografii náuki opisania Swiata. DanKolaDyk I, 375.
patrz: KOSMOGRAFICKI
– CROUPPIER [...] KOSTERA wspolnik graczow w grze iákiey. DanKolaDyk I, 402.
patrz: KOSTERA, KOSTERA, KOSTYRA
– Acolythe [...] Acolythus [...] AKOLIT sługa kościelny ktory odprawuie powinność pierwszego święcenia między czterema święceniami mnieyszemi w Kościele. DanKolaDyk I, 35.
patrz: KOŚCIELNY
– ANTYFONARZ, księga Kościelna gdzie sq spisane Antyfony do śpiewania [...] Termin Kościelny. DanKolaDyk I, 106.
patrz: KOŚCIELNY
– SIEŃ kościelna kruchta Bábiniec. DanKolaDyk .
patrz: KOŚCIELNY
– Barbe de chevre. Aruncus [...] Kozia broda. DanKolaDyk I, 302.
patrz: KOZI
– GEOGRAPHE, subst. m. [...] Qui terram describit. Qui de situ terrae scribit. Gegraphus, masc. [...] KRAIOPIS co się zna o opisaniu y położeniu Kraiow. DanKolaDyk II, 85.
patrz: KRAJOPIS
– DE CROCODILE [...] ON APPELLE Des larmes de crocodile, (des larmes feintes [et] trompeuses) Lacrymae crocodilinae. FICTAE LACRIMAE. ŁZY krokodylowe zmyślone, zdradliwe, nieszczere. DanKolaDyk I, 400.
patrz: KROKODYLOWY
– LARME [...] ON APPELLE proverbialement, Des larmes de crocodile, des larmes feintes [...] ŁZY KROKODYLOWE zmyślone [...] Płakać kogo łzami krokodylowemi. DanKolaDyk II, 189.
patrz: KROKODYLOWY
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: KROPLA
– KROTOFILNE, zápłátá od mieysca od widoku ná komedyi. DanKolaDyk 469.
patrz: KROTOFILNE
– COMPERE [...] Mowią krotofilnie o człowieku obrotnym y biegłym w rzeczach swoich: Jest to kmotrek. DanKolaDyk 331.
patrz: KROTOFILNIE
– COMIQUEMENT [...] (d'un air comique.) Comice [...] KROTOFILNIE, postawą krotofilną. DanKolaDyk I, 324.
patrz: KROTOFILNIE
– BOUFFON [...] (Comedien, Farceur qui divert le public par ses plaisanteries [...] KUGLARZ trefniś krotofilnik co żartami swemi wszystkim rozrywkę czyni. DanKolaDyk 216.
patrz: KROTOFILNIK
– E'DILE [...] Byli u Rzymian Budowniczy krzesłowi bo mieli prawo zásiadać w krzesłach z słoniowey kości z drugie,mi urzędnikami wyższemi w Senacie. DanKolaDyk I, 491.
patrz: KRZESŁOWY
– ANGLE' [...] Crux è cujus angulis quatuor lilia prodeunt. GRANIASTY, GRANIASTA, iáko krzyż graniasty terminem Herbarskim z ktorego rogow wychodzą cztery lilie. DanKolaDyk I, 102.
patrz: KRZYŻ
– WALET ou Enfant de cuisine. Puer coquorum. Minister culinarius. KUCHENNY Posługacz, chłopiec kuchenny, kuchta. DanKolaDyk II, 564.
patrz: KUCHENNY
– BOUCHE [...] ALLER à la bouche, c'est à dire aux Cuisines du Roy. Ad culinam regiam ire. CHODZIC do kuchni, do stołu Krolewskiego, żyć z kuchni Krolewskiey. DanKolaDyk I, 213.
patrz: KUCHNIA
– CHEVROTIN [Pean de chevreau préparée.] Pellicula hoedina, f. Cicer. KOZŁOWA Skorka wyprawna, Kurdwan. DanKolaDyk .
patrz: KURDWAN, KURDWAN, KURDYBAN
– TRAITTER (Pancer ou Penser un malade) […] Curare […] Traitter une maladie. Curationem morbo adhibere. Kurować chorobę iáką. […] Opatrywać ranę kurować ránę iáką. DanKolaDyk II, 549.
patrz: KUROWAĆ
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: KURZYĆ
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: KWIATEK
– DU LABYRINTHE. Labyrintheus [...] LABIRYNTOWY DanKolaDyk II, 183.
patrz: LABIRYNTOWY
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: LADAJAKO, LADAJAKO, LEDAJAKO
– LAMENTATION [...] Puścić się w płacz lamenta szlochanie ryczenie iák baba. DanKolaDyk II, 186.
patrz: LAMENT
– TRESOR LES CHARTRES [...] Tabularium. [...] Skarbiec ná papiery y dokumenta prawne Kancellarya Lamuz domowy DanKolaDyk II, 554.
patrz: LAMUS, LAMUS, LAMUZ, LEMUS, LIAMUS
– DON, (Largesse que les Princes faisoient anciennement aux soldats) Donativum [...]. DONATYWA Largicya między woysko uczyniona. DanKolaDyk I, 479.
patrz: LARGICYJA
– BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
patrz: LAS
– GRESLE [...] Lasko nogi, cienkich nog. DanKolaDyk II, 101.
patrz: LASKONOGI
– CANNELER une colonne ou outre chose [...] LASKOWAC Słup iaki rznąć go w rowki wydrożane od gory do dołu po całym słupie do kołá. DanKolaDyk I, 252.
patrz: LASKOWAĆ
– BOIS [...] Kochaiący się w borach, w lasach, leśny, Lasota. DanKolaDyk I, 205.
patrz: LASOTA
– GERME [...] RODZENIE puszczanie się z nasienia latoroślka, kiełek DanKolaDyk II, 85.
patrz: LATOROSKA, LATOROSŁKA, LATOROSŁKA, LATOROŚLKA
– AZURER [...] LAZUROWAĆ, modrą farbę dawać. DanKolaDyk I, 158.
patrz: LAZUROWAĆ
– VERMEIL [...] VASE de vermeil doré. Vas ex argento inaurarum. NACZYNIE Lázurowane. DanKolaDyk II, 575.
patrz: LAZUROWANY
– COUVÉE [...] LĄG ieden nasadki iayca razem pod kokosz laszone do wysiedzenia. DanKolaDyk I, 391.
patrz: LĄG
– SINGERIF [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– COEFFE [...] NAKRYCIE letkie ná głowę, zasłona kwef. DanKolaDyk I, 316.
patrz: LEKI, LEKKI, LEKKI, LETKI, LIEKKI
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: LEN
– LIN [...] Linum [...] Pliniusz Len troiaki wspomina to iest pierwszy Asbestowy niezgorzysty ktoremu ogień nie szkodzi, drugi Len bissiorowy bardzo przedni y cienki, trzeci zwyczayny z ktorego płotna robią. DanKolaDyk II, 205.
patrz: LEN
– LICENCE [...] LICENCYAT w Akademiach. [...] LICENCIER [...] LICENCYATEM w Akademii uczynić Promotem zrobić DanKolaDyk II, 201.
patrz: LICENCJAT
– Tá litera [G] u dawanych [!] była literą liczalną álbo liczbę znaczącą y sama przez się znaczyła 400. á z liniyką ná pisana zaczyła [!] 40000. DanKolaDyk II, 71.
patrz: LICZALNY
– Le Chiffre Arabe, on vulgaire est ai[n] (i figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0) [...] Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. DanKolaDyk I, 304.
patrz: LICZBA, LICZBA, LIDZBA
– LINIOWANY, LINIOWANA, z liniami. *Du papier réglé [...] Papier z liniami. DanKolaDyk II, 425.
patrz: LINIOWANY
– MELILOT [...] KOMONICA. Nostrzyk, przytulia, Lipnik ziele. DanKolaDyk II, 248.
patrz: LIPNIK
– TROESNE [...] Ligustrum. LUBSZCZYK ziele biało kwitnące. Ligustr. DanKolaDyk II, 557.
patrz: LUBCZYK, LUBCZYK, LUBSCZYK, LUBSZCZYK
– PANDORE [...] (Instrument de musique assez semblable au Luth.) Pandura, [...] BANDURA, Instrument Bandurka Lutenka. DanKolaDyk II, 327.
patrz: LUTENKA
– JOUEUR [...] Lutnista Cytrzysta Arfista Cymbalista Klawikordzista etc. co gra ná iákim instrumencie strony maiącym. DanKolaDyk II, 164.
patrz: LUTNISTA
– JOUEUR [...] Lutnista, Arfista, Cymbalista, Basetlista etc. wszelki muzykant graiący ná instrumentach stronámi náwiązanych Bandurzysta etc. DanKolaDyk II, 173.
patrz: LUTNISTA
– JOUER [...] FAISER d’instrumments de musique [...] SKRZYPEK, lutnista, Arfista [...] ten co iakie instrumenta robi. DanKolaDyk II, 164.
patrz: LUTNISTA
– CYGNE, subst. m. Cycnus, i, m. Olor, oris, m. [...] ŁABĘC. [...] Ptak wodny wielki, bardzo biały procz młodości, szyie długiey y prostey. Pospolita omyłka iákoby łabęć miał spiewać przed śmiercią, iest okazyą że Poetow pospolicie zowią Łabędziami Gory Parnassowey zwłaszcza o ostatnich ich rymach y pismach mowiąc. DanKolaDyk 407.
patrz: ŁABĄDŹ, ŁABĘĆ, ŁABĘDŹ, ŁABĘDŹ
– Łacić, łaty dawać przybiiać [...] LATTER [...] ŁACIC, łaty dawać pod dach DanKolaDyk II, 191.
patrz: ŁACIĆ
– (Chef de la Communauté des Avocats et Procureurs.) Causidicorum coryphćus, i masc. PALESTRY Patronow głowá y Starszy. [...] Słowo Sądowe gdzie tez z łacińská nazywáią Bastoneriusz, co iest słowo podłey łaciny. DanKolaDyk I, 179.
patrz: ŁACINA
– GRAVOISI, subst. m. (les Maçons disent GRAVAS.) (Menuës d[è]molitions de bastiment.) Rudera, erum, n. pl. Vitr. OBALINY łomaniny budynku Rumy sztuki walące się álbo umyślnie łąmane. DanKolaDyk II, 100.
patrz: ŁAMANINA, ŁAMANINA, ŁOMANINA
– PERCE-PIERRE (Herbe qui se mange en salade confice dans le vinaigre). Saxifragia. ŁOMIKAMIEŃ ziele sałaciane, pimpinella. DanKolaDyk II, 343.
patrz: ŁAMIKAMIEŃ, ŁAMIKAMIEŃ, ŁOMIKAMIEŃ
– ŁANCUCH arkan stare słowo znaczące kołnierz albo łańcuch drogiemi kamieńmi przybrany ktory białogłowy nosili na szyi. DanKolaDyk I, 257.
patrz: ŁANCUCH, ŁAŃCUCH, ŁAŃCUCH
– RAPACITE [...] CHCIWOŚĆ do brania łápczywość. DanKolaDyk II, 414.
patrz: ŁAPCZYWOŚĆ
– CHINFRENEAU [...] ŁAPIGUZ słowo potoczne uderzenie w głowę álbo uderzywszy się o co z przypadku, álbo biiąc się. DanKolaDyk I, 305.
patrz: ŁAPIGUZ
– DE BELETTE. Mustelinus, mustelina, mustelinum. […] ŁASI, Łasiczny. DanKolaDyk I, 188.
patrz: ŁASI
– Maitresse des bains Balneatrix [...] Łaźienniczká gospodyni łazien DanKolaDyk I, 163.
patrz: ŁAZIEBNICZKA, ŁAZIEBNICZKA, ŁAZIENNICZKA
– Qui concerne les bains. Balnearius [...] Łaźienniczy co należy do łaźni. DanKolaDyk I, 163.
patrz: ŁAZIEBNICZY, ŁAZIEBNICZY, ŁAZIENNICZY, ŁAZIEWNICZY
– BAIGNEUR [...] ŁAZIEWNIK ten co w kąpieli, álbo łaźni myie drugich, ktory u siebie trzyma łaźnią pospolitą. DanKolaDyk I, 162.
patrz: ŁAZIEBNIK, ŁAZIEBNIK, ŁAZIENNIK, ŁAZIEWNIK
– CABOCHARD [...] ŁBISTY záderewisty, uparty. DanKolaDyk I, 242.
patrz: ŁBISTY
– Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.
patrz: ŁGAĆ, ŁŻYĆ
– FONDOIR [...] ŁOIOWNIA mieysce gdzie rzeźnicy Łoy wytapiaią szlachtuż DanKolaDyk II, 45.
patrz: ŁOJOWNIA
– OFRAYE, subst. fòem. (Oiseau nocturne et de mauvais augure, qui est une espece d'Aigle). Ossifragus, i, masc. Plin. KLESK łomikost ptak, brzydki złey wrożby puhacz. DanKolaDyk II, 317.
patrz: ŁOMIKOST
– FRACAS, Brisement des choses qui se fait avec grand bruit.) Violenta rerum cum horrendo fragore fractura [...]. TRZASK Łąm rzeczy z hałasem się łomiących. W Polskim rozmaicie się mowi łomot trzask co do drew. Brzęk co do kruszcow szkła, glinianych statkow, gruchot co do skorup orzechow kości [...]. DanKolaDyk II, 58.
patrz: ŁOMOT
– LES BESTES [...] JELENIE daniele łośiowaty zwierz wszelki DanKolaDyk II, 462.
patrz: ŁOSIOWATY, ŁOSIOWATY, ŁOSZOWATY
– PIGNON [...] LUBIOWE orzeszki pistacie, pinele z włoska DanKolaDyk II, 354.
patrz: ŁUBIOWY
– MAILLET. subst. m. (Gros marteau de bois.) Malleus lignens [!], i, m. SZLAGA kula drzewiana młot wielki do łupania drew y rozbiania klocow. DanKolaDyk II, 220.
patrz: ŁUPANIE
– DE'PRE'DATION, subst. f. (Pillage, pillerie.) Direptio. RABUNEK Rubież Łupież. DanKolaDyk I, 447.
patrz: ŁUPIEZ, ŁUPIEŻ, ŁUPIEŻ
– COUVERT [...] NAKRYTY, okryty, odziany. Są zwierzęta álbo bydlęta samą tylko skorą okryte, insze pierzem, insze skorupą y łuskwą. DanKolaDyk I, 392.
patrz: ŁUSKWA
– PASSOIR [...] DURSZLAK náczynie kuchenne Łużnik. DanKolaDyk II, 336.
patrz: ŁUŻNIK
– GOBELOTER [...] POPIIAC łyktusić słowo proste y podłe. DanKolaDyk 89.
patrz: ŁYKTUSIĆ
– FOULQUE [...] ŁYSZKA ptak kokosz wodna pierza czarnego. DanKolaDyk II, 55.
patrz: ŁYSKA, ŁYSKA, ŁYSZKA
– GALLOCHE [...] ŁYSTCIANKI pewne obuwie ná nogi. DanKolaDyk II, 75.
patrz: ŁYSTCIANKA
– SANICLE [...] ZANKIEL álbo łyszczak ziele. DanKolaDyk II, 473.
patrz: ŁYSZCZAK
– LARME [...] ON APPELLE proverbialement, Des larmes de crocodile, des larmes feintes [...] ŁZY KROKODYLOWE zmyślone [...] Płakać kogo łzami krokodylowemi. DanKolaDyk II, 189.
patrz: ŁZA
– DE CROCODILE [...] ON APPELLE Des larmes de crocodile, (des larmes feintes [et] trompeuses) Lacrymae crocodilinae. FICTAE LACRIMAE. ŁZY krokodylowe zmyślone, zdradliwe, nieszczere. DanKolaDyk I, 400.
patrz: ŁZA
– LACRYMATOIRE [...] ŁZAWNICZKA náczynie od łez zbierania. DanKolaDyk II, 183.
patrz: ŁZAWNICZKA
– MACE'RATION du corps […] MACEROWANIE trudzenie ciała umartwieniami, ostrościami, postami, włosiennicami. DanKolaDyk II 216.
patrz: MACEROWANIE
– MACE'RATION […] MACEROWANIE uprawianie wapna mięszaiąc z gruzem tłuczonym lub piaskiem. DanKolaDyk II 216.
patrz: MACEROWANIE
– MORELLE […] PSINKI Ziele y iagody […] Drugie miechunkami albo pęcherzycą zowią wydaie z siebie pęcherzyki okrągłe nakształt męcherzynek wewnątrz w nich iagoda iako winna nakształt y niezda się do iedzenia. DanKolaDyk II 279.
patrz: MACHARZYNKA, MACHARZYNKA, MACHERZYNKA, MECHERZYNKA, MĘCHERZYNKA
– MARASTRE […] Novercalis & hoc le. Tacit. MACOSZYN. DanKolaDyk II 233.
patrz: MACOSZYN, MACOSZYNY
– Magister [...] MAYSTER náuczyciel Bákałarz Faracki klecha. DanKolaDyk II, 218.
patrz: MAGISTER, MAGISTER, MAISTER, MAJSTER
– D'AIMANT, ou qui concerne l'aimant. Magneticus, a, um. MAGNETYCZNY, co náleży do Magnetu. DanKolaDyk I 69.
patrz: MAGNETYCZNY
– MAGISTRAL, masc. MAGISTRALE, fem. (Qui tient du maistre). Magistralis et hoc le. MAGISTROWSKI należący do maystra. Une autorité magistrale. Magistri auctoritas, atis, foem. Auctoritas quae magistrum decet. *Powaga maystrowska. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAJSTROWSKI
– MAGISTRALEMENT, adv. (En maistre). Doctoris ou magistri in morem. Po maystrowsku. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAJSTROWSKI
– MACULATURE, subst, f. (fenille de papier imprimée qui sert pour envèloper). Folium maeusolum, i, n. MAKULATURY w Drukarni papiery służące do obwiania. DanKolaDyk II 218.
patrz: MAKULATURA
– FRAMBOISER, v, act. (Mettre des framboises dans des liquers.). Moris Idaeis condire liquors. MALINAMI záprawiać, malenniki robić. DanKolaDyk II 59.
patrz: MALENNIK, MALINNIK, MALINNIK
– SINGERIE [...] Gesticulationes simiarum. PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurviles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: MAŁPA
– GUENON, subst. f. (Petit singe femelle. Cercopithecus, i, m. Plin. MAŁPECZKA mała, samiczka, kocię, małpię, koczkodanek. DanKolaDyk II 105.
patrz: MAŁPECZKA
– GUENON, subst. f. (Petit singe femelle). Cercopithecus, i, m. Plin. MAŁPECZKA mała, samiczka, kocię, małpię, koczkodanek. DanKolaDyk II 105.
patrz: MAŁPIĘ
– Iść [...] ná potrzebę mnieyszą [...] ná mały stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: MAŁY
– BEGUE [...] (Celuy, ou celle qui a difficulté de parler, qui repet en parlant plusieurs fois la mesme Syllabe d'un mot). Blaesus, a, um ZAIĄKLIWY, momot, ten co źle wymawiá powtarzaiąc kilká razy tęż samą sylabę. DanKolaDyk I, 187.
patrz: MAMOT, MOMOT, MOMOT
– BREDOUILLEUR [...] BLEKOT momot prędkomowny. DanKolaDyk I, 229.
patrz: MAMOT, MOMOT, MOMOT
– HAUT [...] J'eusse fait mon petit paquet, et band le pied. Aliquid convalassem, meque in pedes protinùs conjecissem ou dedissem. Ter. Ułożyłbym był swoie manatki, y hayda w nogi. DanKolaDyk II 118.
patrz: MANATKI
– MANDATAIRE, sybst. masc. (Celuy qui est fondé sur un Reserit du Pape.) Mandatarius, ii, m. MANDATARZ ten komu zleceniem Papieskim iest co poruszono. DanKolaDyk II 228.
patrz: MANDATARZ
– MURMURE (Plaite sectrete de plusieurs persońńes) SZEMRANIE mruczenie markotanie DanKolaDyk II, 288.
patrz: MARKOTANIE
– ALABESTRE [...] Alabastrites [...] ALABASTER Kamień rodzaj marmuru barzo biały. DanKolaDyk I, 76.
patrz: MARMOR, MARMUR, MARMUR
– BANQUEROUTIER [...] Decoctor. Conturbator creditorum. Fraudator [...] BANKRET utratnik, marnotrawca, stracony kupiec. DanKolaDyk 169.
patrz: MARNOTRAWCA
– DISSIPATION, subst. f. (De'quast, profusion qu'on fait de ses biens mal à propos). Dissipatio. Cic. Prodigentia. Tacit. UTRACENIE fortuny marnotrawstwo, marnowanie. DanKolaDyk 474.
patrz: MARNOWANIE
– MARINER, v, act. (Affaisoner de la viande et du poison, avec vinaigre, sel, poivre, et leur donner un gout de mer etc.) Macerate carnes ou pisces embammate. MARYNOWAĆ záprawiać Octem solą pieprzem etc. ná chowanie. DanKolaDyk 237.
patrz: MARYNOWAĆ
– MARINADE, subst. foem. (Ragoust de poulets ou de veau qu'on laisse tremper dans une sausse de vinaigre, sel et poivre etc.) Pulli ou vituli condimento ou embammate macerati. MARYNOWANIE marynata Potrawy rożne w occie z solą y pieprzem mácerowane. DanKolaDyk 237.
patrz: MARYNOWANIE
– PLEUREUR, subst. m. (Qui pleure aisement.) Plorator, oris, m. Mart. Facilis in lacrymas. Qui facile lacrymatur. PŁACZER, masloch, co łatwo się rospłacze. DanKolaDyk II 360.
patrz: MASLOCH
– ONCTEUX, masc. OCTUEUSE, foem. (Qui renferme quelque humeur grasse.) Unctousus. Plin. OLEYNOSC, oleiowatość, masność w sobie maiący. DanKolaDyk II 312.
patrz: MASNOŚĆ
– MASSIQUE, ou le Mont Massique. (Montagne de la Campagnie en Italie.) Massicus mons, genit. montis Massici, m. MASSYK gora w Kampanii we Włoszech. *Vin massique (qui croist sur cette montagne, qui estoit estimé des anciens Romains.) Vinum Massicum. Massicum, i, neut. Hor. *Wino Mysykowe [Masykowe] od tey gory nazwane ktore zá przednie miewali u Rzymian. DanKolaDyk II 241.
patrz: MASYKOWY
– MASTER un vaisseau, (en prononce mâter.) V. act. (Y mettre le mast.) Malum egirere. Virg. Instruere navem malo. MASZTOWAC mászt przyprawiać ná okręcie. DanKolaDyk II 242.
patrz: MASZTOWAĆ
– ENGEOLLEUR [...] (Celuy qui engeolle) Captator. Delinitor. OSZUST matacz szacher szalbierz. DanKolaDyk I, 511.
patrz: MATACZ
– FOURBE [...] Fallax [...] SZALBIERZ oszust szalbierka kształtnie oszukuiący [...] mátaczka. DanKolaDyk II, 55.
patrz: MATACZKA
– ENGEOLLEUSE [...] (Celle qui engeolle) Quae ductat aliquem. OSZUSTKA mataczka. DanKolaDyk I, 511.
patrz: MATACZKA
– INVENTRICE [...] SZALBIERKA mataczka bałamutnica. DanKolaDyk II, 170.
patrz: MATACZKA
– ON DIT au jeu, Les hautes cartes, (comme sont les peintures etc.) Folia lusoria superiora, n. plur. WYSOKIE karty głowne wegrze starsze matadory. DanKolaDyk II 118.
patrz: MATADOR
– FARINIER, subst. masc. (Qui apporte de la farine pour vendre.) Farinarius, ii, masc. Plin. et Caton. MĄCZARZ, co mąkę ná przedaż wozi. DanKolaDyk II, 13.
patrz: MĄCZARZ
– BAGUENAUDER, subst. masc. (Petit arbre portant les baguenaude.) Colutea, ou Colitea, genit. coluteae, foem. Plin. MIECHUNKOWE, drzewko ná ktorym rosną miechunki. DanKolaDyk I, 162.
patrz: MECHANKOWY, MIECHUNKOWY, MIECHUNKOWY
– CORAL, ou CORAIL, subst. m. [...] KORAL Drzewko morskie ná dnie morskim. [...] Dawni ie nazywali w łacińskim Gorgonia, bo rozumieli że kamienieie iák prędko ná wiatr z morza się pokaże, iako rzeczy kamieniały ná weyrzenie głowy Meduziney. DanKolaDyk I, 368.
patrz: MEDUZINY, MEDUZINY, MEDUZYNY
– MENADES, subst. f. (Les Bacchantes, femmes éprises de fareur, qui faisoient des sacrifices à Bacchus). Bacchae mulieres foem. plur. MENADY białogłowy szaleiące w obrządkach pewnych zá Pogan ná ofiarach ktore czyniono Bachusowi. DanKolaDyk II 250.
patrz: MENADA
– HABILLER [...] ON DIT aussi Habiller au chanvre, (quand on le passe par le seran). Cannabim contundere et purgare. MĘDLIC konopie. DanKolaDyk II 110.
patrz: MĘDLIĆ
– ESTOUPPE [...] Maillet à battre l'étrouppe. Malleus stuparius, i, m. Kilofy dębowe do tłuczenia konopi álbo lnu z moczydła to iest z wody wyiąwszy przed międleniem. DanKolaDyk I 552.
patrz: MIĄDLENIE, MIĘDLENIE, MIĘDLENIE
– BAGUENAUDE, subst, f. (Sorte de fruit dans lequel il n'y a que duvent enferme en de petites bourses, qui sort avec éclat quand on le presse.) Solanum vesicarium, genit. solani vesicarii, neut. Plin. MIECHUNKI, zorawiny, rodzay owocu w ktorym niemasz tylko wiatr zámknięty w pęcherkach, ktory z hałasem wypada kiedy go ściśnie. BAGUENAUDER, v, neut. [...] (Cetre signification vient de ce que les enfans se jouent avec des baguenaudes, prenant plaisir au bruit qu'elles font en les crevant entre leurs mains.) To wyrażenie pochodzi, że dzieci igrają sobie miechunkami, maiąc upodobanie w hałasie ktory wydaią, gdy się im w ręku pukaią. DanKolaDyk I, 162.
patrz: MIECHUNKI
– ACCOUDOIR, (Appui, dans l'Architecture) Pluteus, i, m. Podium, genit/ Podii, neut. Virt. Międzyfilarze, krawędź. DanKolaDyk I, 27.
patrz: MIEDZYFILARZE, MIĘDZYFILARZE, MIĘDZYFILARZE
– ISTHME [...] Isthmus [...] MIĘDZY morze ziemi plac wąski między dwiema morzami. DanKolaDyk II, 178.
patrz: MIEDZYMORZE, MIĘDZYMORZE, MIĘDZYMORZE
– LA MESOPOTAMIE [...] Mezopotamią zowią niby kray międzyrzeczny; bo iest między dwiema rzekami to iest Eufratesem y Tygrys. DanKolaDyk II, 256.
patrz: MIEDZYRZECZNY, MIĘDZYRZECZNY, MIĘDZYRZECZNY
– ENTREDEUX, subst, m. (L'espace qui est etre deux choses). [...] Między żyle, álbo Biel w drzewie między smolnemi żyłami. [...] DanKolaDyk I, 519.
patrz: MIEDZYŻYLE, MIĘDZYŻYLE, MIĘDZYŻYLE
– BALAYEUSE, subst, f. (Celle qui vend des balays, et celle quibalaye.) Scoparia, genit. scopariae, f. Vlp. MIETELNICA álbo pomiataczka ta co przedaie miotły, álbo pomiata. DanKolaDyk I, 166.
patrz: MIETELNICA
– CHAIR se dit ausi des poissons et des sruits. Caro *La chair de vipere. Vipereae carnes. Ovid. Mięso się też mowi o rybach y owocach. [...] LIEU où 'l/en garde la chair dans un logis. Carnarium. Col. Mięsiarnia, mieysce gdzie mięso chowaią w domu. DanKolaDyk 276.
patrz: MIĘSIARNIA
– CHAIR [...] LIEU ou l'on vend la chair, la Boucherie, Carnarium. Plaut. JATKA Mięsiarnia mieysce gdzie mięso przedaią w iatkach. DanKolaDyk 276.
patrz: MIĘSIARNIA
– PAITRISSEMENT, subst, m. (L'action de paistrir). Subactus, ûs, m. Plin. MIĘSIENIE deptanie rosczynianie. DanKolaDyk 324.
patrz: MIĘSIENIE
– DE CENTAURE ou Qui concerne le Centaure. Centaureus, a, um. Hor. Centauricus, a, um, Stat. POTWORNY, Mięszancowy, konno, człowieczy. DanKolaDyk I, 272.
patrz: MIĘSZAŃCOWY
– MIGNARDISES ou les caresses que les femmes employent pour se faire aimer. Blenditiae, arum, f. plur. Palpationes, onum, f. plur. Plaut. Blandimenta, orum, n. pl. Plaut. PIESZCZOTY biáłogłowskie, wdzięki, wdzięczenie milenie się kobiet áby ich kochano. DanKolaDyk II, 263.
patrz: MILENIE SIĘ
– MILIASE[...] MILIONOWY Milionow liczba niezliczona DanKolaDyk II, 265.
patrz: MILIONOWY
– MINÉRAL, m. MINE'RALE, f. comme Les eaux minérales. Aquae merallicae. Aquae medicae. WODY minerowe kruszcowe. DanKolaDyk II 266.
patrz: MINEROWY
– MÉTALLIQUE, adject. m. f. comme Vne terre métallique, (d'où l.on tire des métaux). Terra metallifera, ae, f. Sil. Ital. MINEROWA gora ziemia grunt. DanKolaDyk II 258.
patrz: MINEROWY
– LAMPROYE, subst. f. (Poisson de mer de la figure d'une anguille, qui se pesche aussi dans le rivieres) Lampreda, ae. f. MINOG ryba. *(Si elle est de riviere, Mustela fluviatilis, f.) *Mientuz Piskorz rzeczny. DanKolaDyk 186.
patrz: MINÓG, MINÓG, NINÓG
– CASSIDOINE, subst. f. (Pierre minérale et précieuse, qui a des veines de plusieurs couleurs, dont on fait des vases qui sont fort estimez.) Morrha, ae, f. MIROWY kamień kruszcowy drogi maiący żyły rożnych kolorow z ktorego robią naczyniá ktore bardzo szacuią. DanKolaDyk 264.
patrz: MIROWY
– MYRTE, subst. masc. (Arbrisseau dont les feuilles sont odoriferantes). Myrtus, i foem. Horat. MITROWE drzewko. LIEU planté de myrtes. Myrtetum, i, masc. foem. Virg. MIRTOWNIK sadzone mieysce. DanKolaDyk II, 289.
patrz: MIRTOWNIK
– MUGUETTER, v. act. (Faire le galand auprès des Dames leur en compter.) Oculis acblanditiis vonari mulieres ou Verborum blanditiis captare. Blandè palpari mulieribus. UMIZGI stroić mizdżyć się umizgać się do kobiet. DanKolaDyk II, 287.
patrz: MIZDRZYĆ SIĘ
– MUGUET, subst. masc. (Jeunne homme qui a trop de soin de s'ajuster) Juvenis elegantioris cultûs affectator. Venustulus amator ou politulus. GŁADYSZ młody człowiek co się rad stroi storzypiętka stroyniś mizgoń. DanKolaDyk II, 287.
patrz: MIZGOŃ, MIZGOŃ, MIZGUŃ
– LAITANCE, ou LAITE des poissons, subst, f. Lactes ium, f. pl. Plin. MLECZAK rybie [sic!] DanKolaDyk II, 185.
patrz: MLECZAK
– LAITAGE, subst. m. (Ce qui se fait de lait, comme le beurre, le formage, etc.) Lactentia mieux que Lactantia, ium, n. pl. Celf. Lacticinia, orum, n. pl. Lac, genit, lactis, n. Caef. NABIAŁ mleczywo wszelakie iáko to másło ser etc. DanKolaDyk II, 185.
patrz: MLECZYWO, MLECZYWO, MLICZYWO
– MOULINS à bras. Molae trusatiles, genit. molarum trusatilium, foem. plur. Apul. MŁYN ręczny ktory ręką obracaią korbami. DanKolaDyk II, 283.
patrz: MŁYN
– MOULINS [...] *Moulin à huile. Trapetum, i, neut. Trapetus, i masc. Colum. Cat. *Folusz stępy do wybiania oleiu. Prasa oleiarska álbo oliwna. *Moulin à sucre. Trapetum ad tri turandos calamos sacchari. * Stępa cukrowa młynek żarna. *Moulin à papier. Carnaceum trapetum. *Młyn Papierniczy Papiernia. *Moulin à faulon. Fullonica taberna, ae, foem. *Farbiernia młyn Sukiennikowy czyli prasa. DanKolaDyk II, 283.
patrz: MŁYN
– MOULINET, subst. m. (Petit moulin que les enfans font tourner au vent.) Orbiculus versitalis, m. MŁYNEK dziecięcy co go sobie dzieci ná wietrze wystawuią dla igraszki. DanKolaDyk II, 284.
patrz: MŁYNEK
– COUVENT [...] Konwent Zákon Mnichow álbo Mniszek. DanKolaDyk I, 391.
patrz: MNISZKA
– La trop grande abondance de viande travaille beaucoup un estomac fible. AEgrum stomachum sollicitat mala copia. Hor. Zbytnie iedzenie y picie mocuie bardzo żołądek słáby. DanKolaDyk I, 551.
patrz: MOCOWAĆ
– GESNER signifie aussi, Contraindre. Coardtare. Angustare, (o, as, avi, arum.) act. acc. Cic. PRZYMUSZAC siłować mocować. DanKolaDyk II, 86.
patrz: MOCOWAĆ
– AUBIFOIN [...] BLUET [...] Cyanus [...] MODREK, bławatek, kwiatek modry który w życie rośnie. DanKolaDyk I, 149.
patrz: MODRAK, MODRAK, MODREK
– GAZON [...] Cespes MURAWA. DanKolaDyk II 81.
patrz: MORAWA, MURAWA, MURAWA
– GROTTESQUE, subst. f. [...] Y daie ich pewne opisanie náprzykład maluią Trzciny miasto słupow, á nátrzcinach słupy fugowane haki z liściami y gałęziami ná wierzchu, á nowe gałąski znich się puszczaiące od dołu á ná nich siedzące mormule bez porządku, álbo też daią kwiaty od wierzchu tych látorośli á z kwiatow wychodzące osobki po pas ktore się zdadzą iákoby się urodziły ztych kwiatow á iedne znich z głowami ludzkiemi, insze z bydlęcemi lub zwierzęcemi. DanKolaDyk II, 104-105.
patrz: MORMUL
– MARE'E (Flus et reflus de la mer) AEstus [...] MORSKIE burzenie podnoszenie y opadanie przychodzenie y odchodzenie wody ná morzu. DanKolaDyk II, 236.
patrz: MORSKI
– REFLUS (Retour des eaux de l'ocean. [...] MORSKIE burzenie przybywanie y opadanie wody. DanKolaDyk II, 423.
patrz: MORSKI
– ME'DITERRANNE'E ou LA ME'DITERRANNE'E ou INTERNE Mare Mediterraneum, genit. maris mediterranei, neut. SRZODZIEMNE morze. DanKolaDyk II, 247.
patrz: MORZE
– CHIO ou Kio, (Ilse de l'Archipel.) Chios, genit. Chii, f. [...] CHIO álbo Kio Wysep na morzu Greckim álbo srzodziemnym. DanKolaDyk I, 305.
patrz: MORZE
– MER CASPIENNE [...] mare Caspium ou Hyrcanum MORZE AZYAŃSKIE, chwaleńskie morze. DanKolaDyk II, 253.
patrz: MORZE
– Homme, subst. m. (Qui a la nature humaine, homme et femme en genéral.) [...] *Vn homme de fortune. Novus homo. Hortunae filius. *Człowiek nowy nowy Szlachcic nowy Panek Mospanek. DanKolaDyk II, 126.
patrz: MOSPANEK
– FOURMILLIERE, subst. foem. (Gros tas de fourmis.) FORMICARUM cubile, is, n. Formicarum foramina, inum, neut. plur. MROWISKO Mrowie gniazdo siedlisko mrowie kupa mrowek. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MROWI
– DE FOURMI. Formicinus, a, um. Plaut. MROWKOWY Mrowczany. *Movet formicinum gradum. Plaut. Il marche à pas de forumi. *Chodzi kręci się iák mrowka. Qui est rempli de forumis. Formicosus, a, um. Plin. Mrowisty, mrowiska mrowek pełny. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MROWISTY
– DE FOURMI. Formicinus, a, um. Plaut. MROWKOWY Mrowczany. *Movet formicinum gradum. Plaut. Il marche à pas de fourmi. * Chodzi kręci się iák mrowka. DanKolaDyk II, 56.
patrz: MRÓWKOWY
– CLIGNEMENT, subst. f. (Mouvement des pauperies de l'oeil qu'on ferme à demi.) Nictario, Plin. MRUGNIENIE, mruganie powiek oczu, mrużenie oka. DanKolaDyk II, 314.
patrz: MRUŻENIE
– NIEPRZYIACIELE padaią gęsto iák muchy. DanKolaDyk II, 282.
patrz: MUCHA
– MASSONNERIE, subst. f. (L'art de massonner.) Structa, ae, f. Vitr. MULARKA Mularski kunszt. DanKolaDyk II, 242.
patrz: MULARKA
– BARDOT, subst. m. (petit Mulet.) Pusillus mulus, genit. pusilli muli, m. MUŁEK mały. DanKolaDyk I, 172.
patrz: MUŁEK
– *Vne vieille mazure. Vetus maceria, veteris maceriae, foem. *Stare murzysko. DanKolaDyk II, 581.
patrz: MURZYSKO
– MOUSSELINE, subst. f. (Etosse de linge tres claire.) Ventus textilis, m. Nebula linea, f. Petr. MUSLIN. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MUSLIN, MUSZLIN, MUŚLIN, MUŚLIN
– MOUTARDIER, subst. masc. (Petit vase à mettre de la moutarde.) Acetabulum in quo sinapi reconditur ou asservatur, n. MUSZTARDNICZKA ná musztardę náczynie. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MUSZTARDNICZKA
– MUSICIENNE, subst. f. Musica, ae, foem. Plin. MUZYKANTKA. DanKolaDyk 288.
patrz: MUZYKANTKA
– CORNET àbouquin, (Instrument de musique, qui sert à soûtenir un grand choeur.) Symphoniacum, ou musicum cornu. TRĄBA wielka muzykantska do choru. DanKolaDyk I, 371.
patrz: MUZYKANTSKI, MUZYKAŃSKI, MUZYKAŃSKI
– MUSICALEMENTm adv. Ad harmoniam. Cic. (Musica se trouve dans Plaute en autre sens, comme Musicè uivere, Faire grand' chere.) PO muzykantsku z muzyką do stołu siadać po Páńsku. DanKolaDyk II, 288.
patrz: MUZYKANTSKI, MUZYKAŃSKI, MUZYKAŃSKI
– SAVONNERIE, (Lieu où l'on fait le savon.) Saponis officina, ae, fem. MYDLARNIA gdzie mydło robią. DanKolaDyk II, 476.
patrz: MYDLARNIA
– MOUSSE que fait la biere et le savon, (Certaine écume blanche qui s'éleve.) Spuma, ae, f. Plin. PIANA ktorą się pieni mydło piwo mydliny, piany. DanKolaDyk II, 285.
patrz: MYDLINY
– VACILLATION, subst. foem. (Variation dans ses réponses et dans son sentiment). Vacillatio, Varietas, varietatis, foem.. Cic. MYLĄCY się myłkuiący w słowach. DanKolaDyk II, 563.
patrz: MYŁKUJĄCY
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: MYŚLIWSKI
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: NA
– Wydała go natura ná świat z rozumem ná bakier, álbo ná ukoś danym. DanKolaDyk I, 543.
patrz: NA BAKIER
– Il porte sa robe de travers [...] Ná bakier suknią nosi. DanKolaDyk II, 551.
patrz: NA BAKIER
– MOWI też niewłaśnie: umysł pod włos ieżowaty niedobrze pomiarkowany ná opak rozum, na bakier w głowie. DanKolaDyk I, 363.
patrz: NA BAKIER
– AVOIR en main [...] MIEĆ w ręku mieć pod ręką ná doręczu w mocy [...] Mám ná doręczu pogotowiu człeka wyśmienitego, y bardzo przywiązanego do usług twoich [...]. DanKolaDyk II, 220.
patrz: NA DORĘCZU
– DE'BRIDER [...] SPIESZYC się ná dorywczu co czynić. DanKolaDyk I, 416.
patrz: NA DORYWCZU
– TINTER [...] DZWONIC we dzwon w iedną tylko stronę iák ná gwałt álbo ná znák iáki. DanKolaDyk II, 538.
patrz: NA GWAŁT
– Nie dosyć mu ná tym że się mnie náłaiał nábeształ, ále mię ieszcze náleżycie ochędożył puszlikiem przydawszy do tego wiele słow zelżywych. DanKolaDyk I, 555.
patrz: NABESZTAĆ SIĘ
– [...] METTRE une chose dans la teste d'une personne. Inducere aliquid in animum alicujus. Cic. Aliquid alicui persuadere. Ter. WBIIAC komu co w głowę nábiiać mu głowę czym. *Il s'est mis cela en ieste [!] ou dans la teste. Id sibi in animum induxit. Ter. Nábił sobie tym głowę. *Se mettre une personne dans l'esprit. Sibi aliquem in animum instituere. Ter. Nábić sobie głowę osobą iáką kim, záprzątnąć sobie głowę nią [...]. DanKolaDyk II, 260.
patrz: NABIĆ
– CHIMERES que tout cela. Som nia. Ter. *Il se repaist l'esprit de chimeres. Inanibus pascitur. HYMERY to wszystko, bayki, prożność ni-to, ni-owo. *Pasie swoy umysł Hymerami Se mettre mille chimeres dans l'esprit. Sibi monstra & portenta fingere. Inanes visiones habere. Cic. Tysiącznemi hymerami głowę sobie nabić. DanKolaDyk I, 304.
patrz: NABIĆ
– [...] ENFARINER se dit au figuré, pour Gaster l'esprit de quelqu'un par des vaines et fausses opinions. Opiniounm [!] pravitate aliquem inficere. Cicer. GŁOWĘ komu umączyć mowią w Francuskim zá miast nabić mu głowę y uprzątnąć w głowie prożne y ladaiakie opinie. Il s'est allé enfariner de cette opinion. Opplevit illius animum haec opinio. Cic. Uprzątnął sobie w głowie álbo nábił sobie głowę tym zdaniem. DanKolaDyk I, 508.
patrz: NABIĆ
– [...] ENTESTEMENT, Estime trop grande de quelqu'un, ou pour une chose.) Nimia alicujus existimatio. NABIC sobie głowę kim álbo czym, zbytnie y wielkie bardzo o tym u siebie mieć poważenie, trzymać o czym wiele y rozumieć wysoce [...]. DanKolaDyk I, 517.
patrz: NABIĆ
– IMPRESSION [...] CECHA znák, nácechowanie naznaczenie [!]. DanKolaDyk II, 148.
patrz: NACECHOWANIE
– CLOCHER [...] MOWIĄ niewłaśnie náchramywać wsprawach, niepoprostu ále oboiętnie sobie w nich poczynać. DanKolaDyk I, 314.
patrz: NACHRAMOWAĆ, NACHRAMOWAĆ, NACHRAMYWAĆ, NACHREMOWAĆ
– FEINDRE [...] MOWIĄ ieszcze o kim co nogę złamał, y ieszcze słabo chodzi ná nię; Niedobrze go wygoili ieszcze nápáda náchremuie ná nogę prawą. DanKolaDyk II, 19.
patrz: NACHRAMOWAĆ, NACHRAMOWAĆ, NACHRAMYWAĆ, NACHREMOWAĆ
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: NAKŁONIĆ
– Nie śmiał násrzod morza się puszczać kiedy wiatry gwałtownie wiały ná morzu. DanKolaDyk II, 571.
patrz: NAŚRÓD, NAŚRÓD, NAŚRZÓD
– FESLER un verre [..] Vasi fissuram indere [...] NATŁUCZ szklankę, kieliszek &c. DanKolaDyk II, 24.
patrz: NATŁUC
– FROISSEMENT [...] Fractura [...] TŁUCZENIE stłuczenie nátłuczenie [...]. DanKolaDyk II, 65.
patrz: NATŁUCZENIE
– FESLURE [...] NATŁUCZENIE spadanie we szkle etc. DanKolaDyk II, 24.
patrz: NATŁUCZENIE
– VALEUR [...] Un homme de nulle valeur [...] Człowiek nic wart nic nieważący nikczemny. DanKolaDyk II, 564.
patrz: NIC
– VIN [...] Ce vin n'a que la cappe et l'espée. Infirmi admodum saporis vinum. Wino nic nie warto. DanKolaDyk II, 584.
patrz: NIC
– DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACE [...] (La perte de la faveur et des bonnes graces de quelque grand Seigneur.) Offensa [...] utracenie łaski wypadnienie z łaski, wpadnienie w niełaskę Pána znácznego. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACIER quelqu'un [...] (Eloigner quelqu'un de sa présence, luy oster sa protection) Removere aliquem à se. Z NIEŁASKĄ się komu oświadczyć od łaski go oddalić wyrugować od siebie z oczu serca y myśli. DanKolaDyk I, 472.
patrz: NIEŁASKA
– DISGRACE [...] Estre en la disgrace de son Prince, avoir perdu sa faveur. Esse in offensâ apud Principem. [...] Być w niełasce Krolewskiey, utracić łaskę Pańską. DanKolaDyk I, 471.
patrz: NIEŁASKA
– BOULIMIE [...] terme de médicine (Maladie qui cause un appétit desordonné) [...] BULIMIA apetyt zbytni łaknienie nienasycenie chorobą. DanKolaDyk I, 219.
patrz: NIENASYCENIE
– INSATIABLEMENT [...] NIENASYCENIE bez sytu DanKolaDyk II, 162.
patrz: NIENASYCENIE
– CONTER [...] ON DIT proverbialement, Conter des fagots [...] PRAWIĆ o żelaznym wilku, prawić rzeczy niepodobne. DanKolaDyk I, 358.
patrz: NIEPODOBIEN, NIEPODOBNY
– CHANDELLE [...] Gra świecy nie warta, więcey straty niż zysku żal się Boże świecy. DanKolaDyk I, 281.
patrz: NIEWART
– JEUX [...] Niewarta gra świecy, francuskie przysłowie, to iest żál się boże y kosztu y czasu ná to łożyć z czego się nigdy niewroci. DanKolaDyk II, 141.
patrz: NIEWART
– VIN [...] Ce vin n'a que la cappe et l'espée. Infirmi admodum saporis vinum. Wino nic nie warto. DanKolaDyk II, 584.
patrz: NIEWART
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: NIEWIASTA
– COQUETER (Parlant des dammes) [...] NIEWSTYDU patrzyć mowiąc o białogłowie wdzęcznemi oczami chłopow zwabiać. DanKolaDyk I, 367.
patrz: NIEWSTYD
– PAILLARDISE [...] NIERZĄD niewstyd porubstwo wszeteczeństwo nieczystość DanKolaDyk II, 323.
patrz: NIEWSTYD
– IMPUDENCE [...] NIEWSTYD Sromota, bezecność, niewstydliwość, Bezwstydność [...] Swiadoma iest niewstydliwość tey osoby. DanKolaDyk II, 148.
patrz: NIEWSTYD
– HABIT [...] Nocturna iestis [...] Suknia nocna sypialna. DanKolaDyk II, 110.
patrz: NOCNY
– DES-HABILLE' [...] TOZ się mowi o sukni nocney ktorą ná noc bierą [se panie] rozebrawszy się dla większey wygody. DanKolaDyk I, 452.
patrz: NOCNY
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: NOGA
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: NOS
– GAZETTIER [...] GAZETNIK Gazeciarz Nowiniarz ten co nowiny sieie układa y rozsyła. DanKolaDyk II, 81.
patrz: NOWINIARZ
– DE'BITEUR [...] Débiteur de nouvelles [...]. Femigerator [...] NOWINIARZ baiarz. DanKolaDyk I, 414.
patrz: NOWINIARZ
– NOUVELLISTE [...] Nowiniarz Gazeciarz co wieści zbiera y rozsyła sieiąc po świecie nowiny co było nie było. DanKolaDyk II, 302.
patrz: NOWINIARZ
– COURAGE [...] DALEY nużesz śmmiało, zachęcaiąc kogo do czego y sercu [!] mu wczym y ochoty dodaiąc. DanKolaDyk I, 386.
patrz: NU, NUŻ, NUŻE
– CHORUS [...] W KOLEY, Koleią, słowo ktorego zażywaią przy ochotach stołowych, kiedy ieden piosnkę záspiewawszy záprasza drugich áby toż powtorzyli mowiąc: w koley, daley nużesz z koleią. DanKolaDyk I, 306.
patrz: NU, NUŻ, NUŻE
– FEU [...] BLACHA srebrna w kominie álbo krata do ognia złąńcuszkami, łopatką tákąż zkleszczykami y obcąszkami [...]. DanKolaDyk II, 26.
patrz: OBCĄŻKI, OBCĄŻKI, OBCIĄŻKI
– SEVERONDE ou SUBGRONDE [...] (C'est la partie de la couverture d'un bastinient, qui est en saillie.) Subgrunda [...] Subgrundia [...] OBDACH w budowaniu. DanKolaDyk II, 494.
patrz: OBDACH
– BILETTE en termes de Blason (Piece en forme de quarre long) [...] KARTA termin Herbarski sztuka nákształt czworogrania obdłuższego. DanKolaDyk I, 198.
patrz: OBDŁUŻSZY
– PATRZY wygląda iák wisielec iak od szubienicy oberwaniec nie dobrze mu z oczu patrzy. DanKolaDyk II, 337.
patrz: OBERWANIEC
– FUNAMBULE [...] Funambulus [...] POWROZ obiegun kuglarz figlarz [...]. DanKolaDyk II, 69.
patrz: OBIEGUN
– TAPISSIER [...] OBITNIK, szpalernik co koło obicia robi. DanKolaDyk II, 529.
patrz: OBITNIK
– OPTIQUE [...] NAUKA o perspektywie [...] Ta náuka służy do udania widoku na dal, do wypuszczenia ná dal oka, lub zbliżaiąc do oka rzeczy, lub oddalaiąc kunsztem, y do danie światła dla obiasniania gmachow z rożnych stron. DanKolaDyk 314-315.
patrz: OBJAŚNIANIE
– CAMRER [...] SKLEPIC obłąkowato dawać. DanKolaDyk I, 248.
patrz: OBŁĄKOWATO
– CAMBRURE subst. f. (L'estat d'une chose cambrée) OBŁĄKOWATOSC zakrzywienie rzeczy iakiey, gruba. DanKolaDyk I, 248.
patrz: OBŁĄKOWATOŚĆ
– HYPOCRITE [...] OBŁUDNIK Obłudnica zmyśloney pobożności [...]. DanKolaDyk II, 135.
patrz: OBŁUDNICA
– HYPOCRITE [...] OBŁUDNIK Obłudnica zmyśloney pobożności [...]. DanKolaDyk II, 135.
patrz: OBŁUDNIK
– EXCESSIF [...] zbytecznie chwali, co chwali aż do sprzykrzenia áż do obmierżenia [...]. DanKolaDyk I, 562.
patrz: OBMIERZENIE, OBMIERZIENIE, OBMIERZIENIE, OBMIERŻENIE
– O BIAŁOGŁOWIE obmowliwey y potwarliwey mowiemy, ma ięzyk iák zmiia iák iaszczurka. DanKolaDyk II, 490.
patrz: OBMOWLIWY
– BOUER [...] Obrocić się w błoto. DanKolaDyk I, 216.
patrz: OBRÓCIĆ SIĘ
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: ODEBRAĆ
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: ODPORNY
– MESSE [...] MSZA Swięta Ofiara bez krwawna nowego Zákonu w ktorey się Iezus Chrystus Ofiarą ofiaruie Oycu zá ludzkie zbawienie. DanKolaDyk II, 256.
patrz: OFIARA
– BESTE Sauvage […] BESTYA dzika zwierz, co nie iest domowe. *przeciwna iest Bestya ogłaskana, chowana przy domu. DanKolaDyk I, 192.
patrz: OGŁASKAĆ
– GARDON [...] Gardo [...] SLIZ śliżyk ryba mała rzeczna czyli okley. DanKolaDyk II, 78.
patrz: OKLEJ
– COMBAT [...] *Combat naval. Navale praelium [...]* Bitwa álbo woyna okrętowa. DanKolaDyk I, 321.
patrz: OKRĘTOWY
– o macku po omacku po ciemku DanKolaDyk II, 303.
patrz: OMACKU
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: ORZECH
– HUISTRE [...] OSTRYGA malż morski w skorupie [...] sádz ná ostrygi gdzie dawni, ostrygi żywili y chowali. DanKolaDyk II, 132.
patrz: OSTRYGA, OSTRYGA, OSTRZYGA
– E'CAILLER une huitre (l'ouvrir et l'oster de l'ecaille.) [...] OTWORZYC ostrzygi, wybierać ie z Skorupy. DanKolaDyk I, 490.
patrz: OSTRYGA, OSTRYGA, OSTRZYGA
– FOURBE [...] Fallax [...] SZALBIERZ oszust szalbierka kształtnie oszukuiący [...] mátaczka. DanKolaDyk II, 55.
patrz: OSZUST
– EMGEOLLEUSE [...] (Celle qui engeolle) Quae ductat aliquem. OSZUSTKA mataczka. DanKolaDyk I, 511.
patrz: OSZUSTKA
– HUIT FOIS. Octies [...] Ośm set razy, Ośm set kroć. DanKolaDyk 132.
patrz: OŚMSETKROĆ
– DISGRACIER quelqu'un [...] (Eloigner quelqu'un de sa présence, luy oster sa protection) Removere aliquem à se. Z NIEŁASKĄ się komu oświadczyć od łaski go oddalić wyrugować od siebie z oczu serca y myśli. DanKolaDyk I, 472.
patrz: OŚWIADCZYĆ SIĘ
– DE BERGER. Pastoritius, a, um OWCZARSKI pastuszy. Un habit de berger. Pastoralis habitus. Suknia owczarska. DanKolaDyk I, 190.
patrz: OWCZARSKI
– ODEUR [...] Odor [...] ZAPACH [...] Parkot od potu zwłaszcza z podpachow od niektorych osob: smrod podpaszny. DanKolaDyk II, 308.
patrz: PACHA
– GERBE [...] Fascium frumenti strues [...] KOPY Snopy w kopy układane álbo w pachy w stodole. DanKolaDyk II, 85.
patrz: PACHA
– MAISON [...] DWOR Domowi Słudzy czeladź Pácholstwo, Służący Dworscy DanKolaDyk II, 223.
patrz: PACHOLSTWO
– DRILLE [...] Miles pannosus audaculus. HOŁOTA Pachoł w ubogim odzieniu serca odważnego. DanKolaDyk I, 485.
patrz: PACHOŁ
– PACIFICATION [...] Pacificatio [...] POKOIU przywrocenie uspokoienie Pacyfikacya. DanKolaDyk II, 322.
patrz: PACYFIKACYJA
– GROS [...] UNE GROSSE de boutons [...] PACZKA guzikow dwanaście Tuzinow guzikow. DanKolaDyk II, 104.
patrz: PACZEK, PACZKA
– NIEPRZYIACIELE padaią gęsto iák muchy. DanKolaDyk II, 282.
patrz: PADAĆ
– Ziemia się pada kraie się od gorąca. DanKolaDyk II, 520.
patrz: PADAĆ SIĘ
– VALLÉE, Valles. DOLINA padoł. Vallée entre les montagnes. Convallis. Dolina między dwiema gorami row parowa. DanKolaDyk II, 565.
patrz: PADOŁ, PADÓŁ, PADÓŁ
– COëFFER [...] USTROIC mowi się w Francuskim o flaszach zámiast zátkać y dobrze opatrzyć z wierzchu pakułami, korkiem, smołą gipsem iako u dawnych. DanKolaDyk I, 316.
patrz: PAKUŁA
– Jako u dawnych byli: Pomywacze do ktorych náleżało zmyć kadzié y ná maścić Trupa [...] Palacze, ci co go według dawnego zwyczaiu palili ná stus [] kładąc. DanKolaDyk I, 399.
patrz: PALACZ
– XięSTWO zádworne Prowincya niemiecka ktorą trzyma Xiążę iáki z zádworną jurisdykcyą swoią [...] Dwa są tákie zádworne xięstwa w niemczech to iest wyższego Renu [...] y xięstwo zádworne Báwarskie álbo wyższy Pálatynat. DanKolaDyk II, 325.
patrz: PALATYNAT
– PALATINE subst. fem. (Fourrure que les Dames mettent sur leur cou enhiver) Focale pellitu. PALATYNKA stroy ná szyię białogłowski zwłaszcza z futrem na zimę. DanKolaDyk II, 325.
patrz: PALATYNKA
– DOIGT [...] DU DOIGT Qui concerne le doigt. Digitalis et hoc digitalo. PALCOWY do palca náleżący, paleczny. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALCOWY
– DOIGT [...] Qui a des doigts. Digitatus. Palczasty. palczysty. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALCZASTY, PALCZYSTY
– Compter par les doigts, ou sur les doigts [...] Rachować na palcach. DanKolaDyk I, 337.
patrz: PALEC
– Les doigts luy demangent d'e'crire [...] Palce mu świerzbią do pisania. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALEC
– PALEC sie mowi niewłaśnie zá moc. Jáko, Palec Boski álbo ręka Boska się w tey okazyi widomie pokazała. Ducha Swiętego Pismo S. nazywa Palec Boski. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALEC
– Palec srzedni álbo trzeci u ręki w łacińskim sromotny álbo paskudny albo zbawienny. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALEC
– ON DIT d'une personne Qu'elle ne fait oeuvre de ses dix doigts, pour dire qu'Elle est sans rien faire [...] MOWIĄ o kim palcem się do niczego nieruszy. Prożniak prożniaczka. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALEC
– ON DIT proverbialement (d'un homme qui a envie de se battre) [...] MOWIĄ w Francuskim o tym co mu się chce wybić z kim: palce go świerzbią. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALEC
– DOIGT [...] DU DOIGT ou Qui concerne le doigt.Digitalis et hoc digitale. PALCOWY do palca náleżący paleczny. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALECNY, PALECNY, PALECZNY, PAŁECZNY
– CHANDELLE [...] mowią ieszcze o człowieku ktory z iedney strony wydaie y traci, á żona iego z drugiey. Palą świece z obu końcow. DanKolaDyk I, 281.
patrz: PALIĆ
– PALISADER (Fortyfier d'une palissade). [...] OPALIĆ, opalować palowanie dać, Pálisadować. DanKolaDyk II, 325.
patrz: PALISADOWAĆ
– PALETTRE (Dont les Peintres se servent á mettre leurs couleur, en peignant). Palmula pictoria. PALITRA tábliczka ámlarska [malarska] ná ktorey farby rosprawione układa málarz. DanKolaDyk II, 324.
patrz: PALITRA
– PALIUSZ stroy Arcybiskupi [...] Paliusze te są robione z wełny dwóch Jagniąt ktore zákonnice S. Agnieszki w Rzymie co rok oddaią we mszy pod czas Agnus Dei odbieraią ie dway Kanonicy kościoła y oddaią w ręce Poddyakonow Papieskich á ci maią staranie o Ich pasieniu swoich czasow strzyżenia. DanKolaDyk II, 325-326.
patrz: PALIUSZ
– Un bois de palmiers. Pálmetum. PALMINA mieysce Pálmami sadzone. DanKolaDyk II, 325.
patrz: PALMINA
– De PALMIER [...] qui porte ou qui produit des palmiers [...] PALMORODNY Pálmy rodzący obfity w palmy. DanKolaDyk II, 326.
patrz: PALMORODNY
– PALISADER (Fortifier d'une palissade). [...] OPALIĆ, opalować palowanie dáć, Pálisadować. DanKolaDyk II, 325.
patrz: PALOWANIE
– FRAISE [...] PALOWANIE, Pale bite wkoło dla obrony y zámknięcia mieysca iákiego, Palisady [...] Palowanie dać koło szańca. DanKolaDyk II, 59.
patrz: PALOWANIE
– DOITIER, ou DOIGTER [...] (Ce qui sert á couvrir un doit.) Digitale, is. PALUCH ná PALEC zrobiony od potrzeby. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALUCH
– C'est mon petit doigt qui me l'a dit, pour Je l'ay se eu par une voye secrete et inconnuë [...] Paluszek moy mi to powiedział, to iest: Dowiedziałem się o tym sekretnie. DanKolaDyk I, 478.
patrz: PALUSZEK
– Tą nowiną iakoby pałką iakoby wekierą wgłowę uderzony, tá nowina go ziadła. DanKolaDyk II, 242.
patrz: PAŁKA
– Ptaszki w pałkach ktorym się piorka dobywaią. DanKolaDyk II, 361.
patrz: PAŁKA
– TABLICZKI ksiąszki pámiętne (Puylaves) książeczki do pisania czego dlá pamięci z pargaminu lub skorki lub inszey materyi w kilka kartek álbo tábliczek złożono, z ołowkiem prostym lub srebrnym lub złotym do pisania. DanKolaDyk II, 526.
patrz: PAMIĘTNY
– ME'MOIRES [...] PAMIĘTNE Książeczki Rejestr Dziennik [...] PAMIĘTNE pisma zebranie służace do Historyi pisane od tych po ktorych oczami co się działo [...] Pamiętne piśma zbierać. DanKolaDyk II. 250.
patrz: PAMIĘTNY
– OPOPONAX [...] Opponax on succus panacis herculei. PANAKOWY sok. DanKolaDyk II, 314.
patrz: PANAKOWY
– DIGESTE Subst. masc.(Volume du Corps du Droit Civil.) Digesta. PANDEKTY Księga prawa świeckiego DanKolaDyk I, 467.
patrz: PANDEKT
– Strzelba ognista z ktorey strzelaią spuściwszy kurek o dekiel y zápaliwszy proch suchy ná panewce podsypany. DanKolaDyk II, 71.
patrz: PANEWKA
– ZGASŁO ná panewce prztyknęło spaliło ná panewce; to mowi się ták w własnym rozumieniu o strzelbie, iáko też y w niewłasnym o tym co mu się nie udało ná co się zábierał y kasał. DanKolaDyk II, 417.
patrz: PANEWKA
– BEGUINE [...] Coelebs et Coenobita. BEGWINA Klasztorna Panná żyiąca w iákim zgromadzeniu bez czynienia ślubow. DanKolaDyk I, 187-188.
patrz: PANNA
– MARIABLE [...] Pánna ná wydaniu dorosłA. DanKolaDyk II, 236.
patrz: PANNA
– PANTALON (Sorte d;habit qui convre tout le corps) [...] PANTALON kuglarz, komedyant śmieszek DanKolaDyk II, 327.
patrz: PANTALON
– [...] PANTOFLA trzewik bez zápięcia y záwiązania dla wygody y prędkości w domu po izbie. DanKolaDyk 327.
patrz: PANTOFEL, PANTOFEL, PANTOFLA, PANTOFLA, PANTOFLIA
– WYSOKI trzewik pantoflik. (C`est aussi une espéce de sandale á l`usage de Religieux de St. Francois). Sculponeae. Trepka drewniane obuwie sandał. DanKolaDyk II, 499.
patrz: PANTOFLIK
– PAPIER FIN (Papier á la Royale). Chárta augusta REGAŁOWY papier wielki. Papier á lettres [...] Papier pocztowy Papier vegle et poli [...] Papier gładzony. Papier blanc Pura charta Papier biały. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIER, PAPIER, PAPIOR, PAPIR
– ATTELIER [...] Officina [...] WARSZTAT gdzie rzemieśnicy robią [...] Chartaria officina [...] Papiernia gdzie papier robią. DanKolaDyk I, 138.
patrz: PAPIERNIA
– PAPETERIE (Moulin on lieu oú l'on fait le papier) Chartoria officina. PAPIERNIA młyn szopa pápierniana gdzie papier robią. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIERNIA
– PAPIERNIA młyn szopa papierniana gdzie papier robią. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIERNIANY
– PAPIERNICTWO rzemiosło Papiernicze. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIERNICTWO
– PAPIERNICTWO rzemiosło papiernicze. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIERNICZY
– MOULINS [...] Moulin á papier [...] Młyn Papierniczy Papiernia. DanKolaDyk II, 283.
patrz: PAPIERNICZY
– BOUTIQUE [...] SKLEP Kram iátka rzemieślnikow: iáko [...] Jatka Szewska. Warsztat Ciesielski. Cyrulicki Dom [...] Aptekarski Sklep. Papierniczy gdzie papier robią. DanKolaDyk I, 224.
patrz: PAPIERNICZY
– PAPIERNIK co papier robi [...] PAPIERNIK ten co handluie kupczy papierem. DanKolaDyk II, 327.
patrz: PAPIERNIK, PAPIERNIK, PAPIRNIK
– FOUGERE [...] UNE FOUGERAYE [...] Filictum [...] PAPROCINA mieysce gdzie wiele paproci rośnie. DanKolaDyk II, 54.
patrz: PAPROCINA
– CLAQUET [...] NAD[P?]LATACZ deszczka mała we młynie służąca do paprzycy ktora wielki hałas czyni. DanKolaDyk I, 312.
patrz: PAPRZYCA
– PAIR (Terme Arithmetique) [...] Numerus par [...] Numerus impar [...] PARA do pary. Przeciwnie mowiemy nie do pary. DanKolaDyk II, 324.
patrz: PARA
– CUSTODE [...] ZASŁONA łożkowa parawan. DanKolaDyk I, 406.
patrz: PARABAN, PARAWAN, PARAWAN
– PARADE [...] Estalage, montre de ses ornemeus, de sa magnificence. Apparatus [...] paupa [...] PARADA okazka okazałość okazowanie się. DanKolaDyk II, 328.
patrz: PARADA
– Lit de parade. Lectus ad speciem et pompam ornatus. Łoszka paradowa ná okazkę tylko wystawiona. DanKolaDyk II, 328.
patrz: PARADOWY
– VISAGE [...] TWARZ [...] Visage balafré, ou plein de cicatrices. Cicatricosa facies. Twarz porąbana paragrafow pełna. DanKolaDyk II, 586.
patrz: PARAGRAF
– PARASOL (Taile ou tafetas ciré avec quoy on se defend du Soleil). Umbella, ae CIENNIK rásłonka od słońca (Parasol). DanKolaDyk II, 328.
patrz: PARASOL
– FRANCOLIN [...] Attagen [...] Attagena [...] PARDWA. Dzika kokoszka. DanKolaDyk II, 60.
patrz: PARDWA
– PARDWA. Ptak dziki cętkowany szaro, barzo dobry do iedzenia zimie. [...] MOWIĄ przysłowiem: usidlić pardwę, to iest: złapać zwieść kogo. DanKolaDyk I, 187.
patrz: PARDWA
– BECCASSINE [...] Rusticola minor [...] PARDWA mnieysza, Słomka inszy ptak mnieyszy od pardwy nosa długiego. DanKolaDyk I, 187.
patrz: PARDWA
– ODEUR [...] Odor [...] ZAPACH wonność [...] Cuchnienie z ust [...] Parkot od potu zwłaszcza z podpachow od niektorych osob: smrod podpaszny. DanKolaDyk II, 308.
patrz: PARKOT
– CYGNE [...] Pospolita omyłka iákoby łabędz miał spiewać przed śmiercią, iest okazyą że Poetow pospolicie zowią łabędziami Gory Parnassowey zwłaszcza o ostatnich ich rytmach y pismach mowiąc. DanKolaDyk I, 407.
patrz: PARNASOWY
– CARESSE [...] Des caresses basses et de valet. Verniles blanditiae. Pieszczoty podłe parobcze. DanKolaDyk I, 258.
patrz: PAROBCZY
– GUELE [...] Des mots de quele verba obscena [...] SŁOWA brzydkie chłopskie grondalow własne kárczemne plugawe parobcze. DanKolaDyk II, 107.
patrz: PAROBCZY
– VALLE'E, Valls DOLINA padoł. Valle'e entre les montagnes. lonvallis. Dolina między dwiema gorami row parowa. DanKolaDyk II, 565.
patrz: PAROWA
– PARCHY ná głowie. PARCHATY PARCHATA Parszywy parszywa oparszały. DanKolaDyk II, 53.
patrz: PARSZYWY
– KTO parszywy niech się drapie, o tych co się urażaią o co w mowie iákiey. Polskie w tym rozumieniu przysłowie niesie, Uderz w stoł to się nożyce odezwą, álbo kto w piecu lega, ozogiem máca. DanKolaDyk II, 99.
patrz: PARSZYWY
– GALEUX [...] Scaber [...] PARSZYWY, PARSZYWA, párchaty. DanKolaDyk II, 74.
patrz: PARSZYWY
– SAVAVERIE (Lieu ou l'on verd de vieux souliers) [...] JATKA gdzie stare trzewiki lub podwszywane buty przedaią. RUE de la SAVATERIE [...] ULICA Partacka, szewcka. DanKolaDyk II, 475.
patrz: PARTACKI
– ONDIT iriniquement [...] MOWI Się ná pośmiewisko o partaczu malarzu prosty gwazdacz, co grę piłki iasno maluie. DanKolaDyk I, 172.
patrz: PARTACZ
– PARTACZ ogolnie się mowi o ladaiakim rzemieślniku. DanKolaDyk II, 476.
patrz: PARTACZ
– COMPOSER [...] Forme Ironique [...] PARTACZ wierszopis ladaiaki. DanKolaDyk I, 334.
patrz: PARTACZ
– RACOUSTREUR (Ravander). Interpolator. (Ravandeur est plus d'usage). PARTACZ [...] Interpolatrix. PARTACZKA. DanKolaDyk II, 410.
patrz: PARTACZKA
– RAPETASSER [...] Vestes reconcinnare. ŁATAĆ poprawiać partać. DanKolaDyk II, 414.
patrz: PARTAĆ, PARTAĆ SIĘ
– (Cest la Corneille d'Esope qui est paree des plumes d'antruy) Ezopowa sroczka w cudze piorka stroyna; o tym co się cudzem parta, y zá swoie udaie. DanKolaDyk II, 362.
patrz: PARTAĆ, PARTAĆ SIĘ
– SE PANADER (Mot bas et populaire) Avoir une démarche superbe, ou marcher comme un Paon [...] CHODZIĆ hardo z partesow stąpać szastać się, słowo proste. DanKolaDyk II, 326.
patrz: PARTES
– PARTI (Estat, condition) [...] Dobrze się ożenić z Bogaczką z partyą dobrą. DanKolaDyk II, 332.
patrz: PARTIA
– ESPLORER [...] ZAPŁAKAC rospłakać, rozlać się we łzy łzami się zálać, w Francuskim niezażywaią tego słowa procz samego partycypu iego, wszytek zápłakany. DanKolaDyk I, 541.
patrz: PARTYCYP
– FALLOIR [...] Potrzeba to słowo w łacińskim bardzo często się wyraża przez partycyp kończący się ná Dus z tym słowem mam. DanKolaDyk II, 10.
patrz: PARTYCYP
– DEMI [...] POŁ przed imionami przydatniemi, y Partycypami [...] Połpodparty [...] Poł-cięszki. DanKolaDyk I, 441.
patrz: PARTYCYP
– BRIBE (Morciau de pain ou de viande) Frustum, on Frustulum SZTUKA partyká kawał chlebá álbo mięsa. DanKolaDyk I, 230.
patrz: PARTYKA
– ET [...] Pártykuła y Francuska wyraża się czasem włacińskim przez partykuły cum tum álbo przez pártykułę tum powtorzoną dwa razy. DanKolaDyk I, 556.
patrz: PARTYKUŁA
– FAIRE [...] to słowo Francuskie Faire z tą partykułą que położone [...] znaczy w Polskim tylko. DanKolaDyk II, 8.
patrz: PARTYKUŁA
– PARTISAN (Celuy qui se range du parti de qualqu'un, qui le favorite) [...] PARTYZANT czyi zá stroną czyią będący. DanKolaDyk II, 333.
patrz: PARTYZANT
– COQUETER (Parlant des dammes) [...] NIEWSTYDU patrzyć mowiąc o białogłowie wdzęcznemi oczami chłopow zwabiać. DanKolaDyk I, 367.
patrz: PATRZEĆ, PATRZYĆ
– Mule [...] PANTOFLE patynki po domu od wygody. DanKolaDyk 287.
patrz: PATYNEK, PATYNKA
– Cothurne [...] OBUWIE ná nogę staroświeckie álbo patynek wysoki ná korkach ktorego osobliwie zażywali Aktorowie ná Trajedyach, áby się wyższego wzrostu pokazal [...] Okrywały pęgę y podwiężywano ie pod Kolanem. DanKolaDyk 376.
patrz: PATYNEK, PATYNKA
– BIGNET (sorte de patisserie qui se soit avec le lait et la farine dans la poële)... PĄCZEK sposob ciastá z mlekiem y z mąką w tyglu smażonego. DanKolaDyk I, 197.
patrz: PĄCZEK
– HOROLOGE [...] Zegarek pektoralik zegar wiszący. DanKolaDyk 130.
patrz: PEKTORALIK
– Montre Se dit aussi [d'une petite horloge de poche] [...] ZEGAREK mały pektorał ktory przy sobie noszą DanKolaDyk II, 27.
patrz: PEKTORAŁ
– ERREUR subst. f. [...] pl. BŁĘDY błąkania się Ulyssesowe w długiey iego peregrynacyi po morzu. DanKolaDyk I, 526-527.
patrz: PEREGRYNACJA
– ESTRE [...] Faire main basse sur les ennemis. Hoster internecione caedere [...] Hostes occisione ou occidione occidere [...] Hostes interficere [...] W pień wyciąć nieprzyiaciela. DanKolaDyk II, 221.
patrz: PIEŃ
– Pierścień wegrze w gałki przez ktory gałka przebieieć má dlá wygraney. DanKolaDyk 334.
patrz: PIERSCEN, PIERSCZIEN, PIERŚCIEŃ, PIERŚCIEŃ, PIERZCIEŃ, PIĘRŚCIĘŃ
– FRISER [...] Trefić włosy w pierścionki. DanKolaDyk 64.
patrz: PIERŚCIONEK, PIERŚCIONEK, PIERŚCIONKA, PIERŚCIONKA, PIERŚCIUNEK, PIERZCIONEK, PIERZŚCIONEK
– BILLEBARRE [...] UPSTRZYC, rożne płatki do siebie się nie stosuiące na iakie odzienie pokłaść. Słowo podłe y mowy potoczney. DanKolaDyk I, 198.
patrz: PŁATEK
– VIEILLERIES (Vieilles hardes.) Veteramenta, torum. ŁACHMANY gałgany stare rupiecie płatki. DanKolaDyk II, 582.
patrz: PŁATEK
– GUENILLE [...] GAŁGAN suknia podarta y sztukami wisząca opadaiąca płatkami [...]. DanKolaDyk II, 105.
patrz: PŁATEK
– CHIFFONIER, subst. m. (Céluy qu va ramasser des chiffons dans les ruës) [...] Pannucius, ii, m. TEN co zbiera płatki gałgany stare po ulikcach. DanKolaDyk I, 304.
patrz: PŁATEK
– CHIFFON, (Vieux marceau d'étoffe, ou de linge.) Pannucia, ae, foem. Petr. PŁATEK, gałgan, starzyzna kawałek iaki materyi starey álbo chusty. DanKolaDyk I, 304.
patrz: PŁATEK
– HEAUME, subst. m. (Ancienne armure de teste.) Galea, ae, foem. Virg. SZYSZAK. Qui porte un heaume. Galeatus, a, um. W Szyszak ubrany Rue de la Heaumerie á Paris, (où l'on fait des casques.) Via galearia, ae, f. Ulica szyszakowa w Paryżu gdzie szyszaki robią. Płatnerska ulica. DanKolaDyk II, 119.
patrz: PŁATNERSKI
– ROUGET. (Poisson de mer, qui est rouge). Rubellio. Płoć morska. DanKolaDyk II, 461.
patrz: PŁOĆ
– TRUYE [...] Ad quaestia non respondere, et aliud loqui. NIEODPOWIADAC do rzeczy chodzić w koło płota [...] Koło płota chodzisz, nie odpowadasz ná to o co cię pytaią. DanKolaDyk II, 560.
patrz: PŁOT
– qui fait des tours de souplesse. Petaurista. KUGLARZ pływacz. DanKolaDyk II, 511.
patrz: PŁYWACZ
– EN BESTE [...] PO BESTYALSKU mowi się niewłaśnie co do obyczaiow o człowieku ktory nieszuka tylko lubieżności swoiey iák bestye czynią. DanKolaDyk I, 192.
patrz: PO BESTIALSKU
– EN BESTE [..] Il a vescu ۍ est mort en beste [...] Zył y umarł po bestyalsku. DanKolaDyk I, 192.
patrz: PO BESTIALSKU
– EN VIEILLE Aniliter POBABSKU. [...] Po staruszkowemu. DanKolaDyk II, 582.
patrz: PO BABSKU
– *Marcher mollement. Molliter incedere [...] *Chodzić stąpać po białogłowsku delikacką. DanKolaDyk II, 272.
patrz: PO BIAŁOGŁOWSKU
– FILLE [...] A la façon des filles. Puellariter [...] Ják, dziewczyna po dziewczęcu [...]. DanKolaDyk II, 32.
patrz: PO DZIEWCZĘCU
– FANTASQUEMENT [...] Dziwacznie, po dziwacku, zrzędnie [...]. DanKolaDyk II, 12.
patrz: PO DZIWACKU
– MATELOTE [...] RYBY Flisowskie po flisowsku przyprawione ná flis [..]. DanKolaDyk II, 242.
patrz: PO FLISOWSKU
– GRAMMATICALEMENT, adverb. (Selon les regles de la Grammaire.) Grammaticè. adverb. Cicer. PO GRAMATYCKU. DanKolaDyk II, 96.
patrz: PO GRAMATYCKU
– o macku po omacku po ciemku DanKolaDyk II, 303.
patrz: PO OMACKU
– GROSSIEREMENT [...] GRUBO prostacko po partacku. DanKolaDyk II, 104.
patrz: PO PARTACKU
– KOLLACYĄ ucztę sprawiać poobiedzie podwieczorek dać. *álbo powieczerzy, pobudkowe, álbo przedpołnocne odprawować. DanKolaDyk I, 320.
patrz: POBUDKOWE
– PAPELARD [...] (Mot bas et populaire)(Flatter, qui amadué) Palpator. PODCHLEBCA słowo F[r]ancuskie podłe. DanKolaDyk II, 327.
patrz: POCHLEBCA, POCHLEBCA, POCHLIBCA, PODCHLEBCA, PODCHLEBCA, PODCHLIBCA
– CARESSANT CARESSANTE [...] PODCHLEBNY, PODCHLEBUIĄCY, pieszczący. D'une maniere caressante. Blande. Łagodnie, podchlebnie. DanKolaDyk I, 258.
patrz: POCHLEBNIE, PODCHLEBNIE
– COMPLAISANCE [...] Podchlebnik stara się strasznie we wszystkim przymilić y przypodobać, z wielką pilnością uważa wszelkie poruszenie tego komu nadskakuie, każde iego słowko chwali, y powtarza. DanKolaDyk I, 332.
patrz: POCHLEBNIK, POCHLIBNIK, PODCHLEBNIK, PODCHLEBNIK
– TORCHE [...] SMOLANA pochodnia lub sosnowa pochodnia woskiem álbo żywicą lub smołą polewana z wierzchu. DanKolaDyk II, 541.
patrz: POCHODNIA
– FLAMBEAU [...] POCHODNIA niewłaśnie o osobach słynących y iaśnieiących w Kościele y oyczyznie náuką dziełami pismami [...] POCHODNIA też się bierze w zły sposob náprzykład ten Buntownik był pochodnią (lepiey) pożogiem zágwią woyny y rosterkow domowych. DanKolaDyk II, 36.
patrz: POCHODNIA
– DE'RIVATION des mots [...] (Leur origine.) Derivatio [...] POCHODZENIE słow ieden z drugich u Gramatykow. DanKolaDyk I, 448.
patrz: POCHODZENIE
– CONTRASCARPE [...] KONTRASZKARPA. brzeg pochodzisto dany. DanKolaDyk I, 363.
patrz: POCHODZISTO
– TALUS [...] POCHODZISTOŚĆ spadzistość ściany [...] POCHODZISTO spadzisto dana ściana. DanKolaDyk II, 528.
patrz: POCHODZISTO
– CONTRACTURE [...] ZWĘZENIE Ścięnczenie termin Architektury o pochodzistości słupow wę iey [więcej] ku gorze niż udołu. DanKolaDyk I, 360.
patrz: POCHODZISTOŚĆ
– ESCALIER en vis, fait enj vis (par oú l'on monte en tournoyanty.) Cochlea. Escalier á repos ou á rampe, Scalae interjectis areolis, ou stationibus distinctae. pl. SCHODY Kręcone Schody pochodziste: szerokie stopnie maiące że po nich rowno wygodnie chodzić można iák porowney ziemi nie ustawawicznie z iednego ná drugi wstępuiąc. DanKolaDyk I, 528.
patrz: POCHODZISTY
– Zdźbło spodek kłosa [...] Ce qui enveloppe l'epy. Frumenti vagina [...] źdźbła álbo pochwy całego kłosa. DanKolaDyk I, 543.
patrz: POCHWA
– Pochyły pochyło śluzem idący spadzisty. DanKolaDyk II, 326.
patrz: POCHYŁO
– DARDEUR [...] STRZELEC Ciskacz żołnierz pociskowy. DanKolaDyk I, 411.
patrz: POCISKOWY
– Sto znáczono przez literę początkową tego słowa w łacińskim C. DanKolaDyk I, 304.
patrz: POCZĄTKOWY
– POCZESNA się mowi osobliwie o częstowaniu KtoreeKto czyni záprosiwszy przyiacioł swoich ochota uczta przyiacielska. DanKolaDyk I, 298.
patrz: POCZESNA
– MAISTRE de la Poste. POCZMISTRZ konny. DanKolaDyk II, 372.
patrz: POCZMISTRZ, POCZTMISTRZ
– COURIER [...] POCZTARZ, pocztarczyk, co z pocztą biega, kuryer, umyślny posłaniec, goniec. DanKolaDyk I, 386.
patrz: POCZTARCZYK
– CHEVAL [...] Cheval de poste [...] Koń posztarski álbo koń wierzchowy. DanKolaDyk I, 299.
patrz: POCZTARSKI, POSZTARSKI
– MESSAGERIE (Le droit de porter les lettres [et] les paquts) [...] POCZTARSTWO. DanKolaDyk II, 256.
patrz: POCZTARSTWO
– Podwodne pocztowe konie trzymać [...] POCZTA gdzie podwodne ná náiem konie trzymaią. DanKolaDyk II, 371.
patrz: POCZTOWY
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: POD
– VICE-AMIRAL [...] Maris praefecti legatus [...] POD-ADMIRAŁ DanKolaDyk I, 94.
patrz: PODADMIRAŁ
– GOUTTEUX, m. GOUTTEUSE f. [...] PODAGRYK PODAGRYCZKA. DanKolaDyk II, 94.
patrz: PODAGRYCZKA
– Iuge qui se laisse corrompre [...] Sędzia skrzynkowy, podarunkowy, przedayny. Sędzia co się daie przekupić pieniędzmi. DanKolaDyk I, 374.
patrz: PODARUNKOWY
– Eau de la forge d'un mareschal (ou l'on a esteint le fer rouge.) Aqua a ferrario fabro. [...] Woda kowalska w ktorey gaszą żelazo rospalone, woda z lestroku z podbrzuszczu. DanKolaDyk I, 488.
patrz: PODBRZUSZCZ?, PODBRZUSZCZE?
– INSTIGATION [...] PODBUDZANIE podmawianie podbudzanie. DanKolaDyk II, 163.
patrz: PODBUDZANIE
– INSTIGATRICE [...] PODSZCZUWACZKA podbudzicielka instygatorka. DanKolaDyk II, 163.
patrz: PODBUDZICIELKA
– INSTIGATEUR [...] PODSZCZUWACZ podmawiacz podbudzca pokusa Instygator. DanKolaDyk II, 163.
patrz: PODBUDŹCA
– SOPHISME [...] WYKRĘT wybieg pozorna racya ná podchwycenie. DanKolaDyk II, 505.
patrz: PODCHWYCENIE
– Podchwytać słowa wykręcać Podchwytacz podchwytliwy słow cudzych DanKolaDyk II, 365.
patrz: PODCHWYTLIWY
– TENDRON des choux. Cyma. cymata. PODCZOS od kapusty. DanKolaDyk II, 533.
patrz: PODCZOS
– Paliusze te są robione z wełny dwoch Jagniąt ktore zákonnice S.Agnieszki w Rzymie co rok oddaią we mszy pod czas Agnus Dei odbieraią ie dway Kanonicy Kościoła y oddaią wręce Poddyakonow Pápieskich á ci maią staranie o Ich pasieniu swoich czasow strzyżenia. DanKolaDyk II, 326.
patrz: PODDIAKON
– SOUS LOCATAIRE (Qui loüe une portion de maison d'un principal, locateur). [...] PODDZIERŻAWCA. DanKolaDyk II, 512.
patrz: PODDZIERŻAWCA
– GUILLEDIN [...] Asturco [...] PODIEZDEK koń prędki letki do biegania. DanKolaDyk II, 108.
patrz: PODJAZDEK, PODJEZDEK
– BIDET [...] (Petit cheval) [...] ZMUDZINEK, podiezdek, mały koń. Petit bidet [...] Podiezdeczek. DanKolaDyk I, 194.
patrz: PODJAZDEK, PODJEZDEK
– ESTRADE [...] GOŚCINIEC szlak, iezdzic po szlakach náwywiady, dlá ięzyka wysyłać, podiazdować. DanKolaDyk I, 553.
patrz: PODJAZDOWAĆ
– BIDET [...] (Petit cheval) [...] ZMUDZINEK, podiezdek, mały koń. Petit bidet [...] Podiezdeczek. DanKolaDyk I, 194.
patrz: PODJEZDECZEK
– SOU CHANTRE, Praefecti cantorum vicarius. Praecantor. (Mot consacré dans l'Eglise parmi les Chanoines). PODKANTORZY Termin y urząd Farski. DanKolaDyk II, 507.
patrz: PODKANTORZY
– SOUS GOUVERNEUR. Vicarius modesztor. POD KOMENDANT, Pod rządca. DanKolaDyk II, 512.
patrz: PODKOMENDANT
– MINEUR [...] TEN co miny podkopuie podkopnik [...] Podkopnikow wyprawić pod mury. DanKolaDyk II, 266.
patrz: PODKOPNIK
– BARRER [...] Ductis lineis aliquid notare [...] PODKREŚLAC linie pociągać naznaczaiąc co osobliwego w księdze iakiey [...] Cancellare [...] Gluzować zakreślać co dla zmazania mieysca iakiego. DanKolaDyk I, 174.
patrz: PODKREŚLAĆ
– FERME [...] Ofiarowano oddano dobra Krolewskie ná podkup, kto więcey z nich postąpi. DanKolaDyk II, 22.
patrz: PODKUP
– OFFERANT [...] PODKUPNIK ten co podkupuiąc náywięcey podaie zá co. Podać dobra ná podkup. DanKolaDyk II, 311.
patrz: PODKUPNIK
– PODKUREK nocna uczta po ochocie y tańcu zápustnym [...] Podkurek odprawować. DanKolaDyk II, 430.
patrz: PODKUREK
– PISSEN LIT [...] (Mot vulgaire). TEN álbo ta co się w łoszku podlewa psikuie. DanKolaDyk II, 356.
patrz: PODLEWAĆ SIĘ
– (Chef de la Communauté des Avocats et Procureurs.) Causidicorum coryphćus, i masc. PALESTRY Patronow głowá y Starszy. [...] Słowo Sądowe gdzie tez z łacińská nazywáią Bastoneriusz, co iest słowo podłey łaciny. DanKolaDyk I, 179.
patrz: PODŁY
– SOUSMAITRE.Hypodidascalus. Antescholanus.Podmayster Inspektor. DanKolaDyk II, 512.
patrz: PODMAJSTER
– INSTIGATEUR [...] PODSZCZUWACZ podmawiacz podbudzca pokusa Instygator. DanKolaDyk II, 163.
patrz: PODMAWIACZ
– INSTIGATION [...] PODBUDZANIE podmawianie podbudzanie. DanKolaDyk II, 163.
patrz: PODMAWIANIE
– PERSUASIF [...] Persuasorius [...] Persuasibilis PODMOWNY PODMOWNA námowny. DanKolaDyk II, 347.
patrz: PODMOWNY
– TENTATEUR [...] Tentator. Pokusa do złego Poduszczenie podmowca. DanKolaDyk II, 534.
patrz: PODMÓWCA
– HAUSSER [...] Podnosi się ná palcach áby się wyższym wydawał. DanKolaDyk II, 117.
patrz: PODNOSIĆ SIĘ
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: PODOBIEN, PODOBNY
– PODOBNIUSIĘNCY do siebie iákby z oka ieden drugiemu wykapał. DanKolaDyk II, 444.
patrz: PODOBNIUSIEŃKI
– LEVER [...] EN Agriculture. Vertere agrum ou glebas [...] ODWRACAC rolę pokładać ugor podorywać. DanKolaDyk II, 198.
patrz: PODORYWAĆ
– ODEUR [...] Odor [...] ZAPACH wonność [...] Cuchnienie z ust [...] Paikit od potu zwłaszcza z podpachów od niektorych osob: smrod podpaszny. DanKolaDyk II, 308.
patrz: PODPASZNY
– RESTRILLER [...] Konia znowu podpiąć poprąg ścisnąć, DanKolaDyk II, 446.
patrz: PODPIĄĆ
– SERZYSKO w żołądku cieląt Oseskow do podpuszczania mleka podpustka. DanKolaDyk II, 385.
patrz: PODPUSTKA
– GRANDELET masc. GRANDELETTE, f. (Qui commence a'devenir grand) Grandiusculus [...] WYROSTEK podrostek, wyrostka podrostka. DanKolaDyk II, 97.
patrz: PODROSTKA
– CAPILOTADE subst. f. (sousse qui on saut á des restes de volailles dipecis.)Minutal, alis neut. Bigos záprawny z podrobkow kurzych kapłonich. DanKolaDyk I, 254.
patrz: PODRÓBKI
– RISSOLER [...] Rufare carnes. PODRUMIENIAĆ potrawy. DanKolaDyk II, 456.
patrz: PODRUMIENIAĆ
– SOUS GOUVERNEUR. Vecarius moderator. POD KOMENDANT, Pod rządca. DanKolaDyk II, 512.
patrz: PODRZĄDCA, PODRZĘDCA
– PODRZEŹNIANIE Jesta małp. SINGERIES [...] Mimica gesticulatio. Scurriles joci [...] BŁAZNOWANIE kuglowanie letkie ákcye ludzi letkomyślnych. DanKolaDyk II, 498.
patrz: PODRZEŹNIANIE
– SOUSSECRETAIRE (Qui fait la fonction de Sécretaire). Proscriba. PODSEKRETARZY. DanKolaDyk ii, 512.
patrz: PODSEKRETARZY
– LÁMBRIS [...] Tło strop wytworny futrowany podsiebicie futrowanie. DanKolaDyk II, 186.
patrz: PODSIEBICIE, PODSIĘBICIE
– Podskubuią gęsi dwa razy co rok w niektorych kraiach. DanKolaDyk II, 362.
patrz: PODSKUBOWAĆ, PODSKUBYWAĆ
– CONTROLLER [...] Pogluzował zcensurował pisma moie. DanKolaDyk I, 364.
patrz: POGLUZOWAĆ
– EFFAçEURE [...] Rature. Litura POGLUZOWANIE piorem pozamazywanie. DanKolaDyk I, 492.
patrz: POGLUZOWANIE
– DE'CHIFFRER [...] DECYFROWAC zgadnąć wyczytać pisma iákie dawno z staroświecka y niewyraźnie pisane álbo pogluzowane. DanKolaDyk I, 420.
patrz: POGLUZOWANY
– FILS [...] Posthumus [...] POGROBEK Syn po śmierci oyca urodzony. DanKolaDyk II, 33.
patrz: POGROBEK, POGROBIEC
– FOURGON [...] Rutabulum [...] OŻOG pogrzebacz, pogrzebaczka kopyść. DanKolaDyk II, 56.
patrz: POGRZEBACZKA
– PEINDRE signifie quelquefois (Barbouiller, enduive, frotter de quelque couleur). Inducere colores alicui vei. MALOWAĆ pomazać pogwazdać. DanKolaDyk II, 341.
patrz: POGWAZDAĆ
– BARBOUILLAGE [...] Litura [...] POMAZANIE, pogwizdanie czego farbą iáką. DanKolaDyk I, 171.
patrz: POGWAZDANIE
– UN COMBAT singulier ou d'homme á homme [...] Pugna singularis. POTKANIE potyczka sam ná sam, poiedynkowa bitwa. DanKolaDyk II, 498.
patrz: POJEDYNKOWY
– COUPEROSE [...] Qui a le vojage vempli de boutous [et] de couture [...] KROSTAWY trędowaty y pokarbowanej twarzy. DanKolaDyk I, 383.
patrz: POKARBOWANY
– DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52.
patrz: POKOJOWY
– POKOST żywica iáłowcowa dystylowana w oleiu orzechowym od [do] pokostowania obrazow. DanKolaDyk II, 575.
patrz: POKOSTOWANIE
– COUVERTURE [...] POKRYCIE álbo pokrywka mowi się niewłaśnie: y znaczy pozor udanie ináczey niż iest, płaszczyk y zasłona winy iakiey. DanKolaDyk I, 393.
patrz: POKRYWKA
– Glina z plewami y słomą deptana y mięszana do polepienia. DanKolaDyk II, 541.
patrz: POLEPIANIE
– FRIANDER [...] Liquirire [...] POLIZOWAĆ łakotek patrzyć. DanKolaDyk II, 63.
patrz: POLIZOWAĆ
– FAUSSER [...] NIEDOTRZYMAĆ słowa poszkapić się w słowie połgać się poszalbierować. DanKolaDyk II, 18.
patrz: POŁGAĆ SIĘ
– POMADOWAĆ twarz dlá pokrycia defektów. DanKolaDyk II, 367.
patrz: POMADOWAĆ
– FAUX-PLI [...] Improba plicatura. ZŁOŻENIE złe materyi nie ták iák się składa pomarszczenie pogniecenie. DanKolaDyk II, 17.
patrz: POMARSZCZENIE
– BALAYEUR [...] scoparius [...] MIETELNIK, co miotły robi, y przedaie [...] w szkołach názywaią Pomiatacz, tego studenta ktory ma staranie o zámiataniu szkoły, y ktoremi studenci płacą ná miesiąc od tego, y nazywaią go słowem łacińskim Versor. DanKolaDyk I, 166.
patrz: POMIATACZ
– POWADZILI SIĘ pokłocili się pomierzili się między sobą. DanKolaDyk II, 323.
patrz: POMIERZIĆ SIĘ
– MARSZCZKI pogniecenie pomięcie. DanKolaDyk .
patrz: POMIĘCIE
– FRIPPER [...] Vexare. Rugare [...] POMIĘTOSIĆ pognieść suknią. DanKolaDyk II, 63.
patrz: POMIĘTOSIĆ
– ABORTIF, ABORTIVE [...] Abortivus PORONIONY, niedonoszony płod, co przed czasem przychodzi, pomiotek. Wczesny. DanKolaDyk I, 14.
patrz: POMIOTEK
– GROMMELER [...] MRUCZEĆ, szemrać pomrukiwać pod nosem. DanKolaDyk II, 103.
patrz: POMRUKIWAĆ
– LAVER [...] *De la vaisselle. Vascula eluere. Eluere patinas. Plaut. *Pomyć pomywać náczynie. DanKolaDyk II, 191.
patrz: POMYĆ
– LAVE', m. LAVE'E, f. part. adj. Lotus. Lautus. Ablutus. Elutus. Lavatus, a, um. Cic. Umyty, umyta, zmyty, pomyty, wyprany. DanKolaDyk II, 191.
patrz: POMYTY
– CRIEUR [...] Jako u dawnych byli: Pomywacze do ktorych náleżało z-myć kadzić y ná maścić Trupa [...] Palacze, ci co go według dawnego zwyczaiu palili ná stus kładąc. DanKolaDyk I, 399.
patrz: POMYWACZ
– LAVER [...] *De la vaisselle. Vascula eluere. Eluere patinas. Plaut. *Pomyć pomywać náczynie. DanKolaDyk II, 191.
patrz: POMYWAĆ
– LAVOIR [...] POMYWALNIA pomywalnik szaflik drybus náczynie wszelkie do pomywania wanna balia pralnia szynkwas. DanKolaDyk II, 192.
patrz: POMYWADLNIK, POMYWALNIK
– LAVOIR [...] POMYWALNIA pomywalnik szaflik drybus náczynie wszelkie do pomywania wanna balia pralnia szynkwas. DanKolaDyk II, 192.
patrz: POMYWALNIA
– DanKolaDyk II, 192.
patrz: POMYWALNIK
– LAVEMENT, subst. m. (L'action de laver.) Lavatio, onis, f. Var. MYCIE pranie pomywanie. DanKolaDyk II, 191.
patrz: POMYWANIE
– LAVETTE, subst. foem. (Petit torchon qui sert à laver la vaisselle.) Peniculus, i, m. KISC do pomywania. DanKolaDyk II, 192.
patrz: POMYWANIE
– Un Pays le long de la mer. Ora maritima. Kray pomorski ponadmorska kraina. DanKolaDyk II, 339.
patrz: PONADMORSKI
– [...] TRAISNER parlant de ce qu'on néglige, & qu'on laisse dans les ordures.) Ses livres traisnent de tous les costez. Jacent libri in sordibus ou neglecti jacent. Libros habet neglectui. WLEC się tám y sam się poniewierać. Księgi iego wszędzie się poniewieraią. Sa robe est si longue qu'elle traisne à terre. Adeò promissa est illius vestis, ut humum verrat. Syknia ták długa że ász się wlecze około niego. DanKolaDyk II, 458.
patrz: PONIEWIERAĆ SIĘ
– AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi się o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
patrz: PONIEWIERKA
– AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi się o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
patrz: PONIEWIERKA
– MORNEr [...] ZŁY posępny ponury Vn pen morne [...] Ponurowaty smutny. DanKolaDyk II, 280.
patrz: PONUROWATY
– CHAUSSETTIER DRAPPIER (c'est un marchand de draps de laine qui sait des bas.) [...] PONCZOSNIK, SZTAMETNIK, Kupiec sztametowy co ponczochy robi. DanKolaDyk I, 295.
patrz: POŃCZOSZNIK
– ESTRE [...] Czy wielka to rzecz było te paięczyny poomiatać, posprzątać. DanKolaDyk I, 554.
patrz: POOMIATAĆ
– GERÇURE [...] Fissura Rima [...] POPADANIE Się od zimna rąk twarzy [etc.]. DanKolaDyk II, 85.
patrz: POPADANIE SIĘ
– CENDRIER [...] (Celuy qui fait des cendres.) POPIELNIK, Potasznik ten co popioł, potasze robi. DanKolaDyk I, 271.
patrz: POPIELNIK
– FAUTER [...] OBROŃCA poplecznik pomocnik popieracz złey strony, niesłuszney sprawy. DanKolaDyk II, 19.
patrz: POPIERACZ
– FAUTRICE [...] POPLECZNICZKA popieraczka. DanKolaDyk II, 19.
patrz: POPIERACZKA
– POPIERZONY pierza pełen. DanKolaDyk II, 361.
patrz: POPIERZONY
– POPKA Pogańska, służąca u Pogan do ofiar Bałwochwalskich [...] Popka Wenery. DanKolaDyk II, 385.
patrz: POPKA
– FAUTRICE [...] POPLECZNICZKA popieraczka. DanKolaDyk II, 19.
patrz: POPLECZNICZKA
– CRACHOTER [...] (Cracher peu [et] souvent,) [...] POPLUWAC często, strzykać śliny. DanKolaDyk I, 394.
patrz: POPLUWAĆ
– Płazem go kilka razy uderzył, popłazował go. DanKolaDyk II, 359.
patrz: POPŁAZOWAĆ
– CORRECTEMENT [...] POPRAWNIE, bez omyłkow. DanKolaDyk I, 373.
patrz: POPRAWNIE
– LARDER [...] Poprzebiiali się obadwa. DanKolaDyk II, 188.
patrz: POPRZEBIJAĆ SIĘ
– Izba pokoy iasny ktory wiele w sobie ma widoku, iako by kto mowił pokoy dobrze poprzxebiiany. DanKolaDyk I, 311.
patrz: POPRZEBIJANY
– PATROUILLER (De ce qui manient et brouillent les viandes mal proprement) Sordide pulmenta miscere, tractare. POPYSKŁAĆ iedzenie brzydko ieść. DanKolaDyk II, 338.
patrz: POPYSKŁAĆ
– PORY Ziele ogrodowe warzywo. DanKolaDyk II, 368.
patrz: POR
– RAFRAISCHIR [...] *Le temps se rafraischit. Tempus-refrigescit ou refrigeratur. *Czas chłodnieie pora się oziębia. DanKolaDyk II, 410.
patrz: PORA
– MATINAL [...] RANO wstaiący ten ktory się zwykł poraniać. DanKolaDyk II, 243.
patrz: PORANIAĆ SIĘ
– Corporum mestus on occulata et tenuia foramina POROWATOŚĆ ciała. DanKolaDyk II, 368.
patrz: POROWATOŚĆ
– RZADKI porowaty dziurkowaty dziarstwisty niegęsty nie gruby. DanKolaDyk II, 415.
patrz: POROWATY
– COMPARATIF[...] POROWNAIĄCY, rownaiący stopień porownaiący u Gramatykow DanKolaDyk I, 330.
patrz: PORÓWNAJĄCY
– VIOLATEUR [...] Viiolateur de la pudicit é des filles, vavisseur. Pudicita e corruptor. Gwałciciel wstydu Białogłowskiego porubnik. DanKolaDyk II, 585.
patrz: PORUBNIK
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: PORZĄDEK
– DICTIONNAIRE, sŭbst. m. (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium. DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: PORZĄDEK
– TRANSPIRABLE (Qui puet transpirer). Meabilis, et hoc meabile. POROWATY porowata porzysty. DanKolaDyk II, 550.
patrz: PORZYSTY
– CARRELAGE [...] (L'action de carreler ou de pavar une chambre) Stratura. POSADZKOWANIE dawanie posadzki w izbie. DanKolaDyk I, 260.
patrz: POSADZKOWANIE
– MECH meszek pierwszy ktorym się posiewa broda zárastaiącym młodzikom w czternastym roku nákształt mchu sypiącego się. DanKolaDyk II, 43.
patrz: POSIEWAĆ SIĘ
– MESSAGERE [...] POSŁANA Posłanka umyślnie z czym wyprawiona z wiadomością. DanKolaDyk II, 256.
patrz: POSŁANKA
– AMBASSADRICE [...] Legati uxor [...] POSŁOWA, Zona Posłá. DanKolaDyk I, 89.
patrz: POSŁOWA
– FROTTEUR [...] Tractator SCIERACZ posługacz álbo posługaczka do ścierania ciáłá. DanKolaDyk II, 67.
patrz: POSŁUGACZKA
– flatterie [...] Podobieństwo wzięte od koni przednich ktore l;ubią kiedy ich kto głaszcze z lekka y onym posmukuie, á záś wierzgaią i biią kiedy się ich przykro dotknie álbo mocniey kláśnie ręką i nich. DanKolaDyk II, 37.
patrz: POSMUKOWAĆ
– ENTREMETTEUR (Celuy qui s'entremet d'une affaire.) Sequester [...] Interpres. Internutius POSRZEDNIK iednacz roziemca medyator między stronami. DanKolaDyk I, 520.
patrz: POŚREDNIK, POŚRZEDNIK
– MATIN [...] szarą poświatą: ieszcze szaro nie dobrze się zozwidniło. DanKolaDyk II, 243.
patrz: POŚWIATA
– CENDRIERE (Celle qui fait des cendres et qui entrafique.) Cineraria, ae. POTASZNICA ta co potasze robi y niemi handluie. DanKolaDyk I, 271.
patrz: POTASZNICA
– CENDRIER [...] (Celuy qui fait des cendres.) POPIELNIK, Potasznik ten co popioł, potasze robi. DanKolaDyk I, 271.
patrz: POTASZNIK
– FOURCHE [...] SE FOURCHER en parlant. Titubante linqua loqui. POTKLIWIE mowić ięzykiem bełkotać plątać się ięzykiem w mowieniu záiąkać się. DanKolaDyk II, 55.
patrz: POTKLIWIE
– BRONCHER [...] Un cheval qui bronche, qui est sujet á broncher, qui n'a pas le pied ferme. Equus offensator. Koń potkliwy co się potyka upada na nogi słabych nog. DanKolaDyk I, 234.
patrz: POTKLIWY
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: POTŁUC
– [...] CONFONDRE, (Abattre, mettre en désordre, prendre.) Perturbare, Evertere. Cic. POMIĘSZAC pokłocić wniwecz obrocić zgruntu wywrocić, potłumić. Que les Dieux te confondent. Dii te perdant. Ter. Niech cię Bog potłumi [...] DanKolaDyk I, 345.
patrz: POTŁUMIĆ
– [...] CONFONDRE, (Abattre, mettre en désordre, prendre.) Perturbare, Evertere. Cic. POMIĘSZAC pokłocić wniwecz obrocić zgruntu wywrocić, potłumić. Que les Dieux te confondent. Dii te perdant. Ter. Niech cię Bog potłumi [...] DanKolaDyk I, 345.
patrz: POTŁUMIĆ
– DE'FENSE [...] La défense de l'innocence que la malice des hommes accable se fait jour quelque feis. Innocentiae defensio multorum improbitate interclusa, aliquando respirat. Cic. Niewinność ktorą ludzie chcą potłumić sama się częstokroć obroni y ná wierzch wyda [...]. DanKolaDyk I, 428.
patrz: POTŁUMIĆ
– FOULE signifie aussi, Surcharge, opression. UCISNIENIE w niwecz obrocenie zniszczenie potłumienie. *Cét impost va à la foule du peuple. Istud vectigal est oneri civibus. Liv. Ten podatek iest ná zniszczenie ludu ná potłumienie. DanKolaDyk II, 55.
patrz: POTŁUMIENIE
– POTOCZNIK Ziele ktore rośnie ná potokach. DanKolaDyk I, 190.
patrz: POTOCZNIK
– GLACER (figurément) [...] Uterque nostrum tam inexpectato sermone amisimus sanquinem [...] Potrętwieliśmy ná tę mowę. DanKolaDyk II, 87.
patrz: POTRĘTWIEĆ
– LIEU [...] MIEYSCA od potrzeby wychodki, komorki. DanKolaDyk II, 203.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– COMMODITÉ [...] WYGODA się też mowi w domu komorka sposobna gdzie ná potrzebę chodzą. DanKolaDyk I, 327.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Iść [...] ná potrzebę mnieyszą [...] ná mały stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– VENIR (Arriver) [...] Jeśli by ci przypadła pilna potrzeba, iest tám nádworze stolec y insze wszystkie wygody. DanKolaDyk II, 569.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– NÉCESSITEZ [...] POTRZEBA co do przyrodzenia, wyprożnienia przyrodzonego [...] Jeżeliby ci było potrzeba, iest tu mieysce ze wszystkiemi wygodami, to iest woda stolec y insze mnieysze ochędoszki w tey mierze. DanKolaDyk II, 294.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Iść ná potrzebę wielką [...] na wielki [...] stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– LIEU COMMUN, (Retrait ou' l'on va aux grands besoins.) [...] MIEYSCE pospolite osobna komorka gdzie wszyscy chodzą na wielką potrzebę. DanKolaDyk I, 328.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– PAREMENT [...] przybranie bramowanie obszycie bogate lámowanie potrzeby do sukien. DanKolaDyk II, 329.
patrz: POTRZEBY
– MAROUFLE [...] GRĄDAL grądalisko drąg chłopisko proste brzydkie [...] Słowo potworliwe łaiąc. DanKolaDyk II, 238.
patrz: POTWORLIWY
– SOUPE'E... POWIECZERZY czas między wieczerzą y spaniem. Báwią się cieszą przez całe powieczerze. DanKolaDyk II, 511.
patrz: POWIECZERZE
– DE'POSITAIRE...(Gardien de quelque chose.)... TEN ktoremu powierzono iákich rzeczy do chowania. Powiernik do wiernych rąk, Podskarbi. Stroż zá ktorego ręce co oddano dla pewności y bespieczeństwa. DanKolaDyk I, 447.
patrz: POWIERNIK
– ORAGE [...] Tempestus [...] Procella [...] NAWAŁNOSC fala burza. Burza wielka powstała ná powietrzu wicher szturm záwierucha. DanKolaDyk II, 315.
patrz: POWIETRZE
– LANGE [...] POWIAKI do powiiania dzieci u piersi będących. DanKolaDyk II, 187.
patrz: POWIJAKI
– LANGE [...] POWIAKI do powiiania dzieci u piersi będących. DanKolaDyk II, 187.
patrz: POWIJANIE
– INCRUSTATION [...] POBIELANIE Tynkowanie, sadzenie ścian, powlekanie. DanKolaDyk II, 153.
patrz: POWLEKANIE
– COCHER [...] WOZNICA powoźnik co woz albo karetę iáką prowadzi. DanKolaDyk I, 316.
patrz: POWOŹNIK
– CORDE [...] DANSEUR de cordes [...] POWROZOBIEGUN, kuglarz powrozowy. DanKolaDyk I, 368-369.
patrz: POWROZOBIEGUN
– CORDE [...] DANSEUR de cordes [...] POWROZOBIEGUN, kuglarz powrozowy. DanKolaDyk I, 368-369.
patrz: POWROZOWY
– EFFASEURE [...] (Rature) Litura POGLUZOWANIE piorem pozamazywanie. DanKolaDyk I, 492.
patrz: POZAMAZYWANIE
– MURER [...] Nie dosyć było zamknąć y zátarasowáć bramy ieszcze ie y pozamurowano. DanKolaDyk II, 288.
patrz: POZAMUROWAĆ
– ZAWINĄC chustami álbo zawiciem iákim zewszystkim żeby tylko samą twarz widzieć było pozawiiać się iák baba. DanKolaDyk I, 498.
patrz: POZAWIJAĆ SIĘ
– Kupcy po sklepach mieli gotowe ładunki od 10 zł, w papier lub bibułę pozawijane, w których brakowało zawsze 2 albo 3 gr, które detrunkowali za papier i za pracą. DanKolaDyk I, 498.
patrz: POZAWIJANY
– WZIĄĆ sobie kogo ná obroty łáiáć zgromić sfukáć. Pozbadać sobie kogo DanKolaDyk II, 521.
patrz: POZBADAĆ
– BAILLEUR [...] Oscitator [...] ZIEWACZ Co má częste poziewaniá. DanKolaDyk I, 163.
patrz: POZIEWANIE
– CITATION [...] Citatio. POZWANIE náznaczenie dnia stawienia się przed sędzią duchownym w sprawie do duchownego sądu náleżącey. DanKolaDyk 310.
patrz: POZWANIE
– PROFITER [...] POZYSKOWAĆ z czego, pożytek brać. DanKolaDyk II, 392.
patrz: POZYSKIWAĆ, POZYSKIWAĆ, POZYSKOWAĆ
– Vn demy sçavant. Semidoctus [...] Homo levitus eruditus [...]. Półmędrek. DanKolaDyk II, 478.
patrz: PÓŁMĘDREK
– LAVEMENT, subst. m. (L'action de laver.) Lavatio, onis, f. Var. MYCIE pranie pomywanie. DanKolaDyk II, 191.
patrz: PRANIE
– LAVAGE, subst. m. (Action de laver.) le mesme que LAVEMENT. MYCIE Pranie. DanKolaDyk II, 191.
patrz: PRANIE
– AUTORISATION [...] Terme de Palais Auctoritas [...] DANIE władzy, Autoryzacya. Termin prawny. Moc ktorą mąż żonie daie do tranzakcyi iakiey. DanKolaDyk I, 156.
patrz: PRAWNY
– VASSAL, subst. masc. (Mot gothique qui vient de WASSEL et se dit au plurier VASSAUX.) Vassalus, vassali, m. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik. (Ce mot signifie celui qui tient quelque fief à soy & hommage, sujet de quelque Souverain. Cliens, entis, masc.) Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma. DanKolaDyk II, 566.
patrz: PRAWO
– BREDOUILLEUR [...] BLEKOT momot prędkomowny. DanKolaDyk I, 229.
patrz: PRĘDKOMOWNY
– PROFES, PROFESSE [...] PROFES Profeska co Professyą śluby w iákim zákonie czyni. DanKolaDyk II, 391.
patrz: PROFES
– PROFES, PROFESSE [...] PROFES Profeska co Professyą śluby w iákim zákonie czyni. DanKolaDyk II, 391.
patrz: PROFESKA
– MAROUFLE [...] GRĄDAL grądalisko drąg chłopisko proste brzydkie [...] Słowo potworliwe łaiąc. DanKolaDyk II, 238.
patrz: PROSTY
– DISEUR de rien, ou de bagatelles Nugator [...] BAY prożnomowny co plecie y baie lada co baiarz. DanKolaDyk I, 471.
patrz: PRÓŻNOMOWNY
– VENDRE [...] PRZEDAC przedawać przedać wstyd o nierządnicy mowiąc. DanKolaDyk II, 568.
patrz: PRZEDAĆ
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC przepuszczać [...] przez alembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: PRZEPUSZCZAĆ
– DISTILLATION [...] (Expression par le feu du Suc des herbes) [...] PRZEPUSZCZANIE zioł przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: PRZEPUSZCZANIE
– LE PAR DESSUS [...] NADDATEK przydatek przysypka wierzch przyczynek Dodatek gora. DanKolaDyk I, 457.
patrz: PRZESYPKA
– Un peu obscur. Subobscurus. Subnubilas. przyciemny. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYCIEMNY
– FIER [...] Vn pen fier Feroculus [...] Przyhardy, przydumny, trochę hardy... DanKolaDyk II, 29.
patrz: PRZYDUMNY
– Un petit bizarre [...] Przydziwaczny. DanKolaDyk I, 199.
patrz: PRZYDZIWACZNY
– FINET m. finette f. [...] Mediocriter caelidus [...] FRANCISZEK FRANTEK frantka przyfrant... DanKolaDyk II, 35.
patrz: PRZYFRANT
– CUIRE [...] MOWIĄ że człowiek iaki iest głowy niedowarzoney niedoyrzałego zmysłu czegoś mu niedostaie przy głupi. DanKolaDyk I, 405.
patrz: PRZYGŁUPI
– UN peu amére. Subamatus przygorszki, przygorszka. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYGORŻKI
– Un pen grossier (parlant de moeurs) Subrusticus. Subagrestis [...] Przygrubian przygrubianka. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYGRUBIAN
– Un pen grossier (parlant de moeurs) Subrusticus. Subagrestis [...] Przygrubian przygrubianka. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYGRUBIANKA
– RACCOURCISSEMENT [...] Re sectio. ZESKROBANIE przygryzienie. DanKolaDyk II, 409.
patrz: PRZYGRYZIENIE
– FIER [...] Vn pen fier Feroculus [...] Przyhardy, przydumny, trochę hardy... DanKolaDyk II, 29.
patrz: PRZYHARDY
– PETIT CUVE [...] PRZYKADEK... DanKolaDyk I, 406.
patrz: PRZYKADEK
– COLLER [...] SKLEIC się przykleić się znaczy mocno się zkim złączyć. DanKolaDyk I, 320.
patrz: PRZYKLEIĆ SIĘ
– COLLER [...] KLEIĆ kleiem co złączyć do drugiego, przykleiać iedno do drugiego. DanKolaDyk I, 320.
patrz: PRZYKLEJAĆ
– CAMUS, n. CAMUSE f. (Qui a le nez court, creux et enfonci.) Simus Resimus, a, um. Silo, onis. PŁASKONOSY co ma nos mały, płaski y wklęsły. Un pen camus. Sybsimus, a, um. Nosa płaskawego przyklęsłego. DanKolaDyk I, 250.
patrz: PRZYKLĘSŁY
– Le PAR dessus. Auctarium, ii PRZYDATEK przysypka przykładka. DanKolaDyk II, 328.
patrz: PRZYKŁADEK, PRZYKŁADKA
– AFFRIANDER. V. act. [...] Cupediis inescare aliquem [...] PRZYŁAKOCIC Kogo w łákotki wprawić. DanKolaDyk I, 57.
patrz: PRZYŁAKOCIĆ
– COQUETTE [...] FRYERKA zalotna białogłowa, niewstydliwa bezecna ktora chłopow do siebie przyłudza wdzięcząc się. DanKolaDyk I, 367.
patrz: PRZYŁUDZAĆ
– HOLASSE [...] MIĘTKAWY, przymiętki... DanKolaDyk II, 272.
patrz: PRZYMIĘKKI, PRZYMIĘTKI
– VENIR (Arriver) [...] Jeśli by ci przypadła pilna potrzeba, iest tám nádworze stolec y insze wszystkie wygody. DanKolaDyk II, 569.
patrz: PRZYPAŚĆ
– GRIL [...] ROSZT, Statek kuchenny do pieczenia, álbo przypiekania. DanKolaDyk II, 102.
patrz: PRZYPIEKANIE
– BILLET [...] KARTECZKA przypowiodnia obwieszczaiąca przypowieszczenie do gromady iakiey dla wezwania kogo ná schadzkę iáką. DanKolaDyk I, 198.
patrz: PRZYPOWIESZCZENIE
– CONFISEUR [...] PRZYPRAWIACZ Ten co smaży w cukrze álbo miodzie y przedaie smażone rzeczy. DanKolaDyk I, 345.
patrz: PRZYPRAWIACZ
– MODILLON [...] PRZYPUSTNICE w budowaniu pod krokwami dane dla obdachow wyższych. DanKolaDyk II, 270.
patrz: PRZYPUSTNICA
– NAISTRE [...] Naistre de plus. Adnasci [...] Przyrodzić się. DanKolaDyk II, 290.
patrz: PRZYRODZIĆ SIĘ
– MÉNAGER […] Il est en peu trop ménager […] Przyskępszy DanKolaDyk II, 251.
patrz: PRZYSKĄPSZY, PRZYSKĘPSZY, PRZYSKĘPSZY
– Un peu douce. Subdulcis Przysłodki słodkawy. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYSŁODKI
– Un peu salée. Subsalsus. przysłony. DanKolaDyk II, 349.
patrz: PRZYSŁONY
– TRISTE [...] UN peu triste. Subtristis. Tristiculus. Przysmutny trochę. DanKolaDyk II, 556.
patrz: PRZYSMĘTNY, PRZYSMUTNY
– QUADRER [...] KWADROWAĆ nie znaczy figurę kwadratową robić, ále rzeczy właśnie przystać iedno drugiemu przystoić służy iedno do drugiego stosuie się kwadruie [...]. Wszystko to bardzo się dobrze stosuie i zgadza do siebie. DanKolaDyk II, 400.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ, PRZYSTOJEĆ
– CONVENIR [...] PRZYSTOIC, być przyzwoitym [...] Przystoi młodemu człowiekowi się uczyć. DanKolaDyk I, 365.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ
– CONVENIR [...] PRZYSTOIC, być przyzwoitym [...] Praca nieprzystoi wiekowi naszemu, nieprzystoi nam w tym wieku. DanKolaDyk I, 365.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ, PRZYSTOJEĆ
– COEFFER [...] UBIERAC się ná głowie stroić się przystoynie; iáko ta peruka, ten kapelusz dobrze ci przystoi. DanKolaDyk I, 316.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ, PRZYSTOJEĆ
– Tá suknia mi nie przystoi, przystoyno mi w tym stroiu w tey sukni. DanKolaDyk II, 488.
patrz: PRZYSTOJNIE, PRZYSTOJNO
– EXTE'RIEUR [...] POSTAC powierzchowna rzeczy [...] Przystoyney postaci, przystoyny z Osoby. DanKolaDyk I, 568.
patrz: PRZYSTOJNY
– SEN przyśniwać się iáko chorym w gorączkach z pomięszania mozgu rożnie się przyśniwa [...] PRZYŚNIŁO się przyśniwa się komu prawi od rzeczy... DanKolaDyk II, 446.
patrz: PRZYŚNIWAĆ SIĘ
– ESPOINTER, prononcez E'POINTER, V. act. (Emousser la pointe de quelque outi.) Mūcronem refringere. act. [...] PRZYTĘPIC zátępić przytłuc ostrze álbo koniec iákiego statku. DanKolaDyk I, 541.
patrz: PRZYTŁUC
– EFFACER, (Obscurir.) Obscurare, o, as, avi, atum.) act. acc. [...] *L'éclat et la grandeur de son courage essaci entierement celuy des autres. Aliorum virtus obscuratur, ou obruitur splendore illius virtutis & magnitudine [...] ZGLUZOWAC záćmić, przyćmić przytępić przytłumić. *Wielkość męstwa y sława imienia iego gasi y záciera y tłumi wszystkie inszych pochwały. DanKolaDyk I, 492.
patrz: PRZYTŁUMIĆ
– GRASSET [...] (Vn peu gras) Subpinguis [...] PRZYTŁYSTSZY PRZYTŁYSTSZA. DanKolaDyk II, 98.
patrz: PRZYTŁUSTY
– ALBERGE [...] Persium chwacinum [...] BRZOSKWINIA wczesna przytwardsza. DanKolaDyk I, 76.
patrz: PRZYTWARDY
– Le voila bien, il ne faut plus gu'une cheville pour le bien tenir [...] MOWIĄ o człeku ktorego szczęście wyniosło, Już tedy mu dobrze, tylko mu ćwieka trzeba żeby go przytwierdzieć. DanKolaDyk I, 302.
patrz: PRZYTWIERDZIĆ, PRZYTWIERDZIEĆ
– GAY [...] Hilarus [...] Un peu gay. Hilarus [...] Przyweselszy. DanKolaDyk II, 81.
patrz: PRZYWESOŁY
– ODKUPICIEL słowo właśnie Zbawicielowi Chrystusowi przyzwoite. DanKolaDyk II, 422.
patrz: PRZYZWOITY
– PISSEN LIT [...] (mOT VULGAIVE). TEN álbo ta co się w łoszku podlewa psikuie. DanKolaDyk II, 356.
patrz: PSIKOWAĆ
– CYNOCEPHALE [...] Cynocephalus [...] PSIOGŁOWY zwierz, koczkodan [...] Małopow rodzay z psie[!] głową. DanKolaDyk I, 407.
patrz: PSIOGŁOWY
– CORRUPTEUR [...] PSOTNIK, Psotliwy ten co psuie drugich. DanKolaDyk I, 375.
patrz: PSOTLIWY
– LASCIF&0R [...] ROSPUSTNY, swywolny, jurny, psotliwy, cielesny nieczysty, wszeteczny [...] Jurnieyszy nad kozła lub nád wróbla ná wiosnę. DanKolaDyk II, 190.
patrz: PSOTLIWY
– CORRUPTRICE PSOTNICA psotliwa ta co psuie. DanKolaDyk I, 375.
patrz: PSOTNICA
– BIGARRER [...] PSTRAWO, rozmaitą farbą dawać co. DanKolaDyk I, 197.
patrz: PSTRAWO
– MELISSE [...] Apiastrum [...] Melissophyllon [...] PSZCZELNIK ziele... DanKolaDyk II, 248.
patrz: PSZCZELNIK
– FOUCONNIER [...] PTASZNICZY myśliwiec co układa ptaki... DanKolaDyk II, 15.
patrz: PTASZNICZY
– TŁUSTY zupełny w sobie zupełney twarzy okrągły puckowaty. DanKolaDyk II, 373.
patrz: PUCKOWATY
– E'TRILLER, Se dit figurément [...] ZDRAPAC kogo ochędożyć go: náleżycie go zetrzeć. Nie dosyć mu ná tym że się mnie náłaiał nábeształ, ále mię ieszcze náleżycie ochędożył puszliskiem przydawszy do tego wiele słow zelżywych. DanKolaDyk I, 555.
patrz: PUSZLISKO, PUŚLISK, PUŚLISKO, PUŚLISKO
– LAMENTATION [...] Puścić się w płacz lamenta szlochanie ryczenie iák baba. DanKolaDyk II, 186.
patrz: PUŚCIĆ SIĘ
– ESPY [...] Le haut de l'épy [...] Pużyna zámknięcie z wierzchu kłosa mnieysze od ziarnka. DanKolaDyk I, 543.
patrz: PUŻYNA
– COS o sobie wiele rozumieiący dumny twardy pychałka [...] Coś o sobie rozumie skorzy pięta odyma się. DanKolaDyk II, 413.
patrz: PYCHAŁKA
– Pliniusz zdaie się iákąś rożność kłaść między tańcem zbroynym Rycerskim, y między Pirrycznym powiadaiąc że kuretowie[?] wymyślili taniec Rycerski zbroyny, a zaś Pirrus[!] taniec Pirryczny, ále Wossiusz naucza że to iest iedenże sam taniec. DanKolaDyk I, 410.
patrz: PYRRYCZNY
– MAFFLE' [...] PYSKATY GĘBATY twarzy rozłożystey. DanKolaDyk II, 218.
patrz: PYSKATY
– BARBOTER [...] Rostro cienum mouve. PLUSKAC się w wodzie, w błocie pyskląc iáko kaczki. DanKolaDyk I, 171.
patrz: PYSKLAĆ, PYSKLAĆ, PYSKLEĆ, PYSKLIĆ, PYSKŁAĆ
– Punk pytalny pisze się ták... DanKolaDyk II, 364.
patrz: PYTALNY
– FROTTOIR [...] Penicillus [...] PYTELEK álbo chusta do scierania ciała ścieraiąca chusta, álbo szmata płat ná konie do ścieraniá. DanKolaDyk II, 67.
patrz: PYTELEK
– LABOUR [...] Vn troisiéme labour. Tertiatio [...] Redlenie włoczenie. DanKolaDyk II, 182.
patrz: RADLENIE, RADLENIE, REDLENIE
– MASSACRE, subst. m. (Tuerie, boucherie d'hommes) Caedes, is, f. Strages, gis, f. Occisio, onis, f. Cic. Liv ZABOY, boy, zábiianie ludzi. *Faire un grand massacre. Edere ou facere stragem. Facere ou efficere caedes. Cic. *Rzeźba rąbanina. DanKolaDyk II, 241.
patrz: RĄBANINA
– RETORSKI krassomowski. PO Krassomowsku. DanKolaDyk II, 453.
patrz: RETORSKI
– LAVER... UMYWAC ręce od czego, składaiąc z siebie winę iáką ná kogo inszego, ták iáko Piłat kiedy miał ná śmierć skazać Chrystusa ręce umył od tego. DanKolaDyk II, 191-192.
patrz: RĘKA
– GRAISSER [...] ON DIT proverbialement et populairement, Graisser la parte d'un Juge, (Luy donner de l'argent pour le corrompre.) [...] PRZYSŁOWIEM prostym mowią smarować ręce sędziemu Korupcyą go uymować sobie. DanKolaDyk II, 96.
patrz: RĘKA
– LAVER [...] MYWAC ręce od czego, składaiąc z siębie[!] winę iáką ná kogo inszego, ták iáko Piłat kiedy miał ná śmierć skazać Chrystusa ręce umył od tego. DanKolaDyk II, 191-192.
patrz: RĘKA
– BESTES de somme, de voiture, de charge. Jumenta, orum [...] BYDŁO robotne ciężarowe do iarzma. DanKolaDyk I, 192.
patrz: ROBOTNI, ROBOTNY, ROBOTNY
– SOMMIER. (Une beste de somme) [...] ROBOTNE bydlę, szkapsko, wywłoka. DanKolaDyk II, 503.
patrz: ROBOTNI, ROBOTNY, ROBOTNY
– GENS [...] To Słowo Gens (ludzie osoby) w francuskim zawsze iest rodzaiu męskiego kiedy Adiektyw po nim następuie, ále kiedy się pierwey przednim kładzie adiektyw, to zawsze iest rodzaiu biáłogłowskiego. DanKolaDyk II, 84.
patrz: RODZAJ
– To Słowo Personne: w francuskim iest zawsze rodzaiu białogłowskiego y adiektyw lub relatyw ponim idący w francuskim zawsze się kłaść ma w rodzaiu białogłowskim, chyba żeby wyraźnie znáć było w mowie że się o męskiey płci mowi, to ná ten czas relatyw nástępuiący kładą w męskim rodzaiu [...]. DanKolaDyk II, 347.
patrz: RODZAJ
– HOMME [...] nigdy się w żadnym ięzyku nie mowi z artykułem, álbo adiektywem rodzaju białogłowskiego ná przykład nie mowi się człowiek zła, ále zła niewiasta. DanKolaDyk II, 126.
patrz: RODZAJ
– CORNE'E [...] ROGOWA Błonka w oku twarda y przezroczysta iak rog. DanKolaDyk I, 371.
patrz: ROGOWY
– ROMAN (Ne signifie que les livres fabuleux, qui contiennent des histoires d'amour et de chevaleries inventées pour divertir) [...] ROMANCYE baieczne powieści o kochaniach y Rycerzach á Rycerskich czynach baiecznych. DanKolaDyk II,458.
patrz: ROMANCYJA
– [...] TOUCHER [...] *Vous avez touché le point. Rem acu tetigisti. *Trafiłeś w rumel [...]. DanKolaDyk II, 543.
patrz: ROMEL, RUMEL, RUMEL
– ROUGEASTRE [...] Subruber [...] Subrubicundus. CZERWIENIAWY czerwieniący się rumiany. DanKolaDyk II, 461.
patrz: ROMIANY, RUMIANNY, RUMIANY, RUMIANY, RUMIENNY, RUMIONY
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...] Upił się iák grzanka w rosole. DanKolaDyk II, 511.
patrz: ROSÓŁ
– [...] AUDIENCE, (Le lieu où l'on plaide.) Forum, gen. fori, n. Cic. Mieysce słuchaniá, rozprawianiá się, Ratusz, sąd. Tenir l'audience. Cic. Dicere jus. Habere forum. Zasiadać ná audyencyi ná sądach. DanKolaDyk I, 149.
patrz: ROZPRAWIANIE SIĘ
– DISCOUREUS f. Loquacula, ae, f. Lucr. ROSPRAWNICA szczebiotka gadatliwa. DanKolaDyk I, 470.
patrz: ROZPRAWNICA
– CAQUETEUSE, subst. f. (Celle qui parle beaucoup). Garrula, ae, f. Loquax mulier. Hor. PLOTKA rozprawnica ta, co wiele gada, mowi. DanKolaDyk I, 256-257.
patrz: ROZPRAWNICA
– DISCOUREUR, subst. masc. (Qui parle beaucoup et ne dit rien qui vaille.) Locutuleius. Plaut. ROSPRAWNIS gaduła: gadatliwy rosprawny co gada wiele á nic dorzeczy. DanKolaDyk I, 470.
patrz: ROZPRAWNIŚ
– DISOCUREUR, subst. masc. (Qui parle beaucoup et ne dit rien qui vaille.) Locutuleius. Plaut. ROSPRAWNIS gaduła gadatliwy rosprawny co gada wiele á nic do rzeczy. DanKolaDyk I, 470.
patrz: ROZPRAWNY
– DISSIPER (Empescher l'application de l'esprit á une chose.) [...] ROZERWAC rostargnienie uczynić w zabawie iákiey. Le grand monde me dissipe [...] Wielkie kompanie mi rostargnienie czyni. Il se dissipe pour la moindre bagatelle ou La moindre chose le dissipe [...] Ládá rzecz go rozerwie, rostargnie. DanKolaDyk I 427.
patrz: ROZTARGNIENIE
– CONFLICT, pour Un combat, altercation, dispute entre des particuliers [...] KŁOTNIA rosterk zwada starcie się między sobą. DanKolaDyk I345.
patrz: ROZTERK, ROZTERK, ROZTYRK
– DIVORCE [...] Séparation du mari d'avec la femme par més - intelligence.) [...] ROZWOD rosterki w małżeństwie Faire divorce avec sa femme [...] Rozwieść się z żoną rozwod z nią uczynić. DanKolaDyk 467.
patrz: ROZTERK, ROZTERK, ROZTYRK
– DIVISION (Dissension, discorde) [...] Il est adroit á jetter la division pari les esprits [...] NIEZGODA niesnaski rożnica rosterki. Umie łatwo niezgody y kłotnie czynić między ludźmi. DanKolaDyk 476.
patrz: ROZTERK, ROZTERK, ROZTYRK
– DE'BRIS [...] OBALINY, Rumy upadaiących domow, gruzy. DanKolaDyk I, 446.
patrz: RUM
– ENCOMBRER les ruës (Les embarasser des décombres des maisons.) Ruderibus vias obstruere. PoZAWALAC ulice gruzami, obalinami, rumami. DanKolaDyk I, 506.
patrz: RUM
– PLASTRAS [...] Rudera [...] GRUZY rumy sztuki muru rozwalonego. DanKolaDyk II, 358.
patrz: RUM
– GRAVOISI [...] OBALINY łomaniny budynku Rumy sztuki walące się álbo umyślnie łąmane. DanKolaDyk II, 100.
patrz: RUM
– DE'LOGEMENT [...] PRZENIESIENIE się z iednego mieszkania gdzieindziey, Rumacya, wyprowadzanie się. DanKolaDyk I, 436.
patrz: RUMACYJA
– ROUGEUR [...] CZERWONOŚĆ rumianość. DanKolaDyk II, 461.
patrz: RUMIANOŚĆ, RUMIANOŚĆ, RUMIENNOŚĆ
– FAIRE [...] N'AVOIR que faire, N'avoir pas besoin. comme On n'a que faire de blanc ni de vermillon, ni d'autre fard à cet âge. Non istam aetatem oportet pigmentum ullum attingere neque cerussam, neque purpurissum, neque aliam offuciam. Plaut. NIC po czym co się ná nic nie przyda czego iuż cale nie potrzeba; (náprzykład) Iuż w tym wieku nic po bielidłach, nic po rumienidłach [...]. DanKolaDyk II, 7.
patrz: RUMIDŁO, RUMIENIDŁO, RUMIENIDŁO
– CAMOMILLE Subst. f. (Gerbe odorisérante, dont on fait de l'huite). Anthemis, idis. RUMIEN, Ziele pachnące z ktorego oleiek robią. DanKolaDyk I, 248.
patrz: RUMIEN
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo [rumien] bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: RUMIEN
– CHAMAELEON NOIR, qu'on appelle autrement CHARDONNETTE (qui a les seuilles semblables à l'Artichant.) RUMIEN czarny álbo bronátny inaczey zowią Ostropest co ma liście podobne KARCZOCHOM. DanKolaDyk I, 272.
patrz: RUMIEN
– COULEUR [...] Większa część białych głow nigdy ie pozwolą ciału swemu wziąć ná się cery iákiey przyrodzoney, bo rumienią lice, y nacieraią wszystkę skorę swoią. DanKolaDyk I, 381.
patrz: RUMIENIĆ
– [...] RUMINER se dit figurément de la réfléxion qu'on fait sur ses premiéres pensées. Recogitare, (o, as, avi, atum.) act. acc. Aliquid retractare animo. Cic. RUMINOWAC rozważać sobie w reflexyi. DanKolaDyk II, 464.
patrz: RUMINOWAĆ
– RECTRICE (Celle qui conduit). Rectrix. RZĄDCZYNA. DanKolaDyk II, 421.
patrz: RZĄDCZYNA, RZĄDCZYNA, RZĄDZCZYNA
– GOUVERNANTE (...) Gubernatoris uxor (...) RZĄDCZYNA Rządcy Starosty w krain iákim żona Starościna. DanKolaDyk II, 94.
patrz: RZĄDCZYNA, RZĄDCZYNA, RZĄDZCZYNA
– MODE'RATRICE (...) (Celle qui regle) (...) RZĄDCZYNA DanKolaDyk II, 270.
patrz: RZĄDCZYNA, RZĄDCZYNA, RZĄDZCZYNA
– CONTER [...] ON DIT proverbialement, Conter des fagots [...] PRAWIĆ o żelaznym wilku, prawić rzeczy niepodobne. DanKolaDyk I, 358.
patrz: RZECZ
– ISTNY rzetelny prawdziwy pewny. DanKolaDyk I, 492.
patrz: RZETELNY, RZETELNY, ZRZETELNY, ŹRZETELNY
– Człowiek słowny rzetelny. DanKolaDyk .
patrz: RZETELNY, RZETELNY, ZRZETELNY, ŹRZETELNY
– EFFICACE [...] (Qui fait son effet.) [...] ON DIT Un homme effcace (qui execute a qu'il promet) Vireffiax. CZŁOWIEK skuteczny rzetelny. DanKolaDyk I, 492.
patrz: RZETELNY, RZETELNY, ZRZETELNY, ŹRZETELNY
– OUVERT [...] OTWARTY Człowiek otwartego serca umyslu szczery rzetelny co w uściech to y w sercu maiący. DanKolaDyk II, 321.
patrz: RZETELNY, RZETELNY, ZRZETELNY, ŹRZETELNY
– COMBAT naval [...] BITWA, wodna woyna okrętowa ktorą Cesarze Rzymscy zwodzić kazali dla rozrywki. DanKolaDyk I, 321.
patrz: RZYMSKI
– ARCHI-PRIPON [...] Insignis nebulo [...] ARCYSZALBIERZ Herszt szalbierzow. DanKolaDyk I, 124.
patrz: SALBIERZ, SZALBIERZ, SZALBIERZ, SZALBIRZ
– [...] SANDAŁ obuwie ná nogę o podeszwie samey. SANDAŁ Zákonny álbo Trepka drewniana prosta. DanKolaDyk 472.
patrz: SANDAŁ, SANDAŁ, SZANDAŁ
– Mettre Pavillon bas (Le baisser par force on pour faire honneur.) [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 338.
patrz: SCHYLIĆ
– Wykładający sny tłomacz snow, sennik, bay co sny wykłada. DanKolaDyk II, 504.
patrz: SEN
– LION [...] Gloriarum plenior sine virtute. [...] TYLKO go gęba: Serdyt á nie duż. Lew thorzem podszyty. DanKolaDyk II, 206.
patrz: SERDYT, SIERDZIT, SIERDZIT, SIERDZITY, SIERDZITY
– BRAVOURE, (fausse générosité, faux courage.) Inanis, ou frivola jactario, genit. inanis, ou frivolae jactarionis, foem. SERDYT, prożna y fałszywa rezolutność. DanKolaDyk I, 228.
patrz: SERDYT
– Ten co uczy iák broni umieiętnie y zręcznie záżyć, iák nią robić Szermierz, Fechmistrz. DanKolaDyk 535.
patrz: SERMIERZ, SZELMIERZ, SZERMIERZ, SZERMIERZ, SZERMIRZ, SZYRMIERZ
– Szermierze ci co się pięściami między sobą bili. DanKolaDyk 322.
patrz: SERMIERZ, SZELMIERZ, SZERMIERZ, SZERMIERZ, SZERMIRZ, SZYRMIERZ
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: SIĘ
– DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.
patrz: SIĘ
– CONTRAINDRE, V. act. (Obliger, forcer quelqu'un à une chose.) Aliquem cogere adigere compellere. Cic. PRZYMUSIC siłować kogo do czego przyniewolić [...]. DanKolaDyk I, 360.
patrz: SIŁOWAĆ
– [...] GESNER, (Tourmenter le corps et l'esprit.) Torquere. Cruciare. Cic. Ter. TRAPIC mordować ciało, umysł, męczyć dręczyć. GESNER signifie aussi, Contraindre. Coarctare. Angustare, (o, as, avi, atum.) act. acc. Cic. PRZYMUSZAC siłować mocować [...]. DanKolaDyk II, 86.
patrz: SIŁOWAĆ
– DE'CHIRE', m. DE'CHIRE'E, f. part. adject. Laceratus. Laniatus, a , um. Cic. PODARTY POSZARPANY skatowany strapiony. Estre déchiré de doleur. Lacerari dolore. Cic. *Je suis déchiré de chagrin. Lácerat [!] me moeror meus. *Je suis déchiré par les remords de ma conscience. Me conscientiae stimulant. Cic. Srapiony [!] żałością. *Serce skatowane stargane żalem smutkiem. *Sumnienie skatowane zgryźliwością. DanKolaDyk I, 420.
patrz: SKATOWANY
– FRACAS [...] TRZASK Łąm rzeczy z hałasem się łomiących. W Polskim rozmaicié się mowi łomot trzask co do drew. Brzęk co do kruszcow, szkła, glinianych statkow, Gruchot co do skorup orzechow kości [...]. DanKolaDyk II, 58.
patrz: SKORUPA
– Basse de-Viole. Sonigravis barbitus Bassetla, Skrzypce do Bassow. DanKolaDyk I, 176.
patrz: SKRYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCZE
– LYRE...Lira...SKRZYPCE LYRE...Lyra...SKRZYPCE gwiazda ná niebie nákształt skrzypcow. DanKolaDyk II, 217.
patrz: SKRYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCZE
– DRZEĆ się ná skrzypcach, o tym co źle gra ná skrzypcach, iákby po uszach drapał. DanKolaDyk II, 409.
patrz: SKRYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCZE
– DRZEĆ się ná skrzypcach, o tym co źle gra ná skrzypcach, iákby po uszach drapał. DanKolaDyk II, 409.
patrz: SKRYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCE, SKRZYPCZE
– VOCABULAIRE (Dictionaire de tous les mots d'une langue). Vocabulorum index. Vocabularium. Dictionarium. WOKABULARZ Dykcyonarz słownik wszystkich słow ięzyka iákiego zebranie. DanKolaDyk II, 589.
patrz: SŁOWNIK
– DICTIONNAIRE [...] (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium, DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: SŁOWNIK
– ME'TAPHORE [...] ZAMIANA słow z własnego rozumienia przenosząc słowo do rozumienia niewłasnego [...]. DanKolaDyk II, 258.
patrz: SŁOWO
– GRAISSER [...] ON DIT proverbialement et populairement, Graisser la parte d'un Juge, (Luy donner de l'argent pour le corrompre.) [...] PRZYSŁOWIEM prostym mowią smarować ręce sędziemu Korupcyą go uymować sobie. DanKolaDyk II, 96.
patrz: SMAROWAĆ, SMAROWAĆ, SZMAROWAĆ
– FROTTER, (Battre.) Verberare, [...]. SMAROWAĆ bić ołoić. DanKolaDyk II, 67.
patrz: SMAROWAĆ, SMAROWAĆ, SZMAROWAĆ
– Bágno, smocze legowisko według báiek gdzie Herkules zábił Hudrę [!] o siedmiu głowach. DanKolaDyk II, 195.
patrz: SMOCZY
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: STAWIANY
– HABIT [...] Suknia stołowa staroświecka w ktorey do stołu siadali. DanKolaDyk II, 110.
patrz: STOŁOWY
– HYMERA się mowi niewłaśnie o prożnych imaginacyach ktoremi kto sobie zaprząta myśl; strachy y widowiska ktore kto przed sobą wystawuie przeciwko nim walcząc. DanKolaDyk I, 304.
patrz: STRACHY
– Stracić komu apetyt [...] Obrzydził mi Filo[so]fią smak ochotę mi do niey stracił. DanKolaDyk II, 344.
patrz: STRACIĆ
– JACULATOIRE [...] STRZELISTE akty ku Panu Bogu z gorącości ducha y z całego serca pochodzące. DanKolaDyk II, 135.
patrz: STRZELISTY
– DE BERGER. Pastoritius, a, um OWCZARSKI pastuszy. Un habit de berger. Pastoralis habitus. Suknia owczarska. DanKolaDyk I, 190.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– BALANDRAN [...] Gauspina penula [...] GUMIA, siermięga, suknia wieyska prosta. DanKolaDyk I, 165.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– HABIT [...] Suknia stołowa staroświecka w ktorey do stołu siadali. DanKolaDyk II, 110.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– DES-HABILLE' [...] TOZ się mowi o sukni nocney ktorą ná noc bierą [se panie] rozebrawszy się dla większey wygody. DanKolaDyk I, 452.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– HABIT [...] Nocturna iestis [...] Suknia nocna sypialna. DanKolaDyk II, 110.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– SUKNIE, odzienie, suknia stanu, zbroia ná ciało samo po stan bez ná ramiennikow, y nádbiodrkow. DanKolaDyk I, 372.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52.
patrz: SUKNIA, SUKNIA, SZUKNIA
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: SWÓJ
– SIFFLEMENT. Sibilus, sibili, sibilum. SWISZCZENIE Świstanie sykanie gwizdanie DanKolaDyk 496.
patrz: SYKANIE
– MIEL [...] Sytka miodem zaprawny trunek, miodek. DanKolaDyk II, 263.
patrz: SYTKA
– ENTREE de table [...] PRZED obiednie danie co przed obiadu záczęciem iedzą u stołu zásiadszy dla wzbudzenia apetytu dawni záczynali obiady od sytki y iaiec. DanKolaDyk II, 520.
patrz: SYTKA
– ENGEOLLEUR [...] (Celuy qui engeolle) Captator. Delinitor. OSZUST matacz szacher szalbierz. DanKolaDyk I, 511.
patrz: SZACHER
– FOURBE [...] Fallax [...] SZALBIERZ oszust szalbierka kształtnie oszukuiący [...] mátaczka. DanKolaDyk II, 55.
patrz: SZALBIERKA
– INVENTRICE [...] SZALBIERKA mataczka bałamutnica. DanKolaDyk II, 170.
patrz: SZALBIERKA
– FABLES [...] Bayki to wszystko fraszki y szalbierstwa baśnie szczere, plotki, brzednie. DanKolaDyk II, 1.
patrz: SZALBIERSTWO
– TRINGUER (Mot bas & populaire). (Faire de'bauche de vin, en faire carrousse) Potitate [...] Pergraecari [...] Tingomenas facere, Petr. PODPIIAC sobie chłystać słowo podłe y proste łykać [...] *Chłysneliśmy łykneliśmo dobrze wina Szampańskiego. DanKolaDyk II, 556.
patrz: SZAMPAŃSKI
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. DanKolaDyk I, 159.
patrz: SZCZEBIETLIWOŚĆ
– LEVRON [...] SZCZENIĘ charcię młode. DanKolaDyk II, 199.
patrz: SZCZENIĘ
– RYCERSKA náuka záżywania broni y nią robienia: szermierka, szermierstwo. DanKolaDyk 535.
patrz: SZERMIERKA, SZERMIERSKA, SZERMIERSKA
– LIBERTE [...] Darować wolnością wysiekacza, zasłuzonego w Igrzysku szermierskim, uwolnić go od dalszych utarczek y poiedynkow igrzyskowych. DanKolaDyk 260.
patrz: SZERMIERSKI
– COMBAT a' coups de poings le le Pugilat [...] BITWA szermierska pięściami. DanKolaDyk 322.
patrz: SZERMIERSKI
– CLIGNE-MUSETTE [...] SLEPA babka gra gdzie ieden w posiedzeniu maiąc oczy zawiązane szuka drugich. DanKolaDyk I, 314.
patrz: SZLEPY, ŚLEPY, ŚLEPY
– BOUFFON [...] Faire le metier de buffon. [...] Błaznować, szmieszkować, trefnictwem się bawić. DanKolaDyk I, 216.
patrz: SZMIESZKOWAĆ
– PILIER se dit populairement pour bien manger. Egregiè mandere: DOBRZE srzotować niewłaśnie ieść smaczno y dobrze. DanKolaDyk II, 354.
patrz: SZROTOWAĆ, SZROTOWAĆ, SZRZOTOWAĆ
– RECOUPPE, subst. f. [...] Furfur iterum molitus, masc. SRZOTOWANE zboże ná raz, znowu do kosza sypane ná mielsze. DanKolaDyk II, 421.
patrz: SZROTOWANY, SZROTOWANY, SZRZOTOWANY
– CANELIE, (Fontaine, ou tuyau d'un tonneau) Fistula, ae, f. Epistomium, ii, n. CZOP, Kurek srzubowany u beczki. DanKolaDyk I, 251.
patrz: SZRUBOWANY, ŚRUBOWANY, ŚRUBOWANY, ŚRZOBOWANY, ŚRZUBOWANY
– ORAGE [...] Tempestus [...] Procella [...] NAWAŁNOSC fala burza. Burza wielka powstała ná powietrzu wicher szturm záwierucha. DanKolaDyk II, 315.
patrz: SZTURM
– NAROSTKI w ciele, szyszki, skora otwardniala y w nagniotek twardy obrocona. DanKolaDyk 368.
patrz: SZYSZKA
– TUBEROSITE (Bosse ou tumeur qui vient a quelque partie du corps.) Congylus, conditi, mase. SZYSZKI krosty po ciele. DanKolaDyk 560.
patrz: SZYSZKA
– FROTTEUR [...] Tractator [...] SCIERACZ posługacz álbo posługaczka do ścierania ciáłá. DanKolaDyk II, 67.
patrz: ŚCIERACZ
– FROTTEUR [...] Frotteuse [...] Tractatrix [...] Scieraczka co ściera chustami ciało dlá otwarcia porow y zdrowia. DanKolaDyk II, 67.
patrz: ŚCIERACZKA
– ATTACHE [...] Vinculum [...] SCIĘGNO wszystko co służy do związania álbo ściągnienia. DanKolaDyk I, 136.
patrz: ŚCIĘGNO
– ENLEVER [...] Il a la peau toute enlevée de coups de fouët. Verberibus cutis rupta est. [...] Skorę ma wszystkę ściętą i zsieczoną od plag zbitą nápuchłą nábrzmiałą wzdętą. DanKolaDyk I, 513.
patrz: ŚCIĘT, ŚCIĘTY
– HARANGERE [...] SLEDZIARKA co śledzie przedaie przekupka ryb słonych morskich. DanKolaDyk II, 114.
patrz: ŚLEDZIARKA
– LIMACON, subst. m. [...] Limax, acis, m. et f. [...] Cochlea, ae, f. [...] SLIMAK Małż skorupiasty. DanKolaDyk II, 204.
patrz: ŚLEMAK, ŚLIMAK, ŚLIMAK
– CHASSIE, subst. f. (Humidité visquense et qui sort par les yeux.) Gramia. [...] OCZNY gnoy, wilgoć lipka y śliniawa co oczu wychodzi. DanKolaDyk I, 292.
patrz: ŚLINIAWY
– GLISSOIRE, subst. foem. [...] Locus lubricus, i masc. Sradium lubricum, ii, neut. SLIZGAWKA, publiczne do śliżania się mieysce dla rozrywki. DanKolaDyk II, 88.
patrz: ŚLIZAWKA, ŚLIZGAWKA, ŚLIZGAWKA
– GLISSADE, subst. foem. [...] Labens in lubrico loco vestigium, [...] POSLIZNIENIE śliźnienie ślizganie. DanKolaDyk II, 88.
patrz: ŚLIZGANIE
– GLISSADE, subst. foem. [...] Labens in lubrico loco vestigium, [...] POSLIZNIENIE śliźnienie ślizganie. DanKolaDyk II, 88.
patrz: ŚLIŹNIENIE
– TENIR [...] Chwytać się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk II, 534.
patrz: ŚMICH, ŚMIECH, ŚMIECH
– COSTE' [...] Trzymał się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk I, 376.
patrz: ŚMICH, ŚMIECH, ŚMIECH
– BOUFFONNERIE hors du théatre. [...] BŁAZNOWANIE śmieszkowanie gdzieindziey nie ná widowiskach. DanKolaDyk I, 216.
patrz: ŚMIESZKOWANIE
– FARD [...] Toż samo snidło bielidło dla wyblechowania cery y Barwiczka dla przydania rumieńca zbytniey białości cery [...]. DanKolaDyk II, 13.
patrz: ŚNIDŁO
– PASTEL ou Guesde (herbe propre aux teinturiers qu'on séme en Languedoc. Glastum, vitrum, i, neut. [...] URZET, śniło, farbownik ziele ktore mieyscami sieią umyślnie zwłaszca[!] w Okcytanii. DanKolaDyk II, 336.
patrz: ŚNIŁO
– DORMEUSE, subst. f. Somniculosa. SPIOSZKA ospała. DanKolaDyk I, 481.
patrz: ŚPIOSZKA
– ME'DITERRANNE'E ou LA ME'DITERRANNE'E ou INTERNE Mare Mediterraneum, genit. maris mediterranei, neut. SRZODZIEMNE morze. DanKolaDyk II, 247.
patrz: ŚRZÓDZIEMNY
– CHIO ou Kio, (Ilse de l'Archipel.) Chios, genit. Chii, f. [...] CHIO álbo Kio Wysep na morzu Greckim álbo srzodziemnym. DanKolaDyk I, 305.
patrz: ŚRZÓDZIEMNY
– JEUX [...] Niewarta gra świecy, francuskie przysłowie, to iest żál się boże y kosztu y czasu ná to łożyć z czego się nigdy niewroci. DanKolaDyk II, 141.
patrz: ŚWICA, ŚWIECA, ŚWIECA
– CHANDELLE [...] Gra świecy nie warta, więcey straty niż zysku żal się Boże świecy. DanKolaDyk I, 281.
patrz: ŚWICA, ŚWIECA, ŚWIECA
– BOUGIE [...] Femme qui vend de spetites bougies. Ceraria, [...] cerariae [...] Swieczarka co świece, stoczki przedaie. DanKolaDyk I, 217.
patrz: ŚWIECZARKA
– DE'GOISER [...] SZCZEBIETAC świergolić, mowiąc o ptastwie y ich świergoleniu. DanKolaDyk I, 432.
patrz: ŚWIERGOLENIE
– DE'GOISER [...] SZCZEBIETAC świergolić, mowiąc o ptastwie y ich świergoleniu. DanKolaDyk I, 432.
patrz: ŚWIERGOLIĆ
– SIMONIAQUE, adject. masc. et foem. Simoniacus, a, um. SWIĘTOKUPIEC Swiętokupny, świętokupstwem się bawiący. DanKolaDyk II, 497.
patrz: ŚWIĘTOKUPNY
– PORCHERE, subst. fem. [...] Porcorum custos femina, fem. SWINIARKA do trzydy dziewczyna. DanKolaDyk II, 368.
patrz: ŚWINIARKA
– SIFFLEMENT. Sibilus, sibili, sibilum. SWISZCZENIE Świstanie sykanie gwizdanie DanKolaDyk 496.
patrz: ŚWISTANIE
– SIFFLEMENT. Sibilus, sibili, sibilum. SWISZCZENIE świstanie sykanie gwizdanie. DanKolaDyk II, 496.
patrz: ŚWISZCZENIE
– DANSE [...] Academia de danse [...] Akademia Tańcuiących; szkoła gdzie Tańcow uczą. DanKolaDyk I, 410.
patrz: TAŃCOWAĆ
– Pavicula [...] BABA do ubiiania bruku taran brukowy [...] Ubiiać bábą. DanKolaDyk II, 124.
patrz: TARAN
– BACCALAUREAT [...] Baccalaureatus [...] BAKAŁARSTWO pierwszy stopień ná ktory wysadzaią w Akademiach nauk, Teologij, Prawá y Lekarskiey. DanKolaDyk 160.
patrz: TEOLOGIA
– ATTRIBUT [...] (terme de Théologie [...]) Divinum nomen [...] ATTRIBUTA termin Teologiczny ktory się mowi o wszystkich doskonałościach ktore są w Bogu, iako Sprawiedliwość, miłosierdzie etc. DanKolaDyk I, 143.
patrz: TEOLOGICZNY
– AULIQUE [...] Akt publiczny Teologicznej dysputy, ktorą na Sali Arcybiskupstwa odprawuie ten, co Doktorem zostaie. DanKolaDyk I, 152.
patrz: TEOLOGICZNY
– ATTRIBUT [...] (terme de Théologie [...]) Divinum nomen [...] ATTRIBUTA termin Teologiczny ktory się mowi o wszystkich doskonałościach ktore są w Bogu, iako Sprawiedliwość, miłosierdzie etc. DanKolaDyk I, 143.
patrz: TERMIN
– DEFINITEUR [...] DEFINITOR urząd zákonny, rada Przełożonego [...] Termin zażywany z Zakonie S. Franciszka. DanKolaDyk I, 430.
patrz: TERMIN
– BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183.
patrz: TERMIN
– AUTORISATION [...] Terme de Palais Auctoritas [...] DANIE władzy, Autoryzacya. Termin prawny. Moc ktorą mąż żonie daie do tranzakcyi iakiey. DanKolaDyk I, 156.
patrz: TERMIN
– CONCASSER [...] UTRZEC, uwiercić termin Aptekarski, utłuc młotkiem, albo tłuczkiem korzenie iakie. DanKolaDyk I, 337.
patrz: TERMIN
– AUTEUR [...] AUTOR terminem nauk mowi się o tych wszystkich ktorzy wydali na świat pisma iakie. DanKolaDyk I, 156.
patrz: TERMIN
– Portulaca [...] TŁUSTOSZ ziele, Portulaka DanKolaDyk II, 374.
patrz: TŁUSTOS, TŁUSTOSZ, TŁUSTOSZ
– MENDIER [...] ZEBRAC z torbą chodzić po iáłmużnie. DanKolaDyk II, 251.
patrz: TORBA
– [...] TOUCHER [...] *Vous avez touché le point. Rem acu tetigisti. *Trafiłeś w rumel [...]. DanKolaDyk II, 543.
patrz: TRAFIĆ
– EUPATOIRE [...] Eupatoria [...] Rzepik, sadziec, trank ziele. DanKolaDyk I, 557.
patrz: TRANK
– PETER, (Faire un pet) [...] Dare crepitum WIATRU przyrodzonego upuścić trzasnąc. DanKolaDyk II, 348.
patrz: TRASNĄĆ, TRZASNĄĆ, TRZASNĄĆ
– TROT (Alluve d'un chevel qui secoue son homme.) [...] TRUCHTEM iechać álbo chodzić kłusem trzęść. DanKolaDyk II, 558.
patrz: TRUCHT
– CRAQUER, V. neut. (Faire crac, causer un craquement.) Crepare [...] TRZASKAC chrup uczynić trzasnąć. Faire craquer les doigts. Concrepare digitis [...] Concrepare digitos [...] Trzaskać palcami łamiąc palce u rąk. Craquer des dents. Crepitare dentibus [...] Crepare dentibus [...] Trzaskać zębami dzwonić zębami. DanKolaDyk I, 395.
patrz: TRZASKAĆ
– CRAQUER, V. neut. (Faire crac, causer un craquement.) Crepare [...] TRZASKAC chrup uczynić trzasnąć. Faire craquer les doigts. Concrepare digitis [...] Concrepare digitos [...] Trzaskać palcami łamiąc palce u rąk. Craquer des dents. Crepitare dentibus [...] Crepare dentibus [...] Trzaskać zębami dzwonić zębami. DanKolaDyk I, 395.
patrz: TRZASKAĆ
– SON de coups de foüet. Plagarum crepitus. Cic. Tax, tax. Plaut. (Mot factice.) PLASK trzask od bicia, od plag, biczami trzaskanie harapnikami etc. DanKolaDyk II, 503.
patrz: TRZASKANIE
– COTRET, subst. masc. (Menu bois court et relié avec des hares.) Costretum. WIĄZKI łuczywa drobnych trzaszczek smolnych witkami powiązanych albo łyczkami [...]. DanKolaDyk I, 377.
patrz: TRZASZCZKA
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: TRZEBA
– COSTE' [...] Trzymał się zá boki od śmiechu. DanKolaDyk I, 376.
patrz: TRZYMAĆ SIĘ
– TURBAN(Coëffure des Orientaux et des Machometans.) Pileus populorum orientalium, pileus Turcicus. ZAWOY ná głowę Turecki Turbant. DanKolaDyk II, 561.
patrz: TULBANT, TULIPANT, TULPANT, TURBAN, TURBAN, TURBANT, TYRBAN
– DE'IFICATION [...] UBOSTWIENIE policzenie między Bogi. Ceremonia Pogan mędzy [!] Rzymianami względem Cesarzow swoich. DanKolaDyk I, 434.
patrz: UBÓSTWIENIE
– BOTTE [...] MOWIĄ przysłowiem buty komu wycierać, niskie mu posługi y podchlebstwa czynić z interesu. DanKolaDyk I, 213.
patrz: UCIERAĆ
– MOUCHER [...] FRANCUSKIM przysłowiem mowiemy [...] Il ne se mouche pas du pied. [...] Nie nogą sobie nos uciera frant bywalec nie dudek. DanKolaDyk II, 283.
patrz: UCIERAĆ
– UGOROWAĆ ziemię puścić w ugor. w odłog. DanKolaDyk II, 438.
patrz: UGOROWAĆ
– EMBALEUR [...] UKŁADACZ, Pákownik. DanKolaDyk I, 497.
patrz: UKŁADACZ
– A DES HEURES DE' ROBE'ES, (temps qu'on prend sur ses occupations ordinaires.) [...] CZAS ukradkiem wzięty, godziny ukradkowe. DanKolaDyk I, 449.
patrz: UKRADEK, UKRADKA
– A DES HEURES DE'ROBE'ES (temps qu'on prend sur ses occupations ordinaires.) Subcisivis horis. [...]. CZAS ukradkiem wzięty, godziny ukradkowe. DanKolaDyk 449.
patrz: UKRADKOWY
– MARINER [...] MARYNOWAC záprawiać Octem solą pieprzem etc. ná chowanie [...] Być umarynowanym. DanKolaDyk II, 237.
patrz: UMARYNOWANY
– LAVER... UMYWAC ręce od czego, składaiąc z siebie winę iáką ná kogo inszego, ták iáko Piłat kiedy miał ná śmierć skazać Chrystusa ręce umył od tego. DanKolaDyk II, 191-192.
patrz: UMYĆ
– LAVE', m. LAVE'E, f. part. adj. Lotus. Lautus. Ablutus. Elutus. Lavatus, a, um. Cic. Umyty, umyta, zmyty, pomyty, wyprany. DanKolaDyk II, 191.
patrz: UMYTY
– LAVER [...] MYWAC ręce od czego, składaiąc z siębie[!] winę iáką ná kogo inszego, ták iáko Piłat kiedy miał ná śmierć skazać Chrystusa ręce umył od tego. DanKolaDyk II, 191-192.
patrz: UMYWAĆ
– GOBER [...] SE GOBERGER [...] UCIESZYC Się náleżycie uczęstować uochotować DanKolaDyk II, 90.
patrz: UOCHOTOWAĆ SIĘ
– SOUPE (Plusieurs tranches de pain mitonnees dans du bouillon). Panis offa jure medicata. POLEWKA wszelaka mięśna lub insza z grzankami wysadzanemi przy ogniu [...] Grzanki w rosoł włożyć y wysadzać ná polewkę ná rosoł na potaż [...] Upił się iák grzanka w rosole. DanKolaDyk II, 511.
patrz: UPIĆ
– LARME [...] Smiać áż do upłakania się DanKolaDyk II, 189.
patrz: UPŁAKANIE SIĘ
– OBSTINER [...] OSTINER [...] Obstinetum, Pervicacem aliquem efficere. UPRZEC upartem czynić. S'OBSTINER [...] UPRZEĆ śię. DanKolaDyk II, 307.
patrz: UPRZEĆ
– LES OFFICIERS de la Bouche chez le Roy (sont ceux qui luy apprestent à manger.) Coqui regii, [...]. URZĘDNICY gęby, stołu, kuchni u Krola, ci co Krolowi ieść gotuią. DanKolaDyk I, 213.
patrz: URZENNIK, URZĘDNIK, URZĘDNIK
– LACER un corps [...] SZNUROWAC zásznurować usznurować. DanKolaDyk II, 183.
patrz: USZNUROWAĆ
– GRILLER... SLIZAC Się. śliznąć się, uśliznąć się DanKolaDyk II, 102.
patrz: UŚLIZNĄĆ SIĘ
– BANQUEROUTIER [...] Decoctor. Conturbator creditorum. Fraudator [...] BANKRET utratnik, marnotrawca, stracony kupiec. DanKolaDyk 169.
patrz: UTRATNIK
– ENTESTEMENT [...] UWZIĘCIE się usadzenie się uparcie się mocne ná co DanKolaDyk II/577.
patrz: UWZIĘCIE SIĘ
– BUT [...] Z CELU w bok, głupie, lekomyślnie [!]. DanKolaDyk I, 240.
patrz: W
– Wachlarz, oganka na muchy DanKolaDyk Dan Dict I 559.
patrz: WACHLARZ
– E'VENTAIL [...] WACHLARZ do czynienia wiatru y chłodzenia. Wezmiy wachlarz y wietrzykiem go ochłodź. DanKolaDyk I, 559.
patrz: WACHLARZ
– VALERIANE (Plante médicinale qui croist en France sur les montagnes.) Valeriana. Nardus silvestris. WALERYANA ziele nardus leśny. DanKolaDyk II, 564.
patrz: WALERIA, WALERIAN, WALERIANA
– VALISE, Hippopera. Vidulus, viduli TŁOMOK Baul waliza skrzynka okrągła w skorę obita. DanKolaDyk II, 565.
patrz: WALIZA
– FEU [...] ON DIT (d'un homme fort pouvre, 2 sans aven) qu'll n'a ni feu ni lien [...] MOWIĄ o człowieku bardzo ubogim nieznáiomym y tułaczu, wałkonie, błąkaczu, áni dymu , áni dachu niemaiący pewnego. DanKolaDyk II, 26.
patrz: WAŁKOŃ
– FOULOIR [...] Fullonica [...] FARBIERNIA folusz farbiernia staroświecka barwiernia kutnerownia pralnia wałkownia pilsiarnia[!]. DanKolaDyk II, 55.
patrz: WAŁKOWNIA
– ORDURES qui fortent du corpes des Athletesqu'en frotte. Stigmata. BRUD z ciała się wałkuiący od tarcia. DanKolaDyk II, 316.
patrz: WAŁKUJĄCY SIĘ
– DAME&0R [...] WARCAB toczona rzecz z kości słoniowey álbo z drzewa do grania ná tablicy. DanKolaDyk I, 408.
patrz: WARCAB
– LEVRE [...] Qui a de grosses levres [...] Wargaty. DanKolaDyk II, 199.
patrz: WARGATY
– MANUFACTURIER [...] ROBOTNIK warsztatnik. DanKolaDyk II, 233.
patrz: WARSZTATNIK
– GOUFFRE [...] Gurges [...] Vorago [...] WART niezgruntowana głębia wir przepaść. DanKolaDyk II, 91.
patrz: WART
– VALEUR [...] Cene szacunek, po czemu co warto. DanKolaDyk II, 564.
patrz: WART, WARTY
– VALEUR [...] Un homme de nulle valeur [...] Człowiek nic wart nic nieważący nikczemny. DanKolaDyk II, 564.
patrz: WART, WARTY
– JETTE'E [...] Moles [...] TAMA bita w rzece dla odwrocenia wartu. DanKolaDyk II, 138.
patrz: WART
– FRAPPER [...] ON DIT encore, Ils sont frappes á mesme coin [...] Paves natura & ingenio [...] IEDNEGO bicia, iednego stępla ludzie iedna torba, iedna bursa, ieden wart ośmnascie drugi dwadzieścia bez dwoch. DanKolaDyk II, 61.
patrz: WART, WARTY
– CHARNIERE (Morceaux de fer ou d'autre métal, qui s'enclavent l'un dans l'autre avec riveure qui les traverse [...] WARTACZKA sztuczki żelazne lub inszego kruszcu iedne ná drugie záchodzące z Ośką ktora przez nie przez srzodek Przechodzi. Szarnier. DanKolaDyk I, 290.
patrz: WARTACZKA
– PASTERNAK iárzyna warza. DanKolaDyk II, 326.
patrz: WARZA
– Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma [...] WAZAŁ hołduiący komu z Páństwa i kraiu swego. DanKolaDyk II, 566.
patrz: WASAL, WASAL, WAZAL, WAZAŁ
– BALANCIER [...] Librator [...] WAZNIK co wagi robi, przedaie. DanKolaDyk I, 165.
patrz: WAŻNIK
– LE BALANCIER d'une horloge etc. Libramentum [...] WAZNIK u zegara. DanKolaDyk I, 165.
patrz: WAŻNIK
– HE'PATIQUE [...] Herbe he'patique, Hepatica [...] Płucnik wątrobnik ziele troianek. DanKolaDyk II, 119.
patrz: WĄTROBNIK
– NOMPAREILLE [...] WSTĄSZKI Tasiemki wąziuchne nád ktore drobnieysze być nie mogą. DanKolaDyk II, 300.
patrz: WĄZIUCHNY, WĘZIUCHNY, WĘZIUCHNY
– GROSSIR [...] Liście trzeba ukręcać y wdeptywać w ziemię áby głowy [czosnku] rosły większe. DanKolaDyk II, 104.
patrz: WDEPTYWAĆ
– MIGNARDISES [...] PIESZCZOTY białogłowskie, wdzięki, wdzięczenie milenie się kobiet áby ich kochano. DanKolaDyk II, 263.
patrz: WDZIĘCZENIE SIĘ
– FILS [...] Młodzik co się wdzięczy stroyniś mizguń wdzięczniś DanKolaDyk II, 33.
patrz: WDZIĘCZNIŚ
– FOURBISSURE [...] CHĘDOZENIE Polerowanie wecowanie. DanKolaDyk II, 55.
patrz: WECOWANIE
– ALPHABE'TIQUE, adiect. m. & f (Disposé selon l'ordre des lettres de l'alphabet.) Secundûm litterarum seriem dispositus, ou ordinatus, a, um. ABECADLNY ułożony według porządku ábecadła. DanKolaDyk I, 86.
patrz: WEDŁUG
– LETTRE de change [...] LIST wexlowy ná zámianę pieniędzy wexel [...] Zabawie kilka dni w Rzymie czekaiąc ná wexel. DanKolaDyk II, 196.
patrz: WEKSEL
– CHANGE [...] LA PLACE du change [...] Le lien ou se fait le change, la Banque. Mensa, ae. KAmbiernia wekslarnia kram mieysce zmieniania pieniędzy. DanKolaDyk I, 282.
patrz: WEKSLARNIA
– BOUTIQUE [...] SKLEP Kram iátka rzemieślnikow [...] Jatka Szewska. Warsztat Ciesielski [...] Cyrulicki Dom. Wekślarski Złotnicki. Aptekarski Sklep. DanKolaDyk I, 224.
patrz: WEKSLARSKI, WEKSLARSKI, WEKŚLARSKI
– CHANGE (le qu'un Banquier tire de l'argen/ qu'il fait tenir) [...] WEKSLOWE, zysk od pieniędzy ktory bankierz bierze licząc pieniądze przez weksel. DanKolaDyk I, 282.
patrz: WEKSLOWE
– LETTRE de change [...] LIST wexlowy ná zámianę pieniędzy wexel [...] Zabawie kilka dni w Rzymie czekaiąc ná wexel. DanKolaDyk II, 196.
patrz: WEKSLOWY
– LAINAGE []...] WEŁNĄ kupczenie handlowanie wełniarstwo. DanKolaDyk II, 184.
patrz: WEŁNIARSTWO
– LAINE [...] WEŁNIARZ ten co robi z wełny álbo wełną kupczy... DanKolaDyk II, 184.
patrz: WEŁNIARZ
– BESTES à Laine. Lanigerum pecus [...] BYDŁO Wełniste. DanKolaDyk I, 192.
patrz: WEŁNISTY
– PODPIIAĆ sobie co się mowi o podłych osobach, iáko o wendetarkach co z staremi rzeczami chodzą wołaiąc ná przedaż, ktore gdziekolwiek w lada szynkowney dziurze sobie podpiiaią. DanKolaDyk I, 305.
patrz: WENDETARKA
– FERAILLE [...] Wendetarz kramarz przekupień starych rupieci rozmaitych. DanKolaDyk II, 21.
patrz: WENDETARZ, WENDETARZ, WENDYTARZ
– ME'ME [...] NAWET ta konjuncya meme náwet w Frzncuskim tylko po werbach się kładzie... DanKolaDyk II, 249.
patrz: WERB
– BANNERET ou SEIGNEUR BANNERET [...] Vexilii praerogativa donatus [...] PROPORNIK Pan Proporcu, ktory ma prawo Proporzec podnieść dla werbowania y zbierania poddanych swoich. DanKolaDyk I, 169.
patrz: WERBOWANIE
– MILICE [...] WOYSKO ludzie kraiu iákiego werbowni dlá obrony swoiey własney. DanKolaDyk II, 264.
patrz: WERBOWNY
– VERONIQE (Herbe aux ladres). Veronica. WERONIKA ziele. DanKolaDyk II, 575.
patrz: WERONIKA
– ONCIALES (Lettres onciales. De grandes lettres) Litterae unciales WERSAŁY litery wielkie drukarskie. DanKolaDyk II, 372.
patrz: WERSAŁ
– LIEU [...] (U nas Mila Polska krokow cztery tysiące to iest stay 32. álbo włoskie mil 4. mila Ruska Podolska krokow pięć tysięcy to iest stay 40. álbo mil 5. włoskich) Moskwa wierszty zowie. DanKolaDyk II, 203.
patrz: WERSTA, WIERSTA, WIERSZTA, WIORSTA
– FACECIEUX [...] Facetus, Festivus Cic. ZARTOBLIWY wesoły śmieszny wesołek. DanKolaDyk II, 2.
patrz: WESOŁEK
– WESTALNA Panna Xięni Bogini westy maiąca staranie o ogniu świętym y niezgasłym u Pogan. DanKolaDyk II, 578.
patrz: WESTALNY, WESTNALNY
– DRZENIE wezdrgnienie wzdryganie [...] Często ma wezdrgnienia wzdrygania ograszkę miewa. DanKolaDyk II, 555.
patrz: WEZDRGNIENIE
– FRE'MISSEMENT [...] Fremitus [...] WEZDRGNIENIE się w ktoreykolwiek części ciáła niespodzianie przypadaiące. DanKolaDyk II, 62.
patrz: WEZDRGNIENIE SIĘ
– HAMEҪON [...] Wędkarz ten co wędki robi przedaie, álbo też rybak co wędką robi. DanKolaDyk II, 113.
patrz: WĘDKARZ
– FREIN [...] Frenum mordere (Ciceron prend cette expression au figuré) gryść wędzidła wziąć na kieł [...]. DanKolaDyk II, 61-62.
patrz: WĘDZIDŁO
– CZERSTWIENIE [...] rośnienie wzwyż wgrubsz [...] owocow wydawanie Drzew zioł krzewin. DanKolaDyk II/ 567.
patrz: WGRUBSZ
– Dáć Wiatyk Swięty choremu: to iest Náyświętszą Kommunią ostatnią ná szczęśliwą wyprawę w podróż wieczności. DanKolaDyk II, 580.
patrz: WIATYK
– WIATYK pieniądze ná drogę podróżny. DanKolaDyk II, 580.
patrz: WIATYK
– WIĘZOWY ilmowy Brzostowy [...] WIĄZ młody, Brzostek. DanKolaDyk II, 318.
patrz: WIĄZOWY, WIĄZOWY, WIĘZOWY
– PRACIANY z prącia wiciany. Kosze prąciane. DanKolaDyk II, 319.
patrz: WICIANY
– COMPAGNIE [...] Se retirer des compagnies, les fuir, ne paint voir le grand monde [...] Uchodzić stronić od ludzi, niebywać u nich, nie widywać się z ludźmi. DanKolaDyk I, 329.
patrz: WIDAĆ SIĘ, WIDYWAĆ SIĘ
– FEE [...] mulieris fatidicae, ou fatiloque [...] WIDMY Czarownice BABY wrożki. DanKolaDyk II, 19.
patrz: WIDMA, WIEDMA, WIEDMA, WIEDŹMA
– CLAIR [...] JASNO widno przysłowie: iáko iuż iasno iuż widno, to iest iuż dzień. DanKolaDyk I, 312.
patrz: WIDNO
– CHAMELIER (Qui pense et conduit des chameaux.) Camelarius. WIELBŁĄDNIK, co koło wielbłądow chodzi y one prowadzi. DanKolaDyk I, 279.
patrz: WIELBŁĄDNIK
– NEZ [...] Wielko nosy nosal. DanKolaDyk II, 296.
patrz: WIELGONOSY, WIELGONOSY, WIELKONOSY
– INTENDANTE [...] STAROSCINA wielkorządczyna iena wielkorządcy Gubernatorka. DanKolaDyk II, 166.
patrz: WIELGORZĄDZCZYNA, WIELKORZĄDCZYNA, WIELKORZĄDCZYNA
– GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
patrz: WIELGOSZ
– Iść ná potrzebę wielką [...] na wielki [...] stolec [...]. DanKolaDyk II, 294.
patrz: WIELIKI, WIELKI
– BABIL [...] Loquacitas GADATLIWOSC, wielomowność, szczebietliwość, ustawiczne áż do uprzykrzeniá mowienie, zbyteczność gadaniá, o rzeczach prożnych, y niepotym. DanKolaDyk I, 159.
patrz: WIELOMÓWNOŚĆ
– POLYPE (Poisson de mer). Polypus. WIELONOG Rybá morska. DanKolaDyk II, 366.
patrz: WIELONÓG
– FRETILLEMENT [...] Motus inquies [...] WIERCENIE SIĘ kręcenie ustawiczne. DanKolaDyk II, 62.
patrz: WIERCENIE SIĘ
– COMBLE, adject. [...] WIERZCHEM, z gorą iako miara wierszchowata z gorą. DanKolaDyk I, 323.
patrz: WIERSZCHOWATY, WIERZCHOWATY
– Une fille prete,qui fait deo vers. Poetria. WIERSZOPISKA. DanKolaDyk II, 362.
patrz: WIERSZOPISKA
– WIERSZYSKA pisać ladaiákie. DanKolaDyk II, 455.
patrz: WIERSZYSKO
– COMBLER [...] WIERZCHEM, Zogorą [z górą] co ze wszystkim napełnić. DanKolaDyk I, 323.
patrz: WIERZCHEM
– LA DIGNITE'D'AUGURE. Auguratus [...] URZĄD godność wieszczká. Se lien ou se prenoit l'augure. Auguraculum [...] Wieszczbiarnia, zámek, kaplica gdzie wieszczby czyniono. DanKolaDyk I, 151.
patrz: WIESZCZBIARNIA
– AUGURATION [...] Auguratio [...] WIESZCZENIE. DanKolaDyk I, 151.
patrz: WIESZCZENIE
– CAMPAGNARDE Subst. f. (Celle qui est de province et qui dans campgne, une Provinciall.) Prowincialis mulier. Ruris incola [...] WIESNIARKA ta co iest z Prowencyi, y na wsi mięszka. DanKolaDyk I, 249.
patrz: WIEŚNIARKA
– FLAIR [...] Odora canum [...] WIATR wietrzenie iák psy wietrzą, węch o psach się nie mowi zwłaszcza myśliwskim terminem, ále wiatr... DanKolaDyk II, 36.
patrz: WIETRZENIE
– HOUX [...] Aquifolium [...] WIĘZOZOŁD ostrokrzew. DanKolaDyk II, 131.
patrz: WIEZOŻOŁD, WIĘZOŻOŁD, WIĘZOŻOŁD, WIĘZOŻÓŁD
– GLAND [...] ZOŁĄDZ dębowa [...] glans ilignea [...] Zołądź Więzowa Ilmowa, álbo więzożołdowa. DanKolaDyk II, 87.
patrz: WIĘZOŻOŁDOWY
– VIGILES, Priéres qui se disent pour les morts la veille de leur enterrement.) Funebris naenia pro mortuis, funebris naeniae. WILIE zá umarłych przy ciele przed pochowaniem. DanKolaDyk II, 582-583.
patrz: WIGILIA, WILIA
– ...pomieniony aktor, umowiwszy się z pozwanym, aby go zawiozł z żoną y z rzeczami z Krakowa do Starego Sącza parą koni y wozem, na co mu dał aktor 3 bite talery y obiecał go wiktować przez drogę, iakoż y wiktował y pozwany z aktorami z tey gospody na Wesołey tu przy Krakowie, gdzie aktorowie mieszkali, wyiechali byli w drogę we Wtorek... DanKolaDyk II, 227.
patrz: WIKTOWAĆ
– MAL-NOURI [...] ZLE wiktowany. DanKolaDyk II, 227.
patrz: WIKTOWANY
– LORIOT [...] Galbulae [...] WILGA czyli żołna ptak. DanKolaDyk II, 211.
patrz: WILGA
– HUMIDE [...] Qui reud humide. Humificus [...] Wilgocący... DanKolaDyk II, 184.
patrz: WILGOCĄCY
– HUMIDE [...] Un peu humide. Humidulus [...] Wilgotniawy. DanKolaDyk II, 134.
patrz: WILGOTNIAWY
– LOUP GAROUS [...] WIŁKOŁEK Człowiek pomięszanych álbo szczarowanych zmysłow ktory się samemu sobie w wilka obrocony być zdaie. DanKolaDyk II, 213.
patrz: WILKOŁEK
– BISTORTE [...] WĘŻOWNIK mączyniec ziele lekarskie, ktorego korzeń iest zatoczysty nakształt wężá wiłego. DanKolaDyk I, 199.
patrz: WIŁY
– VINDAS [...] Ergata. WINDA stoiąca do spuszczania okrętow ná wodę. DanKolaDyk II, 584.
patrz: WINDA
– KOŁKO do windowania, Bloch [...] Lina blochowa winda. DanKolaDyk II, 374.
patrz: WINDA
– CORDE d'une poulie [...] Sznur álbo lina windowa. DanKolaDyk II, 368.
patrz: WINDOWY
– Un treille a quatre pans. Compluviata vinea. Winnica czworograniasto podwiązana. DanKolaDyk II, 326.
patrz: WINICA, WINNICA
– GINGUET [...] Villum [...] Winina winko lura. DanKolaDyk II, 87.
patrz: WININA
– COMPOSITION [...] SKŁADANIE liter po drukarsku w winkielaku po prawidle, álbo blaszcze według Exemplarza. DanKolaDyk I, 334.
patrz: WINKIELAK
– SKŁADACZ álbo zycer ten co zbiera y układa porządnie litery po blaszcze miedzianey , álbo żelazney dla rownania wierszy. Tę blaszkę nazywaiąskładaczka iednakżeby lepiey było nazwać prawidło w[i]nkielak. DanKolaDyk I, 334.
patrz: WINKIELAK
– STULISZ, leczywrzod wrzodowiec ziele korzenia odnożek wiele máiącego liścia szerokiego winklowatego. DanKolaDyk II, 536.
patrz: WINKLOWATY
– VIN [...] Du petit vin [...] Winko cienkie lurka. DanKolaDyk II, 584.
patrz: WINKO
– GINGUET [...] Villum [...] Winina winko lura. DanKolaDyk II, 87.
patrz: WINKO
– BOIRE [...] Qui boit du vin pur. Merobibus. Winkosz, co wino samo przez się rad piia. DanKolaDyk I, 204.
patrz: WINKOSZ
– BRAN de vin [...] Brant winny wodka z lagru winnego robiona. DanKolaDyk I, 225.
patrz: WINNY
– TRINGUER (Mot bas & populaire). (Faire de'bauche de vin, en faire carrousse) Potitate [...] Pergraecari [...] Tingomenas facere, Petr. PODPIIAC sobie chłystać słowo podłe y proste łykać [...] *Chłysneliśmy łykneliśmo dobrze wina Szampańskiego. DanKolaDyk II, 556.
patrz: WINO
– CLAIRET [...] Vin clairet, rouge paillet. [...] WINO białawe. DanKolaDyk I, 312.
patrz: WINO
– SOUFFLE [...] WICHER wiatr Dech para wionienie zionienie. DanKolaDyk II, 508.
patrz: WIONIENIE
– Qui commande la chiourme. Praefectus remigum. Tacit. Starszy n&;ad robotnikami wiosłowemi sternik. DanKolaDyk I, 305.
patrz: WIOSŁOWY
– ME'TAIRIE [...] Petite métaire [...] Villula [...] Folwarczek wioseczka wioszczyna. DanKolaDyk II, 258.
patrz: WIOSZCZYNA
– L'ART de faire de ces fortes d'ouvrages de verdure. Topiaria. WIRYDARSTWO ogrodnictwo. DanKolaDyk II, 574.
patrz: WIRYDARSTWO
– CELUI qui y travaille. Topiarius. WIRYDARZNIK ogrodnik. DanKolaDyk II, 574.
patrz: WIRYDARZNIK
– BOURSEAU [...] Fatua fali IWA witwina rodzay wierzby. DanKolaDyk I, 222.
patrz: WITWINA
– EMBOëTER (Faire entrer une chose dans une autre. Aliquid aliud imittere. WKLUBOWAC iedno w drugie. DanKolaDyk I, 499.
patrz: WKLUBOWAĆ
– INTRUS [...] Obreptus [...] WLAZ intruz ten co ukradkiem wchodzi wmyka się wkrada się. DanKolaDyk II, 170.
patrz: WLAZ
– DIRECTION [...] (Gouvernement, conduite.) Rectio. RZĄD władnienie, sporządzanie, powodowanie. Dyrekcya, kierowanie. DanKolaDyk I, 469.
patrz: WŁADNIENIE
– COMPETENCE [...] WŁASNOŚĆ, Przyzwoitość, przymiot przez ktory sędzia przyzwoitą ma władzą sądzenia sprawy iakiey. DanKolaDyk I, 331.
patrz: WŁASNOŚĆ
– DOMAINE (Biens dont on a la proprieté) [...] WŁASNOSC maiętności, trzymanie iey właścizną dobra własne prawu własnemu podległe. DanKolaDyk I, 478.
patrz: WŁAŚCIZNA
– ...la Chevelure des arbres [et] des plantes. Capillamenta radicum, ou seminum [...] MOWIĄ też włochaciny, álbo kosmaciny, drzewek y zioł od korzenia. DanKolaDyk I, 301.
patrz: WŁOCHACINA
– Ogrodnicy nazywaią kosmacinami, włochacinami, drobne korzonki zioł y drzewek. DanKolaDyk I, 301.
patrz: WŁOCHACINA
– Jest to nazwisko dane iednemu z krolow Francuskich: Kłodyon Kosmacz albo długowłosy, toż mowią o kometach ktore się pokazuią iakoby z długiemi włosami, y Francya długowłosa albo włochata ktorey narody nosili długie włosy. DanKolaDyk I, 301.
patrz: WŁOCHATY
– PETITES RACINES eu forme de cheveux,qui sont aux vignons des fleurs. Capillamente. KORZONKI włosienkowate drobne cybulek iáko u kwiecia rożnego. DanKolaDyk II, 409.
patrz: WŁOSIENKOWATY
– PINCETTE [...] Vollsella. WŁOSOWKI do wyrywania włosow kleszczyki. DanKolaDyk II, 357.
patrz: WŁOSÓWKI
– HERSEMENT [...] Occatio [...] WŁOCZENIE roli posianey. DanKolaDyk II, 122.
patrz: WŁÓCZENIE
– JAVELINE& [...] DARDA włoczenka, krotka spisa. DanKolaDyk II, 137.
patrz: WŁÓCZENKA
– GOUTTE [...] PODOBNI do siebie iák dwie krople wody iedna z drugą. DanKolaDyk II, 93.
patrz: WODA
– EAU [...] MAISTRE des eaux et forests [...] TEN co ma ná sobie wodniczy urząd starszy nád lasami y wodami. DanKolaDyk I, 488.
patrz: WODNICZY
– CE'LIAQUE Sybst. f terme de médecine [...] Coeliacus moribus. WODNOTOK choroba álbo ciekączka żołądka w ktorey odbyt tylko śliną álbo pianą odchodzi. DanKolaDyk I, 270.
patrz: WODNOTOK
– BOUILLON se dit aussi (des Etoffea qui sortent avec enslure sur un habit) [...] WODNO wzorzysta materya. DanKolaDyk I, 217.
patrz: WODNOWZORZYSTY
– ONDE [...] UNDULATUS W WODĘ mieniony wodnowzorzysty ONDOYANK [...] WODNOWZORZYSTY. DanKolaDyk ii, 312.
patrz: WODNOWZORZYSTY
– AMPHIBIE [...] Animantes communes aquis et terrae WODOZIEMNE Zwierzę, co czasem ná wodzie czasem ná ziemi żyie. DanKolaDyk I, 98.
patrz: WODNOZIEMNY, WODOZIEMNY
– LOUTRE [...] Lutra [...] BOBR wodno ziemne zwierzę. DanKolaDyk II, 213.
patrz: WODNOZIEMNY, WODOZIEMNY
– REGARD d'une fontaine. (Reservuir d'eau de source, lieu oú on la ramasse.) Castellum. RURMUS dla pompowania wody do Fontan; Rurmusowa skrzynia wododzielna ktora wprzod w siebie wodę ciągnie, á potym inszym skrzyniom dodaie. DanKolaDyk II, 424.
patrz: WODODZIELNY
– EAU [...] BEUVEUR d'eau. Aqua potator [...] WODOPOY co rad wody wiele piie. DanKolaDyk I, 488.
patrz: WODOPÓJ
– AQUATIQUE [...] Aquatilis [...] WODORODNE co się kocha w wodzie álbo w niey rośnie. DanKolaDyk I, 122.
patrz: WODORODNY
– VOCABULAIRE (Dictionaire de tous les mots d'une langue). Vocabulorum index. Vocabularium. Dictionarium. WOKABULARZ Dykcyonarz słownik wszystkich słow ięzyka iákiego zebranie. DanKolaDyk II, 589.
patrz: WOKABULARZ
– DICTIONNAIRE [...] (Recueil fait en maniere de Catologue de tous les mots d'une langue par ordre alphabetique.) Vocabularium, DYKCYONARZ, Wokabularz, Słownik, Księga Słow álbo reiestr słow ięzyka iákiego wszystkich porządkiem obiecadła zebranych. DanKolaDyk I, 465.
patrz: WOKABULARZ
– VOYELLE,Subst. Vocalis littera [...] LITERA samo brzmiąca Vokala iákich iest sześć, a, e, i, o, u, y. DanKolaDyk II, 594.
patrz: WOKALA
– WOLANT gra, piłka násadzona piorkami, ktorą, rákietami toiest rączkami plecionemi przebiiaią graiąc. DanKolaDyk II, 591.
patrz: WOLANT
– RAQUETTE [...] RAKIETA łopatka siatkowa do gry w Wolanta. DanKolaDyk II, 415.
patrz: WOLANT
– Jeune Boeuf. Ciołak Wolec. DanKolaDyk I, 193.
patrz: WOLEC
– TIEDE, se dit figurément, pour celui qui se ralentit dans sa dévotion [...]. Tepidus, Remissus. WOLNY oziębły ostudzony co do Nábożeństwa. DanKolaDyk II, 537.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– EAU [...] Eau tiede. Tepida aqua. [...] Woda letnia, wolna wywolniona wylecona. DanKolaDyk I, 488.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– CHOMMER [...] WOLNY dzień mieć, nic nie robić, wythnąć od robot. DanKolaDyk I, 306.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– FLAMBOYER, V neut. (Jetter des flammes.) Flámmas emittere, ou fundere, ou vibrare. Flammasvolvere, ou eructare. act. WYBUCHAC płomieniem wypadać. (On ne le dit gueres au ptopre, que des Volcans ou des grands incendies.) Co się mowi właśnie chyba o Wolkanie álbo gorach ognistych, lub też wielkim pożarze. DanKolaDyk II, 36.
patrz: WOLKAN, WULKAN, WULKAN
– SE TIEDIR. Moderaté tepescere. WOLNIĆ ostudzać się studzić się ziębnąć. DanKolaDyk II, 537.
patrz: WOLNIĆ
– MODE'RER [...] Puls wolnieie im bardziey gorączka ustaie. DanKolaDyk II, 270.
patrz: WOLNIEĆ
– LIBERTE [...] Darować wolnością wysiekacza, zasłuzonego w Igrzysku szermierskim, uwolnić go od dalszych utarczek y poiedynkow igrzyskowych. DanKolaDyk 260.
patrz: WOLNOŚĆ
– GOITREUX [...] Gutturosus [...] GRUCZOŁOWATY co ná gruczoły choruie wolowaty. DanKolaDyk II, 90.
patrz: WOLOWATY
– S'AVACHIR [...] Moruscere desidia et otio [...] WOŁOWACIEC mowiąc po pospolitem o kim co nikczemnieie, y gnuśnieie. DanKolaDyk I, 144.
patrz: WOŁOWACIEĆ
– BOUVIER [...] Bubulcus, i POGANAICZ wołowiec co ma staranie o wolech Estre bouvier [...] Być wołowcem. DanKolaDyk I, 225.
patrz: WOŁOWIEC
– TOUERIE (lieu oú l'on tuë les animaux chez le bouchers.) Laniena, ae. SZLACHTUZ gdzie bydło rzeźnicy biią wołownia Rzeźnia. DanKolaDyk II, 561.
patrz: WOŁOWNIA
– Vin émetique. Vinum vomitionem movens, LEKARSTWO ná womit. Womitowe wino, záprawne dla pobudzenia womitow. DanKolaDyk I, 500.
patrz: WOMITOWY
– VA [...] IDZ [...] Va-t-en, retire toy d'iey. Abi, abeas. Idź precz won z tąd. DanKolaDyk II, 562.
patrz: WON
– Va te [...] Apage te [...] IDŹ precz z tąd von z tą[d]. Idź do nieszczęscia. DanKolaDyk II, 393.
patrz: WON
– WYTŁOCZYĆ komu worek wyszlamować mu szkatułę do ostatniego grosza. DanKolaDyk II, 384.
patrz: WOREK
– DanKolaDyk .
patrz: WOREK
– CIRER [...] WOSKOWAC, smarować, nácierać woskiem. DanKolaDyk I, 310.
patrz: WOSKOWAĆ
– COUVRIR [...] Couvrir les pommes de cire, au de plastre pour les garder [...] Woskować álbo gipsować iabłka y insze owoce dla chowania. DanKolaDyk I, 398.
patrz: WOSKOWAĆ
– CIRAGE [...] Application de la cire surquelque ouvrage.) Ceratura [...] WOSKOWANIE nacieranie woskiem rzeczy iakiey. DanKolaDyk I, 309.
patrz: WOSKOWANIE
– CIERGIER, ou plustot CIRIER [...] Qui fait [et] vendes[!] cierges [...] SWIECARZ álbo raczey woskownik co świece woskowe robi y przedaie. DanKolaDyk I, 308.
patrz: WOSKOWNIK
– CIRURE [...] (Composition de cive.) Ceratura [...] WOSKOWANIE, woszczenie, Dzienie z wosku. DanKolaDyk I, 310.
patrz: WOSZCZENIE
– WOSKOWANY, woszczony powleczony ábo nácierany woskiem náwoszczyć. DanKolaDyk I, 310.
patrz: WOSZCZONY
– Dzbanki woszczone woskowane. DanKolaDyk I, 310.
patrz: WOSZCZONY
– FONTENIER [...] Aquarum curator [...] WODNY urząd, wodniczy, woziwoda rurmistrz. DanKolaDyk II, 46.
patrz: WOZIWODA, WOZIWÓD
– VERGE [...] Flagellum stagelli. l'erber. BICZ woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: WOŹNICKI
– Verge [...] Flagellum stagelli. Verber. Bicz woźnicki biczysko. DanKolaDyk II, 574.
patrz: WOŹNICKI
– Wozeczek ná iednę osobę robiony przez iákiego z sług ciągniony iakie bywaią w Wersalu dla przeiazdzki po ogrodach, y w Paryżu ná sprężynach wozek do wożenia się. DanKolaDyk II, 584.
patrz: WÓZECZEK
– DISGRACE [...] (La perte de la faveur et des bonnes graces de quelque grand Seigneur.) Offensa [...] utracenie łaski wypadnienie z łaski, wpadnienie w niełaskę Pána znácznego. DanKolaDyk I, 471.
patrz: WPADNIENIE
– COMPTE [...] MOWIĄ niewłaśnie: na moy regestr wpisze wszystko co dla niego uczynisz, ná siebie to biorę. DanKolaDyk I, 336.
patrz: WPISAĆ
– Proche de mon logis [...] Blisko mnie wedle wpodle odemnie sąsiad DanKolaDyk II, 390.
patrz: WPODLE
– COMPTER, (Mettre au nombre, au parmi, au entre.) [...] WRACHOWAĆ policzyć między. DanKolaDyk I, 337.
patrz: WRACHOWAĆ
– Wszędzie swoy nos wrazi, wszędzie się wścibi. DanKolaDyk II, 296.
patrz: WRAZIĆ
– CONCIERGE [...] WROTNY, Wrotna ten álbo ta co pilnuie Domu Pana wielkiego álbo Pałacu lub zamku. DanKolaDyk I, 338.
patrz: WROTNY
– FRIQUET [...] Passerculus [...] WROBLIK co w leszczynie rad siada. DanKolaDyk II, 64.
patrz: WRÓBLIK
– DEVIN [...] WIESZCZEK co przyszłe rzeczy opowiada, wróżek. DanKolaDyk I, 462.
patrz: WRÓŻEK
– CHIROMANCE ou CHIROMANCIE [...] Divinatio ex inspectione manum. WROŻENIE z ręki patrząc na rożne linie porękach. DanKolaDyk I, 305.
patrz: WRÓŻENIE
– MAQUEREAU [...] Scomber[...] RYBA wrzeciennica nazwana [...] Tá ryba centkowana modro y czarno. DanKolaDyk II, 233.
patrz: WRZECIENICA, WRZECIENNICA
– CARELET [...] (Poisson de mer fort plat) Scombrus, i. JASZCZUR, wrzeciennica ryba morska bardzo płaska. DanKolaDyk I, 260.
patrz: WRZECIENICA, WRZECIENNICA
– CRIAILLEUR [...] (Qui criaille, qui fait bien du brut.) [...] KRZYKACZ hałaśnik wrzeszcz DanKolaDyk I, 398-399.
patrz: WRZESZCZ
– FAUTE [...] Twoi ludzie winni ná nich hałasuy ná nich krzycz wołay wrzeszcz. DanKolaDyk II, 18.
patrz: WRZESZCZEĆ, WRZESZCZYĆ
– CRIAILLEUSE [...] WRZESZCZKA hałaśnica. DanKolaDyk I, 399.
patrz: WRZESZCZKA
– HAUSSER [...] TO mu serca ochoty fantazyi humoru dodało, to mu bembenka podbiło przysłowie polskie ná hardo wsadziło. DanKolaDyk II, 117.
patrz: WSADZIĆ
– GALERNE [...] Caecias WIATR wschodowy poboczny ná połnocy poboczny pułnocnemu wschodowiec. DanKolaDyk II, 75.
patrz: WSCHODOWIEC
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: WSIĄŚĆ
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: WSTYD
– VENDRE [...] PRZEDAC przedawać przedać wstyd o nierządnicy mowiąc. DanKolaDyk II, 568.
patrz: WSTYD
– HONNEUR [...] wydrzeć wstyd Pánience iákiey zgwałcić [...]. DanKolaDyk II, 128.
patrz: WSTYD
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: WSTYD
– HONTEUX [...] WSTYD zowią się członki przyrodzone ludzkie u Męszczyzny y białogłowy ktore obnażać sromota. Członek męski, członek białogłowski wstydliwy. DanKolaDyk II, 129.
patrz: WSTYDLIWY
– ESTRE [...] Faire main basse sur les ennemis. Hoster internecione caedere [...] Hostes occisione ou occidione occidere [...] Hostes interficere [...] W pień wyciąć nieprzyiaciela. DanKolaDyk II, 221.
patrz: WYCIĄĆ
– JOUE [...] Donner sur la jonē [!] à quelqu'un, Luy donner un soufflet. Alapatn [!] ou colaphum alicui ducere ou incutere ou imp[i]ngere ou infligere [...] Dać komu w gębę pogębek policzek wyciąć. DanKolaDyk II, 172.
patrz: WYCIĄĆ
– Distiller des herbes, V. act. (En tirer le suc à l'alembic.) Succos herbarum subjectis ignibus exprimere. DYSTYLOWAC [...] wyciągać przez álembik. DanKolaDyk I, 475.
patrz: WYCIĄGAĆ, WYCIĄGAĆ, WYCIOGAĆ
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: WYCIĄGNĄĆ
– UPUSZCZENIE krwi w Francuskim znáczy wyciągnienie na koszta: w Polskim zaś mowiemy, flegmy wyciągnienie [...] Nie mało mi flegmy wyciągnął [...] Flegmę komu z kieszeni ze szkatuły wyciągnąć. DanKolaDyk II, 467.
patrz: WYCIĄGNIENIE
– DE'GRADER une forest. Silvam excidere, ou caedere. act. *Vne maison. Detrimentum aedibus afferre. WYCINAC lasy las położyć obalić. *Obalić dom iáki. DanKolaDyk I, 433.
patrz: WYCINAĆ
– FERRAILLER, V. neut. (S'exercer continuellement à escrimer.) Rudibus pugnare, ou batuere. neut. Cicer. Plaut. USTAWICZNIE ná szpady ná szable się wycináć probować. DanKolaDyk II,23.
patrz: WYCINAĆ SIĘ
– DE'FIER, ou DEFFIER, V. act. (Faire un défi, provoquer, exciter à une chose.) Aliquem ad aliquid vocare, ou provocare. *On dit Provocare aliquem ad ludum, ou in aleam, Défier quelqu'un au jeu. *Il me défie au combat. Minimo me provocat. Hor. WYZYWAC kogo ná co. *Wyżywać kogo nágrę. *Wyżywać ná spotkanie się ná poiedynek, w zápaski o lepszą ná wycinki [...]. DanKolaDyk I, 429.
patrz: WYCINEK
– CAPILOTADE [...] MOWIĄ niewłaśnie: kogo ná bigos wydać, szarpać Imię iego y sławę ná sztuki. DanKolaDyk I, 254.
patrz: WYDAĆ
– MARC des raisins [...] Vinacea [...] WYDEPTANE iágody winne [..] Wziąć w prasę iágody wydeptane [...]. DanKolaDyk II, 234.
patrz: WYDEPTANY
– FOULER [...] Deptać tłoczyć wino grona wydeptywać wino [...]. DanKolaDyk II, 55.
patrz: WYDEPTYWAĆ
– EXPRIMER [...] WYCISNĄC wyciągnąć wytłoczyć wykręcać sok essencyą treść z zioł tłocząc, wybiiac [...] Tłoczyć Wino wyciskać go wydeptywać z iágod [...]. DanKolaDyk I, 567.
patrz: WYDEPTYWAĆ
– HONNEUR [...] wydrzeć wstyd Pánience iákiey zgwałcić [...]. DanKolaDyk II, 128.
patrz: WYDRZEĆ
– LAVE', m. LAVE'E, f. part. adj. Lotus. Lautus. Ablutus. Elutùs. Lavatus, a, um. Cic. Umyty, umyta, zmyty pomyty wyprany. Vne couleur lavée. Dilutus color, genit. diluti coloris, m. Dilutior, m. Plin. Farba rozczyniona. DanKolaDyk II, 191.
patrz: WYPRANY
– CARREAU [...] POSADZKA się też mowi o Bruku, y o ziemi za domem ná ulicy, iáko: wyrzucić ruchomości ná bruk, wyrzucić ie z domu [...] Wyrzucił go ná bruk ná dwor. DanKolaDyk I, 260.
patrz: WYRZUCIĆ
– D’ISLE. Insularis et hoc re. […] WYSPOWY wysepny. DanKolaDyk II, 178.
patrz: WYSEPNY
– COUVE'E, (Les petits qui sont d'une meme couvée,) [...] IEDNO wysiedzenie, kurczenta razem wylęgłe z pod iedney kokoszy iednym lągiem, álbo iednego lągu. DanKolaDyk I, 391.
patrz: WYSIEDZENIE
– DUELISTE [...] (Qui se plaist à se battre en duel.) [...] NAPASNIK wyzywacz wysiekacz co ustawicznie ná poiedynki wzywa. DanKolaDyk I, 486.
patrz: WYSIEKACZ
– LIBERTE' [...] Darować wolnością wysiekacza, zásłużonego w Igrzysku szermierskim, uwalniaiąc go od dalszych utarczek y poiedynkow igrzyskowych [...]. DanKolaDyk II, 200.
patrz: WYSIEKACZ
– FENDANT [...] IUNAK, Bohatyr, Rycerz darmochwał, wysiekacz [...]. DanKolaDyk II, 20.
patrz: WYSIEKACZ
– D’ISLE. Insularis [et] hoc re.[…] WYSPOWY wysepny. DanKolaDyk II, 178.
patrz: WYSPOWY
– INSULAIRE, adject. m [et] f. (Des Isles.) Insularis […] ZWYSPY wyspowy. DanKolaDyk II, 164.
patrz: WYSPOWY
– INTIMER [...] L'INTIME Provocatus. POZWANY strona obwiniona [...] *Wzdanie strony w niebytności [...] Terminy prawne. DanKolaDyk II, 169.
patrz: WZDANIE
– Se donner, ou Prendre la discipline [...] Dysciplinę czynić, álbo wziąć dyscypliną, wziąć chłostę. DanKolaDyk I, 470.
patrz: WZIĄĆ
– OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.
patrz: WZIĄĆ
– COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376.
patrz: WZIĄĆ SIĘ
– DE COSTE' [...] Z BOKU z strony nie prosto ukośnie. DanKolaDyk I, 376.
patrz: Z
– BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.
patrz: Z
– DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.
patrz: ZACIĄGNĄĆ
– DE'FENSIVE [...] BROŃ záczepna y odporna, to iest ktorey zażywaią álbo nástępuiąc ná kogo álbo odpor czyniąc nástępuiącemu y broniąc samych siebie. DanKolaDyk I, 249.
patrz: ZACZEPNY
– COQUET [...] ZALETNIK nieuczciwy, fryerz gach co się kobietom zaleca y one zwodzi bałamuci. DanKolaDyk I, 367.
patrz: ZALETNIK
– ME'TAPHORE [...] ZAMIANA słow z własnego rozumienia przenosząc słowo do rozumienia niewłasnego [...]. DanKolaDyk II, 258.
patrz: ZAMIAN, ZAMIANA
– Mowi się tymże sposobem [...] Włos, y brodę zápuścić. DanKolaDyk I, 301.
patrz: ZAPUŚCIĆ
– GALANTERIE [...] ZARAZIĆ się szpetną chorobą od niewiast, od wszeteczeństwa galanteryki nabyć na aptekę zarobić. DanKolaDyk II, 74.
patrz: ZAROBIĆ
– BOUCHE cousuë (pour recommander le secret d'une chose à quelqu'un: [...]) GĘBĘ zaszyć zalecić komu sekret w czym. DanKolaDyk I, 214.
patrz: ZASZYĆ
– BELISTRE [...] Bliteus, blitei PASORZYT żebraczysko nikczemne co żebraniną się bawi z gnusności. DanKolaDyk I, 188.
patrz: ZEBRACZYSKO, ŻEBRACZYSKO, ŻEBRACZYSKO
– GUEUX [...] zebraczysko mizerak obdartus Hołys. DanKolaDyk II, 108.
patrz: ZEBRACZYSKO, ŻEBRACZYSKO, ŻEBRACZYSKO
– VIANDIS, subst. m. sc. (Pasture du Cerf.) [...] ZEROWISKO Jelenie &c. DanKolaDyk II, 580.
patrz: ZEROWISKO, ŻYROWISKO, ŻYROWISKO
– VIANDER. (Terme de Vénerie, en parlant du Cerf lorsgu'il va paistre.) [...] NA Zerowisko termin Myśliwski Jelen idzie ná zerowisko. DanKolaDyk II, 580.
patrz: ZEROWISKO, ŻYROWISKO, ŻYROWISKO
– Gaster, corrompre. Putrefacere. GNOIC zgnoić zepsuć. DanKolaDyk II, 375.
patrz: ZGNOIĆ
– [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
patrz: ZGRYŹĆ
– FOUILLE, subst. foem. (L'action de fouiller.) Terrae fossio, onis, f. Colum. KOPANIE rycie grzebanie szukanie gmeranie w ziemi [...]. DanKolaDyk II, 54.
patrz: ZIEMIA
– Drapeau qu’on arbore sur le vaisseaux. [...] Banderę złożyć nákłonić schylić przez gwałt lub też dla czci świadczenia álbo powitania ukłonić się bánderą. DanKolaDyk II, 308.
patrz: ZŁOŻYĆ
– GROS [...] PRZEMOWIC się z kim słowami przykremi uraźliwemi; złaiać kogo zbłotem go zmięszać. DanKolaDyk II, 103.
patrz: ZMIESZAĆ
– SERPENTINE (Herbe médicinale). Dracunculus. ŻMIIOWIEC, álbo zieiec, czyli wężownik. DanKolaDyk II, 491.
patrz: ZMIJOWIEC, ŻMIJOWIEC, ŻMIJOWIEC
– LAVE', m. LAVE'E, f. part. adj. Lotus. Lautus. Ablutus. Elutus. Lavatus, a, um. Cic. Umyty, umyta, zmyty, pomyty, wyprany. DanKolaDyk II, 191.
patrz: ZMYTY
– MOISSONNEUR [...] ZNIWIARZ robotnik do zniwa. DanKolaDyk II, 272.
patrz: ZNIWIARZ, ŻNIWIARZ, ŻNIWIARZ
– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.
patrz: ZNOWA, ZNOWU
– BE'CHE'E [...] Esca, ae ZOB, karmia małego ptaszka dla karmienia go, y zdziebła ktore ptaki w pysku Swoim noszą. DanKolaDyk I, 187.
patrz: ZOB, ZOB, ZOBIA, ZOBIA, ZÓB, ZÓB, ZUB, ZUB, ŻOB
– GRAVELLE [...] KAMIEN, gruzołek choroba wnerkach y pęcherzu pochodząca z piasku y mułu zweru támże wtych częściach się czyniącego, y zostaiącego. DanKolaDyk II, 99.
patrz: ZWER, ZWER, ZWIR
– Des fruits pierreux. Lapidosa poma. [...] Owoce zwerowate w ktorych się wewnątrz zwer twardy záwiia. DanKolaDyk II, 67.
patrz: ZWER, ZWER, ZWIR
– GRAVIER [...] Glarea [...] PIASEK gruby, zwer DanKolaDyk II, 100.
patrz: ZWER, ZWER, ZWIR
– HIPPOMANES [...] SZALEY szkapi [...] Pliniusz powiada że to ma być brodawka zrzebięca ná czele z ktorą się zrzebię rodzi y záraz mu ią klacz ugryza. DanKolaDyk II, 124.
patrz: ŹREBIĘCY
– GESTICULATION [...] Gesticulatio [...] JESTAMI nárabiánie [...] Częste rękami ráz w tą drugi raz tą po żakowemu ruszenie w mowie. DanKolaDyk II, 86.
patrz: ŻAKOWY
– DE'VORATEUR [...] (Qui de'vore les choses.) Vorax ex helluo. ZARŁAK obzerca piianica. DanKolaDyk I, 463.
patrz: ŻARŁAK
– GOGUENARDER [...] Delicias facere [...] ZARTAMI się bawić przedrwiwać prawić co śmiesznego dla rozrywki trefnictwem się bawić błaznować. DanKolaDyk II, 90.
patrz: ŻART
– MOQUEUSE [...] ZARTOWNICA. DanKolaDyk II, 278.
patrz: ŻARTOWNICA
– COFABULATION [!] subst. f. [...] Confabulatio ROSPRAWIANIE [...] To słowo rzako [!] iest w uzywaniu mowiąc poważnie, y nie záżywaią go chyba żartownie. DanKolaDyk I, 343.
patrz: ŻARTOWNIE
– Le choc des armes. Armorum incussus [...] Uderzenie tętęń żelazney broni szczęk, brzęk. DanKolaDyk I, 305.
patrz: ŻELAZNY, ŻELAZNY, ŻELAŻNY
– TALMUD Księga praw obyczaiow y bałamuctw żydowskich. DanKolaDyk II, 358.
patrz: ŻYDOWSKI
– Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
patrz: ŻYZNY, ŻYZNY, ŻYŹNY